مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ دی ۱۳۴۶ نشست ۲۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۶ دی ماه ۱۳۴۶ نشست ۲۵
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۲۵
| مجلس در ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان حقشناس- شکیبا- فهیمی- مهندس معینی- جوادی- دکتر ضیائی- بهادری- دکتر کیان- مهندس فروهر.
غائب بی اجازه
- آقای ساگینیان.
غائبین مریض
- آقایان پرویزی- سلیمانی کاشانی- مهرزاد- اخلاقی- اصولی- محمد ولی قراچورلو- موقر- دکتر حکیم شوشتری- بختیار بختیاریها.
- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس صائبی- اهری- ماهیار- شهرستانی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس صائبی- اهری- ماهیار- شهرستانی.
رئیس- نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم، آقای مهندس صائبی تشریف بیاورید.
مهندس صائبی- با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم.
بطوریکه نمایندگان محترم استحضار دارند پیش از ظهر روز جمعه گذشته بیست و دوم دی ماه جاری بدست مبارک شاهنشاه آریامهر بزرگترین واحد برق کشور که یکی از جدیدترین نیروگاههای برق جهان و بزرگترین نیروگاه برق خاورمیانه است در جنوب تهران افتتاح شد (صحیح است).
بازدید از این واحد صنعتی بزرگ خاورمیانه به اندازه‌ای اینجانب و سایر بازدیدکنندگان را تحت تأثیر قرار داد که لازم دانستم از این اقدام مفید و برجسته شاهنشاه آریامهر که هنگام بازدید آن فرمودند نیروگاه فرح آباد نمونه‌ای از مظاهر پیشرفت ایران نوین است. در این مجلس محترم ذکری بنمایم خوشبختانه در پرتو عنایت پروردگار توانا و توجه خاص ملوکانه هر روز در هر گوشه کشور ما شاهد افتتاح واحدهای بزرگ صنعتی و یا انجام اقدامات عمرانی و بهداشتی و فرهنگی مفید و ثمربخشی هستیم (صحیح است) فی‌المثل همین چند روز قبل بود که رهبر خردمند ایران یکی دیگر از واحدهای بزرگ صنعتی ایران کارخانه عظیم لوله‌سازی را در اهواز افتتاح فرمودند تأسیس اینگونه واحدهای صنعتی یکی از عوامل اصلی برنامه‌های مترقی شاهنشاه آریامهر در صنعتی ساختن کشور ایران در کوتاهترین مدت ممکن می‌باشد (صحیح است) این مرکز نیروی عظیم برق که در فرح آباد در زمینی به مساحت دویست هزار متر مربع قرار دارد دارای قدرت تولیدی دویست و چهل و هشت هزار و پانصد کیلو وات می‌باشد بطوریکه نیروی آن در سال ۱۳۴۶ ششصد میلیون کیلو وات ساعت پیش‌بینی شده است و این نیرو در سال ۱۳۴۷ به یک هزار میلیون کیلو وات ساعت بالغ خواهد شد که مصارف خانگی و صنعتی تهران و خارج از تهران را تأمین خواهد نمود.
اهتمامی که دولت حزبی جناب آقای هویدا در اجرای اوامر ملوکانه و پیش برد هدفهای انقلاب نسبت به کلیه امور عمرانی کشور مبذول می‌دارند و فعالیتهای پیگیری که وزارت آب و برق نسبت به تأمین برق کشور دارد و موفقیت‌های ثمر بخشی که نصیب شده است همه و همه در اثر توجه و عنایات خاصی است که شاهنشاه آریامهر نسبت به پیشرفت و ترقی کشور و بالا رفتن سطح زندگی و آسایش و رفاه مردم این مملکت مبذول می‌فرمایند (صحیح است) حق این است که همگی در مقابل بانی و پایه‌گذار ایران نوین که با برنامه‌های مترقی و ابتکاری خودشان ایران را بشاهراه ترقی هدایت فرموده و در عداد ممالکت مترقی و پیشرفته در آورده‌اند سر تعظیم فرود آورده‌اند سلامتی و دوام عمر و بقای سلطنت شهریار عادل و خردمند را از ایزد متعال مسئلت داریم (احسنت).
همه به خاطر داریم که در تهران بیش از یک کارخانه برق وجود نداشت که تولید آن هم در واحد هزار کیلووات از انگشتان دست تجاوز نمی‌کرد اما امروز در اثر اجرای برنامه‌های مترقی پیشوای دلسوز ایران نه فقط در شهرها بلکه در قسمتی از قراء و قصبات هم برق وجود دارد و جای کمال خوشوقتی است که امروز علاوه از برق کارخانه‌ها از برق سدهای بزرگ هم استفاده می‌شود و هم‌اکنون برق سد محمدرضا پهلوی و شهبانو فرح علاوه از شهرها در روستاها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طوری که در مورد مصرف برق باید یادآور شد که مصرف سرانه برق در سال ۴۱، ۸۴ کیلو وات ساعت بوده و در سال جاری این مصرف به ۲۰۰ کیلو وات ساعت رسیده است.
باید اضافه نمود که با انتقال انرژی که قسمتی انجام شده و بقیه در دست اقدام است عنقریب کلیه مراکز تولید و مصرف برق کشور به یکدیگر مرتبط خواهد شد و بی‌شک این قدم بزرگی است برای تعمیم برق ارزان و فراوان.
موضوعی که بیشتر جای مباهات است اینکه طرح و ساختمان و نظارت نیرو گاه عظیم فرح آباد تماماً بدست مهندسین و کارگران ایرانی انجام شده است (احسنت) که توفیق آنها را در تحت رهبری شاهنشاه آریامهر از خدای بزرگ مسئلت دارم این پیشرفتهای صنعتی و همچنین نتایج اقدامات ثمر بخش سپاهان انقلاب شاهنشاه آریامهر و سپاه دانش و بهداشت و ترویج و آبادانی در مبارزه با جهل و بیسوادی و بیماری بلاشک در توسعه اقتصادی کشور و بالمآل در بهبود زندگی مردم مملکت اعم از روستائی یا شهرنشین موثر بوده و می‌باشد (صحیح است) و تمام اینها از اثرات شکوفان انقلاب سفید شاه و مردم است (صحیح است) با توجه باینکه مصرف نیروی بیشتر برق در کشور باعث رشد بیشتر خواهد بود ضمن سپاسگذاری از خدمات انجام یافته امید است وزارت آب و برق با فعالیتی که مسئولان آن از بدو تأسیس وزارتخانه داشته و دارند با استفاده از برق سایر سدها در تعمیم نیروی برق در تمام کشور مخصوصاً روستاها توجه خاص مبذول دارند. خاصه امروز که کشاورزان برای توسعه کشت و زرع خود و بمنظور استفاده از منابع زیرزمینی از چاههای عمیق و نیمه عمیق استقبال شایانی نموده و باید ترتیبی داده شود به همان نحو که در دشت قزوین از نیروی برق استفاده می‌شود در سایر نقاط کشور هم این قدم برجسته دنبال و این اقدام مفید انجام شود. از توجهی که فرمودید سپاسگذارم (احسنت، احسنت).
رئیس- آقای مهندس قادرپناه تشریف بیاورید.
مهندس قادرپناه- بنده وقتم را بجناب آقای اهری می‌دهم.
رئیس- آقای اهری تشریف بیاورید.
اهری- جناب آقای رئیس همکاران محترم استحضار دارند که در این چند روز اخیر بر حسب دعوت جناب آقای وزیر دارائی از کمیسیون دارائی مجلس شورای ملی اینجانب به اتفاق عده‌ای از دوستان برای بازدید از تأسیسات گمرکات و بنادر جنوب به خوزستان عزیمت کردیم دیدن ترقیات و پیشرفتهای عظیمی که در تمام شئون این استان زرخیر به چشم می‌خورد احساسات فوق‌العاده و خاطرات بسار عالی در فرد فرد ما ایجاد کرد که بنده از بیان مراتب آن عاجزم (احسنت) بی‌شک هر ایرانی وطن پرست که قدم به این استان زرخیز و مستعد می‌گذارد و با این ترقیات بزرگ مواجه می‌شود بی اختیار در خود احساس غرور و شادمانی می‌کند (صحیح است) و در مقابل بلندی و موجد این همه ترقیات عظیم سر تعظیم و تکریم فرود می‌آوریم و بی‌اختیار آنچه در دل دارد به زبان می‌آورد و می‌گوید اینهمه آوازه‌ها چه بود (صحیح است- احسنت) اولین بازدید خود را از نیروی دریائی جنوب با نثار تاج گلی به آرامگاه شهیدان فداکارانی که جان شیرین خود را در راه انجام وظیفه مقدس سربازی از دست داده و لوحه زرین افتخار را در تاریخ شاهنشاهی ایران برای خود باقی گذاشته‌اند شروع کردیم قیافه‌های مصمم و شاداب سربازان و درجه‌داران و افسران دلیر نیروی دریائی شاهنشاهی و پیشرفتهای بزرگی که در این کادر جوان نصیب ارتش شاهنشاهی ایران شده افتخارآمیز است (صحیح است) ولی این افسران و این کادر جوان به این پیشرفتها قانع نبودند و همه با زبان می‌گفتند ما شب و روز تلاش و فداکاری خواهیم کرد تا رضایت خاطر خطیر شاهانه و فرمانده عالیقدر خود را فراهم کنیم، من به افسران و سربازان و نیروی دریائی جنوب درود می‌فرستم و موفقیت آنها را از درگاه خدای متعال مسئلت دارم (احسنت) و از لطف و محبتی که کلیه این افراد نسبت به ما در این مسافرت ابراز داشتند کمال تشکر و سپاسگذاری دارم، دومین قسمت بازدید ما از گمرکات خرمشهر بود بنده در اینجا لازم میدانم توضیح مختصری بعرض نمایندگان برسانم که نمایندگان دوره ۲۱ و ۲۲ نمایندگان دوره انقلاب هستند همانطور که وظیفه مهم و مقدس نمایندگی خود را در پارلمان با نهایت صداقت و ایمان انجام می‌دهند این قبیل مسافرت‌ها را نیز مطلقاً از جنبه گردش و تفنن مورد توجه قرار نمی‌دهند بلکه سعی دارند که با زحمت و رسیدگی مشکلات راهنمائی‌هائی بشود تا مردم از سازمانهای دولتی راضی شوند و مشکلات تا حدی برطرف شود، گمرک خرمشهر از ادارات فعال و پر درآمد وزارت دارائی است بنا به توضیحاتی که به ما داده شد میزان و ادارات و صادرات این گمرک‌خانه در سال گذشته نزدیک به یک و نیم میلیارد کیلو بوده است و درآمدش به تنهائی بالغ بر ۵/۸ میلیارد ریال بوده نمایندگان محترم اطلاع دارند که درآمد اداره کل گمرک تقریباً یک پنجم عایدات مملکت را تأمین می‌کند این گمرک‌خانه دارای اسکله‌های بسیار مجهز و محل‌هائی در نه نقطه برای بارگیری و تخلیه کشتی‌ها در آن واحد می‌باشد ولی مشکلاتی که مردم داشتند تشریفات زائد و فوق‌العاده‌ای بود که از بدو تأسیس گمرک در آنجا وجود داشته ولی به تدریج در اثر تذکر جناب آقای نخست وزیر و جناب آقای وزیر دارائی این تشریفات به حداقل تقلیل پیدا کرده است و دوستان عزیز در ظرف آن چند ساعت که از گمرک خرمشهر بازدید کردیم با دقت و بررسی کامل تذکراتی به مسئولان امر دادند و توصیه کردند که باید مأموران گمرک در تسریع و تسهیل کار مراجعین گمرک حداکثر کوشش را بکنند، آنچه بنظر می‌رسد مشکل گمرک خرمشهر و سایر گمرک خانه‌های دیگر مشکل باربری و انبارداری است که حد آن بنظر بنده بسیار ساده است و باید گمرک خود را از این جنجال و مشکل راحت بکند و مثت سایر کشورهای مترقی دیگر دولت ممکن است با بررسی و مطالعه کامل امر باربری و انبارداری را به بخش خصوصی واگذار کند تا هم مأمورین گمرک صرف تسریع و تسهیل کار مراجعین بشود. تجهیزات گمرک خرمشهر با توجه به میزان واردات و صادرات و حجم یار فوق‌العاده ناچیز است و بنده جدأ در این مورد از وزارت دارائی می‌خواهم که گمرک خرمشهر را با تجهیزات مدرن امروز مجهز بکند (دکتر عدل- گمرک جلفا را هم بفرمائید) بله میزان واردات جلفا هم قایل توجه است و الان دست کمی از خرمشهر ندارد بنده در مورد جلفا هم این تذکر را بدولت می‌دهم، مطلب سوم در مورد کادر اداری سازمان گمرک است این سازمان با ۳۵۰ نفر کارمند رسمی و حکمی و دون پایه اداره می‌شود بنا براین این تکمیل کادر گمرک را از کارمندان تحصیلکرده و مجرب که یکی از سازمانهای مهم دولتی است بنده به دولت متذکر می‌شوم بهر صورت کار مأمورین گمرک که آقایان از نزدیک حجم کار و فعالیت آنها را دیده‌اند قابل توجه بود و آنها با کمال رشادت به نواقص کار خودشان اذعان داشتند و اطمینان دادند با آنچه در اختیار دارند با مطالعه بهتر و بیشتر نواقص را رفع بکنند اگر احتیاج به تحصیل مجوزی هم از مجلس باشد لایحه آن را تهیه و سریعاً تقدیم بکنند، مرحله دوم بازدید ما از پالایشگاه آبادان بود که دیدن این پالایشگاه بسیار جالب و افتخارآمیز بود مأمورین و مهندسین پالایشگاه توضیحات کاملی در مورد کار این پالایشگاه دادند آنچه اساس کار و رئوس مطالب است که بنده لازم است بعرض برسانم این است که پالایشگاه آبادان از لحاظ نوع محصول نفتی در درجه اول و از لحاظ میزان استحصال در درجه دوم قرار دارد و آنچه که بیشتر از همه مایه افتخار و سربلندی نمایندگان است موضوع ایمنی پالایشگاه بود که در دنیا در درجه اول قرار دارد و حق اینست که ما به این موفقیت افتخار کنیم، کارگران و مهندسین جوان ما با علاقه و دلسوزی بیشتر و با ایمان کامل به وظیفه‌ای که دارند تلاش می‌کنند تا پیش آمدها و حریق به حداقل امکان تقلیل پیدا بکند، روی این اصل توانسته‌اند تقدیر و تشکر شرکت‌های نفتی دنیا را بخود جلب کنند (صحیح است) من به این سربازان فداکاری که در صنعت نفت انجام وظیفه می‌کنند می گویم که شما نتایج زحمات و فداکاری خود را به نحو احسن گرفته‌اید و آن سند افتخاری است که از شاهنشاه آریامهر دریافت کرده و رضایت خاطر خطیر ملوکانه را جلب کرده‌اید (صحیح است) بنابراین با کسب این افتخار اطمینان هست که در آتیه به موفقیت‌های بیشتری نایل گردید من به مدیر عامل شرکت ملی نفت و کلیه مأمورین و کارکنان و کارگران صنعت نفت درود می‌فرستم و موفقیت روز افزون آنها را در راه پیشرفت این صنعت عظیم مسئلت دارم (احسنت) دیدن پیشرفتهای جزیره خارک بخصوص در امر تحویل مواد نفتی و بازدید اطاق کنترله با آخرین سیستم و مدرن‌ترین دستگاه مجهز بود مایه سر افرازی ما گردیده بندر ماه شهر که اخیرأ اسکله آن بدست مبارک شاهنشاه آریامهر افتتاح گردید قادر خواهد بود کشتی‌هائی که باید به ظرفیت‌های خیلی بیشتر بارگیری کنند در این بندر پهلو بگیرند، صنعت پتروشیمی که ساختمان آن در کنار بندر شاهپور در دست ساختمان بود با فعالیت شبانه‌روزی و با ماشین‌های ساختمانی مدرن مشغول تلاش بوده‌اند، بطوری که توضیح می‌دادند این صنعت جدید در آتیه خیلی نزدیکی خواهد بود سرمایه‌گذاری اولیه را مستهلک کرده و هم‌اکنون که محصول این صنعت به بازار عرضه نشده تقاضاهای زیادی برای خرید به صنعت پتروشیمی عرضه می‌شود و قسمت عمده محصول آن پیش فروش شده است (صحیح است) امر کشاورزی توأم با صنعت در این استان پیشرفتهای شایانی داشته است بنده آنچه تحقیق کردم و بچشم دیدم سازمان عمران خوزستان در امر نیشکر کاری به توفیقات بزرگی نایل گردیده است، سابقاً در خوزستان که بنده سالها در آنجا مأموریت داشتم مردم به همدیگر می‌گفتند که در گذشته و در تاریخ دیده شده که در خوزستان نیشکر وجود داشته و بنده حالا عرض می‌کنم که نیشکر کاری در خوزستان به حدی رسیده است که میزان برداشت آن در درجه اول دنیا قرار دارد (یک نفر از نمایندگان- میزانش را بفرمائید) در هر هکتار تا حدود صد تن در صورتی که بیش از چهل تن پیش‌بینی نمی‌شد (یک نفر از نمایندگان- چند هکتار زیر کشت است؟) و میزان برداشت نیشکر در سال اول در حدود ده هزار تن بوده و امسال پیش‌بینی می‌شود که به پنجاه هزار تن برسد این بزرگترین موفقیت است و من به مجریان این طرح آفرین می‌گویم و تحسین می‌کنم که چنین طرح مطالعه شده‌ای در آنجا به مرحله اجرا و عمل در آوردند خوشوقتم به اطلاع نمایندگان محترم برسانم که در این سازمانهای بزرگ اعم از سد محمدرضا شاه کبیر یا شرکت آب و برق خوزستان یا کارخانه هفت تپه نیشکر خوزستان مطلقاً یک نفر خارجی خدمت نمی‌کند و کلیه کارهای آنجا بدست مهندسین و کارگران ایرانی اداره می‌شود (احسنت) ضمناً اطلاع پیدا کردیم که کشت چغندر که در خوزستان سالها می‌گفتند عملی نیست در نتیجه مطالعه شرکت تصفیه اهواز بصورت بسیار نیکوئی در آمده و از هم‌اکنون پیش بینی و مطالعه تأسیس دو کارخانه چغندر قند در خوزستان هست پیشرفتها و ترقیات روزافزون خوزستان یکی دوتا نیست که بنده بتوانم در این مکان مقدس و این مدت کوتاه به استحضار نمایندگان محترم برسانم بنده برای احتراز از تصدیع بیشتر عرایضم را خاتمه می‌دهم و از کلیه مردم حق شناس و با محبت خوزستان و رؤسا و کارمندان دولت و کادر نیروی دریائی جنوب که در این مسافرت حداکثر محبت و لطف را به ما کردند کمال تشکر را دارم و سپاسگزارم و همچنین از اقلیتهای مذهبی آبادان که آنجا نمایندگان مجلس را مورد محبت قرار دادند و لطف کردند کمال سپاسگزاری را دارم و توفیق همه نمایندگان و خدمتگزاران دولت را در اجرای منویات شاهنشاه آریامهر از خداوند متعال مسئلت دارم (احسنت).
رئیس- آقای ماهیار تشریف بیاورید.
