مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ تیر (سرطان) ۱۳۰۱ نشست ۱۱۰

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری چهارم

تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ تیر (سرطان) ۱۳۰۱ نشست ۱۱۰

مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ تیر (سرطان) ۱۳۰۱

نشست ۱۱۰

صورت مشروح مجلس یوم یک شنبه ۶ ذی قعده ۱۲۴۰ مطابق یازدهم سرطان ۱۳۰۱

مجلس سه ساعت قبل از ظهر برپاست آقای مؤتمن الملک تشکیل گردید

(صورت مجلس یوم شنبه ۳ سرطان را آقای امیر ناصر قرائت نمودند)

رئیس- آقای سلیمان میرزا (اجازه)

سلیمان میرزا- در صورت مجلس بنده را جزء غائبین بدون اجازه نوشته‌اند در صورتی که بنده مریض بودم و اطلاع هم داده بودم.

رئیس- عفلت شده اصلاح می‌شود

آقای حائری زاده (اجازه)

حائری زاده- در جلسه گذشته قرار شد کسانی که راجع پیشنهاد بنده ری می‌دهند مفاد آن پیشنهاد درباره آنهامجری شود و چهار نفر در آن رای دادند در صورت مجلس ذکری از آن نشده است.

رئیس- بسته بمبل خودشان است که اگر بخواهند در خارج اجراء نمایند دیگر ملاحظاتی نیست؟

(اشهاری نشد)

رئیس- صورت مجلس با یک فقره اصلاح تصویب شد لایحه قانونی مالیات کتیرا مطرح است

ماده اول قرائت می‌شود

(بشرح ذیل قرائت شد)

ماده اول مالیات کتیرا صدی چهار از قیمت کمتر است به نرخ محل صدور آن از سر حد که ماموریت گمرک در موقع صدور دریافت می‌دارند.

رئیس آقای کازرانی مخالفند؟

آقا میرزا علی کازرانی- بلی بنده مخالفم

رئیس. بفرمائید

آقا میرزا علی کازرانی- بنده با این لایحه مخالفم بهمان دلیل که با صد بیست مخالفت بودم لیکن بنده خیلی میل داشتم بفهمم کمیسیون از روی چه دلیل ابتدا این مالسات را صد بیست رای داد و بعد که در مجلس مخالفت شد آن را بصد پنج تنزل داد حالا صد چهار پیشنهاد کرده است بعلاوه با نهایت تعجب عرض می‌کنم در چنین موقعی که صادرات ما در درجه صفر و در حکم عدم است کمیسیونی را که دولت برای رسیدگی به امر کتیرا تشکیل داد نمی دانم بچه مدرک رای داد که از کتیرا صد بیست مالیات گرفته شود قدرت و قوت و ضعف هر ملتی منوط به قلت یا کثرت صادرات آنها است در مقابل واردات و امروزه همه آقایان می دانند که صادرات ما در مقابل واردات در حکم عدم است کلیه صادرات ما منحصر است که قالی و کتیرا و تریاک و اتفاقا هر وقت از اینها در مجلس مطرح مذاکره می‌شود یک تحمیلاتی بر آنها می‌شود. راجع به ترکیات اشتباه کردم در مجلس از آن مذاکره نشد ولی در یکی از جراید درج شود بود که در وزارت فوائد عامه کمیسیونی تشکیل شده و تصمیم کرده‌اند زراعت تریاک بکلی موقوف شود حالا این مسئله از موضوع خارج است ولی برای تذکر خاطر آقایان عرض کردن قضیه قالی را که آقایان بخوبی اطلاع دارند قضیه کتیرا هم گاهی صد بیست گاهی صد پنج گاهی صد چهار برای مالیات مذاکره می‌شود دلائلی هم برای هر یک اقامه می‌شود که از روی یک اصل مسلمی نیست اصل مسلم این است که صادرات مملکت مادام که محل احتیاجی در داخله نداشته باشد نباید هیچ گمرکی برای صدور آن وضع شود چرا؟ برای اینکه صادرات بتواند در بازار عمومی دنیا در مقابل مال التجاره‌های سایرین مقاومت کند. ولی ممکن است وقتی این صد پنج یا صد چهار بر آن تحمیل شود در مقابل متاعی که از مالک سائره وارد می‌شود در بازار عمومی نتواند مقابله کند و بالنتیجه همین تحمیل سبب می‌شود که بکلی تجارت از بین برود کتیرا یک چیزی است که اگر استخراج نشود پس از یک مدت متمادی بکلی از بین می‌رود و بعکس هر چه بیشتر استخراج شود سبب ازدیاد ثروت ممکت و عایدی ملت است و در داخله هم هیچ مصرف ندارد و این قسم اجناس را علاوه بر اینکه نباید چیزی بر آنها تحمیل کرد دولت باید مساعدت و کمک هم بکند که اگر یک کرور استخراج می‌کند دو کرور استخراج کنند و اگر دو کرور استخراج می‌کند چهار کرور و بالاخره هشت کرور استخراج کنند حالا بعضی از آقایان می‌فرمایند حالا بعضی از آقایان می‌فرمایند اگر ما از این قسم اجناس مالیات نگیریم دولت از کجا بیاورند. اولا این دلیل منطقی نیست زیرا هزار راه دیگر هست و ممکن است از خیلی چیزهای دیگر مالیات بگیریم دلیل ندارد ما یک مالیاتی وضع کنیم که عوض اینکه صد پنج عاید دولت شود صد پنجاه ضرر به مملکت وارد آید بعلاوه این کتیرا که بخارجه برود در عوض آن شکر وارد می‌شود که صد پنجاه گمرک از آن گرفته می‌شود اگر کتیرا و قالی و تریاک از ایران بخارجه نرود پس چه باید برود؟ با این فقر عمومی که سرتاسر مملکت را فرا گرفته آنوقت ما بیائیم باین دو سه فقره صادرات هم یک تحمیلاتی وارد بیاوریم که اگر صد۲۰ تصویب می‌شد در حکم ممنوعات بود و معنایش این بود که بهیچوجه کتیرا خارج نشود پس در مقابل این همه واردات ما چه باید بکنیم قبل از اینکه بلژیکی‌ها در گمرک وارد شوند و گمرک را در تحت دیسبیلین اداری درآورند و آن را اداره کنند صادرات ما بی اندازه کم بود خود بنده متصدی و مباشر بودم بقدری صادرات کم بود که لاینقطع طلا و نقره از ایران خارج می‌شد ولی پس از اینکه بلژیکی‌ها آمدند و گمرک را اداره کردند نظر باینکه گمرک اغلب صادرات را موقوف کردند و گمرک واردات هم نسبت بسابق زیادتر کردند نتیجه این شد که قبل از جنگ صادرات ما برواردات زیادتی داشت یک دلیل روشن برای این مسئله عرض می‌کنم اگر آقایان به استانتیک گمرکی قبل از جنگ مراجعه فرمایند خواهند دید که در آن موقع طلا و نقره جزء واردات بودند صادرات و بهمین دلیل بزرگی است. زیرا اگر صادرات ما مثل امروز کمتر از وارداتمان بود مجبور بودیم طلا و نقره از ایران خارج کنیم نه اینکه وارد شود چنانچه امروز بواسطه کمی صادرات همینطور شده که طلا و نقره از ایران خارج می‌کنند بهر جهت تا قبل از جنگ صادرات ما زیادتی بر واردات داشت ولی امروز یا بواسطه پیش آمدن جنگ بین المللی یا جهات دیگر کاربجائی رسیده که صادرات ما نسبت بواردات در درجه صفر در حکم عدم است و بهمین سبب تجار محترم که در واقع بنده آنها را در خدمت بوطن اولین مجاهد می دانم با فقدان وسائل و عدم توجه دولت نسبت به آنها از مجلس استرحام و استدعا کرده که اغلب واردات را ممنوع کند و معنی این تقاضا این است که تجارت ما را موقوت کند چرا اینکار را می‌کنند؟ برای اینکه ما فقیر شده‌ایم و مملکت ما فقیر شده است و در مقابل واردات هیچ امتمه نداریم که بخارجه حمل کنیم آنوقت بعضی از آقایان می فرماند تجار که این کتیرا را بخارجه حمل می‌کند یک منافع فوق العاده عاید آنها می‌شود که اگر مثلا بیش از صد پنج هم از آنها گرفته شود چندان تحمیلی بر آنها وارد نمی‌شود در صورتی که اینطور نیست مثلا یک تاجر وقتی مقداری کتیرا می‌خواهد از ایران بخارجه حمل کند اولا قیمت ثابتی ندارند و نمی داند بچه قیمت می‌خرد. و نمی داند بچه قیمت در خارجه آن کتیرا را می‌خرند بعلاوه چقدر بایستی کرایه حمل و نقل بدهد وقتی برات پوند بگیرد چقدر باید بدهد این دیگر بسته بنظر بانک است امروز قیمت پوند شش تومان است فردا چهار تومان می‌شود هر روز یک نرخی برای آن بنظر بانک معنی می‌شود با همه این‌ها وقتی کتیرا بخارجه رسید شش ماه هفت ماه بلکه بیشتر معطل بماند و مشتری پیدا نمی‌کند و بالاخره تاجر مجبور می‌شود مال التجاره اش را بحراج بگذارد گاهی تومانی شش قران گاهی تومانی ۱۱ قران عایدش می‌شود بهر جهت از ابتدا که شخص تاجر کتیرا را می‌خرد تا وقتی می‌فروشد هیچ نمی داند چقدر باید بخرد؟ چقدر باید کرایه بدهد؟ چقدر باید بفروشد؟ و همین سبب می‌شود که بعضی از تجار ورشکست می‌شود و اگر شخصی تاجر از کلیه تجارتش در آخر سال تومانی ۲۵ دینار که فایده ببرد در آخر سال صاحب یک تمول فوق العاده می شدو بهر جهت بنده عقیده ندارم بهیچ اسم و رسم بر کتیرا چیزی تحمیل شود. حالا بعضی آقایان می‌فرمایند گمرک نیست مالیات است هر چه می‌خواهد باشد آیا اگر گمرک نباشد و مالیات باشد در امر تجارت هیچ دخیل نیست؟ غرض این است که بنده بهیچوجه عقیده ندارم بهیچ اسم و رسم چیزی از کتیرا گرفته شود این بود عقیده بنده.

