تفاوت میان نسخه‌های «مذاکرات مجلس شورای ملی درباره اشغال آذربایجان به وسیله ارتش شوروی و جمهوری دموکراتیک آذربایجان»
Bellavista (گفتگو | مشارکتها) |
Bellavista (گفتگو | مشارکتها) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
...مساعی این دولت برای رسیدن به مقصود صمیمانه و صادقانه و نسبت به هر یک از متفقین بزرگ ما یکسان و صرفا بر اساس استقلال کامل سیاسی و اقتصادی ایران و احترام متقابل و بر طبق مقررات پیمان سه گانه و منشور آتلانتیک و اعلامیه تهران انجام خواهد گرفت.... | ...مساعی این دولت برای رسیدن به مقصود صمیمانه و صادقانه و نسبت به هر یک از متفقین بزرگ ما یکسان و صرفا بر اساس استقلال کامل سیاسی و اقتصادی ایران و احترام متقابل و بر طبق مقررات پیمان سه گانه و منشور آتلانتیک و اعلامیه تهران انجام خواهد گرفت.... | ||
| + | |||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ آبان ۱۳۲۴ نشست ۱۶۲]] | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۶۴]] | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۶۵]] | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۶۶#- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر عبده و دکتر اعتبار در خصوص اوضاع آذربایجان|بیانات قبل از دستور آقایان دکتر عبده و دکتر اعتبار در خصوص اوضاع آذربایجان مجلس شورای ملی ۱۱ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۶۶]] | ||
| + | ...و ماه یا سه ماه بیشتر نیست که فرقه‌ای به نام دمکرات در آذربایجان پیدا شده و این فرقه خلق الساعه در ظرف دو سه ماه به اندازه‌ای قدرت پیدا کرده که با دولت مرکزی مقاومت می‌کند همین وضعیت، همین خلق الساعه بودن این حزب، این دسته یک قدری ما را مشکوک می‌کند که چطور ممکن است در یک مملکتی یک حزبی در مدت به این کوتاهی (سید محمد طباطبائی – طفل یکشبه‌است) و به قول آقای طباطبائی این طفل یکشبه ره صد ساله می‌رود منتها ره صد ساله بر خلاف مصالح کشور ایران (صحیح است- صحیح است) خوب چه جور این حزب تشکیل شده؟ روایات مختلف است. یک دسته می گویند همه اشخاصی هستند ناشناس مجهول الهویه، یک دسته می گویند این‌ها عده‌ای آذربایجانی هم توشان هست. بنظر بنده اکثریت قریب باتفاق کسانی که در آن دسته وارد هستند مسلماً آذربایجانی نیستند (صحیح است) چرا؟ برای اینکه سرحدات ما متأسفانه از سوم شهریور به بعد سرحدات بازی بوده و ما نمی‌توانستیم آن حقی که راجع به کنترل مرز خودمان داشتیم اعمال بکنیم (صحیح است) وقتی مرز ما کنترل نشد و راه ورود و خروج کاملاً باز بود ممکن است این احتمال را داد که یک دسته اشخاص مشکوک مجهول الهویه وارد کشور بشوند و دست به عملیاتی بزنند بر خلاف مصالح کشور. البته عده معدودی هم آذربایجانی در اینجا شرکت دارند ولی این دسته به نظر من خیلی معدودند و یک اقلیت بسیار ضعیف که شاید از هزار نفر تجاوز نکند تشکیل می‌دهند (همهمه عده‌ای از نمایندگان – خیر خیلی کمترند) حالا بنده نمی‌خواهم احصائیه بردارم بنده می‌خواهم روی تقریب صحبت بکنم و این عرض من روی جنبه تقریب است. این‌ها چرا این کار را کردند؟ بعضی‌ها اغفال شدند بعضی‌ها شاید عدم رضایت داشته‌اند ولی اینقدر شخصیت نداشتند و اینقدر حس وطن پرستی و میهن دوستی در آنها تقویت نشده بود که در قبال مصالح مملکت زیر حمایت و دسته بندی که بطور حتم از یک سرچشمه اجنبی آب می‌خورد نروند. بنده خیال می‌کنم برادران آذربایجانی ما اگر هم واقعاً یک جهتی باشد و یک حرف هائی داشته باشند این‌ها آنقدر دارای شرافت، حیثیت، وطن پرستی هستند که در موقعی که قوای اجانب در کشور ما هستند حاضر نیستند با دولت مرکزی، با حکومت مرکزی مقاومت بکنند (صحیح است) مثل اینکه بنده شنیدم که این شاهسون‌ها به چند نفر ژاندارم گفته بودند که ما اینقدر از شما رضایت نداریم ولی اینقدر وطن پرست و مهین دوست هستیم که امروز از شما حمایت می‌کنیم فردا که مملکت از قوای اجانب خالی شد آنوقت ممکن است با شما تصفیه حساب کنیم (صحیح است) این احساسات آذربایجانی است. این احساسات ایرانی است و ما آزادی را برای چه می‌خواهیم؟ آزادی را برای ایران می‌خواهیم آقا... | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۷۱#- بیانات آقای نخست وزیر راجع به اوضاع جاریه|بیانات آقای حکیمی نخست‌وزیر راجع به اوضاع جاریه مجلس شورای ملی ۲۱ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۷۱]] | ||
| + | |||
| + | ...بواسطه توقف ارتش شوروی در آذربایجان دولت آزاد عمل نداشته و نمی توانسته‌است قوای انتظامی را برای استقرار امنیت نقل و انتقال دهد لذا با اولیای دولت شوروی و مأمورین آن دولت در ایران مذاکره نموده وهم خود را مصروف این نکته نموده‌ایم که دولت زودتر بتواند در این قسمت هم به وظایف خود عمل نماید بعلاوه بوسیله سفیر کبیر شاهنشاهی در مسکو باستحضار دولت جماهیر شوروی رسانده‌ایم که اینجانب قصد دارم باتفاق آقای وزیر خارجه قریباً به مسکو عزیمت و مستقیماً با مقامات شوروی وارد مذاکره شوم (صحیح است- بسیار خوب) امیدوارم از کلیه اقداماتی که تا کنون بعمل آمده و تعقیب می‌شود نتیجه گرفته شود و نگرانی دولت و ملت ایران از این حیث رفع گردد. اما راجع به اصلاحات داخلی که در ابتدای بیانات خود به آن اشاره نمودم. آقایان محترم اطلاع دارند موجبات عمده وضع اسفناکی که امروز در مملکت وجود دارد همانا پیش آمد جنگ بوده که این اوضاع ناگوار را در مملکت فراهم نموده (صحیح است) و بدیهی است مدتی وقت و فرصت می‌خواهد که دولت با معاضدت مجلس شورای ملی و کلیه طبقات ملت برنامه‌ای برای اصلاحات و اعاده به حال عادی تنظیم و بر مشکلات موجوده فایق آید.... | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۷۳]] | ||
| + | |||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۷۳]] | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ دی ۱۳۲۴ نشست ۱۷۷#- قرائت گزارش کمیسیون عرایض راجع به تلگرافات اهالی شهرستانها در موضوع قضایای آذربایجان|قرائت گزارش کمیسیون عرایض راجع به تلگرافات اهالی شهرستانها در موضوع قضایای آذربایجان مجلس شورای ملی ۱۳ دی ۱۳۲۴ نشست ۱۷۷]] | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ دی ۱۳۲۴ نشست ۱۸۱#- بیانات آقای نخست‌وزیر|بیانات آقای حکیمی نخست‌وزیر درباره شکایت دولت شاهنشاهی ایران از شوروی و ارتش سرخ در آذربایجان مجلس شورای ملی ۲۵ دی ۱۳۲۴ نشست ۱۸۱]] | ||