ماهیار- مقام معظم ریاست محترم مجلس شورای ملی نمایندگان ارجمند ملت تاریخ کشورها خصوصاً تاریخ ملت ایران نشان داده است که هر وقت رهبری عالیقدری خردمند، با فراست و کیاست، دلسوز و مهربان مخصوصاً فرهنگ پرور و دادگستر ظهور کرده و در راه تحقیق بخشیدن به آمال و خواسته‌ها آرزوها ملت گام برداشته توانسته توفیق‌های بسیار زیادی نصیبش گردد این توفیق‌ها به قدری غیره منتظره و غیر قابل تصور است که ملت را به شاهراه سعادت و ترقی و تعالی سوق داده است تاریخ کشور ما خوشبختانه مملو و مشحون از این شواهد زنده و بارز است به عقب بر نمی‌گردیم و تاریخ گذشته را آنقدر ورق نمی‌زنیم چون وقت ضیق است و عرایض دیگری دارم که باید به استحضار نمایندگان محترم و ساحت مقدس مجلس شورای ملی برسانم فقط شاهد مثال تاریخ معاصر و اقدامات و اصلاحاتی است که اعلیحضرت رضاشاه کبیر در راه تضمین استقلال و عظمت کشور مبذول فرمودند همچنین گام‌هائی که فرزند برومندشان شاهنشاه آریامهر چه قبل و چه بعد از انقلاب چه بعد از انقلاب در راه تأمین سعادت و آسایش ملت ایران برداشته‌اند این کام‌ها بسیار موفق و مؤثر واقع شد بطوری که ملت حق شناس ایران تشکر کرد و سپاسگزار این رهبر عالیقدر خود بوده و هست ملت ایران بخوبی نشان داد که در مواقع خطیر مواقعی که رهبر عالیقدری مثل شاهنشاه رهبری او را بدست گرفته است توانسته از عهده این ترقیات و تعالی بخوبی برآید (صحیح است) عرض کردم سر موفقیت این ترقیات و این محبوبیت بی‌نظیر فقط و فقط این است یه شخص اول مملیت نهایت سعی و اهتمام را نسبت به آسایش ملت مبذول می‌دارند (صحیح است) ملت هم چون می‌بیند شخص اول مملکت شب و روز در رفاه و آسایش آنان می‌کوشد آنان همه پشت سر رهبر خود با سرعت سرسام‌آوری به پیش می‌روند (صحیح است) بنده باز از گذشته، یک سال پیش، یک ماه پیش، که هزاران برنامه‌های عمرانی و آبادانی انام پذیرفته شاهد مثال نمی‌آورم همین چند روز اخیر از روز جمعه گذشته چندین برنامه را ما در روزنامه خواندیم از رادیو شنیدیم و از تلویزیون مشاهده کردیم که این برنامه‌ها یکی پس از دیگری با موفقیت انجام گرفت و بوسیله شخص ایشان بود که در روز همین جمعه بزرگترین کارخانه یعنی نیروگاه حرارتی خاورمیانه با دست مبارک ایشان در جنوب تهران فرح آباد افتتاح گردید این کارخانه مدرن که بزرگترین و جدیدترین کارخانه برق دنیاست این نوید را به کشور می‌دهد که کشور همپای ترقی و تعالی که در قسمتهای کشاورزی در پیش گرفته در قسمت صنعتی شدن هم مقام شامخی را احزار خواهد کرد همچنین خاندان جلیل سلطنت از پدر مهربان ملت ایران باز در همین روزها برنامه‌هائی را در راه دلجوئی ار مرضی و همچنین در راه توسعه فرهنگ انجام دادند همه شنیدید که شهبانوی گرامی و محبوب ایران هیئت مدیره انجمن مبارزه با سرطان را به حضور پذیرفتند و تصمیمات لازمی نسبت به بهبود حال مرضی اتخاذ فرمودند باز ما در همان روز شنبه در روزنامه‌ها خواندیم والا حضرت نیکوکار و محبوب ایران اشرف پهلوی در این هوای سرد و طوفانی به جنوب تشریف بردند، به اهواز تشریف بردند و هیئت امنای دانشگاه گندی شاپور را به حضور پذیرفتند و اقدامات مؤثری راجع به توسعه علم و فرهنگ اتخاذ فرمودند همچنین والا حضرت والا گهر شهناز پهلوی در همان روز شنبه ما در روزنامه‌ها خواندیم و می‌دانیم که سازمان سلطنتی تشویق و معاونت دانشجویان را بنت به امر ر بزرگوار خود به حضور پذیرفتند و تصمیماتی در راه رفاه حال دانشجویان که جوانان کشورند و سرمایه‌های لایزال و تمام نشدنی کشورند اتخاذ فرمودند این تصمیمات که من شمه‌ای از آن را عرض کردم و بسیار هم مختصر عرض کردم هر روز و هر ساعت و هر دقیقه دراقصی نقاط کشور به منصه ظهور و بروز می‌رسد و جزء هزاران برنامه عمرانی و آبادانی است که انجام می‌شود خوشبختانه با موفقیت هم انجام می‌پذیرد لازم میدانم از فرصت استفاده کنم چون از شخص اول مملکت برای سرافرازی و برای کسب افتخارات بیشتر فردا به مسافرت می‌روند (عده‌ای از نمایندگان- امروز) معذرت می‌خواهم امروز به مسافرت تشریف می‌برند عرض کردم برای کسب افتخارات بیشتر تشریف می‌برند شاه بیت عارف ربانی ایران حافظ را از زبان حال خود بکنیم و بگوییم آن سفر کرده که صد قافله دل همراه اوست هر کجا هست خدایا به سلامت دارش (احسنت) ضمناً از فرصت استفاده می‌کنم و خواسته‌های مردم گیلان را که بارها به من امر کرده‌اند باستحضار ساحت مقدس مجلس شورای ملی میرسانم بطور اختصار و ایجاز این خواسته‌ها را بعرض می رسانم در رأس این تقاضا و قبل از اینکه وارد تقاضاها و قبل از اینکه وارد تقاضاها بشوم از کوشش‌های شبانه‌روزی و اهتمامی که دولت جناب آقای هویدا و نماینده استان جناب آقای دکتر سام نسبت به عمران و آبادی گیلان مبذول می‌فرمایند از طرف اهالی گیلان مخصوصاً اهالی فرهنگ پرور شهرستان آستارا تشکر و سپاسگذاری بنمایم امل خواسته‌های گیلان در رأس این خواسته‌ها که مدتهاست اهالی گیلان در انتظار انجامش هستند و یکی از خواسته‌های دیرین گیلان است تأسیس دانشگاه است (صحیح است) تأسیس دانشگاه هنگامی که شاهنشاه فرهنگ پرور ما در تمام نقاط کشور و در تمام شئون دستور می‌فرمایند مدارس ایجاد شود حتی در استانهائی که از لحاظ فرهنگ نسبت به گیلان آنقدرها پیشرفت ندارند در آنجا هم دستور تشکیل دانشگاه می‌دهند این خواسته اهالی گیلان مخصوصاً گیلانی که به لقب وفادار از شخص شخیص شاهنشاه مفتخر شده است و با تمام علاقه‌ای که جناب آقای هویدا به نشر و توسعه فرهنگ دارند و از شخص شخیص ایشان پیروی می‌کنند اهالی گیلان در انتظارند که هر چه زودتر این آرزوی دیرین گیلان بر آورده شود برای جناب آقای هویدا انجام این خواسته‌ها درست است مهم است ولی بسیار کوچک است چون دولتهای سابق طی سالیان متمادی نتوانستند که آرزوی دیرین ملت ایران را انجام دهند ولی این آرزوها را آقای هویدا به پیروی از منویات عالی شاهنشاه انجام دادند مانند کارخانه ذوب آهن، لوله کشی گاز که واقعاً کشور ما را از لحاظ صنعت در عداد کشورهای مترقی دنیا قرار می‌دهد وقتی این آرزوهای مهم و بزرگ را انجام می‌دهند تأسیس دانشگاه مخصوصاً با توجه به تعداد فارغ‌التحصیلان دیپلمه گیلان چیز خیلی مهمی نیست گیلان خوشبختانه دیپلمه زیاد دارد ۷۰ درصد دانشجویان دانشگاه تبریز را دانشجویان گیلانی تشکیل می‌دهند من خواهش می‌کنم مخصوصاً امروز که لایحه تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی مطرح است از جناب آقای رهنما وزیر دانشمند این وزارتخانه و از وزارت آموزش و پرورش خواهش می‌کنم با توجه به امکانات محلی و اقلیمی گیلان ما می‌توانیم دانشکده‌های کشاورزی و دامپزشکی را در وهله اول ایجاد کنیم بنده چون فرهنگی هستم میدانم مشکلات زیاد است اما با توجهی که خواهند فرمود و با توجه به مقدورات مخصوصاً در برنامه چهارم که عنقریب به مجلس تقدیم می‌شود خواهش می‌کنم کاری شود که این آرزوی دیرین مردم گیلان جامه عمل بپوشد.
رئیس- آقای ماهیار وقت جنابعالی تمام شد بقیه را به روز دیگر موکول کنید.
ماهیار- چون وقت بنده تمام شده با اجازه مجلس بقیه خواسته‌ها را به وقت دیگر موکول می‌کنم (احسنت).
رئیس- آقای شهرستانی بفرمائید.
شهرستانی- با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم بطوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است بنا به فرمان شاهنشاه آریامهر سازمان سلطنتی تشویق و معاونت دانشجویان بریاست عالیه والاحضرت شاهدخت شهناز پهلوی تشکیل گردیده است و در اولین جلسه شورای سازمان مذکور که در این هفته شروع به کار کرد والا حضرت فرمودند: نیت اصیل و مقدس پدر تاجدارم اینست که این سازمان به دانشجویان می‌کند دانشجویان امید کشور و نیازمند تقویت هستند بایستی هم از نظر مادی و هم از نظر معنوی مورد توجه قرار گیرند و از خواسته‌های منطقی و معقول آنان بدون عصب پشتیبانی کنیم.
بدون تردید دانشجویان بزرگترین ثروت حقیقی کشور ما هستند و آنان نه تنها میراث گذشته را نگهبانی خواهند کرد بلکه با سرمایه علمی خود آن را افزایش داده و به آیندگان تحویل می‌دهند. با کوشش‌های همه جانبه‌ای که در اجرای منشور انقلاب سفید ملی بعمل می‌آید توجه به مشکلات و احتیاجات دانشجویان و فراهم ساختن وسایل آسایش خاطر آنان از اهم مسائل اجتماعی است جوانان با استعداد ما که همیشه با تمام وجودشان در خدمتگزاری با این آب و خاک عشق می‌ورزند در شرایط مساعد امروز بیش از گذشته مایلند در سازندگی ایران نوین سهیم و شریک باشند زیرا انقلاب عظیم ششم بهمن ۴۱ که اکثریت ملت ما را از قید بندگی و استثمار و نظام و ورشکسته قرون وسطائی نجات بخشید با آرزوهای جوانان روشنفکر ما جامه عمل پوشانید لذا تحولاتی که بر اساس عدالت اجتماعی و در اثر افکار خلاقه رهبر عالیقدر ملت ایران بوجود آمد مورد ستایش و پشتیبانی قاطبه روشنفکران و جوانان تحصیلکرده قرار گرفت. ما برای جبران عقب‌افتادگی‌های گذشته احتیاج به نیروی انسانی داریم تا از منابع بیکران ملی خود استفاده کنیم و برنامه‌های وسیع آبادانی و بهرورزی ملی خود را به مرحله اجرا درآوریم و در این راه باید از استعدادهای خداداد و هوش سرشار جوانان ایرانی استفاده کنیم زیربنائی که امروز در امور اقتصادی و عمرانی و رفورم اجتماعی کشور پی‌ریزی شده است باید با کوشش و مدیریت صحیح نسل جوان مراحل تکامل را بپیماید تا فرزندانمان در دنیای بهتری زندگی نمایند توجه به همین مسائل است که بزرگ پرچم دار انقلاب عنایت مخصوصی به آموزش و پرورش استعدادها و توسعه و تجهیز کلیه قوا در راه بیداری و آمادگی علمی و فنی ملت خود فرموده‌اند تا جائی که در کتاب انقلاب سفید یه آئینه تمام نمای افکار بلند و آرمانهای پدر تاجدار ماست چنین می‌فرمایند:
یکی از ارمغانهائی که انقلاب ما می‌توانست به توده‌های عظیم ایرانی بدهد مسلماً کوشش در باسواد کردن آنها بود دو هزار سال پیش سیسرون خطیب معروف رم می‌گفت (حکومت چه هدیه‌ای بزرگتر یا بهتر از این می‌تواند به ما بدهد که جوانان ما را تعلیم بدهد و با سواد کند؟) و این گفته پس از دو هزار سال در مورد ما صادق است.
انصاف این است که رئیس کشور و مربی بزرگ اجتماع ما با ایجاد سپاه دانش و دعوت ملتها در امر پیکار جهانی علیه بیسوادی، تأسیس کتابخانه سلطنتی و دانشگاه آریامهر و بنیادهای فرهنگی توسعه و تجهیز دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی و بالاخره تشکیل شورای سلطنتی تشویق و معاونت دانشجویان بزرگترین هدایا را به فرزندان خود عنایت فرموده‌اند. اکنون برای پاسداری از این همه نعمت که به نسل جوان ارزانی شده لازم است دانشجویان به نقش اساسی و رسالت تاریخی خود آگاه شوند و قوای خود را برای کسب دانش و فضیلت بکار اندازند تا هم آهنگ با سایر زنان و مردان و خواهران و برادران خود این انقلاب عظیم ملی را که جهان متمدن امروزه در خود افتخارات تاریخی ملت ما دانسته است به بهترین وجه به ثمر برسانند.
تشکیل سازمان تشویق و معاونت دانشجویان همزمان با شروع کار وزارت جدیدالتأسیس علوم و آموزش عالی فرصت مناسبی است تا با همکاری اساتیدکاران و مورد علاقه دانشجویان چنان رابطه مستحکمی بین استاد و دانشجو از یک طرف و اصلاحات اساسی و آمالهای ملی از جانب دیگر برقرار شود که همه مردم را به آینده درخشان این سرزمین پر افتخار مطمئن نماید استعدادهای نهفته جوانان شناخته شود مشکلات فردی و جمعی آنان مرتفع گردد و سازمانهای تعلیماتی و تربیتی برای پرورش بهتر این نیروهای خلاق به کار افتد من قطع دارم که تمام ملت ایران از زن و مرد و پیرو جوان و در صف مقدم نمایندگان مجلس در سراسر کشور برای پیشرفت مقاصد این سازمان که انشاءالله به همه ناملایمات و مشکلات دانشجویان خاتمه خواهد داد کمال مجاهدت و همکاری را خواهند فرمود.
(احسنت- احسنت)
- استرداد لایحه استخدام رائول کوریل متخصص فرانسوی باستان شناسی بوسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
۳- استرداد لایحه استخدام رائول کوریل متخصص فرانسوی باستان شناسی بوسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
رئیس- وارد دستور می‌شویم. آقای دکتر یگانه فرمایشی دارید بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور) - با اجازه مقام معظم ریاست در سال ۱۳۴۲ لایحه‌ای برای استخدام آقای کوریل کارشناس فرانسوی برای امور باستان شناسی تقدیم مجلس شورای ملی شده بود چون دیگر بوجود ایشان احتیاجی نیست با اجازه مقام ریاست این لایحه مسترد می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت فرهنگ و هنر
۴- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت فرهنگ و هنر
رئیس- آقای راد بفرمائید.
راد (معاون وزارت فرهنگ و هنر)- با اجازه مقام محترم ریاست لایحه مربوط به خرید اراضی مجاور ابنیه و آثار باستانی را بصورت مادۀ واحده تقدیم می‌نماید غرض عمده از تقدیم این لایحه حفظ و نگهداری آثار باستانی است تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس- به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تصویب صورتجلسه
۵- تصویب صورتجلسه
رئیس- نسبت به صورتجلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورتجلسه قبل تصویب می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی
۶- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی
رئیس- گزارش شور اول لایحه دولت راجع به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۱۶ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۴۶۴۸۲- ۱۳۴۶/۱۰/۶دولت راجع به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مساح شاهنشاهی را که به شماره ۱۵۰ چاپ شده بود مورد رسیدگی قرار داد و مادۀ واحد پیشنهادی را عیناً تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده- تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مصلح شاهنشاهی بشرح زیر اصلاح و از تاریخ تصویب همان قانون قابل اجرا می‌باشد.
- تبصرۀ ۴- افسران و کارمندانی که با داشتن لااقل بیست سال تمام سابقه خدمت به استناد بند د مادۀ ۱۵ قانون استخدام نیروهای مساح شاهنشاهی از خدمت اخراج گردند از تاریخ اخراج با عائله تحت تکلف آنان برابر مقررات تبصرۀ ۲ این ماده رفتار خواهد شد.
این قبیل اخراج شدگان حق استفاده از مقررات مادۀ ۱۰۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را ندارند مگر آنکه فاقد عائله مستمری بگیر بوده باشند چنانچه افسران و کارمندان موضوع این تبصره در سایر جلسه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به خدمت مشغول شوند از تاریخ اشتغال به خدمت مستمری پرداختی به عائله آنان قطع خواهد شد.
مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.
گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسۀ ۱۸ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه مربوط باصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون نظام را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- دیهیم.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسۀ ۲۱ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون نظام را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی- دکتر رفیعی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش راجع به تأیید عمل دولت در مورد تدریس آقایان دکتر طاهر ضیائی- دکتر خانلری و دکتر باهری و ارسال به مجلس سنا
۷- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش راجع به تأیید عمل دولت در مورد تدریس آقایان دکتر طاهر ضیائی- دکتر خانلری و دکتر باهری و ارسال به مجلس سنا
رئیس- گزارش شور دوم لایحه راجع به تأیید عمل دولت در مورد تدریس آقایان دکتر طاهر ضیائی- دکتر خانلری- دکتر باهری مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسۀ ۲۰ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور خانم دکتر پارسای لایحۀ شمارۀ ۲۰۰۳۴- ۴۱/۵/۲۹ ارسالی از مجلس سنا راجع بتأیید عمل دولت در مورد تدریس آقایان دکتر طاهر ضیائی- دکتر خانلری- دکتر باهری را که به شمارۀ ۱۴۲ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و بشرح زیر بتصویب رسانید.
مادۀ واحده- عمل دولت در اجرای تصویب‌نامۀ شمارۀ ۲۰۰۳۴- ۱۳۴۱/۵/۲۹ بر اساس مادۀ واحده مصوب ۱۳۴۲/۹/۲۰ تأیید می‌شود.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش- موسوی ماکوئی.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسۀ ۱۳۴۶/۱۰/۲۱ با حضور نمایندۀ دولت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به تأیید عمل دولت در مورد تدریس آقایای دکتر طاهر ضیائی- دکتر خانلری- دکتر باهری را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد تأیید نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- دیهیم.
رئیس- ماده واحده مطرح است، نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. برای تصویب مجدد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- اخذ رأی نهائی و تصویب لایحه مربوط به انتقال دفاتر مطبوعاتی خارج از کشور به وزارت امور خارجه و ابلاغ به دولت
۸- اخذ رأی نهائی و تصویب لایحه مربوط به انتقال دفاتر مطبوعاتی خارج از کشور به وزارت امور خارجه و ابلاغ به دولت
ماده واحده- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ پنج میلیون و نهصد و هفتاد و نه هزار و یکصد و شصت و هفت (۵۹۷۹۱۶۷) ریال بابت هزینه سه ماهه آخر سال ۱۳۴۶ دفاتر مطبوعاتی خارج کشور که به وزارت امور خارجه منتقل می‌شود از اعتبارات ردیف ۱۱۰ بودجه سال جاری کشور مربوط اطلاعات کسر و به بودجه وزارت امور خارجه اضافه نمایند.
- تبصرۀ ۱- ریز مواد و برنامه‌های مربوط به مبلغ مزبور (که از بودجه سال ۱۳۴۶ وزارت اطلاعات کسر می‌شود) از طرف این وزارتخانه تعیین خواهد شد.
- تبصرۀ ۲- نحوۀ همکاری وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات در مورد دفاتر مطبوعاتی از طرف وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات پیشنهاد شده و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
لایحه قانون بالا مشتمل بر یک ماده و دو تبصره در جلسه روز دوشنبه هجدهم دی ماه یک هزار و سیصد و چهل و شش شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.
رئیس- نسبت به این لایحۀ با ورق اخذ رأی می‌شود. (اسامی نمایندگان به ترتیب زیر وسیله منشی (آقای مهندس صائبی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد).
- آقایان دکتر ستوده- ضیاء احمدی- فروتن- دکتر قهرمان- ملک افضلی- عامری- سرتیپ پور- صدقیانی زاده- مهندس معتمدی- دکتر بیت منصور- فرهاد پور- دکتر کفائی- کاسمی- دکتر متین- شهرستانی- دکتر اسفند یاری- مهندس کیا کجوری- بانو دکتر دولتشاهی- ظفر- دکتر نجیمی- خانلر قراچورلو- حی- جهانشاهی- تهرانی- مخندس صائبی- مهندس یار محمدی- بدر صالحیان- یوسفی- دکتر رفعت- دکتر عدل طباطبائی- کورس- سعید وزیری- مسعودی- دکتر الموتی- دکتد عدل- دکتر صاحبقلم- شیخ الاسلامی- دکتر امامی خوئی- بیات- بختیار بختیاریها- روستا- دکتر خیر اندیش- جاماسبی- پور ساطع- مهندس اربابی- حیدر صائبی- ثامنی- مریدی- مخندس اسدی سمیع- دکتر رهنوردی- حق شناس- دکتر محققی- دانشمند- معزی- دکتر بهبهانی- مهندس زرآور- دکتر زعفرانلو- مهندس ریاحی- مهندس بریمانی- دکتر امین- مهاجرانی- توسلی- دکتر خزائلی- امام مردوخ- بانو تربیت- مخندس عترت- دکتر صالحی- مبارکی- غلام نیاکان- مهندس پروشانی- دکتر ملکی- محمد اسدی- دکتر اعتمادی- امامی رضوی- عباس میرزائی- امیر احمدی- تیمسار همایونی- مهندس ریاضی- دکتر میر علاء- بانو جهانبانی- دکتر صدر- کلانتر هرمزی- مهندس اردلان- اخلاقی- پوربابائی- پدرامی- فیاض فاضلی- دکتر اسدی- خواجه نوری- دکتر ضیائی-مهندس جلالی نوری- دکتر یزدان پناه- مهندس برومند- دکتر پرتو اعظم- مهندس ارفع- مهندس کیا- شیخ بهائی- دکتر صفائی- مهندس پرویز بهبودی ظم - محمد ولی قراچورلو- دکتر حکیم شوشتری- مهندس عطائی- بانو سعیدی- دکتر حبیب اللهی- جوادی- مهندس فیروز عدل- کمالوند- شاهنده- دکتر عظیمی- کریم بخش سعیدی- مهندس اخوان- مهندس قادر پناه- بختیاری پور- دکتر غنی- محدث زاده- مهندس سهم الدینی- دکتر رضوانی- ریگی- زرگرزاده- دکتر شریعت- بهنیا- موسوی ماکوئی- فولادوند- مانی- بانو ابتهاج سمیعی- دکتر درودی- فخر طباطبائی- سلیمانی- قاضی زاده- تیمسار وحدانیان- ماهیار- دکتر یگانگی- دکتر سبزواری- پردلی- دکتر فربود- دتر گاگیک- پزشکپور- دکتر فریور- دکتر عاملی تهرانی- دکتر طالع- جوانشیر- مروتی- موسی صالحی- مهندس بهرام زاده ابراهیمی- امیر احمدی- ایلخانی پور- محسنی مهر- تیمسار نکوزاد- اولیاء- شاخوئی- بانو زاهدی- دکتر معتمد وزیری- دکتر مهدوی- دکتر رفیعی- مصطفوی نائینی- دکتر مدنی- دکتر مهندس ناصر بهبودی- پاینده- دکتر مهذب- دکتر دادفر- ابوذر- مهندس زنجانچی- فضائلی- اهری- دکتر موثقی- دکتر سعید- کلانتری- مرتضوی- پروفسور مخبر فرهمند- دکتر بقائی یزدی- رضازاده- آموزگار بوشهری- شکیبا- ملکزاده آملی- معیری- دکتر وحیدنیا- صادق سمیعی- صائب- مرندی- پزشکی- روحانی- دیهیم- دکتر برومند- صادقی- مهندس معینی- مهندس معینی زند- مجد- موقر- رامبد- ساگینیان- تیمسار حکیمیان- معظمی.
