مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ آذر ۱۳۳۴ نشست ۱۷۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۱۸
جلسه: ۱۷۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲ آذر ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت‌مجلس
۲- سؤال آقای ارباب راجع به راه میناب و جواب آقای معاون وزارت راه.
۳- سؤال آقای دکتر جزایری راجع به سکه‌های تقلبی و جواب آقای معاون وزارت دارایی
۴- سؤال آقای عمیدی‌نوری راجع عدم اجرای قانونی تعلیمات اجباری و جواب آقای وزیر فرهنگ
۵- بقیه مذاکرات در لایحه اعتبار ترمیم حقوق آموزگاران و ارجاع به مجلس سنا
۶- طرح گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به میزان حقوق ثابت کارمندان دون‌پایه و خدمت‌گزاران جزء.
۷- تقدیم یک فقره طرح به وسیله آقای درخشش و یک فقره سوال به وسیله آقای بهادری
۸- مذاکره در گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به میزان حقوق کارمندان جز و دون‌پایه
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
مجلس ساعت ده ربع صبح به ریاست آقای اردلان (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت‌مجلس
نائب رئیس- اسامی غائبین قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد).
غایبین بااجازه آقایان: کیکاوسی- مصطفی ذوالفقاری- محمود افشار- شیبانی- عبدالحمید بختیار- سالار بهزادی- معین‌زاده- خلعتبری- سلطانی- حشمتی- مهندس جفرودی- سهرابیان- سنندجی- کریمی- اورنگ- فرشی- مسعودی- عباسی- دکتر عدل- میراشرافی- تجدد- تیمورتاش- اعظم زنگنه.
غائبین بی‌اجازه آقایان: اریه- امید سالار- مهندس شاهرخ‌شاهی- سعیدی- یارافشار- شفیعی- قوامی- بزرگ‌ابراهیمی.
درآمدگان بااجازه آقایان: غضنفری- دکتر شاهکار- صراف‌زاده- احمد صفایی- حسن مکرم -مهندس ظفر- دکتر عمید- صارمی- صفاری- دکتر وکیل- خزیمه‌علم- حائری‌زاده- بزرگ‌نیا- امیر احتشامی- پیراسته- نراقی- امیرتیمور کلالی- محمودی- سلطان‌مراد بختیار- قنات‌آبادی- صدقی- پورسرتیپ- موسوی- ارباب- تربتی.
نائب رئیس- نسبت به صورت‌جلسه قبل نظری نیست. آقای شوشتری بفرمایید.
شوشتری- در نطق پریروز بنده عرض کردم و به سمع نمایندگان محترم رساندم البته متوجه جزئیات و کلیات آن بودم و با انشا و اراده گفتم و تشکر می‌کنم که مورد توجه قرار گرفت و اثرش مشهود شد در اینجا عبارتی نوشته شده که شما سانسور می‌کنید من اصلاً لغت سانسور از دهانم درنیامد در اینجا اخطار کردم که بعضی از مطالب را توجه نمی‌کنند.
نائب رئیس- اصلاح می‌شود آقای حائری‌زاده.
حائرزاده- اصلاحی در صورت‌جلسه سابق دارد که تندنویس خواهم داد.
نائب رئیس- بسیار خوب آقای موسوی.
موسوی- بنده تذکراتی در صورت جلسه قبل دادم که به نام آقای شوشتری نوشته‌اند خواهش می‌کنم اصلاح شود.
نائب رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود دیگر نظری به صورت‌جلسه قبل نیست (اظهاری نشد) پس از حصول اکثریت برای رأی تصویب صورت‌مجلس اعلام می‌شود.
۲- سؤال آقای ارباب راجع به راه میناب و جواب آقای معاون وزارت راه.
نائب رئیس- امروز سؤالات مطرح است آقای ارباب بفرمایید.
ارباب- در جواب سؤالات آن‌قدر تأخیر می‌گردد که غالباً موضوع منتفی می‌شود اما متأسفانه سؤالی که بنده در حدود هشت ماه قبل کردم و حالا نوبت به من رسیده نه تنها موضوع آن منتفی نشده بلکه شدت پیدا کرده و آن موضوع خرابی راه میناب است که یک سال و نیم است بنده تقاضا می‌کنم تمنّا می‌کنم حتی به ذات اقدس شاهنشاه متوسل شده‌ام چون می‌دانم ایشان بیش از هر کس رفاه حال مردم را می‌خواهند مردم دور از مرکز چشم امیدشان به خدا و شاه است اطلاع دارم و توصیه فرمودند باز هم توجه نکرده‌اند و بعد از یک سال این تلگرافی است فرمان‌دار میناب مخابره کرده است و می‌گوید «راه میناب فوق‌العاده خراب و غیرقابل عبور اهالی و مأمورین از این حیث در زحمت استدعای بذل توجه» تلگرف دیگر از طرف اهالی رسیده می‌نویسد «راه میناب به کلی معدوم توجه عاجلی بفرمایید» (قنات‌آبادی- پس راهش گم شده) واقعاً این‌طور راست رفتم ۹۶ کیلومتر راه را در ۸ ساعت پیمودم راهی نبود بایر روی ستاره و درخت و زمین و دیوار راهی پیدا کرده و رفت (قنات‌آبادی- وکیل آنجا باید منجم باشد) یک نامه دیگر است امرزو رسیده می‌نویسد راه ما به آن افتضاح است که دیدید حالا هم صد در دویست بدتر شده است بنده هم تا حالا که مدت سه ما می‌گذرد هنوز جرأت نمی‌کنم به عباسی بروم برای خرابی راه می‌ترسم ماشین از بین برود مثل اینکه بیست روز پیش خانواده ما مریض بودند و دکتر دانش را خواستند ماشین برای ایشان فرستادیم در راه خراب شد بعد از یک شب و یک روز به عباسی رسیدم آقای آراسته رئیس راه کرمان دو ماه قبل آمده وعده داد که بیست هزار تومان برای مرمت راه اعتبار داریم و راه را اصلاح می‌کنیم و درست می‌کنیم آقا که تشریف بردند خبری نشد تا اخیراً نامه خداحافظی ایشان هم رسیده است آذوقه نداریم بذر نداریم جو کیلویی ۷ ریال است و ما نمی‌توانیم دسترسی پیدا کنیم این است وضع راه و زندگی ما» آقای رئیس در جلسه پیش فرمودند ارباب از مسافرت برگشته حالش بدتر شده است واقعاً هم صحیح است حقیقاً هم حالش همین‌طور است (صحیح است) برای اینکه رفتم یک گوشه‌ای از دنیا را دیدم، دیدم هر کس به کار خودش مشغول بود اثری از یکی از بدبختی‌های آنها ظاهر نیست برای نمونه عرض می‌کنم رفتم آلمان خراب بعد از جنگ را دیدم اصلاً معلوم نیست که جنگ شده هر کشوری با یک فعالیتی کار می‌کند کشور ما کشور حرف است (صحیح است) کشور ما کشور کاغذبازی است کشور ما کشور سازمان‌سازی است کشور کار نیست بدبختانه وقتی این حقیقت را می‌بینیم حالم بدتر می‌شود برای نمونه عرض می‌کنم بنده یک جفت کفش مستعمل داشتم که صرف نمی‌کرد با طیاره برگردانم به خدا قسمت کسی را پیدا نکردم که به او بدهم به مستخدم مهمانخانه با یک انفعال و خجالت گفتم این را به یک کسی بدهد او هم با یک اکراهی قبول کرد یک رفیقی دارم ایرانی که می‌گفت لباس بچه‌هایم که تنگ می‌شود نمی‌توانیم به کسی بدهیم ولی اینجا می‌بینیم تمام با پاهای برهنه تمام بدن‌های عریان همه بدبخت چرا حال من بدتر نشود ایکاش نرفته بودم و ندیده بودم اینجا در کارها یک عیب دیگر پیدا شده است حکومت در حکومت تشکیل شده است وزارت در وزارت راه تشکیل شده است در وزارت راه یک وزارتخانه‌ای است یک وزیری است که اختیار او بالای اختیار وزیر اولی است در نتیجه مسئولیت لوث می‌شود کجای دنیا این قدر آقایان وکیل کار اداری می‌کند صبح تا شب بدود برای کار راه برای بخشداری یا بهداری برای تراخم بروید در تمام دنیا ببینید در کجا وکیلی این قدر وظایف بر عهده دارد چرا ما این‌طور هستیم؟ چاره نداریم اگر نرویم قدمی بر نمی‌دارند برویم هم فایده ندارد یک حقیقتی را امروز می‌خواهیم عرض کنم آقایان استدعا می‌کنم توجه بفرمایید.
نائب رئیس - آقای ارباب از حدود سؤال خارج نشوید.
ارباب - همه اینها در حدود سوال بنده است که می‌خواهم انجام وظیفه‌ای که دولت نکرده است جهتش را بدانیم که چرا نکرده است همه افتخار داریم که شاه پرستیم همه ادعا می‌کنیم که شاه پرستیم بیشتر آن مامورین دولت که مکلف هستند و از نظر ادعا جلوتر از تمام افتاده‌اند آقایان مفهوم شاه پرستی چیست؟ آن طبقاتی که دور از مرکز چشم امیدشان به سوی شاهنشاه است هر کس به اینها خدمت کرد شاه پرست است هر کس در کار اینها اخلال کرد شاه دوست نیست و وطن‌پرست نیست دروغ می‌گوید بیایید مفهوم حرف‌ها را تفسیر کنیم اینکه نمی‌شود همه بگوییم شاه دوست هستیم و به وظیفه‌مان عمل نکنیم بنابراین من خواهش می‌کنم جناب آقای معاون وزارت راه که به شخص خودشان هم من عقیده دارم و می‌دانم اگر کارها دست ایشان بود به این وضعیت و به این روز نمی‌افتاد ایشان از لحاظ اداری مکلف هستند بیایند به یک صورتی تعجیل کنند و جواب بنده را بدهند خودشان مسلم می‌دانند که اگر تعقل بکنند با عقیده بنده همراهند بنده سوال می‌کنم آقا که دو سال است برای راه میناب که جمعیتش متجاوز از دویست هزار نفر است و مشرف به خلیج است با آن اهمیت با آن وضعیت با آن وعده‌هایی که داده‌اید چه کرده‌اید؟ ما جواب مردم را چه بدهیم خواهش می‌کنم توضیح قانع‌کننده بدهید که راه ساخته بشود نه این که با حرف بگذرانید (احسنت)
نائب رئیس - آقای معاون وزارت راه.
معاون وزارت راه (مهندس هدایت) - من از اظهار محبت جناب آقای نماینده محترم تشکر می‌کنم برنامه‌ای که ما راجع به میناب و راه میناب داریم به عرض آقایان محترم می‌رسانم برای این راه بندرعباس و میناب مدت‌ها قبل مطالعه به عمل آمد ۳ راه در نظر گرفته شد یکی راهی بود که از بندرعباس به میناب می‌رفت از کنار خلیج یک راه از پشت چین خوردگی‌هایی که دورتر قراردارد از شمیل و یک راه سوم بینابین دو تا در زمانی که مرحوم هژیر وزیر دارایی بودند مطلب با ایشان مورد بحث قرار گرفت موافقت شد که آن راهی که بین ساحل و قسمت چین خوردگی‌های شنی هست آن راه ساخته بشود و عمل بشود آن راهی که بین بندرعباس و میناب قرار دارد و همین راهی است که قدری از ساحل دور است و آن موقع وزارت دارایی از این جهت انتخاب کرد که از لحاظ قاچاق و قاچاقچیان جلوگیری بشود برنامه‌ای که ما از لحاظ راه داریم همین راه بندرعباس به میناب و یزد و کرمان است الان هم در حال حاضر جیرفت و میناب مشغول کار هستند در این راه بندرعباس به میناب به طریقی که نظر آقایان محترم هست اگر بخواهند ساخته شود در حدود ۱۵۰ میلیون ریال اعتبار می‌خواهد که یک راه اساسی به عرض کافی و در یک شرایط صحیح راه‌سازی باشد هزینه‌اش از قرار برآوردی که کرده‌اند و حدود ۱۵۰ میلیون ریال خواهد شد و در وضع حاضر وزارت راه اعتباری که در این حدود و در آن شرایط به مصرف برساند خود آقایان نمایندگان می‌دانند که ندارد ما برنامه‌راه‌سازی به آن طریقی که فرمودند از جیرفت تا کرمان باید بیاید یک برنامه دیگری هست که خود بندر میناب به طریق اساسی ساخته شود و جز بنادر اساسی خلیج‌فارس در بیاید و همچنین راه‌آهن بناست به جیرفت و کرمان و یزد برود و این راه از لحاظ بهره‌برداری معادن که در کنار راه‌آهن قرار خواهد گرفت جز برنامه‌است چون بهره‌برداری یک معدن در صورتی اساسی و نزدیک به‌صرفه است که با راه‌آهن باشد و الا اگر با وسائل عادی حمل شود گران تمام می‌شود و مقرون به صرفه نیست پس برنامه‌ای که ما داریم از میناب تا بیزد باید با راه‌آهن وصل شود و راه بندرعباس و میناب یعنی راهی که الان موجود است باید نگهداری شود و ساختمان اساسی این راه موکول به داشتن اعتبار است یک برنامه راه‌سازی وزارت راه تنظیم خواهد کرد و تقدیم مجلس می‌شود چنانچه پیشنهاد آقای عمیدی نوری که در موقع تصویب لایحه ۱۵۰ میلیون ریال داده شده ما موظفیم که برنامه را در مدت شش ماه تقدیم کنیم بنده از حالا می‌خواهم خدمت آقایان عرض کنم فقط راه بندرعباس به میناب خراب نیست شما همینقدر که از شهر دور بشوید راه‌ها خراب است آنچه ما بابت راهداری یعنی دولت عوارض می‌گیرد عوارضی است که از بنزین می‌گیرد اگر آقایان توجه کرده باشند راه‌ها را نه اتومبیل سواری خراب می‌کند و نه اتوبوس راه‌ها را کامیون‌ها خراب می‌کنند نمی‌دانم توجه کرده‌اید به این تانکرهای نفتکش به قدری تناسب بارش برخلاف مشخصات خود دستگاه است که راه را خراب می‌کند آن وقت چه می‌سوزاند؟ گازوییل می‌سوزاند گازوییل یک دینار مالیات نمی‌دهد نتیجه‌اش این شده است که آن کسانی که برای نگاهداری راه‌ها مالیات می‌دهند یعنی آنهایی که بنزین می‌سوزانند راهشان خراب بشود آن کسانی که اصلاً مالیات نمی‌دهند راه را خراب بکنند در آن لایحه‌ای که ما موظفیم تقدیم مجلس کنیم این مطلب پیش‌بینی شده است که تمام کسانی که از راه استفاده می‌کنند به نسبت مساوی (شوشتری - به نسبت استفاده از راه) بله به نسبت استفاده‌ای که می‌کنند مالیات بدهند پیشنهاد ما این خواهد بود که قدرت موتور در نظر گرفته شود پس در ضمن اینکه آقایان محترم توجه دارند که می‌بایستی راه‌ها اصلاح شود و نواقص رفع شود تقاضای دولت این است که در عین حال توجه به این نکته داشته باشید که وسیله‌اش را هم به دست دولت بدهید بنابراین آنچه که بنده می‌توانم به آقایان محترم وعده بدهم این است که نسبت به نگاهداری راه فعلی میناب و بندرعباس اقدام موثر خواهد شد و همچنین نسبت به ساختمان اساسی این راه و اصلاح راه‌های دیگر انتظار داریم وقتی که این لایحه را تقدیم کردیم بذل توجه بفرمایید که زودتر دست دولت برای انجام این برنامه‌ای که برای راه‌های کشور دارد باز بشود (شوشتری - آن لایحه کی داده می‌شود؟) قریباً خیلی نزدیک.
