دیدار رسمی ژنرال محمد یحیی خان پرزیدنت پاکستان از ایران ۱۳-۷ آبان ماه ۱۳۴۸ خورشیدی
| دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/ سال ۱۳۴۸ خورشیدی | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۴۸ خورشیدی تازی |
دیدار رسمی ژنرال محمد یحیی خان پرزیدنت پاکستان از ایران ۱۳-۷ آبان ماه ۱۳۴۸ خورشیدی
پس از نیم روز ۷ آبان ماه ژنرال یحیی خان پرزیدنت پاکستان به دعوت رسمی شاهنشاه آریامهر وارد تهران شد. در فرودگاه مهرآباد شاهنشاه آریامهر از پرزیدنت یحیی خان پیشباز کردند و آیین پیشباز رسمی برگزار شد. باشندگان در این آیین هویدا نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، هیات دولت، نمایندگان سیاسی در دربار شاهنشاهی و آجودان‌های کشوری و لشکری شاهنشاه بودند. در فرودگاه مهرآباد ۲۱ تیر توپ به سرفرازی ورود ژنرال یحیی خان پرزیدنت پاکستان شلیک شد و سلام رسمی دو کشور نواخته شد. آنگاه گارد احترام احترامات نظامی را به جای آورد و شاهنشاه آریامهر و میهمان والا جاه ایران از گارد احترام سان دیدند.
پس از شناساندن پیشبازکنندگان به پرزیدنت پاکستان، شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت یحیی خان با خودرو رهسپار میدان فردوسی شدند. در راستای جاده از فرودگاه تا میدان فردوسی انبوه مردم ایستاده بودند و به شاهنشاه آریامهر و ژنرال یحیی خان ابراز شور و هیجان می‌کردند. در میدان فردوسی غلامرضا نیک پی شهردار تهران پس از گفتن خوش آمد، کلید طلایی شهر را به ژنرال یحیی خان پرزیدنت پاکستان فراداشت. سپس شاهنشاه آریامهر و یحیی خان با کالسکه رهسپار کاخ گلستان شدند.
شبانگاه از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو میهمانی شامی در کاخ نیاوران به سرفرازی ورود پرزیدنت پاکستان برگزار شد. شاهنشاه آریامهر بر سر میز شام سخنانی ایراد فرمودند:[۱]
حضرت رئیس‌جمهوری،
برای شهبانو و من مایه کمال خوشوقتی است که مقدم آن حضرت را به کشور خود شادباش بگوییم.
شما نه تنها به عنوان شخص اول کشوری که با ما دارای نزدیکترین روابط دوستی و همکاری است به مملکت ما آمده‌اید، بلکه بالاتر از آن، نماینده معنوی یک پیوند بسیار کهن قلبی و معنوی هستید که دو ملت ما را از دیرباز به یکدیگر پیوند داده‌است، پیوندهایی که حاصل فرهنگ مشترک، علایق ادبی و معنوی مشترک و ارتباط دائمی دو ملت ما در طول قرنهای متمادی است. برای من تذکر این حقیقت مایه کمال خوشوقتی است که شهرهایی چون لاهور و پیشاور در تاریخ فرهنگ ایران مقامی به ارزش مهمترین مراکز فرهنگی خود ایران داشته‌اند، و مسلماً مبالغه نیست اگر بگویم که مدتی مدید شهر لاهور کانون اصلی ادب فارسی بوده‌است.
در بیاناتی که سه سال پیش، به‌مناسبت دریافت دکترای افتخاری دانشگاه پیشاورد در آن دانشگاه ایرادکردم، متذکراین نکته شدم که چگونه ما عالی‌ترین تجلی پیام معنوی و بشری فرهنگ ایرانی را در آثار شاعر و فیلسوف بزرگ کشور شما، اقبال لاهوری منعکس می‌بینیم. مایه خوشوقتی است که این پیوند دیرینه معنوی، امروزه با پیوندهای همکاریهای نزدیک سیاسی و اجتماعی و اقتصادی، بسیار استوارتر شده‌است. کشورهای ما و شما، اکنون به اتفاق دوست مشترک ما ترکیه، سازمان همکاری عمران منطقه‌ای را به وجود آورده‌اند که یکی از موفق‌ترین نمونه‌های این نوع همکاری در دنیای امروز است. در این سازمان، ما تاکنون در زمینه طرحهای مشترک صنعتی و ارتباطات و هماهنگی فعالیتهای بازرگانی و اقتصادی و نیز در زمینه همکاریهای فرهنگی به پیشرفتهای فراوانی نائل شده‌ایم که نتایج آن برای هر سه کشور ما ثمربخش بوده‌است و خواهدبود.
