مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اردیبهشت (ثور) ۱۳۰۱ نشست ۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اردیبهشت (ثور) ۱۳۰۱
نشست ۹۲
صورت مشروع مجلس یوم سه شنیه سیزدهم سرطان ۱۲۰۱ مطابق هشتم ذیقعده ۱۳۴۰
مجلس یکساعت و نیم قبل از شهر بریاست آقای موتمن الملک تشکیل گردید.
صورت مجلس یوم یکشنیه یازدهم سرطان را آقای امیر ناصر قرائت نمودند.
رئیس- آقای محمدهاشم میرزا (اجازه)
محمدهاشم میرزا- راجع به پیشنهاد آقای حائری زاده آن اعتراضی که بنده کردن و آن توضیحی که بنده کردن و آن توضیحی که خود ایشان دادند هیچ در صورت مجلس تصریح نشده ایشان توضیح دادند که مقصود من برخلاف اصول مالکیت نبوده و فرمودند مقصودی که داشتم این بود که آیا تحجیر موجب مالکیت می‌شود یا نه؟ و آیا مواقعی که مالکین آن حق استفاده دارند حق منع اغیار را دارند یا نه؟ نیز در آخر توضیح دادند که برخلاف اصول مالکیت پیشنهادی نداشتم و توضیح ایشان در صورت مجلس ذکر نشده است.
رئیس- اصلاح می‌شود آقای ارباب کیخسرو (اجازه)
ارباب کیخسرو- آنجا که نوشته شده است وزیر مالیه در جواب بنده گفتند ده روزی کافی نمی دانم مثل این است که بنده همان ده روز را عقیده داشتم در صورتیکه بنده هم مخالف ده روز بودم و در صورت مجلس تصریح نشده و بنده چه قسم سوال کردم و ایشان چه نوع جواب دادند خوب است تصریح شود که معلوم شود عقیده بنده چه بوده است.
رئیس- اصلاح می‌شود راجع بپیشنهاد آقای حاج شیخ اسدالله هم بطوری که در صورت مجلس نوشته شده مطلب قدری ابهام دارد مجلس رای نداده که این قانون بامضای اعلیحضرت نرسد پیشنهاد آقای حاج شیخ اسدالله راجع بتفسیر و تغییر یکی از مواد قانون اساسی بود و در خارج هم اصل بیست و هفتم متمم قانون اساسی به آقای حاج شیخ اسدالله ارائه و خاطرنشان شد این بود که ایشان هم آن مطلبی را قبلا اشاره نموده بودند توضیح دادند و رفع شبهه ایشان شد
(جمعی از نمایندگان - صحیح است)
چند فقره لوایج از طرف دولت رسیده است که بعرض آقایان می‌رسد.
اولا- لایحه امتیاز ساختا راه شهریار بطهران
ثانیا- تقاضای (۴۶۸۵۰) تومان برای تاسیس مدارس رنگ سازی در ولایات
ثالثا- یکهزار و هشتصد و هفتاد و ینج تومان و پانزده هزار فرانک مقرری و مخارج معوقه دو نفر از هیئت اعزامیه به کنفرانس صلح دیگری تقاضای شش هزار و نهصد و نود تومان اعتبار برای تعمیر وزارت عدلیه لایحه دیگر راجه به تقاضای دو هزار و چهارصد تومان بعنوان قرضه برای عادل خان زیاد خانعرف دیگری تقاضای پنجاه هزار روپیه اعتبار برای عرید عمارت ژنرال فونسولگری در بغداد این لوایح ارسال می‌شود بکمیسیون‌های مربوطه و نیز چند فقره شهریه از چهار تومان الی ده تومان هم تقاضا شده که به کمیسیوت بودجه ارسال می‌شود قانون استخدام مطرح است شیخ الاسلام در کلیات مخالف هستید؟
شیخ الاسلام- بلی اجازه می فرمائید.
رئیس- بفرمائید
شیخ الاسلام اصفهانی- بنده اساس و کاملا با قانون استخدام موافق هستم و تصور می‌کنم فوائد و مصالحی دارد که خارج از بیان است حضرت امیر علی علیه السلام هم در آن دستوری که بمالک اشتر؟؟؟ داده‌اند شرح مفصلی راجع به شرائط و حدود مستخدمین بیان می‌فرمایند.
