تفاوت میان نسخه‌های «گشایش نخستین جشنواره توس در پیشگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ۲۳ تیر ماه ۱۳۵۴»
| خط ۱: | خط ۱: | ||
| + | {{سرصفحه پروژه | ||
| + | | عنوان = [[شهبانو فرح پهلوی|علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی]] | ||
| + | جشنواره توس | ||
| + | | قسمت = | ||
| + | | قبلی = [[درگاه:شهبانو فرح پهلوی|درگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی]] | ||
| + | | بعدی = [[درگاه:محمدرضا شاه پهلوی|درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر]] | ||
| + | | یادداشت = | ||
| + | }} | ||
نسخهٔ ۲۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۵۰
| درگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی | علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی
جشنواره توس |
درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
گشایش نخستین جشنواره توس در پیشگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ۲۳ تیر ماه ۱۳۵۴
جشنواره توس در پیشگاه علیاحضرت شهبانو گشایش یافت. زادگاه حماسه‌سرای بزرگ ایران «فردوسی» امروز شاهد آئین پرشکوه جشنواره‌ای است که ملت ایران برای بزرگداشت او برپا می‌دارد. پس از نیم روز جشنواره توس در پیشگاه شهبانوی ایران رسماً آغاز شد و آیین ویژه ای در بر گیرنده نمایش، ورزش قهرمانان باستانی است، انجام گرفت. هنگام تشریف فرمایی علیاحضرت شهبانوی ایران، سینی پر از آتشی که با اسفند و کندر در آن می‌سوزد، به پیشگاه شهبانو آورده شد و به آیین کهن ایرانیان به درگاه خدا نیایش شد تا شهبانوی ایران را همواره از گزند و آسیب در امان دارد. آنگاه طبل‌ها و دهل‌ها به صدا درآمد و روایاتی از شاهنامه از زبان یک مرشد بازگو گردید. علیاحضرت شهبانو به دنبال این بخش از مراسم جشنواره، از ورزشگاه توس که به شیوه میدان‌های رزم‌آزمایی گذشتگان ساخته شده است بازدید فرمودند و چند نمایش از کشتی «چوخه» و کشتی «گیله مرد» توسط قهرمانان اجرا گردید.
علیاحضرت شهبانو پیش از نیم روز از نمایشگاه نقاشی‌های تخیلی که در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ترتیب یافته است بازدید فرمودند. پیش از تشریف‌فرمایی علیاحضرت شهبانو در ساعت ۹ بامداد، امروز در تالار فردوسی متن سخنرانی استاد جلال همایی بوسیله دکتر ضیاءالدین سجادی قرائت شد و آنگاه خانم «کوکازا» فردوسی‌شناس نامدار ژاپن پیرامون چهره پهلوانان اساطیری ایران سخن گفت و «کاروس کررده» اسطوره‌شناس و پژوهشگر تاریخ از آلمان پژوهش‌های خود را در زمینه شاهنامه بیان کرد. هم چنین علیاحضرت شهبانو از مجموعه‌ای از نقاشی‌های عامیانه که به مناسبت جشنواره توس در اتاق بازرگانی مشهد برگزار شده بود، دیدن کردند.
مصاحبه خبرنگار رادیو تلویزیون ملی ایران با علیاحضرت شهبانو در باره جشنواره توس
شبانگاه علیاحضرت شهبانو پس از تماشای برنامه بیژن و منیژه از برنامه‌های جشنواره توس به پرسش‌های خبرنگار رادیو تلویزیون ملی ایران درباره جشنواره توس پاسخ فرمودند.
