دیدار رسمی سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو از ایران ۱۰-۵ تیر ماه ۱۳۵۴ خورشیدی
| برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶ | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی |
دیدار رسمی ژنرال سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو از ایران ۱۰-۵ تیر ماه ۱۳۵۴ خورشیدی
به دعوت رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو، ساعت ۱۶ روز پنجشنبه ۵ تیر ماه، سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو برای یک بازدید رسمی پنج روزه وارد تهران شدند. اعلیحضرتین به پیشباز پرزیدنت سوهارتو و بانو در فرودگاه مهرآباد رفتند و آیین پیشباز رسمی انجام یافت. ژنرال سوهارتو و همسرشان را در این سفر آقای آدام مالیک وزیر خارجه اندونزی و همسرشان، آقای پرفسور وی جو یونیتی ساسترو وزیر اقتصاد و دارایی و صنایع و رئیس هیئت مدیره سازمان برنامه‌ریزی ملی اندونزی، آقای سودارمونو وزیر کشور اندونزی و شماری از پایوران سیاسی و اقتصادی همراهی می‌کنند.
اعلیحضرتین به همراه میهمانان با خودرو از میدان شهیاد با تشریفات رسمی به کاخ گلستان جای اقامت حضرت رئیس جمهور اندونزی و بانو سوهارتو تشریف‌فرما شدند. در روز ۶ تیر ماه پیش از نیم روز نخستین دور گفتگوهای رسمی شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت سوهارتو در کاخ سعدآباد آغاز شد و پس از نیم روز نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه با پرزیدنت اندونزی دیدار و گفتگو داشتند. شبانگاه، میهمانی رسمی شام در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به سرفرازی پرزیدنت سوهارتو و بانو برگزار گردید. بامداد شنبه ۷ تیر ماه پرزیدنت اندونزی و بانو برای بازدید از آثار تاریخی اسپهان و شیراز رهسپار اسپهان شدند. روز دوشنبه ۹ تیر ماه در یک آیین پسواز رسمی پرزیدنت سوهارتو و همسرشان از تهران به سوی جاکارتا پرواز کردند.
نخستین دور گفتگوهای آریامهر و پرزیدنت سوهارتو
نخستین دور گفتگوهای شاهنشاه آریامهر در کاخ سعدآباد آغاز شد. پیش از آغاز گفتگوها، هدایایی میان شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و پرزیدنت اندونزی و بانو سوهارتو رد و بدل شد. در این دیدار، شاهنشاه آریامهر والاحضرت شاهپور علیرضا و والاحضرت شاهدخت لیلا پهلوی را به میهمانان عالی‌قدرشان معرفی کردند.
پس از نیم روز ژنرال سوهارتو پرزیدنت اندونزی امیرعباس هویدا نخست‌وزیر و آقای عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه در کاخ گلستان به گفتگو نشستند. این دیدار یک ساعت به درازا کشید. همچنینعلیاحضرت شهبانو به همراه بانو سوهارتو همسر رئیس جمهوری اندونزی از موزه جواهرات سلطنتی در بانک مرکزی دیدن کردند.
شبانگاه ششم تیر ماه، شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران به سرفرازی پرزیدنت سوهارتو و بانو میهمانی رسمی شام در کاخ گلستان برگزار کردند. در این میهمانی خاندان شاهنشاهی ایران، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، هیات دولت، همراهان پرزیدنت اندونزی و گروهی از پایوران کشوری و لشکری دعوت داشتند. شاهنشاه آریامهر در سر میز شام در سخنانی فرمودند:[۱]
- حضرت رئیس جمهوری،
- برای شهبانو و من پذیرایی از آن حضرت و بانو سوهارتو در کشورمان مایه کمال خوشوقتی است. سال گذشته ما سرزمین زیبای شما را از نزدیک دیدیم و خاطره دلپذیری از میهمان‌نوازی گرم و دولتتان را همراه آوردیم، و اکنون خوشوقتم که با تجدید این خاطره، به شما در سرزمین ایران خیرمقدم بگویم و امیدوار باشم که شما نیز از این سفر خاطره مشابهی همراه ببرید.