اما راجع باین قانون بعضی مطالب بنظرم رسید که عرض می‌کنم شاید آقای مخبر فرمایشاتی بفرمایند بنده قانع شوم یک فقره که بیشتر بنده انتظار آنرا داشتم این بود که یک شروط و قیودی در اینجا برای آقایان وزراء معین شود که وزراء هم مطابق یک حد وضعی انتخاب بشوند برای اینکه دیگر کودتا درست نشود فترت درست نشود قرارداد و معاهده منعقد نکنند امتیاز ندهند و آن حرکاتی که شد و آن اشکالاتی که همه ماها دیدیم و می دانیم دیگر پیش نیاید ولی ماسفانه این فانون را که زیارت کردم دیدم مخصوصا تذکر داده‌اند که وزراء خارج از حدود این قانون هستند و یک مواد مخصوصی هم برای وزراء ذکر نکرده‌اند حالا هم بنده موافقم باینکه وزراء از تحت این مواد خارج باشد ولی بسیار لاطم و بموقع می دانم که یک فصلی بر این فصول اضافه شود از برای حدود و اوصاف و شروط و قیود وزراء چون معلوم نیست دیگر کی و کجا بگذراندن یک قانون مخصوصی برای وزراء موفق شود.
مطلب دیگر که بنظر بنده رسید این است که البته قانون بماقبل خودش حکمفرما نیست مگر اینکه قید بشود و بنده تصور می‌کنم اگر بنا شود این فانون را امروز اجرا کنند بیکی از دو قسم می‌شود اجرا کرد یک قسم این است که از امروز دولت کلیه تشکیلات کنونی برقرار و بجای خودباشد اما از امروز ببعد هر مستخدمی که دولت ایران خواست قبول بکند در تحت این مواد باشد ولی بنده هر چه در این قانون مطالعه کردن نفهمیدم نظر کمیسیون محترم بکدام قسم است اگر قسم اول باشد که اشکالات زیادی از برای دولت تولید خواهد شد بلکه تصور می‌کنم دولت را فلج کند بواسطه اینکه یک عده اشخاص عالم صحیح العملی کاری که جزو مستخدمین دولت هستند ممکن است این مراتب هشت گانه یا نه گانه را که در این لایحه ذکر شده طی نکرده باشد یا منشی اول و منشی دومی را طی نکرده باشد آنوقت مطابق این قانون دولت ناچار است یک عده مستخدم صحیح العملی که سال‌ها خدمت کرده‌اند بطور مطلق از آنها صرف نظر بکند و اگر هم نظر کمیسیون بقسم ثانی است خوب است توضیح و تصریح بفرمایند یا یک استثنائی قائل بشوند که دولت بمنظور نیفتد و مستخدمین صحیح العمل و مجرب از بین نروند یک مطلب دیگری که بنظر بنده رسیده این است که مستخدمین دولت دو جنبه دارند.
یک جنبه راجع بدولت و مقامات بالاتر از خودشان است و یک جنبه راجع بملت و مردم است و در این قانون ذکر شده است که مستخدمین در حدود وظایف قانونی خود مطیع بالا دست خودشان می‌باشد ولی هیچ معترض نشده است که سلوک آنها نسبت بمردم چطور باید باشد و حال آنکه شکایات متواتره از مامورین و مستخدمین دولت می‌رسد و کسی بعرض نمی‌رسد و در‌ها را بروی مردم می‌بندند و اگر صد مرتبه یک عارض بدبخت برود می‌گویند کمیسیون است. کمیسیون است و اگر سایر مباطلی راهم که می دانم عرض کنم اسباب دردسر آقایان خواهد شد بنده مکرر در این سفر خدمت اولیای امور عرض کرده‌ام که آنچه بنده تجربه کردم رئیس الوزراء زودتر از هر کس بمطالب می‌رسد و جواب می‌دهند و اما وای بحال کسی که بدرجات بعد کارش بیفتد ابدا اعتنا نمی‌کند و بحرف کسی گوش نمی‌دهند و هدایت از کسی می‌کند این است که بنده عقیده دارم یک تذکر مخصوصی از این قانون نسبت بمراهات ملت از طرف مستخدمین دولت بشود یک مطلب دیگر که بنظر بنده آمده این است که در یکی از مواد تعرض کرده‌اند که مستخدمین اداری مجلس شورای ملی هم باید تحت این قانون باشند بسیار خوب ولی مجلس تعطیل دارد منتهی امسال کار زیاد بود و به مجلس تعطیل تابستان داده نشده ولی این ماخذ برای قانونگذاری نمی‌شود.