| + | |||
| + | ...کنفرانس وزیران خارجه سه دولت در مسکو تشکیل شد تقاضا نمودیم کنفرانس تصمیم قوری در بیرون بردن نیروی خارجی از ایران اتخاذ و جلوی آزادی عمل دولت را بیش از این نگیرند و ضمناً یادآوری نمودیم بدون مشورت با خود ما در اموری که مربوط به ماست نمی‌توانند تصمیمی اتخاذ نمایند (صحیح است) پیشنهاد رفتن به مسکو را در مدتی که کنفرانس دائر بود و پس از خاتمه کنفرانس مسکو نیز یادآوری نمودیم در این ضمن دولتین آمریکا و انگلیس شفاهاً اطلاع دادند که هر سه دولت در مسکو مذاکره نموده‌اند که هرگاه دولت ایران هم رضایت داشته باشد کمیسیونی از طرف آنها به ایران بیاید شرایط و وظایف کمیسیون را هم به ما گفتند. ما پیشنهاد مزبور به صورتیکه آنها در نظر گرفته بودند بدون تأمل و فوری جواب رد دادیم سپس از ما پرسیدند که اگر اساساً با آمدن نمایندگان آمریکا و شوروی و انگلستان برای مدت خیلی کوتاه مخالفتی نداریم نظر خودمان را درباره شرایط و وظایف آنها اظهار داریم که هر گاه فقط برای مدت چند ماه هیئتی مرکب از نمایندگان سه کشور بزرگ متحد ما به ایران بیایند که باتفاق نمایندگان خودمان مقررات عهدنامه سه جانبه و اعلامیه معروف سران سه دولت را کاملا در مد نظر بگیرند و موجبات تسریع خارج شدن نیروی بیگانه را پیش از دوم مارس ۱۹۴۶ که رسماً تعهد کرده‌اند از ایران فراهم آورند (صحیح است) موافق هستیم و باید هر سه دولت در مدت بسیار کوتاه مزبور سعی نمایند که به دولت ایران در تجدید اوضاع عادی درا ین کشور کمک شود و اوضاع غیر عادی که فقط نتیجه حضور نیروی خود آنها در ایران است بر طرف گردد و تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی نیز که اعلان انتخابات آنرا دولت طبق قانون داده‌است با حضور کمیسیون انجام گیرد. منظور این دولت این بود که بدین ترتیب از گرفتاری هائی که باعث و موجد آن متأسفانه حضور نیروی خارجی است که آزادی عمل دولت را سلب نموده‌اند خلاص شویم زیرا توقف متجاوز از چهار سال آنها در ایران و مداخله در تمام شئون این کشور عدم آزادی عمل دولت است که ما راز اقدام به هر خدمت و اصلاحی در این کشور باز داشته (صحیح است) بدیهی است هر گاه سه دولت با این نظر موافقت می‌نمودند بلافاصله مراتب را باستحضار مجلس شورای ملی می‌رساندیم سپس رسماً آنرا به هر سه دولت و دنیا اعلام می‌کردیم. چون پیشنهادهای آنها را راجع به کمیسیون سه نفری همان روز که شفاهاً به ما اطلاع دادند فوری رد کردیم و آنها هم تا کنون به پیشنهاد ما جواب موافق نداده‌اند مراجعه به مجلس شورای ملی ضرورت نداشت. پیش از تشکیل مجمع عمومی ملل متفق دولت در نظر داشت حل مشکلات ایران را از مجمع مزبور بخواهد و عرضحالی که لازم است با اسناد مدارک به مجمع ملل متفق تقدیم دارد و وضع اسف اشغال خود را در پیشگاه مجمع تشریح نماید زیرا پس از محنت و رنج فراوانی که ملت ایران در تمام دوره جنگ تحمل کرده و مساعدت‌های شایانی که به متفقین خود نموده و یقین داشت پس از خاتمه جنگ بلافاصله نیروی آنها ایران را ترک خواهد نمود زیرا آنها برای استفاده از راه‌ها و راه آهن و وسایل و وسائط و خدمات مردم ایران برای حمل