- حضرت رئیس جمهوری،
- شما نه تنها نماینده عالیقدر کشوری هستید که بزرگترین مملکت اسلامی جهان و پنجمین کشور پر جمعیت دنیا است، بلکه از نظر ما به خصوص رهبر مملکتی هستید که از یک طرف روابط عمیق و دیرینه تاریخی و فرهنگی و مذهبی و بازرگانی ما را به آن پیوند داده‌است، و از طرف دیگر دورنمای همکاری متقابل وسیع و همه جانبه آینده و امکانات گسترده‌ای از نظر این همکاری در پیش روی ما قرار دارد.
- امواج اقیانوس هند که در طول قرون متمادی گذرگاه کشتی‌های بازرگانی ایران به سوی بنادر و جزایر متعدد سرزمین شما بود، امروز نیز مانند گذشته ناظر ارتباط نزدیک دو کشور ما بر اساس اشتراک منافع آنها در بسیاری جهات است. ما در کشور خود شاهد کوشش‌های پیگیر و ثمربخشی هستیم که در سرزمین شما تحت رهبری خردمندانه و مدبرانه آن حضرت در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و در سایر شئون ملی انجام می‌گیرد. خوشبختانه کشور اندونزی اکنون از ثبات سیاسی کم‌نظیری برخوردار است که اجازه می‌دهد امکانات و منابع سرشار طبیعی و انسانی آن از راه انجام برنامه‌های وسیع اقتصادی و عمرانی به بهترین وجهی در راه تأمین مصالح ملی مورد استفاده قرار گیرد. بدیهی است حسن اجرای این برنامه‌ها مانند برنامه‌های مشابهی که اکنون تقریباً در همه کشورهای دیگر این منطقه پهناور جهان در جریان است، نه تنها مستلزم بهره‌برداری صحیح از امکانات داخلی هر یک از این کشورها، بلکه در عین حال مستلزم وجود صلح و امنیت در تمام منطقه اقیانوس هند است. به این جهت است که همچنان که ما و شما در فرصت‌های مختلف، من جمله در مذاکرات جاکارتا اظهار داشته و تأکید کرده‌ایم، اقیانوس هند می‌باید به صورت یک منطقه جهانی صلح و ثبات در آید که تأمین امنیت آن تنها بر عهده کشورهای خود این منطقه باشد. دو کشور ما به عنوان دو عضو مؤثر سازمان کشورهای صادرکننده نفت اوپک، اختصاصاً همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند و یقین است که در این زمینه در ایفای مسئولیت‌هایی که به عهده آنها است، با همین روح همکاری و تفاهم خواهندکوشید. درمورد همکاری‌های دو جانبه ایران و اندونزی، خوشبختانه امکانات فراوان و وسیعی در شئون مختلف اقتصادی، بازرگانی، فرهنگی و اجتماعی میان دو کشور وجود دارد، که دید و بازدیدهای متعدد مقامات صلاحیت‌دار دو مملکت در سال‌های اخیر و انعقاد عهدنامه مودت و موافقتنامه فرهنگی سال ۱۹۷۱ و موافقتنامه اقتصادی ژانویه ۱۹۷۵ راه را برای توسعه این همکاری‌ها فراهم ساخته‌است.
- با اعتقاد راسخ به تحکیم پیوندهای دوستی و همکاری ایران و اندونزی، تندرستی و شادکامی شخص شما حضرت رئیس جمهوری و بانو سوهارتو، ترقی و رفاه روزافزون ملت دوست و هم‌کیش و برادر اندونزی، و صلح و تفاهم جهانی را صمیمانه آرزو می‌کنم.
پس از پایان بیانات شاهنشاه، سوهارتو پرزیدنت اندونزی در پاسخ، سخنان رسایی ایراد کرد.[۲] ایشان بیانات خود را با سپاسگزاری از محبت‌ها و میهمان‌نوازی‌های اعلیحضرتین آغاز نمودند و گفتند:
شاهنشاها
از این فرصت نیکو استفاده نموده بار دیگر صمیمی‌ترین شادباش‌های ۱۳۰ میلیون تن از مردم اندونزی را به حضورتان ابلاغ می‌کنم. مناسبات نزدیک میان کشورها در دوران‌های اخیر به سبب پیدایش بحران‌هایی که چندی است بر جهان حکم‌فرما است، مانند کمبود غذا، ناهنجاری وضع پولی و اقتصادی و نیرو که به طرز فزاینده‌ای احساس می‌گردد، در تغییر است . هرگاه گام‌های جدی در راه رفع این بحران‌ها برداشته نشود، اثرهای آسیب‌دهنده آن کشورهای صنعتی را گرفتار زیان می‌کند و ممالک در حال رشد را سرنگون خواهد ساخت. پایان جنگ هندوچین که سه دهه به درازا کشیده بود بی‌شک فرصت تازه‌ای در ایجاد استواری و تأمین پیشرفت آن منطقه فراهم می‌سازد که نمی‌توان آن را نادیده انگاشت. در همین منطقه یعنی خاورمیانه ما باید از هرگونه تلاش‌های صلح‌جویانه که حل دادگرانه خواست‌های ملل عرب و مردم فلسطین را مطمئن سازد پشتیبانی کنیم.