از نظر بین‌المللی نیز همکاری ما عامل مؤثری در حفظ ثبات و امنیت این منطقه از جهان، و از طرف دیگر عامل مهمی در مودت و همبستگی اسلامی است که در کنفرانس اسلامی رباط، ما نمونه‌ای از آن را شاهد بودیم. ما اعتقاد داریم که ملل مسلمان جهان، با اتکا به اصول عالی اسلامی و با توجه واقع‌بینانه به ارزشهای وسیع مادی و معنوی خود می‌توانند روزبه‌روز جامعه بزرگ اسلامی جهان را به سوی اعتلا و رفاه و افتخار بیشتری رهنمون گردند، و در این زمینه طبعاً ما و شما با میراث فرهنگی و معنوی کهن خود می‌توانیم سهم خویش را چنانکه باید به عهده بگیریم.
شما در مدت اقامت خود در کشور ما همه جا یک طرز فکر ملی و اجتماعی، و آثار تمدن و فرهنگی را خواهیددید که مسلماً برای شما کاملاً آشنا خواهدبود، همچنان که من در سفرهای متعدد خود به پاکستان همه جا خود را در سرزمینی آشنا و به عبارت دیگر در خانه خودم احساس کردم و امیدوارم آن حضرت نیز در بازگشت به کشور خویش همین احساس را همراه خواهیدداشت.
اجازه دهید توسعه روزافزون دوستی و همکاری ایران و پاکستان، و سلامت و موفقیت آن حضرت و رفاه و ترقی روزافزون ملت دوست و هم‌کیش و برادر پاکستان را آرزوکنم.
در پاسخ به سخنان شاهنشاه آریامهر پرزیدنت پاکستان یحیی خان چنین گفتند:[۲]
اعلیحضرتا
علیاحضرتا
عالی جنابان، بانوان و آقایان
از بیانات بسیار مهرآمیز آن اعلیحضرت نسبت به خود و کشورم بی نهایت سپاسگزارم. در زبان پارسی ضرب المثلی است که می‌گوید سخن کز دل خیزد لاکن بر دل نشیند. به عقیده من هیچ مناسبتی بهتر از فرصت امروز یافت نمی‌شد که برادری با کلام گرم و شیرین خود برادر دیگر را مورد لطف قرار دهد و این ضرب المثل ضمن آن عنوان بشود.
پیشباز مهرآمیز اعلیحضرت شاهنشاه، دولت و ملت ایران فوق العاده صمیمانه و گرم بود و حکایت از طینت سخاوتمندانه شما می‌کند. من پیشتر در فرصت‌های متعدد به ایران سفر کرده و از پذیرایی و مهمان نوازی دیرینه ایرانیان برخوردار شده‌ام، لیکن مهر سرشاری که در سفر کنونی نسبت به ما ابراز می‌شود، فوق العاده است و خاطره این دیدار هرگز از ذهن من دور نخواهد شد.
اعلیحضرتا، من به نمایندگی از سوی مردم کشورم تاکید می‌کنم که عشق و علاقه ملت پاکستان نسبت به آن اعلیحضرت و برادران ایرانی خود حد و اندازه ندارد. علاقه عمیق آن شاهنشاه نسبت به پیشرفت پاکستان و رفاه و آسایش مردم آن که از بدو بنیاد پاکستان ابراز شده است، خاطره خوشی در مردم کشور ما بوجود آورده است. همکاری و احساس تفاهم ایران نسبت به پاکستان در لحظات سخت ما در سال ۱۹۶۵ با خطوط زرین در تاریخ پاکستان ثبت شده است. علاقه و پیوستگی قلبی شاهنشاه نسبت به رفاه مردم پاکستان در روزهای بحرانی اوایل سال جاری نیز بار دیگر به بهترین وجه متجلی شد و اثرات ژرفی در قلب‌های مردم پاکستان نسبت به رهبر خردمند ملت برادر خود، ایران به جا گذاشت.
