بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران هنگام باریابی نمایندگان مجلس سنا ۱ بهمن ماه ۱۳۲۸

سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۲۸ خورشیدی تازی

مجلس سنا

بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران هنگام باریابی نمایندگان مجلس سنا ۱ بهمن ماه ۱۳۲۸

از اولین دیدار دسته‌جمعی نمایندگان سنا و از اینکه عناصر مجرب و شایسته و مطلع و علاقمند به اصلاحات به نمایندگی اولین مجلس سنای ایران انتخاب شده‌اند، خوشوقتم.

انعقاد مجلس سنا برای کمک به پیشرفت امور مفید است و امیدوارم که در آینده خواهیم توانست از افکار آزموده نمایندگان سنا به نفع کشور و برای بهبود وضع زندگی مردم بیشتر استفاده نماییم. پایه و اساس حکومت مشروطیت و دموکراسی با تشکیل مجلس سنا استحکام خواهدیافت، و انتظار عموم این است که همکاری و هم فکری مجلس سنا که توأم با همکاری مجلس شورای ملی می‌شود، به خیر و سعادت مردم باشد و اوقات آقایان که نخبه کشورند، مصروف انجام کارهای مؤثری گردد که رفاهیت و آسایش عمومی را تأمین سازد.

ما همه در ایجاد روحیه جدیدی که حقیقتاً متکی به عدالت و حق و انصاف و میهن‌پرستی باشد و ایران را به ترقیات روزافزونی سوق دهد، باید کوشش نماییم و بدانیم که ملت ایران استعداد و لیاقت همه گونه ترقی را دارد و به خوبی می‌تواند جای خود را در دنیای امروز و بین ملل مترقی باز نموده و حفظ و نگاهداری کند.

من امیدوارم در اینجا در کارهایی که به زودی فرصت آن پیش خواهدآمد، اولین مجلس سنای ایران سهم به سزایی داشته‌باشد و نه فقط آقایان به وظایف قانونی خود عمل کنند، بلکه مبتکر نیات خیر و پیش‌بینی‌های مفید و نظرات مؤثر و در حقیقت راهنمای قوم و ملت و دولت و تمام دستگاه مملکت باشند و اثرات خیر و تجمع آقایان کاملاً نمایان باشد و همه مردم کشور بتوانند از حسن نیت و تجربیات آقایان بهره‌مند شوند.

مشروطیت ایران به عقیده من که بعضی از همین آقایانی هم که حضور دارند در این نظر با من شریک بودند تازه تکمیل شده، یعنی از هشت نه ماه پیش شباهت به ممالکی که پیشقدم مشروطه می‌باشند، پیدا کرده‌است. تردیدی نیست که مشروطیت و حکومت دموکراسی که در تمام کشورها نتایج درخشان آن نمایان است، بر سایر حکومت‌ها رجحان دارد و بهترین نوع حکومت‌ها است که در بیشتر کشورها قوام و ثبات پیدا کرده و مردم هم این نوع حکومت را تقویت می‌کنند و از مزایا و محسنات آن برخوردار می‌شوند. البته هر حکومتی محسناتی دارد و ممکن است معایبی هم داشته باشد، ولی در حکومت دموکراسی و مشروطیت که روی اراده مردم به وجود می‌آید و اکثریت مردم باید رأی بدهند و برگزیدگان خود را انتخاب کنند، طبعاً اراده مردم حکومت می‌کند و میل ایشان رعایت می‌شود. برای مردم که خود شریک و سهیم امورند، ناراحتی پیش نمی‌آید و ما باید نهایت سعی و اهتمام را داشته‌باشیم که این نوع حکومت را تقویت نماییم و از مزایای آن مثل سایر ممالک دنیا برخوردار شویم و از همه گونه وسایل و موجوداتی که راه سعادت و ترقی را به روی ملت باز گذاشته‌است، استفاده کنیم.

چیزی که بر همه آقایان روشن است، این است که در این مملکت باید یک سلسله کارهایی شروع کرد که راحتی و آسایش زندگی مردم را تضمین کند. چنانکه می‌شنویم کلمه تحول سر زبان‌ها افتاده و به راستی باید تحولی در اوضاع به وجود آید.

هشت سال قبل در همین عمارت که شاید بعضی از آقایان هم در آنجا بودند، مطلبی به میان آمد. پانزده شانزده نفر نمایندگان آمده‌بودند و صحبت از اصلاحات امور به میان آمد. در آن روز صحبت ما این بود که اگر تحولی را از بالا شروع نکنیم، ممکن است از پایین ما را به مخاطره بیندازد، و چون مملکت هم آن روز در اشغال خارجیان بود، یک چنین انقلاب و آشفتگی جز اینکه به محو مملکت تمام شود، نتیجه‌ای نداشت.

در آن جلسه گفتم اصولی هست که باید مراعات شود و آن این است که نمی‌توانیم بگوییم عده‌ای از فقر و گرسنگی در کوچه‌ها بمیرند و اجتماع هم در برابر این وضع قدمی برندارد. پس تعدیل لازم است و این تعدیل باید رعایت حداقل زندگی افراد باشد. البته هر کس می‌تواند روی زحمت و کوشش و افکار خود یا فرضاً شانس خیلی از حداقل بیشتر داشته‌باشد، و چه بهتر از اینکه همه زندگی با رفاه و آسوده و عالی نمایند، اما آن حد باید در نظر گرفته‌شود و افراد از حداقل معاش نباید بی نصیب بمانند.

