سخنرانی محمد یحیی خان پرزیدنت پاکستان در آیین فراداشت دکترای افتخاری علوم سیاسی دانشگاه تهران ۱۳ آبان ماه ۱۳۴۸
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
سخنرانی محمد یحیی خان پرزیدنت پاکستان در آیین فراداشت دکترای افتخاری علوم سیاسی دانشگاه تهران ۱۳ آبان ماه ۱۳۴۸
پرزیدنت یحیی خان پرزیدنت پاکستان در پنجمین روز سفر خود در تهران در روز ۱۱ آبان ماه، از دانشگاه تهران درجه دکترای افتخاری علوم سیاسی دریافت کردند. ساعت ۹ و سی دقیقه بامداد در آیینی ویژه در دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد که در این آیین شماری از سناتورها، استادان دانشگاه، شخصیت‌های فرهنگی دعوت شده بودند. دانشجویان دانشگاه تهران هنگام ورود پرزیدنت یحیی خان به دانشکده حقوق پیشبازی بی همانند از پرزیدنت پاکستان نمودند. هنگام ورود پرزیدنت پاکستان به آمفی تاتر دانشکده حقوق، دانشجویان هنرمند دانشگاه، سرود ملی دو کشور را نواختند. سپس دکتر عالیخانی رییس دانشگاه تهران سخنانی ایراد کرد.
در این هنگام پرزیدنت پاکستان پوشاک ویژه دکترای افتخاری را بر تن کردند و دانشنامه دکترا از سوی ریاست دانشگاه به معظم له فراداشته شد. پرزیدنت یحیی خان در سخنرانی رسایی با اشاره به بستگی‌های فرهنگی و اجتماعی دو ملت ایران و پاکستان گفت:
- فرهنگ و تمدن ایران در همه ادوار تاریخ در فرهنگ و تمدن پاکستان نفوذ عمیق داشته است. دیدار از یک موسسه آموزشی عالی مانند دانشگاه تهران خود بجربه بی مانندی است. افزون به اینکه دو ملت ایران و پاکستان جدیت فراوان به عمل می‌آورند که برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی وسیعی به مرحله اجرا درآوردند و دانشگاه‌ها و سایر موسسات علمی علاوه بر اینکه حافظ میراث فرهنگی و معنوی ما هستند و مراجع امید و احساسات ملت‌های ایران و پاکستان در تلاش به سوی سربلندی ملی به شمار می‌روند در کار پیشرفت اقتصادی و اجتماعی ما نقش موثری را به عهده دارند.
- ایران و پاکستان نمونه دو تمدن بسیار قدیمی بشر هستند و طبیعی است که مردم دو کشور نسبت به تمدن خود افتخار کرده و وقایع تاریخی خود را با مباهات یاد می‌کنند. شکی نیست که در چنین حالتی موسسات آموزشی ما وظیفه مقدس خود می‌دانند که ارزش‌های ایدیولوژیکی و معنوی دو ملت را حفظ کرده و آنچه را که نزد نیاکان ما ارزشمند بوده به نسل‌های جدید منتقل کنند. آن همه شعله‌های دانش که روح و مغز ما را فراگرفته بدون تردید به مرور زمان و با گذشت قرن‌ها کسب شده است. آنچه که اکنون به اهمیت موسسات علمی و فرهنگی ما می‌افزاید وظیفه خطیری است که این موسسات در شکل یابی جوامع ما و پیشرفت فرهنگ و علوم ملت‌های ایرانی و پاکستانی به عهده دارند. در موسساتی مانند دانشگاه‌ها اهمیت فوق العاده واژه « عمران و آبادانی » به معنی واقعی درک می‌شود و در تغییر چهره قدیم جوامع ما و بخشیدن چهره جدید بدانها به مرحله اجرا در می‌آید.
