بنیاد شهبانو فرح پهلوی
| سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی | پرتال علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی
سخنرانی‌ها و پیام‌ها و بیانات و مصاحبه‌های علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی |
برنامه عمرانی پنجم مهر ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی |
بنیاد شهبانو فرح پهلوی
۲۰ مهر ماه ۲۵۳۵ با نخستین نشست هیأت امنای «بنیاد شهبانو فرح» در پیشگاه علیاحضرت شهبانو، این بنیاد رسماً و با هدف تعالی انسان ایرانی بنیاد نهاده شد.[۱] و پس از چند روز تشکیلات دبیرخانه بنیاد در ساختمان قدیمی باغ فردوس دایر شد.
هدف‌های بنیاد شهبانو
یکی از هدف‌های بنیاد که پس از چند سال مطالعه و بررسی همه‌جانبه تشکیل می‌گردد کمک به حفظ و گسترش میراث فرهنگی ایران، اعم از زبان، ادبیات، هنر، فلسفه، علوم، هنرهای دستی، آثار باستانی و فرهنگ مردم است. کمک به جستجو و ارائه منظم راهبردهای مناسب برای گسترش هماهنگ و همه جانبه فرهنگی و اقتصادی، کمک به شناخت شرایط لازم برای تأمین همزیستی فرهنگ سنّتی و فرهنگ نوین و ارائه راهبردهای شایسته فرهنگی برای باروری پیوندهای این دو فرهنگ، کمک به شناخت مسائل اجتماعی و فرهنگی ناشی از دوران گذار جامعه ایرانی و ارائه راه‌حل‌های مناسب برای پیشگیری این مسائل و تعدیل آنها، ایجاد تسهیلات لازم برای شکوفایی آفرینش علمی و هنری، انجام پژوهش‌های گوناگون فرهنگی و اجتماعی، ارائه خدمات آموزشی و راهنمایی‌های لازم در این زمینه به سازمان‌های اجرایی از جمله دیگر هدف‌های این بنیاد محسوب می‌گردد. کمک به بهسازی محیط زیست، از راه ارشاد افکار عمومی و دستگاه‌های اجرایی و ارائه خدمات لازم برای بهبود وضع شهرسازی و شهرنشینی، ارائه رهنمودهای لازم برای تأمین اجتماعی و آموزشی کارگزاران فرهنگی و هنرمندان و دانشوران، تأمین ارتباط منظم و گسترده جامعه فرهنگ و هنر ایران با جوامع فرهنگی و هنری جهان، کوشش در تعمیم فرهنگ در تمام سطوح و طبقات و افراد جامعه ایرانی، مردمی کردن هر چه بیشتر فرهنگ و بالا بردن سطح فرهنگ مردم از هدف‌های اساسی بنیاد شهبانو فرح خواهد بود.
بنیاد مؤسسه غیر انتفاعی دارای شخصیت حقوقی است. هدف‌های بنیاد ترکیبی همه‌جانبه از کلیه فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، آموزشی و پژوهشی علیاحضرت شهبانو را در بر می‌گیرد و از این پس برنامه‌ریزی سازمان‌های مذکور نقش اجرایی عهده دار خواهند بود، ضمن آنکه در گام های اجرا نیز از پشتیبانی بنیاد برخوردار می‌باشند. در هیأت امنای بنیاد افراد علاقمند و اندیشمند و متخصص عضویت دارند که همگی به دلیل شخصیت فردی برگزیده شده‌اند و عضویت آنها در هیأت امناء وابسته به سمت‌های اجرایی آنها نیست. اعضای هیأت امناء هر دو سال یکبار تجدید انتخابی در پی خواهند داشت. علیاحضرت شهبانو ریاست عالیه و تولیت بنیاد را به عهده خواهند داشت و هرگاه که معظم‌لها نباشند تولیت بنیاد با پادشاه عصر است. نیابت تولیت بنیاد در زمان معظم‌لها با والاحضرت همایون ولایتعهد است.
هموندان هیات امنای بنیاد
هموندان هیأت امنای بنیاد شهبانو فرح: امیرعباس هویدا، مهرداد پهلبُد، احسان نراقی، رضا قطبی، داریوش همایون، جمشید قراچه‌داغی، عبدالحسین زرین‌کوب، فرهنگ مهر، محمود جعفریان، بیژن صفاری، ایرج زاری، مهدی سمیعی، کریم پاشا بهادری، پرویز تناولی، هوشنگ نهاوندی، دکتر اعتماد، محسن فروغی، نورعلی برومند، سید جلال آشتیانی، سید حسین نصر، جمشید بهنام، لوریس چکناوریان، نادر نادرپور، پرویز کیمیاوی.
بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در گشایش بنیاد شهبانو فرح پهلوی ۲۰ مهر ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
با وجودی که برای من ابعاد انسانی بنیاد اهمیت خیلی بیشتری از ابعاد مالی آن دارد ولی فکر می‌کنم، وظیفه هر ایرانی است که در هر دو قسمت مشارکت داشته باشد. بنابراین، خواستم که مشارکت مالی هم در این کار فرهنگی داشته باشم. به دلیل اینکه به عقیده من فرهنگ یکی از مهمترین مسایل مملکت امروز ما هست. فکر می‌کنم و امیدوارم که هیات امنا هم با من هم عقیده باشند که صرف عشق و علاقه، صرف وقت و صرف قدرت فکری و جسمی و مشارکت هر فرد در هر کاری و اگر بیشتر دارد، مشارکت مالی وی بیشتر. آنگاه این موضوع پیش می‌آید که چرا در ایجاد این بنیاد تاخیر شد، به دلیل اینکه در هفتم بهمن ماه ۱۳۵۱ که اولین روز دهه انقلاب بود، دستور دادم که این بنیاد تشکیل گردد و مطالعه لازم راجع به آن بشود و در آخرین مصاحبه‌ای که در جشن هنر شیراز با خبرنگاران داشتم گفتم که تاخیر آن، به این دلیل بود که حس می‌کردم توقعات مردم و هنرمندان از این بنیاد خیلی زیاد خواهد بود و ما نمی‌خواستیم که این بنیاد به صورت یک بوروکراسی بزرگی درآید اگر این بنیاد تمام توقعات فرهنگی ما را انجام دهد، مقداری از وظایف تعدادی از وزارتخانه‌ها را انجام خواهد داد، بنابراین، طوری خواهد بود که بوروکراسی بوجود نیاید.
فعالیت ملی مردم
من امیدوارم که این بنیاد بتواند با مشارکت مردم یک فعالیت ملی داشته باشد و شاید بتواند بار سنگینی را که بر دوش دولت در امور فرهنگی هست،سبکتر کند. طبیعتا جلسات هیات امنای بنیاد متعدد خواهد بود و همه خواهند توانست در این جلسات شرکت کنند و من بدین باورم که تمام سازمان‌های دولتی که با بنیاد ارتباط خواهند داشت برای پیشبرد اهداف بنیاد، همکاری خواهند کرد.
ممکن است این موضوع مطرح شود که غیر از من هیچ زن دیگری در بنیاد نیست که امیدوارم در آینده تعداد زنان بیشتر شود. سازمان‌هایی وجود دارند که فرهنگی هستند و مستقیما تحت ریاست خود من هستند. اینها کماکان به فعالیت‌های خودشان ادامه خواهند داد و اگر سازمان‌های جدیدی به وجود بیایند که علاقمند باشند وابسته یا پیوسته باشند، با حفظ استقلال خودشان، فعالیت‌های فرهنگی خواهند داشت.
محل بنیاد در تهران خواهد بود و عجالتا فکر کردیم در باغ فردوس باشد، ولی می‌خواهیم محل بزرگی برای بنیاد باشد، برای اینکه امیدوارم بنیاد یک سیاست غیرمتمرکز داشته باشد و واقعا یک سازمان بوروکراتیک عظیم در پایتخت درست نکنیم. هدف‌های بنیاد روشن شده است ولی هدف اصلی بنیاد، تعالی انسانی است که شاید یک هدف والایی است و باید همگی سعی کنیم و مشارکت کنیم برای رسیدن این هدف عالی تا آنجایی که ممکن است به آن نزدیکتر شویم. چیزی که به طور کلی مطرح است، بالابردن سطح فرهنگ مردم و پاسداری و نگهداری از فرهنگ با مشارکت مردم برای مردم است، نگهداری از میراث ملی خودمان نگهداری و مستحکم کردن همبستگی و یک پارچگی ملی.
