سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ بیانات صدر هیات رییسه شورای جمهوری گرجستان در میهمانی رسمی در تفلیس ۱۲ مهر ۱۳۴۷
| برنامه عمرانی چهارم | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر | کنفرانس جهانی حقوق بشر - تهران ۲ تا ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ |
سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ بیانات صدر هیات رییسه شورای جمهوری گرجستان در میهمانی رسمی در تفلیس ۱۲ مهر ۱۳۴۷
حضرت صدر هیأت رئیسه شورای جمهوری گرجستان، دوستان محترم و قدیمی، حضار عالیقدر،
جواب به اظهارات محبت‌آمیز شما که از آن تشکر دارم، امشب قدری دشوار است، زیرا آهنگ خداحافظی دارد. ده روز است که در کشور بزرگ و همسایه، دوست ما، اتحاد جماهیر شوروی، مشغول دیدار و تفحص و بازدید آثار تازه این کشور هستیم. همه‌جا با اظهارات دوستانه مردم شوروی نسبت به مردم ایران روبه‌رو شدیم. البته این خلاف انتظار نبود، زیرا ما در راه توسعه دوستی و حسن همجواری بین دو کشور، هر روز گامهای بلندتری و بیشتری به جلو برداشته‌ایم و مطمئن هستیم که شما می‌دانید ملت ایران هم تا چه حد به دوستی و حسن همجواری با کشور شما اهمیت و احترام می‌گذارد. این سیاست، هم عاقلانه است و هم نجیبانه. ما در راه دوستی قدم برمی‌داریم و به آن ادامه می‌دهیم.
اما درباره جمهوری شما، خوشبختانه در این سفر توانستیم بعد از مدتها به خواهش باطنی خود که دیدار از جمهوری شما بود، برسیم و با تاریخ و فرهنگ و پیشرفتهای سرزمین شما آشنا شویم. در بازدید از موزه شما، از تاریخ باستانی شما و در گفتگوهای با شما از فعالیتهای خلاق پنجاه سال اخیر ملت شما آگاهی یافتیم. دیدیم که شهر شما چگونه هر روز زیباتر می‌شود. شنیدیم که صنایع شما چگونه پیشرفت می‌کند. شنیدیم که در کشور شما برق و سایر صنایع تا چه حد پیشرفت کرده‌است و چگونه بی‌سوادی را ریشه‌کن کرده‌اید. همچنین با تعداد زیادی از مؤسسات فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی شما آشنا شدیم. البته همه اینها نوید آینده بهتری را به شما می‌دهد. اما اهمیت همسایگی جمهوری شما با کشور ما امری است روشن، زیرا ما نمی‌توانیم بسیاری از احتیاجات یکدیگر را رفع کنیم و این راهی است که در آن قدم گذاشته‌ایم. اطمینان دارم رشته‌های مودت موجود، در آینده محکمتر خواهدشد و تردید نیست که گذشته تاریخی ما نیز وسیله استحکام بیشتر این روابط خواهدبود.
لازم است در اینجا به چند قسمت از گذشته روابطمان اشاره کنم. تاریخ گرجستان از ۲۵ قرن پیش با ایران مربوط است و در طول این مدت همواره بین دو کشور روابط فرهنگی در جریان بوده‌است. نخستین ترجمه شاهنامه فردوسی، کمتر از یک قرن پس از تألیف این کتاب به زبان گرجی انجام شده‌است. در طول قرون بعد هم، باز ترجمه‌های متعددی به نظم و نثر از این کتاب به عمل آمده‌است که یکی از این ترجمه‌ها توسط خسرو نومانیدزه صورت گرفته‌است. این کتاب، کتاب رسمی دربار گرجستان است که به وسیله شاهنامه‌خوانهای مخصوص قرائت می‌شد.
اسامی قهرمانان شاهنامه مانند رستم، بیژن، فریدون، هنوز در گرجستان معمول است.
اولین ترجمه اثر معروف ادبی پارسی به نام «ویس و رامین» به گرجی انجام گرفت و بعدها آثار دیگری مانند قابوسنامه، بختیارنامه، اشعار شعرای بزرگ ایران مانند سعدی، حافظ، رودکی، خیام، به گرجی ترجمه شد. درست صد سال پیش، اولین کتاب مربوط به لشگرکشی‌های نادرشاه افشار در تفلیس منتشرشد و از آن به بعد تاکنون بیش از یک‌صد جلد کتاب مربوط به ادبیات فارسی به چاپ رسیده‌است.
دانشگاه تفلیس از بدو تأسیس خود در سال ۱۹۱۸ تاکنون دارای کرسی زبان فارسی بوده و امروزه یکی از بهترین مراکز آموزش زبان فارسی در اتحاد جماهیر شوروی است. پس از جنگ اخیر، یک کرسی ایران‌شناسی نیز تأسیس شده‌است که با مراکز ایرانی رابطه دارد. در ادبیات ایران غالباً از گرجستان و مردم آن یاد شده‌است.
در اینجا از زبان شما شنیدیم که ملت گرجستان تا چه حد به زن و مقام زن اهمیت می‌دهد. می‌توانیم بگویم نه تنها شما به زنان احترام می‌گذاشتید، بلکه ایرانی‌ها نیز زنان گرجی را مظهر زیبایی و نکویی می‌دانستند.
برای شما و کشور شما، برای رهبران کشور دوست و بزرگ و برای ملل اتحاد جماهیر شوروی و توسعه روابط میان کشور ما و کشور شما آرزوی توفیق دارم.