- اکنون فرهنگ به منزله موثرترین و مستقیم‌ترین وسیله بالا بردن کیفیت عامل انسانی در برنامه‌های آبادانی به شمار می‌رود و میان سرمایه گزاری یک کشور در سیستم فرهنگی خود و سرعت رشد اقتصادی آن کشور ارتباط مستقیم و عمیقی وجود دارد. در مورد کشورهای ما مهمترین عامل زمان است و فرهنگ باید نقش مهمی را در این زمینه بازی کرده و در زمان کوتاه پیشرفت‌هایی نصیب ما کند که تحصیل آن معمولا ده‌ها بلکه صدها سال طول می‌کشد. در تجزیه نهایی عوامل و ارزش‌های موجود در یک کشور این نتیجه مسلم به دست می‌آید که مردم بهترین منابع و دارایی‌های آن کشور هستند که با معلومات و حرف خود می‌توانند نیازمندی‌های زمان را تامین کنند. تاریخ به ما نشان می‌دهد که توسعه اجتماعی و اقتصادی یک کشور و حتی عقب ماندگی آن کاملا مربوط به وجود یا عدم وجود منابع طبیعی نیست بلکه عامل قاطع و موثر همان نیروی انسانی است که خود تابع عوامل دیگری است که فرهنگ و نوع و کیفیت آن محل و مقام ممتازی را حایز است. اگر فرهنگ یک کشور در ترازی بالا قرار داشته باشد و چنانچه نیازمندی‌های عامه را برطرف کند و نتایج حاصله از آن در پیشرفت عمومی یک کشور پر اهمیت و رضایت بخش باشد، بی گمان مردم آن کشور مرفه بوده و در ثروت و سعادت زیست خواهند کرد. مناسبات نزدیک میان فرهنگ و آبادانی یک کشور نه تنها به شکل علوم و فنون در یک کشور تجلی می‌کند، بلکه شخصیت ملتی را در انظار و افکار جهانیان بالا می‌برد. فرهنگ پیشرفته استعدادهای خلاقه مردم را برانگیخته و آنها را مدام در راه تحقیق و تفحص وامی‌دارد. پیشرفت‌های تکنولوژیکی چند دهه اخیر موجب می‌شود که افراد بیشتری در راه پیشرفت ملت‌های خود اقدام کنند و استعدادهای خود را در این زمینه به کار بیاندازند. تقاضا و نیازمندی‌های انسان فعلی آن قدر زیاد و وسیع است که تنها با تعلیم و تربیت افراد با سواد و با حرفه تامین این قبیل نیازمندی‌ها میسر خواهد بود.
- درباره هدف‌های اجتماعی و اقتصادی ایران و پاکستان باید گفت که عواقب عدم تقسیم منساوی فرهنگ در طبقات یک کشور مسله خطرناکی است که نباید نسبت بدان بی اعتنا ماند زیرا این موضوع مسلما به عقب ماندگی اقتصادی آن کشور کمک خواهد کرد. این نکته را نباید فراموش کرد که فرهنگ اصولا چیزی نیست که به یک طبقه به خصوص از اجتماع یک کشور تعلق داشته باشد بلکه همه طبقات باید از آن بهره مند و برخوردار شوند. کشورهای در حال توسعه باید از تجربه‌های تلخ برخی از کشورها در این مورد درس بگیرند و نقشه‌های صحیحی در مورد گسترش فرهنگ خود تدوین کنند تا جامعه آنها به دو طبقه ممتاز و عقب مانده و بی سواد بخش نشود.
- تامین و برقراری سواد و اطلاعات عمومی وظیفه‌ای است که به حکم ضرورت و به سبب جبر تاریخ و مذهب و به علت تقاضای زمان به عهده همه ما سپرده شده است. اسباب تاسف است جوامع ما در جریان تلاش با سواد شدن از غرب عقب مانده است در حالی که طبق شواهد تاریخی و باستانی علم و دانش در ممالک ما مقام و منزلت ویژه‌ای داشته و سرزمین‌های ما مهد دانش قدیم جهان به شمار می‌رفته است. بدیهی است که عقب ماندگی اقتصادی کشورهای ما در گذشته ناشی از انحطاط فرهنگ ما بوده است و موفقیت‌های آینده ما بستگی تام و تمام به استعداد ما در احیای فرهنگ خود و گشایش دوران جدیدی در برنامه‌های آموزشی کشورهای خویش خواهد داشت.