خبرنگار پرسید: علیاحضرتا، نخستین روز جشنواره توس را به چه صورت ملاحظه فرمودید؟
علیاحضرت شهبانو فرمودند: اصولاً جشنواره توس را برای زنده کردن دوباره حماسه ایران، سنت‌های باستانی ایران و بزرگداشت یکی از بزرگ‌ترین شعرای برپا کرده‌ایم و امیدوارم که در آینده بتوانیم همانطور که شروع شده، برنامه‌هایی برای بزرگداشت فردوسی و سایر ادبا برپا کنیم. امیدوارم در آینده در هر گوشه این مملکت یک اتفاق فرهنگی و هنری بیفتد. خوشبختانه مملکتی غنی از لحاظ انسانی داریم. جشنواره توس اهمیتی که برای من دارد بیشتر برگرداندن ما به ریشه‌های فرهنگی اصیل و شناخت آن‌ها و پیدا کردن دوباره ریشه اصالت خودمان است. مملکت ما در قرون گذشته چندین بار مورد هجوم فرهنگ‌های مختلف واقع شده. همیشه فرهنگ‌های خارجی به شکلی در فرهنگ این سرزمین وارد شده‌اند بدون آنکه بتوانند ریشه اصلی آن را از بین ببرند. اکنون ما در یک دوره جدید تاریخ ایران هستیم و هر چقدر امروز ما به ریشه‌های اصیل خودمان آشناتر باشیم، طبیعتاً فرهنگی که از همه طرف به جهانیان هجوم آورده، فرهنگ ما را از بین نخواهد برد. برنامه‌ای که امروز من دیدم، البته چون سال اول جشنواره است، برای این جشنواره کوچک است که انشاءالله در سال آینده بزرگ خواهد شد. جشنواره توس فرصت داد تا نمونه‌ای از آثار خطی مینیاتور و هنرهای تزیینی به معرض نمایش گذارده شد و من مطمئن هستم که با این جشنواره ثروت‌هایی که در مملکت پراکنده‌اند در آینده جمع شود. برنامه‌هایی که امروز دیدم کاملاً سنتی و خیلی برایم جالب بود. امیدوارم این جشنواره بتواند یک جشنواره بزرگ برای سال‌های آینده باشد که مردم بتوانند بیشتر در این جشنواره شرکت کنند. امروز را نمی‌توانم قضاوت کنم، چون وقتی که من هستم عده کمی را دعوت می‌کنند و من فکر می‌کنم اگر نقالی که امروز دیدم در فضای آزاد باشد هزاران نفر به دیدن آن بیایند. از سوی دیگر، از افرادی که واقعاً در این راه با وجود عدم توجه عموم، سال‌ها است زحمت کشیده‌اند قدردانی شود و این سنت پابرچا بماند.
پرسش: علیاحضرتا، در مورد نقالی اشاره‌ای فرمودید و اینکه اینان پشتیبانی نداشته‌اند. علیاحضرت تصور می‌فرمایند که ما در آینده می‌توانیم برنامه‌هایی را پیش بگیریم تا اینکه بتوانیم این هنرها و برنامه‌ها را تکمیل‌تر و زنده تر بکنیم؟
علیاحضرت فرمودند، من فکر می‌کنم برنامه نقالی بعد از این جشنواره شاید دوباره زنده شود و می‌دانم که عده زیادی از مردم علاقمند مشاهده این هنر هستند. فردوسی را ما در ادبیات سرزمین‌مان همیشه به عنوان مرد حماسه ساز می‌شناسیم و هم این که کتاب فردوسی حماسه تنها نیست، فلسفه و اخلاق و انسانیت در لابلای حماسه به مردم گفته شده و اصولاً اشعار این کتاب همه به زبان فارسی است.
نظر علیاحضرت درباره کُشتی چه هست؟
علیاحضرت فرمودند: اصولاً در هر برنامه‌ای احساس بخصوصی به انسان دست می‌دهد. ممکن است من که کُشتی را نگاه می‌کنم آن را به عنوان یک ورزش نگاه کنم ولی به دلیل اینکه یک ورزش سنتی ایران است و شاید به این دلیل مرا به طرف خودش می‌کشد و آداب و رسوم و فولکلوریک بومی این مملکت یک حس بخصوصی به من می‌دهد.
علیاحضرت شهبانو در مورد دارایی‌های آثار ملی ایران و توسعه اینگونه جشنواره‌ها فرمودند: البته باید دید که جشنواره تا چه حدی هست. عین جشنواره‌ای که تاکنون داشته‌ایم طبیعتاً یک گروه خارجی آمده‌اند، توجه کرده‌اند و آشنا شدند. بعضی‌ها از خود ما بیشتر روی آداب و فرهنگ ما کار کرده‌اند، بخصوص در قدیم که بیشتر در مورد آثار معماری و کتاب‌های خطی از طرف خارجیان بررسی‌هایی انجام شده و حالا موقع آن رسیده که خود ما باید با این هنرها آشنا شویم و آن‌ها را به جهانیان بشناسانیم. چیزی که اکنون در مملکت ما اهمیت دارد، هنرهای این مملکت، هنرهای فلسفی، دانشمندان، هنرهای تزئینی، معماری، قالی‌بافی و غیره وغیره است و آن چیزی که این ملت را زنده نگاهداشته افراد و هنرها بوده‌اند، چه قدیمی و چه جدیدی، برای خود ملت ما هم مقداری از این‌ها ناشناخته هستند. اقداماتی که باید بشود بزرگداشت این افراد، چاپ کتاب‌های‌شان و سخنرانی‌ها. اول باید خودمان را بشناسیم که چه هستیم و که هستیم و چه داریم.
علیاحضرت شهبانو در پایان، ایران شناسان را به حضور پذیرفتند و سبب این باریابی را این گونه توجیه فرمودند: به دلیل انکه این افراد سالیان دراز زحمت کشیده‌اند و با عشق و علاقه به این سرزمین خدمت کرده‌اند در حالیکه بدون اینکه ما به آن‌ها کمکی کرده باشیم و یا اینکه از ما کمک خواسته باشند، آن‌ها با عشق شخصی خودشان به دنبال این کار رفته‌اند. ادب و هنر ایران را به جهانیان بشناسانند و کمتر کاری که می‌توانم بکنم این است که با آن‌ها آشنا شوم. علیاحضرت شهبانو در پایان فرمودند: ما باید در آینده سعی کنیم که جشنواره‌های بیشتری در ایران ترتیب دهیم.
