جمعیت کمک به جذامیان

فرح پهلوی از جذام خانه بابا باغی بازدید می کند

ریاست عالیهجمعیت کمک به جذامیان را فرح پهلوی، در چهار چوب مسئولیت های وی به عنوان ملکه ایران قبول کرد. جمعیت کمک به جذامیان فعالیت های گوناگونی در زمینه پزشکی و درمان و رفاه جذامیان بر عهده داشت و جمعیت کمک به جذامیان سال ها توسط دکتر عبدالحسین راجی که در سال ۱۲۸۱ زاده شد و در تاریخ ۱۳۵۱ در گذشت اداره می شد.

پیشینه

کوتاهی پس از ازدواج با محمد رضا شاه پهلوی دکتر عبدالحسین راجی ، وزیر سابق بهداری از فرح پهلوی در خواست که ریاست جمعیت کمک به جذامیان را به پذیرد. فرح پهلوی به بازدید مرکز جذامیان تبریز یا جذام خانه بابا باغی رفت. شرایط جذامیان در آن زمان در ایران نامناسب بود. شمار کمی مرکز درمان جذام در ایران وجود داشت که توسط کشیش های مسیحی و راهبه ها اداره می شد. از سر تا سر ایران بیماران جذامی به حرم امام رضا می رفتند و برای سلامتشان دعا می کردند و طلب شفا می نمودند. از آن جا که زائران زیادی برای زیارت حرم امام رضا به مشهد می آمدند این بیماران از راه گدایی زندگی می گذراندند و در سطح شهر پخش بودند. مقامات اداره شهر سه کیلومتر دور از مشهد مرکز جذامیان به نام آسایشگاه محرابخانه ایجاد کردند. در این آسایشگاه بیش از ۹۰۰ بیمار جذامی زندگی می کرد و بیش از ۱۸۰ کودک سالم از مادران جذامی بدون امکانات تحصیلی زندگی می کردند.

برای بهبود دادن به وضعیت جذامیان در ایران نخست لیستی از همه جذامیان در ایران تهیه شد. سپس پراکندگی و شماره آنان در سطح کشور بررسی شد. سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد کرد که بیماران جذامی در محل زندگی و محیط آشنای خود درمان شوند ولی اهالی روستا یا شهر ها آن را نپذیرفتند. سپس قرار بر این شد که برای بیماران جذامی شهرک بسازند و آنها را در آن شهرک سکنی دهند و با کمک به آنها بتدریج بیماران به توانند از نظر نیاز های زندگی خودکفا بشوند. با این راه حل دولت خواست که به مردم نشان دهد که بیمار جذامی مانند مردم سالم می تواند سازنده باشد.

آسایشگاه محرابخان

در سال ۱۳۴۰ فرح پهلوی از آسایشگاه محرابخان در سه کیلومتری مشهد بازدید کرد. در این راه دکتر عبدالحسین راجی فرح پهلوی را در راه بزرگی که در پیش داشت همراهی کرد. پس از چند سال که فرح پهلوی از آسایشگاه محرابخان دیدن کرد در آسایشگاه ۹۰۰ بیمار جذامی با ۱۸۰ کودک سالمشان زندگی می کردند. روزگار جذامیان بهتر شده بود. در ساختمان اصلی جذامخانه همه وسایل مدرن و پیشرفته وجود داشت. در دستشویی هاو شیر آب ها با نور باز و بسته می شد. وحشت مردم نیز کمتر شده بودو با آکاهی رسانی گسترده جمعیت کمک به جذامیان مردم دریافتند که بیماری جذام سرایت نمی کند. شمار بیماران جذامی در کشور شناخته شده بود و در برخی بیمارستان ها ، بیمار جذامی را بستری و درمان می کردند. هر چند یک بار چند جراح سویسی به ایران می آمدند و جراحی های ترمیمی و عمل پیوندهای گوناگون روی چهره و دست های جذامی ها انجام می شد.

در آنروز بیماران در آسایشگاه محرابخان از شهبانو درخواست کردند که جایی جداگانه برای زندگی همسر و فرزندان تندرست آنها ساخته شود. فرح پهلوی دستور ساختن خانه در استان خراسان برای جذامی های شفایافته را داد. بدین ترتیب شهرکی در ۲۸۰ کیلومتری بجنوردبه نام بهکده راجی ساخته شد.

بهکده راجی

کشاورزی در بهکده راجی

مدرسه در بهکده راجی

محمد رضا شاه پهلوی سی هزار هکتار از زمین های موجود در ۱۵۵ کیلومتری شمال غربی بجنورد برای ایجاد مرکزی برای جذامیان بهبود یافته به جمعیت کمک به جذامیان هدیه کرد. این بهکده به پاس خدمات ارزنده دکتر عبدالحسین راجی مدیر عامل فعال این جمعیت کمک به جذامیان و یکی از بنیان گذاران این بهکده به نام بهکده راجی نام گذاری گردید.