همبستگی نزدیک میان دو ملت که در تاریخ مناسبات ملل بی نظیر است پیشینه باستانی دارد. این همبستگی در دوران تسلط بیگانگان بر شبه قاره ما موقتا دچار وقفه شد، ولی رشته‌های آن هرگز قطع نگردید. پیش از این دوره به شهادت دلایل و قراین موجود راهی که دو ملت طی می‌کردند از هم جدا نبوده است و این همبستگی به دنبال استقلال پاکستان در سال ۱۹۴۷ دوباره احیا و برقرار شده و اطمینان دارم که هیج عاملی نمی‌تواند آن را قطع کند.
در دوران حکومت طولانی اسلام بر شبه قاره هند و پاکستان زبان و تمدن ایران آثار جاودانی بر موسیقی، هنر و تمدن ملی ما باقی گذاشته است. پارسی بر هر دو زبان‌های ملی پاکستان اثر کرد و اردو که یکی از زبان‌های ملی ما است از هر حیث شبیه پارسی است. شعرا، فلاسفه و نقاشان ایرانی در گسترش تمدن و طرز فکر مردم ما چنان اثر الهام بخشی باقی گذاشته‌اند که در تاریخ دو ملت همسایه هرگز سابقه نداشته است. نام شعرای ایرانی در همه خانواده‌های پاکستانی معروفیت خاص و عام دارد.
قاید اعظم پاکستان شادروان محمدعلی جناح وقتی تاکید کرده بود که دو کشور ایران و پاکستان باید به حکم ضرورت به شکل یک واحد دنیای اسلام در آیند شاید یک واقعیت تاریخی را بیان داشته است. ما توصیه قاید اعظم را به دل گرفته‌ایم و بر اساس آن پیش می‌رویم و کوشیده‌ایم نیرومندترین و محکم‌ترین مناسبات ممکنه را در همه امور سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با ایران برقرار سازیم. استقرار دوستی نزدیک با ایران همواره عامل مهم سیاست خارجی پاکستان بوده است. تهران برای ما شهری است آشنا ولی اکنون چهره تازه‌ای به خود گرفته است و این موضوع در سرتاسر ایران نیز صدق می‌کند.
ما در پاکستان با علاقه و تحسین فراوان ناظر پیشرفتهای سریع ایران در چند سال اخیر بوده‌ایم که تحت رهبری خردمندانه آن اعلیحضرت صورت گرفته است. برنامه آن شاهنشاه مبنی بر تقسیم اراضی و املاک سلطنتی و اصلاحات ارضی دامنه داری که با ابتکار رهبر ایران به مرحله اجرا درآمده به روستاییان این کشور احترا، شخصیت و سعادتمندی فوق العاده اعطا کرده است. تشکیل سپاه دانش و سپاه بهداشت یکی دیگر از موفقیت‌های برجسته انقلاب شاه و ملت ایران است که نمونه بدیع فداکاری و همبستگی شاهنشاه ایران به ملت خود به شمار می‌رود و حکایت از سیاست عاقلانه‌ای می‌کند که آن اعلیحضرت ملت خویش را بر اساس آن هدایت و رهبری می‌فرمایند. کوشش‌های ممتاز آن اعلیحضرت اکنون اشتهار جهانی پیدا کرده و مورد تایید همه مقامات و محافل بین المللی است و در پاکستان ما به ویژه بی نهایت خوشوقت و مسرور هستیم که اقدامات شاهنشاه در زمینه پیشرفت اقتصاد ایران با موفقیت و پیروزی روبرو شده است. این موفقیت شایان توجه به صورت ۱۲ درصد رشد تولیدات ملی، توسعه سریع کشاورزی و گسترش دامنه دار صنایع پتروشیمی و صنایع دیگر ایران تجلی کرده است و اکنون می‌توان به حق ادعا کرد که ایران به دوران جهش به سوی ترقی و تعالی رسیده است و شاهنشاه و ملت برادر ما ایران می‌توانند نسبت به این همه موفقیت و پیروزی مباهات کنند.
