دیدار رسمی سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو از ایران ۱۰-۵ تیر ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۵۴ خورشیدی

سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی

دیدار رسمی پرزیدنت سوهارتو و بانو از ایران

دیدار رسمی ژنرال سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو از ایران ۱۰-۵ تیر ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

به دعوت رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو، ساعت ۱۶ روز پنجشنبه ۵ تیر ماه، سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو برای یک بازدید رسمی پنج روزه وارد تهران شدند. اعلیحضرتین به پیشباز پرزیدنت سوهارتو و بانو در فرودگاه مهرآباد رفتند و آیین پیشباز رسمی انجام یافت. ۶ تیر ماه پیش از نیم روز نخستین دور گفتگوهای رسمی شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت سوهارتو در کاخ سعدآباد آغاز شد و پس از نیم روز نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه با پرزیدنت اندونزی دیدار و گفتگو داشتند. شبانگاه، میهمانی رسمی شام در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به سرفرازی پرزیدنت سوهارتو و بانو برگزار گردید. بامداد شنبه ۷ تیر ماه پرزیدنت اندونزی و بانو برای بازدید از آثار تاریخی اسپهان و شیراز رهسپار اسپهان شدند. روز دوشنبه ۹ تیر ماه در یک آیین پسواز رسمی پرزیدنت سوهارتو و همسرشان از تهران به سوی جاکارتا پرواز کردند. پرزیدنت اندونزی و بانو را در سفر به ایران، هیاتی از بلندپایگان سیاسی و اقتصادی اندونزی چون آدام مالیک، وزیر امور خارجه، پروفسور دکتر «وی جو یونیتی شاسترو» رئیس هیئت مدیره برنامه‌ریزی ملی و وزیر کشور و چند تن از پایوران عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی اندونزی همراهی نمودند.

نخستین دور گفتگوهای آریامهر و پرزیدنت سوهارتو

نخستین دور مذاکرات شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت سوهارتو در روز ششم تیر ماه ۱۳۵۴ در تهران آغاز شد. رئیس جمهوری اندونزی و بانو پس از نیم روز پنجشنبه گذشته برای یک بازدید پنج روزه از ایران، وارد تهران شدند و مورد پیشباز شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو قرار گرفتند. سپس اعلیحضرتین به همراه میهمانان با اتومبیل از میدان شهیاد با تشریفات رسمی به کاخ گلستان جای اقامت حضرت رئیس جمهور اندونزی و بانو سوهارتو تشریف‌فرما شدند.

آغاز مذاکره- شاهنشاه- سوهارتو که دیروز در کاخ سعدآباد آغاز شد می‌نویسد: پیش از شروع مذاکرات هدایایی بین شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و حضرت رئیس جمهوری اندونزی و بانو سوهارتو رد و بدل شد. در این دیدار، شاهنشاه آریامهر والاحضرت شاهپور علیرضا و والاحضرت شاهدخت لیلا پهلوی را به میهمانان عالی‌قدرشان معرفی کردند.

دیدار با هویدا- حضرت ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری اندونزی بعد از ظهر دیروز آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر و آقای عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه در کاخ گلستان به حضور پذیرفتند. این ملاقات، مدت یک ساعت طول کشید. همچنین بعد از ظهر امروز بانو سوهارتو همسر رئیس جمهوری اندونزی از موزه جواهرات سلطنتی در بانک مرکزی دیدن کردند. همراهان سوهارتو- گزارش خبرنگار ما حاکی است که حضرت سوهارتو و همسرشان را در این سفر آقای آدام مالیک وزیر خارجه اندونزی و همسرشان، آقای پرفسور وی جو یونیتی ساسترو وزیر اقتصاد و دارایی و صنایع و رئیس هیئت مدیره سازمان برنامه‌ریزی ملی اندونزی، آقای سودارمونو وزیر کشور اندونزی و جمعی از مقامات سیاسی و اقتصادی همراهی می‌کنند. شبانگاه ششم تیر ماه،شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران به سرفرازی پرزیدنت سوهارتو و بانو میهمانی رسمی شام در کاخ گلستان برگزار کردند. در این میهمانی خاندان شاهنشاهی ایران، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، هیات دولت، همراهان پرزیدنت اندونزی و گروهی از پایوران کشوری و لشکری دعوت داشتند. شاهنشاه آریامهر در سر میز شام در سخنانی فرمودند:

حضرت رئیس جمهوری،

برای شهبانو و من پذیرایی از آن حضرت و بانو سوهارتو در کشورمان مایه کمال خوشوقتی است. سال گذشته ما سرزمین زیبای شما را از نزدیک دیدیم و خاطره دلپذیری از میهمان‌نوازی گرم و دولتتان را همراه آوردیم، و اکنون خوشوقتم که با تجدید این خاطره، به شما در سرزمین ایران خیرمقدم بگویم و امیدوار باشم که شما نیز از این سفر خاطره مشابهی همراه ببرید.

حضرت رئیس جمهوری،

شما نه تنها نماینده عالیقدر کشوری هستید که بزرگترین مملکت اسلامی جهان و پنجمین کشور پر جمعیت دنیا است، بلکه از نظر ما به خصوص رهبر مملکتی هستید که از یک طرف روابط عمیق و دیرینه تاریخی و فرهنگی و مذهبی و بازرگانی ما را به آن پیوند داده‌است، و از طرف دیگر دورنمای همکاری متقابل وسیع و همه جانبه آینده و امکانات گسترده‌ای از نظر این همکاری در پیش روی ما قرار دارد.

امواج اقیانوس هند که در طول قرون متمادی گذرگاه کشتی‌های بازرگانی ایران به سوی بنادر و جزایر متعدد سرزمین شما بود، امروز نیز مانند گذشته ناظر ارتباط نزدیک دو کشور ما بر اساس اشتراک منافع آنها در بسیاری جهات است. ما در کشور خود شاهد کوشش‌های پیگیر و ثمربخشی هستیم که در سرزمین شما تحت رهبری خردمندانه و مدبرانه آن حضرت در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و در سایر شئون ملی انجام می‌گیرد. خوشبختانه کشور اندونزی اکنون از ثبات سیاسی کم‌نظیری برخوردار است که اجازه می‌دهد امکانات و منابع سرشار طبیعی و انسانی آن از راه انجام برنامه‌های وسیع اقتصادی و عمرانی به بهترین وجهی در راه تأمین مصالح ملی مورد استفاده قرار گیرد. بدیهی است حسن اجرای این برنامه‌ها مانند برنامه‌های مشابهی که اکنون تقریباً در همه کشورهای دیگر این منطقه پهناور جهان در جریان است، نه تنها مستلزم بهره‌برداری صحیح از امکانات داخلی هر یک از این کشورها، بلکه در عین حال مستلزم وجود صلح و امنیت در تمام منطقه اقیانوس هند است. به این جهت است که همچنان که ما و شما در فرصت‌های مختلف، من جمله در مذاکرات جاکارتا اظهار داشته و تأکید کرده‌ایم، اقیانوس هند می‌باید به صورت یک منطقه جهانی صلح و ثبات در آید که تأمین امنیت آن تنها بر عهده کشورهای خود این منطقه باشد. دو کشور ما به عنوان دو عضو مؤثر سازمان کشورهای صادرکننده نفت اوپک، اختصاصاً همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند و یقین است که در این زمینه در ایفای مسئولیت‌هایی که به عهده آنها است، با همین روح همکاری و تفاهم خواهندکوشید. درمورد همکاری‌های دو جانبه ایران و اندونزی، خوشبختانه امکانات فراوان و وسیعی در شئون مختلف اقتصادی، بازرگانی، فرهنگی و اجتماعی میان دو کشور وجود دارد، که دید و بازدیدهای متعدد مقامات صلاحیت‌دار دو مملکت در سال‌های اخیر و انعقاد عهدنامه مودت و موافقتنامه فرهنگی سال ۱۹۷۱ و موافقتنامه اقتصادی ژانویه ۱۹۷۵ راه را برای توسعه این همکاری‌ها فراهم ساخته‌است.

با اعتقاد راسخ به تحکیم پیوندهای دوستی و همکاری ایران و اندونزی، تندرستی و شادکامی شخص شما حضرت رئیس جمهوری و بانو سوهارتو، ترقی و رفاه روزافزون ملت دوست و هم‌کیش و برادر اندونزی، و صلح و تفاهم جهانی را صمیمانه آرزو می‌کنم.