- کمبود فرهنگ در یک جامعه و نواقص آن عوارضی در سطح بین المللی نیز بوجود می‌آورد. عدم توازن میان موفقیت‌های فرهنگی کشورهای مختلف، نه تنها شکاف میان کشورهای ثروتمند و فقیر را عمیق تر ساخته بلکه سبب دشمنی‌های فراوانی می‌شود که ممکن است امکانات و فرصت‌های اقتصادی و مالی نتوانند در رفع آن موثر واقع شود. خطرات ناشی از کشمکش میان جوامع پیشرفته و عقب مانده کاملا واضح است و می‌توان عامل آن را به سهولت درک کرد و شاید تنها راه رفع این خطر اجرای برنامه‌های صحیح و مداوم فرهنگی است که در سایه آن مردم ایمان و اعتماد کامل نسبت به اصول صلح جهانی و همکاری بین المللی و برادری نسل بشر پیدا خواهند کرد.
- ما در پاکستان با دیده تحسین مراقب ابتکاراتی هستیم که ایران در نتیجه رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر در زمینه توسعه و ترویج فرهنگ در سطح ملی و جهانی به کار می‌برد. ما علاقه فراوانی نسبت به آنچه که شما در این کشور انجام می‌دهید، ابراز داشته و از رویه شما مانند همه مردم جهان سرمشق می‌گیریم. تجارب تاریخی ما در بسیاری از موارد به یکدیگر شباهت داشته است و این امر خود فرصتی می‌دهد تا اقداماتی مشترک در زمینه پیشرفت فرهنگی خود انجام دهیم و در این زمینه با یکدیگر همکاری کنیم.
- همان گونه که گفتم وظایف ایران و پاکستان از بسیاری جهات یک سان و مشابه است و محدودیت‌های ما نیز تقریبا به یکدیگر شباهت دارد. بنابراین موارد زیادی وجود دارد که ما می‌توانیم با یکدیگر همکاری کنیم و از همدیگر مطالب و موضوعات تازه‌ای بیاموزیم. این موضوع به ویژه در امور علمی و تکنولوژیک صادق است. این رشته‌ها نیاز مبرمی به همکاری بیشتر میان پژوهشگران و کارشناسان محلی و خارجی دارد و در اینجا است که باید همکاری نزدیک میان دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی بوجود آید. هم اکنون میان ما و ایران همکاری‌های فرهنگی در سطح‌های مختلف برقرار شده است که باید به مرور زمان توسعه یابد و ما علم و دانش را در هر امری به ویژه صنایع خود به کار گیریم. روح همکاری میان دانشمندان و پژوهشگران دو کشور سبب خرسندی فراوان ما است و ما به نوبت خود کوشش خواهیم کر که این همکاری را تقویت کنیم.
- با بودن چنین زمینه امیدبخشی شکی ندارم که در آینده موارد بیشتری از همکاری میان دو ملت برادر در زمینه‌های مختلف پیش خواهد آمد و آنجایی که نسل جوان باید آینده را تشکیل بدهد، فکر کردم که این مسایل را در اینجا که محل اجتماع جوانان و مرکزهای تنویر افکار و دانش‌های عالیه است بیان کنم. ما نظر خود را به مردان خردمند دانشگاه‌ها و پژوهشگران جوان دوخته‌ایم تا ما را هدایت و راهنمایی کنند و ایمان دارم که آنها در این امر خطیر هرگز با شکست روبرو نخواهند شد.
در پایان این آیین پرزیدنت یحیی خان از دانشکده حقوق و علوم سیاسی به کتابخانه دانشگاه رفت و با دانشجویان و استادان به گفتگو نشست.