امیدوارم که این بنیاد برای نوآوری‌های فکری و اجتماعی در ساخت و توسعه اجتماعی و اقتصادی آینده مملکت پلی مستحکم باشد و فرصت‌های برابر برای همه برای شناخت و نگهداری فرهنگ و خلاقیت و شکوفایی فرهنگ ایجاد شود. سعی خواهیم کرد که در هر خانه و کلبه فرهنگی در سراسر ایران باشیم و فقط به دنبال ساختمان‌های عظیم فرهنگی نباشیم و در آخر می‌خواستم بگویم که در این ۱۷ سال من با روحیات افراد این مملکت که به دلایل مختلفی معلولین اجتماعی بودند و یا معلولین جسمی در تماس مستقیم بودم و انتظار داریم شما همه که امین من هستید، آن گروه فراموش شدگان بنیاد نباشند.
به طور کلی امروز جلسه طولانی نخواهیم داشت. فقط یک جلسه آشنایی اولیه است و دبیرکل بنیاد که آقای قطبی هستند، کمیته‌هایی را معین خواهند کرد برای مطالعه روی اساسنامه اگر اعضای هیات امنا نظریات و عقایدی داشته باشند. این نظارت و پیشنهادها به دبیرکل داده خواهد شد تا در آینده نزدیکی که جلسه طولانی تری خواهیم داشت راجع به جزییات و کلیات برنامه‌های بنیاد صحبت خواهیم کرد. در ضمن می‌خواستم بگویم که این بنیاد که تولیتش با خود من است، نیابت تولیتش به ولیعهد سپرده است که امیدوارم در آینده بتواند مشارکت مستقیمی داشته باشد و انتظار دارم از بنیاد به دلیل وجود افرادی که چندین سال صرف شده است تا اینکه در این بنیاد انتخاب شوند، واقعا مشارکت فعالانه‌ای داشته باشند و من هم به عنوان یکی از اعضای هیات امنا چون انتظار دارم که واقعا این شرکت و فعالیت با علاقه باشد و هیچ مسله‌ای اینجا به دلیل به خصوصی نباید ناگفته بماند. این بهترین فرصتی است که تمام آقایانی که صاحب نظر هستند، نظریات خود را بدهند و شاید این راه عملی را بنیاد پیدا بکند که این افکار را تا اندازه‌ای به عمل نزدیک کند.
در ضمن امروز با سالروز جشن شاهنشاهی و در ضمن روز هزاره فردوسی مقارن است. امیدوارم که همه اینها را به فال نیک بگیریم و چیزی که می‌خواستم اضافه کنم این است که فعالیت اعضای بنیاد باید به شکلی باشد که واقعا راه‌های آسان را دنبال نکند و سعی کند که در حل کردن راه‌های مشکل تر کمک کند و همیشه مثل می‌زنم که ساختمان بیمارستان راحت به چشم می‌آید ولی زحمت کشیدن در بهداشت به چشم نمی‌آید ولی موثرتر است. به هر حال امیدوارم با این روحیه تمام اعضای هیات امنا کار کنند که اگر کار هم شاید قابل لمس نباشد و به چشم نیاید، ولی این رضایت خاطر برای همه باشد که یک کار اساسی انجام داده‌اند و نتایجش را شاید در ده سال، بیست سال، پنجاه سال آینده نشان دهد و حالا که ایده‌آل‌های بالایی گرفتیم، باز هم می‌خواهم اضافه کنم در شرایط کنونی ایران با پیشرفت سریع اقتصادی و مادی مملکت، چقدر پیشرفت معنوی و فکری انسان‌ها اهمیت دارد و چه به موقع است اگر دیر نشده باشد که ما تمام سعی و کوشش خودمان را برای نگهداری از آن سنت‌های والای ایرانی را که در انسانیت، در ایمان به هر کاری، ایمان در مذهب، ایمان به انسانیت، ایمان به کار، ایمان به مشارکت و هر نوع ایمانی که بتواند ما را در این راه ترقی، خوشبخت تر بکند، بکار ببریم.
پس از بیانات علیاحضرت شهبانو امیر عباس هویدا نخست وزیر گفت:
جای چنین بنیادی در جامعه ما خالی بود. این بنیاد می‌تواند مردم علاقمند به فرهنگ و هنر همه کسانی را که وطنشان را دوست دارند در راه هدف‌های عالی آن بسیج کند. از سوی همه اعضایی که اینجا هستند اطمینان می‌دهم همکاری‌های وسیعی در این زمینه به عمل خواهد آمد.
تاسیس این بنیاد را در سال بزرگداشت پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی و تقارن آن با سالروز میلاد مسعود علیاحضرت شهبانو به فال نیک می‌گیریم.[۲]