پس از پایان بیانات شاهنشاه، سوهارتو پرزیدنت اندونزی در پاسخ، سخنان رسایی ایراد کرد. ایشان بیانات خود را با سپاسگزاری از محبت‌ها و میهمان‌نوازی‌های اعلیحضرتین آغاز نمودند و گفتند:

شاهنشاها

از این فرصت نیکو استفاده نموده بار دیگر صمیمی‌ترین شادباش‌های ۱۳۰ میلیون تن از مردم اندونزی را به حضورتان ابلاغ می‌کنم. مناسبات نزدیک میان کشورها در دوران‌های اخیر به سبب پیدایش بحران‌هایی که چندی است بر جهان حکم‌فرما است، مانند کمبود غذا، ناهنجاری وضع پولی و اقتصادی و نیرو که به طرز فزاینده‌ای احساس می‌گردد، در تغییر است . هرگاه گام‌های جدی در راه رفع این بحران‌ها برداشته نشود، اثرهای آسیب‌دهنده آن کشورهای صنعتی را گرفتار زیان می‌کند و ممالک در حال رشد را سرنگون خواهد ساخت. پایان جنگ هندوچین که سه دهه به درازا کشیده بود بی‌شک فرصت تازه‌ای در ایجاد استواری و تأمین پیشرفت آن منطقه فراهم می‌سازد که نمی‌توان آن را نادیده انگاشت. در همین منطقه یعنی خاورمیانه ما باید از هرگونه تلاش‌های صلح‌جویانه که حل دادگرانه خواست‌های ملل عرب و مردم فلسطین را مطمئن سازد پشتیبانی کنیم.

اندیشه‌های شاهنشاه- شاهنشاها: همه آگاهیم از اینکه هستی و موجودیت انسان تنها از راه صلح و توسعه میسر است نه جنگ و ستیزه‌جویی، و نیز اطمینان داریم که اندیشه‌ها و گام‌های نیکو و شرافتمندانه آن اعلیحضرت آشکارا در جهت حفظ موجودیت انسان و بشر طرح و برداشته می‌شود و مخصوصاً خرسندم از اینکه ایران و اندونزی برای دستیابی به این هدف‌ها سیاست‌های مشابهی را دنبال می‌کنند و در برخی از موارد همگام و دوشادوش یکدیگر پیش می‌روند. اندیشه‌های بسیار آن اعلیحضرت چه در حال اجرا و چه آن‌هایی که برای آینده در مخیله خود می‌پرورند با بازتاب موافق جامعه جهانی روبرو شده است. ما با مفاهیم غیر اتمی شدن پهنه اقیانوس هند که به دنبال آن یک دوران همکاری سودمند میان کشورهای پیرامون این اقیانوس را در بر می‌گیرد، آگاهی کامل داریم و می‌دانیم که چنین همکاری بی‌گمان در ادوار آینده منجر به یک همکاری گسترده بین کشورهای در حال رشد و ممالک صنعتی جهان خواهد گشت. مردم اندونزی با علاقه فراوان از کوشش‌های ایران که بخاطر گسترش دوستی و همکاری میان کشورهای همسایه صورت می‌گیرد، تأسی می‌کنند بطوریکه هم اکنون تلاش‌های همسان در منطقه آسیای جنوب شرقی در مایه و قالب اندیشه‌های سودمند و دورنگر از آن اعلیحضرت جریان دارد. شکی نیست که اندیشه‌های رهبر ایران یک دگرگونی عمیقی را در جهان بوجود آورده است زیرا، این اندیشه‌ها با آنچه که تاکنون از سوی صاحبنظران در جهت تأمین صلح و سعادت ارائه گشته تفاوت فاحش دارد و مخصوصاً اینکه به سبب نیک‌اندیشی و خردگرایی آن شاهنشاه کامیابی چشمگیری را برای ملت ایران همراه آورده است و این خود نمونه بی‌نظیری از تلاش و پژوهش در راه صلح است که به شکل الگوی پسندیده‌ای برای دیگران درآمده است. بدیهی است آن شاهنشاه و ملت ایران که گذشته پر فراز و نشیبی را پشت سر نهاده‌اند اکنون از برکت اینهمه پیشرفت و تعالی سود و بهره فراوان می‌برند.

