قانون اجازه مبادله موافقتنامه سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی منعقده بین ایران و ترکیه
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین و قراردادهای بین‌المللی مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
قانون اجازه مبادله موافقتنامه سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی منعقده بین ایران و ترکیه - مصوب ۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۳۴
ماده واحده - مجلس شورای ملی موافقتنامه راجع به سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی منعقده بین ایران و ترکیه را که مشتمل بر یک مقدمه‌و بیست ماده و یک ضمیمه می‌باشد و در تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ در تهران به امضاء رسیده تصویب و اجاره مبادله مبادله نسخ صحه شده آنها را به‌دولت می‌دهد.
موافقتنامه مزبور که مشتمل بر یک مقدمه و بیست ماده و یک ضمیمه‌است در جلسه چهاردهم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و سی چهار به‌تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
قانون بالا در جلسه شنبه ۲۲ خرداد ۱۳۳۴ به تصویب مجلس سنا رسیده‌است.
[z]موافقتنامه بین ایران و ترکیه راجع به سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی مابین قلمرو دو دولت و ماوراء آنها
نظر به این که اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
و
حضرت رییس جمهور جمهوری ترکیه
که از این پس در این موافقتنامه "طرفین معظمین متعاهدین" نامیده خواهند شد امضاکنندگان قرارداد بین‌المللی هواپیمایی کشوری که در ۷ دسامبر۱۹۴۴ برای امضای کشورها در شیکاگو حاضر شده بود (از این پس قرارداد نامیده می‌شود) می‌باشد و نظر به این که برقراری سرویسهای هوایی‌بین‌المللی مطمئن و منظم و حتی‌الامکان اقدام به توسعه همکاری بین‌المللی در این رشته مطلوب می‌باشد و نظر به این که تشویق مسافرت هوایی‌بین‌المللی با نازلترین قیمت ممکنه که با اصول اقتصادی صحیح وفق دهد به منظور ایجاد حسن تفاهم و روابط صمیمانه بین ملتها و تأمین منافع غیرمستقیم این نوع حمل و نقل که به نفع مشترک هر دو کشور است مطلوب می‌باشد و نظر به این که طرفین معظمین متعاهدین مایلند برای تأسیس‌سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی منظم مابین قلمرو خود و ماوراء آنها موافقتنامه منعقد نمایند لذا نمایندگان تام‌الاختیار خود را بدین منظور به‌شرح زیر تعیین نمودند: اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران.
جناب آقای حسین علاء نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه ایران.
حضرت رییس جمهور جمهوری ترکیه.
جناب آقای یعقوب قدری کاراعثمان‌اغلو سفیر کبیر و نماینده فوق‌العاده و تام‌الاختیار ترکیه در تهران.
نمایندگان مزبور پس از مبادله اختیارنامه‌های کامل خود که صحیح و معتبر بود به شرح زیر موافقت نمودند:
مقدمه
در این موافقتنامه مقصود از بعضی عبارت مستعمله به شرحی است که در زیر ذکر شده:
الف - مقصود از "مقامات هواپیمایی" در مورد ترکیه وزارت ارتباطات و هر شخص یا هیأتی است که متصدی وظائف فعلی آن وزارت یا وظایف مشابه‌گردد و در مورد ایران "اداره کل هواپیمایی کشوری" و هر شخص یا هیأتی است که متصدی وظائف فعلی آن اداره کل یا وظائف مشابه گردد.
ب - مقصود از "قرارداد" قرارداد بین‌المللی هواپیمایی کشوری است که در تاریخ ۷ دسامبر ۱۹۴۴ برای امضاء در شیکاگو حاضر شده.
ج - مقصود از "قلمرو" "سرویس حمل و نقل هوایی" "سرویس حمل و نقل هوایی بین‌المللی" "مؤسسه هواپیمایی" و "فرود آمدن به منظور غیر ازحمل و نقل" همان است که در موارد ۲ و ۹۶ قرارداد تصریح گردید.