شاید سال بعد به مجلس شورای ملی در ایام تعطیل داده شد.
باید تکلیف مستخدمین مجلس شورای ملی در ایان تعطیل معین شود و در این قانون ذکر نشده که در ایام تعطیل تکلیف مستخدمین چه باشد؟
مطلب دیگر در این قانون نوشته شده است که حین استخدام سه مطلب باید در نظر گرفته شود.
قدمت در خدمت «صحت عمل» کفایت بسیار خوب خمین سه اصلی بود که آقای مصدق السلطنه اتخاذ فرمودند و آن هیاهوها بر پا شد اصلا این قضیه صحیح است لکن باید در این قانون راه حل این مسئله را پیدا نمایند که بچه طریق معین کنند فلان مستخدم قدمت خدمت و صحت عمل و کفایت دارد که دیگر فردا هی فریاد نزنند هر
Page 2 missing
موضوع هم در این قانون مراعات نشده یک عرض دیگری که داشتم و اساس تمام اینها است این استکه درجات کشوری و لشگری تفاوت ندارد و مثل درجات لشکری درجات کشوری هم باید از تابین تا مرتبه اعلا که سرداری باشد رعایت گردد و بایستی طوری قرار داد که درجات لشگری با دریجات کشوری مطابقه نماید و در بعضی جاها خودشان این نکته را ملحوظ داشته‌اند ولی در این قانون مراعات نشده و مخصوصا باید درجات لشکری و کشوری با یکدیگر تطبیق شده و طبقه بندی شود و چون طبقه بندی نشده این قانون ناقص است.
رئیس- مذاکرات در کلیات کافی است یا خیر؟
(جمعی گفتند کافی است)
رئیس- رای می‌گیریم که داخل در شور در مواد بشویم یا خیر آقایانی که تصویب می‌کنند در مواد شور و شود قیام نمایند.
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد، ماده اول قرائت می‌شود.
(بمضمون ذیل قرائت شد)
ماده اول- خدمت رسمی عبارت است از دارا بودن شغل ثابت موظفی در یکی از وزارتخانه‌ها یا ادارات دولتی.
رئیس- آقای مستشار السلطنه مخالفید؟
مستشار السلطنه- از آقای مخبر سوال می‌کنم چرا بادارات ایالات و ولایات توجه نفرموده‌اند بنده نظرم این است که در ماده اول نوشته شود.
ادارات دولتی چه در مرکز و چه در ایالات و ولایات
مخبر- بنده سوال می‌کنم آیا ادارات ایالات و ولایات دولتی نیست؟ چه لزومی دارد که این کلمه مخصوصا قید شود؟
رئیس- آقای حاج شیخ اسد الله (اجازه)
حاج شیخ اسد الله- در این ماده خدمت رسمی را انحصار باستخدام در ادارات دولتی کرده‌اند و دو اثر شوروی و اجتماعی را اسم نبرده‌اند. فقط در یک ماده قید شده است که اعضا دو اثر شوروی را هم این قانون بشو. د در هیمن ماده باید ذکر شود که ادارات اجتماعی و شوروی مثل ادارات بلدیه و مستخدمین مجلس شورای ملی هم شامل این ماده هستند.
رئیس- آقای کازرونی مخالفند؟
آقا میرزا علی کازرونی- سوالی داشتم.
رئیس- بفرمائید
آقا میرزا علی کازرونی- بنده از آقای مخبر سوال می‌کنم در این ماده مقصود از موظف چیست؟ چون موظف گاهی اطلاف بر شهریه می‌شود و گاهی بر تکلیف، قانون هم بایستی روشن باشد و تعبیر دار نباشد، خوب است توضیح بدهند مراد از موظف چیست؟
مخبر- موظف یعنی حقوق داشته باشد.
رئیس- آقای تدین. (اجازه)
تدین- مخالفت بنده با این ماده از دو راه است. یکی اینکه همانطور که آقای حاج شیخ اسدالله اظهار داشتند لازم بود ادارات شوروی و اجتماعی را هم اسم ببرند. دیگر اینکه می‌نویسد شغل رسمی عبارت است از دارا بودن شغل موظف در وزارت خانه‌ها یا ادارات دولنی. بنده عرض می‌کنم وزارتخانه‌ها خودش فی حد ذاته چیزی نیست بلکه وزارتخانه مرکب است از دوائر و ادارات بنابراین یا باید اکتفا کرد به لفظ وزارت خانه‌ها و یا ادرات دولتی و عقیده بنده این است که فقط وزارت خانه‌ها نوشته شود کافی است.