انقلاب سفید ایران- کشور اندونزی که خود اینک دست اندر کار گسترش موقع اقتصادی و اجتماعی خویش است و تمایل وافری به فراگیری تجارب دیگر کشورها دارد، بی‌گمان با علاقه مفرط پی به این حقیقت برده است که انقلاب سفیدی که رهبر ملت ایران با پشتکار فراوان در این سرزمین کهنسال به مرحله اجرا درآورده‌اند، بی شبهه تنها پاسخ به گرفتاری‌ها و دشواری‌های یک ملت در حال رشد است. آنچه که من در پایتخت شما دیده‌ام و شاید چشم انداز اندکی از دیدار کوتاه من بشمار می‌رود، مرا نسبت به استواری و مثبت بودن کوشش‌های کامیاب آن اعلیحضرت و ملت برادر ایران کاملاً مطمئن ساخت. بعلاوه همانگونه که هشت ماه پیش در دیدار آن اعلیحضرت از اندونزی بیان داشتم، در نتیجه رهبری داهیانه شاهنشاه کشور ایران در سه دهه اخیر به عالی‌ترین سطح ترقی و سعادت دست یافته است و این حقیقت را امروز ما مشاهده می‌کنیم. ملت ایران یک دوران سازندگی ملی و سیاسی ثابت و استواری را پشت سر نهاده است و اینک به سوی یک آینده افتخارآمیز پیش رفته و در زمره پیشرفته‌ترین ملل شرق و غرب قرار می‌گیرد.

مشکلات اندونزی- کشور اندونزی با مشکلات دگرگونه و میزان پیشرفت متفاوت از آنچه در ایران وجود داشته است، در ده سال اخیر با آهنگ سریعی در جهت پیشرفت و عدالت اجتماعی گام برداشته است و همانند ایران مدام می‌کوشد بافت‌های کهن اجتماعی و اقتصادی را نوسازی کند و بدینسان وارد یک جامعه نوینی می‌شود که سنت‌های دیرینه خود را همچنان با اصالت کامل حفظ کرده است. ما دائم درحال پژوهش هستیم تا آنچه را که برای خود سودمند می‌یابیم دنبال کنیم. ما ضمناً آگاهیم که سعادت و سرنوشت اندونزی کاملاً بر شانه‌های ملت اندونزی قرار دارد ولی در عین حال بخوبی می‌دانیم که همکاری میان کشورها تا چه حد ممکن است به سود کلیه کشورهای ذینفع باشد. بنابراین، با توجه به آنچه که بیان داشتم مایلم از این فرصت استفاده گردد،

عمیق‌ترین سپاس‌های مردم اندونزی را به آن اعلیحضرت و مردم ایران ابراز دارم. ما این معاضدت را به عنوان نشانه ثابت و استواری از تمایلات دوستی و درک و تفاهم ایران به مسائل اندونزی می‌پنداریم. به گمان من هنوز زمینه‌های وسیع همکاری بین ایران و اندونزی در شئون سیاسی و اقتصادی، بازرگانی، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد. شاهنشاه- دیدگاه همسان ایران و اندونزی و علاقه فراوان دو ملت و همکاری دوجانبه برای پیشرفت و تعالی دو کشور بی‌شک مبادلات نظریات سودمند بین آن اعلیحضرت و من را مسیر ساخته است و بر پایه همین احساس و اندیشه قویاً بر این عقیده هستم که دیدارم از ایران در گسترش بیشتر مناسبات برادری و هم‌اندیشی میان دو ملت بی‌نهایت ثمربخش خواهد بود. در خاتمه سخنانم از خداوند بزرگ سلامتی و بهزیستی اعلیحضرت محمد رضا آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران را مسئلت می‌نمایم و پیشرفت و سعادت برای برادران عزیز خود مردم ایران و همکاری و همبستگی فراوان‌تری را بین دو کشور آرزو دارم.