نائب رئیس - آقای ارباب
ارباب - جناب آقای معاون وزارت راه فرمودند در زمان مرحوم هژیر این برنامه مطرح بوده این را آقایان می‌گویم که ببینید فرمایش ایشان چه اثرات فوری دارد مرحوم هژیر خاک شد هنوز این برنامه یک قدم اجرا نشده این تأیید می‌کند آنچه را که بنده عرض می‌کردم به هر حال جناب آقای معاون وزارت راه ما از طلا گشتن پشیمان گشته‌ایم ما را مرحمتاً همین مس بکنید همین پول را برای تعمیر این را بدهید ما راه‌سازی اساسی شما را نمی‌خواهیم چون می‌دانم آنهم از همان برنامه‌هایی است که صاحب آن افکار خاک می‌شود ولی برنامه اجرا نمی‌شود الان مردم نان ندارند همان کامیون‌هایی که می‌فرمایید حاضر نیستند که از بندرعباس به میناب بروند می‌گویند کامیون ما می‌رود در راه می‌کشند و ما نمی‌توانیم برویم جناب آقای وزیر راه خودشان وعده دادند که تشریف ببرند متاسفانه تشریف نبرده‌اند الان مردم دارند صورت قحطی بهشان روی می‌آورد بارندگی شروع می‌شود راه به کلی مسدود می‌شود مردم محصور می‌شوند وزارت راه یک کاری بکند با یک بودجه مختصری یک مرمتی یک تعمیری که اقلا راه قابل عبور و مرر بشود تا بعد از این اگر آن وزیری که در وزارت شماست و حکومتی که در حکومت شما است اجازه داد شروع کنید فعلاً تعمیر این راه‌ها استدعا می‌کنم به بنده و مردم منت بگذارید و زودتر شروع کنید.
۳- سؤال آقای دکتر جزایری راجع به سکه‌های تقلبی و جواب آقای معاون وزارت دارایی
نائب رئیس - آقای دکتر جزایری
دکتر جزایری - بنده موضوع سوال امروز کشف سکه‌های طلای رایج تقلبی است که مدتی است در بازار ایران مخصوصاً در طهران و قطعاً در شهرستان‌ها پیدا شده است آقایان به خوبی می‌دانند که از دوره قاجاریه سکه‌های طلای اشرفی و پنج هزاری زرد و دو هزاری زرد و امثال اینها و بعد هم پهلوی و نیم پهلوی با عیار ۱۸ عیار رسمی در ضرابخانه ایران سکه زده شده است و رایج هم هست مردم هم می‌خرند غالباً هم خریداران این نوع سکه جناب آقای دکتر توجه بفرمایید حالا آقای ارباب مهدی لطف ندارند که عرایض بنده را گوش کنند بنده عرضی ندارم عرض کنم
اغلب خریداران این سکه مردم بی‌چاره و ضعیفی هستند دهاتی‌ها کشاورزان کارگران هستند که هر کدام برای ذخیره یا برای ذی‌نفع یکی دو تا ۵ تا را از اینها را می‌خرند و دو سه سال است عده‌ای خائن و جاعل و دزد پیدا شده‌اند که اینها را به عیار کمتر (شوشتری- یک ثلث) یعنی دو ثلث طلایش کمتر است و بارش زیادتر است تهیه می‌کنند و بی‌چاره این دهاتی‌ها و کشاورزانی که به دکان‌ها مراجعه می‌کنند به عنوان اشرافی و ۵ هزاری زرع و پهلوی صحیح به آنها می‌فروشند این مطلب را عنوان کردم و میل داشتم که بحث این عنوان را اساساً راجع به این تقلبات و دزدی‌ها و سرقت‌ها به صور مختلف که در این چند ساله اخیر رایج شده و دولت ایران متأسفانه نه این دولت دولت قبلی و قبلی دولت‌ها به جای اینکه در این مورد سخت‌گیری کنند شدت عمل به خرج بدهند و جاعلین را تعقیب کنند حالا جاعلین ایرانی هستند یا باندهایی در خارج هستند متأسفانه غالباً از کشورهای عربی هستند غالباً از سوریه و لبنان هستند (فرامرزی- مسیحی‌ها و کلیمی‌های عرب هستند) هر کس هست آقای فرامرزی بهتر می‌دانند (فرامرزی- جداً عرض می‌کنم اینها که زبان‌شان عربی است) ممالک دوست و برادر امثال سوریه ولبنان یک دسته تهیه برای ما فرستاده‌اند که گاهی دلار چاپ می‌کند گاهی اسکناس چاپ می‌کند گاهی طلای تقلبی درست می‌کند اشرفی تقلبی درست می‌کنند این یک مطلب اساسی است این یک گوشه‌ای است از هزارگونه کثافت‌کاری و تقلب و فسادی که متأسفانه به علت عدم‌تغییر و مجازات به صور مختلفه در شئون مملکت ما پیدا شده است بنده می‌خواستم روی این موضوع بحث مفصلی کنم ولی در این حین سؤال بنده مصادف شده با طرح دو سه لایحه که مورد علاقه آقایان است لایحه آقایان فرهنگیان و لایحه مستخدمین جزء و کمک به آنها که بسیار علاقه به آنها دارد که زودتر طرح و تصویب بشود و یقین دارم که مجلس شورای ملی نسبت به این موضوع علاقه‌مند به این جهت من این مطلب را کوتاه می‌کنم و بیش از این هم عرضی نمی‌کنم و بعد هم عرضی نخواهم کرد آن وقت برسد که این لوایح زودتر مطرح بشود حالا استدعا می‌کنم جناب آقای انواری جوابی به منظور فرمالیته بفرمایید چون جواب‌های آقایان معلوم است فقط کوتاه بفرمایید که زودتر بتوانیم به کارهای دیگر برسیم.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت دارایی.
معاون وزارت دارایی- سؤال جناب آقای دکتر جزایری مال خیلی وقت است جوابی هم تهیه شده بود امروز هم بنده طبقاتی کردم و اصلاحاتی در این جواب شد و خلاصه اینکه بانک ملی ایران از مدتی قبل متوجه بوده مقداری سکه طلای تقلبی در بازار دارد و سند می‌شود و جریان را برای رسیدگی و تعقیب به اداره کل شهربانی نیز ابلاغ می‌نمایند ضمناً بانک ملی برای اینکه ضرری مکتوبه این قبیل سکه نشود در جراید برای اطلاع عمومی آگهی می‌کند که از خرید طلای متفرقه خودداری و فقط سکه‌هایی را که در ضرابخانه شاهنشاهی ضرب شده است خریداری کنند تا عاملین یا تهیه‌کنندگان سکه تقلبی به علت عدم‌خریدار نتوانند مصنوعات خود را به فروش برسانند و دستگاه‌های انتظامی هم موفق به دستگیری آنها بشوند. از طرف وزارت کشور نیز یک عدد لیره ترک به بانک ملی ارسال شده و مراتب را برای رسیدگی به شهربانی کل کشور ارجاع نمودند مقداری ۵ هزاری و دو هزاری احمدشاهی و یک عدد لیره و عدد لیره عثمانی و یک عدد لیره ژورژ که از زرگران بازار توسط اداره آگاهی به دست آمده جهت تعیین عیار به بانک ملی ارسال و از بانک مذکور جهت آزمایش ضرابخانه فرستاده شده است به علاوه اداره آگاهی برنامه خود به عنوان بانک ملی اظهارنظر کرده است که سکه‌های دو هزاری و ۵ هزاری زمان قاجاریه در اصفهان تهیه و لیره‌های در خارج از کشور تهیه و از مرز کویت و عراق وارد ایران می‌شود و در این مورد هم از شهربانی کل کشور به شهربانی‌های مرزی دستور لازم صادر و از طرف شهربانی کل و بانک ملی موضوع تحت تعقیب و رسیدگی می‌باشد.
نائب رئیس- آقای دکتر جزایری.
دکتر جزایری- بنده به این جوابی که داده‌اند قانع نیستم فکر می‌کنم که باید سؤالم را تجدید کنم همان‌طور که عرض کردم در این مطلب یک وقتی مفصلاً صحبت خواهم کرد حالا عرض نمی‌کنم که لایحه فرهنگیان زودتر مطرح بشود.
۴- سؤال آقای عمیدی‌نوری راجع عدم اجرای قانونی تعلیمات اجباری و جواب آقای وزیر فرهنگ
نائب رئیس- آقای عمیدی‌نوری.