مخبر- بعضی ادارات هستند مثل کنسی دتا که داخل وزارت خانه‌ها هستید لذا بایستی ادارات دولتی هم ذکر شود.
رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- در این ماده می‌نویسند شغل ثابت موظف بنده از قرار اطلاعاتی که دارم در هر اداره یک عده منتظرین خدمت هستند که حقوق ندارند و می‌خواهم ببینم آنها را بچه صیغه داخل ادارات می‌کنند.
مخبر- بنده از آقایان تقاض می‌کنم در مواد بعد هم مطالعاتی بکنند تاسئوالاتی که می‌کنند بموقع باشد تکلیف منتظرین خدمت هم در مواد بعد معلوم است.
رئیس- آقای فتح الله وله (اجازه)
فتح الله وله- در این ماده نوشته شده شغل ثابت موظف، بنده سوال می‌کنم مقصود از شغل ثابت چه چیز است. اگر بخواهیم در ادارات بگذشته نظر کنیم هیچ شخصی را نخواهیم دید که بکلی یک شغل ثابتی داشته باشد. هر وزیری که آمده است بمیل شخصی خودش اجراأ را تغییر و تبدیل داده است بنابراین این ماده کش دار است. اگر مقصود این است که یک نفر در یک شغل ثابتی باشد که گمان نمی‌کنم چنین چیزی در ادارت یافت شود. زیرا وزراء شغل ثابتی نگذارده‌اند. خوب است توضیح بدهند مقصود اط شغل ثابت چیست؟
مخبر- در اینجا نوشته شده است شغل ثابت، نوشته نشده است آدم ثابت. علاوه بر این من بعد آدم هم در ادارات باید ثابت باشد.
رئیس- آقای تدین (اجازه)
تدین- این توضیحی که آقایان مخبر دادند بنده را قانع نکرد زیرا می‌فرمایند باین جهت ادارات دولتی نوشته‌ایم که شامل کنسی دتا هم بشود و اگر ذکر نشود شورای دولتی از این ماده خارج خواهد بود. بنده عرض می‌کنم مگر می خواهیدبرای اعضاءشورای دولتی عم مقاماتی قائل شوید که بگوئیم اول باید ثبات باشد بعد منشی سوم و غیره خود شورای دولتی دائره و اداره نیست، بنابراین قانون اشامل اعضاء و مستخدمین آنجا باشد، تکلیف اعضای هیئتهای شوروی هم در یک ماده معلوم شود شواری دولتی هم یکی از هیئتهای شوروی است مثل مجلس شورای ملی که شامل ادارات دولتی نمی‌شود پس ذکر کله ادارات زائد است.
رئیس- آقای سلیمان میرزا (اجازه)
سلیمان میرزا- آقای حاج شیخ اسد الله اظهار نمودند که اگر راجع بادارات شوروی و اجتماعی در ماده اول ذکری ننوده بودیم دیگر محتاج بیک ماده مخصوص نمی‌شدیم.
برای اینکه نظر مبارکشان درست متوجه شود عرض می‌کنم در کمیسیون هم ول همین نظر اتخاذ شد.
ولی بعد که دقت نمودیم دیدیم مجبوریم در تمام مواد این جمله را تکرار نمائیم.
مثلا در یک ماده می‌نویسد هیچیک از مستخدمین نمی‌توانند احکام مقامات ما فوق خود را اطاعت نمایند الی آخر باید قید کرد هیچ یک از مستخدمین دولتی و هیئتهای شوروی و بالاخره هر کجا لفظ مستخدم باشد باید یک جمله یا هیئتهای شوروی هم علاوه شود.
لذا در کمیسیون در شور دوم برای احتراز از این تکرار آن ماده مخصوص علاوه شد که این مواد شامل مستخدمین هیئتهای شوروی از قبیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی و بلدی و مجلس شورای ملی و غیره خواهد شد و همچنین برای احتراز از تکرار جمله (رسای هیئتهای شوروی و اجتماعی) یک تبصره در آخر علاوه شد که در هیئتهای شوروی و اجتماعی وظایف راجعه بیوزراء بعهده روسای هیئتهای شوری و اجتماعی است والا اگر این تبصره را نمی‌نوشتیم مجبور بودیم هر جا لفظ وزیر است علاوه نمائیم یا روسای هیئتهای شوروی و اجتماعی. برای اجتناب از تکرار این جملات و مرتب بودن عبارت بهتر این دانستیم که قانون را بکلی بنویسیم و بعد در یک ماده تمام آنها را شامل اعضاء هیئتهای شوروی هم بکنیم.
