قانون بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان کارگاهها و کارخانجات ارتش
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هجدهم |
قانون بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان کارگاهها و کارخانجات ارتش - مصوب ۱۷ آذر ماه ۱۳۳۴
فصل اول – کلیات
ماده ۱ - کارگرانی که در کارخانه‌ها و کارگاههای ارتش و یا در محل‌های وابسته به آنها با دستمزد و یا کارمزد طبق آیین‌نامه مربوطه به کار گمارده‌شوند افزارمندان ارتش شناخته می‌شوند.
ماده ۲ - افزارمندان ارتش از لحاظ انضباط و یا تعقیب جرائم مشمول مقررات یا قوانینی خواهند بود که درباره مستخدمین ارتش مقرر شده و یامی‌شود.
ماده ۳ - افزارمندان ارتش از لحاظ وضع استخدام - پایه‌بندی - حقوق - مرخصی ساعات کار و سایر امور اداری و استخدامی تابع مقررات وآیین‌نامه‌های مربوطه که به وسیله وزارت جنگ تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید می‌باشند و هیچ یک از قوانین استخدامی کشوری وقوانین و مقررات دیگر ارتش شامل حال آنان نخواهد شد.
تبصره - وزارت جنگ مکلف است در مدت پنج ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین‌نامه‌های مربوط را تنظیم و پس از تصویب هیأت وزیران به‌مورد اجرا گذارد.
فصل دوم – صندوق
ماده ۴ - برای اجرای مقررات بیمه‌های اجتماعی - بازنشستگی - وظیفه - مستمری و تعاون درباره کلیه افزارمندان ارتشی صندوقی به نام(صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش) با سرمایه زیر در بانک سپه تشکیل خواهد شد.
الف - از حقوق افزارمندان ارتش که تا دو هزار ریال حقوق می‌گیرند صدی شش و از دو هزار ریال به بالا تا چهار هزار ریال صدی هفت و از چهارهزار ریال به بالا صدی هشت همه‌ماهه کسر و به صندوق بیمه‌های اجتماعی بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش پرداخت خواهد شد.
ب - علاوه بر وجوه مزبور که در بند الف مقرر است وزارت جنگ که قائم مقام کارفرما می‌باشد معادل صدی پنج حقوق افزارمندان مشمولین این‌قانون را نقداً و لااقل معدل صدی هفت دیگر به صورت هزینه معالجات در بیمارستان و مؤسسات بهداری ارتش و سایر تعهداتی که در این قانون به‌عهده کارفرما واگذار گردیده‌است از بودجه وزارت جنگ به صندوق بیمه‌های اجتماعی پرداخت و منظور می‌نماید.
ج - حقوق ماه اول افزارمندان جدیدالاستخدام.
د - تفاوت اضافه حقوق یک ماه اول.
ه - حقوق یک‌ماهه افزارمندانی که در تاریخ تصویب مشمول خدمت بوده و مشمول این قانون می‌باشند به اقساط هفت‌ساله به ترتیبی که در تبصره۲ همین ماده ذکر شده‌است.
و - وجوه حاصله از جرایم اداری کلیه افزارمندان.
تبصره ۱ - در مواردی که کارخانه‌های ارتش بنابر ضرورت احتیاج به افزارمندان موقت و یا کارآموزان کمتر از نوزده سال پیدا می‌کنند از حقوق آنان‌معادل دو درصد کسر و معادل چهار درصد از طرف کارفرما بر آن افزوده و به صندوق مزبور پرداخت خواهد شد.
این قبیل افزارمندان فقط از کمکهای‌مربوطه به حوادث و بیماری‌ها و از کار افتادگی و فوت (در صورتی که بر اثر انجام وظیفه باشد) و از معالجه بیماریهای غیر ناشی از کار که در مدت‌اشتغال به کار مبتلا می‌گردد استفاده خواهند کرد.
تبصره ۲ - افزارمندان ارتش که در تاریخ اجرای این قانون دارای پیشینه خدمت بوده و از بودجه‌های مصوب و یا انتفاعی و اعتبارات قانونی ارتش‌حقوق دریافت داشته‌اند چنانچه مایل باشند تمام یا قسمتی از سوابق خدمت قبلی آنان اعم از متوالی یا متناوب از لحاظ بازنشستگی منظور شودبایستی علاوه بر کسور بازنشستگی زمان خدمت فعلی کسور بازنشستگی مدت خدمتی را که مایل هستند حساب شود نیز تا تاریخ اجرای این قانون به‌اقساطی که از هفت سال تجاوز ننماید به شرح زیر به صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش پرداخت کنند نسبت به‌حقوقی که قبل از شهریور ماه ۱۳۲۰ دریافت می‌داشته‌اند صدی هفت و نسبت به حقوقی که بعد از شهریور ماه ۱۳۲۰ تا تاریخ اجرای این قانون دریافت‌می‌داشته‌اند مطابق مندرجات بند الف همین ماده.
تبصره ۳ - کلیه موجودی‌ها و مطالبات و ذخیره‌ها و تعهدات صندوق سابق بیمه و تعاون کارخانجات ارتش به صندوق بیمه‌های اجتماعی وبازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش منتقل خواهد شد.
تبصره ۴ - حداقل سن افزارمندان (هنرآموزان) کارخانجات ارتش از تاریخ تصویب این قانون ۱۴ سال تمام خواهد بود.
ماده ۵ - صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش وابستگی به صندوق بازنشستگی ارتش و سایر سازمانهای مالی ندارد.
ماده ۶ - وزارت جنگ مکلف است آیین‌نامه مخصوصی به منظور تعیین طرز اداره صندوق و اجرای کلیه مقررات این قانون و طرز استفاده و به کارانداختن سرمایه و پرداخت مخارج و غیره از تاریخ تصویب حداکثر در ظرف پنج ماه تهیه نموده و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارد.
فصل سوم – بازنشستگی
ماده ۷ - افزارمندان ارتش که سی سال متوالی و یا ۳۵ سال متناوب خدمت داشته و سن آنها به شصت سال رسیده باشد می‌توانند تقاضای‌بازنشستگی نمایند.
تبصره ۱ - وزارت جنگ می‌تواند افزارمندانی را که بیست سال خدمت متوالی یا ۲۵ سال خدمت متناوب داشته باشند و یا افزارمندانی را که سنین‌خدمت متوالی و یا متناوب آنان به حد نصاب نرسیده ولی شصت سال داشته باشند بازنشسته کند.
تبصره ۲ - در مورد افزارمندانی که طبق تبصره ۲ ماده ۴ اقدام به پرداخت کسور بازنشستگی سوابق خدمت قبلی خود نموده ولی قبل از پایان ۷سال مقرر در تبصره مزبور به سن ۶۰ سال رسیده باشند و وزارت جنگ نخواهد بنا به مقتضیات آنان را بازنشسته نماید فقط به نسبت مدتی که کسوربازنشستگی پرداخت نموده و یا قبل از ابلاغ بازنشستگی پرداخت نمایند جزو خدمت رسمی آنان منظور و ملاک احتساب حقوق بازنشستگی خواهدشد.
ماده ۸ - تاریخ شروع به خدمت از اول سن ۱۹ سالگی محسوب می‌شود.
ماده ۹ - ایام محکومیت جزایی افزارمندان و ایامی که کسور بازنشستگی نپرداخته‌اند جزء خدمت محسوب نمی‌شود.
تبصره - ایام تعطیل - غیبت - بیماری - مرخصیهای استحقاقی و محکومیت‌هایی که مطابق مقررات جاری مانع دریافت حقوق نباشد با پرداخت‌کسور بازنشستگی جزو خدمت آنان محسوب خواهد شد.
ماده ۱۰ - مدت خدمت زیر پرچم افزارمندان ارتش از لحاظ بازنشستگی جزو خدمت آنان محسوب خواهد شد مشروط بر این که این قبیل اشخاص‌کسور موضوع این لایحه را به نسبت حقوقی که بعد از خاتمه سربازی دارا می‌باشند در مدت ۲۴ ماه پرداخت نمایند.
ماده ۱۱ - میزان حقوق بازنشستگی افزارمندان ارتش عبارت است از (۳۰).(۱) آخرین حقوق دریافتی ضرب در سنین خدمت آنان - حقوق‌بازنشستگی به هر تقدیر از میزان آخرین حقوق دریافتی نباید تجاوز نماید.
تبصره - از وجوهی که به عناوین دیگر در مدت خدمت به افزارمندان ارتش پرداخت می‌شود (از قبیل پاداش - اضافه‌کار و امثال آن) کسوری اخذنمی‌شود و وجوه مزبور تأثیری در حقوق بازنشستگی و وظیفه مقرری نخواهد داشت.
ماده ۱۲ - افزارمندان ارتش که حائز شرایط بازنشستگی نباشند چنانچه در حین انجام وظیفه به واسطه حادثه مجروح و یا معلول شده و طبق‌تشخیص شورای پزشکی نظامی قادر به انجام خدمت محوله نشوند و از کار کردن باز بمانند بدون رعایت مدت خدمت دو ثلث آخرین حقوق خدمت‌خود را مادام‌العمر به طور وظیفه دریافت می‌دارند.
تبصره - هر گاه این قبیل اشخاص به سنین بازنشستگی رسیده باشند و حقوق بازنشستگی آنها بیشتر از وظیفه مذکور در این ماده باشد بازنشسته‌خواهند شد.
ماده ۱۳ - درباره افزارمندانی که در حین انجام وظیفه مصدوم می‌شوند و صدمه وارده باعث از کار افتادن آنها نشود طبق ماده ۲۰ این قانون با آنان‌رفتار خواهد شد.
ماده ۱۴ - اشخاص زیر از دریافت حقوق بازنشستگی و وظیفه محروم می‌شوند:
الف - افزارمندانی که پس از محاکمه به موجب حکم قطعی دادگاه به اخراج از خدمت و یا انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم شوند.
ب - کسانی که ترک تابعیت ایران را بنمایند.
ماده ۱۵ - حقوق بازنشستگی و مستمری در قبال محکومیت حقوقی یا عناوین دیگر قابل توقیف نیست مگر در موارد استیفای دیون دولتی که درصورت معیل بودن (۴).(۱) و در غیر این صورت (۳).(۱) قابل توقیف و برداشت است.
ماده ۱۶ - هر گاه افزارمندان ارتش نظر به عدم احتیاج و مقتضیات اداری اخراج شوند اگر مدت خدمت آنان به بیست سال متوالی و یا ۲۵ سال‌متناوب نرسیده باشد کلیه کسور مدت خدمت که از حقوقشان کسر شده به اضافه معدل دو ماه آخرین حقوق دریافتی دفعتاً به آنها پرداخت خواهد شد واگر سن این قبیل افزارمندان به شصت رسیده باشد طبق تبصره ماده ۷ بازنشسته خواهند شد.
ماده ۱۷ - افزارمندانی که از حقوق بازنشستگی و یا وظیفه استفاده می‌کنند اگر در سایر ادارات دولتی و یا در بنگاهها و شرکتهای وابسته به دولت‌به هر نحو از انحاء مشغول کار شوند مادام که در خدمت هستند از اخذ حقوق بازنشستگی و یا وظیفه محروم خواهند بود.
فصل چهارم - حقوق و مستمری
ماده ۱۸ - به وراث قانونی افزارمندانی که فوت می‌شوند با رعایت ماده ۱۹ بشرح زیر مستمری پرداخت خواهد شد.
الف - در مورد افزارمندانی که به علت انجام وظیفه تلف می‌شوند به مأخذ آخرین حقوق ایام خدمت.
ب - در مورد افزارمندانی که به علتی غیر از انجام وظیفه فوت کنند اگر بازنشسته باشند به مأخذ حقوق بازنشستگی.
ج - در مورد افزارمندانی که بعلیت غیر از انجام وظیفه فوت کنند و به سن بازنشستگی رسیده ولی بازنشسته نباشند به مأخذ حقوق بازنشستگی که‌در صورت بازنشسته شدن به آنان تعلق می‌گرفت.
د - نسبت به افزارمندانی که مشمول ماده ۱۲ باشند به مأخذ دو ثلث وظیفه که دریافت می‌نمودند.
ه - در مورد افزارمندانی که به علتی غیر از انجام وظیفه فوت کنند و به سن بازنشستگی نرسیده باشند معادل دو ثلث کسور بازنشستگی به اضافه‌معادل یک ماه آخرین حقوق دفعتاً به وارث آنان پرداخت خواهد شد.
ماده ۱۹ - مستمری بین وراث قانونی افزارمندان به ترتیب زیر تقسیم می‌گردد:
۱ - به همسر متوفی که شوهر اختیار نکرده باشد معادل ۲۵ درصد.
۲ - اولاد متوفی در صورتی که اولاد منحصر به فرد باشد معادل ۲۰ درصد.
در صورتی که اولاد منحصر به دو نفر باشد مجموعاً معادل ۳۰ درصد.
در صورتی که اولاد منحصر به سه نفر باشد مجموعاً ۴۰ درصد.
چنانچه تعداد از چهار نفر به بالا باشد مجموعاً معادل ۵۰ درصد.
۳ - به پدر و مادر متوفی که در تحت تکفل او بوده باشد:
مادر ده درصد.
پدر پنج درصد.
در صورتی که متوفی بدون اولاد باشد مادر معادل ۲۰ درصد و پدر ۱۰ درصد.
۴ - به برادر و خواهری که علیل و در تحت تکفل متوفی بوده باشند مجموعاً معادل ۱۰ درصد.
تبصره - مستمری هر یک از وراث در صورت فوت و یا رسیدن به سن بلوغ (۱۸ سال تمام برای ذکور) و یا اختیار شوهر قطع می‌شود.
فصل پنجم - بیمه و تعاون
ماده ۲۰ - نسبت به حوادث و بیماریهای ناشی از کار با افزارمندان به شرح زیر رفتار خواهد شد:
الف - در مواردی که حادثه ناشی از کار موجب بستری شدن بیمار در بیمارستان و یا تحت معالجه قرار دادن او باشد در شش‌ماهه اول بیماری تمام‌حقوق و در شش‌ماهه دوم ۸۰% از محل بودجه مربوطه پرداخت خواهد شد و در صورتی که در پایان سال بهبودی حاصل نکند بنا به تشخیص شورای‌پزشکی بر طبق ماده ۱۲ با او رفتار خواهد شد.
ب - در مواردی که حادثه ناشی از کار موجب نقص عضوی از اعضاء بوده ولی باعث از کار افتادگی دائمی افزارمندان نباشد بر طبق جدول زیر به‌آنان غرامت از صندوق پرداخت خواهد شد.
فقدان یا از کار افتادن راست چپ
..............................................................
۱ - یک بازو از بالای آرنج دستمزد ۶۵۰ روز دستمزد ۵۰۰ روز
۲ - یک بازو از زیر آرنج دستمزد ۴۲۰ روز دستمزد ۳۲۰ روز
۳ - یک ساق پا از بالای زانو دستمزد ۵۵۰ روز
۴ - یک ساق پا از زیر زانو دستمزد ۴۲۰ روز
۵ - قوه شنوایی دو گوش دستمزد ۶۵۰ روز
۶ - کوری یک چشم دستمزد ۳۲۰ روز
۷ - شصت دست دستمزد ۲۲۰ روز دستمزد ۱۷۰ روز
۸ - انگشت سبابه دستمزد ۱۷۵ روز دستمزد ۱۳۵ روز
۹ - یکی از انگشت‌های دیگر دستمزد ۹۰ روز دستمزد ۷۵ روز
۱۰ - بند یکی از انگشت‌ها دستمزد ۳۵ روز دستمزد ۲۵ روز
۱۱ - شصت پا دستمزد ۹۰ روز
۱۲ - انگشت دیگر پا دستمزد ۲۵ روز
۱۳ - قوه شنوایی یک گوش دستمزد ۱۷۵ روز
تبصره ۱ - درباره افزارمندان چپ کار دست دست چپ به جای دست راست و دست راست به جای دست چپ محسوب می‌شود.
تبصره ۲ - چنانچه بر اثر حوادث یا بیماریهای ناشی از کار عضوی غیر از اعضاء مذکور در فوق دچار از کار افتادگی یا نقص بشود درجه نقص ومیزان غرامت مربوطه به نحوی که متناسب با درجات نقص مشروح در فوق باشد توسط کمیسیون پزشکی تعیین خواهد شد.
تبصره ۳ - تشخیص موارد مندرجه در بند "ب" این ماده وسیله گواهی رؤسا کارخانه و شعبه و پزشک نظامی بهداری مربوط انجام خواهد شد.
ماده ۲۱ - علاوه بر کمکهای مذکور در بالا کمکهای زیر درباره افزارمندان ارتش به عمل خواهد آمد:
اول - از بودجه قسمت مربوطه
الف - به افزارمندانی که با مواد سمی تماس دارند طبق تجویز پزشک کارخانه مربوطه روزانه به مقدار معین شیر داده خواهد شد.
ب - برای حفاظت از خطرات احتمالی لباس کار مخصوص از قبیل کفش عینک ماسک و سایر لوازم مربوطه به کار افزارمندان داده می‌شود.
دوم - از صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی
الف - به هر افزارمند برای اولین ازدواج معادل یک ماه دستمزد.
ب - در مواقع وضع حمل به زن افزارمند و یا افزارمند زن مبلغ دو هزار ریال بابت لباس نوزاد و سایر احتیاجات پرداخت خواهد شد.
ج - افزارمندانی که دارای فرزند می‌باشند برای هر یک از فرزندان آنها تا سن هیجده سالگی تمام ماهیانه یکصد ریال پرداخت می‌شود.
د - هزینه تهیه دندان مصنوعی و دست و پا و چشم مصنوعی و عینک طبی برای یک بار به افزارمندان پرداخت خواهد شد.
ه - بابت هزینه کفن و دفن افزارمندان مبلغ یک هزار و پانصد ریال.
ماده ۲۲ - به افزارمندانی که مسلول می‌شوند طبق قانون مربوط به حمایت کارمندان مسلول و پیش‌گیری بیماری سل مصوبه ۱۸ بهمن ماه ۱۳۳۳ ونهم دی ماه ۱۳۳۳ رفتار خواهد شد.
تبصره - تلقیح واکسن ضد سل برای کلیه اطفال و خانواده افزارمندان و افسران و کلیه افراد ارتش اجباری است.
ماده ۲۳ - در مواردی که بیماری افزارمندان ارتش به مناسبت انجام وظیفه نباشد بیمار تحت معالجه قرار داده شده و دستمزد او به شرح زیر پرداخت‌می‌شود:
الف - ظرف چهار روز اول بیماری در صورت بستری شدن در بیمارستان پنجاه درصد و در صورت بستری نشدن ۶۰ درصد دستمزد.
ب - از روز پنجم به بعد در صورت بستری بودن در بیمارستان ۸۰ درصد و در صورت بستری نبودن نود درصد دستمزد تا پایان شش ماه از تاریخ‌شروع بیماری.
ج - از اول ماه هفتم تا پایان یک سال از تاریخ بیماری در صورت بستری شدن در بیمارستان پنجاه درصد و در صورت بستری نشدن ۶۰ درصددستمزد.
د - اگر افزارمند در مدت یک سال از تاریخ شروع بیماری بهبودی حاصل نکند طبق گواهی کمیسیون پزشکی از کار افتاده تشخیص شده و به شرح‌زیر عمل خواهد شد.
اگر به سن بازنشستگی رسیده باشد بازنشسته خواهد شد و اگر به سن بازنشستگی نرسیده باشد در صورتی که مدت خدمت او کمتر از پنج سال تمام‌باشد کلیه کسور بازنشستگی که در مدت خدمت از حقوق او کسر شده مسترد و به خدمت او خاتمه داده خواهد شد و اگر مدت خدمت به طور متوالی‌یا متناوب از پنج سال متجاوز باشد تا ده سال تمام ۲۰ درصد و از ده سال تا پانزده سال تمام ۲۵ درصد و از پانزده تا ۱۹ سال خدمت متوالی یا ۲۴ سال‌متناوب ۳۰ درصد آخرین دستمزد خود را مادام‌العمر دریافت خواهد داشت.
ماده ۲۴ - وزارت جنگ نسبت به افزارمندان معلول کارخانجات ارتش که فعلاً از کارخانجات ارتش حقوق دریافت می‌دارند و سوابق خدمتی آنان ازپنج سال به بالا می‌باشد معدل (۳۰).(۱) حقوق آنها ضرب در سنین خدمت از محل بودجه قسمت مربوطه مادام‌الحیات به نام وظیفه به آنان پرداخت‌می‌نماید و قسمتهای مربوطه موظف هستند همه‌ساله مبلغ فوق را در بودجه خود منظور نمایند و به علاوه معادل سه ماه آخرین حقوق به آنها دفعتاً ازصندوق پرداخت خواهد شد.
تبصره ۱ - افزارمندان مشمول این ماده نمی‌توانند از مقررات تبصره ۲ ماده ۴ استفاده نمایند.
تبصره ۲ - وزارت جنگ مکلف است به وسیله کمیسیون پزشکی در مدت شش ماه افزارمندان معلول را تعیین نموده و مدلول این ماده را درباره‌آنها اجرا نماید.
ماده ۲۵ - هزینه داوری افزارمندان بیمار از محل بودجه وزارت جنگ پرداخت خواهد شد.
تبصره - هزینه معالجه عیال و اولاد افزارمندان که به طور سرپایی در بهداریهای کارخانه‌ها معالجه می‌شوند از بودجه وزارت جنگ تأمین خواهدشد.
ماده ۲۶ - وجوه صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش و همچنین کلیه وجوهی که طبق مقررات این قانون به‌افزارمندان یا به وراث آنان تأدیه می‌شود از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.
ماده ۲۷ - هر گاه افزارمندان بازنشسته و یا وظیفه‌بگیر کارخانجات ارتش بخواهند از مزایای بهداشت از قبیل دارو و معالجه مجانی طبق مقررات این‌قانون استفاده نمایند باید ماهیانه معادل شش درصد حقوق بازنشستگی و یا وظیفه را که دریافت می‌دارند به صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی‌و تعاون افزارمندان کارخانجات ارتش پرداخت نمایند و هزینه مذکوره از صندوق تعاون بازنشستگی تأدیه خواهد شد.
ماده ۲۸ - احکام تغییر سن برای استفاده از حقوق بازنشستگی و مستمری مؤثر نخواهد بود.
ماده ۲۹ - وزارت جنگ و وزارت دارایی مأمور اجراء این قانون می‌باشند.
قانون بالا که مشتمل بر بیست و نه ماده و هیجده تبصره‌است در جلسه یکشنبه هفدهم آذر ماه یک هزار و سیصد و سی و چهار به تصویب مجلس‌شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
قانون بالا در جلسه روز شنبه ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۵ به تصویب مجلس سنا رسیده‌است.