مهمات و لوازم جنگی به کشور اتحاد جماهیر شوروی به این کشور آمده‌اند همه نوع استفاده از ایران نموده‌اند دولت و ملت ایران هر مساعدت و کمکی که در امکان بود به متفقین خود نمود و انتظار داشت آنها نیز به وعده خود عمل و به پاداش استفاده‌هایی که از مهمان نوازی ایرانیان نموده‌اند هر چه زودتر ایران را تخلیه و برای عمران و آبادی این کشور و ترمیم خرابی‌ها و خسارات وارده نیز به ما مساعدت بنمایند (صحیح است) متأسفانه ماه هاست جنگ تمام شده و با وجود تقاضاهای متوالی دولت ایران در خارج کردن قوای خودشان پیش از دوم مارس ۱۹۴۶ تأمل دارند و در کارهای ایران مداخله می‌نمایند ولی چون هنوز مذاکرات مستقیم در تهران و مسکو در میان بود امیدوار به انجام مقصود بودیم و استنباط نمودیم که شاید مراجعه ما در آن موقع به مجمع ملل متفق و گذاردن موضع ایران در دستور مجمع مخالف انتظار متفقین ما باشد لهذا از این اقدام خودداری نمودیم ولی بعد همینکه معلوم شد از مذاکرات مستقیم به منظور نمی‌رسیم ناچار به ریاست هیئت نمایندگی ایران در مجمع ملل متفق دستور دادیم که موضوع ایران را در مجمع ملل متفق طرح و مطابق اساسنامة سازمان ملل متفق درخواستی که لازم است به شورای امنیت بدهیم | ||
| + | |||
| + | *[[مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ بهمن ۱۳۲۴ نشست ۱۸۴]] | ||
| + | |||
| + | * [[مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اسفند ۱۳۲۴ نشست ۱۸۸#- بیانات قبل از دستور آقایان منصف و یمین اسفندیاری (درباره باجگیری و مزاحمت حزب توده از مردم مازندران)|بیانات قبل از دستور آقایان منصف و یمین اسفندیاری (درباره باجگیری و مزاحمت حزب توده از مردم مازندران) مجلس شورای ملی ۲ اسفند ۱۳۲۴ نشست ۱۸۸]] | ||
| + | |||
| + | *[[]] | ||
نسخهٔ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۲، ساعت ۱۸:۰۸
نخست وزیر- (آقای حکیمی) نمایندگان محترم برای بنده مایه بسی خوشوقتی و افتخار است در موقعی که پس از تمایل مجلس شورای ملی و اراده ملوکانه مأمور تشکیل دولت گردیده و برای نخستین بار با این سمت در مجلس شورای ملی حضور پیدا کرده‌ام تا مژده بسیار بزرگ به عرض آقایان نمایندگان محترم رسانیده و بوسیله ایشان به تمام ملت ایران اعلام نمایم بطوریکه آقایان محترم البته تا حال بوسیله رادیو و مطبوعات اطلاع حاصل کرده‌اند پریروز در شهر (رنس) فرانسه نمایندگان رسمی دولت آلمان و نمایندگان چهار دولت معظم متفق قرارداد تسلیم بلاشرط کلیه نیروهای آلمان به چهار دولت متفق یعنی اتحاد جماهیر شوروی و انگلیس و آمریکا و فرانسه امضاء کرده‌اند و بنا براین جنگ در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ماه به پایان رسید. در این مدت ۵ سال و ۸ ماه و ۷ روز که ملت‌های آزادیخواه جهان با ملت‌های مهاجم دیکتاتوری محور دست به گریبان بودند بطوریکه همه می‌دانیم در طی سال‌های اول جنگ نیروهای اهریمنی پیش می‌رفت زیرا ملت‌های آزادیخواه و معتقد به اصول دموکراسی آماده جنگ نبودند و در نتیجه ارتش آلمان کم کم بر تمام اروپا و قسمتی از آفریقا مسلط شد ولی بزودی از یک طرف تعرض متقابل ارتش متفقین در صحرای آفریقای شمالی شروع شد