این مطلب را آن روز در میان گذاشتم و فردای آن انتشار دادند که من عقیده و مرام خاصی دارم. کسی در این فکر قدم برنداشت، ولی هنوز هم دارای همین عقیده هستم و راه نجات و ترقی کشور همین است که هشت سال پیش گفته‌شد، و حالا باز هم تکرار می‌کنم که اکثریت مردم نباید از این حداقل زندگی محروم باشند.

ممکن است بعضی متوقع باشند که من مدافع منافع طبقات مخصوصی باشم. من به علاقه و میهن‌پرستی و حسن نیت تمام افراد و عناصری که از این کشور بهره‌مند می‌شوند، اطمینان و ایمان دارم ولی یقین دارم اگر اندک توجهی بنمایند، همان اشخاص تصدیق خواهندکرد که به منفعت خود آنها است که اکثریت مردم خوب زندگی کنند و بدانند که سعادت طبقات مردم مثل زنجیر به هم پیوستگی دارد، اگر در یک قسمت تزلزلی پیدا شود، اثرات سوء آن در قسمت‌های دیگر ظاهر می‌شود. از این جهت افکار خود را چون به مصلحت عموم می‌دانم تعقیب خواهم‌کرد، و یقین دارم آقایان نیز موافق هستند و در این راه کمک خواهندنمود و در این باره مبارزه با فساد و نادرستی و اجرای حق و تأمین عدالت اجتماعی مورد کمال توجه من خواهدبود.

حالا چون جلسه آشنایی است بیشتر در این باره بحث نمی‌کنم و البته در نطق افتتاحیه مجلسین نیات خود را به طور اختصار ذکر خواهم‌کرد، ولی همانطور هم که گفتم قطعاً احتیاج به عمل شدید و تحولات داریم و آقایان مطمئن باشند که آنچه قدرت و توانایی من هست، در این مورد کوتاهی نخواهم کرد. اما آقایان به خوبی متوجه هستند که تعاون و همکاری مشترک لازم است، و چنانچه در مواقع دیگر گفته‌ام حالا هم می‌گویم که غیر ممکن است به تنهایی فردی بتواند کاری انجام دهد. اکنون همکاری نخبه‌ترین افراد را در آینده می‌خواهم تا عامی‌ترین مردم این کشور هم دلگرم شده و به سهم خود در این زمینه همکاری کنند. انجام کار نه فقط مشکل نیست، بلکه خیلی آسان خواهدبود، و به عقیده من با برنامه صحیح و مرتب که در آن بی حوصلگی به خرج نرود و همه همکاری کنند، قطعاً موفق خواهیم شد ایران عزیز را در راه ترقی و عظمت بیندازیم و ملت خودمان را از یک زندگی خوب با رفاه و آسایش برخوردار سازیم.

برای بهره‌برداری و استفاده از استعدادهای طبیعی کشور پیش‌بینی‌هایی شده که به تدریج به مرحله عمل نزدیک می‌گردد. لیکن مورد بحث عدالت اجتماعی است که باید مورد توجه عموم واقع شود نه اینکه باز هم از ثروت کشور جمعی بهره برگیرند و مراعات حال اکثریت جامعه را نکنند. استفاده روی کار و فعالیت و سرمایه خوب است به شرطی که با عدالت اجتماعی توأم باشد. متأسفانه بعضی از سرمایه‌داران ما کمتر از سی درصد منفعت برای خود قائل نیستند و از همان سال اول می‌خواهند چنین بهره‌ای را بردارند، در صورتی که مثل همه جای عالم باید با سود کم قناعت کنند و بگذارند بنیه مالی طبقات پایین تقویت گردد و زندگی آنها هم بهبود حاصل کند.

این افراد را باید راهنمایی و هدایت نمود و به آنها فهماند که منفعت خود آنها خواهدبود اگر زندگی تعدیل شود، و الا نه فقط خطرات احتمالی و پیشامدهایی ممکن است در کمین باشد، بلکه از لحاظ اقتصادی این روش زیان‌آور است.

باید علیه فساد و نادرستی جهاد کرد. در این جهاد نه فقط نیروی ایمان و عقیده لازم است، بلکه با یک اراده تزلزل‌ناپذیر باید با فساد و نادرستی مبارزه کرد.

من شخصاً ناامید نیستم، برای اینکه ملت ایران ملتی باهوش، باقریحه و استعداد است و همین که قدمی برای اصلاح برداشتید، پشتیبانی می‌کند. بنابراین فقط اراده حتمی و قطعی در این جهادِ با فساد و یک کمی هم فرصت ضرور است.

چیزی که حقیقتاً اسباب دلتنگی و تأسف است، این است که در کتاب و در روزنامه و هر جا می‌بینم اول صحبت از جدال و اختلاف با یکدیگر است بعد صحبت مملکت، و حال آنکه باید اول صحبت مملکت باشد و بعداً از جدال و اختلاف گفتگو شود و امیدوارم این نقیصه مرتفع شود.

توفیق آقایان را از خداوند می‌طلبم و امیدوارم اولین مجلس سنای ایران نه فقط باعث سربلندی خود مجلس و استحکام مبانی مشروطیت گردد، بلکه موجد پیدایش فکر و روحی جدید در مبارزه با فساد و تأمین آسایش و عدالت اجتماعی و گذاردن سنگ محکم اولیه بنای مملکت باشد.