مذاکرات شاهنشاه و سوهارتو آغاز شد

ژنرال سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو در اسپهان و شیراز

۷ تیر ماه ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری اندونزی و بانو، میهمانان علی قدر شاهنشاه آریامهر و لیاحضرت شهبانو، برای بازدید از آثار تاریخ ایران، به اسپهان و سپس به شیراز سفر کردند. در فرودگاه اسپهان آقای زاد استاندار اسپهان، فرمانده مرکز توپخانه و موشک‌ها، فرماندار اسپهان، شهردار و چند تن از مقامات استان با بانوان‌شان از حضرت رئیس جمهوری اندونزی و بانو پیشباز کردند. در این سفر، آقای کیانپور وزیر اطلاعات و جهانگردی و بانو به عنوان میهماندار و آقای شکوهیان سفیر شاهنشاه آریامهر در اندونزی و آقای رستم امیر بختیار قائم مقام رئیس کل تشریفات شاهنشاهی میهمانان عالی‌قدر را همراهی می‌کردند. حضرت ژنرال سوهارتو و بانو پس از ورود به اصفهان از مدرسه چهار باغ، بازار سلطانی، کاخ چهلستون، کاخ عالی قاپو، مسجد شاه، مسجد شیخ لطف‌الله و میدان نقش جهان دیدن کردند.نیم روز از سوی آقای زاد استاندار اصفهان ضیافت ناهاری به افتخار میهمانان عالی‌قدر ایران در میهمانسرای شاه عباس ترتیب یافت.

حضرت ژنرال سوهارتو و بانو ایوار از اسپهان رهسپار شیراز شدند و ساعت ۱۷ و ۱۰ دقیقه پرزیدنت اندونزی و بانو با هواپیما وارد شیراز شدند و در فرودگاه مورد پیشباز استاندار فارس و مقام‌های محلی قرار گرفتند. آقای پیروز استاندار فارس در پای پلکان هواپیما به رئیس جمهوری اندونزی و بانو خوش آمد گفت . به دنبال انجام تشریفات رسمی، تیسمار سرلشگر جهانبانی فرماندهی منطقه گزارش نظامی داد و رئیس جمهوری اندونزی و بانو سپس از برابر پیشبازکنندگان گذشتند و آنگاه رهسپار تخت جمشید شدند. در این محل کوی «سران» و آثار باشکوه ایران باستان و برنامه «نور و صدا» مورد بازدید رئیس جمهوری اندونزی و بانو قرار گرفت. پرزیدنت اندونزی و بانو دیشب در میهمانی شامی که از سوی استاندار فارس به افتخار ایشان در هتل داریوش برپا شده بود شرکت کردند و ساعت ۹ بامداد ۸ تیر ماه شیراز را ترک گفتند.

۹ تیر ماه ژنرال سوهارتو و بانو تهران را ترک گفتند. سفر رسمی پنج روزه حضرت ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری اندونزی و بانو به ایران، پیش از نیم روز پایان یافت و میهمانان عالی‌قدر در حالی که از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پسواز می‌شدند، تهران را ترک کردند. در فرودگاه مهرآباد مراسم بدرقه رسمی صورت گرفت و برابر با ساعت ده بامداد، پرزیدنت سوهارتو و همسرشان تهران را ترک کردند.

شاهنشاه آریامهر امروز پس از عزیمت حضرت رئیس جمهوری اندونزی از ایران، در یک مصاحبه اختصاصی به پرسش‌های خبرنگار خبرگزاری پارس پاسخ دادند و در مورد مسائلی که در مذاکرات با پرزیدنت سوهارتو داشته‌اند فرمودند:

البته کلیه مسائل بخصوص اوضاع منطقه اقیانوس هند و اوضاع بین‌المللی و همچنین روابط دوجانبه که خوشبختانه هر روز قدم‌های بیشتری برای تحکیم آن برداشته می‌شود، در مذاکرات ما مطرح شد. شاهنشاه افزودند: با وقایعی که اخیراً در منطقه هندوچین پیش آمده، البته لازم است که ممالک حوزه اقیانوس هند با ممالکی که در منطقه شرقی این اقیانوس قرار دارند، تماس‌های بیشتر و روابط بهتری برقرار کنند و خوشبختانه ما این کار را کرده‌ایم. شاهنشاه در پاسخ سئوالی در زمینه‌های همکاری ایران و اندونزی فرمودند: البته ما می‌توانیم فعلاً به اندونزی کمک‌های ذیقیمتی در رشته‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری در پتروشیمی، یا دادن اعتبار برای کارهای مربوط به پتروشیمی و یا سایر صنایع احیاناً به کشاورزی آن‌ها انجام بدهیم. همینطور برخی از احتیاجات غذایی ایران هم از طریق اندونزی تأمین بشود. موضوعات مختلفی وجود دارد که نمایندگان دو کشور هم اکنون در این زمینه‌ها سرگرم گفتگو هستند.