و از طرف دیگر ارتش دلاور سرخ در استالین گراد به تعرض متقابل مبادرت ورزید (صحیح است) از آن تاریخ هر ماه و هر هفته و هر روز برای متفقین با یک پیروزی تجدیدی توأم بوده‌است تاریخچه این دو سه ماه گذشته در خاطر همه ماها هست و لازم به تکرار نیست که نیروهای متفقین بسرعت برق پیش رفتند و پیروزی نهائی را در آغوش کشیدند و بشر را از قید ظلم و استبداد رهائی دادند. امروز که روز پیروزی ملل متفقین است روز پیروزی ایران هم محسوب می‌شود (صحیح است) (کف زدن حضار) و بدیهی است که ملت آزادیخواه و حکومت دموکراسی ایران در شادی و سرور عموم ملل آزادیخواه شریک و سهیم می‌باشد و خیلی مفتخر و خرسند است که در راه پیروزی متفقین عزیز خود صمیمانه همکاری نموده‌است (صحیح است – صحیح است) البته ملت ایران در مدت این چند سال خسارات زیادی متحمل شده (صحیح است) و با مصائب و مرارت‌ها و محرومیت‌های بسیار دست بگریبان بوده و به سهم خود بسی رنج برده و تلفات هم داده‌است (صحیح است) ولی البته میلیون تلفات ارتش‌های متفقین و میلیاردها خساراتی را که به کشورهای اروپا وارد شده‌است فراموش نمی‌کنم (صحیح است) و در این روز جشن و سرور عمومی قهرمانان بی شماری را که در اروپا برای نجات میهن خود و برای نجات بشر از چنگال اهریمنان دیکتاتوری جان خود را فدا کرده‌اند با کمال احترام تکریم می‌کنیم (صحیح است – صحیح است) (کف زدن حضار) آن جوانمردان و دلاوران نابود شدند برای اینکه آزادی نابود نشود...اعلیحضرت شاهنشاه ایران و مجلس شورای ملی نیز با کمال میل این اقدام دولت وقت را پذیرفت (صحیح است) و ملت و جراید ایران هم یک دل و یک زبان با دولت و مجلس همداستان شدند (صحیح است) از آن تاریخ تا کنون نزدیک به چهار سال می‌گذرد. در این مدت طولانی ملت ایران به همه مشکلات در راه پیروی ملل بزرگ صادقانه و صمیمانه خدمت کرد (صحیح است) و همه گونه بار جنگ را تا آنجا که طاقت و توانایی داشت با کمال گشاده رویی بر دوش کشید (صحیح است) و هرگونه خسارات و تلفات و مصائب را تحمل کرد (صحیح است) این موضوع است که بر هیچ‌کس پوشیده نیست و کراراً مورد تصدیق ملل بزرگ متفق قرار گرفته‌است. در اینجا از یادآوری این خاطره مسرّت انگیز خودداری نمی‌توان کرد که نخستین ملاقات سران سه کشور متفق در تهران پایتخت ایران بود و در این ملاقات برای نابود ساختن قوای محور نقشه‌ها و طرح هائی تنظیم شد که بر اثر اجرای آن آثار فنا و اضمحلال بزودی در قوای خصم ظاهر گشت و هم در تهران بود که بزرگترین سند مجاهدات ملت ایران در راه پیروزی به دست او سپرده شد (صحیح است) امروز نیز که فتح و پیروزی بدست آمده‌است ملت ایران در صف پیروزمند ملل بزرگ مقامی را که در خور است درا بوده و از این حیث بر خود می‌بالد (صحیح است – کف زدن حضار) اینجانب به نمایندگی از طرف مجلس شورای ملی و ملت ایران این روز فرخنده را به عموم ملل آزادیخواه جهان و بویژه دُوَل بزرگی که حصول این پیروزی نتیجه مستقیم تحمل و شهامت و فداکاری‌های آن هاست تبریک می‌گویم (کف زدن حضار) و امیدوارم روح همکاری و صمیمیتی که بین ملل متفق در طی دوره طولانی جنگ حکمفرما بود و اینک نیز هست چنانکه انتظار می‌رود همچنان ادامه یابد. ...