اما راجع باینکه بعضی از آقایان فرمودند چرا نوسته‌ایم وزارتخانه‌ها یا ادارات دولتی اگر میل دارند ممکن است پیشنهاد نمایند که فقط وزارتخانه‌ها حذف شود ولکن کلیه نوشته این عبارت بواسطه این بود که این دو عبارت اصلاح شده است وقتی یک شخصی می‌گوید من در وزارت خانه مستخدم هستم یعنی در اداره نیستم والا همان طور گه گفته شد وزارت خانه مرکب از ادارات است و اینکه آقای دولت آبادی راجع بمستخدمین جزو را از همه بیشتر نموده است و راجع به تقاعد و وظیفه آنها ماده علیحده نوشته است و بعلاوه کمیسیون ملاحظه نمود که این حق تقاعد مرتبی که در این قانون نوشته شده برذای مستخدمین جزد کم است.
لذا تذکر داده شد که آنها مطابق قانون مخصوصی بایستی حقوق تقاعدی دریافت دارند.
قسمت دیگر که می خوایتم عرض کنم اگرچه راجع به ماده اول نیست ولی اگر آقای رئیس اجازه فرمایند بنام کمیسیون نقاضائی از آقایان می‌نمایم و آن تقاضا این اسن همانطور که آقایان می دانند قانون استخدام مهمترین قانون ممکن است و در بعضی ممالک شاید بعضی از مواد آن جزو قانون اساسی نوشته می‌شد.
بنابراین کمیسیون از عموم آقایان وکلای مجلس و ارباب جراید و عامه مردم تقاضا می‌نماید که هر پیشنهادی که برای اصلاح این قانون بنظرشان می‌رسد بتوسط جراید یا مسقیما بکمیسیون رجوع نمایند تا با نظریات عامه و تمام صاحبان افکار داخل و خارج مجلس انشاءالله در شور ثانی یک قانون استخدامی پیشنهاد شود که تقریبا هیچ واقصی نداشته باشد و دیگر گفته نشود که این قانون عملی نیست و مخصوصا از آقای رئیس- تقاضا می‌کنم که برای هر یک از آقایان وزراء یک نسخه از آن قانون بفرستند و آنها هم با تشکیلات مختلفه وزارتخانه خودشان مقایسه نمایند و تطبیق آنرا با تشکیلات وزارتخانه خودشان در نظر بگیرند.
چون ای قانون را جمع بعموم وزارت خانه‌ها است و تمام وزراء باید آنرا بموقع اجرا گذارند.
بنابراین خوب است بفوریت آنرا مطالعه موده و اختلافات وزارتخانه‌ها را در نظر بگیرند هر چه بنظرشان می‌رسد پیشنهاد کنند تا پس از شور دوم یک قانون کاملی از مجلس بگذرد محتاج بپیشنهاد یک ماده واحده نشود و گفته نشود این قانون عملی نیست.
Page 4 missing
نظامنامه قائل شده است چنانچه در ماه بعد هم نوشته شده (علاوه بر شرائط مندرجه در ماده دوم داوطلبان خدمت رسمی در ادارات هر وزارتخانه باید معلومات لازمه و شرایط اختصاصی نظامانامه داخلی اداره مربوط را دارا باشند) پس بموجب مدلول اده بعد هیچ طفل هیجده ساله و هیچ فارغ التحصیل سه ساله مدرسه متوسطه نمی‌تواند در وزارتخانه‌ها بیک شغل عالی نائل شود مگر اینکه یک طبقات معدودی را طی کند. مثلا تلگرافچی یا ثبات اداره و این قبیل اعضا لازم نیست مدارس عالیه را دیده باشند یا علم حقوق یا سایر علوم دیگر را تحصیل کرده باشند همینقور که سه سالع مدرسه متوسطه را دیده باشند پنج شش ماه در اداره کار می‌کند بعد جزء مستخدمین رسمی محسوب می‌شوند اما علاوه بر این وزارتخانه‌ها از قبیل عدلیه و خارجه مالیه برای هر مقامی یک شرایط دیگری در نظامنامه‌های خودشان خواهند داشت که در سن هیجده سال خیلی مشکل است کسی واجد آن شروط باشد. زیرا محصلین در سن هیجده و بیست ساله تازه مدرسه متوسطه را تمام می‌کند و برای داشتن معلومات فلان مقام پنجسال دیگر کار دارد و هیچوقت ممکن نیست یک هیجده ساله قاضی بشود و برای قاضی شدن یک شرایط علیحده دیگری هم معین شده در صورت داشتن آن شرایط سن قاضی از سی سال کمتر نمی‌تواند باشد همینطور برای رئیس شعبه یا مدیر ادارات یک شرائطی از حیث قدمت خدمت و معلومات کافی و غیره منظور شده که هیچوقت ممکن نیست شخص هیجده ساله دارای آن شرایط بشود فرضا یک هیجده ساله پیدا شد که تمام معلومات مطلوبه را داشت اما هیچوقت هیچ هجیده ساله را پیدا نخاهید کرد که دوازده سال خدمت کرده باشد پس این حدالقی است که در این فانون ذکر شده و رو به هم رفته کمیسیون رعایت مسئله سن و سایر شروط ازمه را کرده است.