بهکده راجی در دشت گرگان ، دهکده ای سبز و خرم و نوبنیاد بود و برای جذامیان پاک شده و درمان شده ایران ساخته شد. بهکده چون ستاره پنج پری از چند دهکده اقبالب=یه ، دمدمه، سوق بالا، سوقه پایین، و بهکده مرکزی به وجود آمده بود. برای ۱۵۰۰ نفر جمعیت بهکده راجی در سال ۱۳۵۶ با هزینه ای بیش از ۴۰ میلیون تومان مدرن ترین و پیشرفته ترین روستای ایران ساخته شده بود. پروفسور کاریون کارشناس سازمان جهانی بهداشت پس از بازدید از بهکده گفته بود که "در یک علفزار بهشت کوچکی ساخته اند".

تا به کنون در بهکده راجی کلیه وسایل و احتیاجات زندگی مانند سیصد خانه دو و سه اتاقه، یک بیمارستان بیست و پنج تختخوابی ، یک دبستان دخترانه و پسرانه، آموزشگاه حرفه ای، ساختمان ژاندارمری، رستوران، مهمان سرا، سالن سینما، پمپ بنرین، کارخانه برق، پارک، و مغازه های نانوایی، قصابی، قهوه خانه و انبار های کشاورزی، چراگاه ها برای دام، گاراژ، کارگاه های جوراب بافی، قالی بافی، درودگری، آهنگری، جوشکاری، و تعمیرگاه خود رو و ماشین های مختلف صنعتی، و مکان های دیگر عمومی ایجاد گردیده است.

هم چنین نسبت به ایجاد قنات های آب و حفر چاه های ژرف و لوله کشی آب آشامیدنی و ایجاد جوی و نهر ها برای آبیاری مزرعه ها و باغ های میوه و ایجاد باغ های نوین میوه، درخت کاری خیابان ها و غیره اقدام شده است.

گرمابه بهکده با چهل دوش بهداشتی در اختیار ساکنین قرار دارد. خانه و آب و برق و خدمات پزشکی و درمانی به رایگان در اختیار ساکنین بهکده قرار دارد. ساکنین بهکده همه کار می کنند به ویژه زنان که روزها کودکانشان را به مهد کودک می سپارند و به کارگاه های جوراب بافی و قالی بافی می روند..

کوشش جمعیت حمایت از جذامیان بر این پایه است که بیماران بهبود یافته را هرچه زودتر با آخرین پیشرفت های کشاورزی و صنعتی آشنا نموده و سپس با دادن کمک های نخستین به تدریج همه امور کشاورزی و دامداری و دیگر فعالیت های اجتماعی را به خود ساکنین بهکده راجی بدهند. هر بیمار بهبود یافته حقوقی دریافت می کند و در آغاز ورودش به بهکده سه راس گوسفند به وی داده می شود.

هزینه کل ساختمان و همه وسایل جراحی بیمارستان بهکده راجی از جانب جمعیت کمک به جذامیان کشور آلمان پرداخت گردید.

در زمینه کشاورزی و دامداری بهکده پیشرفت های زیادی کرده است. هم چنین سیب زمینی و پنبه در بهکده کشت می شود و مازاد بر مصرف ساکنان بهکده از محصولات کشاورزی به سایر منطقه ها برای فروش می فرستد. سیستم کشاورزی بهکده مکانیزه است و از آبیاری قطره ای استفاده می شود.

آسایشگاه بابا باغی

فرح پهلوی در ۲۵ فروردین ۱۳۴۴ برای گشایش کنگره جمعیت خیریه فرح پهلوی وارد تبریز شد. این سفر به ویژه برای دیدار از شرایط بد بیماران جذامخانه بابا باغی به این روستا بود. بابا باغی تا آن روز تنها جای نگاهداری جذامی هایی بود که از شهرهای گوناگون استان آذربایجان بدانجا آورده می شدند. با توجه به برداشت مردم از جذام، بیماران از جامعه طرد شده بودند و جز چند کشیش مسیحی و چند راهبه کسی در آن جا نمی خواست کار کند. دوباره بنیان این آسایشگاه را بیماران در کشور ایران وام دار دکتر راجی و هم چنین خانم عذرا ضیایی از زنان بشر دوست جامعه ایران هستند. در این سفر شهبانو به تبریز، گام نخست را برای کمک به جذامی ها برداشت و آن آموزش مردم بود در باره این که بیماری جذام ساری نیست. این آگاهی رسانی سبب شد که مردم همدردی و بشردوستی بیشتری نشان دهند. سپس پیوند با سازمان های داخلی و خارچی برای یاری به جذامیان آغاز شد . مرکز های گوناگون یاری به جذامیان برای پیدا کردن بیماری های پوستی در لرستان، آسایشگاه محراب خان مشهد و بهکده راجی برای آنها که درمان و پاک شده بودند بر پا شد.