...پیمانی که متجاوز از سه سال قبل دولت ایران با متحدین معظم خود دولت شوروی و دولت انگلستان بست بر عهده هر یک از سه دولت تعهداتی گذاشت از روز امضای پیمان دولت ایران تعهدات خود را کاملا انجام داده (صحیح است)و آنچه در قوه ملت و مملکت ایران بود تمام و کمال برای غلبه بر دشمن به کار انداخت (صحیح است) به طوریکه خود متحدین ما نیز همواره به این حقیقت واقف بودند و بکرات آن را یاد آوری و تصدیق نمودند. با این وصف اکنون که ستاره صبح در افق طالع شده‌است وبنا به آثاری که طبیعت به آن مرتبط می‌باشد من بعد بسیاری از آنچه در ایران در طول مدت جنگ متحدین ما به آن حاجت داشتند و موافقت دولت ایران در آن باب به موجب مقررات پیمان سه گانه معلوم شده بود علی الااصول دیگر طرف احتیاج ایشان نخواهد بود و علیهذا دولت ایران با توجه کامل به مقررات پیمان سه گانه که مراعات آن همیشه اوقات نصب العین ما بوده و هست امید و انتظاری که در این موقع دارد این است که هر چه زود تر به جلب موافقت کامل متحدین معظم خود در باب ترتیب سهل و ساده‌ای که بر آن اساس مناسبات عادی ایام صلح جانشین مقررات پیمان سه گانه بشود توفیق حاصل کند و بنا به اصل مساعدت و همکاری صمیمانه‌ای که فیما بین ایران با دول شوروی و انگلستان و امریکا بر قرار است و شالوده آن مخصوصا در ظرف سنوات اخیر استحکام یافته‌است با توافق دول مزبور ترتیبی بدهد که در تمامی شئون مملکت اوضاع عمومی به مقتضای استقلال کامل دولت ایران به حال عادی بر گردد (صحیح است) و مصائب و تلفات و خسارات و ضرر هائیکه در نتیجه حوادث جنگ با ایران توجه کرده‌است بر طبق آنچه حق و عدالت حکم می‌کند و در مورد نظایر آن در روایط بین الملل مرعی شده باشد جبران پذیرد و حسن مناسبات ایران با عموم ممالک دوست سابق الذکر بر اساس احترام بسط و توسعه یابد و روابط اقتصادی و معاملات تجاری ما با ایشان در پرتو اصولی که ضامن منافع و مصالح هر دو طرف باشد رو به افزایش و رونق برود و به این وسیله در امر معیشت مردم و گذران یومیه افراد نیز که مخصوصا در نتیجه جنگ سخت به مضیقه افتاده‌است گشایش و آسایش فراهم شود....
...مساعی این دولت برای رسیدن به مقصود صمیمانه و صادقانه و نسبت به هر یک از متفقین بزرگ ما یکسان و صرفا بر اساس استقلال کامل سیاسی و اقتصادی ایران و احترام متقابل و بر طبق مقررات پیمان سه گانه و منشور آتلانتیک و اعلامیه تهران انجام خواهد گرفت....
...و ماه یا سه ماه بیشتر نیست که فرقه‌ای به نام دمکرات در آذربایجان پیدا شده و این فرقه خلق الساعه در ظرف دو سه ماه به اندازه‌ای قدرت پیدا کرده که با دولت مرکزی مقاومت می‌کند همین وضعیت، همین خلق الساعه بودن این حزب، این دسته یک قدری ما را مشکوک می‌کند که چطور ممکن است در یک مملکتی یک حزبی در مدت به این کوتاهی (سید محمد طباطبائی – طفل یکشبه‌است) و به قول آقای طباطبائی این طفل یکشبه ره صد ساله می‌رود منتها ره صد ساله بر خلاف مصالح کشور ایران (صحیح است- صحیح است) خوب چه جور این حزب تشکیل شده؟ روایات مختلف است. یک دسته می گویند همه اشخاصی هستند ناشناس مجهول الهویه، یک دسته می گویند این‌ها عده‌ای آذربایجانی هم توشان هست. بنظر بنده اکثریت قریب باتفاق کسانی که در آن دسته وارد هستند مسلماً آذربایجانی نیستند (صحیح است) چرا؟ برای اینکه سرحدات ما متأسفانه از سوم شهریور به بعد سرحدات بازی بوده و ما نمی‌توانستیم آن حقی که راجع به کنترل مرز خودمان داشتیم اعمال بکنیم (صحیح است) وقتی مرز ما کنترل نشد و راه ورود و خروج کاملاً باز بود ممکن است این احتمال را داد که یک دسته اشخاص مشکوک مجهول الهویه وارد کشور بشوند و دست به عملیاتی بزنند بر خلاف مصالح کشور. البته عده معدودی هم آذربایجانی در اینجا شرکت دارند ولی این دسته به نظر من خیلی معدودند و یک اقلیت بسیار ضعیف که شاید از هزار نفر تجاوز نکند تشکیل می‌دهند (همهمه عده‌ای از نمایندگان – خیر خیلی کمترند) حالا بنده نمی‌خواهم احصائیه بردارم بنده می‌خواهم روی تقریب صحبت بکنم و این عرض من روی جنبه تقریب است. این‌ها چرا این کار را کردند؟ بعضی‌ها اغفال شدند بعضی‌ها شاید عدم رضایت داشته‌اند ولی اینقدر شخصیت نداشتند و اینقدر حس وطن پرستی و میهن دوستی در آنها تقویت نشده بود که در قبال مصالح مملکت زیر حمایت و دسته بندی که بطور حتم از یک سرچشمه اجنبی آب می‌خورد نروند. بنده خیال می‌کنم برادران آذربایجانی ما اگر هم واقعاً یک جهتی باشد و یک حرف هائی داشته باشند این‌ها آنقدر دارای شرافت، حیثیت، وطن پرستی هستند که در موقعی که قوای اجانب در کشور ما هستند حاضر نیستند با دولت مرکزی، با حکومت مرکزی مقاومت بکنند (صحیح است) مثل اینکه بنده شنیدم که این شاهسون‌ها به چند نفر ژاندارم گفته بودند که ما اینقدر از شما رضایت نداریم ولی اینقدر وطن پرست و مهین دوست هستیم که امروز از شما حمایت می‌کنیم فردا که مملکت از قوای اجانب خالی شد آنوقت ممکن است با شما تصفیه حساب کنیم (صحیح است) این احساسات آذربایجانی است. این احساسات ایرانی است و ما آزادی را برای چه می‌خواهیم؟ آزادی را برای ایران می‌خواهیم آقا...