رئیس- آقای محمد هاشم میرزا (اجازه)
محمد هاشم میرزا- ادله ی که آقایان می‌آورند قابل اعتراض است بنده تعجب می‌کنم از آقایانی که سن را زیادتر از میزان مقرره شرع مقدس قرار می‌دهند زیرا شخص هیجده ساله شرعا رشید و مانع است و بالغ و رشید شد همه چیز را می‌شود بدست او سپرد.
خوب اگر یک بچه ذکی و باهوش پیدا شد که در سن شانزده سالگی تمام مراتب تحصیلات خود را طی کرده باشد و دارای معلومات لازمه باشد بنده نمی دانم قبول او چه اشکالی دارد خیلی غریب است ما سلطنت ایران را بهیجده ساله می‌سپریم و معتقدیم همینقدر که ولیعهد هیجده سال داشت می‌تواند متکفل امور سلطنت بشود ولی در موضوع یک ثبات اینقدر ایراد می‌کنیم و می گوئیم باید بیست و یکسال داشته باشد.
رئیس- آقای سلیمان میرزا موافقند؟
سلیمان میرزا- بلی موافقم
رئیس- آقای سید فاضل (اجازه)
آقا سید فاضل- با این توضیحاتی که آقای وزیر مالیه بیان فرمودند بازبنده این مقدار سن را مانع ترقی اطفال می دانم زیرا با این جدیتی که در ترویج معارف داریم این مسئله سبب می‌شود اطفال تحصیلات خودشان را آنطور که باید تکمیل نمی‌کنند و در نتیجه کمتر اتاق ی افتد جوانان مملکت تحصیل کرده و با کمال شوند بنده نظر به صرفه و صلاح خود اطفال عرض می‌کنم هیجده سال کم است و باید بیست سال منظور شود.
رئیس- در قسمت دوم مذاکرات کافی است؟
(گفتند بلی کافی است)
رئیس- قسمت سوم عدم قیام بر علیه حکومت ملی
آقای رفعت الدوله (اجازه)
رفعت الدوله- عرض بنده راجع به سن بود
رئیس- آقای حاج میرزا مرتضی (اجازه)
حاج میرزا مرتضی- عرض بنده همان بود که شاهزاده محندهاشم میرزا فرمودند لفظ عدم قیام بر علیه حکومت ملی لفظ کش داری است و در هر مورد می‌توان هر گونه تعبیر و تفسیری را نمود. مثلا ممکن است کسی حرفی بزند یا کاری بکند و فته شود این اقدام بر علیه حکومت ملی است بنابراین بعقیده بنده لازم است تصریح شود که مقصود از قیام بر علیه حکومت ملی چیست و مورد آن کدام است و چه چیز را می‌توان قیام بر ضد حکومت ملی فرض نود.