(آراء مأخوذه شماره شد و نتیجه به قرار زیر اعلام گردید)
- آراء موافق ۱۷۸ رأی.
رئیس- لایحه با ۱۷۸ رأی موافق به اتفاق آراء تصویب شد. به دولت ابلاغ می‌شود. موافقین-
- آقایان دکتر ستوده- ضیاء احمدی- فروتن- دکتر قهرمان-ملک افضلی- عامری- سرتیپ پور- صدقیانی زاده- مهندس معتمدی- دکتر بیت منصور- فرهاد پور- دکتر کفائی- کاسمی- دکتر متین- شهرستانی- دکتر اسفندیاری- مهندس کیا کجوری- بانو دکتر دوتشاهی- ظفر- دکتر نجیمی- خانلر قراچورلو- حی- جهانشاهی- تهرانی- مهندس صائبی- مهندس یار محمدی- بدر صالحیان- یوسفی- دکتر رفعت- دکتر عدل طباطبائی- کورس- سعید وزیری- مسعودی- دکتر الموتی- دکتر عدل- دکتر صاحبقلم- شیخ الاسلامی- دکتر امامی خوئی- بیات- بختیار بختیاریها- روستا- دکتر خیر اندیش- جاماسبی- پورساطع- مهندس اربابی- حیدر صائبی- ثامنی- مریدی- مهندس اسدی سمیع- دکتر رهنوردی- حقشناس- دکتر محققی- دانشمند- معزی- دکتر بهبهانی- مهندس زرآور- دکتر زعفرانلو- مهندس- ریاحی- مهندس بریمانی- دکتر امین- مهاجرانی- توسلی- دکتر خزائلی- امام مردوخ- بانو تربیت- مهندس عترت- دکتر صالحی- مبارکی- غلام نیاکان- مهندس پروشانی- دکتر ملکی- محمد اسدی- دکتر اعتمادی- امامی رضوی- عباس میرزائی- امیر احمدی- تیمسار همایونی- مهندس ریاضی- دکتر میر علاء- بانو جهانبانی- دکتر صدر- کلانتر هرمزی- مهندس اردلان- اخلاقی- پور بابائی- پدرامی- فیاض فاضلی- دکتر اسدی- خواجه نوری- دکتر ضیائی- مهندس جلالی نوری- دکتر یزدان پناه- مهندس برومند- دکتر پرتو اعظم- مهندس ارفع- مهندس کیا- شیخ بهائی- دکتر صفائی- مهندس پرویز بهبودی- محمد ولی قراچورلو- دکتر حکیم شوشتری- مهندس عطائی- بانو سعیدی- دکتر حبیب اللهی- جوادی- مهندس فیروز عدل- کمالوند- شاهنده- دکتر عظیمی- کریم بخش سعیدی- مهندس اخوان- مهندس قادر پناه- بختیاری پور- دکتر غنی- محدث زاده- مهندس سهم الدینی- دکتر رضوانی- ریگی- زرگرزاده- دکتر شریعت- بهنیا- موسوی ماکوئی- فولادوند- مافی- بانو ابتهاج سمیعی- دکتر درودی- فخر طباطبائی- سلیمانی- قاضی زاده- تیمسار وحدانیان- ماهیار- دکتر یگانگی- دکتر سبزواری- پردلی- دکتر فربود- دکتر گاگیک- پزشکپور- دکتر فریور- دکتر عاملی تهرانی- دکتر طالع- جوانشیر- مروتی- موسی صالحی- مهندس بهرامزاده ابراهیمی- امیر احمدی- ایلخانی پور- محسنی مهر- تیمسار نکوزاد اولیاء- شاخوئی- بانو زاهدی- دکتر معتمد وزیری- دکتر مهدوی- دکتر رفیعی- مصطفوی نائینی- دکتر مدنی- دکتر مهندس ناصر بهبودی- پاینده- دکتر مهذب- دکتر دادفر- ابوذر- مهندس زنجانچی- فضائلی- اهری- دکتر موثقی- دکتر سعید- کلانتری- مرتضوی- پروفسور مخبر فرهمند- دکتر بقائی یزدی- رضازاده- آموزگار- بوشهری- شکیبا- ملکزاده آملی- معیری- دکتر وحیدنیا- صادق سمیعی- صائب- مرندی- پزشکی- روحانی- دیهیم- دکتر برومند- صادقی- مهندس معینی- مهندس معینی زند مجد- موقر- رامبد- ساگینیان- تیمسار حکیمیان- معظی.
- مذاکره در کلیات گزارش شور اول کمیسیون اموزش و پرورش راجع به تشکیل وزارت علوم و آموزش عالی
۹- مذاکره در کلیات گزارش شور اول کمیسیون اموزش و پرورش راجع به تشکیل وزارت علوم و آموزش عالی
رئیس- گزارش شور اول لایحه دولت راجع به تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۲۱ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای دکتر رهنما وزیر مشاور لایحه شمارۀ ۶۷۶۳۲-۱۳۴۶/۹/۲۸ دولت راجع به تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی را که به شمارۀ ۱۲۲ چاپ شده است مطرح نمود و پس از اصلاحاتی مورد تصویب قرار دارد.
اینک گزارش آنرا بشرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ ۱- بموجب این قانون وزارت علوم و آموزش عالی به منظور انجام وظایف زیر تأسیس می‌گردد:
- الف- تعیین هدفهای علمی و تحقیقاتی و آموزشی و تهیه و تنظیم پیشنهاد برنامه‌های مربوط به علوم و پژوهشهای علمی و آموزش عالی با توجه به هدفهای عمرانی و اجتماعی کشور.
- ب- تعیین خط مشی تعلیماتی کشور و تنظیم طرحهای کلی و اساسی و آموزشی در کلیه سطوح و رشته‌های تعلیماتی و همآهنگ ساختن آنها با یکدیگر.
- پ- صدور اجازه تأسیس و توسعه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و نظارت بر امور آنها.
- ت- تعیین ضابطه‌های لازم برای سازمان و تعداد و انواع مشاغل و مقررات استخدامی کادر آموزش و تحقیقاتی و درجات تحصیلی در دانشگاهها- مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات تحقیقاتی.
- ث- تعیین خط مشی کلی در مورد اعزام دانشجویان به خارج از کشور و اداره مربوط به آنان در مراحل اعزام- تحصیل و بازگشت.
- ج- توسعه پژوهشهای علمی در سراسر کشور و تشویق و ارشاد پژوهشهای جمعی و فردی.
- چ- بسط و توسعه و ترویج علوم و فنون در شئون مختلف کشور.
- ح- ایجاد و تجهیز و توسعه مراکز تحقیقاتی و علمی مورد نیاز و نظارت بر کلیه مراکز تحقیقاتی و علمی کشور.
- خ- بررسی و تصویب طرحهای تحقیقاتی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و مراکز تحقیقاتی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تجویز ادامه یا تعطیل برنامه‌های تحقیقاتی موجود.
طرحهای تحقیقاتی طرحهائی می‌باشد که هدف آنها بدست آوردن اطلاعات نو در زمینه علم و دانش است.
مادۀ ۲- کلیه وظایف و اختیارات وزیر آموزش و پرورش در شورای مرکزی دانشگاهها و هیأت‌های امنأ دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به وزیر علوم و آموزش عالی محول می‌گردد وزیر آموزش و پرورش یا قائم مقام او نیز عضویت هیئت‌های امناء را خواهد داشت.
مادۀ ۳- وظایف آموزش و پرورش در امور مربوط به دانشسرایعالی و بخش تربیت دبیر هنر سرایعالی به وزارت علوم و آموزش عالی تفویض می‌شود.
وزارت علوم و آموزش عالی نیازمندیهای وزارت آموزش و پرورش را از حیث دبیر با همکاری آن وزارت تأمین خواهد کرد.
ماۀ ۴- وظایف و مسئولیت‌های وزارت آموزش و پرورش در مورد اداره نمایندگانی ثابت ایران در یونسکو و امور بورسهای خارجی و روابط فرهنگی در سطح آموزش عالی به وزارت علوم و آموزش عالی تفویض می‌شود.
مادۀ ۵- وظایف و اختیارات شورایعالی آموزش و پرورش مربوط به مادۀ ۱ این قانون و نیز رسیدگی به مدارک تحصیلی صادر از مدارس کشورهای خارجی برای ورود در دانشگاهها و مؤسسات عالی و همچنین صحت و سقم و تعیین ارزش و تطبیق ان با مراحل تحصیلی در ایران به وزارت علوم و آموزش عالی محول می‌شود.
مادۀ ۶- وزارت علوم و آموزش عالی مجاز است شوراها و مراکز و مؤسساتی را که برای انجام هدفهای مندرج در این قانون لازم باشد تشکیل دهد. مراکز و مؤسسات مزبور مشمول قانون محاسبات عمومی و آئین‌نامۀ معاملات دولتی نخواهند بود و بر طبق اساسنامه‌ای اداره خواهند شد که پس از تصویب کمیسیونهای دارائی و امور استخدام و سازمانهای اداری و کمیسیون مربوط به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
مادۀ ۷- آن تعداد از مستخدمین وزارت آموزش و پرورش و آن مبلغ از بودجه و دارائی آن که لازم است در اجرای این قانون به وزارت علوم و آموزش عالی منتقل شود به وسیله وزارت مذکور تعیین و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
مادۀ ۸- آئین‌نامه‌های لازم برای اجرای این قانون و همچنین آئین‌نامه مربوط بوظایف و ترکیب و نحو تعیین اعضای شورای مرکزی دانشگاهها با توجه به وظایف مندرج در این قانون بوسیله وزارت علوم و آموزش عالی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
مادۀ ۹- وزارت علوم و آموزش عالی مکلف است سازمان لازم را برای انجام وظایف محوله بر اساس تبصرۀ ۳ مادۀ ۸ لایحه قانونی استخدام کشوری مصوب ۳۱ خرداد ماه ۱۳۴۵ تهیه کند.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش - موسوی ماکوئی.
گزارش شور اول از کمیسیونهای امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۲۱ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای دکتر رهنما وزیر مشاور لایحه دولت راجع به تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی را که به شمارۀ ۱۲۲ چاپ شده است مطرح نمود و گزارش کمیسیون آموزش و پرورش را در مواد مربوط مورد تأیید و تصویب قرار داد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- دیهیم.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی جلسه ۲۱ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای دکتر رهنما وزیر مشاور لایحه دولت راجع به تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی که به شمارۀ ۱۲۲ چاپ شده است مطرح نمود و مواد مربوط را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی- دکتر رفیعی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول مطرح است....
پزشکپور- در کلیات لایحه ثبت نام شده بود.
رئیس- پس چرا نفرمودید؟
پزشکپور- وقتی که ثبت نام شد دیگر نیازی نیست که در اینجا گفته شود.
خواجه نوری- اشکالی ندارد در مواد صحبت بفرمایند.
رئیس- در مواد صحبت بفرمائید ماده اول قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)
مادۀ ۱- بموجب این قانون وزارت علوم و آموزش عالی بمنظور انجام وظایف زیر تأسیس می‌گردد.
- الف- تعیین هدفهای علمی و تحقیقاتی و آموزشی و تهیه و تنظیم پیشنهاد برنامه‌های مربوط به علوم و پژوهشهای علمی و آموزش عالی با توجه به هدفهای عمرانی و اجتماعی کشور.
- ب- تعیین خط مشی تعلیماتی کشور و تنظیم طرحهای کلی و اساسی آموزشی در کلیه سطوح و زشته‌های تعلیماتی و هماهنگ ساختن آنها با یکدیگر.
- پ- صدور اجازه تأسیس و توسعه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و نظارت بر امور آنها.
- ت- تعیین ضابطه‌های لازم برای سازمان و تعداد و انواع مشاغل و مقررات استخدامی کادر آموزش و تحقیقاتی و درجات تحصیلی در دانشگاهها- مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات تحقیقاتی.
- ث- تعیین خط مشی کلی در مورد اعزام دانشجویان به خارج از کشور و اداره امور مربوط به آنان در مراحل اعزام- تحصیل و بازگشت.
- ج- توسعه پژوهشهای علمی در سراسر کشور و تشویق و ارشاد پژوهشهای جمعی و فردی.
- چ- بسط و توسعه و ترویج علوم و فنون در شئون مختلف کشور.
- ح- ایجاد و تجهیز و توسعه مراکز تحقیقاتی و علمی مورد نیاز و نظارت بر کلیه مراکز تحقیقاتی و علمی کشور.
- خ- بررسی و تصویب طرحهای تحقیقاتی وزارتخانه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و تجویز ادامه یا تعطیل برنامه‌های تحقیقاتی موجود.
طرحهای تحقیقاتی طرحهائی می‌باشد که هدف آنها بدست آوردن اطلاعات نو در زمینه‌های علم و دانش است.
رئیس- آقای دکتر عاملی تشریف بیاورید.
دکتر عاملی- جناب آقای رئیس نمایندگان ارجمند حضار محترم گرچه من اجازه خواسته بودم در کلیات مطالبی بعنوان مخالف بعرض برسانم.
رئیس- حالا در کلیات می‌توانید صحبت بفرمائید مانعی ندارد.
دکتر عاملی- حالا همانطور که موافقت فرمودند همان مطالب را که اتفاقاً بی مناسبت با ماده اول هم نیست در اینجا به عرض خواهم رساند، البته از لحاظ نامنویسی در ورقه من در ستون مخالف نامنویسی کردم ولی در اینجا باید این توضیح را بعرض برسانم که شاید اساساً اصطلاح مخالف و موافق اصطلاح چندان مناسبی برای نمودار ساختن مفهومی که از ردیف مخالف است نباشد مخالف کسی نیست که با موجودیت این لایحه در اینجا باید این توضیح را بعرض برسانم که شاید اساساً اصطلاح مخالف و موافق اصطلاح چندان مناسبی برای نمودار ساختن مفهومی که از ردیف مخالف است نباشد مخالف کسی نیست که با موجودیت این لایحه و محتویات این لایحه مخالف باشد بلکه مخالف کسی است که از نقطه نظر مقابل مطالب را مورد بررسی قرار می‌دهد در واقع طرف بحث هست اگر شما نقاط مثبتی را می‌بینید کسی که در طرف مقابل نشسته است ممکن است به نقاط ضعف و به نقاط و نکات دیگری توجه کند غیر از آنچه که موافق با آن می‌نگرد بنابراین مخالف من با موجودیت وزارت علوم و آموزش عالی نیست بلکه نقطه‌های نظر مقابل ما نقطه‌های نظری است که توضیح دهنده اصول و نکات اساسی در مورد خط مشی این وزارتخانه می‌باشد در اینجا به دو دلیل می‌توانم بگویم که مادر نقطه مقابل قرار گرفته‌ایم اول اینکه صرف نظر موجودیت این وزارتخانه نمی‌تواند نشان دهنده خط مشی باشد که این وزارتخانه در آینده دنبال می‌کند در اینجا ما نکاتی را که درباره خط مشی این وزارتخانه داریم مطرح می‌کنیم تا بعد چنانچه مدار تنظیم لایحه و فعالیتهای بعدی منطبق با این خط مشی بود ما را موافق آن بشناسند و اگر مغایر آن خط مشی بود ما را مخالف بشناسند نکته دوم بعضی دقیقی هست در تنظیم لایحه که اگر مشکل کنونی محفوظ بماند مورد مخالف ما خواهد بود ولی اگر توضیحات آقایان ما را قانع بکند که گذاردن آن نکات با آن شکل لازم هست یا اگر آنرا تغییر بدهند نظر موافق ما هم جلب خواهد شد. در مورد این لایحه من تذکر نکته دیگری را هم ضروری میدانم شاید کمتر لایحه‌ای باشد که در پارلمان مطرح شود و این اندازه مورد نظر دانشمندان و صاحب نظران کشور و دانشمندان جهان باشد (صحیح است) دانشمندان کشور از لحاظ تماسی که سرنوشت آتی آنها با مفاد این لایحه دارد باین لایحه علاقه مند هستند و دانشمندان دنیا می‌خواهند ببینند که ما یکی از مسائل جهانی در مورد آموزش ملی و آموزش عالی را با چه راه حل هائی حل می‌کنیم و برای اتخاذ راه حل‌ها چه دلایلی داریم بنابراین من در این مورد نظر نمایندگان محترم را صرفاً بدلایلی که در این مورد ارائه خواهم داد جلب می‌کنم و این انتظار را داریم که نسبت به یکایک این دلایل از جانب آقایان دلایلی در تأیید یارد بشنویم، اولین مسأله‌ای که در مورد موجودیت این وزارتخانه مطرح می‌شود مسأله برنامه گذاری در آموزش ملی است بنا به استدلال ما ناسیونالیستها که ملت را یک مقوله کامل تاریخی و اجتماعی می‌شناسیم و آنرا به مثابه یک پیکر واحد و جاندار تلقی می‌کنیم سیاست ملی عبارتست از راه و روشهائی که برای حفظ موجودیت و تأمین عظمت یک ملت وجود دارد همانگونه که ملت یک پیکره واحد است سیاست ملی هم باید سیاست واحد باشد این سیاست واحد بوسیله یک برنامه گذاری جامع ملی می‌تواند تحقق پذیرد برنامه گذاری واحد و جامع ملی نیازمندیهای کشور را از همه جهات تعیین می‌کند از جمله از جهت نیروی انسانی برنامه گذاری جامع ملی بما می‌گوید که برای رسیدن به مقاصد سیاست ملی مثلاً در ۲۰ سال آینده ما احتیاج بچه رده هائی از مشاغل داریم و این رده‌ها مشاغل هر یک بچه مقدار آموزش قبلی و ضمن کار نیاز دارد این مجموعه بنظر ما یک مجموعه واحدیست این مجوعه یک مجموعه یگانه است بدلیل اینکه هدف یگانه‌ای را تعقیب می‌کند قابل تفکیک هم نیست بهمین دلیل آموزش ابتدائی از آموزش متوسطه و از آموزش عالی از جهت برنامه ریزی قابل تفکیک نیستند خوشبختانه در این لایحه به این نکته حساس توجه شده است و خواسته‌اند مرکزی بوجود بیاورند که نسبت به امر آموزش ملی بطور یکجا و واحد امعان نظر بکند نیاز مندیها را در نظر بگیرد و در مورد تأمین این نیازمندیها تعیین برنامه بکند سطوح مختلف آموزش را با هم هماهنگی بدهد و از بهره برداری در خدمت آموزش شرایطی به وجود بیاورد که حداکثر استفاده بعمل آید تمام این نکات در منتهای ضرورت است یعنی تمرکز برنامه گذاری در امر آموزش یکی از ضروریات تاریخی ملت ما است و در این زمان شاید بهیچ امری تا این اندازه احتیاج نباشد این نظر در این لایحه تا حدی تأمین شده و ما می‌خواهیم بطور مسجل و مسلمی تأمین بشود که سطوح آموزش شاخه اصلی آموزش یعنی آموزش عمومی با شاخه‌های تخصصی آموزش که آموزشهای حرفه‌ای و صنعتی و بالاخره دانشگاه یست بطور کاملی با هم ترکیب شوند بطوریکه ما هیچ قسمت زائدی نداشته باشیم این عرضی که می‌کنم مهمترین ضرورت اجتماعی ما است ما الآن در این رهگذر مصیبت‌های بزرگی را تحمل می‌کنیم آموزش متوسطه ما با آموزش عالی هم آهنگی ندارد و در اثر عدم هماهنگی هر سال در حدود ۴۰ هزار نفر از فارغ‌التحصیلان دبیرستانها پشت در دانشگاهها متوقف می‌شوند بدون اینکه رویه‌های آموزشی ما برای این عده که نمی‌توانند به دانشگاه راه پیدا کنند بتواند راه حلی پیدا کند هدف از همآهنگ کردن سطوح است که دبیرستانها برای دانشگاه آن اندازه‌های دانشجو تربیت بکنند که دانشگاه به آن نیازمند است اگر دانشگاههای ما می‌توانند ۵ هزار نفر بپذیرند در سال اول ما نباید ۴۰ هزار نفر تربیت کنیم و بدست ۳۵ هزار نفر از این عده سند سرگردانی و بلاتکلیفی بدهیم نمونه دیگر و نشانه دیگر از اینکه این امر یک ضرورت تاریخی و اجتماعی است مسئله فرار مغزهای پروردۀ ما است در وضع کنونی اگر از موجودیت دبستانها و دبیرستانها ارزش‌یابی کنیم محصول این مؤسسات فقط بدرد دانشگاه می‌خورد بنابراین می‌توانیم بگوئیم آنچه که ما صرف دبستانها و دبیرستانها می‌کنیم لااقل بخش عمده‌اش بخاطر آن است که خوراک برای دانشگاهها تأمین کنیم پس از آن متحمل مخارج بسیاری می‌شویم چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی برای تأمین هزینه‌های دانشگاهی اما همه ساله از آن محصولی که ببهای هزینه بسیار و صرف وقت بسیار ایجاد کردیم قسمتی از آن را تحویل کشورهای خارجی می‌دهیم بشکل متخصصینی که مجبور به مهاجرت می‌شوند بنابراین آنجائی که باید به مسئله فرار مغزها توجه بکنیم در این لایحه است و ضوابط و نظاماتی در بطن این لایحه باید در نظر گرفته شود که بتواند بر این مشکل ملی ما فائق بیاید، بتواند تربیت یافتگان دانشگاهی را به ما برگرداند تا ما از خدمات آنها از وجود آنها از افکار آنها، از دانش و بصیرت آنها استفاده کنیم توجه به این نکات ما را توجیه می‌کند که این هماهنگ کردن آموزش ملی تا چه اندازه مهم و اساسی است ما در شرایط کنونی آموزش ملی نداریم آموزش مطلق داریم کسانی هوس می‌کنند که مؤسسه آموزشی بوجود بیاورند بدون اینکه خبر داشته باشند که این مؤسسه می‌بایست چه مسئولیتی داشته باشد و چه مسئولیتی باشد ما این آموزش مطلق را باید با آموزش ملی تبدیل کنیم یعنی چرخهای آموزش ما بگردد بخاطر تأمین نیازمندیهای کشور و تمام شرایط برای تأمین این نیازمندیها باید جمع بشود بنابراین در مورد تمرکز برنامه‌ریزی آموزشی برای ملت هیچ تردیدی نیست مدتهاست که بسیاری از صاحبنظران این عقیده را می‌گویند و شاید اگر چند سال پیش وزارت آموزش و پرورش ما که شأنش بود به این مسئله توجه کند توجه لازم را مبذول می‌داشت امروز این لایحه به شکل دیگری اینجا عنوان می‌شود ولی امروز برای ایجاد یک مرکز هماهنگ کننده و متمرکز کننده در امر آموزش ملی مسئله‌ای بوجود آمده و من می‌خواهم نظر نمایندگان محترم را به این مسئله جلب کنم عرض کردم اگر تا چند ماه پیش ما می‌خواستیم یک مرکزی برای تمرکز آموزش ملی بوجود بیاوریم جایش معلوم بود همه کس می‌دانست که تمرکز باید در وزارت آموزش و پرورش باشد ولی امروز با مطرح شدن این لایحه ما دارای دو وزارت آموزش هستیم یکی وزارت آموزش و پرورش یکی وزارت علوم و آموزش عالی یک مرکز هم باید به وجود بیاید مرکزی که باید ناظر بر فعالیت این دو وزارتخانه باشد این مرکز را امروز در هر یک از دستگاهها قرار بدهیم عملاً دستگاه دیگر را از لحاظ اجرا تابعش کرده‌ایم بنابراین در عین حال تمرکز برنامه ریزی آموزشی ضرورت دارد می‌باشد در مرکزی این کار انجام بگیرد که از لحاظ سازمانی در رده‌های ستادی این دو وزارتخانه قرار داشته باشد پس اولین مسئله‌ای که اینجا مطرح می‌شود در مورد این لایحه این است که تمرکز آموزشی لازم است بسیار ضروری است اما قراردادش در شرایطی که ما دو وزارت آموزش داشته باشیم در دل یکی از وزارتخانه مصلحت نیست و با هیچ نقشه سازمانی تطبیق نمی‌کند در این مورد یک امر را هم باید اشاره بکنم یه برنامه ریزی را باید یک عمل شورائی فرض نکنیم بلکه این فعالیت را باید یک عمل شورائی فرض نکنیم بلکه این فعالیت را باید یک عمل سازمانی بدانیم دلیلی که برای این مورد دارم این است یه تا کنون به مسئله هماهنگ کردن فعالیتهای آموزشی توجه بود ولی برای این کار سازمان نبوده در ضمن لایحه هیئت امناء دانشگاه به این مسئله توجه شده یکی از وظایف هیئت امناء را هماهنگ کردن آموزش عالی با نیازمندیهای کشور قرار داده‌اند در ضمن لایحه شورای مرکزی دانشگاهها هم با این موضوع توجه شده ولی برای این کار سازمان بوجود نیامده در اینجا این تذکر را باید داد که برنامه‌ریزی یک عمل سازمانی است یک عمل مستمر است که باید یک سازمان کوچک و فعال و مناسب در این کادر دائماً نظارت کند شورائی که ۱۵ روز یکبار احتمالاً تشکیل می‌شود نمی‌تواند آموزش را با نیازمندیهای کشور هماهنگ بکند بنابراین باید یک فعالیت سازمانی باشد ولی سازمانی که برای این کار هست باید قرار بگیرد در یک سطح ستادی که فعالیتش ناظر براین دو وزارتخانه که امر آموزش را بعهده دارند و کلیۀ دستگاهائی که امر آموزش را بعهده دارند را به نوعی عهده دارند باشد تذکر دیگری که در این مورد باید بعرض برسانم این است که اگر ما بعنوان یک مسئله تاریخی موجودیت وزارت علوم را در نظر بگیریم باید به این نکات توجه کنیم که ابتدا ما وزارت علوم داشتیم در زمان ناصرالدینشاه پس از آن به علوم و فوائد عامه تبدیل شد بعد از آن به وزارت معارف و صنایع مستظرفه و اوقاف تبدیل شد بعد از آن این وزارتخانه بدو وزارت آموزش و پرورش و فرهنگ و هنر تقسیم شد و امروز در کنار این وزارتخانه وزارت علوم و آموزش عالی به وجود می‌آید درست است و این یک واقعیت است که تمام این دستگاهها بوجود آمد برای اینک وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ قبلی نتوانستند بتمام وظایف خود توجه کنند اما آن نکته حساس‌تری که امروز باید توجه بکنیم این است که اگر تشکیل این وزارتخانه نتیجه محکوم ساختن روشهای قبلی است آثار این محکومیت نباید شامل حال کارکنان و آموزگاران و دبیران و استادانی باشد که امروز در وزارت آموزش و پرورش کار می‌کنند (صحیح است) ترکیب این قانون را طوری نباید بکنیم که از لحاظ وزارت آموزش و پرورش خلع صلاح کننده و گاه موهن باشد باید در نظر بگیریم که متجاوز از صد هزار نفر امروز در سازمان ما کار می‌کنند صد هزار نفری که باید فردا هم با ایمان و قاطعیت و امیدواری بسیار کار کنند اگر بیائیم اختیارات برنامه‌گذاری آنها را که شما با ارزشش به خوبی واقف هستید یک جا در اختیار وزارتخانه دیگری قرار بدهیم آنها را صرف به دستگاه اجرائی تبدیل کنیم در حقیقت رویه‌ای اعمال کرده‌ایم که آن روحیه عالی و متناسب را که یک دبیر یا آموزگار باید داشته باشد از او گرفته‌ایم با این نکته باید توجه کاملی مبذول شود اگر ما دستگاه برنامه گذاری را در سطحی قرار دهیم که ناظر بر فعالیت این دو وزارتخانه و با تشریک مساعی هر دو وزارتخانه بوجود بیاید در آن صورت هر دو دستگاه می‌توانند در قسمت اجرائی آنطور که در شأنشان هست عمل بکنند پس مسئله اول که مسئله جایگاه برنامه‌ریزی بود باین طور از جانب من مطرح شده است که استدعا دارم توجه بشود اما مسئله دوم که در این مورد هست رابطه وزارت علوم با دانشگاهها و مؤسسات آموزشی عالی است در اینجا ما بسابقه تاریخی در مورد دانشگاههای قبلی چطور بوجود آمد کار نداریم ولی یک چیز را توجه می‌کنیم که در مسیری بوجود آمده است که با کارش سنن آکادمیک را بهمراه آورده دانشگاهها در هر کشوری هستند اینها از لحاظ روابط داخلیشان از لحاظ تأمین برنامه‌های آموزشی از لحاظ تأمین پرسنلشان دارای آزادی‌هائی هستند دانشگاه ما وقتی تشکیل شد ابتدا تابع وزارت فرهنگ زمانش بود ولی بعد استقلال پیدا کرد و بعد در لزوم این استقلال تزلزل و تردید پیدا شد و تا حدی صحیح هم بود استقلال دانشگاه و نه استقلال هیچ مؤسسه‌ای که جزئی از موجودیت یک ملت است نمی‌تواند یک استقلال کامل و بدون نظارت عالیتری باشد (صحیح است) مسئله‌ای که در اینجا مطرح می‌شود این است که ما از یک طرف باید آزادی دانشگاهی را حفظ کنیم که دانشگاهها به دبستان و دبیرستان تبدیل نشود که هر روز بشود رئیسش را عوض کرد هر روز بشود کادرهایش را عوض کرد دانشگاه جائی است که باید مجری برنامه‌های دراز مدت باشد اگر از لحاظ سازمان داخلی خود در معرض تزلزل باشد نمی‌تواند مجری برنامه‌های دراز مدت باشد پس لازم است نوعی استقلال داشته باشد اما در عین حال هم لازم است نوعی نظارت بر این مؤسسات وجود داشته باشد چون ما از رهگذر نداشتن نظارت هم دچار نگرانیها و آسیب‌هائی شده‌ایم ما ابتدا یک دانشگاه در این کشور داشتیم بعد در شهرستانها هم دانشگاهها و دانشکدههائی به وجود آمده تا همین مرحله برای ما مشکلاتی ایجاد شده کادرهای آموزشی شهرستانها ناقص بوده نسبت با آن چیزی که ما در دانشگاه تهران داشتیم ولی بعلت آنکه یکی از دلایل آنها را دانشگاه مستقلاً اداره می‌کرد و دیگری را وزارت آموزش و پرورش نظارت می‌کرد این مشکلات را نمی‌توانستیم حل کنیم بعداً دانشگاههای ملی هم اضافه شد با پدید آمدن دانشگاههای ملی مشکلات جدیدی بوجود آمد می‌توان گفت تمام روابط دانشگاهی ما در معرض خطر قرار گرفت در یک دانشگاه طی مراحل دشوار به مرحله استادی می‌رسند اما در دانشگاه دیگری تا کسی از گرد راه می‌آید جبۀ استادی دانشگاه به تنش می‌کنند و در یک دانشگاه مثلاً رشته پزشکی را شش سال می‌خواندند و در دانشگاه دیگری ۹ ساله می‌خواندند و برای اینکه بتوانند این سه سال را پر بکنند در جزو علوم پزشکی ریاضیات، علم اشتقاق زبان عربی را جای داده بودند نظام و ضابطه دچار تزلزل و آشفتگی شده متأسفانه هنوز این وضع ادامه دارد پس هم باید تحت نظارت باشد سیاستی که ما در اینجا باید صحبت بکنیم و روشن بشویم و بعد این لایحه را تصویب کنیم این است که حد این نظارت و حد این استقلال چیست؟ آنچه در این مورد بررسی کردیم باین نتایج رسیدیم که وزارت علوم و آموزش عالی از چند جهت می‌بایست حق نظارت عالیه را برای خودش حغظ بکند اولاً از جهت برنامه‌گذاری و طرح‌ریزی، و تعیین کادر ضرورت یعنی این حقی است که نباید هر دانشگاه داشته باشد یک دانشگاه نباید تشخیص بدهد که احتیاج کشور ما احتیاج یک کشور کشاورزی است و یک دانشگاه دیگر تشخیص بدهد که احتیاج کشور ما یک کشور صنعتی پیشرفته است (آفرین) این تشخیص و این نیازمندیها یکجا باید بررسی شود که ما چگونه کشوری هستیم و چه نیازمندی‌هائی را داریم هدفهای آینده ما چیست این حق دانشگاهها نیست ولو اینکه با کمال استقلال کار کند دوم در تعیین ضوابط است بالاخره کلمه در زبان فارسی باید معنی مشخصی داشته باشد استاد باید یک معنی مشخصی داشته باشد اگر استاد آن کسی است که درجات عالی دارد و بعد از ۱۵ سال می‌تواند به این مقام برسد در تمام دانشگاهها باید اینطور باشد اشکالات اجرائی اگر در این کار هست باید فرمولهای دیگر حل بشود بله می‌گویند فلان دانشگاه استاد لازم دارد و خود دانشگاه سابقه لازم را ندارد خوب اگر در جائی قرار است استاد ۱۵ سال سابقه داشته باشد لااقل اسم او را نگذارید استاد، معلم بگذارید تدریس کننده بگذارید ولی اسم استاد باید تابع یک ضابطه باشد اسم دانشکده باید معلوم باشد که به چه چیز میگوئیم (یکی از نمایندگان- همه اش پیش‌بینی شده) من دارم راجع به کلیات صحبت می‌کنم. والله به خصوص با این تمایلی که به غلط پیدا شده است که کار مردم را به مردم بسپاریم هیچ بعید نیست که فردا هر کسی یک خانه ۴ اتاقی را اجاره کند ورودی آن اسم دانشکده و دانشگاه بگذارد کما اینکه این کار را متأسفانه در مورد مدارس ابتدائی و متوسطه انجام داده‌اند (صحیح است) بنابراین اینها باید ضابطه‌اش معلوم باشد از لحاظ سازمان از لحاظ پرسنل از لحاظ درجات دانشگاهی و تمام دانشگاهها این مورد را رعایت کنند. سومین چیزی که باید مشخص شود این است که دولت چه مقدار کار را خودش انجام بدهد و چه مقدار را می‌خواهد به بخش خصوصی بسپارد در این مورد هم حدود باید معلوم شود اعتقاد ما این است که پس از معلوم شدن برنامه جامع این وزارت تمرکز آموزشی کادر مورد ضرورت را تأمین کند بگوید ما چه چیز باید داشته باشیم آنچه را که تعیین کرد آنچه را که بخش خصوصی آمادگی اجرای آنرا ندارد خود دولت آمادگی اجرا داشته باشد اگر ما تعیین کردیم که به دانشگاه بهداشت احتیاج داریم ولی این دستگاه سودآور نبود و بخش خصوصی زیر بار نرفت که این دانشگاه را به وجود بیاورد دولت باید خودش را موظف و مکلف بداند که این امر را در کادر ضرورت انجام بدهد (صحیح است) بنابراین یک نکته‌ای که از لحاظ تنظیم سیاست این لایحه باید روشن شود این است که دولت چه کارهائی را می‌خواهد خودش مباشرت کند و انجام بدهد و چه مقداریش را آزاد می‌گذارد که بخش خصوصی انجام دهد دیگر اینکه امر آموزش امروز در کشور ما یک امر غیر متمرکزی است این تنها وزارت آموزش و پرورش و وزارت تعلیمات عالی نیستند که به کارهای آموزشی می‌پردازند در رده‌ها بسیار نزدیک به این دو مؤسسه وزارت فرهنگ و هنر است که قسمتی از امر آموزش هنری را انجام می‌دهد و کمتر مؤسسه ایست که امروز بکار آموزشی اشتغال نداشته باشد راه آهن، پست و تلگراف، وزارت دارائی هر کدام قسمتهای آموزشی دارند آیا در این فعالیتها آموزشی دوباره کاری نیست؟ آیا قسمتی از برنامه‌های آموزشی این مؤسسات را دانشگاهها و مؤسسات ملی نمی‌توانستند انجام بدهند آیا هر مؤسسه آموزشی که بوجود آمده دلیل این است که در آن رشته فعالیت ظرفیت دانشگاه تکمیل بوده یا اینها راههای جدیدی است برای مختل کردن سیستم آموزشی ما در حالی که بعضی از این دانشگاههای قبلی این ظرفیت را دارند که زبان و ادبیات تدریس کنند ما می‌بینیم مؤسسات جدید بوجود می‌آید با همان استادان دانشگاه ولی در شکل دیگری این وظیفه را انجام می‌دهند بنابراین نظارت بر امر آموزشی باید یک امر کاملی باشد این حق باید معلوم باشد که چه مقدار را خود وزارت آموزش و پرورش و وزارت آموزش عالی انجام می‌دهند و مقداری را که دستگاههای دیگری انجام می‌دهند تحت چه ضوابط و تحت چه مقرراتی خواهد بود در این مورد البته دو سیاست کلی در دنیا شناخته شده است یکی آنچه که نیازمندی کشور است دستگاههای متخصص آموزشی انجام می‌دهد دوم اینکه دستگاههائی که می‌خواهند از فارغ‌التحصیلان استفاده کنند خود آنها بیایند و متخصصین را تربیت بکنند ما در اینجا یک سیاست مخلوطی را می‌بینیم یعنی به بعضی از مؤسسات اجازه می‌دهیم که کادر مورد نیاز را خودش تربیت کند یا به بعضی از مؤسسات این اجازه را نمی‌دهیم مثلا به ارتش این اجازه را می‌دهیم که خودش تربیت کند و صحیح هم هست و به دارائی هم این اجازه را داده‌ایم ولی به وزارت بهداری این اجازه را نمی‌دهیم و طبیب او را دانشگاه تهیه می‌کند شاید این غیر معقول نباشد اما یک موردی در این لایحه پیدا شده و آن این است که به وزارت آموزش و پرورش اجازه نمی‌دهیم بموجب این لایحه که کادر مورد نیاز را تهیه کند اگر ما تمام امور آموزش را متمرکز کرده بودیم در مرکز دانشگاهی این کار عیبی نداشت ولی وقتی ما نمونه‌ای داریم که به بعضی از مؤسسات اجازه داده‌ایم که عده‌ای را تربیت کنند سلب این اختیار از آموزش و پرورش که ما در تمام این وزارتخانه بوده و قدرت آموزشی اش بیش از اینها است این از همان مواردی است که عرض کردم در خور و شأن وزارت آموزش و پرورش نخواهد بود مسئله دیگری را که باید به آن اشاره کنم راجع بسیاست توسعه علوم و تحقیقات است در این مورد البته ممکن است این مطلب گفته شود که اگر وزارت معارف و فرهنگ و آموزش و پرورش در گذشته به فعالیتهای خودشان آنگونه لازم است توجه می‌کردند شاید این امر هم تاکنون تأمین شده بود و ما علم و دانش را تا آن حدی که لازم دانستیم گسترده شده بود ولی چون به این نکات توجه نشده است و امروز هم در موقعیت مخصوص از تاریخ جهان قرار گرفته‌ایم که کشورهائی نتوانسته‌اند سایر عقب‌ماندگی‌های علمی خودشان را جبران کنند این سیاست گسترش علوم و سیاست گسترش تحقیق، ولی من در کمیسیون هنگامی که این موضوع مطرح بود سؤالی کردم و اینجا می‌خواهم آن سؤال را تکرار کنم برای اینکه نظر دولت که نظر صحیحی است انعکاس پیدا کند در کلیات مذاکرات در آنجا سئوال کردم که شما عتوم و تحقیقات را تا حدی می‌خواهید توسعه بدهید که متناسب با ضرورتهای برنامه‌های توسعه اقتصادی ما باشد یا در این امر یک هدف مستقل و عالیتری دارید جواب داده شد که ما به توسعه علوم محض هم توجه داریم و این سیاست صحیحی است که باید در قالب این لایحه گنجانده شود و محفوظ بماند ما اگر بخواهیم که علم و تحقیقات را تنها در کادری توسعه بدهیم که متناسب باشد با برنامه‌های اقتصادی کشور رویه‌های ما خیلی فرق می‌کند تا اینکه بخواهیم که علم و تحقیقات را به خاطر تأمین سیاست ملی و آمال فرهنگی ملت خودمان توسعه بدهیم بسیاری از مسائل در عمل خواهد شد اگر ما امروز تصمیمات را راجع به یکی از این دو عمل بگیریم اگر شما بخواهید علم را آنقدر توسعه بدهید که بهره‌برداری اقتصادی بکنید شاید مهمترین توسعه این باشد که این را با زبانهای خارجی بخوانید برای اینکه در اینصورت از چاپ کتاب که یک فعالیت اقتصادی بی‌نیاز خواهید بود ولی اگر ما بخواهیم که گستر شعلم و دانشگاه در این کشور وسیله‌ای برای گسترش فرهنگ و هنر و آمال باستانی ملت ما باشد در آنصورت پابپای توسعه هر یک از علوم حتی علوم انسانی و علوم ادبی کشور و فرهنگ توجه داشته باشیم بنابراین نکته‌ای را که در اینجا بطور مسلم باید بدانیم که سیاستهای آینده آموزشی بر اساس آن تدوین خواهد شد همین مسئله است که بدانیم علم و تحقیقات تنها منحصر به امور اقتصادی نخواهد شد و گسترش علم و تحقیقات تنها با یک دید اقتصادی نگریسته نخواهد شد بلکه علم و تحقیقات برای شکوفان شدن روح ملت و برای تأمین آمال سیاسی ملت ایران لازم است این نکاتی بود که در مقدمه لازم بود عرض کنم در مورد مواد و جزئیات آن البته قبلاً پیشنهادهایی داده شده و بعد پیشنهادهایی تقدیم خواهد شد (احسنت).
رئیس- آقای مهندس قادرپناه بفرمائید.