عمیدی نوری- سؤال بنده از جناب آقای وزیر فرهنگ باز هم راجع به اجرای قانون است چون من معتقد هستم که هر گوشه‌ای از کار را که ما نگاه بکنیم مطلب برمی‌گردد به عدم اجرای قانون راجع به قوه مجریه اگر ما سعی می‌کنیم که در این قسمت‌ها توجه آقایان وزرا جلب شود برای این است که اگر نواقصی و اشکالاتی در قوانین هست رفع بکنند و قانون اجرا بشود والا وضع قانون برای درج در مجموعه‌های قوانین و ضبط در ویترین‌های مجموع قوانین به نظر بنده دردی برای مملکت ایران دوا نمی‌کند. یک قانونی گذشت در ۱۳۲۲ از همین مجلس شورای ملی ماده اولش را بنده می‌خوانم:
ماده اول- دولت مکلف است از سال ۱۳۲۲ تا مدت ۱۰ سال تعلیمات آموزش و پرورش ابتدایی را در تمام کشور به تدریج اجباری و عمومی دارد ده سال از عمر ملت ایران که گذشت هیچ دو سال هم اضافه شد. سؤال بنده این است که می‌خواهم ببینم که این دولت‌ها تا به حال تشکیل شده‌اند و این قانون هم مکلف بوده‌اند اجرا بکنند و جناب آقای دکتر مهران که البته وزیر فرهنگ هستند در آن ادوار هم خاطرم می‌آید یا معاون بوده‌اند یا وزیر بوده‌اند به هر حال یک مرد فرهنگی سابقه‌دار هستند و خوب وارد می‌باشند چه محصولی به ملت ایران داده‌اند در اجرای این ماده قانون؟ (نقابت- مدتش گذشته) بله مدتش گذشته بنده در مقابل این ماده یک سندی دارم بر نسخ یعنی عدم اجرای قانون و آن یک اوراقی است از طرف اداره آمار عمومی که البته برای آقایان رسیده است راجع به سرشماری در شهرها یک اقدام خوبی است ولی به نظر من اگر عمومیت پیدا کند خیلی مؤثر است راجع به شهر آبادان که سرشماری از شهرهای آبادان کرده‌اند این نشریه شماره چهارمش است می‌گوید از کل جمعیت شهرستان آبادان از ده سال به بالا ۲۵٪ سواد خواندن و نوشتن دارند (موسوی- این آمار مال شهر است) (عبدالرحمن فرامرزی- خیلی خوب است) بله این ماه خود شهر است صدی ۲۵ در شهر خود آبادان یعنی یک شهر مترقّی ایران ملاحظه بفرمایید این سرشماری مال مهرماه ۳۴ است که طبق اصول جدید سرشماری که اداره کل آمار عمومی در کشور شروع کرده و برای آقایان هم فرستاده بنده این را هم می‌خوانم فقط ۲۵ درصد شهر آبادان کسانی هستند که سواد خواندن و نوشتن دارند (عبدالرحمن فرامرزی- این خیلی خوب است آنجا اغلب کارگرند) بله جناب آقای فرامرزی کارگران اغلب باسوادند اگر نقاط دیگر را سرشماری کنند صدی ده هم با سواد نیستند (شوشتری- صدی سه هم با سواد نیستند) بله صدی سه هم نیست من خواستم مثال بیاورم همان‌طوری که فرمودید صدی سه هم نیست من خواستم عرض کنم با وجود اینکه ما این قانون را داریم و دولت هم مکلف بوده است این کار را بکند که موجب این سندی که خودشان به دست ما داده‌اند در مترقی‌ترین شهر ما این آماری است که داده شده در صورتی که ما به کشورهای دیگر مراجعه می‌کنیم حتی کشورهای خاورمیانه ترکیه طبق گزارشی که به ما دادند روز چهارم خرداد که هیئت مطبوعاتی ایران دعوت داشتند در ترکیه در شهر ازمیر در شهر ازمیر استان‌دار ازمیر آقای کمال خادملی ملاقاتی شد بنده افتخار حضور داشتم در آنجا وقتی که پرسیدیم راجع به فرهنگ کشور ازمیر این عبارت را به ما گفتند (از یادداشت‌های سفر بنده است و در کتابی هم که آقای شاهند نوشته‌اند عیناً منعکس است) در سراسر ازمیر یک‌صد و سی هزار کودک وجود دارد و از این صد و سی هزار صد و ده هزار نفر در کلاس‌ها مشغول تحصیل هستند این مال ازمیر یعنی شهر درجه سوم ترکیه این سندی است که استان‌دار ازمیر به دست ما داده است آقایان توجه بفرمایید چرا ما بدبختیم چرا وضع عمومی ما بد است؟ آقای ارباب وقتی فریاد می‌زند حق دارد برای اینکه ما نمی‌خواهیم قوانین را اجرا کنیم هر کس این قانون را بخواند که بنده الان مطالعه کردم بند قانون بسیار جامع و قانون بسار خوبی است که تحت ۱۶ ماده از مجلس شورای ملی گذشت (یکی از نمایندگان مثل همه قوانین) مثل همه قوانین مثلاً اینها حق معلوم کرده تبصره ۲ است که می‌گوید وزارت فرهنگ تا زمانی که وسایل کافی در اختیار ندارد و لازم می‌داند تسهیلات را در کلاس‌های پنجم و ششم اختیار قرار دهد یعنی مجلس شورای ملی شناخته است که دوره چهار ساله تحصیلات عمومی اجباری باید حتماً انجام شود اینجا دستورهایی دارد تبصره ماده می‌گوید اگر اولیای اطفال، اطفال را نفرستند تحصیل کنند وزارت فرهنگ باید آتنها را جریمه کند و پول بگیرد و آن پول به مصرف کلاس محصلین برسد بنده سؤال می‌کنم از جناب آقای دکتر مهران در این ده سال چند دینار بابت این جریمه از محصلین که اولادشان را به مدارس نفرستاده‌اند وصول کرده‌اید؟ (عبدالرحمن فرامرزی- مدرسه نبود) اگر معتقد هستید عملی شده پس از آمار چیست؟ اگر معتقدید برای اینکه آنهایی که تخلف کرده‌اند جریمه داده‌اند آن جریمه کو؟ من فقط از این قانون اجرایش در موردی دیدیم که آقای جعفری به استناد این قانون لایحه‌ای آورد که حقوق فرهنگیان اضافه بشود اگر خاطر آقایان باشد وقتی لایحه اضافه حقوق فرهنگیان آمد به استناد این بود که ما در قانون تعلیمات اجباری نظر به ماده ده آن این لایحه را آورده‌اند آقا به ما نگفتید که این قانون را چه‌طور اجرا کردند الان هم که ما داریم فکر می‌کنیم به عنوان سازمان برنامه داریم عواید قرار می‌دهیم برای آبادی مملکت خودمان توجه بفرمایید این لایحه عمرانی هفت ساله جمع این لایحه عمرانی هفت ساله ۵۲ هزار ۸۰۰ میلیون است که در ظرف هشت سال ما می‌خواهیم خرج کنیم که در مملکت از این مبلغ به فرنگ چقدر داده شده است؟ من مطالعه کردم در این لایحه برای فرهنگ
فقط ۲۴۰ تومان گذاشته‌اند یعنی ۲۴۰ میلیون تومان از ۵۲۸۰۰ میلیون که وقتی حساب بکنیم صدی دو و سه بیشتر نمی‌شود ما یک همچون قانونی داریم دولت مکلف است همه را باسواد بکند یک همچون عایدی نفتی هم به قول خودمان کم یا زیاد داریم که ۵۲۸۰۰ میلیون می‌خواهیم در این مملکت خرج بالا رفته سطح عمومی مملکت کشور کنیم آن وقت صدی دو به فرهنگ مملکت ندادیم چه‌طور ما امیدواریم مملکت‌مان جلو برود دولت چه فکری برای اجرای این قانون رده بنده سؤالم در این موضوع این است و در پایان عرض می‌کنم که ملت ایران کمال حسن استقبال را برای باسواد شدن دارد فقط دولت است که قصور از انجام وظیفه خودش می‌کند یک نامه‌ای از رئیس فرهنگ شهرستان آمل و نور به من رسیده که خدمت جناب آقای وزیر دادم که تنها در امسال ۱۵۰۰ نفر بر تعداد محصلین این شهرستان اضافه شده وزارت فرهنگ تنها اضافه پولی که توانسته بدهد برای سه یه چهار آموزگار هم کافی نیست چرا قصور می‌کنید چه بکند ملت ایران ملتی که آماده است به استقبال می‌کند. تحصیل و ترقی را چرا دولت وسایل کارش را فراهم نمی‌کند. اگر ما تقصیر داریم دولت تقصیر ما را معلوم کند اگر نواقصی در کار دولت هست چرا به مجلس نمی‌آورد والا چرا باید یک ملت مترقی، یک ملت مستعد، یک ملتی که والا ما همه خبر داریم پدرهایی هستند که عمله‌گی می‌کنند و آماده‌اند اولادشان تحصیلات عالی بکند و این دولت دولت‌هایی ما آماده نیستند برای اینکه این حسن‌نیت آنها را بپزید این موضوعی است خواهش می‌کنم که یک جوابی آقای دکتر مهران که متخصص و واردند در کار فرهنگ به ما بدهندکه جواب عملی باشد و ما بتوانیم به یک نتیجه‌ای برسیم.
نائب رئیس- جناب آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ (دکتر مهران)- بنده مفختر هستم که این قانون تعلیمات اجباری را که اشاره فرمودند حالا لایحه اولیش را خود بنده در موقعی که رئیس اداره تعلیمات بودم تهیه کردم و در همان موقع ما پیش‌بینی کردیم که این کار را در ظرف بیست سال بکنیم زیرا روی حساب می‌گیریم در این مدت ده سال امکان‌پذیر نیست برای اینکه مدرسه علاوه بر اینکه پولی می‌خواهد برای ساختمان و تهیه کار و بودجه‌اش آدم هم می‌خواهد که اینجا درس بدهد خود تربیت معلم یک کار مشکلی برای ما تنها نیست برای مردم همه دنیا این کار مشکل است و این وقت می‌خواهد مدت می‌خواهد ولی به یک جهاتی البته وزیروقت نظرش این بود که این مدت را ده سال قرار بدهند منطق او هم این بود که می‌گفت اگر بیست سال بنویسید در ۴۰ سال عملی می‌شود پس در ظرف ده سال بنویسید که در ظرف بیست سال بشود حالا اقداماتی که در ظرف این مدت شده بنده به عرض آقایان می رسانم در ابتدای برای اجرای قانون تعلیمات عمومی ابتدایی ما بر این شد که دانش‌سرهای مقدماتی را توسعه بدهیم برای تربیت معلم ضمناً یک اعتباراتی هم از بودجه دولت از بودجه اوقاف از کمک شهرداری‌ها برای ساختمان مدرسه از طرف هم یک اعتباراتی برای بودجه مدرسه پیش‌بینی کنیم در حال حاضر بنده عرض کنم از جمعیت ایران ۹۷۰ هزار نفر در مکدارس ابتدایی و متوسطه مشغول هستند. البته تناسب این عده در شهرها به مراتب زیادتر از دهات و بخصوص بین ایلات و عشایر است که در آنجاها که خیلی کمتر است علت اینکه این تناسب در شهرها زیادتر بوده است به این دلیل بوده است که اولاد مردم شهر رغبت به تحصیل بیشتر داشته‌اند و ثانیاً وسایل در شهرها بهتر و زودتر فراهم می‌شده و این تناسب را اگر مقایسه بفرمایید تا آن موقعی که که این قانون به تصویب رسیده ملاحظه خواهید فرمود که عده محصلین ۵ برابر شده است ولی تجربه به ما آموخته است که این اقدام اجباری کردن تعلیمات تنها به وسیله دولت ممکن نیست و باید خود مردم هم با دولت در ایجاد مدرسه کمک و همکاری بکنند به نظر بنده اگر ما بخواهیم زودتر به این مقصود برسیم باید وسایلی فراهم کنیم که مردم هم به تأسیس مدارس ملی اقدام کنند که از یک طرف خود دولت و از یک طرف هم مردم وسایل را فراهم کنند همان‌طوری که در تمام نقاط دنیا تعلیمات ابتدایی قسمت اعظمش ببه وسیله خود مردم و با وسیله شهرداری‌ها انجام می‌شود در این باب هم خوشبختانه یک اقدامی در امسال کردیم که نتیجه بسیار بسیار خوبی دارد برای اینکه قبل از شروع سال تحصیلی اعلام کردیم که اشخاصی که بخواهند مدرسه ملی تأسی کنند ما به آنها کمک می‌کنیم از حیث معلم و از حیث بودجه و بسیار مدارس ملی تأسیس شد و واقعاً ما را از این زحمتی که دچار بودیم به خصوص در شهرها از حیث ازدحام شاگرد مدرسه راحت کرد و بالاخره برای این اطفال جا پیدا شد بنده خیال می‌کنم اگر جناب آقای عمیدی‌نوری توجه بفرمایند و ما را به اصلاح قوانین که لازم است کمک بفرمایند همین‌طور سایر آقایان به طوری که ما بتواین مدارس ملی درست بکنیم و زیاد بکنیم در عین حال که خودمان هم مدارس درست بکنیم این کار زودتر به نتیجه خواهد رسید الان در بسیاری از نقاط کشور هست که مردم باسواد هستند و می‌خواهند مدرسه درست کنند ولی ما نمی‌توانیم به آنها جواب بدهیم به جهت اینکه در قانون اساسی فرهنگ داریم که تحصیلات متوسطه داشته باشند تا بتوانند مدرسه دایر کنند بنده خیلی خشنود می‌شوم اگر اجازه بفرمایید در این لایحه که در نظر دارم تقدیم کنم در نقاط کوچک اشخاص باسوادی که هستند و صلاحیت اخلاقی دارند آنها محرز و مسلم است بتوانیم به آنها اجازه تأسیس مدرسه ملی بدهیم (عبدالرحمن فرامرزی- خیلی خوب است) و این به طور قطع به ما کمک می‌کند به این ترتیب من امیدوار هستم که در آینده قدری با سرعت بیشتری پیش برویم و اعتباراتی که برای این کار لازم است برای کمک به مدارس ملی تأمین کنیم و در آتیه نزدیک بتوانیم لااقل این تعلمیات چهار ساله ابتدایی را اجباری کنیم.
نائب رئیس- آقای عمیدی‌نوری بفرمایید.