رئیس- آقای حائری زاده مخالفید؟

حائری زاده- بلی بنده مهالفیم و پس از یک موافق عرایضم را عرض بکنیم.

رئیس- آقای حاج میرزا عبدالوهاب.

حاج میرزا عبدالوهاب- بنده هم مخالفم.

رئیس- آقای رفعت الدوله مخالفید یا موافق؟

رفعت الدوله- بنده موفقام.

رئیس- بفرمائید.

رفعت الدوله- اولا بعضی از آقایان تصرو می‌فرمایند کمیسیوت قوانین مالیه مصمم شده است که حتما یک گمرک گزافی برای کتیرا وضع کند در صورتی که اینطورنیست و این مسئله منوط برای اکثریت مجلس است و این را هم دولت مالیات کتیرا را صد بیست بمجلس پیشنهاد کرده و پس از آنکه بمجلس آمد و قدری مذاکره شد تغییر کرد و کمیسیون قوانین مالیه هم بصد بیست عقیده نداشت وعقیده اش بصد پنج بود و آنکه آقای کازرانی می‌فرمایند اگر دولت مساعدت کند و زیادتر کار کند شاید عایدی کتیرا بالغ بر ده کرور بشود هیچ همچو چیزی نیست شاید آقا مربوط نیستند استخراج کمتر از چاه نفت نیست که هر قدر زیادتر در آن کار کنند نفت بدهد این یک بوته است خیلی ضعیف و بی جثه سه مرتیه در نه سال که آن را تیغ زدند و کتیرا گرفتند بکلی نابود می‌شود آقایانی که مربوط هستند می دانند این عرض بنده منطقی است و متعهد می‌شوم کتیرای ایران هیچوقت از دو کرور عایداتش تجاوز نکند مگر اینکه خدا بخواهد یک من ده تومان یا بیست تومان پیدا کند در این صورت نیز اگر دولت صد پنج مالیات بگیرد هیج ضرر و لطمه بتجارت وارد نیاید، ملاحظه می‌فرمایند چرا از توتون و برنن گمرک می‌گیرند؟ در صورتیکه در محل هم از آن‌ها مالیات گرفته می‌شود شما چرا درباره آن‌ها حرفی نمی‌زنید؟ ولی این مالیات را که قبلا امناء و مباشرین مالیه صد بیست صد سی می گرفته‌اند و کمیسیون برای اینکه رفع تعدیات آن‌ها را کرده باشد قرار گذاشته است که کتیرا در محل ازاده باشد یعنی هر چه هم در مداخله مصرف می‌شود مالیات ندهند و فقط آنچه بخارجه حمل می‌شود صد چهار مالیات بدهد اعتراض می‌کنند؟ بعقیده بنده این ترتیب خیلی خوب است و ما هم هیچوقت دولت و ملت را از هم منفصل نمی دانیم ما منافع دولت را منافع ملت و ضرر ملت را ضرر دولت می دانیم و باید سعی و کمک کنیم که هر دو طرف راحت باشند و بعقیده بنده این مالیات مالیات عادلانه ایست و بهیچوجه هم برای تجارت ضرری ندارد.