شاهنشاها
همه آگاهیم از اینکه هستی و موجودیت انسان تنها از راه صلح و توسعه میسر است نه جنگ و ستیزه‌جویی، و نیز اطمینان داریم که اندیشه‌ها و گام‌های نیکو و شرافتمندانه آن اعلیحضرت آشکارا در جهت حفظ موجودیت انسان و بشر طرح و برداشته می‌شود و مخصوصاً خرسندم از اینکه ایران و اندونزی برای دستیابی به این هدف‌ها سیاست‌های مشابهی را دنبال می‌کنند و در برخی از موارد همگام و دوشادوش یکدیگر پیش می‌روند. اندیشه‌های بسیار آن اعلیحضرت چه در حال اجرا و چه آن‌هایی که برای آینده در مخیله خود می‌پرورند با بازتاب موافق جامعه جهانی روبرو شده است. ما با مفاهیم غیر اتمی شدن پهنه اقیانوس هند که به دنبال آن یک دوران همکاری سودمند میان کشورهای پیرامون این اقیانوس را در بر می‌گیرد، آگاهی کامل داریم و می‌دانیم که چنین همکاری بی‌گمان در ادوار آینده منجر به یک همکاری گسترده بین کشورهای در حال رشد و ممالک صنعتی جهان خواهد گشت. مردم اندونزی با علاقه فراوان از کوشش‌های ایران که بخاطر گسترش دوستی و همکاری میان کشورهای همسایه صورت می‌گیرد، تأسی می‌کنند بطوریکه هم اکنون تلاش‌های همسان در منطقه آسیای جنوب شرقی در مایه و قالب اندیشه‌های سودمند و دورنگر از آن اعلیحضرت جریان دارد. شکی نیست که اندیشه‌های رهبر ایران یک دگرگونی عمیقی را در جهان بوجود آورده است زیرا، این اندیشه‌ها با آنچه که تاکنون از سوی صاحبنظران در جهت تأمین صلح و سعادت ارائه گشته تفاوت فاحش دارد و مخصوصاً اینکه به سبب نیک‌اندیشی و خردگرایی آن شاهنشاه کامیابی چشمگیری را برای ملت ایران همراه آورده است و این خود نمونه بی‌نظیری از تلاش و پژوهش در راه صلح است که به شکل الگوی پسندیده‌ای برای دیگران درآمده است. بدیهی است آن شاهنشاه و ملت ایران که گذشته پر فراز و نشیبی را پشت سر نهاده‌اند اکنون از برکت اینهمه پیشرفت و تعالی سود و بهره فراوان می‌برند.
انقلاب سفید ایران- کشور اندونزی که خود اینک دست اندر کار گسترش موقع اقتصادی و اجتماعی خویش است و تمایل وافری به فراگیری تجارب دیگر کشورها دارد، بی‌گمان با علاقه مفرط پی به این حقیقت برده است که انقلاب سفیدی که رهبر ملت ایران با پشتکار فراوان در این سرزمین کهنسال به مرحله اجرا درآورده‌اند، بی شبهه تنها پاسخ به گرفتاری‌ها و دشواری‌های یک ملت در حال رشد است. آنچه که من در پایتخت شما دیده‌ام و شاید چشم انداز اندکی از دیدار کوتاه من بشمار می‌رود، مرا نسبت به استواری و مثبت بودن کوشش‌های کامیاب آن اعلیحضرت و ملت برادر ایران کاملاً مطمئن ساخت. بعلاوه همانگونه که هشت ماه پیش در دیدار آن اعلیحضرت از اندونزی بیان داشتم، در نتیجه رهبری داهیانه شاهنشاه کشور ایران در سه دهه اخیر به عالی‌ترین سطح ترقی و سعادت دست یافته است و این حقیقت را امروز ما مشاهده می‌کنیم. ملت ایران یک دوران سازندگی ملی و سیاسی ثابت و استواری را پشت سر نهاده است و اینک به سوی یک آینده افتخارآمیز پیش رفته و در زمره پیشرفته‌ترین ملل شرق و غرب قرار می‌گیرد.