مهندس قادرپناه - با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم بنده عرایض مفصلی داشتم که می‌خواستم در بحث کلیات عرض کنم ولی فرمایشات همکار محترم آقای دکتر عاملی نظر مرا در آن قسمت از عرایضم تغییر داد حد کمال و توسعه هر مؤسسه تقسیم آن است اگر هر مؤسسه بحد کمال و توسعه برسد و تقسیم نشود توقف آن مؤسسه است و توف هر قسمت مرگ آن است وزارت آموزش و پرورش یا ادارۀ کل تعلیمات عالیه بحدکمال و به حد توسعۀ خودش رسیده بود و ادارۀ کل تعلیمات عالیه در قالب خودش نمی‌توانست وظائف خودش را و وظائف تعلیمات عالیه را در سطح مملیت آنطور که شاید و باید انجام بدهد بنابراین تصمیم به اشتقاق با مجزا کردن اداره کل تعلیمات عالیه و به صورتیکه وزارتخانه جدیدالتأسیس کردن آن گرفنه شد اداره کل تعلیمات عالیه در قالب وزارت علوم و آموزش عالی می‌تواند در آنجا و آن مکان لازم را برای توسعه بیشتر خودش پیدا بکند و می‌تواند حداکثر خدمت را به این مملکت و به اولادان و فرزندان شما و کلیۀ ملت بکند مثالی می‌زنم چند سال قبل وزارت فرهنگ به سه قسمت تقسیم شد وزارت فرهنگ و هنر، وزارت آموزش و پرورش و سازمان اوقاف شاید در آن موقع افرادی بودند که با تقسیم شدن وزارت فرهنگ به سه قسمت فرهنگ و هنر و آموزش و پرورش و سازمان اوقاف مخالفت می‌کردند اما در حال حاضر همان عده احتمال اینکه هر سه وزارتخانه در قالب وسیع تر بهتر عمل کرده‌اند و آنچه را که هر کدام از نمایندگان ملت می‌خواستند در نهایت خوبی و وسعت بهتر انجام داده‌اند آثار باستانی وسیله وزارت فرهنگ و هنر بهتر نگاهداری و حفاظت شده و آنچه را که ما میگوئیم کلتور و به آن افتخار می‌کنیم واقعاً نگاهداری شده و در نگاهداریش کوشش کرده در مورد وزارت تعلیمات عالیه هم به این صورت است ما چند سال دیگر متوجه این خواهیم شد که یکی از کارهای درخشان دولت و تأئید مجلس همین اشتقاق وزارتخانه است، اگر تعلیمات عالیه بصورت وزارت علوم و آموزش عالی جدا نمی‌شد همانطوری که همکار محترم در جلسه قبل فرمودند ناچار بودیم کاخهای بزرگتری برای وزارت آموزش و پرورش بسازیم و این کاخهای بزرگتر کارها را به نحو بهتری اداره نمی‌کرد به همین علت بچند وزارتخانه تقسیم شد تا هر کدام از این وزارتخانه‌ها در سطح خودشان حد اعلای کوشش را انجام بدهند در هر حال در جلسه فراکسیون جناب آقای نخست وزیر فرمودند دولت ایشان با زمان و مکان کار می‌کند در حال حاضر زمان حاضر ایجاب می‌کند وزارتخانه‌های جدیدی بوجود بیاید تا فعالیتهای بیشتری در رشته‌های مربوط به خودشان انجام بدهند و باز هم ایشان فرمودند که بلامانع نخواهد بود که روزی چند وزارتخانه ادغام بشود یعنی مغز دستگاه دولتی به هیچ وجه انجمادی ندارد جز اینکه با زمان جلو برویم و مکان را در نظر داشته باشیم و براحتی و خوبی می‌توانیم احساس بکنیم که دولت متحرک است و دستگاه دولتی به جلو می‌رود و این نهایت خوشوقتی ملت است به عقیده بنده این صحیح است باید با زمان پیش رفت اگر با زمان پیش نرویم و متوقف باشیم و ساکن باشیم در یک نقطه سکون مطلقأ علامت مرگ است و چون نمی‌خواهیم مرگی داشته باشیم باید به جلو برویم بهر نحوی که باشد علاوه بر این بنده باید عرض بکنم دیروز با یکی از دوستان همکارم آقای عبدالله خان جوانشیر در مورد این لایحه صحبت می‌کردیم و قرار شد که بنده صحبت بکنم ایشان نکاتی را برای بنده روشن ساختند و اینکه ایران ما روزی مرکز تفحصات و تحقیقات علمی بوده آن روز که جهان غرب در ظلمت و تاریکی بسر می‌برد در کشور ما مراکز علمی و فلسفی با آثار پر ارجی وجود داشته و نمونه‌های آن اینقدر زیاد است که بنده به یکی دو نکته‌اش اشاره می‌کنم "در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم بزرگترین مرکز تحقیقات فلسفه و حکمت و محققان ناشناخته بنام حلقه اخوان الصفا که هیچگاه نخواسته‌اند نامشان شناخته شود دانش و فلسفه از یاد رفته یونان باستان را با انطباق با فلسفه اسلامی تحت رسالات متعدد منتشر کرده‌اند و مکتب فلسفی بزرگی را پایه‌گذاری کرده‌اند که یکی از شاگردان این مکتب فیلسوف بزرگ شرق ابن سینا بود و این حلقه علمی در حقیقت از این پایه‌گذاران دائرةالمعارف حکمت و فلسفه در جهان بوده‌اند. ایران ما وقتی مریز تفحصات و تحقیقات و پژوهشهای علمی جهان بوده است، اطباء و فلاسفه مشهوری در این دانشگاه تدریس می‌کردند نظامیه بغداد و نیشابور که به دست فلاسفه بزرگی چون برادران غزالی پایه‌گذاری شد شاگردان بزرگی به جهان علم و ادب عرضه داشت بنابراین کشور ما همیشه اعتقاد به مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی داشته است.
در هر حال مملکت ما مرکز علمی جهان بوده و اکنون هم که شاهنشاه فرهنگ دوست و فرهنگ پرور ما فرهنگ را رهبری می‌فرمایند هر روز فرهنگ ما به معنای اعم و کلی توسعه پیدا می‌کند (صحیح است) روزی بود که ما یک دانشگاه بیشتر نداشتیم آنهم دانشگاه تهران بود با دانشکده‌های انگشت شمار اکنون ما در تمام استانها دانشگاه داریم و دانشکده‌های متعددی است و این خود میرساند که رهبر خردمند ما به فکر آحاد و افراد ملت هستند و رفاه ملت را در یک سطح برای همه میسر ساخته‌اند و هر کسی کوچکترین علاقه‌ای داشته باشد می‌تواند وارد یکی از این دانشگاهها بشود و به اطلاعات و معلومات خودش بیافزاید و برای جامعه مترقی خود فردی شایسته و با ارزش بار بیاید فقط بنده خواستم در اینجا یک نکته را متذکر بشوم در معنی هدفهای علمی و تحقیقاتی و آموزشی بنده عقیده دارم قبل از اینکه لغت تحقیقات در اینجا گنجانده شود لغت تفحص باید بیاید برای اینکه اول در هر کاری و در هر قسمتی تفحص می‌کنیم بعد از اینکه تفحص کردیم جستجو کردیم چیزی پیدا می‌شود که آنوقت در آن تحقیق می‌کنند این است که بنده پیشنهاد می‌کنم که قبل از کلمه تحقیق بدون شک باید کلمه تفحص بیاید و اگر نظر آقایان آن ریسرچ که کلمه انگلیسی است باشد که گرفته شده در اینجا هیچکدام معنی تحقیق را به آن نظری که ما می‌خواهیم نمیدهد و تکافو نمی‌کند و کلمه تفحص وسیعتر است به ما و به وزارت علوم و آموزش عالی اجازه می‌دهد که در هر سطحی به جستجو بپردازند و احتیاجات علمی خود را بر طرف بکنند این است که بنده مصرأ تقاضا دارم و پیشنهادی هم در این زمینه تنظیم کرده‌ام که تقدیم مقام ریاست می‌کنم که این لغت تفحص قبل از تعلیمات عالیه بیاید و دست وزارت تعلیمات عالیه را بازتر کند و معنی را هم کامل بکند نکته‌ای را که می‌خواستم توجه همکاران محترم را جلب کنم اختراعاتی است که در ممالکی مترقی دنیا می‌شود و توجه خاص همکاران خودم را به این نکته جلب می‌کنم همه آقایان میدانند که نیروی برق وسیلۀ سیم نقل می‌شود و بزرگترین هزینه وسیله‌ای که موجود است از نظر مصرف برق و انتشار برق وسیلۀ سیم است بنابراین در حال حاضر دانشگاههای بزرگ آمریکا یا در لابراتورها کوشش می‌کنند، سعی می‌کنند وسیله و طریقه‌ای پیدا بکنند که بدون سیم جریان برق منتقل بشود این امر شاید برای ما امری محال باشد ولی این را به عرضتان میرسانم که در فاصلۀ کوتاه موفق شده‌اند یعنی موفق شده‌اند در فاصلۀ کوتاه جریان برق را بدون سیم انتقال بدهند که البته اینهم خودش اختراع بسیار بزرگی است ما هم باید صاحب چنین مغزهائی باشیم منتها مراتب این مغزها را هم ما داریم متأسفانه این مغزها از دست ما فرار می‌کنند و در اختیار ما باقی نمی‌مانند وزارت علوم و آموزش عالی باید این مغزهای متفکر و مبتکر را که اکنون اطلاعات اینها در آمریکا به ثبت رسیده و روی آن عمل می‌کنند و اختراعات اینها را ازشان خریده‌اند از لحاظ سیاسی و اقتصادی یا علمی اینها را در مملکت نگهدارند و از فرار این مغزها جلوگیری بکنند و اگر ما بتوانیم از این آخرین استفاده بکنیم تمام این هزینه‌هائی که برای سیم‌کشی داده‌ایم زائد بنظر می‌رسد و باید کارخانه‌های خودمان را مرتب تغییر دهیم و با آخرین اکتشافات و اختراعات تطبیق دهیم یک مطلب دیگری برای استحضار همکاران محترم عرض می‌کنم این است که محصول گندم که تقریباً رکوردش در ایران هر هکتار سه تن و در آمریکا پنج تن است بذر گندمی را اکنون در آمریکا بدست آورده‌اند که در هر هکتار پانزده تن گندم می‌دهد و این رقم، رقم بسیار عالی است کسانی که به امر زراعت اشتغال دارند میدانند که در هر هکتار پانزده تن گندم چه رقم خوبی است و از نظر ژنیتیکی بدست می‌آید ولی در امریکا برای جلوگیری از ازدیام گندم توقیف شد و در لابراتورها بایگانی شد که در شرایط بخصوص از ان استفاده بشود اگر آلان امریکا احتیاج ندارد که در هر هکتار پانزده تن گندم تولید بکند ولی ما که احتیاج داریم که در هر هکتار پانزده تن گندم بدست بیاوریم بنابراین این دانش ما باید آنقدر جلو برود که بتوانیم مغزهای متفکری داشته باشیم که بوانند چنین اکتشافاتی را بکنند و ما از آن استفاده بکنیم بنابراین آنچه را که در دانشگاهها برنامه ریزی می‌شود باید منطبق با زمان باشد و از فرار این مغزهای متفکر و ارزنده بخارج مطلقاً جلوگیری بشود و از آنها حمایت بکنیم که به خارج فرار نکنند و از آنها حداکثر استفاده را بکنیم و در کلیه شئون مملکت با توسعه روز افزون کارخانجات و صنایع متعدد این احساس احتیاج را روشن می‌کند که ما بدانش بالاتر و بدانش بهتری احتیاج داریم بنده امیدوارم که با تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی قدمهای مفیدی در این راه برداشته می‌شود و اطمینان دارم جناب آقای دکتر رهنما که با تصمیمی در این راه وارد شده‌اند و برای این کار انتخاب شده‌اند نهایت اهتمام و جدیت خودشان را مبذول می‌فرمایند بنده عرایضم را به پایان میرسانم و پیشنهادی را که تنظیم کرده‌ام تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای دکتر پرتو اعظم بفرمائید.
دکتر پرتو اعظم- با اجازه مقام محترم ریاست و همکاران همانطور که قبلاً نامنویسی کرده بودم اکتفا می‌کنم که در کلیات لایحه صحبت بکنم و جواب ایراداتی که همکار محترم جناب آقای دکتر عاملی کردند بعهدۀ جناب آقای دکتر رهنما می‌گذارم که پاسخ بدهند بهر حال فقط یک نکته را بد نیست که اشاره بکنم و آن این است که فرمایشی که آقای دکتر عاملی همکار مجلس و دانشگاهی من فرمودند کم و بیش در این لایحه و آنچه را که مورد نظرشان هست اگر بدقت که یقین دارم بدقت این لایحه را مورد بررسی قرار دادند. تمام این مطالبی را که عنوان فرمودند در این لایحه پیش‌بینی شده و اطمینان دارم نظر ایشان از هر جهت تأمین است و بنظر بنده این لایحه که امروز شور اول آن مطرح است یکی از مترقی ترین و بهترین لوایحی است که با الهام از افکار و منویات و نظرات بلند شاهنشاه آریامهر به این مجلس مقدس از طرف دولت حزبی تقدیم شده فکر ایجاد چنین وزارتخانه‌ای که توأماً بتواند برنامه‌های مربوط به تعلیمات عالیه را تهیه و تنظیم کند یک فکر نسبتاً تازه ایست که مورد توجه مقامات مسئول بین‌المللی و ممالکی که در حال پیشرفت هستند قرار گرفته و باز هم اینجا باید اشاره کنم که آقای دکتر عاملی همکار محترم برایشان یک نکته ابهامی بود که دانشمندان دنیا چه فکر می‌کنند نسبت به تشکیل یک چنین وزارتخانه‌ای بنده باید بعرضشان برسانم که در یکی از جلسات اخیر کمیسیون اقتصادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد معاون دبیر کل اقتصادی سازمان به این نکته اشاره کرده و در حقیقت فکر ایجاد چنین وزارتخانه‌ای را که از نیات بلند شاهنشاه آریامهر سرچشمه گرفته ستایش کردند و فکر ایجاد چنین وزارتخانه‌ای را به تمام ممالکی که در حال پیشرفت هستند تأکید و توصیه کرده‌اند اما فوایدی را که تشکیل این وزارتخانه دارد بطور اجمال به اطلاع همکاران محترم میرسانم اولاً در مورد پیشرفت علوم همانطور که اطلاع دارید امروز پیشرفت یک جامعۀ مترقی بدون توجه به ترقیات علمی و پیشرفتهای علمی و اکتشاف از نقطه نظر صنعتی و اقتصادی به هیچ وجه کار صحیحی نیست و بالعکس اگر برنامه‌های عمرانی و اقتصادی بر اساس یک سیاست علمی که ضامن یک ترقی موزون است و در حقیقت از دوباره کاری و اتلاف وقت و سرمایه جلوگیری می‌کند برچنین اساس بنیان‌گذاری شود و برنامه‌های اقتصادی هماهنگ شود با آخرین اکتشافات علمی علاوه بر اینکه در سرعت و پیشرفت مؤثر است از لحاظ اقتصادی هم خیلی اهمیت دارد و اهمیتش بیشتر از آن جهت است که از سرمایه‌گذاری‌هائی که در طول زمان ارزش خود را از دست می‌دهد می‌کاهد بنده بطور مثال یکی دو نمونه را عرض می‌کنم امیدوارم مورد توجه همکاران محترم قرار بگیرد امروز مسئله کم آبی در مملکت ما مسئله بسیار مورد توجهی است و همچنین در خیلی ممالک دنیا یک مسئله حیاتی است بطوری که ملاحظه فرموده‌اید در مملکت ما در چند سال اخیر تعداد زیادی سد بنا شده که این کمبود آب را جبران کند اما هیچ معلوم نیست که در طی سالهای آینده چنین روشی که روش سد سازی باشد یا فرض کنید استفاده از آبهای زیر زمینی یک روش صحیح اقتصادی باشد و در حقیقت یک روش معقول باشد مثلاً ممکن است در چند سال آینده همانطور که در اغلب جرائد ملاحظه فرموده‌اید در خیلی از نقاط دنیا به این مسئله توجه خاصی شده است و مشغول این هستند یه شاید بتوانند از طریق شیرین کردن آبهای دریا به آن نتیجه‌ای که می‌خواهند برسند و شاید نتیجه‌ای باشد که در حقیقت از نظر اقتصادی خیلی پر استفاده‌تر و مقرون به صرفه باشد مثلاً همینطور که اخیراً در مورد تلفن که در شهر تهران یک مسئله ایست و مشکلی است باید به اطلاع همگی برسانم که مسئله‌ای نیست که تنها ما با آن مواجه باشیم در همه جای دنیا البته غیر از آمریکا و مثلاً در انگلستان مواجه با چنین مشکلی هستند ولی اقدامی برای توسعه شبکه‌های موجودشان ندارند فلسفه اینکار این است با آنچه که اخیراً در مجله اکسپرس دیدم و فرانسه هم با همین مشکل مواجه است احتمال این است که در آینده خیلی نزدیکی مراکز تلفن و مخابرات و دستگاههای تلفن تبدیل بشود به مراکز الکترونی و خیلی خیلی صرفه‌جوئی خواهد شد از نظر نیروی انسانی و پیشرفت مؤثری است در این امر و به همین دلیل خیلی از ممالک مثل انگلستان با وجود اینکه با این مشکل مواجه هستند چون موضوع علم و پیشرفت علم را در نظر دارند انتظار می‌کشند که روزی سرمایه‌گذاری در این کار کنند که این سرمایه در حقیقت بیهوده به مصرف نرسد موضوع دیگری که از هدفهای تأسیس این وزارتخانه است موضوع تحقیقات است امروز انجام تحقیقات علمی نه تنها یک عامل مؤثر پیشرفت در اجتماع است بلکه یک نوع سرمایه‌گذاری است برای آینده مملکت که جنبه حیاتی دارد از همین جهت است که کشورهای بزرگ منابع خیلی زیادی ر این راه مصرف می‌کنند مثلاً بطور نمونه آمریکا چهار درصد از درآمد ملی‌اش را صرف اینکار می‌کنند و در حقیقت هر آمریکائی بطور متوسط در حدود صد دلار صرف تحقیقات از بودجه خودش می‌کند این رقم در اروپا کمتر است و تل حدود دو و نیم درصد است سازمان ملل و مقامات مسئول توصیه می‌کنند که تا یک درصد درآمد ملی کشورها باید صرف تحقیقات بشود البته در مملکت ما خوشبختانه از چندین سال قبل به این نکته توجه شده است و با تأکیدان و اوامر مؤکدی که شاهنشاه آریامهر فرموده‌اند در دستگاهها به این امر توجه شده است و بطور نمونه چنانچه ملاحظه فرموده‌اید اخیراً یک مرکز تحقیقات ور آکتور اتمی با صرف نسبتاً مبالغ هنگفتی در دانشگاه تأسیس شده و تا جائیکه بنده اطلاع دارم همین الان تا حدود نیم درصد متأسفانه بطور پراکنده صرف تحقیقات می‌شود و امیدوار هستیم که در برنامه چهارم این مبلغ را به یک درصد برسانند با توجه به نظراتی که سازمانهای بین‌المللی دارند با پیدایش این وزارتخانه از این پس این اعتبارات مصوبه در زمینه‌های تحقیقاتی آنطور که بایستی برای هدفهای اساسی و اصلی که مورد نظر است خرج خواهد شد و یک هماهنگی در سازمانهائی که وجود دارند بوجود می‌آید و بطور کلی یک خط مشی و سیاست کلی برای تمام دستگاهها و سازمانهائی که کار تحقیقات را بعهده دارند در نظر خواهند گرفت مسئله دیگری که باز در این لایحه پیش‌بینی شده و از هدفهای اساسی این وزارتخانه است عبارت است از رابطه تعلیمات عالیه و تحقیقاتی که امروز در دانشگاه انجام می‌شود که اگر این تحقیقات انجام نشود حکم یک دبیرستان را دارد و به هیچ وجه ارزش دانشگاهی خودش را نخواهد داشت و امروز خوشبختانه که قبلاً عرض کردم مخصوصاً در تعدادی از دانشگاههای ما دانشگاه تهران و دانشگاه پهلوی به این امر خیلی خیلی توجه می‌شود و کارهائی انجام می‌شود ولی بطور کلی برنامه تعلیمات عالیه بایستی استوار باشد و مبتنی باشد بر تحقیقات و در حقیقت آموزش همآهنگ باشد با پیشرفت تحقیقاتی که انجام می‌شود یکی از هدفهائی که در تشکیل این وزارتخانه مورد توجه است موضوع دانشگاه هاست همین الآن در نطقهای قبل از دستور جناب آقای دکتر ماهیار اشاره به ایجاد یک دانشگاهی در استان گیلان فرمودند البته این فکر یک فکر بسیار صحیحی است و تردید نیست که هر مملکتی که در حال پیشرفت و توسعه هست طبعاً احتیاج به دانشگاه دارد منتهی مسئله‌ای که باید توجه شود این است که کمیت فدای کیفیت نشود و آن چیزی است که الآن کم و بیش به چشم می‌خورد در دانشگاههای موجود مملکت ما و در حقیقت دانشگاهها بایستی با توجه به سهمیه پیش‌بینی احتیاج و نیازمندی نیروی انسانی که مورد نیاز کشور ست و آنهم باز با توجه به اینکه پیشرفت علم بایستی با دانشگاهها توسعه پیدا کند والا به این نابسامانیها که کما بیش در دانشگاهها است توسعه پیدا کردنش شاید در شرایط فعلی کار عاقلانه‌ای نباشد بنظر بنده در درجه اول باید یک نظارت خیلی کلی این وزارتخانه براین دانشگاهها بکند که نابسامانیهایش تدریجاً مرتفع بشود و بطور مثال عرض می‌کنم خود آقای ماهیار شاید اطلاع داشته باشند چون در کمیسیون آموزش و پرورش این موضوع بحث شد یکی از دانشگاههائی که با اشکالات بزرگی مواجه است دانشگاه اهواز است که با سفری که با خود آقای دکتر رهنما و دیداری که از آنجا کردیم به مشکلاتی که دارند برخوردیم (دکتر زعفرانلو- سرتان کوتاه بود و یک ساعت بیشتر نبود) عرض کنم دانشگاهی که ایجاد بشود بدون داشتن معلم بدون داشتن وسائل بودن داشتن استاد به نظر من فقط به کمیت توجه شده و اصلاً کیفیت موردنظر قرار نگرفته به هر حال به نظر بنده نظارت بر کار دانشگاهها که از طریق این وزارتخانه انجام می‌شود باید به نحوی باشد که سطح آموزش عالی روز به روز بالاتر برود و نابسامانیها از بین برود و نیازمندیها از نظر نیروی انسانی لازم بر اساس برنامه‌های کشور فراهم بشود تا بتواند در بثمر رساندن اصول انقلاب به نحو شایسته مؤثر باشد و البته نکته‌ای که باید مورد توجه باشد و آقای دکتر عاملی توجه دادند همین مراقبت در امر موجود آموزشگاههای عالی و مؤسسات عالی آموزش یا دانشگاههای ملی و خصوصی خواهد بود و همینطور موضوع مدارج علمی مورد توجه این وزارتخانه خواهد بود و بایستی به این موضوع رسیدگی و بررسی بشود و همانطور که اشاره کردند از اینکه عملاً می‌بینیم در یک جا ظرف سه سال لیسانس می‌دهند و در یک جا ظرف چهار سال و فرض بفرمائید برای اینکه دکترا بدهند یکجا شش سال وقت گذاشته‌اند و جای دیگر هفت سال مسلماً با هدفی یه این وزارتخانه خواهد داشت و نظارتی که خواهد کرد از اینها جلوگیری خواهد شد و اما مسئله دیگر که بنده امیدوارم و تردید ندارم که انجام خواهد شد و موضوعی که در مورد توجه است و در این لایحه پیش بینی شده یک خط مشی و سیاست کلی برای تعلیمات بطور کلی در سطوح مختلف است و آنهم بایستی مبتنی باشد بر هدفهای اقتصادی و صنعتی کشور و خیلی جای خوشوقتی است که دولت با این موضوع توجه کرده و در ماده یک بند ب این موضوع را یادآور شده و امیدواریم با یک برنامه کلی که این وزارتخانه تهیه می‌کند بتواند از پیدایش یک شکافی که هست و ما هر روز می‌بینیم و در رادیو و جرائد صحبتش هست و در تمام محافل موضوع این است که جوانان چرا پشت در دانشگاهها می‌مانند و البته یکی از علل این است که بدون تردید برنامه‌ها آنطور که باید پیش‌بینی نشده بایستی برنامه طوری تنظیم بشود که در سطح دبیرستان یک تعداد بیشتری از جوانان ما هدایت بشوند بطرف کارهای حرفه‌ای و صنعتی که مورد احتیاج ماست مخصوصاً با این برنامه صنعتی که در پیش داریم بطور مثال عرض می‌کنم در مملکت همجوار ما ترکیه آماری را که یونسکو تهیه کرده تعداد دانشجویانی که به طرف رشته‌های حرفه‌ای می‌روند در حدود ۵۰ درصد است در صورتی که در مملکت ما این نسبت در حدود ۴/۳ درصد است با این ترتیب توجه می‌فرمائید که نبایستی هدف، ایجاد دانشگاه باشد در حال حاضر در حدود ۶۰۰ هزار نفر دانش‌آموز داریم و تمام این دانش‌آموزان می‌خواهند که به دانشگاه راه پیدا کنند و مسلماً مملکت هم احتیاج به نیروی انسانی از نقطه نظر صنعت دارد و بنده امیدوارم این وزارتخانه بتواند یک دستگاه جدیدی به وجود بیاورد که در حقیقت بتواند این برنامه‌ای را که یک برنامه خیلی منطقی و صحیحی است عملی کند و یکی از نکاتی که مورد توجه است در این لایحه بوجود آوردن مراکز و مؤسسات تابعه است و همانطور که پیش‌بینی شده این وزارتخانه یک وزارتخانه‌ای خواهد بود خیلی جمع و جور و کوچک از نظر پرسنل و افراد و شاید همانطور که خود آقای دکتر رهنما این موضوع را در کمیسیون آموزش و پرورش توضیح دادند امیدوار هستند که تعداد افرادی که در این وزارتخانه انجام وظیفه خواهند کرد بیش از ۱۲۰ یا ۱۳۰ نفر خواهد بود و در حقیقت این یک جنبه ستادی خواهد داشت ولی در عوض یک مؤسساتی را به وجود خواهد آورد که هر کدام به نحوی در پیشرفت هدفهائی که در ماده یک این لایحه منظور شده کمک خواهند کرد یکی از آنها ایجاد یک مرکز جمع‌آوری اسناد و مدارک علمی است و بنده فکر می‌کنم یکی از مهمترین مراکزی خواهد بود که در آینده بایستی برای مملکت بوجود بیاید چه از نظر پیشرفت علم و تحقیقات و تفحصات و تطبیق برنامه‌ها و همآهنگ کردن برنامه‌ها با هم و بطوریکه غالب همکاران محترم اطلاع دارند الان بسیاری از کشورهای دنیا هستند که از طریق یک شبکۀ کامپیوتر و ماشین‌های حساب و الکترونیک اداره می‌شوند کتابخانه‌هایشان بهم ارتباط دارند و اگر در یک کتابخانه‌ای فرضاً احتیاج به یک مدرک علمی و صنعتی است از این طرق می‌توانند پی ببرند که آخرین مدارک و اسناد در کجا هست و مورد استفاده قرار بگیرد خوشبختانه به این مطلب هم خیلی توجه شده و آقای دکتر رهنما به ما این امیدواری را دادند اگر چه کار مشکلی است ولی ترتیبی خواهند داد که در سال ۱۳۵۰ ما به این شبکه بین‌المللی متصل بشویم و به این ترتیب توجه می‌فرمائید که از نظر جلوگیری اتلاف وقت و دسترسی سریع به مدارک و اسناد ما واقعاً قدم بزرگی را خواهیم برداشت به هر حال بنده اطمینان دارم که اگر یک چنین مرکزی بوجود بیاید برای مملکت جنبه حیاتی دارد و هرچه در این کار سرمایه‌گذاری بشود بی‌مصرف نیست و مفید است بنده با توضیحاتی که به عرض رساندم فکر می‌کنم این لایحه‌ای که امروز به مجلس تقدیم شده مورد تأیید همه نمایندگان محترم قرار خواهد گرفت عرایضم را خیلی کوتاه می‌کنم و سعی کردم خیلی مختصر عرض کنم در خاتمه توفیق و پیشرفت جناب آقای دکتر رهنما که واقعاً وزیر فعال و شایسته‌ای هستند و فکر می‌کنم بسیاری از همکاران بنده با ایشان آشنائی و به مدارج تحصیلی و صفای اخلاقی و روحی ایشان آگاه هستند امیدوارم در این قدمی که بر می‌دارند پیشرفت حاصل کنند و موفق باشند عرض دیگری ندارم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای دکتر گاگیک بفرمائید.