رئیس- آقای حائری زاده

حائری زاده- بنده میل داشتم آقای وزیر مالیه هم تشریف داشته باشد زیرا آقای وزیر مالیه وقتی که وکالت داشتند خودشان منکر گرفتن مالیات کتیرا بودند و می‌گفتند از کتیرا وانقوزه و قلیات اصلا بتابد مالیات گرفته شود و این مسئله را هم پیشنهاد کرده بودند حالا می‌خواستم بدانم آقای وزیر مالیه هنوز عقیده ایشان تفاوت کرده و اگر عقیده ایشان بر آن عقیده سابق باشد خوب است این لایحه را مسترد دارد و در این مسئله اصلا مذاکره نشود زیرا مجلس حق ندارد بیش از آنچه دولت پیشنهاد می‌کند چیزی تصویب نماید و خیلی میل داشتم بدانم اگر پس از وزیر شدن عقیده ایشان تغییر کرده است آنوقت در این باب مذاکره شده و ما ادله خودمان را بیان کنیم که این مالیات مضرات و باید سعی کنیم که صادرات زیاد شود بهر جهت پس از اینکه بنده عقیده ایشان را دانستم عرایض خود را عرض می‌کنم.

رئیس- وزیر مالیه از مفاد این پیشنهاد بخوبی مستحضر است و اگر مخالف بودند حاضر می‌شدند و عقیده خود را اظهار می‌نمودند و اگر در مجلس حاضر نشدند معلوم می‌شود با این رایورت موافقت دارند.

حائری زاده- پس بنده پیشنهاد ایشان را می‌خوانم نوشته‌اند، بنده پیشنهاد می‌کنم بجای لایجه بماده واحده ذیل رای گرفته شود مالیات و عوارض که از مواد کتیرا و انقوزه دریافت می شده است بکلی و از تاریخ اجراء این قانون و مملکت هیچ گونه مالیاتی که استخراج می‌نمایند و چه از تجار و آن نباشد مطالبه شود.

رئیس- این مسئله که می فرمائید خارج از موضوع است اگر دارید بفرمائید وزیر مالیه وقتی بود این عقیده را داشت مربوط مسئله نیست.

حائری زاده- پس دیگر لازم نیست بنده ادله عرض کنم زیرا این، باید صادرات را زیاد کرد اولا لازم ندارد و این تحمیلی را بر کتیرا وارد صادرات را محدود می‌کند عقیده ندارم یک مالیاتی را مستقیم بر یک عده مزدور و فقیر صحراها و کوهها کتیرا استخراج تحمیل کنم.

رئیس- آقای میرزا سید حسن موافقید؟

آقا میرزا سید حسن- موافقم.

رئیس- بفرمائید.

آقا میرزا سید حسن- که سابق از کتیرا مالیات می گرفته اسباب زحمت تجار شده بود کمیسیون مالیه برای رفع این مخطورات حمل و نقل کتیرا چندین جلد باب مذاکره کرد و بالاخره در مجلس نتیجه این شد که یا صد پنج بنرخ یا صدمه به نرخ سر حد در گمرک از کتیرا مالیات دریافت شود بیشتر نظر کمیسیون چنانچه در لایحه سابق هم نوشته بود این بود که صد پنج بنرخ محل مالیات گرفته شود ولی اشخاصی که پیشنهاد کردند سه در گمرک بنرخ سر حد خود آنها پس از مذاکرات با کمیسیون حاضر شدند صد چهار در گمرک گرفته خود که رضایت خاطر موافقت هر دو بعمل آمده باشد و کمیسیون هم پس از مذاکرات این مسئله گمان نمی‌کنم صد چهار بر تجار و برای عاملیت کتیرا اسباب زحمت باشد و لطمه مهم بتجارت وارد نمی‌آید اگر رای و عقیده اکثریت مجلس این باشد که صد چهار صدمه و لطمه به تجارت وارد می‌آورد ممکن است مالیات تخفیف دهند ولی بعقیده بنده عیبی ندارد.

رئیس- آقای عبدالوهاب (اجازه)

حاج میرزا عبدالوهاب که بنده می‌خواستم عرض کنم آقای کازرانی فرمودند و دیگر لازم نمی دانم آن را تکرار کنم همین قدر عرض می‌کنم که بکلس با هر قسم تحمیلی که بر صادرات بشود مخالفم و چون وارداتمان زیادتی بر صادرات دارد باین جهت باید صادرات را بکلی آزاد گذاشت.

رئیس- آقای سید یعقوب (اجاز)

آقا سید یعقوب- بنده همانطور که آندفعه هم عرض کردم با تمام فرمایشات آقایان و بالایحه مخالفم....

رئیس- بنده تصور کردم موافق هستید

آقا سید یعقوب- خیر هم با لایحه هم با فرمایشات آقایان مخالفم.

رئیس- پس تحمل بفرمائید بعد از یک موافق بفرمائید.

آقای حاج شیخ اسد الله (اجازه)

حاج شیخ اسد الله- عرضی ندارم

رئیس- آقای اقبال السلطان (اجازه)

اقبال السلطان- در موضوع وضع مالیات کتیرا چندین جلسه مذاکرات بعمل آمد بعد از آنکه رای اکثریت مجلس را کمیسیون قوانین مالیه فهمید صد چهار برای مالیات کتیرا معین و بمجلس پیشنهاد کرد امروز باز همان تلرافی هائی که در شور اول برای آقایان بود هنوز آن نگرانیها باقی است آقای کازرانی و بعضی دیگر از آقایان نمایندگان می‌فرمایند بر صادرات نباید چیزی تحمیل کرد چرا؟ برای اینکه سبب گرانی مال التجاره و بفروش نرفتن آن در ممالک خارجه می‌شود بنده هم تصدیق می‌کنم که بر صادرات نباید تحمیل کرد حتی الامکان نباید اسباب تسهیل در مال التجاره را فراهم ساخت ولی باید دید این مسئله برای کدام مملکت است و آیا مملکت ایران بواسطه صادراتش می‌تواند با مالک دیگر رقابت کند؟ بنده که هر چه فکر می‌کنم بنظرم نمی‌رسد که دولت ایران بتواند بتوسط صادراتش با ممالک دیگر رقابت تجارتی داشته باشد چرا؟ برای اینکه وسائل حمل و نقل بدبختانه برای ایران فراهم نیست آن مال التجاره که در ایران برای حمل ونقل یک خروار آن به مملکت دیگر پنجاه یا شصت تومان کرایهمی گیرند در ممالک خارجه شاید با پنج شش تومان یک خروار آنرا حمل می‌کند از باب کرایه یک تفاوت عمده بین تجارت ایران و تجارت ممالک دیگر هست که هیچوقت موازنه بین آنها حاصل نمی‌شود اگر یک مال التجاره در مملکت ایران باشد و عین همان مال التجاره هم در یکی از ممالک خارجه باشد و بخواهند این هر دو مال التجاره را بمملکت ثالثی حمل کنند تجار ایران بواسطه گرانی کرایه نیم توانند مال التجاره خود را بآن مملکت حمل کنند و چون خروار پنجاه شصت تومان تفاوت کرایه دارد نمی‌تواند مال التجاره خود را مثل مال التجاره دیگران بفروش برسانند پس این مال الستجاره که از ایران بخارجه حمل می‌شود مال التجاره ایست که در مقابل رقیب ندارد اگر هم رقیب داشته باشد مال التجاره آنها باندازه نیست که مانع فروش مال التجاره ایران در مملکت ثالثی بشود بنابراین بعقیده بنده اگر وضع مالیات بر مال التجاره بشود ضرری بتجارت بر صادرات وارد نمی‌آورد آن مقدار مال التجاره که باید حمل شود حمل می‌شود زیرا در خارجه باین مال التجاره هائی که از ایران صادر می‌شود احتیاج دارند و اگر از ممالک دیگر عین این مال التجاره که از ایران صادر می‌شود حمل شود مال التجاره ایران بهیچوجه فروش نمی‌رسد و این اجناس که از ایران بخارجه حمل می‌شود اجناسی است که منحصر بایران است مثلا کشمش که در روسیه بفروش می‌رود منحصر بایران است اگر از مملکت دیگری کشمش را بروسیه حمل کنند اسباب ضرر تجار ایرانی می‌شود پس این صد چهار که برای کتیرا مالیات وضع شده چندان تحمیلی بر تجارت وارد نمی‌آورد و اگر حساب کنیم خواهیم دید که این صد و چهار مالیات کتیرا یک من یک قران خواهد شد زیرا وقتی دقت کنیم می‌بینیم کتیرا خوب و بدش روی هم رفته یکمن بیست و پنج قران ارزش دارد و صد چهار بیست و پنجقران یکقران می‌شود پس یک من یک قران مالیات برای کتیرا چیزی نیست که سبب بشود کتیرا بخارجه حمل نشود و لمه بتجارت وارد بیاورد تحمیلی که بر مال التجاره ایران وارد می‌شود از حیث کرایه است و فراهم نبودن وسائل حمل و نقل است که صدمه بتجارت وارد می‌آورد پس بهتر این است که آقایان چندان سختگیری نفرمایند و این لایحه زودتر از مجلس بگذرد.