مشکلات اندونزی- کشور اندونزی با مشکلات دگرگونه و میزان پیشرفت متفاوت از آنچه در ایران وجود داشته است، در ده سال اخیر با آهنگ سریعی در جهت پیشرفت و عدالت اجتماعی گام برداشته است و همانند ایران مدام می‌کوشد بافت‌های کهن اجتماعی و اقتصادی را نوسازی کند و بدینسان وارد یک جامعه نوینی می‌شود که سنت‌های دیرینه خود را همچنان با اصالت کامل حفظ کرده است. ما دائم درحال پژوهش هستیم تا آنچه را که برای خود سودمند می‌یابیم دنبال کنیم. ما ضمناً آگاهیم که سعادت و سرنوشت اندونزی کاملاً بر شانه‌های ملت اندونزی قرار دارد ولی در عین حال بخوبی می‌دانیم که همکاری میان کشورها تا چه حد ممکن است به سود کلیه کشورهای ذینفع باشد. بنابراین، با توجه به آنچه که بیان داشتم مایلم از این فرصت استفاده گردد،
عمیق‌ترین سپاس‌های مردم اندونزی را به آن اعلیحضرت و مردم ایران ابراز می دارم. ما این معاضدت را به عنوان نشانه ثابت و استواری از تمایلات دوستی و درک و تفاهم ایران به مسائل اندونزی می‌پنداریم. به گمان من هنوز زمینه‌های وسیع همکاری بین ایران و اندونزی در شئون سیاسی و اقتصادی، بازرگانی، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد.
شاهنشاها
دیدگاه همسان ایران و اندونزی و علاقه فراوان دو ملت و همکاری دوجانبه برای پیشرفت و تعالی دو کشور بی‌شک مبادلات نظریات سودمند بین آن اعلیحضرت و من را مسیر ساخته است و بر پایه همین احساس و اندیشه قویاً بر این عقیده هستم که دیدارم از ایران در گسترش بیشتر مناسبات برادری و هم‌اندیشی میان دو ملت بی‌نهایت ثمربخش خواهد بود. در پایان سخنانم از خداوند بزرگ تندرستی و بهزیستی اعلیحضرت محمد رضا آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران را مسئلت می‌نمایم و پیشرفت و خوشبختی برای برادران عزیز خود، مردم ایران و همکاری و همبستگی فراوان‌تری را میان دو کشور آرزو دارم.
ژنرال سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو در اسپهان و شیراز
۷ تیر ماه ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری اندونزی و بانو، میهمانان علی قدر شاهنشاه آریامهر و لیاحضرت شهبانو، برای بازدید از آثار تاریخ ایران، به اسپهان و سپس به شیراز سفر کردند. در فرودگاه اسپهان آقای زاد استاندار اسپهان، فرمانده مرکز توپخانه و موشک‌ها، فرماندار اسپهان، شهردار و چند تن از مقامات استان با بانوان‌شان از حضرت رئیس جمهوری اندونزی و بانو پیشباز کردند. در این سفر، آقای کیانپور وزیر اطلاعات و جهانگردی و بانو به عنوان میهماندار و آقای شکوهیان سفیر شاهنشاه آریامهر در اندونزی و آقای رستم امیر بختیار قائم مقام رئیس کل تشریفات شاهنشاهی میهمانان عالیقدر را همراهی می‌کردند. حضرت ژنرال سوهارتو و بانو پس از ورود به اصفهان از مدرسه چهار باغ، بازار سلطانی، کاخ چهلستون، کاخ عالی قاپو، مسجد شاه، مسجد شیخ لطف‌الله و میدان نقش جهان دیدن کردند.نیم روز از سوی آقای زاد استاندار اصفهان ضیافت ناهاری به افتخار میهمانان عالیقدر ایران در میهمانسرای شاه عباس ترتیب یافت.