عمیدی‌نوری- پاسخ جناب آقای وزیر فرهنگ فقط حاکی بر این بود که خوشبختانه خودشان افتخار تسیلم این قانون را به مجلس داشته‌اند ولی عملاً هم تصدیق فرمودند تا به حال اجرا نشده (عبدالرحمن فرامرزی- شده است) بله فقط دل‌خوشی دادند اینکه فرمودید اجرا شده اشتباه است بنده می‌توانم بگویم حتی یک ماده‌اش هم از این قانون هم اجرا نشده بنده یک ماده از این قانون را برای آقایان می‌خوانم جناب آقای فرامرزی چون جنابعالی با دهات هم سر و کار دارید توجه بفرمایید می‌نویسید"اداره کل آمار- مکلف است همه‌ساله آمار کودکان شش ساله نقاط مختلفه کشور را به وزارت فرهنگ تسلیم کنند از ایشان سؤال می‌کنم آمار پارسال را که جنابعالی داده‌اند صورتش را بدهید اگر داده‌اند؟ حتی همین ماده‌اش که هیچ‌وسیله هم نمی‌خواهد اجرا نشده و عدم اجرایش روی تنبلی و بی‌اعتنایی به قوانین است یک ماده دیگرش هست که می‌گوید هر جا دبستان تشکیل شد بایستی وزارت بهداری یک مأمور بفرستد آنجا که ماهی یک دو دفعه این اطفال بدبخت مردم را معاینه بکنند بنده از جنابعالی می‌پرسم در حوزه لارستان یا وارمین جنابعالی آیا یک‌دفعه مأمور فرستاده اینکه اطفال را معاینه بکند اینها دیگر موضوع وسیله نیست اینها یک عصیانی است یک بی‌اعتنایی است یک عدم‌توجهی است به اجرای قوانین که نمی‌خواهند قوانین را اجرا کنند بعد هم بعد از اینکه چهارده سال از عمر تصویب این قانون گذشت آن وقت جناب وزیر فرهنگی می‌آیند می‌گویند تعداد محصلین پنج برابر شده اقلاً در ظرف چهارده‌سال جمعیت ایران چند برابر اضافه شده و به مدارس هم طبق صورتی که دادند. آنجا هم افتخار حضور خدمت‌شان را در جشن مهرگان داشتند نهصد و هفتاد هزار نفر جمعیت کل محصلین ایران است آقای دکتر مهران کشور ترکیه هم از حیث تعداد جمعیت با جمعیت ایران (شوشتری- کمتر بلکه کمتر من صورت آمارش را خدمت جنابعالی می‌خوانم (دکتر جزایری- آمارش صحیح است؟) بلی این آماری است که خود ما گرفته‌ایم و صحیح هم هست کل افرادی که در سال تحصیلی ۱۹۵۳- ۱۹۵۴ در کشور ترکیه تحصیل می‌کنند یک میلیون هشتصد و یک هزار و پانصد و بیست و چهار هزار نفر است (صدرزاده- دو برابر ایرانند) بلی دو برابر، بنده می‌خواهم ببینم ما چرا باید از آنها عقب‌تر باشیم؟ عواید ما کمتر است مگر ترکیه نفت دارد؟ کشور ترکیه نفت ندارد ما داریم فقط کشور ترکیه کار می‌خواهد بکند و ما نمی‌خواهیم کار کنیم بعد هم این حرف‌ها را می‌زنیم آقایان می‌فرمایند ما قانون را اجرا می‌کنیم الان جناب آقای حشمتی یک تذکری فرمودند که خیال می‌کنند اغلب آقایان بدانند و آقای تیمورتاش هم می‌دانند تمنّا می‌کنم توجه بفرمایید اینجا آقای حشمتی می‌گویند شنیده شده عرض محصلین اروپا قطع می‌شود؟ (حشمتی- همه اینها دشمنند با محصلینی که در اروپا هستند می‌خواهند علم را احتکار کنند معلوم نیست چه دشمنی دارند با محصلین (تیمورتاش- این چه دشمنی است با تحصیل می‌خواهند احتکار کنند تحصیل را نمی‌خواهند محصل ایرانی چیزی بفهمد) (زنگ رئیس) بنده هم‌عقیده هستم با ایشان (دکتر سید امامی- همین امروز من رجوع کردم ندادند) یک قانونی از مجلس شورای ملی کگذشت که هرکس تحصیل می‌کند در کلاس عالی بالا با وزرا را با قمیت دولتی می‌دهند و این قانون را هم آقای دکتر امینی (حشمتی- این همه خرج‌های بیهوده در مملکت می‌شود) (زنگ رئیس دعوت به سکوت) (تیمورتاش- کسانی که در خارج تحصیل می‌کنند مانع می‌شوند که نگذارند تحصیل کنند و چیز بفهمند) (زنگ رئیس) این قانون را جناب آقای حشمتی اگر خاطرتان باشد مجلس شورای ملی با مبارزه اجرا کرد (صحیح است) یعنی من سؤال کردم از آقای دکتر امینی (حشمتی- همه‌اش فقط حقوق می‌دهند صد دینار، سه شاهی که می‌خواهند برای کسانی که تحصیل می‌کنند بدهند بازی درمی‌آورند) ولی دولت اجرا نکرد برای اول مرتبه اجرا شد خود جناب آقای اردلان هم موافق بودند با قانون ارز و حالا در روزنامه‌ها خوانده‌ایم که آقای وزیر فرهنگ مصاحبه‌ای کرده‌اند و گفته‌اند ما کمک خرج می‌دهیم اگر نمی‌خواهید قانون را اجرا کنید بگویید نمی‌کنم اگر قانون ناقص است یک قانون دیگر بیاورید مادامی که یک قانونی است جناب آقای وزیر فرهنگ شما حق ندارید قانون را اجرا نکنید و بگویید
من دلم می‌خواهد محصلینی که در آمریکا هستند صدی چهل کمک کنیم اروپا صدی پنجاه آخر این اراده‌های شخصی را از کجا شما آورده‌اید اگر شما تابع قانون هستید چرا قانون را تخریب می‌کنید اگر می‌خواهید خودتان قانون را وضع کنید پس قوه مقننه یعنی چه؟
دکتر جزایری- ولی آقایانی که خودشان می‌توانند ارز آقازاده‌هاشان را بدهند خودشان بدهند انصاف بدهید.
حشمتی- منفی‌بافی نکنید (زنگ رئیس) (تیمورتاش- آنها می‌روند برای مملکت تحصیل می‌کنند).
دکتر جزایری- هر کس پول دارد خودش بدهد من نمی‌توانم بچه‌ام را بفرستم اروپا شما پول دارید بدهید هی حرف می‌زنید هر روز می‌گویند ارز بده پول داری باید بدهی ارز مملکت باید حفظ شود (زنگ رئیس) پول‌دارها خودشان بدهند (عمیدی‌نوری- قانون باید اجرا شود).
دکتر جزایری- پول‌دارها بیایند خودشان بدهند نمی‌شود پول مملکت را صرف آقازاده‌ها بکنند (زنگ رئیس).
نائب رئیس- آقایان ساکت باشد هر کس پول دارد باید مالیات بدهد (صحیح است).
کریمی- بگذارید حرفش را بزند.
نائب رئیس- بفرمایید آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ- عرض کنم سؤال ایشان راجع به تعلیمات اجباری بود عرض کنم البته قانون تعلیمات اجباری هست و ما هم موظف بوده‌ایم که در ظرف ده سال تعلیمات ابتدایی را اجباری کنیم اما فراموش نفرمایید که یک بودجه و اعتباری هم هست یعنی هر سال مجلس شورای ملی اعتباراتی که در اختیار دولت می‌گذارد معین است و سعی به هر وزارتخانه‌ای را هم معلوم می‌کند فقط یک نکته را بایستی بفرمایید ببینید که آیا وزارت فرهنگ در حدود اعتباراتی که در اختیارش بوده است در اجرای این قانون تعلیمات اجباری کوتاهی کرده اگر کوتاهی کرده البته منطقی است ما قبول می‌کنیم ولی متأسفانه با اعتباراتی که در اختیارمان بوده بیش از این اجازه نداده است و یقین داشته باشید که اگر مراجعه بفرمایید و این ترقی که در تعداد معلم و تعداد دانش‌آموز در این مدت شده است ملاحظه بفرمایید البته با تناسب اعتباراتی که به وزارت فراهنگ داده شده رضایت‌بخش است یک مطلب راجع به محصلین صحبت شد بنده تعجب کردم به آقایان بدون جهت سبب ناراحت شدند عرض محصلین و کمکی به محصلین می‌شده به هیچ‌وجه من‌الوجه قطع نشده (همهمه نمایندگان).
نائب رئیس- آقایان توجه بفرمایید.
وزیر فرهنگ- بنده نمی‌دانم این مطلب از کجا برخاسته که ارز محصلین قطع شده است.
تیمورتاش- از توی روزنامه‌ها اگر این‌طور نیست تکذیب کنید.
وزیر فرهنگ- کجا همچون مطلبی بوده است؟ ارزی که فعلاً دولت در اختیار دارد. (دکتر سید امامی- خود وزارت، وزارت فرهنگ نمی‌دهد آقا من من امروز آنجا بودم.) (مکرم- اجازه بفرمایید توضیح بدهند رفع سوءتفاهم بشود) ارزی که فعلاً دولت در اختیار دارد و می‌تواند از این ارز به محصلین بدهد این ارز را به دلاری ۵ ر ۷۶ ریال می‌خرد و به محلصین به نرخ کمتری می‌دهد این تفاوت را دولت بنا شده است به عنوان کمک هزینه به محصلین بدهد دلیلش این است که دولت دلار را ۳۲ ریال که نمی‌خرد به همان ۳۲ ریال بدهد مذاکره شده بالاخره این تفاوت را به چه عنوان بایستی در بودجه منظور کند و به خرج بگذارد البته عنوانش این است که دولت ارز ۷۲ ریال می‌خرد و به محصلین کمتر می‌دهد و این تفاوتش را به عنوان کمک هزینه با اینها حساب می‌کند در مقابل چون به عنوان کمک‌هزینه می‌دهد اینها باید تابع مقرراتی باشد (صحیح است) مقررات این است که باید درس بخوانند اخلاق‌شان خوب باشد حیثیات (تیمورتاش- اینها که صددرصد درست است) اجازه بفرمایید که بنده عرض کنم هر کدام که درست نیست بفرمایید که درست نیست باید حیثیات و شون شخصی ملی‌شان را در خارج محترم بشمارند (تیمورتاش- صددرصد صحیح است) باید واحد مجامع سیاسی و دسته‌بندی‌ها نشوند (صحیح است) آقایان اگر معتقدید که این کارها بشود بفرمایید به هر محصلی حساب کردیم ماهی ۵۰۰ تومان تفاوت این کمکی است که دولت به محصلین می‌کند خوب بشود نتیجه‌اش عاید خودش می‌شود) ۵۰۰ تومان یعنی حقوق یک کارمند رتبه هشت یعنی یک نفر که بیست سال سی سال به دولت خدمت کرده ماهی ۵۰۰ تومان می‌گیرد ما این را به محصل می‌دهیم این محصل باید درس بخواند باید اخلاقش خوب باشد (صحیح است) و ذخیره‌ای باشد برای این مملکت اگر بنا باشد در کافه‌های خارج بخواهند بنشینند و توی سر هم دیگر آب‌جو بزنند آیا اقتضا دارد که از این ملت پابرهنه مالیات گرفته شود و به این اشخاص داده شود اگر موافقید بفرمایید (عده‌ای از نمایندگان- خیر) آقایان اگر حاضرید بدهید اگر قرار شد مقررات تنظیم شود و نظمی در این کار داده شود به این جهت است و بنده استدعا می‌کنم که آقایان بدون اینکه موضوع را مطالعه فرموده باشند مطلبی نفرمایند که هم موجب ناراحتی خودشان باشد و هم اسباب ناراحتی دیگران.
۶- بقیه مذاکرات در لایحه تعیین حقوق آموزگاران و ارجاع به مجلس سنا.
نائب رئیس- لایحه فرهنگیان مطرح است باید پیشنهادها قرائت شود پیشنهاد آقای درخشش خوانده می‌شود (به شرح زیر قرائت شد).
مقصود از هشت سال سابقه تدریس در تبصره ۵ ماده ۱ قانون ترمیم حقوق فرهنگیان مصوب ۱۰۱ آذر ۳۳ هشت سال سابقه تدریس در دبیرستان و منظور از ۱۵ سال خدمت آموزشی مدیریت و نظامت و تدریس در دبیرستان می‌باشد.
نائب رئیس- آقایان خواهش می‌کنم گوش بدهید.
درخشش- در قانون حقوق فرهنگیان دو تبصره گذشت یکی تبصره و یکی تبصره شش بود که تبصره ۵ برای دبیران بود و تبصره ۶ برای آموزگاران تبصره ۵ می‌گوید هر کس ۸ سال سابقه تدریس در دبیرستان حساب کند یا تدریس در دبستان بنده این را توضیحی دارم البته تبصره‌ها همان تبصره‌ها است منتهی یک توضیحی دارم البته یک افرادی می‌توانند رتبه‌شان را تبدیل به رتبه دبیری بکنند که در دبیرستان تدریس کرده باشند می‌توانند رتبه‌شان را به آموزگاری کنند منظور مجلس هم همین بود عجالتاً برای وزارت فرهنگ اشکالی هست مقدار زیادی از ابلاغ‌ها همین‌طور راکد مانده بنده این توضیح را دارم برای اینکه افرادی که هنوز ابلاغ‌شان نرسیده زودتر تکلیف‌شان روشن می‌شود.
نائب رئیس- این را نمی‌شود رأی گرفت چون وارد نیست الان نمی‌توانیم تصویب کنیم.
درخشش- پولی نمی‌دهند پولی اضافه نمی‌شود فقط تبدیل رتبه است.
نائب رئیس- تبدیل رتبه هم نمی‌شود داد.
درخشش- توضیح یک ماده است.
نائب رئیس- این طرح می‌خواهد مربوط به این ماده نیست.
درخشش- اشکالی پیش آمده برای وزارت فرهنگ باید رفع شود.
نائب رئیس- باید قانونگذاری جداگانه‌ای بیاورند.
درخشش- بنده پیشنهاد کردم این به صورت پیشنهاد دربیاید.
نائب رئیس- آقا وارد نیست اینها برای آموزگاران اعتبار می‌خواهد نمی‌شود که برای دبیران گفت چه‌طور شود.
درخشش- مطابق کدام ماده وارد نیست اینکه نمی‌شود.
نائب رئیس- تشخیص آن با رئیس است پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد).
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده واحده ترمیم حقوق آموزگاران اضافه شود.
تبصره- آموزگارانی که دارای پایه اداری بوده پس از تصویب قانون ترمیم حقوق فرهنگیان مصوب آذر ماه ۱۳۳۳ لیسانسیه شده و یا خواهند شد از لحاظ تبدیل رتبه آموزگاری یا اداری به دبیری مشمول تبصره ۲ قانون مزبور خواهند بود. دکتر عمید- دکتر بینا
نائب رئیس- این هم وارد نیست برای اینکه یک پولی است یک اعتباری است می‌خواهیم بدهیم وزارت فرهنگ بدهد به اشخاص خواهش می‌کنم این را بگذارید برای بعد این قانون و طرح علی‌حده‌ای می‌خواهد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد).