...بواسطه توقف ارتش شوروی در آذربایجان دولت آزاد عمل نداشته و نمی توانسته‌است قوای انتظامی را برای استقرار امنیت نقل و انتقال دهد لذا با اولیای دولت شوروی و مأمورین آن دولت در ایران مذاکره نموده وهم خود را مصروف این نکته نموده‌ایم که دولت زودتر بتواند در این قسمت هم به وظایف خود عمل نماید بعلاوه بوسیله سفیر کبیر شاهنشاهی در مسکو باستحضار دولت جماهیر شوروی رسانده‌ایم که اینجانب قصد دارم باتفاق آقای وزیر خارجه قریباً به مسکو عزیمت و مستقیماً با مقامات شوروی وارد مذاکره شوم (صحیح است- بسیار خوب) امیدوارم از کلیه اقداماتی که تا کنون بعمل آمده و تعقیب می‌شود نتیجه گرفته شود و نگرانی دولت و ملت ایران از این حیث رفع گردد. اما راجع به اصلاحات داخلی که در ابتدای بیانات خود به آن اشاره نمودم. آقایان محترم اطلاع دارند موجبات عمده وضع اسفناکی که امروز در مملکت وجود دارد همانا پیش آمد جنگ بوده که این اوضاع ناگوار را در مملکت فراهم نموده (صحیح است) و بدیهی است مدتی وقت و فرصت می‌خواهد که دولت با معاضدت مجلس شورای ملی و کلیه طبقات ملت برنامه‌ای برای اصلاحات و اعاده به حال عادی تنظیم و بر مشکلات موجوده فایق آید....
...کنفرانس وزیران خارجه سه دولت در مسکو تشکیل شد تقاضا نمودیم کنفرانس تصمیم قوری در بیرون بردن نیروی خارجی از ایران اتخاذ و جلوی آزادی عمل دولت را بیش از این نگیرند و ضمناً یادآوری نمودیم بدون مشورت با خود ما در اموری که مربوط به ماست نمی‌توانند تصمیمی اتخاذ نمایند (صحیح است) پیشنهاد رفتن به مسکو را در مدتی که کنفرانس دائر بود و پس از خاتمه کنفرانس مسکو نیز یادآوری نمودیم در این ضمن دولتین آمریکا و انگلیس شفاهاً اطلاع دادند که هر سه دولت در مسکو مذاکره نموده‌اند که هرگاه دولت ایران هم رضایت داشته باشد کمیسیونی از طرف آنها به ایران بیاید شرایط و وظایف کمیسیون را هم به ما گفتند. ما پیشنهاد مزبور به صورتیکه آنها در نظر گرفته بودند بدون تأمل و فوری جواب رد دادیم سپس از ما پرسیدند که اگر اساساً با آمدن نمایندگان آمریکا و شوروی و انگلستان برای مدت خیلی کوتاه مخالفتی نداریم نظر خودمان را درباره شرایط و وظایف آنها اظهار داریم که هر گاه فقط برای مدت چند ماه هیئتی مرکب از نمایندگان سه کشور بزرگ متحد ما به ایران بیایند که باتفاق نمایندگان خودمان مقررات عهدنامه سه جانبه و اعلامیه معروف سران سه دولت را کاملا در مد نظر بگیرند و موجبات تسریع خارج شدن نیروی بیگانه را پیش از دوم مارس ۱۹۴۶ که رسماً تعهد کرده‌اند از ایران فراهم آورند (صحیح است) موافق هستیم و باید هر سه دولت در مدت بسیار کوتاه مزبور سعی نمایند که به دولت ایران در تجدید اوضاع عادی درا ین کشور کمک شود و اوضاع غیر عادی که فقط نتیجه حضور نیروی خود آنها در