ماده ۱ - با رعایت مقررات این موافقتنامه هر یک از طرفین معظمین متعاهدین مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی که از طرف معظم متعاهد دیگر تعیین شده برای به کار انداختن سرویسهای مورد موافقت حق پرواز ترانزیتی از فراز قلمرو خود و همچنین حق فرود آمدن در آن قلمرو و در نقاط مذکوره دربرنامه پرواز پیوست را به منظور غیر از حمل و نقل و نیز به منظور پیاده یا سوارکردن محمولات بین‌المللی مسافر و بار و پست اعطاء می‌نمایند.
ماده ۲ الف - هر یک از طرفین معظمین متعاهدین به منظور بهره‌برداری طبق این موافقتنامه در خطوط مصرحه در برنامه پرواز یک یا چند مؤسسه‌هواپیمایی خود را کتباً به طرف معظم متعاهد دیگر معرفی می‌نمایند طرف معظم متعاهد دیگر به مجرد دریافت آن معرفی‌نامه با رعایت مقررات ماده ۳این موافقتنامه بلاتأخیر به مؤسسه یا مؤسسات معرفی شده اجازه مقتضی بهره‌برداری را اعطاء خواهد نمود مشروط بر این که در صورت لزوم‌مؤسسات مذکوره مقامات صلاحیتدار هواپیمائی طرفی که حقوق نامبرده را اعطاء می‌نماید قانع‌کنند که قابلیت انجام شرایطی را که طبق قوانین ومقررات آن طرف برای عملیات مؤسسات هواپیمایی بازرگانی مقرر است دارا می‌باشند هر مؤسسه هواپیمایی که بدون ترتیب تعیین و اجازه بهره‌برداری‌تحصیل نمود هر موقعی که بخواهد می‌تواند بهره‌برداری از سرویسهای مورد موافقت را شروع نماید.
ب - و نیز مقرر است که بهره‌برداری از سرویسهای مزبور در مناطق جنگ یا مناطقی که به طور دائم یا موقت تحت اشغال نظامی بوده یا در تحت تأثیرآن واقع شده باشد باید با موافقت مقامات صلاحیتدار نظامی باشند.
ماده ۳ - الف - هر یک از طرفین معظمین متعاهدین حق خواهد داشت از اعطاء حقوق مصرحه در ماده ۱ این موافقتنامه به یک مؤسسه یا مؤسسات‌هواپیمایی خودداری یا آن حقوق را معلق یا نقض نموده و یا استفاده از آن را مقید به شرایطی که لازم می‌داند بنماید در هر مورد که آن طرف قانع نشده‌باشد که مالکیت و تسلط مؤثر بر آن مؤسسه یا مؤسسات در دست طرف معظم متعاهد دیگر یا اتباع آن طرف می‌باشد.
ب - هر یک از طرفین معظمین متعاهدین نیز حق خواهد داشت پس از مشورت با طرف معظم متعاهد دیگر یک مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی را ازاستفاده از حقوق اعطایی مذکور در ماده ۱ این موافقتنامه بازدارد و یا برای استفاده از آن حقوق شرایطی را که مقتضی بداند تعیین کند و در هر مورد که‌آن مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی مندرجات مواد ۱۱ و ۱۳ قرارداد را به صورت فعلی یا شرایط مندرجه در این موافقتنامه را مراعات ننماید.
ماده ۴ - هیچ یک از مقررات این موافقتنامه نباید چنین تعبیر شود که حقوق انحصاری و استثنایی به طرف معظم متعاهد دیگر یا مؤسسات هواپیمایی‌آن طرف اعطاء نموده یا نسبت به مؤسسات هواپیمایی هر کشور دیگری استثناء یا تبعیض به عمل آمده‌است.
ماده ۵ - مفاد این موافقتنامه به مؤسسه هواپیمایی یکی از طرفین معظمین متعاهدین حق نمی‌دهد که در قلمرو طرف معظم متعاهد دیگر از یک نقطه به‌نقطه دیگر آن مسافر بار یا محمولات پستی با دریافت کرایه یا حق‌الزحمه برای حمل قبول نماید و مفاد مزبور نباید به این منظور تعبیر گردد.