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به لایحه ترمیم حقوق آموزگاران اضافه شود:
وزارت فرهنگ می‌تواند برای هر یک از مدارس که در سال جاری تأسیس شده در دهات و قصبات یک نفر و در شهرها دو نفر خدمتگزار استخدام نمایند. سید احمد صفایی.
نائب رئیس- این پیشنهاد خرج است خواهش می‌کنم (سید احمد صفایی- توضیحی دارم) توضیح بفرمایید ولی پیشنهاد خرج است و رأی نمی‌شود گرفت.
سیداحمد صفایی- آقایان به عرایض بنده توجه کنید (اعظم زنگنه- خدمتگزار می‌آید آن وقت دبیر می‌آید) این ابتدایی است که در تمام شهرستان‌ها است. (بلندتر بفرمایید آقا) این پیشنهادی که بنده داده‌ام همین‌طور رفع ابتدایی است که در همه شهرستان‌ها است و در مرکز هم هست چون مدارسی در سال جاری تأسیس کردند که این مدارس نوبنیاد است. البته همین‌طور که مدرسه جدید معلم و آموزگار می‌خواهد مستخدم جزء هم می‌خواهد یک نفر باید مراقبت کند در این مدرسه جارو کند کاغذ بیاورد کاغذ ببرد بالاخره کارهایی که دارند بکنند متأسفانه قانون بودجه اجازه نمی‌دهد که به عنوان مستخدم جزء و خدمتگزار استخدام جدید بکند این پیشنهاد بنده پیشنهاد خرج است و البته قانون هم با آقایان نمایندگان حترم اجازه نمی‌دهد که این پیشنهاد بنده رأی بدهند و بنده پیشنهادم را پس خواهم گرفت ولی منظور بنده این است که تذکری به جناب آقای وزیر فرهنگ بدهم که یک راهی که قانونی باشد ایجاد بکنند برای رفع این مشکل اینجا آقا قول بدهید
(یک نفر از نمایندگان- لایحه‌اش را بردارند بیاورند مجلس و تقاضا کنند مجلس تصویب می‌کند) بسیار خوب اگر راهش این است که خوب یا اینکه اجازه بفرمایید یک پیشنهادی بدهم که بیاید به کمیسیون بودجه و کمیسیون بودجه تصویب کند.
نائب رئیس- جناب آقای صفایی الان آقای وزیر فرهنگ توضیح می‌دهند.
سیداحمد صفایی- خواهش می‌کنم تشریف بیاورید توضیح بدهید که وسیله برای رفع مشکل بشود.
وزیر فرهنگ- آقایان ۱۸ میلیون تومان تصویب فرمودند برای تأسیس مدارس جدید در اول سال تحصیلی و البته این مدارس جدید معلم می‌خواهد و از حیث پرسنل خدمتگزار جزء هم می‌خواهد در قانون بودجه ۳۴ که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده استخدام جدید را مطلقاً ممنوع کرده فقط در مورد قاضی و معلم و پزشک اجازه داده است که کمیسیون بودجه که احتیاج وزارتخانه‌ها را رسیدگی کند و در صورتی که احتیاج بود اجازه بدهند البته در کمیسیون بودجه تقاضا کردیم راجع به استخدام معلمین موافقت فرمودند و برای تأسیسات جدیدمان معلم استخدام کردیم ولی در موقعی که کمیسیون بودجه مذاکره شد راجع به خدمت‌گزاران جزء گفتیم وقتی مدرسه تأسیس می‌شود خدمتگزار جزء هم می‌خواهد البته به قانون هم رجوع کردندد بعد کمیسیون بودجه گفت ما صلاحیت نداریم اجازه بدهیم خدمتگزار جزء استخدام شود الان این اشکالی که جناب آقای صفایی فرمودند هست یعنی ما مدارسی تأسیس کرده‌ایم که این مدارس خدمتگزار ندارند یعنی اغلب ندارد و ما سعی کردیم که بعضی مدارس از ادارات یک عده‌ای را جابه‌جا کردیم ولی هنوز این احتیاج باقی است بنده در نظر داشتم لایحه‌ای تهیه کنم و اجازه را از مجلس شورای ملی کسب کنم این تبصره را بنده شخصاً قبول می‌کنم و اگر مورد تأیید آقایان واقع شود کار جلو می‌افتد و این مدارس زود تشکیلاتش درست می‌شود حالا بسته است به نظر آقایان.
صدرزاده- اگر آقای معاون وزارت دارایی قبول کنند مانعی ندارد.
انواری (معاون وزارت دارایی)- بنده موافقم (عده‌ای از نمایندگان- احسنت).
نائب رئیس- آقای معاون وزارت دارایی هم قبول کردند (جلیلی- نمی‌شود بنده مخالفم) (شوشتری- من مخالفم) بفرمایید.
سیداحمد صفایی- پیشنهادم را اصلاح می‌کنم حداقل اختیار.
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم
بنده با اینکه موافق با اصل موضوعم با طرز عمل مخالفم عقیده‌ام این است که حالا که آقای انواری و آقای وزیر فرهنگ موافقت فرموده‌اند با این عنوان این سابقه را در مجلس نگذارند بدون اینکه طرح آمده باشد لایحه آمده باشد ما به طور پیشنهاد یک طرح خرجی را رأی داده باشیم این بعدها سابقه بد می‌شود آقایان موافقت بفرمایید آقای انواری یک لایحه‌ای فواراً با قید سه فوریتی بیاورید هیچ‌کس مخالف نیست همه رأی می‌دهند با این آئین‌نامه و قوانین پیشنهاد خرج از طرف نمایندگان اگر چه وزیر دارایی قبول کند هیچ صحیح نیست به نظر من باید یک طرح سه فوریت بیاید.
نائب رئیس- جناب آقای وزیر فرهنگ اگر صلاح می‌دانید برای اینکه چیزی خارج از حدود این لایحه عمل نشود موافقت بفرمایید که بعد بیاورید.
وزیر فرهنگ- قبول دارم.
نائب رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد).
پیشنهاد می‌نمایم به منظور تشویق مردم به ایجاد دبستان‌های ملی و کمک به اجرای تعلیمات عمومی ابتدایی وزارت فرهنگ می‌تواند علاوه بر مدارس طبق ماده ده قانون اساسی فرهنگ مصوب نهم آبان‌ماه ۱۲۹۰ امتیاز تأسیس دبستان چهار کلاسه با توجه به اوضاع و احوال محلی به اشخاص که صلاحیت علمی و اخلاقی آنان مورد گواهی شورای عالی فرهنگ باشد اعطا نموده و آنها را به مدیریت دبستان انتخاب نمایند. صدرزاده.
نائب رئیس- بفرمایید آقای صدرزاده توضیح بدهید.
صدرزاده- اگر وزیر فرهنگ این پیشنهاد را قوبل کند مانعی ندارد پیشنهاد خرج نیست:
عرض کنم این پیشنهاد بر اثر بیاناتی است که جناب آقای فرامرزی در جلسه گذشته بیان فرمودند یکی از مشکلات ما راجع به فرهنگ در شهرستان‌ها و بخش‌ها و دهات این است که آموزگار و دبیرستان به این نقاط ندارد که بفرستد اگر هم داشته باشد کافی نیست از آن طرف هم ماده ده قانون اساسی فرهنگ می‌گوید که مدیریت دبستان را فقط به اشخاصی می‌دهند که دارای دیپلم‌متوسطه باشند شاید در بندرعباس و لارستان و یا در نقاط شمالی نقاطی هستند که دبیر ندارند که بتوانند به آنها امتیاز مدرسه بدهند یعنی مدرسه ملی امتیاز بدهد ولی در عین حال اشخاصی هستند که دارای فضایل علمی و اخلاقی هستند و ممکن است از وجود آنها لااقل برای دبستان‌های چهار کلاسه استفاده شود بنده در این پیشنهاد اصلاحی که تقدیم کردم گفتم علاوه بر صلاحیتی که در ماده ده قانون اساسی وزارت فرهنگ نوشته شده در قسمت‌هایی که اشخاص باشند که دارای صلاحیت عمومی و اخلاقی باشند که این صلاحیت علمی و اخلاقی آنها را در شورای صلاحیت فرهنگ تصدیق کرده باشد با رعیات اوضاع و احوال وزارت فرهنگ بتواند آنها را به مدیریت دبیرستان انتخاب کند تا مردم شهرستان‌ها بتوانند لااقل دبستان‌های چهار ساله به قدر وسع خودشان به وجود بیاورند. در بعضی نقاط هستند اشخاصی که مایل به تأسیس دبستان هستند و از وزارت فرهنگ معلم می‌خواهند وزارت فرهنگ نظر به شرطی که در ماده ۱۰ است نمی‌تواند بدهد در صورتی که اشخاص باصلاحیت و باسواد رد محل هستند که ممکن است مدیریت دبستان به آنها محول شود بنده در این قسمت با جناب آقای وزیر فرهنگ هم قبلاً مذاکره کرده‌ام ایشان هم موافقت با این طرز دارند (شوشتری- از همان ۱۸ میلیون اعتبار) خودشان هم تأیید فرمودند این پیشنهاد را و فرمودند که این هم یک طرفی است که مردم خودشان تشویق می‌شوند به ایجاد دبستان‌های ملی و از آن طرف هم تعلیمات ابتدایی توسعه پیدا می‌کند. من امیدوارم ریاست محترم مجلس هم با موافقتی که جناب آقای وزیر فرهنگ نسبت به این قسمت می‌فرمایند این پیشنهاد را در معرض رأی مجلس قرار بدهند و در صورتی که مجلس موافقت فرمودند مورد عمل قرار گیرند.
نائب رئیس- جناب آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ- بنده موافقم.
نائب رئیس- ولی ما اینجا تصمیم گرفتیم چیزی که مربوط به لایحه نباشد مطرح نشود که لایحه زودتر بگذرد. (صحیح است) این مربوط به این لایحه نمی‌باشد پیشنهاد سکوتی کرده‌ام آقای جزایری (دکتر شاهکار- من مخالفم) (دکتر جزایری- پس از توضیح پس می‌گیرم) (دکتر شاهکار- یک طوری بکنید زودتر بگذرد) (پیشنهاد قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم لایحه مسکوت بماند دکتر جزایری.
نائب رئیس- آقای دکتر جزایری.
دکتر جزایری- غرض از این پیشنهاد تذکری بود که به آقای وزیر فرهنگ بدهند با وجود کمال محبت و علاقه‌ای که به وزارت فرهنگ و فرهنگیان و این لایحه داریم هر چه زودتر بگذرد و مجلس از گذراندن اصل این لایحه نظر داشت که به خدمت‌گزاران واقعی فرهنگ توجهی بشود و این توجه مجلس شورای ملی بود نسبت به خدمت‌گزاران به قراری که بنده اطلاع داده‌اند به بعضی از استادان خود جنابعالی نبوده یعنی مثلاً جناب آقای وحید که سی و چند سال پیش من و شما و عده‌ای دیگر پیش ایشان درس می‌خواندیم ایشان را مشمول این لایحه و مشول این اضافه نفرمودید من شایسته ندانستم که این مطلب را در اینجا تذکر ندهم چون یقین دارم که مجلس شورای ملی نسبت به خدمت‌گزاران واقعی فرهنگ توجه خاصی دارد استدعا دارم که توجه بفرمایید چه شده است که این مطلبی مورد توجه قرار نگرفته است پیشنهادم را هم پس می‌گیرم.
نائب رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد).
آموزگارانی که ۲۵ سال در مدارس ملی سابقه دارند وزارت فرهنگ با در نظر گرفتن سوابق خدمت در آئین‌نامه کمک خرج مدارس ملی نسبت به این قبیل معلمین ارفاق و کمک‌خرجی معین نمایند. بهادری.
نائب رئیس- این هم پیشنهاد خرج است بنابراین پیشنهاد دیگری نیست لایحه برای اظهارنظر به مجلس سنا فرستاده می‌شود لایحه انتخابات مطرح است.
عده‌ای از نمایندگان- مستخدمین جزء، مستخدمین جزء.
نائب رئیس- اجازه بفرمایید چون مخالفی ندارد فقط یک رأی می‌خواهد.
دکتر مشیر فاطمی- لایحه مستخدمین را مطرح کنید این بیچارهها گرفتارند ده روز است منتظرند.
دکتر بینا- سر سیاه زمستان یک کمکی به اینها بشود.
نراقی- مستخدمتین جزء مقدمند چرا دستور تعقیب داده شده است؟.
نائب رئیس- رأی می‌گیریم هر کدام مقدم است آن را مطرح می‌کنیم.
شوشتری- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم، چون هیچ لایحه‌ای نمی‌شود مطرح شود مگر با حضور وزیر مسئول و آقای وزیر کشور تشریف ندارند استدعا می‌کنم گذارند برای بعد.
نائب رئیس- برای اطلاع جنابعالی عرض می‌کنم چون آقای معاون وزارت دارایی و آقای وزیر فرهنگ و آقای معاون نخست‌وزیر هستند هر لایحه‌ای قابل طرح است ولی حالا که آقایان موافقند لایحه مستخدمین مطرح می‌شود.
صدقی- احسنت.