رئیس- آقای سلیمان میرزا (اجازه)
سلیمان میرزا- باز تکرار می‌کنم چون کمیسیون قانون استخدام را یکی از مهمترین قوانین مملکتی می داند لذا کمیسیون از بنده تقاضا کرده است مراتب را بعرض آقای رئیس و سایر آقایان برسانم زیرا یگانه آرزوی کمیسیون این است که زودتر قانون استخدام از مجلس بگذرد تا تکلیفی برای آتیه اجزای ادارات معین و معلوم شود که بعدها اسباب زحمت نشود و امیدواریم بعد از گذشتن این قانون هم انشاءالله قانون راجع بروابط عملجات و کارفرماها هم نوشته شود چه این هر دو قانون جزو قوانین مهم مملکت است. بنابراین کمیسیون تقاضا می‌کند آقایان هر توضیح و پیشنهادی دارند بنویسند و بکمیسیون بدهند. حالا فرض بفرمائید اگر بخواهیم در موضوع همین مسئله قیام بر علیه حکومت ملی درمجلس صحبت کنیم مسلما یک روز وقت مجلس را اشغال می‌کنیم. پس خوب است آقایان بکمیسیون مساعدت فرمایند و این اصلاحات عبارتی و تقدیم و تاخیر مواد و این قبیل مطالب که محتاج به قابل توجه شدن نیست بنویسند و بتوسط ریاست محترم مجلس بکمیسیون بفرستند کمیسیون هم با خود آقایان مذاکره نموده مطلب را روشن تر می‌کند و راجع به قیام بر علیه حکومت ملی هم غیر از آنچه آقای مخبر فرمود نمی‌توان چیز دیگری فرض کرد مصداق قیام بر علیه حکومت ملی در خارج معین است مثلا محمدعلی شاه، سالار الدوله، شعاع السلطنه و همراهانش بر علیه حکومت ملی قیام کردند. هر دولتی که درب مجلس شورای ملی را بقوه قهریه ببندد و موسسات شوروی را تعطیل کند قیام بر علیه حکومت ملی کرده اینها در خارج معین است اگر ما بخواهیم در قانون استخدام تمام جزئیات این مسئله را شرح بدهیم دیگر قانون استخدام نخواهد بود کتاب تمام قوانین می‌شود. موضوعات کلی در خارج معین است و اگر آقایان می‌خواهند این موضوعات را تفسیر بفرمایند ممکن است یک لوایحی در تحت چند ماده پیشنهاد بفرمایند که موارد قیام بر علیه حکومت ملی معلوم شود یا اگر میل دارند در قانون استخدام نیز توضیحی نوشته شود. چون شور اول است ممکن است پیشنهاد کنند و توسط رئیس مجلس بکمیسیون بفرستند و نظریات عامه هم از خارج بتوسط جراید و غیره بکمیسیون بیاید تا بتوانیم بهترین قوانین را در کمیسیون تهیه نموده و بمجلس تقدیم نمائیم.
رئیس- آقای حاج میرزا علی محمد دولت آبادی (اجازه)
حاج میرزا علی محمد- در سایر قوانین کلمه اقدام را هم علاوه بر قیام اضافه کرده‌اند نمی دانم چه شده است که در این قانون کلمه اقدام را ننوشته‌اند در صورتی که معنای قیام و اقدام یکی نیست و ممکن است شخصی قیام کرده باشد ولی اقدام نکرده باشد باین ملاحظه بنده عرض می‌کنم همانطور که در جاهای دیگر هم لفظ اقدام را اضافه کرده‌اند اینجا هم باید قیام و اقدام نوشته شود. در سایر قسمتها هم با آقایان موافقم که باید توضیح داده شود و بطور لاستیکی نمی‌شود قوانین را نوشت اگر در سابق اینطور بوده ممکن است آنروز یک مقتضیاتی بوده که امروز آن مصلحت‌ها مقتضی نیست و نباید راه را باز گذاشتکه بتوانند حقوق مردم را سلب کنند بهتر این است اگر بطور تفصیل هم نمی‌خواهند بنویسند بطور محدود شرح بدهند که مردم از حقوق خود محروم نمانند.
رئیس- آقای عماد السلطنه خراسانی (اجازه)
عماد السلطنه- مخالفیم
رئیس- آقای دست غیب چطور؟
حاج سید باقر دست غیب- موافقم
رئیس- بفرمائید.