ماده ۶ - مؤسسات هواپیمایی که به وسیله طرفین معظمین متعاهدین معین شده‌اند فرصت مناسب و متساوی خواهند داشت که سرویسهای موردموافقت را در خطوط هوایی مشخصه بین قلمرو طرفین و ماوراء آنها به کار اندازند مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی معینه به وسیله هر یک از طرفین‌معظمین متعاهدین باید در موقع به کار انداختن سرویسهای مورد موافقت منافع مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی طرف معظم متعاهد دیگر را ملحوظ‌دارند تا اثر نامطلوبی در جریان امور سرویس‌هایی که طرف اخیرالذکر در تمام یا قسمتی از همان خطوط دائر نموده حاصل نشود.
ماده ۷ - سرویسهای مورد موافقت که از طرف مؤسسات هواپیمایی معینه طرفین معظمین متعاهدین برقرار می‌شود باید کاملاً با احتیاجات عمومی‌برای حمل و نقل در خطوط معینه منطبق باشد و هدف اصلی آنها فراهم نمودن ظرفیتی باشد متناسب با احتیاجات کنونی و احتیاجاتی که منطقاً ازلحاظ حمل و نقل مسافر - بار و محمولات پستی بین قلمرو طرف معظم متعاهدی که مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی را تعیین نموده و قلمروی که‌مقصد نهایی حمل و نقل است پیش‌بینی می‌شود فراهم نمودن وسائل حمل مسافر بار و محمولات پستی از لحاظ پیاده و سوار کردن آنها در نقاطی واقع‌در خطوط معینه در قلمرو دولی غیر از دولتی که مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی را تعیین نموده‌است طبق اصول کلی زیر باید انجام گیرد ظرفیت بایدمتناسب باشد با:
الف - احتیاجات حمل و نقل بین کشور مبدأ و کشور مقصد.
ب - احتیاجات بهره‌برداری از خط هوایی سرتاسری.
ج - احتیاجات حمل و نقل نواحی که هواپیماهای مؤسسات هواپیمایی از آن عبور می‌نمایند با رعایت منافع سرویسهای حمل و نقل هوایی دیگری‌که به وسیله مؤسسات هواپیمایی کشورهای آن نواحی تأسیس شده‌است.
ماده ۸ - ۱ - نرخهای حمل و نقل بایستی عادلانه بوده و میزان آن با رعایت کلیه عوامل مربوطه از جمله صرفه‌جویی در عمل - نفع عادلانه و اختلاف‌خصوصیات سرویس‌ها (میزان سرعت و وسائل راحتی مسافرین) و نرخهایی که از طرف سرویسهای حمل و نقل هوایی منظم که در تمام یا قسمتی ازمسیر مربوطه دریافت می‌گردد تعیین شود.
۲ - نرخهای حمل نقل که هر یک از مؤسسات هواپیمایی معینه طبق این موافقتنامه برای حمل و نقل در هر یک از خطوط هوایی مشخصه بین‌قلمروهای طرفین معظمین متعاهدین و مابین قلمرو کشور ثالث و قلمرو یکی از طرفین معظمین متعاهدین دریافت می‌نماید بایستی به ترتیب زیر تعیین‌گردد: الف - طبق تصمیمات متخذه از طرف سازمان مؤسسات هواپیمایی که مؤسسات هواپیمایی معینه طبق این موافقتنامه عضویت آن را دارا می‌باشند.
ب - با موافقت بین مؤسسات هواپیمایی معینه به وسیله هر دو طرف معظم متعاهد برای بهره‌برداری سرویسهای مورد موافقت در موردی که آن‌مؤسسات عضویت سازمان هواپیمایی واحدی را دارا نمی‌باشند و یا در موردی که هیچ گونه تصمیم نامبرده در قسمت ۲ الف فوق اتخاذ نشده باشدمشروط بر این که اگر هر یک از طرفین معظمین متعاهدین برای یکی از خطوط هوایی مشخصه مؤسسه هواپیمایی تعیین ننموده و نرخهای کرایه برای‌آن خط طبق بند ۲ الف فوق تعیین نشده باشد مؤسسات هواپیمایی معینه از طرف معظم متعاهد دیگر بتواند در خط مذکور بهره‌برداری و نرخهای کرایه‌آن را تعیین کند.