رئیس- آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- بنده نظرم این نیست که بخواهم جلب نظر کسی را بکنم صلاح حال مملکت مقدم بر این است که بنده سعی کنم ذهن بعضی را متوجه بخودم بکنم آیه صریح قران است و اعلمو انما غنمتم من شیئی فان الله خمسه در اینجا غنیمت مطلق فائده است و برای کسانی است که از مملکت فایده می‌برند از هر چه باشد ذکوه هم همین طور است و باید ده یک آنرا برای اداره عمومی مملکت بدهند فرق نمی‌کند هر کس از هر چه فایده می‌برد باید یک چیزی از آن را برای اداره عمومی مملکت بدهد خیلی تعجب است که هر مسئله بمجلس می‌آید فوری ما داد می‌زنیم وای بر صادرات تحمیل وارد آورند و ما نمی‌توانیم یک کلمه حرف بزنیم و تا حرف می‌زنیم فورا بما حمله می‌کنند که بر صادرات تحمیل نکنید این طور نیست ما می گوئیم اشخاصی که از مملکت فایده می‌برند باید بدوت چیزی بدهند که دولت بتواند کار آنها را اداره کند تا ما می آئیم یک کلمه حرف بزنیم یک مرتبه فریاد می‌کنید که‌ای فقرا ای ضعفا می‌خواهند بر آنها مالیات تحمیل کنند گاهی می‌گویند ضعفا و فقراء که با ناخن‌های خودشان کتیرا در می‌آورند تحمل می‌شود گاهی می‌گویند می خواهند صادرات مملکت از بین می‌رود خیر هیچ این چیزها نیست یک مرتعی دارای کتیرا است کتیرا بگیر ده پانزده نفر عمله را اجیز می‌کنم و روزی چهار قران بهر یک از آنها می‌دهد و آنها کتیرا استخراج می‌کنند و صاحب کتیرا آن را به آقا میرزا علی که تاجر است می‌فروشد و ایشان هم بخارجه حمل می‌کنند حالا اگر دولت یک مالیاتی بر آن تحمیل نمود تاجر هم بر قیمت مال التجاره خود اضافه می‌نماید و سرمایه خودش را در می‌آورد حالا شما دلسوزی می‌کنید که چرا کتیرا در خارجه گران بفروش می‌رسد خیر آقا اگر این مالیات را صد و پنج هم قرار بدهیم هیچ نگئی بتجارت ما وارد نمی‌آید چه ضرر دارد از یک عوائدی که هیچ سرمایه صرف تهیه آن نکرده‌اند صد پنج هم بدولت بدهند این است که بنده همان طور که سابقا هم عرض کردن معتقدم صد پنج بگیرند و با این صد چهار که در شعبه معین کرده‌اند مخالفم.

رئیس- در ماده اول مذاکرات کافی نیست؟

(جمعی گفتند کافی است)

رئیس- قرائت می‌شود و رای می‌گیریم

(مجددا بمضمون فوق قزائت شد)

رئیس- آقایانیکه ماده اول را تصویب می‌کنند قیام بفرماند.

(اکثر نمایندگان قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود

(بمضمون ذیل قرائت شد)

ماده دوم- مالیت و عوارض که تا کنون از مواد کتیرا و انقوزه و قلیاب در یافت می شده است بکلی موقوف و از تاریخ اجراء این قانون در داخله مملکت هیچگونه مالیات و عوارض بهر اسم و رسم که باشد چه از مالک و چه از عمله که آن را استخراج می‌کنیم و چه از تجار معاملیت آن نباید مطالبه شود.

رئیس- آقای آقا میرزا علی کازرانی (اجازه)

آقا میرزا علی کازرانی- بنده این ماده را در اینجا زائد می دانم زیرا مالیاتی که گرفته می‌شود در صورتیکه مجلس تصویب نکرده باشد یکنوع غارتگری و ظلمی است که بمردم شده است و مطابق این ماده ما می گودیم آن ظلم و تعدی موقوف باشد البته ظلم باید موقوف باشد تعدی باید موقوف باشد بنده ارتباط این مطلب را باین و انحصار آن را به کتیرای تنها نمی دانم چه معنی دارد.

رئیس- آقای حاج شیخ اسد الله (اجازه)

حاج شیخ اسد الله- آقای آقا میرزا علی در تحت عنوان مخالفت با این ماده با یک اصل کلی و اصل مسلمی هم مخالفت فرمودند اگر یک عوارضی که در دوره فترت وضع شده است مجلس همین قسم آن را مسکوت عنه بگذارد مثل این است که مجلس صحت آن را تصدیق می‌کند.

(بعضی گفتند خیر اینطور نیست)

حاج شیخ اسد الله- بخصوص در صورتی که بمجلس هم آمده باشد آنوقت اگر آقا بفرمایند بنده رای نمی‌دهم و اظهار مخالفت می‌نمایند یعنی چه؟ باید مالیات سابق بجال خودش باقی باشد.