دکتر گاگیک- آقای رئیس، خانمها، آقایان امیدوارم بتوانم منظورم را طوری بیان کنم که قابل درک باشد و اگر در بیان بنده نواقصی مشاهده فرمودید پوزش می‌طلبم بنده بیست و هشت سال است که در دانشگاه تهران تدریس می‌کنم، به همین علت فکر کردم بنا به تجربیات و سوابقی که دارم می‌توانم با شرکت در بحث این لایحه مطالبی بعرض برسانم که مفید باشد. اگر در ستون موافق اسم نویسی کرده‌ام برای اینست که بنده به مفید بودن این وزارتخانه و این لایحه صد در صد مؤمن هستم و مهمترین موضوعی که در این طرح دیده می‌شود و بزرگترین قدمی که برداشته شده است همآهنگ کردن دانشگاهها و عموم مؤسسات علمی و تحقیقاتی عالی کشور است که تا کنون پراکنده بوده و به آن عطف توجه کافی نشده است و در انتخاب کادر آموزشی بعلت کمی اشخاص واجد شرایط که دانشگاهها از یکدیگر استاد و دانشیار قرض می‌کردند و در اثر کار استادان و دانشیاران در یک یا دو دانشگاه یک سوء استفاده‌هائی بوجود می‌آمد و امیدواریم که با تمرکز کار دانشگاهها یک مرکز و ستادی بوجود بیاید که قابل کنترل باشد بنده بخاطر دارم چند سال پیش جوان تحصیل کرده‌ای در یک دانشگاهی با سمت معینی بکار گماشته شده بود و در آن واحد در دانشگاه دیگری با حقوق گزافتری مشغول کار بود ولی البته بعدأ معلوم شد و به این کار خاتمه داده شد البته اگر یک تمرکزی بود چنین چیزی پیش نمی‌آمد که موجب دلسردی کادر آموزشی فراهم بشود، رسیدگی به کار دانشجویان اعزامی به خارج در صلاحیت ابن وزارتخانه خواهد بود بعضیها که در کشور نمی‌توانند موفق بشوند و وارد دانشگاههای ایران بشوند به خرج خودشان یا به خرج مؤسسات و دستگاههای دیگر به خارجه می‌روند و آنجا رشته‌هائی را انتخاب می‌کنند که سهلتر و آسانتر باشد و زودتر به کشور برگردند از جمله اشخاصی هستند که برای تحصیل شیمی بخارج رفته‌اند ولی چون رشته‌های شیمی عمومی، شیمی آلی و بیوشیمی و غیره رشته‌های خیلی پر زحمت و مشکل است بعضی از آقایان شیمی نساجی یا شیمی جنگل را انتخاب می‌کنند و وقتی برمیگردند به جای اینکه در کارخانه نساجی و جنگل مشغول کار شوند ادعای آنها اشغال یک کرسی در دانشگاه و تدریس در رشته شیمی علمی است البته این باعث دلسردی سایر دانشجویانی است که در خارج کشور تحصیل می‌کنند و تحصیلات عمیقی دارند البته این وزارتخانه کنترل خواهد کرد و چنین چیزی بوجود نخواهد آمد چنانچه در این لایحه دیدم و بسیار مفید است کنترل اعزام دانشجویان به خارج طبق سیستم مخصوصی خواهد بود و بعد هم در برگشت و در مراجعت برای پیدا کردن کار برای آقایان و این هم بزرگترین نکته این قانون است که باید توجه داشت و خیلی برای کشور ما مفید است دیگر اینکه در این قانون ما می‌بینیم شورای مرکزی دانشگاهها یک طرف و هیأت امناء دانشگاه در یک طرف دیگر قرار دارند و اینها بسیار مفید هستند برای اینکه در بعضی از دانشگاهها و مؤسسات علمی اشخاصی که بکار تحقیقات می‌پردازند اینها بهیچوجه و به هیچ عنوان بدستگاه اداری توجه نمی‌کنند و همچنین دستگاه اداری به اشخاص علمی و فنی توجه ندارند بنابراین یک هماهنگی بین آنها موجود نیست و این وزارتخانه خواهد توانست با وجود هیأت امنأ قسمتهای اداری را اداره نمایند و شورای دانشگاه به مؤسسات علمی و کادر علمی و آموزشی رسیدگی کنند با اجرای این قانون جریان کار دانشگاهها به حالت طبیعی و به صورت بسیار مترقی در خواهد آمد و البته بنده پیشنهادی تقدیم آقای رئیس کرده‌ام که یک ماده یا تنظیم یک آئین‌نامه‌ای پیش‌بینی بشود که حتماً جوانان را موظف بکنیم که بروند بخارج برای تحقیقات علمی و آموزشی عالی پس از ختم تحصیلات در ایران برای اینکه در کادر آموزشی اگر یک دانشیاری می‌خواهد ترقی کند (البته خیلی امکانات در اینجا وجود دارد ولی در بعضی قسمتها ممکن است امکانات و وسائل وجود نداشته باشد) باید تخصص یاد بگیر دو دورۀ تخصصی را در خارج دیده باشد این بایستی ملاک عمل برای ارتقاء به استادی باشد و این را وزارت علوم و آموزش عالی کنترل خواهد کرد و اشخاصی را که برمیگردند نتیجه تحقیقات و امر تخصصی خود را در مجلاتی بصورت پی پر paper منتشر کنند که معلوم باشد و کارهای علمی آنان ارزیابی بشود نه اینکه روی سفارشات و روی تبعیضات اشخاصی به کرسیهائی برسند و موجب دلسردی سایرین فراهم شود (صحیح است) بنابراین بنده تقاضا می‌کنم که این کار حتماً باید انجام بشود برای اینکه در قانون دانشگاه در سال ۱۳۵۱ ماده‌ای هست که هر دانشیار و استادی می‌تواند یک یا دو سال به خارجه برای مطالعات برود و البته آن شخصی که می‌رود بخرج خودش زندگیش بهم می‌خورد و همچنین زندگی زن و بچه‌اش و اغلب پول ندارند و می‌مانند در ایران و از این قانون آنطور که باید استفاده نمی‌شود نه اینکه مجاز باشند بلکه وزارت علوم موظف بکند که کسی که در کادر آموزشی است حتماً یک بار به خارج رفته باشد و در یکی از دانشگاهها و مؤسسات علمی بزرگ مطالعات علمی کرده باشد و نتیجه مطالعات خود را منتشر کرده باشند بنابراین ارزیابی کار دانشجویان و کادر آموزشی یکی از نکات مهم کار دانشگاهها است و دیگر اینکه در زمینه تحقیقات من عقیده دارم که باید تحقیقات سیانس پور باشد ولی خیلی کم برای اینکه در جاهای دیگر مثلاً در آمریکا پولهای هنگفت دارند و کارهای علمی عمیقی را انجام می‌دهند و ما بایستی بیشتر در قسمت سیانس آپلیکه برویم در قسمت تحقیقات آپلیکه یعنی برویم دنبال آن چیزی که کشور احتیاج دارد تحقیقات در قسمت این رشته باشد و مثلاً در پزشکی در یک قسمت بیماری عفونی تحقیقات کند نه اینکه برود از لحاظ شیمی تحقیق کند این بدرد نمی‌خورد در این قسمت امریکائی‌ها آنقدر پول خرج می‌کنند و وسائل دارند که ما با آنها نمی‌رسیم این است که در اینجا نقشی را که وزارت علوم بر عهده دارد دیده خواهد شد و این تحقیقات علمی بایستی حتماً تحقیقات آپلیکه باشد و دیگر اینکه موضوع بسیار مهم که من روز اول فکر می‌کردم این است که شاید وزارت علوم بخواهد در حقیقات علمی عجله کند اول فقط برنامه‌ریزی است و در دو سه سال اول باید فقط برنامه‌ریزی بشود آنوقت پس از چند سال می‌توانیم وارد کار تحقیقاتی بشویم که مملکت احتیاج دارد اما درباره دانشگاههای شهرستانها البته بنده عقیده شخصی خودم را عرض می‌کنم بر خلاف نظر جناب آقای دکتر پرتو اعظم دوست بنده، معتقدم که اگر دانشگاههای ما زیاد بشود خیلی مؤثر است (خواجه نوری- اول دانشگاههای موجود بایستی تکمیل بشوند) بله بنده معتقدم که جوانها اول در ایران تحصیل بکنند و بعد بروند بخارج برای تحصیلات و تحقیقات علمی و تخصصی و اینجا بایستی اینها را تربیت کنیم و بعد که مهندس شدند بروند چهار سال، پنج سال برای تحصیلات تخصصی که تجربیات بدست بیاورند بنده خواستم عرض کنم که شاید ده سال پانزده سال پیش که موضوع دانشگاههای اصفهان و تبریز و مشهد مطرح شد و قانون گذشت همه می‌گفتند که اینها ناقص است بدرد نمی‌خورد یکی از آنها خود من بودم ولی حالا دانشگاهها خیلی خوب شده اصفهان همینطور مشهد همینطور و اینها را باید یک روز از یک جا شروع یرد بعد تکمیل خواهد شد بنده نمونه‌ای در انگلستان دیدم در انگلستان در سال ۱۳۴۱ در دانشگاه جدید بوجود آوردند البته مشکلاتی مشاهده شد مشکلات از این قرار بود که کادر آموزشی نداشتند چرا؟ برای اینکه عده‌ای از دانشمندان انگلیسی رفته بودند در قسمت صنایع و پول زیادتری می‌گرفتند یک عده هم رفته بودند به آمریکا چون آنها پول زیادی می‌دادند ولی اینها ده دانشگاه جدید را تأسیس کردند که نواقص را به تدریج برطرف کنند البته جناب آقای خواجه نوری بنده معتقد هستم که نباید زیاد عجله کرد نواقص فعلی را باید برطرف کرد و دولت سعی کند و مطالعه بکند و در جاهائی که لازم است بتدریج دانشگاههائی بوجود بیاورد نه اینکه یک مرتبه بخواهیم ده دانشگاه تأسیس کنیم بلکه بتدریج بوجود بیاوریم و آنها را تکمیل کنیم برای اینکه عده دانشجو زیاد می‌شود و وضع ساختمانها و آزمایشگاهها طوری است که گنجایش نخواهد داشت و بنده به خاطر دارم که رضاشاه کبیر در دانشکده پزشکی در سال ۱۳۱۶ تشریف‌فرما شدند به وزیر فرهنگ گفتند که چند نفر دانشجو دارید؟ در جواب عرض کرد ۶۰ نفر. فرمودند شما چطور فکر ۲۰ سال بعد را نکردید، و الآن می‌بینیم پس از سی سال ۳۵۰ نفر دانشجو در دانشکده پزشکی وارد می‌شوند باز هم جا کم است، بنابراین بایستی فکر آینده را هم کرد و فکر امروز تنها را نکرد، گذشته از این دانشگاه تهران که می‌خواهم بگویم رل مهمی در توسعه دانشگاههای شهرستانها داشته برای اینکه هم استاد داده و هم دانشجو داده و هم رفته در دانشگاههای ولایات مثلاً در دانشگاه گندی شاپور تدریس کرده برگشته با وجود هیأت امناء این عیوب برطرف خواهد شد. دانشگاه تهران قدیم‌ترین دانشگاه ایران است و رئیسی که در رأسش هست رئیسی است بسیار فعال، رئیسی است که از لحاظ اکسپر بودن از لحاظ بین‌المللی ایشان اکسپر سازمان ملل هستند و از نظر آموزش و پرورش نهایت کمک را به دانشگاههای ولایات می‌فرمایند و همانطور که در گذشته این کمک‌ها را انجام دادند باز هم انجام خواهند داد ولی بایستی تحت نظر و با هماهنگی وزارت علوم این کارها انجام بشود بنده به جناب وزیر علوم و آموزش عالی تبریک عرض می‌کنم و امیدوارم در این کار جدید موفق بشوند تا اینکه جوانان ما بتوانند کسب علم بکنند و تحقیقات و کارهائی انجام بدهند که باعث سربلندی ایران باشد (احسنت).
رئیس- آقای دکتر الموتی جنابعالی موافقید یا مخالف چون همه آقایان موافق صحبت می‌کنند و طبق آئین نامه این عمل صحیح نیست.
دکتر الموتی- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمائید.