حضرت ژنرال سوهارتو و بانو ایوار از اسپهان رهسپار شیراز شدند و ساعت ۱۷ و ۱۰ دقیقه پرزیدنت اندونزی و بانو با هواپیما وارد شیراز شدند و در فرودگاه مورد پیشباز استاندار فارس و مقام‌های محلی قرار گرفتند. آقای پیروز استاندار فارس در پای پلکان هواپیما به رئیس جمهوری اندونزی و بانو خوش آمد گفت . به دنبال انجام تشریفات رسمی، تیمسار سرلشگر جهانبانی فرماندهی منطقه گزارش نظامی داد و پرزیدنت اندونزی و بانو سپس از برابر پیشبازکنندگان گذشتند و آنگاه رهسپار تخت جمشید شدند. در این جا کوی «سران» و آثار باشکوه ایران باستان و برنامه «نور و سدا» مورد بازدید ژنرال سوهارتو و بانو قرار گرفت. پرزیدنت اندونزی و بانو دیشب در میهمانی شامی که از سوی استاندار فارس به افتخار ایشان در هتل داریوش برپا شده بود شرکت کردند و ساعت ۹ بامداد ۸ تیر ماه شیراز را به سوی تهران ترک گفتند.
۹ تیر ماه ژنرال سوهارتو و بانو تهران را ترک گفتند. سفر رسمی پنج روزه ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری اندونزی و بانو به ایران، پیش از نیم روز پایان یافت. در فرودگاه مهرآباد آیین پسواز رسمی انجام یافت و میهمانان عالیقدر در حالی که از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پسواز می‌شدند، ساعت ده بامداد تهران را به سوی جاکارتا ترک گفتند.
شاهنشاه آریامهر پس از راهی گشتن ژنرال سوهارتو پرزیدنت اندونزی از ایران، در یک مصاحبه اختصاصی به پرسش‌های خبرنگار خبرگزاری پارس پاسخ دادند و در مورد مسائلی که در مذاکرات با پرزیدنت سوهارتو داشته‌اند فرمودند: [۳]
البته کلیه مسائل بخصوص اوضاع منطقه اقیانوس هند و اوضاع بین‌المللی و همچنین روابط دوجانبه که خوشبختانه هر روز قدم‌های بیشتری برای تحکیم آن برداشته می‌شود، در مذاکرات ما مطرح شد. شاهنشاه افزودند: با وقایعی که اخیراً در منطقه هندوچین پیش آمده، البته لازم است که ممالک حوزه اقیانوس هند با ممالکی که در منطقه شرقی این اقیانوس قرار دارند، تماس‌های بیشتر و روابط بهتری برقرار کنند و خوشبختانه ما این کار را کرده‌ایم.
شاهنشاه در پاسخ به پرسشی در زمینه‌های همکاری ایران و اندونزی فرمودند: البته ما می‌توانیم فعلاً به اندونزی کمک‌های ذیقیمتی در رشته‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری در پتروشیمی، یا دادن اعتبار برای کارهای مربوط به پتروشیمی و یا سایر صنایع احیاناً به کشاورزی آنها انجام بدهیم. همینطور برخی از احتیاجات غذایی ایران هم از طریق اندونزی تأمین بشود. موضوعات مختلفی وجود دارد که نمایندگان دو کشور هم اکنون در این زمینه‌ها سرگرم گفتگو هستند.
اعلامیه مشترک ایران و اندونزی
امنیت اقیانوس هند و خلیج فارس باید وسیله کشورهای ساحلی تأمین شود
در پایان دیدار رسمی پنج روزه حضرت ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری اندونزی و بانو از ایران، ۹ تیر ماه ۱۳۵۴ اعلامیه مشترک ایران و اندونزی به چاپ رسید: [۴]
بنا به دعوت اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران، حضرت رئیس جمهوری اندونزی و بانو سوهارتو از تاریخ پنجم تا نهم تیر ماه ۱۳۵۴ (برابر با بیست و ششم تا سی ام ژوئن ۱۹۷۵) از ایران بازدید رسمی به عمل آورند.
۱- در این سفر جناب آقای وزیر امور خارجه اندونزی و بانو آدام مالیک و جناب آقای پرفسور دکتر رید جویونیتی ساسترو وزیر اقتصاد و دارایی و صنایع و رئیس سازمان ملی برنامه و جناب آقای سودهارمونو وزیر مشاور و عده‌ای دیگر از مقامات عالی‌رتبه دولت جمهوری اندونزی، حضرت رئیس جمهوری و بانو سوهارتو را همراهی کردند.