در سال ۱۳۵۶ که فرح پهلوی دوباره از جذامخانه دیدن کرد در آسایشگاه بابا باغی وزیر بهداری و بهزیستی و کارکنان جمعیت کمک به جذامیان و ۴۰۷ نفر از بیماران جذامی زیر درمان به استقبال وی آمدند. رییس آسایشگاه بابا باغی گفت که شماری پزشک و متخصص جذام ، جراح پلاستیک، جراح عمومی و بیماری های چشم ، فیزیو تراپیست، و پرستار ، و تکنسین در خدمت بیش از ۴۰۰ بیمار جذامی این مرکز هستند که با ۱۱۵ کودک تندرست خود در آسایشگاه زندگی می کنند. با گسترش درمان در سال ۱۳۵۵ ، ۱۷۶ عمل جراحی ترمیمی ، ۲۱۴ عمل جراحی عمومی ، ۳۷ عمل چشم و درمان با فیزیوتراپی انجام گرفته است. و با گسترش مجتمع آموزشی، دبستان، کودکستان، و باشگاه های ورزشی کودکان در زمینه پرورش جسم و جان آنها گام های بلندی برداشته است. تا سال ۱۳۵۶ بیش از ۱۳۱ تن از بیماران به کارهای گوناگون پرداختند. بیماران معلول تا آنجا که توانشان پروانه می داد با استفاده از کارآموزی با دریافت دستمزد توانستند بر سر کار بروند و مفید برای خود و جامعه باشند. پس از آن شهبانو از نقشه بیمارستان پنجاه تختخوابی آسایشگاه که تا چند ماه آینده می باید بهره برداری بشود دیدن کرد. در مرکز فرح پهلوی با دختری که سپاه دانش و اهل شیراز بود و داوطلبانه در آسایشگاه بابا باغی تبریز خدمت می کرد گفتگو کرد.

آسایشگاه نور آباد

در لرستان ناحیه ای است که پیشکوه نامیده می شود. در شمال غربی در بخش دلفان شهری دور افتاده وجود دارد که مردم آن را نورآباد نام گذاشته اند. مردم نور آباد گرفتار بلای جذام بودند. در نورآباد پاسگاه ژاندارمری هم خارج از شهر بود و مردم نورآباد با خارج ارتباط نداشتند. روزی که فرح پهلوی در خرم آباد به بیمارستان ۱۴۰ تختخوابی شیر و خورشید سرخ ایران رفت و از آنجا به بیمارستان مرکز پژوهش های پوستی راهی شد هر که را دید جذام بر چهره و پیکرش نقش گذاشته بود. پس از آن مرکز پژوهش های جذام یکی از واحدهای جمعیت کمک به جذامیان قرار گرفت و مستقیم زیر سرپرستی فرح پهلوی در آمد. مرکز پژوهش های جذام در زمینی که هدیه از وزارت کشاورزی بود در ۱۵ ماه ساخته شده بود. ۲۷ نفر در کار پژوهش و درمان بودند و یک پزشک فرانسوی سرپرستی پژوهش ها را به عهده داشت. در لرستان ۵ نفر بهداشت یار همیشگی در پی یافتن بیماران در منطقه بودند و همه بیماران شناخته شده و زیر پوشش درمانی قرار گرفته بودند. بیماران از کار افتاده زیر پوشش بیمه های اجتماعی رفته بودند و به آنها حقوق پرداخت می شد. گروه بیمار یاب در شهریور ۱۳۵۶ در آخرین بازدید فرح پهلوی به درمان ۳۶۵۰ بیمار پرداخته و در درازای دو ماه کار مرکز پژوهش جذام به ۱۰۷۰۰ بیمار رسیدگی کرده بود.

خدمات اجتماعی

کمیسیون کمک رسانی به بیماران و خانواده های بیماران به جذام بطور مرتب تشکیل جلسه می دهد تا سرویس های اجتماعی، هدیه ها و کمک های جنسی و نقدی از جانب مردم خیر و دیگر سازمان های خیریه را بدان ها برساند.

خدمات درمانی در آسایشگاه ها

در سال ۱۳۵۲ جمعیت حمایت از جذامیان قراردادی برای استخدام پزشکان خارجی در امور درمانی بیماران با سازمان فرانسوی گسترش جهانی روستایی امضا کرد که بر اساس این قرار داد یک پزشک جذام شناس، یک جراح ترمیمی جذام، یک چشم پزشک، یک متخصص آزمایشکاهی، یک پرستار، و یک فیزیوتراپ آغاز به کار کردند. هم چنین بخش های جراحی و جراحی ترمیمی ، فیزیوتراپی، بیولوژی و بافت شناسی در و آغاز به فعالیت نموده است.

در چهار چوب انقلاب شاه و مردم و اصل سیزدهم آن فروش سهام به کارگران واحدهای بزرگ صنعتی یا قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی شرکت سهامی کشاورزی و دامداری در بهکده ایجاد شد و بیماران با خرید سهام عضو این شرکت سهامی شدند.

در سال ۱۳۴۱ فروغ فرخزاد شاعر برای ساختن فیلم "این خانه سیاه" است به جذام خانه بابا باغی رفت.

منابع

‎

پیوند به بیرون

موسسه نیکوکاری و خوداتکایی توانمندان آسیب دیده مجذوم