ما در پاکستان پیوسته از علاقه وافر شاهنشاه نسبت به دگرگونی‌ها و حوادث پاکستان عمیقا سپاسگزاری کرده‌ایم. پس از تغییر حکومت در پاکستان، ما سرگرم تنظیم و تدوین سیاست‌هایی بوده‌ایم که نه تنها پیشرفت و توسعه اقتصادی سریعی را تضمین می‌کند، بلکه یک عدالت کامل اجتماعی به ملت پاکستان نوید می‌دهد. قوانین جدید کار در پاکستان نیز حداقل
بسیار خوشوقت و مرورم از این که اعلیحضرتین با تشریف فرمایی به این ضیافت ما را مفتخر کرده‌اند.
ضمنا مایک به آقای امیرعباس هویدا، آقای اردشیر زاهدی و سایر اعضای محترم کابینه و نمایندگان محترم مجلس شورا و سنا و همه میهمانان عالی قدر که لطف کرده و در این ضیافت حضور به هم رسانده‌اند، خیرمقدم و تشکر عرض کنم. ضمنا به مناسبت میلاد فرخنده ولیعهد عزیز ایران، مایلم تیریکات صمیمانه خود را به حضور اعلیحضرتین تقدیم کنم و طول عمر و سلامت برای ولیعهد محبوب از خداوند مسیلت دارم.
از زمان ورود تهران، من و همراهانم پیوسته با میهمان نوازی سخاوتمندانه شما روبرو بوده‌ایم و خاطره این دیدار هرگز از ذهن ما خارج نخواهد شد. آنچه ما در ایران مشاهده کرده‌ایم عمیقا در ما اثر کرده است. پیشرفت شگفت انگیز ایران در چند سال اخبر خود گواه گویای از دور اندیشی و فداکاری شاهنشاه عالی قدر ایران نسبت به تامین رفاه مردم این کشور است. تسلط طولانی قدرت خارجی بر شبه قاره هند و پاکستان نتوانسته است دو ملت ایران و پاکستان را از یکدیگر جدا سازد و مردم پاکستان همواره در انتظار زمانی بوده‌اند که موانع مصوعی میان آنها و مردم برادر خود در ایران رچیده شود و خوشوقتم از اینکه ما با بازیافتن استقلاب خود موفق شدیم که مناسبات فوق العاده حسنه با ایران برقرار سازیم و در راه تامین هدف‌های مشترک خود گام برداریم. در پایان عرایضم سلامت و طول عمر اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر و علایحضرت شهبانوی ایران و خاندان جلیل سلطنت و رفاه و سعادتمندی ملت برادر ایران از خداوند بزرگ خواستاریم.
پر پاسخ خیرمقدم شهردار تهران چنین فرمودند
مفتخرم که کلید شهر تهران را به من اهدا کردید. این افتخار فقط نصیب من نشده است بلکه تمام مردم پاکستان در آن سهیم هستند. بدین جهت، از مردم تهران سپاسگزاری برای من موجب خوشوقتی بسیار است که فرصت بازدید از این کشور همسایه را یافته‌ام. کشوری که برای ما بیار عزیز است و با آن پیوستگی‌های عمیق معنوی داریم.
احساسات بی شایبه مردم تهران که من امروز شاهد آن بودم نشانه آشکار علاقه عمیقی است که مردم ایران و پاکستان نسبت به یکدیگر دارند. برادری و دوستی میان دو کشور ما نه تنها در طول تاریخ مشترک ما استحکام یافته بلکه ناشی از مساعی رهبر بزرگ شما و برادر بسیار عزیز من اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر است.
از صمیم قلب دعا می‌کنم که پروردگار توانا اعلیحضرت شاهنشاه را در عین سلامت نگه دارد تا کماکان برای پیشرفت و رفاه مردم ایران بکوشند و افتخارات بزرگتری نصیب ایران بکنند.