ایران است بر طرف گردد و تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی نیز که اعلان انتخابات آنرا دولت طبق قانون داده‌است با حضور کمیسیون انجام گیرد. منظور این دولت این بود که بدین ترتیب از گرفتاری هائی که باعث و موجد آن متأسفانه حضور نیروی خارجی است که آزادی عمل دولت را سلب نموده‌اند خلاص شویم زیرا توقف متجاوز از چهار سال آنها در ایران و مداخله در تمام شئون این کشور عدم آزادی عمل دولت است که ما راز اقدام به هر خدمت و اصلاحی در این کشور باز داشته (صحیح است) بدیهی است هر گاه سه دولت با این نظر موافقت می‌نمودند بلافاصله مراتب را باستحضار مجلس شورای ملی می‌رساندیم سپس رسماً آنرا به هر سه دولت و دنیا اعلام می‌کردیم. چون پیشنهادهای آنها را راجع به کمیسیون سه نفری همان روز که شفاهاً به ما اطلاع دادند فوری رد کردیم و آنها هم تا کنون به پیشنهاد ما جواب موافق نداده‌اند مراجعه به مجلس شورای ملی ضرورت نداشت. پیش از تشکیل مجمع عمومی ملل متفق دولت در نظر داشت حل مشکلات ایران را از مجمع مزبور بخواهد و عرضحالی که لازم است با اسناد مدارک به مجمع ملل متفق تقدیم دارد و وضع اسف اشغال خود را در پیشگاه مجمع تشریح نماید زیرا پس از محنت و رنج فراوانی که ملت ایران در تمام دوره جنگ تحمل کرده و مساعدت‌های شایانی که به متفقین خود نموده و یقین داشت پس از خاتمه جنگ بلافاصله نیروی آنها ایران را ترک خواهد نمود زیرا آنها برای استفاده از راه‌ها و راه آهن و وسایل و وسائط و خدمات مردم ایران برای حمل مهمات و لوازم جنگی به کشور اتحاد جماهیر شوروی به این کشور آمده‌اند همه نوع استفاده از ایران نموده‌اند دولت و ملت ایران هر مساعدت و کمکی که در امکان بود به متفقین خود نمود و انتظار داشت آنها نیز به وعده خود عمل و به پاداش استفاده‌هایی که از مهمان نوازی ایرانیان نموده‌اند هر چه زودتر ایران را تخلیه و برای عمران و آبادی این کشور و ترمیم خرابی‌ها و خسارات وارده نیز به ما مساعدت بنمایند (صحیح است) متأسفانه ماه هاست جنگ تمام شده و با وجود تقاضاهای متوالی دولت ایران در خارج کردن قوای خودشان پیش از دوم مارس ۱۹۴۶ تأمل دارند و در کارهای ایران مداخله می‌نمایند ولی چون هنوز مذاکرات مستقیم در تهران و مسکو در میان بود امیدوار به انجام مقصود بودیم و استنباط نمودیم که شاید مراجعه ما در آن موقع به مجمع ملل متفق و گذاردن موضع ایران در دستور مجمع مخالف انتظار متفقین ما باشد لهذا از این اقدام خودداری نمودیم ولی بعد همینکه معلوم شد از مذاکرات مستقیم به منظور نمی‌رسیم ناچار به ریاست هیئت نمایندگی ایران در مجمع ملل متفق دستور دادیم که موضوع ایران را در مجمع ملل متفق طرح و مطابق اساسنامة سازمان ملل متفق درخواستی که لازم است به شورای امنیت بدهیم
- [[]]