۲- حضرت رئیس جمهوری اندونزی و بانو سوهارتو مورد استقبال گرم اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و دولت و ملت ایران که نمایانگر علائق مودّت بسیار نزدیک دو کشور اراده و خواست دو ملت برادر به گسترش و افزایش همکاری‌های خود در کلیه زمینه‌ها است، قرار گرفتند. حضرت ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری اندونزی در آغاز بازدید رسمی خود تاج گلی نثار آرامگاه رضاشاه کبیر نمودند. حضرت رئیس جمهوری اندونزی و بانو سوهارتو در مدت اقامت خود در ایران از آثار و نقاط جالب تاریخی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و علمی ایران دیدن کردند. اعلیحضرتین یک ضیافت رسمی به افتخار حضرت پرزیدنت و بانو سوهارتو برپا فرمودند.
۳- در طی این سفر رئیس جمهوری اندونزی پیشرفت‌هایی را که تحت رهبری توانا و خردمندانه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر نصیب کشور ایران شد، مورد تحسین قرار دادند و مراتب تجلیل خویش را از این پیشرفت‌ها به اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر ابراز داشتند.
۴- سران دو کشور پیرامون بسیاری از مسائل مربوط به امور بین‌المللی و منطقه‌ای و همچنین در خصوص مسائل دوجانبه و همکاری‌های مورد علاقه فیمابین دو کشور به تبادل نظر و مشاوره پرداختند. این مذاکرات، که در محیطی سرشار از مودّت قلبی صمیمانه و تفاهم متقابل صورت گرفت، در تحکیم هر چه بیشتر مناسبات دوستانه بین دو ملت مؤثر بوده است و یک بار دیگر نشان داد که دو کشور در امور بین‌المللی و مسائل منطقه‌ای و روابط دوجانبه ایران و اندونزی نظرات مشابهی دارند.
۵- سران دو کشور، ضمن بررسی اوضاع بین‌المللی، از تمایل جهانی به تنش‌زدایی و مذاکره ابراز رضایت و تأیید فرمودند که این امر به جریان تخفیف تشنجات بین‌المللی کمک کرده است. مع‌الوصف از ادامه وجود پاره‌ای اوضاع بحرانی توأم با کشمکش و تشنج ابراز تأسف نمودند. سران دو کشور مؤکداً اعلام داشتند که حفظ صلح و ثبات تنها در مسئولیت کشورهای بخصوصی نیست، بلکه این امر به عهده تمامی جامعه بین‌المللی است.
۶- سران دو کشور، پس از بررسی رویدادهای اخیر در هندوچین، از پایان گرفتن جنگ و اعاده صلح در کامبوج و ویتنام جنوبی حسن استقبال و صمیمانه اظهار امیدواری نمودند که این رویدادها افق صلح واقعی و پیشرفت و ثبات را در منطقه جنوب شرقی آسیا باز کند.
۷- سران دو کشور اوضاع اقیانوس هند و خلیج فارس را بررسی و بار دیگر تأکید کردند که امنیت اقیانوس هند و خلیج فارس باید بوسیله کشورهای ساحل تأمین شود. سران دو کشور از اینکه اندیشه وجود اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح و دور از رقابت قدرت‌ها و تشنج و فزایندگی حضور نظامی کشورها مودّت قبول و پشتیبانی وسیع‌تری واقع شده است، ابراز خرسندی کردند. بدین ترتیب، به این حقیقت از طرف دُوَل بیشتر توجه می‌شود که اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل متحد در این زمینه به تحکیم صلح و امنیت بین‌المللی و پیشبرد منافع راستین کشورهای ساحل و تعمیم همکاری‌های اقتصادی در میان آنان کمک خواهد کرد. سران دو کشور در عین حال نگرانی شدید خود را از افزایش فعالیت ناوگان کشورهای بزرگ در منطقه اقیانوس هند ابراز داشتند و از این کشورها خواستار شدند که دست به اقداماتی نزنند که برای استقرار اقیانوس هند به عنوان منطقه صلح زیان‌بخش باشد. سران دو کشور در این مورد که صلح و آرامش در خلیج فارس بایستی با همکاری بین کشورهای ساحلی حفظ و حراست شود توافق داشتند.