رئیس- در این ماده دیگر مخالفی نیست دو فقره پیشنهاد رسیده است قرائت می‌شود.

(پیشنهاد آقای شیخ الاسلام اصفهانی بمضمون ذیل قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی بنده پیشنهاد می‌کنم که لفظ اجراء در ماده دوم تبدیل شود بلفظ اعلان

رئیس- توضیح بدهید

شیخ الاسلام- بنده همانطوری که خدمت آقای طباطبائی هم عرض کرده‌ام تصور می‌کنم اینجا یک دوری لازم بیاید بواسطه اینکه صد چهار در سر حد گرفتن مستلزم این است که اخذ مالیات در محل موقوف شده باشد و موقوف شدن اخذ مالیات در محل مربوط باین است که در سر حد این قانون اجرا شده باشد این است که پیشنهاد کردم لفظ احرا تبدیل بلفظ اعلان شود که بعد از این که این قانون اعلان شد مردم آسوده باشند نه اینکه هر وقت بیش امنای مالیع بروند جواب بدهند هنوز قانون اجرا نشده و از سر حد هم که استعلام بکنند جواب بدهند هنوز قانون اجرا نشده است این است که بنده این پیشنهاد را تقدیم داشتم و آقای طباطبائی هم قبول فرمودند.

مخبر- کمیسیون این اصلاح را قبول می‌کند.

رئیس- اصلاح دیگری از طرف آقای حائری زاده رسیده است قرائت می‌شود.

(بمضمون ذیل قرائت شد)

حائری زاده پیشنهاد می‌کند که بعد از ماده دوم توضیح ذیل نوشته شود.

توضیح دولت و مالکین مراتع حق ندارند بعنوان حق المرتع و غیره از مستخرجین کتیرا و انقوزه و قلیاب چیزی مطالبه نمایند.

محمدهاشم میرزا- این پیشنهاد

Page 4 – 6 missing

باید سه چیز را بمردم بفهماند و سه منظور در آن ملاحظه شود یکی از اینکه آن مالیات صدسی را مطابق معمول سابق مردم نباید بپردازند این مسئله را وزارت مالیه بتواند در ظرف سه روز به تمام عمالش تلگراف کند که معترض حال مردم نشوند ولی عمده مطلب راجع به قسمت دوم است که باید بموقع اجرا گذارده شود راجع به ماده اول که اخذ در سرحد باشد اگر مدتش ده روز یا پنج روز زیادتر باشد اهمیت ندارد بواسطه اینکه در کتیراهای سال آینده در سر حد باید بگیرند والا آنهائی که موجود است بموجب این ماده حق ندارند مالیاتی از آنها دریافت کنند یک قسمت هم راجع به ماده سوم است و اگر درست ملاحظه فرمائید برای تهیه اعلان ده روز قرار داده‌اند و برای اجرای آن بتمام نقاط مملکت پس از انقضای این مدت باید صاحبان کتیرا مالیات خود را بدهند و اینکه آقای ارباب کیخسرو می‌فرمایند بایستی آن جمله آخر برداشته شود با آن قسمت بنده موافق نیستم زیرا غیر از ایالات و ولایات نقاط کوچک دیگری مانند قصاب و غیره هم هست که کتیرا گیر هستند و از طرف دولت برای اخذ مالیات سابق صدسی گرفته می شودو اگر این مطلب قید نشود آنوقت یک قسمت ازکتیراهای امساله را از قرار صدسی خواهند گرفت پس هرچه زودتر در ظرف ده روز دولت باید بعمال خودش مراتب را اطلاع دهد و اگر یک روز مدت آن زیادتر باشد اسباب زحمت خواهد شد و اینکه می‌فرمایند باقصی نقاط چگونه می‌شود اطلاع داد کسی نگفته است بروند در کوهستانها اطلاع بدهند بمامورین که در بلاد هستند اخطار می‌کنند که مالیات را از این ببعد صدسی بگیرند.

وزیر مالیه- اگر مفهوم فرما- بشات آقای دولت آبادی در این ماده بود هیچ عیبی نداشت ولی این ماده می‌نویسد در هر یک از نقاط که دارای محصول کتیرا باشد حالا بنده توضیحا عرض می‌کنم می فرمایند در ظرف سه روز ممکن است این تلگراف بتمام نقاط و ولایات مخابره شود بنده عرض می‌کنم این سه روز سه روز دیگری هم دارد اولا سه روز طول دارد که این لایحه از مجلس به هیئت دولت برسد بعد سه روز طول دارد از هیئت وزراء بوزارت مالیه برسد سه روز هم بطوریکه فرمودند طول دارد که از طرف وزارت مالیه به بعضی ایالات و اعلان و اخطار شود سه روز هم لازم است که مامورین مالیه به مباشرین دستور بدهند این می‌شود دوازده روز بلی فرمایش سرکار صحیح است اما قانون باید طوری جامع الاطراف باشد که تمام دقایق در آن ملاحظه شود و اگر ما موافق این ماده بخواهیم رفتار کنیم باید در تمام نقاط کوهستانی هم از حالا تا ده روز دیگر اعلان کنیم پس عبارت را خوبست طوری ترتیب دهید که دولت هم بتواند با آن موافقت کند ولی به ترتیبی که فرمودید اگر مدت را ده روز قرار دهید غیرممکن است و ده روز شاید همین قدر کفایت کند که اعلان تازه از مرکز بولایت برسد فرضا این اعلان بوسائل روزنامه بعمل آید باز کمتر از بیست روز نمی‌شود مدت برای او معین کرد در هر حال برای اجرای آن کمتر از بیست روز مشکل است.

رئیس- از این دوازده روز که حساب فرمودید شش روزش را ممکن است بنده تخفیف بدهیم و تا نیم ساعت دیگر بنده قانون را امضا کرده و چون آقای وزیر مالیه اینجا تشریف دارند خودشان حامل آن به هیئت وزراء بشوند و در آنجا خواهند گفت همچو قانونی از مجلس گذشته و بمن داده‌اند و همین امروز عصر بولایات ابلاغ کنند.

وزیر مالیه- از اینکه‌ای قانون را استثنائا آقای رئیس بفوریت توسط بنده به هیئت وزراء ابلاغ می‌فرمایند تشکر می‌کنم و بنده هم ده رز قبول می‌کنم.

رئیس- پیشنهادی است از طرف آقای حاج شیخ اسدالهه رسیده قرائت می‌شود.

(بمضمون ذیل قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که ماده چهارم اینطور نوشته شود وزیر مالیه مامور اجرای این قانون بوده و در ظرف یک ماه از تاریخ تکملی این قانون مواد آن را

رئیس- توضیح بدهید.

(بعضی از نمایندگان گفتند آقای وزیر مالیه ده روز را قبول کردند)

(صدای همهمه)

رئیس- (خطاب بحاج شیخ اسدالله) مطلبی دارید بفرمائید.