۳ - نرخهایی که بدین ترتیب تعیین می‌شود بایستی برای تصویب مقامات هوایی طرفین معظمین متعاهدین تقدیم گردند و این نرخها سی روز پس ازتاریخ دریافت آنها به وسیله مقامات هواپیمایی نامبرده قابل اجرا خواهد بود مگر آن که هر یک از آن مقامات عدم موافقت خود را اعلام کرده باشند.
۴ - در صورتی که نرخها طبق بند ۲ فوق تعیین نشود و یا این که مقامات هواپیمایی هر یک از طرفین معظمین متعاهدین نرخهای معینه به ترتیب فوق راتصویب نکنند طرفین معظمین متعاهدین سعی خواهند نمود که بین خود موافقت حاصل نمایند و کلیه اقدامات لازمه را معمول خواهند داشت که‌چنین توافقی به موقع اجرا درآید در صورتی که طرفین معظمین متعاهدین نتواند موافقت حاصل نمایند برای حل مورد اختلاف طبق ماده ۱۲ رفتارخواهد شد مادامی که مورد اختلاف به وسیله موافقت حل نشده و یا تا موقعی که تصمیم طبق ماده ۱۲ اتخاذ نگردیده باشد نرخهایی که قبلاً برقرار شده‌و در صورتی که هیچ گونه نرخی برقرار نشده باشد نرخهای عادلانه به وسیله مؤسسات هواپیمایی معینه معمول خواهد شد.
ماده ۹ - مواد ۱۵ - ۲۴ - ۳۱ - ۳۲ - ۳۳ - ۳۵ قرارداد به صورت فعلی آنها به منزله جزء لایتجزای این موافقتنامه در مورد هر یک از طرفین معظمین‌متعاهدین طی مدت اعتبار این موافقتنامه لازم‌الاجرا خواهد بود مگر آنکه طرفین معظمین متعاهدین که قرارداد نامبرده را امضاء نموده‌اند نسبت به موادمذکور اصلاحاتی را که طبق ماده ۹۴ آن قرارداد به موقع اجرا گذارده خواهد شد تصویب نمایند و در این صورت موادی که به این ترتیب اصلاح شده‌نسبت به طرفین معظمین متعاهدین در مدت اعتبار این موافقتنامه لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۱۰ - هر یک از طرفین معظمین متعاهدین نقاط ورود به قلمرو خود و خروج از آن و همچنین خطوط هوایی را که هواپیماهای سرویسهای حمل‌و نقل هوایی معینه از طرف معظم متعاهد دیگر از آن عبور می‌نماید تعیین خواهد نمود.
ماده ۱۱ - الف - هر گاه یکی از طرفین معظمین متعاهدین مقتضی بداند شرایط این موافقتنامه را تغییر دهد می‌تواند تقاضای مشورت بین مقامات‌رسمی هواپیمایی طرفین معظمین متعاهدین را بنماید و این مشورت در ظرف ۶۰ از تاریخ تقاضا شروع خواهد شد و هر موقع که مقامات رسمی نامبرده‌با تغییر این موافقتنامه توافق نظر حاصل نمودند تغییر مزبور پس از آن که به وسیله مبادله یادداشت‌هایی از مجرای سیاسی تأیید گردید به موقع اجراگذارده خواهد شد این تغییر بایستی بلافاصله به اطلاع شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری برسد.
ب - تغییراتی که یکی از طرفین معظمین متعاهدین در خطوط هواپیمایی می‌دهد یا حذف نقاطی از آن خطوط در یک یا کلیه پروازها به استثنای تغییرنقاط در قلمرو و طرف متعاهد دیگر که هواپیماهای مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی معینه در آن فرود می‌آید تغییر این موافقتنامه محسوب نخواهد شدلذا مقامات هواپیمایی یک طرف معظم متعاهد می‌توانند به تنهایی تغییرات نامبرده را بدهند و یا نقاطی را حذف نمایند مشروط بر آن که تغییر و یاحذف نقاط را بلاتأخیر به اطلاع مقامات هواپیمایی طرف دیگر برسانند.
ماده ۱۲ - بدون آن که به مقررات ماده ۱۴ این موافقتنامه خللی وارد آید.
۱ - هر گاه نسبت به تفسیر یا اجرای موافقتنامه فعلی اختلافی بین طرفین معظمین متعاهدین روی دهد طرفین در وهله اول کوشش خواهند نمود که آن‌را به وسیله مذاکره مستقیم بین خود حل و فصل نمایند.
