سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی رسمی شام در کاخ گلستان به سرفرازی پرزیدنت ترکیه ۱۱ مهر ماه ۱۳۴۵
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
۱۱ مهر ۱۳۴۵
نطق شاهنشاه، خطاب به حضرت رئیس‌جمهوری ترکیه
(در ضیافت شام رسمی کاخ گلستان، به افتخار حضرت رئیس‌جمهوری ترکیه و بانو)
حضرت رئیس‌جمهوری،
برای شهبانو و من مایه کمال خوشوقتی است که مقدم آن حضرت و بانو سونای را به کشور خود شادباش بگوییم.
شما خوب می‌دانید که اکنون در یک کشور بیگانه به‌سرنمی‌برید، بلکه در پایتخت کشوری هستید که با عمیق‌ترین و نزدیک‌ترین روابط همیشگی و همبستگی و هم‌پیمانی با کشور شما پیوسته‌است.
برای من تذکر این نکته مایه رضایت فراوان است که در دنیای امروز که غالباً دستخوش اختلاف‌نظرها و جدایی‌ها است، دو مملکت ترکیه و ایران در کنار یکدیگر و با کمک یکدیگر راه مشترکی را به سوی ترقی و سعادت واقعی دو ملت ایران و ترکیه دنبال می‌کنند.
ما به موفقیت خود در این راه ایمان داریم، زیرا برای این همکاری که بر اساس ارزیابی واقع‌بینانه‌ای از شرایط و امکانات و احتیاجات و هدفهای مشترک دو کشور ما پی‌ریزی شده‌است، زمینه معنوی بسیار مساعدی به صورت آشنایی و روابط دیرینه دو ملت وجوددارد که بهترین ضامن تفاهم و همکاری آینده ما در تقویت هر چه بیشتر این روابط است.
هیچ کس از این حقیقت بی‌خبر نیست که دو کشور ما از دیرباز با یکدیگر نزدیک‌ترین شناسایی و عمیق‌ترین روابط معنوی و فرهنگی را داشته‌اند.
در طول قرنها دانشمندان و نویسندگان و شعرا و هنرمندان دو کشور به قدری با همدیگر به صورت روزمره در ارتباط بوده‌اند که به اشکال می‌توان فرهنگ دو ملت ما را از یکدیگر جداکرد.
رابطه ادبی و هنری دو ملت ما در این مدت عمیق‌ترین روابطی از این نوع است که در تاریخ کشورهای جهان می‌توان یافت. مدتی مدید همچنانکه در دربارهای ایران با زبان ترکی آشنایی داشتند، در دربارهای عثمانی زبان فارسی زبانی بسیار آشنا بود. چهارصدوپنجاه سال پیش شاهنامه فردوسی به زبان ترکی ترجمه شد و از آن پس غالب آثار بزرگ ادبی ما بدین زبان انتشار یافته‌است. من‌جمله، در بیست سال اخیر در ترکیه قسمت مهمی از آثار ادبیات کلاسیک فارسی توسط دانشمندان ایران‌شناس برجسته ترک در سلسله «ترجمه‌های ادبیات جهانی» که تحت نظر دولت ترکیه به چاپ می‌رسد، ترجمه و منتشر شده‌است.
ما اخیراً خوشوقتی پذیرایی از عده‌ای از این دانشمندان ترک را در کنگره جهانی ایران‌شناسان که ماه گذشته در تهران تشکیل شد، داشتیم و هم‌اکنون نیز عده‌ای از دوستان پارلمانی ترک ما در کنفرانس بین‌المجالس در پایتخت ما شرکت دارند.
بر اساس چنین سابقه ممتد تفاهم و رابطه عمیق مدنی و فرهنگی است که در دوران حاضر دو ملت ما همکاری همه‌جانبه‌ای را آغازکرده‌اند. ما اکنون همگام با کشور دوست مشترک خود پاکستان، اعضای پیمان همکاری عمران منطقه‌ای هستیم که هدف آن اشتراک مساعی این سه کشور در اجرای برنامه‌های وسیع عمرانی و اقتصادی و فرهنگی است.
در اجرای مواد این پیمان در چند سال اخیر موافقت‌نامه‌های هوایی، بازرگانی، ترانزیت، جهانگردی، فرهنگی، بین ایران و ترکیه منعقد شده و شورای برنامه‌ریزی و شورای وزیران همکاری منطقه‌ای طرحهای وسیع دیگری را در زمینه‌های پتروشیمی، نفت، خطوط مواصلاتی، کشتیرانی، بیمه و بانکداری، ارتباط مخابراتی، طرحهای مشترک صنعتی و همکاریهای مختلف فنی مورد رسیدگی قرار داده‌اند.
پیشرفت منظم طرحها و برنامه‌های مشترک ما در همه این موارد ثابت کرده‌است که این همکاری و اشتراک مساعی تا چه اندازه واقع‌بینانه و تا چه حد از نظر تأمین هدف مشترک ما، یعنی ترقی روزافزون سطح زندگی ملتهای هر سه کشور ضروری است.
حضرت رئیس‌جمهوری،
برای من ذکر این نکته مایه خوشوقتی است که امروزه کشورهای ما روزبه‌روز قدمهای تازه‌تری نه تنها در راه حفظ مصالح و منافع عالیه خود و تأمین پیشرفتهای اقتصادی و اجتماعی خویش برمی‌دارند، بلکه به حفظ صلح و ثبات بین‌المللی کمک می‌کنند.
ما با سیاست متین و روشن و مثبت خویش، ایران و ترکیه را به صورت دو کانون ثبات و ترقی و صلح درآورده‌ایم، و امروز همه می‌دانند که ما در عین آنکه با هشیاری تمام مصمم به دفاع از استقلال و حاکمیت ملی خویش هستیم، آرزویی به جز صلح پایدار نداریم. ما صمیمانه خواستار چنین صلحی هستیم، برای آنکه فقط در پرتو آن می‌توانیم برنامه‌های وسیع مثبت و سازنده خود را به نحو کامل اجرا کنیم. ما قلباً موفقیت سازمان ملل متحد را که هم‌اکنون یکی از حساس‌ترین اجلاسیه‌های تاریخ حیات خویش را آغاز کرده‌است، خواستاریم و به صورت دو کشوری که از بدو تأسیس این سازمان جهانی عضو آن بوده‌اند، سازمان ملل متحد و سازمان‌های جهانی وابسته بدان را تأییدمی‌کنیم. امیدواریم تحقق خلع سلاح عمومی و رفع بحرانهای مختلف جهان کنونی از راه حسن نیت و حسن تفاهم همه کشورها برای همیشه جامعه بشری را از صلح و آرامش خلاقه و ثمربخشی برخوردار سازد.