حاج شیخ اسدالله- در تحت فشار و همهمه بنده تکلیف خود را نمی دانم ومتحیرم چه بگویم بعضی از آقایان می‌فرمایند قبول کردند و چه شد و چه شد...

رئیس- اگر توضیحی دارید بفرمائید بفرمایش آقایان کار نداشته باشید.

حاج شیخ اسدالله- نظر بنده این بود قوانین مملکتی و قوانینی که از مجلس می‌گذرد باید مطابق قانون اساسی باشد و رسمین قوانین علاوه بر گذشتن از مجلس یک چیزهای دیگری هم لازم دارد بنده زیادتر از این نمی‌خواهم توضیحی بدهم فقط بنده پیشنهاد می‌کنم مطابق قانون اساسی بعد از تکمیل و رسمیت قانون مدت اعلان معین شود البته آقای مخبر و آقای وزیر مالیه هم مقصود بنده را در ک و تصدیق می‌فرمایند حالا اگر یک ماه را زیاد می دانند ممکن است ده پانزده روز معین کنند در هر صورت بآن کاری ندارم و بسته به نظر خودشان است.

رئیس- آقای سلطان العلماء (اجازه)

سلطان العلماء- برایتذکر خاطر شریف آقای حاج شیخ اسد الله و سایر نمایندگان محترم بعرض می رسانم اینکه آقا فرمودند قانون باید مراحل قانونی خود را طی کند این مرحله که محل نظر مبارک است بنظر اعضا کمیسیون هم آمده و بهمین جهت نوشته (از تاریخ تصویب) یعنی وقتی قانونیت پیدا کرد بعد از ده روز آقای وزیر مالیه بتمام نقاط اعلان کند و از آنطرف هم باید خاطر آقای حاج شیخ اسد الله و سایر آقایان محترم را تذکر بدهم اگر در مدت تاخیر شود امساله دیگر بعد از آنکه این قانون از مجلس شورای ملی بگذرد دیگر ملت چیزی بدولت نمی‌دهد و صدسی را هم مامورین و امنای مالیه یا محرمانه یا علنی خواهند گرفت و در نتیجه یک ضرر صدسی بای ملت و یک ضرر صدچهار بدوت متوجه می‌گردد این است که بنده در کمیسیون قوانین مالیه عضویت دارم عرض می‌کنم نهایت دقت در در این قانون شده و خوب است آقایان زیادتر از این ایراد نفرمایند الیته اساس تمام قوانین عالم هم بکقدری بر تسامح و تعلل است وقتی در قوانین شرعی هم این مسئله حکم فرما است مثلا در مسئله طهارت و نجاسات شرع شریف طهارت صحیح واقعی را نواخسته است بلکه بطهارت ظاهری اکتفا فرمود و اگر غیر از این بود ما همیشه دچار معظورات بودیم پس چنانچه عرض کردم یک قدری تسامح در امورات لازم و جائز است در آنجاهم بایستی یا مسامحه نمود که یک قدری ضرر برد دولت وارد شود یا مسامحه نمود که یکقدری ضرر بملت وارد شود و برای اینکه کار به جریان بیفتد نسبت بجزئی ضرری که بر دولت وارد می‌شود مسامحه شد که ار بر جریان خودش بیفتد لذا بنده در این باب دیگر چیزی عرض نمی‌کنم و مذاکرات را هم کافی می دانم.

رئیس- (خطاب بمخبر) عقیده کمیسیون چیست؟

مخبر- کمیسیون نمی‌تواند این پیشنهاد را قبول کند.

رئیس- (خطاب بحاج شیخ اسد الله) می‌خواهید پیشنهاد خود را پس بگیرید؟

حاج شیخ اسد الله- می‌خواهم توضیح بدهیم

رئیس- دیگر نمی‌توانید توضیح بدهید.

حاج شیخ اسد الله- همین قدر می‌خواستم تذکر بدهم که مجلس نمی‌تواند برخلاف قانون اساسی رای بدهد و باز تذکر بدهم که باید قانون بامضا و تایید اعلیحضرت همایونی برسد و بموجب قانون اساسی با علیحضرت باید تلگراف شود و آقایان باید بدانند رائی را که می‌دهند باید مطابق قانون اساسی و قابل اجرا باشد و تعجب می‌کنم چرا آقای مخبر پیشنهاد بنده را قبول نکردند و این فرمایش را فرمودند.

مخبر- بنده تعجب می‌کنم جنابعالی چرا اینطور حرف می‌زنید؟

رئیس- رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای حاج شیخ اسد الله آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می دانند قیام فرمایند

(دو سه نفر قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد ماده چهارم قرائت می‌شود و رای می‌گیریم

(مجددا قرائت شد)

رئیس- تصویب شد مذاکرات در کلیات قانون است. در کلیات مخالفی هست یا خیر؟

حائری زاده- بنده مخالفم

رئیس- آقای حائری زاده (اجازه)

حائری زاده- حالا که آقای وزیر مالیه تشریف آورده‌اند بنده می‌خواستم اولا از ایشان سوال کنم آیا بعقیده سابق خود که در مجلس اظهار می‌داشتند حالا هم باقی هستند یا اینکه در این موقع که عضو دولت شده‌اند تغییر عقیده داده‌اند ثانیا در موضوع ماده دوم که بنده پیشنهاد کردم چیزی از کارگرها محصول کتیرا را جمع آوری می‌کنند گرته نشود و از طرف دولت و مالکین بعنوان حق المرتع تحمیلی بر آنها نشود و مورد حمله آقایان شدم لازم می دانم حالا هم اشاره از آن بکنم ما آمده‌ایم و یک ماده قانون اسلام را سیر کرده و سایر مواد آن را بکلی مسکوت عنه می‌گذاریم اگر قانون اسلام را کاملا اجرا می‌کردیم ابدا بدبختی امروز نمی‌افتادیم حالا که صحبت تحجیر شد لازم است عرض کنم که تحجیر دارای شرایطی است مملکت ایران از آن ممالکی است که قشون اسلام او را فتح کرد و بموجب قوانین اسلام نمی‌تواند کسی اراضی را تملک و تصاحب کند و کوهها و صحراها را بعناوین مختلف تحجیر گردد و کارگران را منع کند که در آنجاها کار نکنند با استفاده از گیاه صحرا نمایند این مسئله مخالف با اصول قانون اسلام است و بموجب قانون اسلام ملاکین نمی‌توانند باین عناوین به کارگرها تحمیل کنند یا آن‌ها را از استفاده از صحاری و براری باز دارند و چنانکه عرض کردم ملت ایران مملکتس است که قشون اسلام او را فتح کرد بنابراین فرقی ما بین اراضی مفتوحه العنوه و اراضی که بمصالحه واگذار

Page 8 missing

الممالک، آقا میرزا ابراهیم قمی، جلیل الملک، وقار الملک، حاج نصیرالسلطنه، شیخ الاسلام ملایری، آقا میرزا طاهر تنکابنی، آسف الممالک، میرزا محمد نجات، محمدولی میرزا، عماد السلطنه طباطبائی، حاج امین التجار، رفعت الدوله، میرزا حسین صدرائی، آقا سید فاضل، آقا سید محمد تقی طباطبائی، آقا سید محمد تدین، سردار مفخم، معتمد التجار، سلمیان میرزا، آقا میرزا محمد صادق طباطبائی، نامظ دفتر، سردار معظم کردستانی و سید المحققین، آیا سید حسن مجتهد کاشانی.