۲ - هر گاه طرفین معظمین متعاهدین موفق نشوند که ظرف در مدت نود روز از تاریخ بروز اختلاف آن را به وسیله مذاکره مرتفع نمایند.
الف - ممکن است موافقت بنمایند که مورد اختلاف برای تصمیم به هیأت یا شخص و یا دادگاه حکمیتی که با توافق نظر طرفین تعیین شده باشد ارجاع‌گردد یا.
ب - اگر بدین ترتیب توافق نشود و یا اگر پس از موافقت ارجاع مورد اختلاف به دادگاه حکمیت طرفین نتوانند در ظرف سی روز از تاریخ ارجاع مورداختلاف به دادگاه نسبت به ترکیب آن موافقت حاصل کنند هر یک از طرفین معظمین متعاهدین می‌توانند مورد اختلاف را برای تصمیم به شورای‌سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری احاله نماید.
۳ - طرفین معظمین متعاهدین تعهد می‌نمایند هر تصمیمی را که طبق بند ۲ این ماده صادر شد مراعات نمایند.
۴ - هر گاه و مادامی که هر یک از طرفین معظمین متعاهدین و یا مؤسسه هواپیمایی معینه هر یک از طرفین معظمین متعاهدین تصمیم صادره طبق بند۲ این ماده را مراعات ننماید طرف معظم متعاهد دیگر می‌تواند هر گونه حقوقی را که طبق این موافقتنامه به طرف معظم متعاهد مستنکف یا به مؤسسه‌هواپیمایی معینه آن طرف و یا به مؤسسه هواپیمایی مستنکف اعطاء نموده محدود یا معلق یا نقض نماید.
ماده ۱۳ - در صورتی که یک قرارداد یا موافقتنامه عمومی چند جانبه راجع به حقوق مربوط به حمل و نقل سرویسهای هوایی منظم بین‌المللی نسبت‌به هر دو طرف معظم متعاهد به موقع اجرا درآید موافقتنامه فعلی به طوری اصلاح خواهد شد که با مقررات قرارداد یا موافقتنامه مزبور منطبق گردد.
ماده ۱۴ - این موافقتنامه یک سال پس از تاریخ وصول اخطار خاتمه موافقتنامه به وسیله یکی از طرفین معظمین متعاهدین خاتمه خواهد یافت مگراین که اخطار نامبرده قبل از انقضای مدت یک سال مذکور با موافقت طرفین پس گرفته شود این اخطار باید در آن واحد به شورای سازمان بین‌المللی‌هواپیمایی کشوری نیز ارسال شود طرف معظم متعاهد که اخطار خاتمه موافقتنامه را دریافت کرده‌است به آن پاسخ وصول خواهد داد و در صورت عدم‌اعلام وصول اخطار مذکور چهارده روز پس از تاریخ وصول به شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به طرف معظم متعاهد دیگر وصول یافته‌تلقی خواهد شد.
ماده ۱۵ - الف - قوانین و مقررات یک طرف معظم متعاهد به خصوص آنهایی که مربوط به ورود هواپیماهای سرویسهای هوایی بین‌المللی به قلمروآن طرف و خروج از آن قلمرو و یا مربوط به بهره‌برداری و پرواز چنین هواپیما در آن قلمرو می‌باشند در مورد هواپیماهای مؤسسه یا مؤسسات‌هواپیمایی معینه از طرف معظم متعاهدین دیگر قابل اجرا خواهند بود.
ب - قوانین و مقررات یک طرف معظم متعاهد به خصوص آنهایی که مربوط به ورود مسافرین و کارکنان یا بار هواپیما به قلمرو آن طرف و یا خروج ازآن قلمرو می‌باشند مانند مقررات راجع به ورود و ترخیص و مهاجرت و گذرنامه و گمرک و قرنطینه و مقررات ارزی در مورد مسافرین و کارکنان و کالای‌محموله توسط هواپیماهای مؤسسه هواپیمایی معینه طرف معظم متعاهد دیگر اجرا خواهند شد.
