مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۶
مذاکرات دارالشورای ملی سه شنبه دوم شهر ذی قعده الحرام ۱۳۲۴ بعد از انعقاد.
صورت تلگرافی از بار فروش بآقای حاجی شیخ فضل الله مجتهد مخابره شده بود قرائت شد:
- حضور مبارک حضرت مستطاب قبله الامام آقای حجه الاسلام آقای حاجی شیخ فضل الله مجتهد مدظله امروز عموم طبقات خلق بارفروش از علما و اعیان و تجار واصناف و ملاکین قریب سه هزار نفر دو نفر منتخبین خودشانرا که جنابان آقا محمد حسین خان و آقا محمد علی آقای تاجر باشند حرکت داده بعد از مراجعت عموما بتلگراف خانه آمده دعاگوئی و تشکر نموده اطلاعا عرض شد
- (دعاگو علامه).
آقا میرزا محمود اصفهانی – امر انتخاب خراسان معوق است خوبست از طرف مجلس چیزی نوشته انجام انتخاب وکلای آن صفحات را بخواهند.
سید حسین – از بروجرد نوشته‌اند که نه از کیفیت انتخاب و نه از مجلس و نه از تلگرافاتی که در این باب مخابره شده بهیچوجه اطلاع نداشته و نداریم و این بیچاره‌ها این همه نظاماتی که کرده‌اند نه از صدارت و نه از حجج اسلام و نه از مجلس هیچ جواب دلجوئی و رفع ظلم نشنیدند آخر اینها مسلمانند باید رسیدگی بعرایض آنها کرد فعلا برای انتخاب وکلا اینها دو امنیت لازم دارند یکی برای غارت نکردن و دیگری برای آزاد بودن در امر انتخاب والی حال در دو فرسخی شهر خیمه و خر کاه زده مشغول تهیه و تدارک قتل و غارت است آنچه توانستند از دهات و قری چاپیدند علاوه حال شهر را میچابند و هیچکس نیست در مقام بازخواست برآید و قادر نیستند که بتوسط پست اطلاع بدهند این اطلاعات بتوسط قاصد است و تمام تعدیات از حکومت است.
آمیرزا ابوالحسن خان – حضرت اقدس ولایت عهد تشریف فرما شدند و بعرض بندگان ایشان رسانیده البته احقاق خواهند فرمود.
سید محمد تقی هراتی - این امر در اینکه خیلی اهمیت دارد شبهه ندارد و عقیده من اینست که در اینباب عریضه بصدارت عظمی نوشته استدعای رسیدگی شود.
در این موقع تلگرافی که از انجمن خیریه ایرانیان از بادکوبه رسیده بود با جوابیکه از طرف مجلس بآنها نوشته بودند که مخابره شود قرائت گردید.
صورت تلگراف – از بادکوبه بطهران –
- وکلای دارالشورای ملی از شنیدن رد استقراض از خارجه و تأسیس بانک ملی عموم ایرانیان مقیمین بادکوبه نهایت تشکر را دارند آفرین بر همت وغیرت وطن‌دوستی وملت‌پرستی و دولت خواهی شما نمایندگان صادق ملت از مساعی جمیله و اقدامات خیرخواهانه شما امیدوار چنانیم که باندک توجه و زمانی ملت فرموده ایران را از تعدیات بی اندازه و ظلمهای فاحش گوناگون بعضی از دارندگان القاب بیوقوف و اختیار داران بیعلم فراغت و آسودگی حاصل نموده خاک پاک وطن عزیز که مأمن و پناهگاه ما ایرانیان و طور امان نجات ما پرشکستان واجساد نیاکان ما مظلومین متفرق شدگان درا و مدفون است از نو شاد و آزاد گردد که قدیم ایرانیان جلای وطن کرده از صمیم قلب عرض تبریک نموده و با کمال ادب اظهار می‌نماییم در راه شما وکلای ذیحق ملت و پیشرفت مقاصد و افکار عالیه شما که هیئت ملت و یا ملک اعظم منظور است بجان ومال حاضریم زنده باد شاهنشاه حریت‌بخش پاینده باد ملت نجیب قدیم ایران.
- (انجمن خیریه ایران بادکوبه).
جواب از طرف مجلس –
- (بادکوبه انجمن خیریه ایران)
- تلگراف تبریک عموم وطن پرستان نجیب باوفا که مبنی بر ملت پرستی ودولتخواهی و صرف جان و مال بوده عز وصول بخشید و در مجلس شورای ملی قرائت گردید عموم وکلای محترم از صمیم قلب نیکی فطرت و اصالت و ملت خواهی آن انجمن محترم را بر عموم تبریک و تهنیت میگویند و از این خیرخواهی برادران عزیز محترم خود نهایت تشکر را می‌نمایند.
بعد جواب تلگرافی که سابقا از تفلیس بعنوان مجلس مخابره شده بود قرائت شد و لایحه ورودیه که حاجی سید نصرالله برای تبریک ورود موکب حضرت ولیعهدی انشاء داشتند قرائت کردند.
- بسم الله الرحمن الرحیم. ورود ظفر نمود موکب مسعود را از جانب عموم ملت با نهایت شرف افتخار تبریک خالصانه و نهنیت صادقانه تقدیم می‌نماییم و از این عواطف خسروانه و عنایات کامله شاهانه که بیک تحریک انامل فیض شامل مملکت را حیات تازه بخشید واساس سلطنت را بر بنیان قویم نهاد و قواعد عدل جهانیانی را دراین خانواده مؤید داشته این سعادت را موافق مأمول جمهور در دودمان ابد توامان تا دامنه قیامت موصول و مخلد فرمود شکر گذاریم و در برابر این نعمت جهان قیمت از خداوند جل شانه توفیق می‌طلبیم که بتقدیم خدمت و پاس حقوق و نعمت بهره مند شویم و تکمیل امر را از یمن همت والانهمت خواستاریم که اقدامات خالصانه ملت را با نواخت ملاطفت نشانه تلقی فرمایند و بحسن قبول بپذیرند و اتمام احسان پدر تاجدار مهربان را در رفع موانع و جلب مقتضیات تقویت فرمایند و عرایض دولتخواهانه و متسدعیات صداقت نشانه را مشوب بهوی و غرض تصور نفرمایند که مقصود جملگی یکی است و منظوری جز خیر دولت و ملت در میان نیست و اهم مستدعیات آنست که هیچوقت باصغاء اهل دسیسه که برخلاف صلاح وسوسه می‌کنند خاطر انور را مکدر ندارند و همواره در اینگونه اظهارات رأی حقیقت نمای خود را حکم دانند چه نظری که صاحب خانه را در صیانت خانه خود در کار است حواشی را نیست که آنها را غرض دیگر هست و صاحب بیت را مقصودی دیگر امروز مشفق امین و عاقل صدیق عاقبت بین کسی است که دولت و ملت را بجهت جامعه اتحاد و اتفاق دعوت کند و بجد تمام ماده اختلاف و نفاق را از بین مرتفع سازد نتایج خیریه موافقت را چنان خاطرنشان جانبین کند که هر یک از آحاد رعایا در مقام تعظیم لوای مهر اعتلای سلطنت از جان و دل کوشش کنند شرف و عزت خود را تابع ازدیاد شوکت و عظمت دولت دانند و عواقت وخیمه مخالفت را آنگونه ظاهر وآشکار نمایند که هر کدام ضعف و انکسار دیگری را خواری و هوان خود پندارند اعدی عدودولت و ملت آنکس است که مابین این دو را تفرقه نهد هر یک از آنها را بر ضدیت و مباغضت دیگری تحریض و تشجیع کند البته بر خاطرخطیرحقانیت تخمیرپوشیده نیست کسانیکه در این تمادی اوقات بخبط یا خیانت موافق میل وارادت خود مملکت را ویران و رعیت را پریشان کرده‌اند هیچگاه بقصور یا تقصیر خود معترف نمی‌شوند و هرگز راضی نخواهند بود که دیر یا زود تجاوزات آنها موقوف و تصرفاتشان محدود شود و از آنجا که همیشه بملازمت حضور سرافرازند تواند بود که همه روزه بزبان چاپلوس عرایض خلاف اظهار کنند خود را دولتخواه و ملت را فتنه جو و خودخواه قلم دهند لکن چیزیکه مایه امیدواری است همین است که جلیل و دقیق امور بر ضمیر منبر مخفی و مستور نیست. مراتب دولتخواهی اینگونه مردم از مراجعه بخدمات سابقه معلوم و عرایض امروزه آنها بر خلاصه اعمال گذشته معطوف خواهد بود. مثلا وانمود مینند که از وضع قانون اساسی واجرای امور از روی قواعد ملی دولت ضعیف و مسلوب الشرف یا ملت جری و غالب‌الطرف می‌شود رد و قبول این قول از مقایسه وضع حالیه ایران بردول اساسیه و متمدنه خاصه دولت جوان بخت ژاپون بآسانی ظاهر می‌گردد با اینکه امروز بعد از تأمل در جمیع وجوه محتمله یافت می‌شود که احیای این مملکت و تقویت بنیان سلطنت منحصر بوضع اساس صحیح و جذب قلوب عموم ملت است در حقیقت آخر الدوا همین است و هر کس خاطر همایونی را بغیر این طریق متوجه ند دشمن است نه دوست خائن است نه دولتخواه و امین. کدام خیانت از این بالاتر می‌شود ملت ضعیفی که با همه ضعف و ناتوانی بطیب خاطر حاضر است بضاعت مزجاه خود را نقد کند و رفع حاجت فعلی ولی نعمت خود را متعهد شود که زیاده بر این مقصاد دولت پایمال اغراض داخله و دستخوش نیات خارجه نگردد لازال دولت را بر تهدید وانداز بلکه بر شکنجه و آزار او ترغیب و تحریض کنند و در این شکار خانگی خود را جان نثار و خدمتگذار جلوه دهند. الحق این دشمنان دولت شما می‌خواهند این نام نیکی را که از این خانواده بتمام دنیا منتشر گشته و پس از تهنیتی که از ممالکت معظمه باین دربار معدلت مدار آمده خدای نخواسته بوساوس اغراض و دسائس امراض تضییع کنند واین مشت رعیت غیرتمند باوفا را یکباره از موالی خود مأیوس و ناامید سازند رجاء واثق کافه خلایق آنکه همیشه امور معروضه را با فکر دوربین از خاطر الهام مظاهر بگذارنند، بعد از دقت تمام و ملاحظه صلاح حال و مآل بر طبق آنچه صواب دانند فرمان دهند.
- خداوندا تو آگاهی که ما را
- چه بودست از شهنشه در تمنا
- نکرد جز صلاح ملک و ملت
- تقاضایی ز شاهنشه رعیت
- چوشد پربندگان از راه احسان
- عطا فرمود این مقصود شایان
- تو نیزاو را خداوندا شفا بخش
- بعجز ما نگر او را بما بخش
- زرنج آزاد فرما جسم و جانش
- ز خسرو زاده خرم کن روانش
- قوی کن پشت و بازویش ز فرزند
- دو چشمش روشن از دیدار دلبند
- مبادا ملک ایران را ز شاهان
- بجز زین خاندان هرگز جنانبان
آقای آقا سید عبدالله – خیلی اظهار شکایت از اشخاصی که اوراق مختلفه نوشته و هر یک اوراق خود را باسمی موسوم می‌نمایند از قبیل شب نامه وغیره نموده واظهار داشتند که بعداز تشکیل مجلس محترم شورای ملی که بنایش بر آزادی افکار و آراست دیگر فایده این اوراق لاطائل در پرده که جز اسباب معاندت و مخاصمت و ضدیت بین اشخاص بزرگ و محترم چیزی دیگر نیست چیست اگر حرفی و سخنی دارند بنویسند و بیاورند در مجلس و با استدلال گفتگو کنند واگر ندارند این تقنین وافساد و هرزه درائی چه معنی دارد باید مجلس این مطلب را از دولت بخواهد که این اشخاص مفسد و مغرضین را منع از این حرکات زشت نمایند تا وساوس این شیاطین قلوب جاهلین و سایرین را مشوش و جلب نکند.
بعد لایحه‌ای از انجمن هواخواهان قرائت شد که مشتمل بر همین مضامین بود که از مجلس محترم خواستگار شدند منع و جلوگیری اشخاص صاحبان اوراق و ژلاتینی را که این فرومایه مردمان جز فساد و فتنه جوئی و عناد و بد خویی شغل دیگر ندارند و همیشه در صدد فتنه انگیزی و فراهم کردن اسباب خونریزی شده و بمردمان بزرگ و علما و شاهزادگان و امرا سخن‌های بیهوده و بیجا میگویند البته حدود این اشخاص باید معین شود.
آقا میرزا ابوالحسن خان – وظیفه مجلس است که رسیدگی در این باب نماید ولی مغرضین و مفسدین هم باید بدانند که اینگونه اوراق برای پیشرفت مقصودشان هیچ فایده ندارد و مجلس بااین وسوسه‌ها دست از وظایف خود نخواهد کشید وحال که والاحضرت ولیعهدی تشریف آوردند خوبست که از طرف مجلس مطالبه نظامنامه شود.
صدیق حضرت – در تقدیم ورودیه حضرت ولیعهد مجلس چه نحو رأی می‌دهد.
رئیس- باید دانست که تنها همان لایحه را تقدیم داریم یا چند نفر از وکلاء هم همراه باشند.
صدیق حضرت – هر گاه چند نفر از وکلاء هم باشند البته مقرون بادب است جناب حاجی سید نصرالله باشند که خودشان لایحه قرائت نمایند.
در تعیین اشخاص وکلاء مذاکره شد بعضی را رای بر این بود که دوازده نفر بروند وعده را رأی بر این شد که شش نفر بروند.
حسنعلی خان – مطابق ترتیب طبقات شش نفر باشند
(اسامی اشخاص ذیل را نوشتند):
- آمیرزامحسن،
- حاجی سید نصرالله،
- وثوق الدوله،
- سعدالدوله،
- اسدالله میرزا،
- حاجی امین الضرب.
بعضی گفتند که باید این شش نفر از طبقات شش گانه باشند از هر طبقه یکنفر بعد صورتی دیگر به ترتیب ذیل نوشتند.
- آمیرزا محسن،
- حاجی سید نصرالله،
- اسدالله میرزا،
- وثوق الدوله،
- میرزا سید ولی الله خان،
- معظم الملک،
از برای صورت اولیه و با هیئت ثانویه امر را بقرعه گذارند اکثریت آراء بر همان صورت اولیه شده و برای رفتن سعدالدوله در حضور ولیعهدی اظهار شد که کسالتی دارند و حاضر نشدن امروز هم بواسطه کسالت بوده.
آقا میرزا محمود خوانساری – علاوه بر کسالت خودشان قبل از این اظهار داشته بودند که من غیر از کارهای داخلی مجلس بکارهای دیگر رجوعی ندارم، امروز شرحی از طرف وزارت خارجه بعنوان جواب بمجلس آمده بود در فقره رعایای ایرانی در کربلا اظهار کرده بودند که والی بغداد و متصرف کربلا معزول شدند و کمیسیونی هم در این باب از طرف دولت عثمانی مقرر شده برای تحقیقات و رسیدگی این امر چون مطلب هنوز ناتمام بود لذا تصدیع به نگارش شد و نتیجه اقدامات بعدها را هم اطلاع خواهیم داد.
امروز باز کاغذی از انزلی در باب شکایت صیادان بآقای آقامیرزا سید محمد مجتهد نوشته بودند ایشان دادند برئیس وجواب آنرا با امتیاز نامه لیانازوف خواستند.
رئیس – هنوز امتیازنامه از وزارت خارجه مطالبه نشده.
صدیق حضرت – امتیاز نامه فردا مطالبه می‌شود بعد از تحقیق رسیدگی خواهد شد.
نگاه کنید به
تلگراف انجمن خیریه ایران بادکوبه به مجلس شورای ملی درباره بنیان بانک ملی عموم ایرانیان آذر ۱۲۸۵