اسامی رد کنندگان

آقا میرزا هاشم آشتیانی، حاج شیخ محمد حسین گروسی، نظام الدوله حاج میرزا عبدالوهاب، صدر الاسلام ابهری، غضنفرخان، حائری زاده، معتمد السلطنه لسان الملک، منتصر الملک، مستشار السلطنه، میرزا علی کازرونی، ارباب کیخسرو، بهاء الملک، حاج میرزا مرتضی.

رئیس اگر آقایان مایل باشند چند دقیقه تعطیل شود.

در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجددا تشکیل گردید.

رئیس- آقای حاج شیخ اسدالله (اجازه)

حاج شیخ اسدالله- بنده نسبت بعرایض خودم خواستم یک توضیحاتی بدهم تصور می‌کنم مقاصد بنده سوء تفسیر یا سوء تعبیر شده بنده مطابق قانون اساسی نظرم بود که مسئله جمع و خرج مملکت از وظائف مختصر مجلس شورای ملی است و در این قسمت هیچکس حق دخالت ندارد نه اعلیحضرت نه مجلس سنا و راجع بقوانین موضوعه هم عرض نکردم که گذشتن از مجلس رسمیت ندارد عرض کردم باید از مجلس بگذرد پس از آن بامضای شاه برسد که نمی‌تواند امضا نکند و مجبور است تصمیمات مجلس را امضا کند.

رئیس- ۲ فقره تقاضا از طرف وزارت مالیه رسیده است قرائت می‌شود اگر تصویب می‌فرمایند حالا مذاکره شود و اگر هم بخواهید بماند برای جلسه دیگر.

(بشرح ذیل قرائت شد)

مجلس مقدس شورای ملی سیدالله ارکانه

احتراما بعرض می رساند که تهاجم ارباب شهریه بگیر وزارت مالیه باندازه ایست که اوقات کارکنان این وزارت خانه را بکلی مشغول داشته‌اند نظر به ایکنه مدت ۴ برج از هذالسنه گذشته و شهریه بگیرها معطل و مخصوصا اغلب آنها از فقراء و ضعفا و نهایت استیصال و پریشانی را دارند برای رفع این مزاحمت مقتضی است مقرر فرمائید مطابق صورتیکه از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی گذشته است عجلاتا شهریه‌ها پرداخته شود تا صورت کل شهریه بگیرها از تصویب مجلس شورای ملی گذشته و رحما بوازت مالیه ارسال گردد در تعقیب معروضه ۱۴۹۶ و ۵۲۱۸ این وزارتخانه تذکرا تصدیع می‌دهد که نظر بفشار فوق العاده صاحبان مستمری مقتضی است اجازه باید از مجلس محترم مجلس شورای ملی صادر شود که فعلا مستمربات را بارهایت مصوبه بودن در مجلس قوی ئیل ۲۵ در حدود مقررات مطابق سنوات قبل قبض صادر گردد تا تصمیم کلی راجع به تمام مستمربات و شهریه‌ها در مجلس محترم اتخاذ شود.

رئیس- آقای سلمان میرزا (اجازه)

سلمان میرزا- بنده همیشه دیده‌ام که بنام فقراء اغنیا استفاده می‌کنند اگر مقصود آقای وزیر مالیه این است که شهریه فقراء و ضعفا را بدهند بنده کاملا موافقم و خوبست یکحدی برایش معین فرمایند والا بنده می‌بینم با اجازه رگفتن برای فقرا اول حواله ۲ هزار تومان برای اغنیا صادر می‌شود و برای شهریه ۲ تومان و ۴ تومان فقراء که تا آخرین مرحله می‌روند عاقبت باو خواهند گفت پول بتو نرسید زیرا صاحبان نفوذ پول‌ها را بردند و برای شما چیزی باقی نگذارند پس خوبست آقای وزیر مالیه حداکثر شهره‌ها را که می‌خواهند بپردازند معین بفرمایند که تا چه میزان را خواهند پرداخت تا معلوم شود فقرائی که اسم برده می‌شود ۲ هزار تومان شهریه بگیرد در آن‌ها هست یا خیر؟ اگر اینطور باشد بنده با این فقرا مخالفم ولی اگر تا ۵۰ تومان و ۴۰ تومان باشد و آن هم حقیقتا فقیر باشند عرض ندارم و ازاین گذشته اگر پول دارند لازم می دانم یک قدری باداره نظمیه بپردازند چون باید در نظر داشت که در این مجلس هر وقت خواستیم مطالب طرف مقابل را رد کنیم اولکلمه حرفمان جمله مشعشع آسایش و امنیت بود این جمله‌ها یکی از لوازماتش شهریه دادن به آژانهاست اگر بآژانها حقوق مرتب داده نشود و آنها سرپست‌های خودشان حاضر نشوند چطور می‌شود از آنها امنیت و مسئولیت خواست؟ در صورتی که حقوق شش ماه را طلب دارند خوبست از آن پول موجود اول حقوق شش آژانها را بپردازند بعد از آن مواجب معلمین بیچاره را و بعد به فقرای شهریه بگیر تا سی توامن بدهند اگر باین ترتیب باشد بنده موافقم و الا کاملا مخالفم.