حاج سید محمدباقر- در اغلب جاها قیام بر علیه حکومت ملی شرط شده و معنایش هم واضح و ساده است همانطوری که شاهزاده سلیمان میرزا فرمودند قیام بر علیخ حکومت ملی قیام بر ضد مشروطه است و بنده قیام و اقدام هر دو را لازم می دانم قیام بر علیه حکومت ملی هم ۳ قسم است یک قسم این است که اشخاص در سابق بر ضد حکومت ملی قیام کرده‌اند و یک قسم اینکه در حیت استخدام قیام می‌نمایند و قسم ثالث اینکه اشخاصی خیال دارند بعدها قیام نمایند اما این قسم ثالث که درصددهستند قیام کنند خارج از موضوع است ولی بنده عقیده دارم اشخاصیکه در سابق قیام کرده‌اند باید بکلی محروم باشد همان طور که از انتخاب کردن و انتخاب شدن محرومند و همچنین اشخاصی که در حین استخدام درصدد قیام و اقدام بر علیه حکومت ملی هستند این اشخاص هم در همه جای دنیا معمول است که باید از حق استخدام محروم باشد و چنانچه عرض کردم قیام بر علیه حکومت ملی این است که کسی بر ضد حکومت مشروطه باشد و بگوید یا عقیده اش برخلاف حکومت مشروطه باشد یا بخواهد درب مجلس را ببیند یا بگوید مشروطه را نمی‌خواهم یا کسی که ملت را در حکومت مدخلیت ندهد و بگوید علت نباید مدخلیت داشته باشد اینها تمام قیام و اقدام بر علیه حکومت ملی است و معنایش هم ساده و پوست کنده است.
رئیس- آقای عماد السلطنه خراسانی (اجازه)
عماد السلطنه- کرترآدیده شده در تشخیص یک موضوعاتی نظریات خصوصی اعما می‌شود بعقیده بنده اگر چنانچه این موضوع محدود شود بهتر خواهد بود زیرا حقوق افراد حفظ می‌شود لازم هم نیست تمام جزئیات را ذکر کنیم بطور کلی ممکن است چند فقره را ذکر کرده که وقتی بنای رسیدگی باشد حقوق مردم تضییع نشود.
رئیس- آقای سهام السلطان- موافقید؟
سهام السلطان-بلی.
Page 6 missing
انتخابات سایت کرده باشند.
۷- قبول مشاغلی که منافی حیئات دولت و ملت باشد از طرف دول اجنبی
(میرزا علی کازرونی) بنده پیشنهاد می‌کنم که قسمت چهارم اینطور نوشته شود، معروف به حسن اخلاق و دیانت باشند ومعتاد باستع مال افیون و مبتلا بامراض مسریه نباشد
(میرزا علی کازرونی) بند فقره چهارم را اینطور پیشنهاد می‌کنم.
عدم محکومیت بفساد عقیده و اخلاق و تجاهر بفسق الی آخر (مساوات)
رئیس- پیشنهادات به کمیسیون ارسال می‌شود. بقیه مذاکرات می‌ماند برای جلسه بعد، جلسه آتیه روز ۵ شنبه ۴ ساعت قبل از ظهر دستور بقیه شور اول در قانون استخدام، مخالفی نیست؟
(گفته شد خیر)
رئیس- راجع باهالی ارومیه بنده از آقایان نمایندگان اذرباجیان تمنا کردم اظهارات ایشان را امضا کنند اگر مطالبی دارند بعرض مجلس برسانند بطور خلاصه چیزی نوشته شده است ولی گمان نمی‌کنم در این جلسه بشود نتیجه گرفت قرائت می‌شود تکلیفش در جلسه بعد معلوم خواهد شد.
(بمضمون ذیل قرائت شد)
ما امضاکنندگان ذیل بامر ریاست محترم مجلس شورای ملی برای رسیدگی باظهارات اهالی ارومیه جلسه خصوصی تشکیل داده و در نتیجه پیشنهاد ذیل را تقدیم مجلس شورای ملی می نمائیم.
اولا کمیسیونی مرکب از نه نفر نمایندگان محترم اینجانب و به فقرات ذیل رسیدگی فرمایند.
۱- کمیسیوت فوق بمحاسبه و چه اعانه ارومیه رسیدگی و هر مبلغ نزد هر کس باشد بوسیله هیئت دولت مطالبه و وصول نمایند.
ب- کمیسیون پیشنهاداتی دائر بطرز مساعدت عملی بعموم مهاجرین ارومیه ملدوز و سلماس چه در مرکز و چه آذربایجان هستند تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم نمایند ۲۸ ذی القعده ۱۳۴۰
رئیس- جزو دستور جلسه آتیه خواهد شد
محمدهاشم میرزا- انتخاب کمیسیون ما هم خوب است جزو دستور باشد
رئیس- این مسئله مدتی است جزو دستور است ولی آقایان مساعدت نمی‌فرمایند
آقای معتمد التجار (اجازه)
معتمد التجار- راجع باوضاع آذرباجیان پاره عرایضی داشتم. اجازه می‌خواهم در جلسه اینده در اول جلسه بعرض آقایان برسانم
رئیس- بسیار خوب
جلسه تقریبا نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد.
موتمن الملک