۸- سران دو کشور اوضاع خاورمیانه را مورد مذاکره قرار دادند و از گشایش آبراه سوئز از جانب مصر استقبال کرده و این عمل را گامی مثبت در راه صلح تلقی نمودند و اظهار امیدواری کردند که اقدامات بیشتری در جهت استقرار صلحی پایدار در این منطقه به عمل آید و احتمالاً کنفرانس ژنو بتواند موجب پیدایش راه‌حلی عادلانه برای مسئله خاورمیانه شود. سران دو کشور در این زمینه نظر همیشگی خود را دایر بر اینکه کلیه کشورهای جهان بایستی مساعی پیگیر جهت رفع کشمکش بین اعراب و اسرائیل بر مبنای قطعنامه شماره ۲۴۲ شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیگر قطعنامه‌های مربوطه مبذول دارند تکرار کردند و نیز خواستار آن شدند که اسرائیل قوای خود را از اراضی اشغال شده اعراب بکلی خارج کند و حقوق حقه و مشروع مردم فلسطین به آنان بازگردانده شود.
۹- سران دو کشور اوضاع قبرس را هم مورد توجه قرار دادند و ضمن اینکه یک بار دیگر از استقلال و حاکمیت و تمامیت ارضی قبرس پشتیبانی نمودند، خواهان اجرای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره قبرس شدند و اظهار امیدواری کردند که مجاهدات دولت‌های ترکیه و یونان از مجاری سیاسی و از راه مذاکره منجر به یک توافق و ترتیب سیاسی آتی در قبرس در نتیجه مشاورات بین دو جامعه آن در محیطی صلح‌آمیز شود.
۱۰- اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر تحولات اخیر مربوط به عادی شدن مناسبات بین ایران و عراق را تشریح فرمودند و حضرت پرزیدنت سوهارتو از این تحول مثبت حسن استقبال کردند. طرفین اعتقاد خود را به اینکه توفیق چنین تدابیری نه فقط به روابط دوستی و همکاری بین دو کشور همسایه بلکه به ثبات منطقه و صلح جهان نیز کمک خواهد کرد، بیان داشتند.
۱۱- سران دو کشور درباره اهمیت کنفرانس سازمان ملل متحد پیرامون حقوق دریاها اتفاق نظر داشتند و لزوم همکاری نزدیک‌تر بین دو کشور در کنفرانس مزبور و پشتیبانی متقابل از آن کنفرانس را مورد تأکید قرار دادند و اظهار علاقه کردند که ضوابط حقوق بین‌المللی که از این کنفرانس ناشی می‌شود منافع کلیه کشورها بخصوص حق حاکمیت و تمامیت ارضی و امنیت آنان را منظور بدارد.
۱۲- حضرت پرزیدنت سوهارتو نظرات اندونزی را درباره تجدید حیات و آمادگی ملی در زمینه‌های ایدئولوژی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، دفاع و امنیت برای اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر تشریح و مساعی آن دولت را در توسعه و تقویت ملی خود که با کمال موجد تقویت و تجدید حیات و آمادگی منطقه‌ای خواهد بود، به اطلاع معظم‌له رساندند. در این زمینه حضرت پرزیدنت سوهارتو اهمیت اصول دولت مجمع‌الجزایری را در مورد فلسفه تجدید حیات و آمادگی ملی، علی‌الخصوص به منظور حفظ وحدت و یکپارچگی ملی و ثبات سیاسی و پیشرفت اقتصادی و امنیت ملی، مورد تأکید قرار دادند. اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر مراتب علاقمندی و پشتیبانی خود را از مساعی اندونزی در راه تحکیم آمادگی ملی و تجدید حیات و هماهنگی منطقه‌ای ابراز داشتند.
۱۳- سران دو کشور روابط اقتصادی بین‌المللی را مورد توجه قرار دادند و با نظر به همبستگی روزافزون اقتصاد جهان اظهار امیدواری کردند که کشورهای پیشرفته در پیروی از سیاست‌های اقتصادی خود تدابیری اتخاذ نکنند که ثبات اقتصادی کشورهای رو به رشد را متزلزل سازد. طرفین معتقد بودند تدابیر بین‌المللی در زمینه مسائل مربوط به کالا، از قبیل اتخاذ ترتیباتی برای تثبیت قیمت کالا، سهم مهمی در جهت رفع مشکل اساسی جهان یعنی لزوم تجدید بنای نظام کنونی اقتصاد بین‌المللی خواهد داشت. هر دو طرف اتفاق نظر و یکپارچگی کنفرانس کشورهای در حال توسعه را در داکار راجع به مواد خام را مبنی بر اینکه استقرار یک نظام جدید اقتصاد بین‌المللی بایستی با ایجاد حداکثر بهبود وضع کالا آغاز گردد تأیید فرمودند. در این زمینه سران دو کشور متذکر شدند در جهانی که ملل هر روز بیش از پیش به یکدیگر وابسته می‌شوند، اندونزی و ایران نقش مثبت و روزافزونی در امور منطقه‌ای و بین‌المللی به عهده داشند. سران دو کشور توافق داشتند که با اقدام در راه تحقق یک نظام نوین اقتصاد بین‌المللی، ایران و اندونزی باید نظرات و موقعیت خود را از لحاظ تأمین اجرای هدف‌های مشترک و حفظ علائق مشترک هماهنگ و همگام سازند.