وزیر مالیه- غرض از این پیشنهاد که بمجلس شدند تنها این است که وزارت مالیه و هیئت دولت در زحمت هستند بلکه خود آقایان تصدیق می‌فرمایند که مجلس شورای ملی بیشتر در زحمت است چون عده اشخاصی هستند از ضعفا و بی بضاعت که شهریه‌های جزئی دارند آنها الان دو قسم متزلزل هستند. یکی آنکه متزلزل هستند که آیا مجلس حقوق آنها را کسر کرده یا خیر؟ این است که متصل یا در مجلس هستند یا در وزارت خانه که اساسا بدانند مجلس با شهریه آنها چه کرده قسمت ثانی برای پرداخت شهریه است و اینکه بنده تقاضا کردم اجازه بفرمائید مطابق تصویب کمیسیون قبضهای آنها صادر شود نباید تصور شود که یک پول موجودی است که فورا بانها داده شود بلکه برای این است که اطمینان خاطر آن‌ها فراهم بیاید و شاید یک قدری کمتر اسباب زحمت بشوند و اگر بخواهند این مطلب در مجلس مذاکره شود مدتی طول می‌کشد این بود که استدها کردم اجازه بفرمایند مطابق تصویب کمیسیون اجازه داده شود قبوضات آنها صادر شود بعد نظریاتی را که مجلس در صورت مستمریات اتخاذ خواهد نمود از همان قرار رفتار خواهد شد و این نکته را به آقایان مخصوصا به آقای سلیمان میرزا عرض می‌کنم که بنده در مدت تصدی خودم هیچوقت اغنیا را بر فقرا ترجیح نداده‌ام و حتی الامکان تا اندازه که برای من ممکن بوده است حقوق اشخاصی را که جزئی بوده است عقب نیانداخته‌ام مخصوص نظمیه را همیشه بر سایر ادارات مقدم داشته‌ام سوال بفرمائید ببینید که در مدت تصدی من در آخر هر برج حقوق آنها فورا پرداخته می‌شود حالا اگر گاهی موانعی یا اجباراتی پیش آمده که حقوق آن‌ها معوق مانده است تقصیر بنده نیست این‌ها نکاتی است که بنده همیشه خود را ملزم بر رعایت آنها میدانم و همیشه رعایت هم کرده‌ام امام اینکه می فرمائید حقوق تا سی چهل تومان محدود بشود تصور می‌کنم، فقیر و غنی از کم و زیادی حقوق معلوم نمی‌شود یک عده اشخاصی هستند که ماهی بیست سی تومان دارند و چندان خرجی ندارند و اشخاصی هستند که ماهی صد تومان یا دویست تومان حقوق دارند و جال آنها خیلی بدتر است زیرا اندازه خودشان تکلیفات دارند و خرج یک عائله را باید بدهند که همان ماهی دویست تومان هم کفایت مخارج یومیه آنها را نمی‌کند این است که بنده عرض می‌کنم فقیر و غنی را از روی حقوق نمی‌شود تشخیص داد و اشخاصی که بمجلس آمده را از نرسیدن حقوق و عدم صدور قبوضات خود شکایت کرده‌اند البته آنها را ملاحظه فرموده‌اند که هیچکدام آنها جزء اغنیا نیستند و متاسافانه یک عده اشخاصی هستند که همیشه اسمشان در جزء اغنیا ثبت می‌شود در صورتی که هیچ ندارند و مقصود از این پیشنهاد این بود که یک زحمتی را از مجلس شورای ملی و هیئت دولت و وزارت مالیه کم کنیم چون صاحبان حقوق هر روز مانع کار و اسباب زحمت تمام ادارات شده‌اند لهذا استدعا می‌کنم اجازه بدهید قبوض شهریه مطابق آنچه در کمیسیون بودجه مجلس تصویب شده صادر و پرداخته شود تا این که تکلیف قطعی آنها بعد معین شود و همچنین قبوض مستمریات و وظایف مطابق سند قوی ئیل مصوبه مجلس صادر شود تا تصمیمات مجلس درباب آنها بعد معلوم شود و الیته قبوضات مستمریات یک تصویبی دارد که آن تصویب قوی ئیل گذشته است و بواسطه اختلافات تفاوتی که در اینمدت بواسطه نرسیدن وجه پیدا شده است امروز نبایستی همانطور رفتار شود پس در اساس آنها حرفی نیست و یک قسمت از آنها هم به موجب وظایف از بین رفته است پس آنچه که قانونا باقیمانده مطابق سند ماضید قیض صادر شود و در ولایات هم اعلام شود قبوض ساکنین آنجا را هم صادر نماید تا بعد هر چه مجلس شورای ملی تصویب کرده البته وزارت مالیه هم بموقع اجرا خواهد گذاشت.

رئیس- آقای حاج شیخ اسدالله موافقید؟

حاج شیخ اسدالله- بلی

رئیس- آقای مدرس

مدرس نسبت بیک فقره موافقم و نسبت بفقره دیگر مخالف

رئیس- پس این دو قسمت را تجزیه می‌کنیم اول شهریه مطرح است

مدرس- با شهریه موافقم

رئیس- پس بعد از یک مخالف بفرمایند آقای سید یعقوب چطور؟

آقا سید یعقوب- موافقم

رئیس- آقای کازرانی

آقا میرزا علی کازرانی- مخالفم

رئیس- بفرمائید

آقا میرزا علی- بنده اولا عرض می‌کنم تصویب کمیسیون بودجه فقط کافی نیست و باید بنظر مجلس برسد و اگر این فقره را ما به نظر کمیسیون احاله کنیم دیگر گمان می‌کنم باین زودی‌ها صورت شهریه‌ها بمجلس نیاید و بعلاوه چنانچه شاهزاده سلیمان میرزا فرموده‌اند اگر می‌دانستیم این شهره‌ها تعلق بفقرا و شعفا داسشت البته ما ساکت می‌ماندیم و یا تصویب می‌کردیم لیکن اینطور نیست؟ برای اینکه این شهریه‌ها را از هزار تومان دارد تا کمتر و اگر بخواهیم تفکیک کنیم دچار یک مشکلات و یک محظوراتی می

Page 10 missing

رئیس- تصویب نشد سی و پنج نفر رای داده‌اند جزء دستور جلیه آتیه می‌شود پیشنهاد دیگری آقای حاج سیدالمحققین کرده‌اند قرائت می‌شود.

(بمضمون ذیل قرائت شد)

در موقع تنفش جمعی از اهالی ارومیه دیده شد که با وضعی اسف آور اظهاراتی می‌نمایند با سابقه که اقایان نمایندگان با اوضاع ناگوار ارومیه دارند این بنده پیشنهاد می‌نمایم که در همین جلسه مذاکره در باب آنها بشود که بلکه بتوجهات آقایان این جمع که در مرکز هستند آسوده و در کلیه برای رفاه سایر ارومیه‌ها هم که عموما پریشان شده‌اند فکری بفرمایند.

رئیس- توضیحی دارید بفرمایئد.

حاج سیدالمحققین- قضایای ارومیه یقین است و البته آقایان نمایندگان مسبوقند چون جمعی از آنها آمده‌اند بمجلس و معلوم است اظهاراتشان غیر از فقر و پریشانی چیز دیگری نیست این است که تقاضا کرده‌ام آقایان نمایندگان اقدامی بفرمائید که این مهاجرین که فعلا در طهران هستند آسوده باشند و همچنین برای سایر اهالی ارومیه هم فکری بشود.

رئیس- در موقع تنفش جمعی بطور هرج و مرج آمدند بمجلس بنده گفتم آن‌ها را راه بدهند داخل مجلس بشوند چند نفرشان را خواستم که تقاضاهای خودشان را بگویند امتناع کردند از این که توضیحات بدهند در صورتی که آنها از توضیح دادن امتناع کرده‌اند بنده دیگر نمی دانم مجلس چطور ی تواند بتقاضای مبهم و غیر معلوم آنها رسیدگی کند مطلبی اگر دارند به بنده می‌گویند بنده این جا عرض می‌کنم

(بعضی تصدیق کردند)

مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد.

موتمن الملک