۶- طرح گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به میزان حقوق ثابت کارمندان دون‌پایه و خدمت‌گزاران جزء.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون استخدام به مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۶۶۴۱ مورخ ۱۱ر۳ ر۳۳ دولت مبنی بر بالا بردن میزان حداکثر حقوق ثابت کارمندان دون‌پایه و خدمت‌گزاران جزء و پرداخت مدد معاش
اولاد کارمندان دولت و پرداخت تمام کسور بازنشستگی متوفی به ورثه آنها و همچنین و استفاده نمودن مستخدمین جزء از مقررات انتظار خدمت طی دو جلسه کمیسیون استخدام و مورد رسیدگی قرار گرفت چون مشمول این لایحه نسبت به مستحق‌ترین واجب‌الرعایه‌ترین طبقات بود مورد توجه و علاقه مخصوص اعضای کمیسیون واقع و از جناب آقای وزیر دارایی تقاضا شد شخصاً در کمیسیون حاضر و نحوه پرداخت آن را تعیین نماید در جلسه سه‌شنبه چهارده دی ماه ۳۳ کمیسیون با حضور جناب آقای وزیر دارایی تشکیل و با توافق موعد پرداخت افزایش حقوق و سایر مزایای لایحه به شرح زیر به اتفاق‌آرا تأیید کردند و اینکه گزارش آن را برای تصویب تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- حداکثر حقوق ثابت کارمندان دون‌پایه و خدمت‌گزاران جزء رسمی موضوع قانون مصوب نه اسفند ۱۲۲۶ به ترتیب ماهیانه ۲۵۶۰ ریال و ۳۳۲۰ ریال ترقی داده می‌شود.
ماده ۲- ماده هفت قانون افزایش حقوق دولت مصوب ۶ آبان ماه ۱۳۲۰ از تاریخ ملغی به جای ماده زیر تصویب می‌شود.
ماده ۷- از تاریخ تصویب این قانون درباره کارمندان و خدمت‌گزاران وزارتخانه‌ها و ادرات دولتی و شهرداری‌های که دارای اولاد می‌باشند برای هر یک از فرزندان آنها که سنش به هجده سال تمام بالغ نشده ماهیانه یک‌صد ریال به عنوان مدد معاش اولاد برقرار می‌شود.
تبصره- هر فرزندی از پدر یا مادری که کارمندان دولت باشد فقط مشمول یک مدد معاش دولت خواهد شد در صورتی که پدر و مادر هر دو کارمند باشند مدد معاش به پدر داده می‌شود در صورتی که فوت پدر یا مادر مدد معاش آنها به کسی داده می‌شود که کفیل خرج طفل تا حصول به سن هجده سالگی باشد در مورد اولاد اساس تا موقعی است که شوهر اختیار نکرده باشد.
ماده ۳- در صورتی که خدمت‌گزاران جزء قبل از رسید به حد بازنشستگی فوت شوند تمام کسور بازنشستگی پرداختی آنها به صندوق بازنشستگی یک‌جا به ورثه قانونی آنها که در مواد ۴۷ و ۴۸ قانون استخدام معین شده متساویاً پرداخت خواهد شد.
ماده ۴- خدمت‌گزاران جزء که به علت حذف پست یا مقتضیات اداری بدون تقصیر از خدمت برکنار شوند منتظر خدمت شناخته شده و مادامی که کاری به آنها رجوع نشده حقوق انتظار خدمت به آنها پرداخت خواهد شد و مأخذ حقوق انتظار خدمت آنها نسبت به حقوق ثابت دریافتی دو ثلثل و نسبت به کمک‌هزینه صدی پانزده خواهد بود.
ماده ۵- تفاوت‌های ناشی از این قانون در قمست ماده دو و تبصره آن نسبت به مستخدمین جزء و کارمندان دون‌پایه و تلفن‌چی و رانندگان و همچنین کارمندان پیمانی تا میزان حقوق رتبه و کارمندان رسمی تا رتبه پنج از تاریخ تصوصب این قانون قابل پرداخت بوده و درمورد سایر کارمندان و همچنین سایر مواد به استثنای ماده سه مربوط به استرداد کسور بازنشستگی موکول به تأمین اعتبار خواهد بود.
مخبر کمیسیون استخدام- نراقی.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۱ آبان ماه ۳۴ لایحه شماره شش هزار و شش‌صد و چهل و یک دولت راجع به میزان حداکثر حقوق ثابت کارمندان دون‌پایه و خدمت‌گزارن جزء را به حضور آقای معاون وزارت دارایی مطرح نموده گزارش کمیسیون استخدام مورد توجه واقع و با گزارش شماره کمیسیون استخدام موافقت شد اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نمایم.
مخبر کمیسیون بودجه محمدعلی مسعودی
نائب رئیس- آقای معاون وزارت دارایی
معاون وزارت دارایی- یک لایحه‌ای بنده امروز دیدیم با مذاکراتی که درکمیسیون‌های مربوطه شد دیدم تغییراتی در آن داده شده و باید اصلاح بشود ملاحظه بفرمایید ماده یک هست بعد ماده دو بعدش هم می‌شود ماده هفت (عده‌ای از نمایندگان- بلندتر بفرمایید) در صورتی که ماده سه باید باشد (عده‌ای از نمایندگان- بلندتر بفرمایید) عرض می‌کنم موادش اولاً مرتب نیست به علاوه ماده پنج مفهومی ندارد (صارمی- بلندتر بفرمایید) عرض کردم مواد باید اصلاح شود (صدرزاده- مواد همین قانون؟ این قانون را مگر شما تقدیم نکردید؟) گمان می‌کنم در زیر چاپ اشتباه شده است ماده سه آن‌طوری که منظور دولت بوده الحاق نشده باید توضیح عرض کنم مواد دیگر اشکالی ندارد ماده پنج هم زائد است.
دکتر شاهکار- کلیات مطرح است نه مواد.
انواری (معاون وزارت دارایی)- مثلاً قرار بود تا رتبه پنج باشد ندارد و از قلم افتاده است باید اصلاح شود.
نائب رئیس- نظری که دارید بعد بدهید اصلاح می‌شود آقای شوشتری مخالفید؟
شوشتری- بلی.
نائب رئیس- بفرمایید. کلیات مطرح است.
شوشتری- نمایندگان محترم شاید مخبرین جراید و آن کارمندان دولت از جزء و کل که آنجا نشسته‌اند تعجب می‌کنند چرا بنده به عنوان مخالف با این افزایش قیمت مختصر نیست به کارمندان جزء و پیش‌خدمتان بی‌چاره که ۴۰۰ ریال به حقوق آنها اضافه می‌شود در ماه به عنوان مخالف آمده‌ام صحبت می‌کنم من جرب المجرب حلت به الندامه تجربه برای ما درس عجیبی است باید به ما درس بدهد و ما اندرز بگیرم و اعمال گذشته که در موقع افزایش آن قانونی که در موقع جنگ آورند و حقیقه یک قدر اگر تأمل کنیم این هزینه عجیب زندگی و این گرانی سرسام‌آور پایه و مصدرش آن روز گذاشته شد زیرا روی مطالعه و تعمق نبود آن وقت من در وزارت کشور بودم ماهی پانصد و چند تومان حقوق داشتم در همان اتاقی که نشسته بودیم هفت هشت نفر از بازرسان عالی‌رتبه بودند گفتم آقایان ما را این قانون بدبخت می‌کند اگر می‌خواهند کمکی بکنند بدون اینکه تأثیری بر بازار بکند بدون اینکه محتکرین و گران‌فروشان به جان کارمندان بدبخت دولت بیفتند راه‌های دیگر هم هست که بیایند و کمک کنند حالا من عرضم از مخالفت آن است که تذکر بدهم اولاً در تمام امور تبعیض شرعاً عقلاً سیاست غلط است و توی همین قانون تبعیض است و در امور مملکت تبعیض می‌بینم هی بنا شود یک دسته از کارمندان را بالا بریم رتبه‌شان را بالا بریم اشل‌شان را بالا ببریم یا به انحای دیگری حقوق بدهیم و به دست‌های دیگر ندهیم هم ناراضی تولید شده هم یک دسته دست‌شان بر خرج باز است و خوب خرج می‌کنند و آنهای دیگر نمی‌توانند آنها هم زن‌شان لباس می‌خواهد بچه‌شان لباس می‌خواهد سر سیاه زمستان کرسی می‌خواهند گرما می‌خواهند همه چیز می‌خواهند یک دسته می‌فهمند و یک دسته برای ماهی ده تومان باید بیاید توی تمام وزارتخانه جلوی تمام وکلا را بگیرد به ماه‌ها التماس کنند که آقا ماهی ده تومان به حقوق ما اضافه بکنید حقیقه برای ما تعجب دارد اینجا به یک کارمند جزء ۴۴ تومان یک جا اضافه شده به پیش خدمت ماهی ده تومان من از آقایان می‌پرسم لغت کارمند جزء را برای من تفسیر کنید (یکی از نمایندگان- همان پیش‌خدمت است) اگر این است پس ده تومان چیست پس همه باید ۴۴ تومان بشوند یکی دیگر جناب آقای ذوالفقاری جناب آقای انواری استدعا دارم یادداشت را بگذارید کنار الان ۷ هشت ده ماه است من بدون خوف حرف می‌زنم پریروز هم بدون خوف گفتم روشی که پیدا شده است بودجه نفت و تمام معادن را بگذارید در اختیار دولت ۲۰ درصد از سازمان برنامه بگیرید یا هر چه اسمش می‌خواهید بگذارید تا در قانون استخدام یک نظمی قائل نشویم که بفهمیم حداکثر مخارج ما چقدر است حداقلش چقدرش است آن وقت باید روی برنامه خودمان خرج بکنیم هر خانه‌داری هر دکان‌داری باید سرمایش را بسنجد میزان هزینه‌اش را بسنجد و ما همین‌طور بدون در نظر گرفتن این قسمت بی‌بندوبار آنجا اضافه این یکی کسر آنجا تبعیض به کجا می‌رسد باید یک روزی توی این مملکت حدنصاب کارمند معین بشود که مقدار نیاز مملکت چقدر است چه‌قدر اضافه است که حقوق آنها باید بازخرید بشوند از راه منطق و دلیل از راه درآمد غیرمستقیم اینها را یک‌یک به کارهای تولیدی بگمارند یک روزی نباید بشود ه بنده و جنابعالی مزاحم هم‌دیگر بشویم؟ من اعتراض می‌کنم به آقای انواری که آقا فلان مأمور شما در آنجا چه کرده و شما از من می‌خواهید فلان‌کسک چه کرد است آقای داراب توجه بفرمایید من دارم اینجا صحبت می‌کنم یک روزی پیش می‌آید که حساب کنیم همان‌طور که آقای ارباب مهدی گفت وکیل به امر سیاست به امر نظارت دخل و خرج مملکتی و اصول بپردازد بنده و آقای مهدی ارباب و آقای حمیدیه و همه آقایان هر روز و هر شب حرکت کنیم برای یک کارمند آنجا اضافه است آنجا کم است با این وضع این بار به منزل نمی‌رسد دولت باید امروز بنشیند بالاخره یک روزی باید قدم اصلاحی را برداشت یک روزی حرف شجاعت را باید زد یک روزی باید عمارت پوسیده را خراب کرد امروز راستی وقتی شاهنشاه به مملکت تمام اوقاتش را در مبارزه با فاسدین و مفسدین صرف می‌کند باید کارمندان مقتدر دولت زعمای اولیه مملکت یعنی هیئت دولت فکر کنند خرج و دخل مملکت را بسنجند بزاز همه ستون خرج را حساب کرده و فردا سرمایه‌اش را می‌برد در مقابل ستون خرج که ببیند چه‌قدر باید خرج کند همین‌طور بی‌بندوبار که نمی‌شود باید دید چه‌قدر ما باید خرج کنیم سالی ۸۰۰ میلیون کسر داریم سالی ۶۰۰ میلیون کسر داریم یک وقت وزیر دارایی می‌آید و می‌گوید سالی ۷۰۰ میلیون کسر داریم وزیر دارایی بعد می‌گوید ۴۰۰ میلیون در صورتی که نه آن اولی مطالعه کرده نه این دومی این را به شما می‌گویم اگر مطالعه و دقت نباشد امروز بنده و تمام آقایان نمایندگان و تمام مردم مسئول این مستخدمین جزء و کارمندان جزء نمی‌شدیم که بنده امروز ناچار بشوم به عنوان مخالف بیایم این عرایض را بکنم آقایان فکر کنید یک نفر از قضات از صندوق بازنشستگی، بنده احترام قائلم برای قاضی اما قاضی پاک تار کالهواه مطیعا المر مولاه کسی است مستخدمی است که حکم
به حق بکند او در بازنشستگی است ۱۶۰۰ تومان می‌گیرد ۱۷۰۰ تومان می‌گیرد اما این مستخدم بدبختی که بچه دارد این‌طور حقوق بگیرد خدا شاهد است آقای انواری پریروز رفتم در وزارت دادگستری یک کارمند جز به من رسید گفت رفته‌ام اطاق اجاره بکنم به من گفتند ماهی ۱۲۰ تومان بنده وقتی در وزارت کشور پانصد و خرده‌ای حقوق می‌گرفتم ماهی ۴۰ تومان کرایه خانه می‌دادم.
نائب رئیس - جناب آقای شوشتری در اطراف این لایحه بفرمایید.
شوشتری - راجع به همین لایحه است قربان ذهن آقایان را می‌خواهم روشن بکنم بلکه انشاءالله یک ترتیبی اتخاذ کنند امسال بنده ماهی هزار تومان کرایه می‌دهم مگر بنده حقوقم امروز چقدر است و با این حقوق بنده وضعم این است شاید بتوانم صد جور فکر برای خودم بکنم حالا یک مستخدم جز چه می‌کند، علیهذا من این مخالفت را کردم که این تذکر را بدهم که این ۴۴ تومان و آن ۱۰ تومان در این قانون متناقض است، اینکه ماده ۷ جلو افتاده است و ماده ۳ به عقب رفته الفاظ قائم با لذات نیست اینها چیزی نیست ما در موقع طرح لایحه اصلاح می‌کنیم، آقا فکر بفرمایید که اینها بیچاره‌اند پریشانند ناتوانند، مخالفت من از کمی این است، چرا کم می‌دهید؟ (داراب - حالا صحیح است) و به دیگران زیاد می‌دهید.
نائب رئیس - آقای مخبر بفرمایید.
صادق نراقی (مخبر کمیسیون امور استخدام) - بنده خوشوقتم که مخالف معتقد بود لنن کمکی که می‌شود کم است ولی توضیحی که بنده می‌خواهم به عرض آقایان برسانم این است: موضوعی که امروز مطرح شده مربوط به یک طبقه‌ای است از این مملکت که از محروم‌ترین طبقات این مملکت هستند حالا ما آمدیم چکار کردیم در اینجا نیامده‌ایم حقوق اینها را اضافه کنیم طبق قوانین موضوعه فعلی این بیچارهها محکوم هستند که در این مدت عمرشان اگر سی سال خدمت کنند یا ۴۰ سال خدمت کنند از ۱۵۰ تومان برای خدمتگزار جز و ۱۷۰ تومان برای دون‌پایه حقوق ماهیانه تجاوز نکند یعنی شما فکر کنید که زندگی یک فامیلی را محدود کرده‌اید هرقدر فعالیت کند، هر قدر زحمت بکشد، هر قدر جان بکند. از این میزان جلوتر نمی‌تواند برود ما آمدیم با در نظر گرفتن ممکنات موجود با در نظر گرفتن وضع فعلی مملکت حداقلی که ممکن بوده است به این مبلغ افزودیم، لایحه هم مان خود دولت است ما به آن چیزی اضافه نکردیم، حال میگوئیم که اگر یک نفر کارمند خدمتگزار جز است و در این مملکت زحمت می‌کشد ۳۰ سال ۴۰ سال سابقه خدمت دارد و عیال او بچه‌های اون نگاه می‌کنند به پیشرفت شوهر یا پدرشان حقوق این خدمتگزار از ۱۵۰ تومان بالا می‌رود می‌رسد در حدود ۲۵۶ تومان یعنی ما حقوق یک نفر را به ۲۵۶ تومان آوردیم این دیگر بحثی ندارد (شوشتری - ما می‌گوییم کم است) بلی طرح یک چنین لایحه‌ای در مجلس نشانه بدبختی است نشانه این است که وضع مالی ما هنوز فوق‌العاده بد است ما می‌گوییم ۳۰ هزار خانواده که ۳۰ سال ۴۰ سال در این مملکت زحمت می‌کشند در حداکثر ترفیع حقوقشان به ۲۵۶ تومان برسد این چه عیبی دارد (شوشتری - مالایدرک کله لا یترک کله) جواب این همان است که آقای شوشتری به عنوان مخالف فرمودند که مقدار آن کم است صحیح است که کم است ولی فعلاً ما آمده‌ایم و ممکنات را در نظر گرفته‌ایم و این لایحه را تهیه نموده‌ایم قسمت دوم چیست؟ این است که یک مدد معاش برای آنها مقرر کرده‌اند و پیش‌بینی شده که هر کس حقوقش از دویست تومان کمتر است و از سه اولاد بیشتر داشته باشد که سن آنها از ۱۸ سال کمتر باشد این شخص استحقاق دارد که ۱۰ تومان برای هر اولادش بگیرد توجه بفرمایید باید چند اولاد داشته باشد تا سه اولاد چیزی نمی‌گیرد اگر از سه اولاد بیشتر داشت و سن آنها از ۱۸ سال کمتر بود به آنها مدد معاش تعلق می‌گرفت، این محدودیت را برداشتیم اولاد بالاخره خرج دارد، اگر یکی از این فرزندان خدای نکرده بمیرد اصل مدد معاش اولاد قطع می‌شود و مدد معاش اولاد مربوط به این است که ۲۰۰ تومان حقوق کمتر داشته باشد، پس از سه اولاد بیشتر می‌تواند نفری ده تومان بگیرد ما این محدودیت را برداشتیم و می‌گوییم اولاد خرج دارد ولی گفته‌اند که تا رتبه ۵ باید از این مدد معاش استفاده کند، برای این که امورات مملکت اجازه نمی‌دهد بنده معتقدم که اگر آقایان موافقت بفرمایند که این محدودیت را بردارند از رتبه ۵ بالاتر هم چون اولادش خرج دارد استفاده کند، سومین پیشنهاد بنده این است که یک نفر خدمتگزار جز یک کارمند جز و دون پایه کسور بازنشستگی را پرداخته ولی اگر به حد نصاب بازنشستگی نرسیده و فوت می‌کرده یک ثلث از آنچه که پرداخته بود به او می‌پردازند یعنی آن چیزی که خود آن بیچارهها قبلاً به عنوان بازنشستگی پرداخته‌اند به آنها نمی‌دادند با وجود این که اصولاً در قانون استخدام کشوری پرداخت مستمری برای آنها پیش‌بینی شده بود آنرا که نمی‌دهند، هیچ آنرا هم که خودشان پرداخت کرده‌اند، به آنان پس نمی‌دادند ما آمدیم گفتیم که اینها اصلاً این استحقاق را پیدا کنند پولی را که داده‌اند اگر قبل از حدنصاب بازنشستگی فوق کردند پولی را که به آنها داده‌اند برگردانند (صحیح است) بنابراین این لایحه به عقیده بنده حداقل عدالتی است که در مورد این طبقه از کارمندان می‌توان اجرا کرد اگر آقایان لطف و مرحمت بفرمایید موافقت وزارت دارایی را جلب کنید که هم محدودیت تا رتبه ۵ برداشته شود و هم کمک بیشتری بشود.
نائب رئیس - دو نفر آقایان دکتر جزایری و دکتر شاهکار اسم نوشته‌اند اگر آقایان موافقند و مخالفی نیست رأی بگیریم (نمایندگان - رای)
دکتر شاهکار - این لایحه مفتضح است ما باید صحبت کنیم که بدانیم چه می‌کنیم، موافق باید حرف بزند.
دکتر مشیر فاطمی - ما موافقیم رای می‌دهیم شما چه دفاعی دارید؟
۷- تقدیم یک فقره طرح به وسیله آقای درخشش و یک فقره سوال به وسیله آقای بهادری
نائب رئیس - آقای درخشش فرمایشی دارید بفرمایید.
درخشش - بنده در پیشنهاد خودم اصلاحاتی کردم و حالا به صورت طرح تقدیم ریاست می‌کنم.
نائب رئیس - آقای بهادری بفرمایید.
بهادری - بنده یک سوالی دارم تقدیم می‌کنم.
۸- مذاکره در گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به میزان حقوق کارمندان جزء و دون‌پایه
نائب رئیس - آقای دکتر شاهکار بفرمایید.
دکتر شاهکار - آقایان اگر اجازه بدهید که اصول پارلمانی رعایت بشود غالباً دچار همین اشکالاتی که آقای شوشتری فرمودند نمی‌شوید بعد از مدت‌ها که انتظار بود که راجع به کارمندان جز دولت فکری بشود بعد از آنکه بی اندازه فشار آمد به کمیسیون استخدام و ریاست کمیسیون بودجه و کمیسیون‌های دیگر این لایحه آمده در این جا متاسفانه آقای ارباب (ارباب - بنده که مخالفت نکردم) شما مخالفت نکرده‌اید بعضی از همکاران محترم ما (ارباب - کم لطفی می‌فرمایند) و حال آنکه این لایحه یکی از لوایحی است که واقعاً باید مورد رسیدگی و علاقه آقایان قرار گیرد و بنده واقعاً باید عرض کنم که با نهایت تاسف با این لایحه موافقم چون این لایحه‌ای نیست که درد کارمندان جز را دوا کند اما چاره‌ای نیست آقایان به دو سه نکته توجه کنید یکی اینکه بنده خوشوقت شدم از اینکه دیدم آقایان به قدری علاقمند هستند به این لایحه که فرمودند زیاد صحبت نشود که لایحه زودتر تصویب شود این مطلبی بود که بنده خودم خواستم بگویم که راجع به این لایحه پیشنهاد زیادی نشود که زودتر بگذرد اما مطلبی که خواستم در کلیات خدمت آقای انواری عرض کنم آقای مخبر توجه بفرمایید به قدری این لایحه به قول فرهنگی‌ها تیمید است محجوب است یواشکی است که حد ندارد مثلاً در ماده ۷ نوشته شده است که به هر یک از اولاد کارمندان جز صد ریال داده بشود اگر پسر باشد خرج آن وظیفه اسلامی و مذهبی و بهداشتیش ده برابر این مبلغ است و اگر دختر باشد که هیچ. بنابراین واقعاً ده تومان یعنی صد ریال دادن برای اولاد ناچیز است تازه در ماده ۴ آن یک مطلبی نوشته شده که بنده حتماً تقاضا خواهم کرد اصلاح بشود که تا رتبه ۵ داده شود «و از رتبه ۵ به بالا دیگر حقی به اولاد کارمند جز داده نمی‌شود» و حال آنکه عده سنوات خدمت که بالا می‌رود تعدد اولاد هم زیادتر می‌شود خرجش هم زیادتر می‌گردد (سرمد - خوب از اولاد می‌افتد) (یک نفر از نمایندگان - تازه اینجا نوشته شده است در صورت تامین اعتبار) بلی ولی آنهم با این نظر مخالف است آقایان در سال ۱۳۲۰ قبل از شهریور ۱۳۲۰ عده کارمندان در حدود ۱۶ هزار ۱۸ هزار نفر بود و امروز عده کارمندان دولت متاسفانه ۱۸۰ هزار نفر است بودجه مملکت‌مان از ۴ میلیارد شده است به ۱۲ میلیارد یعنی سه برابر تعداد تقریباً شده است ۹ برابر هزینه زندگی شده تقریباً ده برابر (صحیح است) فکر کنید زندگی یک کارمند دون پایه چیست آقای شوشتری واقعاً درست فرمودند (درخشش - عوائد دولت راهم بفرمایید) که ایشان با این وضعشان با امساکیکه در زندگی می‌کنند و خرج گزافی هم ندارند معذالک باید هزار جور فکر کنند دوسر زندگی را با هزار زحمت با یک سبزی پلوی ساده به هم بیاورند یک کارمند بدبختی که باید کرایه خانه بدهد و ۴ تا اولاد دارد ما ۲۵۰ تومان حقوق را کردیم ۳۵۰ یا ۳۶۰ تومان آن هم به شرط اینکه تامین اعتبار بشود اگر این لایحه اینجوری بگذرد هیچ به درد نمی‌خورد بنده تقاضایم این است که آنچه هست راجع به این مواد چون حداقل کاری است که کرده‌ایم تصویب بشود ولی حدی که در ماده ۵ گذارده شد که از رتبه ۵ به بالا حق اولاد نباید داده شود این حد برداشته شود از این مطلب خواستم این استفاده را بکنم که آقایان باید فکری برای قانون استخدام کشوری بکنید باید دید چطور می‌شود که مردم مجبور می‌شوند می‌آیند در این گداخانه‌ها باز هم استخدام بشوند در زمان رضاشاه فقید بخش‌نامه صادر شده بود که کارمندان دولت که از ادارات دولتی بیرون می‌آیند بنگاه‌های ملی و خصوصی نمی‌توانند آنها را استخدام کنند
در صورتی که امروز تمام معلمین دیپلمه فشار می‌آورند که با ماهی ۲۵۰ تومان ۳۰۰ تومان استخدام بشوند این قسمت را واقعاً آقای معاون وزارت دارایی باید در هیئت دولت مطرح بفرمایید که فکری برای مملکت بشود شما حسن‌نیت دارید ولی کافی نیست باید یک اقدامی بفرمایید که کار آزاد برای مردم فراهم بشود و این واقعاً دکونژسیونه بشود حالا دکونژسیونه است که مردم بتوانند آزاد کار کنند آقای انواری می‌گویند که پول نداریم راست می‌گویند کارمندان دولت را نمی‌شود کاری کرد پس چه‌طور می‌شود اصلاح کرد ما می‌توانیم این بودجه را بدهیم به ثلث کارمندان دولت که یک کارمند جزء حداقل ۹۰۰ تومان حقوق بگیرد و این کار واقعاً راه‌حل قضیه دولت بودجه ندارد حسابش این است که کارمندان زیادی را بیرون کند و در خارج برای آنها کار پیدا کند در این صورت دولت باید فکری بکند وگرنه با ۲۵۰ تومان حقوق و با ۱۰ تومان مدد معاش والا کمک زیادی نمی‌شود ولی تقاضای بنده این است که جناب آقای رئیس موافقت بفرمایند که زودتر این لایحه تصویب بشود.
نائب رئیس- چون دیگر کسی اجازه نخواسته برود در مورد رأی می‌گیریم آقایانی موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده اول قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱- حداکثر حقوق ثابت کارمندان دون پایه و خدمت‌گزاران جزء رسمی موضوع قانون مصوب ۹ اسفند ماه ۱۳۲۶ به ترتیب ماهیانه ۲۵۶۰ ریال و ۳۳۲۰ ریال ترقی داده می‌شود.
نائب رئیس- آقای پیراسته مخالفید (پیراسته بله) بفرمایید.
پیراسته- همان طور که آقای شاهکار فرمودند به نظر بنده این لایحه کافی نیست برای خدمت‌گزاران جزء دردی دوا نمی‌کند ولی چاره‌ای نیست الان بودجه مملکت بیش از این اقتضا ندارد به اندازه کافی مطالعه شده آقایان اعضای کمیسیون بودجه هم آنچه امکان داشته است به تناسب بودجه مملکت فکری برای آنها کرده‌اند و مدت‌ها است که مورد بحث واقع شده است چون موقع زمستان است و این آقایان منتظرند که زمستان تمام بشود آقایان بفرمایید که زودتر تصویب بشود البته بنده دلم می‌خواهد بایستی ده هزار تومان داده شود ولی بودجه مملکت گنجایش ندارد ولی حالا اگر این کمک را بفرمایید برای آنها مؤثر است چون فصل زمستان است باید ذغال و خاکه بخرند بنابراین کمک بفرمایید که تصویب بشود.
نائب رئیس- آقای صدرزاده بفرمایید.
صدرزاده- بنده تصور می‌کنم که بهترین موافقت با این لایحه است که کمتر حرف بزنیم تا زودتر بگذرد (احسنت).
نائب رئیس- پیشنهادات ماه اول قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد).
پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر به ماده یک قانون تعیین حداکثر حقوق کارمندان دون‌پایه اضافه شود.
وضع استخدامی کارمندان دون‌پایه که در تاریخ تصویب این قانون مشغول انجام وظیفه هستند به نسبت آخرین حقوق دریافتی به کارمندان رمسی تبدیل و حقوق فعلی با هر پایه‌ای که نزدیک باشد مأخذ تبدیل قرار داده شود عمیدی‌نوری- صارمی.
دکتر مشیر فاطمی- وارد نیست.
نائب رئیس- آقای عمیدی‌نوری بفرمایید.
عمیدی نوری- روح مجلس شورای ملی موافق است که به مستخدمین دون‌پایه و جزء کمک بشود این محل تردید نیست علاقه هم که آقایان دارند که کمتر صحبت بشود و زودتر رأی بدهیم آن هم مورد تقدیر است اما اگر بتوانیم ضمن تصویب این لایحه وضعشان را بهتر کنیم آن هم خیال می‌کنم وصل به مطلوب شورای ملی است جناب آقای انواری معاون وزارت دارایی مسبوق‌اند که این کارمندان دون‌پایه حقوقشان بیش از ۲۵۰ تومان و ۲۰۰ تومان نیست و بار عمده وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی روی دوش این بیچارهها است و هر سال یک مبلغ مختصری به آنها داده می‌شود و این اشخاص همیشه به وضع زندگی خودشان ناامید هستند برای اینکه در کادر رسمی و اداری وارد نشده‌اند ما پیشنهاد کرده‌ایم به همین حقوقی که الان می‌گیرند هیچ اضافه‌ای هم نمی‌خواهند وضع استخدامی‌شان تطبیق بشود با نزدیک‌ترین رتبه رسمی بشوند که دل‌خوش بشوند امیدوار بشوند و به این خدمتی که انجام می‌دهند بیشتر امیدوار باشند تعدادشان هم در حدود سه چهار هزار نفر بیشتر نیست قبلاً هم در این زمینه بحث زیادی شده بود خیال می‌کنم با این روح که موافقی که در مجلس شورای ملی از جناب آقای انواری خواهش می‌کنم که موافقت بفرمایند که رتبه این کارمندان دون‌پایه تأمین بشود که وضعشان ثابت بشود و در نتیجه به آتیه و ترفیع زندگی‌شان امیدوار باشند این عرض بنده است.
نائب رئیس- آقای مشیرفاطمی بفرمایید.
مشیرفاطمی- عرض کنم با اظهارعلاقه‌ای که آقایان نمایندگان محترم می‌فرمایند راجع به تصویب این لایحه به اضافه این لایحه الان دولت لایحه به مجلس تقدیم کرده است که در کمیسیون‌های تحت مطالعه است و الان دولت نمی‌تواند بدون مطالعه فوری این پیشنهاد را قبول کند و آقای انواری الان نظرشان این است که نمی‌توانند فوری حساب کنند که این اشخاص چند نفرند. بنابراین بنده خواستم از آقایان خواهش کنم که در این لایحه بخصوص پیشنهادات را کنار بگذارند که ۳۶ نفر از رفقای آقایان چند ماه نشسته‌اند و مطالعه کرده‌اند و همه هم علاقه دارند (عمیدی‌نوری- نظرشان را تأمین می‌کنیم) راجع به آن قسمت فرمایش جنابعالی هم لایحه‌اش در کمیسیون استخدام است (عمیدی‌نوری- آن دفن شده است در کمیسیون) در کمیسیون استخدام می‌توانند موافقت بکنند.
نائب رئیس- آقای شوشتری مخالفید یا موافق؟
شوشتری- بنده موافقم.
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
نائب رئیس- اعلام رأی می‌شود پیشنهاد و مواد دیگر می‌ماند برای جلسه بعد جلسه آینده روز یکشنبه خواهد بود
(مجلس ده دقیقه بعدازظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان
سؤالات نمایندگان:
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
مستدعی است که جناب آقای وزیر راه اطلاع داده شود که برای دادن توضیحات لازم به سؤال زیر در مجلس شورای ملی حضور به‌هم‌رسانند.
با آنکه کراراً در ظرف دو سال به وزارت راه تذکر داده شد که بودن بزرگی مستخدم راه‌آهن در اندیمشک موجب ناراحتی اهالی آن سامان و بروز حوادث ناگوار خواهد بود و پس از آن که وزارت راه او را از اندیمشک برداشت چه موجب شد که مجدداً ایشان را به آن صفحات مراجعت داد که این جنایت عظیم را مرتکب و با خلع‌سلاح قوای تعمینی یکی از سادات جلیل‌القدر خیر را به قتل رسانیده و عده از مأمورین دولت را مجروح و متواری گردد. صادق بوشهری- پورسرتیپ
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی نظر به اینکه وضعیت زندگی چندین هزار نفر کارگران اصفهان و عائله آنها دچار اختلاف گردیده است و با این گرانی معیشت و رسیدن سرمای زمستان باید برای اصلاح زندگی و تأمین معیشت آنها چاره‌جویی فوری می‌شد خواهشمند است عیناً این سؤال به وزارت کار ارسال شود تا هر چه زودتر توضیحات کافی از وضعیت کارگران اصفهان مخصوصاً کارخانه‌جاتی که تعطیل شده است به مجلس شورای ملی بدهند. حسام‌الدین دولت‌آبادی.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
متمنی است مقرر فرمایند جناب آقای وزیر دارایی هر چه زودتر در مجلس حاضر شده و پاسخ سؤال زیر را بدهند با وجود آنکه تبصره ۱۵ ماده واحده بودجه سال ۱۳۳۴ وزارت دارایی را مکلف کرده ظرف سه ماه با تصویب کمیسیون بودجه تجدید نظر در حقوق بازنشستگان نموده و حقوق آنها را طوری تعیین نمایند که با وضعیت معیشت فعلی تعادلی برقرار گردد و تفاوت حاصله را از محل صندوق بازنشستگی پرداخت نماید.
دولت چه اقدامی در این خصوص نموده و چرا دستور قانونی را به مرحله اجرا نگذاشته است.
با تقدیم احترامات بهرام سهرابیان
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
متمنی است سؤال ذیل را برای جواب به وزارت کشاورزی ابلاغ فرمایید چون بعضی از کشاورزان در نمایشگاه دام‌پروری اظهار می‌نمودند که آذوقه حیوانات اهلی به خارج صادر می‌شود و اجناس مزبور نایاب و قیمت آن هم ترقی خواهد نمود و دام‌پروران از عده نگاه دایر دام برنخواهند آمد.
متنمنی است معلوم فرمایید در این موضوع چه اقدامی کرده و در آینده خواهند نمود. ارسلان خلعتبری
مقام ریاست مجلس شورای ملی تمنا دارد امر مقرر فرمایید سؤال ذیل به جناب آقای وزیر کشور ارسال اطلاع دهند برای جواب‌گویی در مجلس حضور به هم رسانند.
سؤال:
در لایحه اعتبار لوله‌کشی تهران پیشنهادی برای تکمیل لوله‌کشی شهرستان‌هایی که نیمه‌کاره مانده تقدیم وزیر وقت تعهد نموده‌اند در عرض سه ماه لایحه آن را را بیاورد متأسفانه تا حال نزدیک به یک سال است وزات کشور لایحه تکمیل لوله‌کشی شهرستان‌ها را تقدیم مجلس ننموده علت چه بوده است. بهادری.
ریاست معظم مجلس شورای ملی
متمنی است مقرر فرمایند جناب آقای وزیر کار برای ادای پاسخ به سؤال زیر در مجلس حاضر شوند.
۱- در حال حاضر چند کارخانه در اصفهان تعطیل گردیده و برای جلوگیری از بی‌کار شدن کارگران کارخانجات اصفهان دولت چه تصمیمی اتخاذ نموده است؟
۲- برای پرداخت حقوق و مطالبات معوقه کارگران کارخانه‌جات چه اقدامی به عمل آمده است؟ سلطان‌مراد بختیار.
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
متمنی است سؤال ذیل را برای جواب به وزارت کشور ابلاغ فرمایید.
به چه علت وجوه حاصله از عوارض بنزین هر شهر که اختصاص به مستمندان دارد به اداره امور شهرداری‌ها در مرکز منتقل و به خارجی غیر از آنچه در قانون مقرر شده می‌رسد تمام آن وجوه به مصارف مستمندان آن شهرها نمی‌رسد و پول مردم شهرستان‌ها از وزارت کشور در تهران خرج می‌کنند ارسلان خلعتبری
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
متمنی است سؤال ذیل را امر به ابلاغ فرمایند.
سؤال از دولت:
نظر به اینکه مسئول سازمان برنامه دولت می‌باشد متمنی است جناب آقای نخست‌وزیر برای جواب سؤال ذیل در مجلس شورای ملی حاضر شوند متجاوز از دو سال است به بیمارستان نیم‌سوخته سنندج بایستی تعمیر مورد استفاده اهالی محل قرار گیرد تاکنون آنچه که به وزارت بهداری و سازمان برنامه مکاتبه شده نتیجه مثبت عاید نگردیده و بیمارستان نیم‌سوخته سنندج تعمیر و تکمیل نشده است لذا خواهشمندم جواب اعلام فرمایند چه موقع شروع به تعمیر خواهند شد در چه تاریخ این بیمارستان مورد استفاده اهالی کردستان واقع خواهد گردید. امان‌الله اردلان.
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
مستدعی است که جناب آقای وزیر کشور اطلاع داده شود برای دادن توضیح راجع به سؤال زیر در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند.
در قضیه شهادت مرحوم سید موسوی قطب در اندیمشک طبق اطلاعی که رسیده از متواری شدن قاتل فرمانده ژاندارمری با او تماس گرفتند و تفنگ‌هایی که از ژاندارم‌ها گرفته بودند از آنها پس گرفته است در صورتی که ژاندارمری دسترسی به قاتل داشته موجب چه بوده که صرفاً به استرداد اسلحه اکتفا نموده و خود آنها را آزاد گذارده است. صادق بوشهری.
سؤال از وزارت کشاورزی
۱- چند سال است بنگاه آبیاری تأسیس شده است.
۲- بودجه بنگاه چه مبالغ است.
۳- از بودجه بنگاه چه مبلغ حقوق پرسنلی و مخارج اداری می‌شود و چه مبلغ اختصاص به عمران و سدسازی و آبیاری داده شده است.
۴- از سال تأسیس بنگاه تا کنون چه عملیاتی بنگاه نموده است.
۵- چند قنات بایر تاکنون به وسیله بنگاه دایر گردیده و در کدام نقاط بوده است.
از عملیات سدسازی تا به حال کدام یک به اتمام رسیده و چه عایداتی از بهره‌برداری سدسازی به بنگاه داشته است. امان‌الله اردلان.
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی.
متمنی است سؤال بالا را مقرر فرمایند به وزارت کشاورزی ابلاغ نمایند که برای جواب وزیر مسئول در مجلس حاضر شوند.
ریاست مجلس شورای ملی خواهشمند است مقرر فرمایید دولت وزارتخانه‌های کشاورزی و دارایی در موقع مقرر جواب سؤالات ذیل را بدهند.
۱- علت این که ۱۰٪ عمران را دولت وصل نمی‌کند چیست؟
۲- علت این که ۱۰٪ کشاورزان به کشاورزان داده نشده است چیست و مسئول این امر کیست و چرا دولت با کشاوزان کمک نمی‌کند که حقوق قانونی آنها را وصل گردد. دکتر جزایری
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
متمنی است دستور فرمایند سؤال ذیل جهت وزارت دارایی ارسال تا در جواب آن اقدام نمایند.
علت آن که همه ماهه مبلغ معتنابهی از سود صدی یک انحصار دخانیات به اشخاص داده می‌شود که مطلقاً در اداره دخانیات عضو نبوده و کاری نمی‌کند و در عوض اضافه دستمزد ۵۶ نفر کارگران آن مؤسسه که از روز ۱۵ ریال تجاوز نکرده و جمع کل آن در ماه دو هزار و چهارصد و نود تومان می‌شود پرداخت نمی‌شود کرد چیست؟ در صورتی که وقتی که به اشخاص غیراداری پرداخت می‌شود چندین برابر این رقم می‌باشد. محمدرضا خرازی