۱۴- سران و کشور جنبه‌های فرهنگی، علمی، تجاری و اقتصادی مناسبات دو جانبه ایران و اندونزی را مورد بررسی قرار دادند.
۱۵- در این زمینه توافق گردید که دو کشور در چهارچوب موافقتنامه فرهنگی موجود فیمابین در توسعه روابط فرهنگی خود خواهند کوشید و بدین منظور طرق همکاری بین دو کشور را در زمینه‌های آموزشی، علمی، هنری و ادبی و سایر فعالیت‌های فرهنگی مورد استفاده بیشتر قرار دهند.
۱۶- سران دو کشور از پیشرفت حاصل در زمینه همکاری اقتصادی بین دو کشور ابراز خرسند کردند و توافق داشتند که امکانات وسیع‌تری برای توسعه همکاری اقتصادی بین دو کشور وجود دارد و مقرر فرمودند کلیه تدابیر لازم برای تقویت این روابط به منظور پیشرفت و ترقی اقتصادی ایران و اندونزی اتخاذ گردد. در این زمینه سران دو کشور موافقت کردند که وظیفه تنظیم برنامه قطعی همکاری از جمله در زمینه‌های بازرگانی، فنی و همکاری اقتصادی به کمیسیون مشترکی که بعداً تشکیل خواهد گردید ارجاع شود. همچنین برای افزایش این همکاری‌ها در آینده موافقت نمودند که امکانات فعالیت‌های مشترک بین دو کشور که با منافع متقابل مطابقت دارد مورد بررسی قرار گیرد. ایران علی‌الاصول آماده است که تسهیلات مالی به منظور کمک به انجام فعالیت‌های مذکور فراهم سازد.
۱۷- دو طرف با مراجعه به فهرست طرح‌های عمده توسعه که از جانب اندونزی برای امکان همکاری بین دو کشور به ایران ارائه گردیده است موافقت کردند که باید همچنان این طرح‌ها را به منظور تعیین زمینه‌های همکاری بین خود بر اساس منافع متقابل مرد توجه قرار دهند.
۱۸- سران دو کشور موقعیت مشابه دو دولت خود را در بسیاری از امور و نظرات بین‌المللی با قدرشناسی عمیق متذکر شدند و سودمندی مشاورات و تبادل نظرهای ادواری در سطح وزیران را در هر موقع و مکان که نیاز باشد به منظور تأمین هم‌آهنگی مستمر نظرات و همگامی در کوشش‌ها مورد قبول قرار دادند.
۱۹- حضرت رئیس جمهوری اندونزی و بانو سوهارتو مراتب امتنان خود را از پذیرایی صمیمانه و میهمان‌نوازی گرم اعلیحضرتین و دولت و ملت ایران از ایشان و همراهان ابراز داشتند. حضرت پرزیدنت سوهارتو و بانو از اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران دعوت نمودند که از اندونزی دیدن فرمایند. این دعوت با مسرت پذیرفته شد و تاریخ آن در موقع مقتضی تعیین خواهد گردید.
بن‌مایه‌ها
- ↑ سخنان اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی شام به سرفرازی ورود سوهارتو پرزیدنت اندونزی کاخ گلستان ۶ تیر ماه ۱۳۵۴
- ↑ سخنان سوهارتو پرزیدنت اندونزی در پاسخ به بیانات شاهنشاه آریامهر در میهمانی رسمی شام کاخ گلستان ۶ تیر ماه ۱۳۵۴
- ↑ مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با خبرنگار خبرگزاری پارس ۶ تیر ماه ۱۳۵۴
- ↑ اعلامیه مشترک ایران و اندونزی ۹ تیر ماه ۱۳۵۴