دکتر الموتی- مخالف بنده با این لایحه از دو جهت است یکی از جهت اینکه یک مقدار مطالب که باید در مورد تأسیس این وزارتخانه گفته شود در اینجا گفته نشده و یکی درباره نحوه انشای این لایحه و ایراداتی در این لایحه هست که باید اصلاح بشود و مادام که اصلاح نشده بنده جزء مخالفین خواهم بود، جناب آقای دکتر رهنما، مطالبی که در این جا گفته شد یک مقدار از نظر مصالح دانشگاهها بود ولی مطالبی که بنده می‌خواهم عرض کنم درباره مصالح نسل جوان مملکت ماست، ضرورت تأسیس چنین وزارتخانه‌ای بر هیچکس پوشیده نیست و چنین وزارتخانه‌ای بعقیده بنده زودتر باید تأسیس می‌شد، در یک مملکت در حال توسعه و تحول که پیشوای مبارزه با بیسوادی در جهان اسن و امروز در دورترین نقاط مملکت ما مشعل علم و دانش فروزان است باید به امر تعلیمات عالیه خیلی زیادتر توجه می‌شد، ما وقتی امروز می‌بینیم دانشگاههای مملکت برای قبول دانشجو اعلان می‌کنند گروه کثیری از نسل جوان مملکت ما می‌روند ولی متأسفانه موفق به ورود در دانشگاه نمی‌شوند، جناب آقای دکتر شفیع امین استدعا می‌کنم توجه بفرمائید جنابعالی استاد دانشگاه هستید و عرض بنده هم مربوط به دانشگاه است. هر وقت که فصل شروع تحصیل در دانشگاه آغاز می‌شود بنده بعنوان یک ایرانی و همه ما فکر می‌کنم همین وضع را داریم می‌بینیم که فرزندان ما پس از ۱۲ سال درس خواندن می‌روند به این دانشگاهها و چه تلاشی می‌کنند و همۀ خانواده‌ها نگرانی دارند. یک مقداری ناشی از این است که دانشگاههای ما استعداد جذب این همه دانشجو را ندارد دانشگاهها باید توسعه پیدا کند (دکتر پرتو اعظم- نه بدون برنامه) توسعه پیدا کردن را جناب آقای دکتر پرتو اعظم عرض کردم بنده تمام فرمایشات جنابعالی را گوش کردم و یک کلمه عرض نکردم با اینکه با قسمتی مخالف بودم ولی شأن دموکراسی این است که همانطور که بنده گوش دادم جنابعالی هم گوش بدهید، بنده نمی‌گویم دانشگاهها را بدون جهت توسعه بدهید ولی جناب دکتر رهنما وزیر لایق و جوان ما که بنده شخصاً به مراتب علمیشان اعتقاد دارم برای این وزیر شده‌اند که این مشکلات را حل کنند اگر قرار باشد که وزارت علوم تشکیل بشود و این مشکلات وجود داشته باشد و حل نشود که صحیح نیست و اساس تشکیل این وزارتخانه بی‌نتیجه است، فلسفه تأسیس چنین وزارتخانه‌ای در درجه اول از این جهت است که مشکلات مملکت از این جهت حل شود و قطعاً ایشان در این مورد برنامه دارند و مطالعه فرموده‌اند که در اینجا خواهند فرمود و ما مطلع خواهیم شد که بچه صورت عمل خواهند کرد، البته جناب آقای دکتر پرتو اعظم بنده هم با جنابعالی صد در صد موافقم که دانشگاه تابلوئی بوجود نیاید، وقتی فرقه خائن دموکرات در این مملکت علم تجزیه بلند کردند برای اینکه نشان بدهند که دانشگاه دارند دو تا اتاق درست کردند و یک تابلو هم گذاشتند، نه محل نه اطاق، نه استاد هچ چیز نداشت، فقط یک تابلو بود، این تابلوهای قلابی بدرد همان فرقه‌ها می‌خورد، ولی در مملکنی که برنامه‌های بزرگ توسعه اقتصادی و اجتماعی اجرا و پیاده می‌شود در این مملکت بایستی دانشگاههائی بر اساس صحیح بوجود بیاید، با موازین صحیح علمی و با استاد خوب، بنده معذرت می‌خواهم که عرض می‌کنم با استاد خوب، البته من به همه استادان دانشگاه احترام می‌گذارم، آنها برای مملکت بسیار با ارزش هستند ولی استاد دانشگاه فقط باید در دانشگاه تحقیق و تدریس بکند (دکتر اسفندیاری- متأسفانه هر کدام چند تا شغل دارند) (دکتر امین- زندگیشان باید تأمین بشود) البته باید زندگیشان را تأمین کرد و بنده متأسفم که بعنوان یک دانشجو سر کلاس استادی رفتم و استاد وقتی آمد درسش را بدهد نمی‌دانست درسش چیست، (دکتر امین- استاد نبود) اسم ببرم؟ (نمایندگان- خیر) به احترام مقام شامخ استادی اسم نمی‌برم، البته ما در دانشگاه اساتید فاضل و لایق داریم که مورد تکریم ما هستند ولی اگر یک استادی خواست استادی دانشگاه را صرفاً بعنوان لقب یا عنوان استفاده بکند این صحیح نیست بیائید ببینید دانشگاه ما ظرف چند سال که از تأسیسش می‌گذرد اساتید بزرگوارش چقدر تحقیق داشته‌اند نشریاتشان چقدر است، بسیار کم است، به نسبت سایر ممالک (دکتر اسفندیاری- هیچ است) نمی‌گویم هیچ است خیلی کم است باید انصاف داشته باشیم و حقایق را بگوئیم آقای دکتر گاگیک عقیده دارند که استاد برود خارج و تحقیق و مطالعه کند، بسیار خوب تشریف ببرند و در دانشگاههای خارج تحقیق بکنند و بگردند به ایران و نتیجه تحقیقاتشان را منتشر کنند (دکتر شفیع امین- بسیاری از آنها زحمت می‌کشند و تألیفات زیادی هم دارند) بنده هم به آنها احترام می‌گذارم و به زبان صریح فارسی عرض می‌کنم و عرض کردم که من به تمام اساتید دانشگاه و به مقام علمیشان تعظیم می‌کنم ولی این نبایستی موجب شود که استاد ده شغلی داشته باشیم (صحیح است) جناب آقای دکتر رهنما حتماً توجه خواهند فرمود و بررسی می‌کنند که ما چرا از نتایج مطالعات علمی نباید استفاده کنیم (دکتر رهنوردی- حقایق را بفرمائید خیلی متشکریم) آنچه که بنظر بنده برسد عرض می‌کنم البته ممکن هم هست که اشتباه بکنم بنده در این لایحه یا در لوایح قبلی نمیدانم وضع مدارس حرفه‌ای و دانشکده صنعتی چه وضعی پیدا می‌کند جزو این وزارتخانه یا آن وزارتخانه خواهد بود مملکتی که ما خودمان معتقدیم امروز به تعداد زیادی از افراد فنی احتیاج دارد و از این حیث ما خیلی ضعیف هستیم و همه مردم دنبال تعلیمات حرفه‌ای هستند اگر جزء تشکیلات وزارت علوم است که بنده حرفی ندارم (یک نفر از نمایندگان- جزء وزارت آموزش و پرورش است) چرا جزء وزارت آموزش و پرورش است؟ (یک نفر از نمایندگان دبیرستان است) این دانشکده علوم صنعتی دبیرستان است؟ دانشکده صنعتی جزو کدام تشکیلات است؟ (موسوی ماکوئی- مدارس عالی حرفه‌ای جزء وزارت علوم است) ب هر صورت از نظر تحقیقاتی خیال می‌کنم جنابعالی که معتقد به برنامه‌ها تحقیقاتی هستید سالهاست در روز نامه‌ها بنده می‌خوانم که مدارس حرفه‌ای تأسیس می‌شود ولی محصولش را به قول معروف در بازار علمی ایران نمی‌بینم یا لابد کم است (دکتر امین- محصول کم است انشاءالله زیاد می‌شود) این را هم اقدام بفرمایند یا لااقل توضیح بفرمائید که ببینیم در این مورد چه برنامه‌ای از نظر تحقیقاتی دارید. (یک نفر از نمایندگان- باید بیشتر داشته باشند) بنده به بیشترش کاری ندارم، در اینجا اشاره شد به مسئله فرار مغزها، البته چندین بار اشاره شده است ولی چون امروز موقعش هست بنده عرض می‌کنم (فولادوند- فرار مغزها و بی مغزها) در این تردید نیست که امروز در دنیا بعضی از ممالک سعی دارند که مغزهای متفکر بعضی از کشورها را بگیرند و یا به قول همکار عزیزمان جناب آقای پزشکپور چپاول کنند (پزکشپور- استثمار کنند) استثمار کنند؟ بسیار خوب این کاملاً صحیح است یک جوان ایرانی وقتی درس می‌خواند و مراحل نهائی را طی می‌کند و به مرحله یک دانشمند می‌رسد ما حساب می‌کنیم که مملکت برای این شخص چقدر خرج می‌کند فرق نمی‌کند چه آنهائی که در داخل مملکت تربیت می‌شوند چه آنها که به خارج می‌روند مقدار زیادی از سرمایه ما صرف تربیت یک جوان ایرانی می‌شود تا به مرحله عالی علمی می‌رسد (ریگی- بطور متوسط سیصد هزار تومان) (یک نفر از نمایندگان- شما ارزان حساب کردید) خوب حسابش را هم کرده‌اند من حساب نداشتم یک جوان ایرانی وقتی به این مراحل علمی می‌رسد برای مملکت بسیار بسیار با ارزش است، این تنها کافی نیست که ما اشاره کنیم که این مغز فرار کرده، این مغز را وقتی آوردیم اینجا باید وسایل بهره‌برداری از آن را هم فراهم کنیم عده زیادی از جوانهای ما برگشتند و آمدند و خیلی سریع ترقی کردند که در هیچ جای دنیا چنین امکانی برایشان نبود یعنی با سرعت فوق‌العاده زیاد، واقعاً در هیچ جای دنیا به این زودی و به این سرعت نمی‌توانستند ترقی کنند ولی اینها همه‌شان نیستند (مهندس ارفع- همین باعث شد که بقیه برنگردند) (پزشکپور- صحیح است آقای مهندس ارفع) ولی عده زیادی هم هستند که برگشته‌اند و می‌خواهند خدمت کنند نمیدانم سازمانی دارید که همه اینها را جمع بکند و استفاده از آنها بکند دو نفرشان را من خودم دنبال کارشان بودم این را بطور نمونه عرض می‌کنم از یک مؤسسه ایرانی بیک مؤسسه خارجی نوشتند با آن جوان که شما برگردید احتیاج فوق‌العاده بوجود شما هست، این جوانان برگشتند و آمدند اینجا آقای دکتر رهنما میدانید آن جوانانی که آنجا بوده با چه حقوقی و مزایائی کار میکرده و حالا برگشته اینجا دو سال من خودم دنبال کارش بودم این در این مؤسسه‌ای که اینقدر نوشته‌اند حقوقش را بدهند نداده‌اند البته تشریفاتی هست گرفتاریهائی هست اینها را بنده میدانم جوان ایرانی که فرض کنید در آلمان پنج هزار تومان حقوق میگرفته آمده اینجا باید بیاید با هزار و هفتصد تومان حقوق بسازد ولی یک سال و نیم است که به او حقوق نمی‌دهند و متخصص منحصر به فرد است و اگر اسمش را بخواهید می‌دهم تحقیق کنید ما نباید بگذاریم مغزها فرار کنند اما اگر این مغزها آمد اینجا باید از آن مغز استفاده کنیم باید در حدود امکانات مملکتمان از این نیروها استفاده کنیم بنده نمی‌گویم اینها که بر نمی‌گردند وارد می‌شوند البته همه شاید می‌خواهند وزیر بشوند وکیل بشوند معاون بشوند (دکتر عدل- اینکه آسان است) (خنده نمایندگان) این عملی نیست ولی باید از این نیروها واقعاً در جای خودش استفاده کرد اگر در یک جائی یک کارشناس خارجی وجود دارد معاونش ایرانی است استفاده بکنید نه اینکه بیاید و بگوید که در فلان سازمان یک فرد خارجی هست همدرس، هم کلاس و هم مدرسه ولی در ایران از او استفاده می‌کنند ولی به من توجهی ندارند این از مسائلی است که موجب خواهد شد که مغزها برگردد جناب آقای مهندس ارفع اشاره فرمودند شاید بعضی از ترقیات سریع موجب شده یه نیایند. مملکت به این نیروها احتیاج دارد ممکن است از یک عده‌ای در یک جای بالایی استفاده شده باشد ممکن است مملکت این همه جا نداشته باشد باید در یک رشته‌هایی کار شناس هستند صاحب نظرند از آنها استفاده بشود البته مثل اینکه در وزارت کار یک سازمانی برای این کار وجود دارد و در اینمورد مطالعات می‌کند اشخاص را هم معرفی می‌کند در لایحه وزارت علوم هم دیدم یک چنین جمله‌ای هست موضوع تحصیل و باز گشت بنده نمی‌دادم بعد از تصویب این لایحه به اینصورت هر دو وزارتخانه این کار را انجام می‌دهند یا شما انجام خواهید داد یک توضیحی هم در این باره بفرمائید که روشن بشود بهر صورت یک سازمانی در این مملکت باید وجود داشته باشد که این مغزهای متفکر را که این همه برای آنها احترام قائل هستیم می‌خواهند بیاورند ولی از وجودشان استفاده نکنند، خواستن و آوردن کافی نیست باید استفاده کنید در حدود امکانات مملکت ما از این نیروها باید استفاده بشود بنده نمیدانم برای توسعه دانشگاهها چه فکر اساسی کردند عرض کردم با دانشگاه تابلوئی صد در صد مخالفم همه‌مان مخالفیم با دانشگاه صحیح صد در صد موافقم برای اینکه امروز سه میلیون فرزندان ما داریم مملکت دارند درس می‌خوانند اینها طبعاً یک عده زیادی به دانشگاه می‌رسند سرعت و پیشرفت فرهنگ در مملکت ما بخصوص در رشته‌های متوسطه فوق‌العاده زیاد است و دانشگاهها متناسب با آن نیست شما حساب کنید یک جوان ایرانی از دبیرستان بیرون میاید می‌رود برای کنکور به این دانشکده و آن دانشکده چون در هر صورت در کنکور شرکت می‌کند ولی معلوم نیست در کجا و چه رشته‌ای موفق می‌شود آنرا بعنوان شانس شرکت می‌کند هر رشته‌ای که قبول شد می‌گوید الحمدالله وارد دانشگاه شدم ولی عده زیادی از اینها می‌مانند و مملکت هم بیش از یک مقدار معینی نمی‌تواند کار تهیه کند طبق برنامه چهارم یک میلیون کار در این مملکت ایجاد می‌شود این ماگزیموم قدرت اقتصادی یک مملکتی است اما این دانشجویان باید چه کار کنند یا باید وارد دانشگاه بشوند یا بروند خدمت مقدس، وظیفه را انجام بدهند یا بیکار باشند چون کار برای همه آنها وجود ندارد و وقتی یک مؤسسه‌ای اعلام می‌کند ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ دیپلمه می‌خواهیم چندین هزار نفر می‌روند داوطلب می‌شوند این دلیل بر این است که عرضه کار زیاد است و تقاضا کم باید برای اینها فکری بکنند که بتوانند به دانشگاهها بروند برای یکعده‌ای از آنها امکاناتی هست به خارج بروند برای یک عده‌ای از آنها امکاناتی هست بخارج بروند و در دانشگاههای خارجی تحصیل کنند یا در دانشگاههای خود مملکت ما به هر حال این نیروها به هدر نرود اگر یک جوانی بیکار بماند که نه دانشگاه برود و نه به سربازی برود و نه کار داشته باشد این اول جوانیش است ناراحت و مأیوس می‌شود همه با این طبقه مواجه هستیم هر روز موکلین داریم که به ما مراجعه می‌کنند فرزندانشان بیکارند خودشان بیکارند از مسائلی است که باید به آن توجه بفرمائید در وظیفه جناب آقای دکتر رهنما هست امروز که یک چنین وزارتخانه‌ای را تصدی خواهند فرمود از امروز این نسل جوان متوجه اقدامات شما هستند که تکلیفشان را روشن بکنید اگر امکانات دانشگاهها از نظر علمی اجازه می‌دهند جناب آقای دکتر پرتو اعظم توسعه بدهند اگر امکاناتشان اجازه نمیدهد باید وسیله فراهم بشود تا حدی این جوانها و این نیروها به دانشگاهها جذب بشوند چون هر سال هم جنال آقای موسوی ماکوئی چون این جوانهای که در دبیرستان البرز تربیت می‌کنند عازم دانشگاه هستند باید راه حلی برای اینها پیدا کرد راه حل‌های منطقی راه حل‌هائی که مفید باشد با اوضاع مملکت ما. این جا اشاره شد به توسعه مدارس در بخش خصوصی و دولتی بنده یک نکته‌ای را عرض کنم در عین حالی که معتقدم در کار مدارس اعم از عالی و دبستان و دبیرستان باید دقیقاً کنترل بشود ولی اگر سرمایه‌گذاری‌های بصورت صحیح غلطش را عرض نمی‌کنم در راه تأسیس مدارس و مدارس عالی می‌شود اگر صحیح است و منطبق با برنامه‌های علمی شما هست باید حمایت بشوند ولی اگر کسانی قصد تجارت و بهره برداری دارند باید جلوشان گرفته بشود برای اینکه امروز مملکت ما در بخش دولتی و خصوصی دوشادوش هم قدم برمیدارند دو بخش باید بصورت صحیح هدایت بشوند الآن عده زیادی از بچه‌های ما به مدارس ملی می‌روند بعضی خوب هستند بعضی بد هستند باید آن بدها را اصلاح کرد نه اینکه جلوی این فکر را گرفت امروز دولت و سازمانهای عمومی باید بروند و اعتباراتشان را در سطح روستاها آن جائی که مردم بی‌بضاعت هستند و زندگی می‌کنند ولی در شهرها که مردم توانائی پرداخت دارند چه اشکالی دارد که برای بچه‌شان هزار تومان بدهند که درس بخواند...(پزشکپور- عده قلیلی هستند که توانائی دارند) ولی مردم روستاها ضعیف‌تر هستند و بیشتر احتیاج به حمایت دارند امروز که می‌بینید تمام بچه‌های دهقانات ما راه افتاده و به مدارس می‌روند می‌بینیم که مقدار زیادی از مدارس ما بدون معلم است و آن بچه‌ها سرگردانند به عقیده بنده چون عقیده شما ممکن است در این جهت نباشد بهر صورت در عین حال باید تقویت بشوند که چه مدرسه و دانشکده و چه بخش‌های خصوصی و چه بخش‌های دولتی بتوانند عده‌ای از آنها را جذب بکنن هدف نهائی بنده این است که باید راهنمائی بشوند بعنوان نمونه همین دبیرستان البرز را اشاره می‌کنم که نیمه ملی است سه هزار محصل امروز در آنجا دارند درس می‌خوانند اگر این وسائل فراهم نبود (موسوی ماکوئی- نیمه ملی نیست وزارت آموزش و پرورش یک ساعت معلم و یک ریال کمک نمی‌کند) ملی است چه بهتر با شهریه دریافتی است چه اشکالی دارد و بگذارید چند مدرسه عالی بوجود بیاید اگر مدرسه امروز ده تا در تهران باشد مردم بچه هایشان را بخارج نمی‌فرستند.
پزشکپور- آقای موسوی در مدرسه البرز چقدر در سال شهریه می‌گیرید؟
موسوی ماکوئی- بطور متوسط هفتصد تومان.
دکتر الموتی- بنده بچه‌ام در آنجا تحصیل می‌کند در حدود همین مبلغ گرفته می‌شود بهر حال این کلیاتی بود که عرض کردم در مورد خود لایحه در این ماده یک در بند الف اشاره فرمودید تعیین هدفهای علمی و تحقیقاتی و آموزشی، تعیین هدفهای علمی را بنده خوب روشن نشدم اگر توضیح بفرمائید شاید بنده متشکر بشوم در این جمله شاید جمله دیگر می‌توانستند بگویند با اینکه نارسا است بنده بهر جهت متوجه نشدم یکی دیگر اینجا اشاره فرموده‌اند به پژوهشهای علمی لابد برای اینکار برنامه‌ای دارید بنده نمیدانم پژوهشهای علمی شما روی کاغذ است یا حقیقتاً برنامه‌ای دارید؟ (دکتر متین- بی‌برنامه که نمی‌شود لابد برنامه‌ای دارند) بنده سؤال می‌کنم که ایشان بفرمایند که بنده روشن بشوم طبعاً جنابعالی هم روشن خواهید شد (دکتر امین-ما روشن شده‌ایم) در یک جای دیگر در بند ت مرقوم فرموده‌اید تعیین ضابطه‌های لازم برای سازمان و تعداد و انواع مشاغل و مقررات استخدامی کادر آموزشی و تحقیقاتی، شما یک لایحه استخدامی دارید که وضع را برای همه مملکت روشن کرده شما می‌خواهید استثناء بشوید؟ خوب این چه جوری است؟ (دکتر امین- دانشگاهها قوانین مخصوص دارند) این مثل اینکه استثناء از آن قانون هم هست لابد در اینمورد هم نظری دارید علت اینکه این جمله گذاشته شده در کمیسیون تأیید شده لابد مطلبی است یعنی شما دستتان کاملاً باز است برای استخدام هر صورت و به هر شکل بنده نمی دانم چون اینجا یک ضوابطی در سالهای قبل بوده چه برای دانشگاهها و چه برای امور استخدامی مملکت تعیین شده و در دوره گذشته اینجا بحث‌ها شد این استثناها پیش نیاید اینجا یک وزارتخانه‌ای است بایستی در مورد دانشگاهها از قوانین دانشگاهها تبعیت کند یا در مورد امور استخدامیش از قانون استخدام بنده نمیدانم چون اینجا بنظر بنده مطلب مهم است و فردا آقای دکتر رهنما برای خود جنابعالی مشکل پیش خواهد آمد برای اینکه هجوم می‌آورند برای استخدام می‌گویند شما سازمانی هستید که بموجب این لایحه این استثناء برایتان هست و شما محظور پیدا خواهید کرد نمیدانم شاید مطالعه فرموده‌اید اینجا اشاره به تربیت دبیر کردید میدانم که در مملکت ما وضع دبیر بسیار بد است دبیر کم است مؤسساتی هم که دبیر تربیت می‌کردند دانشسرایعالی بود آن را هم منحل کردند یک مملکتی که از نظر فرهنگی به این سرعت به جلو می‌رود یک سازمانی ندارد دبر تربیت بکند تازه شما بعد از مدتی که اینها آمدند سازمان تربیت دبیر تأسیس شد و بعد هم منحل کردند شما می‌خواهید مطالعه کنید آیا مملکت دبیر می‌خواهد شما دبیرستانهائی را تأسیس می‌کنید که دبیر ندارد دانشگاههائی است که استاد ندارد آقای مسعودی می‌گفتند در حوزۀ انتخابیه شان دبیر نیست آقای پردلی اینجا سؤال کردند خودمان بحث کردیم این را باید یک فکری بفرمائید که نواقص دستگاههای علمی و آموزشی مملکت رفع بشود عده زیادی هستند تحصیل کرده‌اند آمدند بیرون بدردتان نمی‌خورد اینها را تربیت کردید آمدند بیرون حالا چرا اینها را هدایت نمی‌کنید بروند در یک جاهائی کار بکنند اینها چه گناهی کرده‌اند به آنها گفتند شش سال درس بخوانید ۶ سال خوانده به او مربوط نیست که در یک رشته‌ای درس خوانده که بدرد شما نمی‌خورد اگر شما معین می‌کردید که می‌رفت در دانشسرایعالی در این رشته تحصیل می‌کرد بدرد ما می‌خورد واقعاً بدرد می‌خورد باید تعیین بشود که بوجود این جوانان در چه رشته‌هائی احتیاج هست که امروز وزارت آموزش و پرورش ما گرفتار بی‌دبیری نباشد خانم دکتر پارسای می‌گفتند اعلان کردند در یک رشته طبیعی هیچ کس داوطلب نشد (یک نفر از نمایندگان- حقوقش هم خیلی کم است) تنها حقوق نیست در اغلب این رشته‌ها متخصص نداریم تربیت نکرده‌ایم فقط در یک رشته‌ای درس می‌خوانند می‌آیند بیرون چون عرض کردم برنامه‌ای وجود ندارد همه می‌خواهند درس بخوانند دیپلم و لیسانس بگیرند همینطور می‌روند شما ملاحظه کنید من نمیدانم لایحه به چه صورتی است یک کس می‌خواهد برود دانشگاه درس بخواند او می‌رود در رشته‌های مختلف شرکت می‌کند مثل بلیط بخت‌آزمائی در یک رشته ممکن است که موفق بشود حالا سؤال آسان بوده یا چه بوده؟ بهر صورتی در آن رشته وارد می‌شود و درس می‌خواند نه ذوقش را دارد نه علاقه به آن رشته دارد و نه بدرد آن رشته می‌خورد (یک نفر از نمایندگان- از ناچاری است) اینها از مسائلی است که بنظر بنده وزارتخانه جدید علوم بایستی مطالعه بکند و استفاده بشود اینجا باز موارد زیادی راجع به ماده اول هست که خوانده می‌شود که خواهید دید با چه جملاتی این وزارتخانه چه بسطی پیدا کرده، بسط و توسعه و ترویج علوم و فنون در شئون مختلف کشور که در هر رشته‌ای از علم و فن این وزارتخانه جدید مطالعه می‌کند شما این همه کارشناس از کجا دارید در تمام رشته‌های علمی و فنی که مطالعه بکنید شما در مصاحبه تان گفتید که صد تا عضو خواهید داشت با صد تا عضو چطور تمام این کارها را می‌کنید (یکنفر از نمایندگان- از آنهائیکه در دانشگاهها هستند استفاده می‌کنند) خدا کته چون ایشان دارند معجزن می‌کنند اولین بار است در مملکت ما یک وزیر دانشمندی آمده با صد تا عضو در تمام رشته‌های علوم و فنون می‌خواهد مطالعه بکند در لایحه وزارت کشاورزی هم یک همچو جمله‌ای گذاشته بودند آنها را هم شما مطالعه می‌کنید یا خودشان این از نکاتی است که باز هم شما مطالعه می‌کنید یا خودشان این از نکاتی است که باز هم برای بنده مکتوم و مجهول مانده است (یکنفر از نمایندگان- کسی که تحقیق می‌کند جزو کادر وزارتخانه نیست) بهر صورت آقای دکتر رهنما توضیح خواهند فرمود و ما استفاده می‌کنیم بنده بیش از این وقت را نمی‌گیرم ضمن تبریک از تأسیس چنین وزارتخانه‌ای که بنظر بنده بسیار لازم و ضروری است و ضمن اینکه آرزوی موفقیت برای جناب دکتر رهنما را دارم برای اینکه ایشان بنظر بنده عضو خاندان مطبوعات هستند و موفقیت ایشان برای ما روزنامه‌نویس‌ها موجب سربلندی است ولی با این برنامه سنگین که در بدو وزارت مرقوم فرمودند یا در مجلس اصلاح شده و اضافه شده و تأیید شده بهر صورت بار بسیار سنگین بدوش آقای دکتر رهنمای عزیز گذاشته شده (روحانی- اسم با مسمائی است- ایشان توانائیش را دارند) انشاءالله ضمن تشکر امیدوار هستیم که جنابعالی موفق بشوید و اینکار سر و صورت پیدا بکند و همه ما که امروز افتخار بحث در چنین لایحه مهمی را داریم در مقابل مردم و نسل جوان مملکت که امروز گروهی بعلت نبودن جا در دانشگاهها یا علت‌های دیگر پشت در دانشگاهها سرگردان هستند رو سفید باشیم بیائیم بگوئیم لایحه‌ای تصویب کردیم که بزرگترین مشکل نسل جوان، نسلی که مورد علاقه خاص شاهنشاه بزرگ و رهبر خردمند ایران هستند حل شده و ما سربلند هستیم که ببینیم این مشکل با چنین لوایحی و بدست این دولت حل بشود عرض دیگری ندارم.
رئیس- آقای دکتر میر علاء فرمایشی دارید؟ بفرمائید.
دکتر میرعلاء- در شور دوم صحبت خواهم کرد.
رئیس- آقای دکتر خزائلی بفرمائید.
دکتر خزائلی- با اجازه مقام ریاست نظر به اینکه همکاران عزیز بسیار خسته هستند بنده مختصراً بعضی مطالب درباره مادۀ ۱ بعرض میرسانم اولاً تأسیس وزارت علوم و تحقیقات علمی و آموزش عالی از سه جهت باعث افتخار و سر افرازی ماست یکی از جهت اینکه بحمدالله وزارت آموزش و پرورش آنقدر توسعه یافته و آنقدر کادرش وسیع شده و جوانان ما به علم روی‌آور گردیده‌اند که دبستان و دبیرستان و کودکستان و مبارزه با بیسوادی خودش شایسته آن شده است که دارای وزارتخانه مستقلی باشد دوم از جهت آنکه دانشگاههای ما توسعه پیدا کردند مدارس عالیه داریم هم چنین آموزشگاههای گوناگون در سطح عالی مورد نیاز کشور ماست که ایجاب کرده است این وزارتخانه بوجود بیاید و مهمترین ارزشی که این وزارتخانه برای ما دارد این است که یکی از ابداعات افکار بلند رهبر عالیقدر ما شاهنشاه آریامهر است همچنانکه عده‌ای از ما نمی‌توانستیم سپاه دانش و اهمیت آن را چنانچه باید درک بکنیم و بعد عملاً بر ما ظاهر شد بزودی علت وجودی این وزارتخانه بر همه روشن خواهد شد و بار دیگر همه سر تعظیم در برابر افکار بلند و رهبر عالیقدر فرود خواهیم آورد اما مطالبی که درباره این لایحه می‌خواستم عرض کنم بنده معتقد هستم این وزارتخانه علاوه بر وظایفی که در این ماده گنجانیده شده است چهار وظیفه دیگر دارد یکی تعیین سیاست هنری چون امروز هنر معنیش عوض شده و بمعنی ایجاد اثر زیبا یا تعریف از اثر زیبا نیست بلکه بیان دردهاست آنهم باید البته متناسب با انقلابمان باشد اولاً دردهای واقعی را بتواند بیان کند و ثانیاً درمانها را باید ارائه کند با کمال تأسف امروزه ما سیاست هنری مخصوصاً در برنامه‌های تلویزیون ایران نداریم و همینطور نسبت به سطوحات هنری ایرانی برنامه صحیحی نداریم واقعاً من در شب شنبه بسیار متأثر شدم که یک مؤسسه‌ای بنام مبل احسان جزو برنامه‌های حرف تو حرف خودش مردی را با سگی آورده بود و آن سگ را می‌خواست گرم کننده آن مردم معرفی کند (مهندس صائبی- به این برنامه از طرف وزارت اطلاعات اعتراض شد بسیار برنامه بدی بود) اتفاقاً اعتراض بسیار بجا است هیچ جایز نیست برای کسانی که از نعم این کشور استفاده می‌کنند از سرمایه این کشور بهره‌برداری می‌کنند مطالبی را بر خلاف واقع، اساس تبلیغات خودشان قرار می‌دهند (صحیح است) (مهندس صائبی- به هیچ وجه جایز نیست) در کشور ما هیچ وقت چنین اتفاقی رخ نداده است ما ملت مسلمان مسجد داریم مسجد ما باز است برای جا دادن کسانی که بیچاره باشند و منزل نداشته باشند شرکت ملی نفت ما و جناب آقای دکتر اقبال همیشه آمادگی دارند که سوخت در اختیار کسانی بگذارند که بخواهند در جائی بیتوته کنند بنابراین نباید هنر باین نحو استخدام بشود و در تبلیغات بر علیه کشور بکار برود بنابراین باید در سیاست هنری وزارت آموزش عالی حتماً مداخله داشته باشد آموزش عالی را باید وزارت علوم آموزش بعنوان آموزشهای فوق دیپلم تلقی کند اعم از اینکه آموزش فنی باشد یا هنری باشد یا علمی باشد البته تحقیقات باید هم در سطح علوم انجام بشود و هم در سطح هنر وزارت آموزش عالی می‌بایست قانون حمایت اثر و هنر با همکاری وزارت فرهنگ و هنر از مجلس شورای ملی بگذراند و این خود کمک مؤثری خواهد بود برای پیدا شدن نبوغ هنری وظیفه دولتی که باز می‌بایست شرح داده بشود تنظیم یک طبقه‌بندی علمی است نسبت به همه مظاهر دانشی و هنری البته همه ما کاملاً طرفدار آزادی مطبوعات هستیم اما باید معلوم بشود که هر مجله‌ای اختصاص چه طبقه‌ای باید داشته باشد و چه مطالبی در آن مندرج باشد زن روز ممکن است برای زنان و مردان بهره رو دست باز رهنمای خوبی باشد ولی ببینید با جوانهای ما در مدارس چه می‌کند این نوع مجلات و بعضی کتب حتی کتابهائی که مبتنی بر فلسفه اگزیستانسیالیستی هستند اینها باید کاملاً مورد نظر و توجه وزارت آموزش عالی قرار بگیرند هم از جهت مطلب و هم از جهت طبقه استفاده کنند و نسبت به قلم‌ها همینطور باید البته سیاست کلیش را این وزارت تعیین بکند و اجرایش با وزارت فرهنگ و هنر و یا وزارت اطلاعات باشد مخصوصاً طبقه‌بندی لغتهای فارسی از جمله وظایفی است که باید این وزارتخانه عهده دار بشود امروز بچه‌های ما متهم هستند به بیسوادی بر اثر اینکه در برنامه شان نکاتی هست حتی در برنامه ابتدائی که به هیچ دردشان نمی‌خورد تصور، تیقظ، استرخاء، و امثال اینها باید طبقه‌بندی بشود همینطور که ممالک ترقی کردند و برای هر سطحی از سطوح می‌بایست لغتهای خاصی در کار باشد تا اینکه جوانها کاملاً این لغات را خوب بدانند و مورد استعمالش را بشناسند این وزارتخانه باید بجریان انداختن فعالیتهای فرهنگیان و مجامع علمی و هنری در کشور فعالیت داشته باشند وظیفه دیگرش ارشاد دانشجویان باید باشد به راه زندگانی به طریقی که استادان تماس بگیرند با جوانها و عقیده‌ها را مطالعه بکنند و سخنرانیهای عالی بدون توجه به اشخاص ایراد بشود مبتنی بر حل آن عقده‌ها البته مطلب دیگری که در این ماده بایستی مورد توجه قرار بگیرد این است که چون وزارت آموزش عالی مامور این هستند که تنظیم بکنند تمام هدفها و درجات و همه خصوصیات را در سطوح مختلف یعکس سطح ابتدائی و سطح متوسطه و سطح آموزش عالی و چون می‌خواهد همآمنگ بکند این سطوح را با یکدیگر مسلماً در این کار همکاری وزارت آموزش و پرورش کاملاً لازم است و حتی همکاری وزارت فرهنگ و هنر چون اصلاً لازمه همآهنگی این است که یک همآهنگی بین متصدیان این سطوح وجود داشته باشد در غیر اینصورت همآهنگی بوجود نمی‌آید در قسمتی از این بندها مرقوم افتاده صدور اجازه توسعه دانشگاه و تجهیز و امثال اینها علاوه بر صدور اجازه باید این وزارتخانه حق جلوگیری از فعالیت مؤسسات عالی که نافع برای کشور تشخیص داده نمی‌شود یا از حدود خودشان متجاوز هستند باید لغو بشوند این قسمت در برنامه شورای عالی آموزش و پرورش نسبت به دبستانها و دبیرستانها پیش‌بینی نشده بود بعد دچار زحمت شدند قانون جداگانه‌ای آوردند منتهی عنوان لغو را گذاشتند و حال آنکه بنده معتقدم مؤسسات فرهنگی مثل مسجد مقدس است نباید لغو کرد و از کار انداخت بلکه باید جلوگیری کرد از کار کسانیکه سوء استفاده می‌کنند و بعد باید آن را تکمیل کرد و نقائص را مرتفع کرد البته نارضائیهائی از مدارس ملی هست همه برای این است که آن قانون مبتنی بر آئین‌نامه بوده است که می‌بایستی در ظرف ۶ ماه وزارت آموزش و پرورش بیاورد به مجلس و تکلیف این مدارس ملی را معین بکند متأسفانه این آئین‌نامه نیامده است هیچکس هم جرأت سرمایه‌گذاری ندارد و هرج و مرج کامل در مدارس ملی برقرار است که هم سرمایه‌ها به هدر می‌روند و هم تعلیمات در یک سطح خوبی نیست و علت نارضائی عموم است این قسمت هم باید در نظر گرفته شود مطلب دیگر این است راجه به اعزام محصل و اقداماتی که وزیر آموزش عالی بر عهده گرفته بسیار خوبست چون وزارت آموزش عالی باید از همه شئون محصلین که به خارج می‌روند مداخله داشته باشد منتهی با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت کار و امور اجتماعی راجع به توسعه دانشگاه باید عرض کنم مطلب از دو جهت قابل مطالعه است یک وقت ما می‌خواهیم بگوئیم که دانشگاهی آنقدر وسیع نشود تا جوانها همه هجوم به دانشگاه بیاورند از این جهت حرف پسندیده‌ای نیست باید کاری کنیم که اگر یک میلیون اشخاص مستعد داشته باشیم بیایند به دانشگاه اگر بی‌استعداد باشند هیچکدام نیایند دانشگاه باید پرورنده استعدادها باشد خصوصاً وقتی که ما علاوه بر دانشگاه آموزش عالی داریم و برنامه‌های حرفه‌ای را هم همانطور که پایه‌گذاری می‌کنیم بعد از دوره ابتدائی و هم می‌توانیم حرفه‌ها را جزو برنامه‌های دبیرستانی بیاوریم بعضی از حرفه‌ها را به همه جوانهای مستعد باید اجازه بدهیم منتهی آنطوری که سابقاً عرض کردم دانشکده‌ها باید تشویق بشوند در سطح کشور که استاد و دانشجو یکسره بکار تحقیق و به کار علم بپردازند از جانب دیگر به مردم اجازه داده بشود که کمک کنند در بوجود آوردن امکانات و هر کجا که امکانات بوجود آمد دولت آنجا دانشکده هائی احداث کند ما دیروز در باشگاهی بودیم که روز دندانپزشکی می‌گذشت و مراسم آن انجام می‌یافت در آنجا مطرح شد که ما هزار و سیصد و کسری دندانپزشک داریم یعنی در مقابل هر بیست هزار نفر یک نفر دندانپزشک داریم چشم پزشک به مراتب کمتر از آنهاست ما افراد متخصص بسیار کم داریم از جانبی مردم هم از نظر تجهیز آماده‌اند که پول بگذارند برای جوانهایشان تحصیلات عالیه برقرار بشود مغزهای متفکر هم در خارج زیاد داریم همانطور که دولت بیدار و فعال هویدا وعده داده است انشاءالله با رهبری شاهنشاه آریامهر اینها را به کشور جلب خواهند کرد بنابراین نه دچار کمبود استاد خواهیم شد و نه دچار کمبود تجهیز و علاوه بر مورد احتیاج ما هم هست از لحاظ کادر تخصص و خوشبختانه همچنانکه رهبر عالیقدر ما توجه دارند کارهای بزرگ انجام می‌دهند این شاهین تیز پر و بال گشاده است و می‌خواهد کشور ما را در یک شبه ره چند ساله ببرد دولت ما برنامه سنگین بر عهده گرفته است که برای بعضیها باور کردنی نیست و همچنین وزارت آموزش عالی این برنامه سنگین را بعهده می‌گیرد نباید هرگز ایشان را تقویت کنیم و مسلماً هم موفق خواهند شد در این قسمت عرض دیگر که البته جنبه اصلاح عبارتی دارد در مورد این نوع ترتیبی است که این جا در بندها منظور شده الف- ب- ت- ث این بر مبنای مشابهت شکل حروف است و اشتباه می‌شود و همچنین ج و ح و خ که فقط با نقطه با هم فرق دارند مثل سایر قوانین تبدیل به حروف ابجد بشود این طرز ترتیب حروفی است که در پهلوی و در قوانین سابقه داشته اساس ترتیب یونانی و لاتین هم بر همین مبناست و یا حداقل شماره‌گذاری بشود دیگر عرضی ندارم (احسنت).
رئیس- آقای دکتر رهنوردی بفرمائید.
دکتر رهنوردی- بنده در بند ت ماده یک توضیحی داشتم که خوشبختانه جناب آقای دکتر الموتی اشاره فرمودند می‌خواستم خواهش کنم از آقای دکتر رهنما در این مورد توضیحات بیشتری بدهند تا معلوم بشود که این مقررات استخدامی کادر آموزشی و تحقیقاتی به چه نحوی انجام خواهد گرفت البته لازم به تذکر است در مورد فرار مغزها که می‌فرمایند یکی از عوامل موضوع مادیات است یکی از عوامل عرض کردم و باید با افرادی که مغزهای متفکر دارندو تحصیلات عالی کردند برمیگردند به این مملکت بنده عقده دارم همانطور که آقای دکتر رهنما در جلسه فراکسیون فرمودند که عده‌ای از آنها هستند که در کشورهای خارج تدریس می‌کنند حتی حقوق معادل ماهی سی هزار تومان می‌گیرند با این وضع زندگی اینها در این مملکت تأمین بشود یعنی طوری بشود که بتوانند یک زندگی آرامی داشته باشند و بکار خودشان اشتغال بورزند از طرف دیگر موضوع تبعیض است که پیش می‌آید که بنده بارها این موضوع را عرض کرده‌ام ایم موضوع تبعیض از لحاظ روحی موضوعی است که هم کارمندان دولت را ناراحت کرده و هم افراد این ملت را و نمونه بارزش در مورد پزشکان است که وزارت بهداری یک پزشک را با ماهی هشتصد تومان استخدام می‌کند سازمان بیمه‌های اجتماعی با دو هزار تومان و شرکت ملی نفت با چهارهزار تومان و جای دیگر با پنج هزار تومان و شش هزار تومان این موضوع تبعیض است که در کادر کارمندان دولت ایجاد ناراحتی می‌کند که ما امیدوار بودیم با قانون استخدامی که در دورۀ بیست و یکم تصویب شد سرو سامانی به اینکار داده بشود متأسفانه اغلب وزارتخانه‌ها کوچکترین اقدامی در این مورد نکردند اصلاً در فکر آن هم نیستند که اقدام کنند حالا در این بند ت این موضوع پیش می‌آید که از طرفی باید این افراد را بهر قیمتی شده زندگیشان را آرامش بخشیم و وضع مادیشان را تأمین کنیم و بیاوریم به مملکت از وجودشان استفاده بکنیم (صحیح است) از طرف دیگر این پیش می‌آید که چطور ممکن است یک پزشک بعد از ده سال زحمت و خدمت هزار و چهارصد تومان حقوق ماهیانه‌اش باشد ولی در همان آن یک مؤسسه وابسته بدولت یک ماشین نویس استخدام بکند با ماهی سه هزار تومان شما در این مورد به بنده توضیح بفرمائید عرض کردم بنده کاملاً موافق هستم شما یک استاد لرزنده که متخصص مثلاً در فیزیک است با ماهی سی هزار تومان استخدامش کنید و به او پول بدهید من مخالف نیستم ولی آیا اگر به کس دیگری که زحمت کشیده ماهی دو هزار تومان بدهید از لحاظ تبعیض وضعشان به چه صورتی در خواهد آمد از طرف دیگر وضع استخدامی اینها به چه صورت می‌ماند اگر شما وزارتخانه هستید باید تابع مقررات استخدامی باشید در مورد دانشگاهها باید تابع مقررات دانشگاهها بشوید از طرف دیگر اقدام جنابعالی بسیار مفید است و باید مغزهای ما را برگردانند به این مملکت و بنده حق می‌دهم به شما که در این مورد هر چه می‌توانید بیشتر با آنها حقوق بدهید در این مورد بنده را روشن بفرمائید و توضیحی بدهید چون بنده روشن نیستم متشکرم.
رئیس- خانم دکتر دولتشاهی بفرمائید.
بانو دکتر دولتشاهی- جناب آقای رئیس آقایان و خانمها بنده ضمن مطالعه قانون تشکیل وزارت علوم و آموزش عالی به چند نکته برخورد کرده بودم که چون همکاران محترم در این زمینه‌ها صحبت کردند و قطعاً جواب داده خواهد شد از طرف وزیر مربوطه دیگر آنها را تکرار نمی‌کنم ولی در یک قسمت که ممکن است مشابه این ایراد در موارد دیگر هم باشد عرض می‌کنم در مادۀ ه بنده متوجه شدم و فکر کردم یک تعارضی وجود دارد در آن جا مشخص می‌شود که تعیین ارزش و تعیین صحت و سقم و تطبیق دیپلم‌های متوسطه خارج با تطبیق گواهینامه‌های ایران با وزارت علوم خواهد بود در حالی که دیپلم متوسطه را در کشور خودمان وزارت آموزش و پرورش می‌دهد چون تعلیمات دبیرستانی با وزارت آموزش و پرورش است پس دیپلم متوسطه را هم وزارت آموزش و پرورش می‌دهد بنظر من این دو با هم یک تعارضی پیدا می‌کند که مشابه این دیپلم را که از خارج آورده‌اند و فقط تعیین ارزش باید بشود این را وزارت علوم تعیین ارزش ورود به دانشگاه را دارد و درست است باید وزارتخانه‌ای تعیین ارزش بکند که اجازه ورود به دانشگاهها را می‌دهد ولی از طرف دیگر دیپلم‌های مشابه را در مملکت خودمان وزارت آموزش و پرورش می‌دهد و به هر حال دیپلم‌هائی که اینها از دبیرستانهای خودمان گرفته‌اند قبول است برای ورود به دانشگاه به عقیده من لازم است یک صراحتی بوجود بیاید که تکلیف این دو وزارتخانه معلوم بشود و تکلیف جوانهائی که با این نوع دیپلم‌ها به مملکت باز می‌گردند معلوم باشد که سر و کارشان با وزارت علوم است یا وزارت آموزش و پرورش.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
۱۰- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- چون ۴ ساعت وقت امروز به پایان رسیده و جناب آقای دکتر رهنما هم می‌خواهند درباره لایحه توضیحاتی بدهند و قریب هشتاد پیشنهاد هم هست که خواندنش مطمئناً به امروز نمی‌رسد با اجازه خانمها و آقایان بقیه بحث در این لایحه را به جلسه آینده موکول می‌کنیم ضمناً دستور جلسه آینده هم قرائت می‌شود.
- ۱- گزارش شور اول قرارداد مبارزه با تبعیض در امر تعلیمات. شماره چاپ ۱۶۸
رئیس- با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.