ماده ۱۶ - سوخت روغن‌های موتور که برای مصرف هواپیماهای مؤسسه هواپیمایی معینه یک طرف معظم متعاهد در قلمرو طرف معظم متعاهد دیگربار می‌شود در صورتی که از سایر جهات مقررات گمرکی طرف معظم متعاهد اخیر مراعات شود از حقوق گمرکی و عوارض بازرسی و عوارض مشابه‌که در قلمرو طرف دیگر وضع شده معاف می‌باشد.
این امتیاز علاوه بر امتیازی است که طبق ماده ۲۴ قرارداد اعطاء شده‌است.
ماده ۱۷ - هر یک از طرفین معظمین متعاهدین مؤسسات هواپیمایی معینه خود را وادار می‌نمایند هر چه زودتر رونوشت برنامه پرواز - صورت‌نرخهای حمل و نقل و سایر اطلاعات متشابه دیگر مربوط به بهره‌برداری سرویسهای هوایی معینه و همچنین رونوشت کلیه تغییراتی را که در این‌برنامه‌ها و صورت‌ها و اطلاعات داده می‌شود به مقامات هواپیمایی طرف معظم دیگر تسلیم کنند.
ماده ۱۸ - موافقتنامه فعلی و کلیه قراردادهای مربوط به آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۹ - طرفین معظمین متعاهدین موافقت دارند که موافقتنامه فعلی جانشین قرارداد هواپیمایی که بین نمایندگان دو دولت در ۲۰ آوریل ۱۹۳۷ درتهران به امضاء رسیده می‌باشد و مقررات قرارداد هواپیمایی مزبور از تاریخ اجرای موافقتنامه فعلی کان‌لم‌یکن خواهد بود.
ماده ۲۰ - این موافقتنامه به تصویب مقامات مقننه هر یک از طرفین معظمین متعاهدین خواهد رسید و پس از تاریخ مبادله اسناد مصوبه به موقع اجراگذارده خواهد شد.
برای تأیید مراتب بالا نمایندگان تام‌الاختیار و امضاکننده زیر که دارای اختیارنامه می‌باشند این موافقتنامه را امضاء و به مهر خود ممهور نموده‌اند این‌موافقتنامه در تاریخ سه‌شنبه بیست و نهم اسفند ماه ۱۳۲۹ مطابق با بیستم مارس ۱۹۵۱ در تهران به دو زبان فارسی و ترکی که هر دو متن متساویاً معتبرمی‌باشند به امضاء رسید.
از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
از طرف رییس جمهور جمهوری ترکیه
برنامه پرواز
الف - ۱ - مؤسسه یا مؤسسات هوایی معینه دولت ایران حق دارند که سرویسهای هوایی در هر یک از خطوط معینه زیر را در هر دو جهت به کارانداخته و منظورهای حمل و نقل در نقاط مصرحه در این بند در ترکیه فرود آیند.
الف - نقاطی در ایران - بغداد - حلب و یا دمشق - آنکارا - استانبول.
ب - نقاطی در ایران آنکارا استانبول.
۲ - مؤسسه یا مؤسسات هوایی معینه دولت ترکیه حق دارند که سرویسهای هوایی در هر یک از خطوط معینه زیر را در دو جهت به کار انداخته ومنظورهای حمل و نقل در نقاط مصرحه در این بند در ایران فرود آیند.
الف - نقاطی در ترکیه - حلب - دمشق بغداد - تهران.
ب - نقاطی در ترکیه - تبریز - تهران.
در صورتی که مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی معینه هر یک از طرفین معظمین متعاهدین در قلمرو طرف معظم متعاهد دیگر عملیات حمل و نقل را به‌وسیله تشکیلات و کارمندان خود انجام ندهند طرف اخیرالذکر می‌تواند از آنها بخواهد که این عملیات را به سازمانی که مورد تصویب مقامات‌هواپیمایی خود بوده و تابعیت آن را دارد واگذار نمایند.
اجازه مبادله موافقتنامه سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی بین کشور شاهنشاهی ایران و کشور جمهوری ترکیه مشتمل بر یک مقدمه و بیست‌ماده و یک ضمیمه به شرح فوق در جلسه پنجشنبه چهاردهم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و سی و چهار داده شده‌است.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت