سخنرانی والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در نشست پایانی کنفرانس جهانی سال بین‌المللی زن در مکزیکو ۱۲ تیر ماه ۱۳۵۴
| درگاه والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی | درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | سخنرانی والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در نشست عمومی کنفرانس جهانی سال بین‌المللی زن در مکزیکو ۱ تیر ماه ۱۳۵۴ |
سخنرانی والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در نشست پایانی کنفرانس جهانی سال بین‌المللی زن در مکزیکو ۱۲ تیر ماه ۱۳۵۴
به تمام دولت‌ها هشدار می‌دهیم: آزادی زنان، برای جهان نقش حیاتی دارد
در آخرین نشست تاریخی کنفرانس جهانی زنان، به مناسبت سال بین‌المللی زن که از سوی سازمان ملل متحد در مکزیکوسیتی برپا شد، والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی، در سخنانی که در سراسر جهان بازتابی گسترده داشت، آینده «زن» و پیکار در راه آزادی زن، و از میان برداشتن تبعیضاتی که نسبت به «زن» اعمال می‌شود، ترسیم کردند.
آقای رئیس، بانوان، آقایان، «کارهای ما نزدیک به اتمام و ترازنامه این نخستین کنفرانس جهانی زن، روشن است. اجتماع ما گرچه به نسبت وسعت دامنه و پیچیدگی مسئله مورد بحث فرصت بسیار محدودی داشت، ولی اکنون مسلم گردیده که سازنده و ثمربخش بوده است. از یک طرف، کنفرانس ما با کمک دولت‌ها و شخصیت‌های فردی، محققاً سهم بزرگی در آگاهی وجدان عمومی نسبت به مسئله وضع زن و بازتاب‌های آن بر تمام شئون بشری داشته است. از طرف دیگر به موجب اعلامیه مکزیکو که یکی از مدارک بسیار مهم عصر ما و منشور حقیقی آینده است، کنفرانس جهانی سال بین‌المللی زن، با تأیید اعتقاد خود به هدف‌های برابری، توسه و صلح از کلیه ملتها و دولت‌ها خواسته است که همّ خود را مصروف به تحقق بخشیدن به این هدف‌ها کنند.» رهنمودی برای دولت‌ها- والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی به سخنان خود در پایان کنفرانس جهان سال بین‌المللی زن، چنین ادامه داند: «بالاخره به منظور عملی ساختن اصولی که به رسمیت شناخته شده است، طبق برنامه کار جهانی که به تصویب ما رسید، مبنای استواری برای اقدام در سال‌های آینده مشخص گردید. در نتیجه، هر دولتی می‌تواند از رهنمودها و توصیه‌های دقیق و صریح برنامه مذکور الهام و سرمشق بگیرد و آن‌ها را با سنت‌ها و خصوصیات ملت خود تطبیق دهد. لذا این کنفرانس به دلیل این که عامل و منعکس‌کننده بیداری وجدان عامه بوده است، با برنامه آینده‌ای که برای کلیه اجتماعات جهانی معین کرده است، آغاز مناسبی جهت پیکار علیه تبعیض نسبت به زنان و رفع تدریجی جدایی غیر قابل اغماضی است که بین وضع زنان و وضع شرکای زندگی‌شان وجود دارد. اما این تنها شروع کار است. عملاً باید همه کارها را در آینده انجام داد و پیشرفت‌های آتی در این زمینه نیز مانند بسیاری زمینه‌های دیگر بطور عمده به حسن نیت و اراده دولت‌ها بستگی دارد که خود را ملزم به اقدام و پیگیری آن کنند. وظیفه‌ای که به عهده ما است، مسلماً آسان نیست. موانع متعددی که بخصوص ناشی از پیش‌داوری‌ها، سنت‌ها، شرایط اقتصادی و اجتماعی است، در مسیر ما ظاهر می‌شوند.» بازبینی برنامه ها- سخنان والاحضرت چنین ادامه یافت: «شاید تجربه، خلاءها، عدم پیش بینی‌ها یا نقاط ضعفی را در برنامه کار جهانی و آینده نگری کنونی ما آشکار کند. به تدریج و در طول پیکاری که در پیش داریم، اقدامات باید مورد تجدید نظر قرار گیرد، برنامه ریزی‌های اولیه بازبینی شود و مخصوصاً تشویق و برانگیختن دائم کوشش‌ها ضروری خواهد بود. به این منظور، برنامه کار جهانی در فصل مربوط به ارزشیابی پیشرفت‌های حاصله، بررسی‌ها و آزمایش‌هایی را از آغاز سال ۱۹۷۸ هر دو سال یک بار و نیز نوعی کنترل علائق و سیاست‌های مربوط به زن را پیش‌بینی می‌کند. اما این بررسی‌ها فقط می‌تواند مبنی بر انتخاب، و غیر مستقیم باشد و واقعاً تعالی افکار و مقایسه تجارب و اندیشیدن مشترک بر روی مسائل را موجب نخواهد شد و بطور خلاصه، تمام آنچه را که یک کنفرانس جهانی- نظیر این نخستین کنفرانس زن- می‌تواند از نظر آموزندگی و پرمایگی و انگیزش داشته باشد، فاقد خواهد بود. بعلاوه، به موجب بنده ۲۵ سابق برنامه کار جهانی «بند ۴۶ جدید برنامه مصوب» از ما خواسته شده است: از اکنون تا پایان دوره پنجساله اول دهه زن – که در ۱۹۸۰ خواهد بود- حداقل به تعدادی از هدف‌های تحقق بخشیم. به نظر من سال ۱۹۸۰ خاص این است که طی یک کنفرانس جدید میان دولت‌ها، راجع به زن، برای تنظیم نخستین ترازنامه پیشرفت‌های حاصله، تعیین مجدد، مسائل، تصحیح اشتباهات و بازاندیشی درباره سیاست‌ها، تجدید نظر لازم در برنامه کار جهانی به نسبت تغییر اولویت‌ها و اطلاعات جدید و بخصوص تشویق دولت‌ها و برانگیختن و پیگیری کوشش‌ها اقدام شود. مقدمات تشکیل چنین کنفرانسی حقاً باید در کمیسیون وضع زن و بخصوص در کمیسیون‌های ناحیه‌ای و نیز سمینارها و کنفرانس‌های ناحیه‌ای مختلف که از این نظر نقش دوگانه مهمی بر عهده دارند، فراهم شود.»
نیازها از دیدگاه جهانی- درباره نقش دوگانه این کنفرانس‌ها و سمینارها، والاحضرت توضیح دادند: «در مورد این نقش باید گفت: در واقع از طرفی – از دیدگاه ناحیه‌ای- این مجامع باید اقدام به یک مطالعه بسیار عمیق و تطبیق برنامه کار جهانی با نیازها و خصوصیات نواحی مختلف بنمایند. از طرف دیگر، از دیدگاه جهانی باید به توجیه کلی اقدامات راجع به زنان و همچنین به نیازها بیندیشند و به تعیین ضوابط ارزشیابی اقدام کنند، درک بهتری از مسائل زنان حاصل شود و بدین ترتیب با یکسان ساختن نسبی مفاهیم، همکاری بین‌المللی در پیکار جهت ارتقاء زن تسهیل شود. آقای رئیس، بانوان و آقایان، با توجه به این مبانی، افتخار دارم به شما پیشنهاد کنم به مجمع عمومی ملل متحد توصیه فرمایید که در سال ۱۹۸۰ دومین کنفرانس جهانی زن را دعوت کند. به تمام دولت‌ها هشدار می‌دهم که پیگیری بدون وقفه کوشش‌های روزافزون خود را در مبارزه علیه تبعیض نسبت به زنان که برای جامعه بشریت نقش حیاتی دارد، در درجه اول اهمیت قرار دهند تا روزی فرا رسد که از این تبعیض‌ها جز خاطره تلخی در تاریخ بجای نمایند».
گریز از غبار زمان- والاحضرت افزودند: «از هم اکنون تا آن زمان، باید از این که اعلامیه مکزیکو در پشت غبار زمان نهفته ماند، احتراز کنیم و از این که برنامه کار جهانی به بایگانی نیات حسنه سپرده شود بپرهیزیم. ما باید همواره وجدان همگان را بیدار نگهداریم و مرتباً وضع اندوهبار اکثر زنان را به جهانیان خاطرنشان سازیم. به آن‌ها که هنوز تردید دارند و مسائل مالی خود و لزوم صرفه‌جویی را در برابر ما مطرح می‌کنند پاسخ می‌دهم: اسرافی ازاین بدتر نیست که نیمی از جمعیت جهان در حاشیه مجموع کوشش‌های مربوط به توسعه بی‌ثمر باقی بمانند. به کسانی که از ما می‌خواهند نخست به مسائل فوری‌تر دیگر بپردازیم، می‌گویم ما کاملاً از موجبات نگرانی آنان آگاهیم و برای این نگرانی‌ها اهمیت نیز قائلیم و آن‌ها را همچون نگرانی‌های خود می‌دانیم، اما باید دانست که مسئله زن یک مسئله اصلی و محور بسیاری از مسائل است که حل آن در حل کلیه مسائل زنان در تمام طول تاریخ در کنار مردان پیکار کرده‌اند. اکنون زمان آن است که مردان سرانجام بپذیرند که همرزمانشان، یعنی آن‌هایی که مدت‌ها خاموش و تحت انقیاد بوده‌اند، موجودات مستقلی هستند. زنان می‌خواهند سخن بگویند و هیچ استدلالی نمی‌تواند این حق آنان را انکار کند.
بانوان و آقایان، امیدوارم به هشدار من توجه شود و هیأت‌های نمایندگی حاضر توصیه ما را مبنی بر تشکیل دومین کنفرانس جهانی زن در ۱۹۸۰ به اتفاق آرا بپذیرند.»