پس از نیم روز در پیشگاه علیاحضرت شهبانو نخستین جشنواره توس در آرامگاه دلگشای فردوسی، حماسه‌سرای بزرگ ایران در توس گشایش یافت. علیاحضرت شهبانو نخست به جای برگزاری ورزش باستانی و کُشتی‌های محلی چند فن تشریف‌فرما شدند. آنگاه برنامه مداحی و یک قطعه آواز همراه با دوتار انجام شد. علیاحضرت شهبانو و همراهان سپس به ورزشگاه توس محل برگزاری ورزش‌های باستانی و کُشتی‌های محلی تشریف‌فرما شدند. نخست عملیات ورزش باستانی از سوی ورزشکاران انجام شد و سپس کُشتی با چوخه و کُشتی گیله مرد وسیله ورزشکاران باستانی خراسان و کُشتی‌گیران گیلان انجام شد. پیش از شروع مبارزه، کشتی‌گیران پیشاپیش ورزشکاران مطابق سنت معمول این کُشتی خنچه‌ای به پیشگاه شهبانو فراداشتند و سپس با گرفتن پروانه از پیشگاه شهبانو حریفان به زورآزمایی پرداختند. محل مسابقه را که دیار ه مانند است سیم بَر گویند. یعنی مکانی که پهلوان پیروز سیم (نقره) می‌گیرد و برنده می‌شود. علیاحضرت شهبانو در پایان این مراسم کُشتی‌گیران را مورد مهر قرار دادند و سپس برنامه نقالی در تالار شرقی آرامگاه فردوسی را مشاهده کردند.
علیاحضرت شهبانو پیش از گشایش نخستین جشنواره حماسی توس از نگارخانه میرک وابسته به اداره کل فرهنگ و هنر استان خراسان دیدن کردند. نگارخانه میرک مرکزی برای ارشاد نوجوانان و جوانان در هنرهای تجسمی است. دوره آموزشی هنرجویانی که در این مرکز آموزش می‌بینند از شش ماه تا چهار سال است. در این مرکز رشته‌های طراحی نقاشی رنگ و روغن، مینیاتور، گلسازی، مجسمه‌سازی و سرامیک تعلیم داده می‌شود. نگارخانه میرک سالانه ۷۰ تا ۲۰۰ هنرجو بطور رایگان می‌پذیرد. در حال حاضر به مناسبت برگزاری جشنواره حماسی توس نمایشگاهی از آثار نقاشی هنرجویان این مرکز در نگارخانه میرک ترتیب یافته است.
در برنامه‌های بازدید امروز شهبانو و همچنین گشایش نخستین جشنواره حماسی توس آقای دکتر اقبال رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، وزیر فرهنگ و هنر، ندیمه علیاحضرت شهبانو، استاندار خراسان، معاون فرهنگی وزارت دربار شاهنشاهی، قائم مقام و رئیس کل تشریفات شاهنشاهی و فرمانده گارد جاویدان و چند تن از شخصیت‌های محلی افتخار حضور داشتند.
۲۴ تیر ماه ۱۳۵۴ علیاحضرت شهبانو پیش از نیم روز امروز که کودکان و نوجوانان شبانه‌روزی دختران جمعیت خیریه فرح پهلوی را در کاخ ملک‌آباد پذیرفتند. هنگامی که علیاحضرت شهبانو در جمع کودکان با آنان گفتگو می‌کردند، یکی از دختران شبانه‌روزی در حالیکه از دیدار شهبانو اشک شوق می‌ریخت درخواست کرد که معظم‌لها ضمن اقامت بیشتر در مشهد، امشب از نمایش «کوهنولین» که چند تن از این دختران در آن شرکت کرده‌اند دیدن کنند. علیاحضرت در پاسخ به این درخواست دستور فرمودند که از این برنامه فیلمی تهیه شود که معظم‌لها در تهران از آن دیدن کنند.
علیاحضرت شهبانو ضمن دیدار از پروژه ها و ماکت ساختمان جدید شبانه‌روزی مشهد مقرر فرمودند، خوابگاه‌های کودکان به گونه ای ساخته شود که کودکان در آن‌ها در رفاه باشند و حتی‌الامکان احساس کنند که در خانواده خود زندگی می‌کنند. شهبانو همچنین در مورد رفاه مربیان این مراکز دستوراتی به مسئولان امر صادر فرمودند. در شبانه‌روزی جمعیت فرح پهلوی ۷۰ کودک و نوجوان ۶ تا ۱۷ ساله سرگرم تحصیل و زندگی می‌باشند. جمعیت افزون بر این شبانه‌روزی، چهار مهد کودک در مشهد دایر کرده است.
گشایش کتابخانه کانون- علیاحضرت شهبانو با همراهان سپس از کاخ ملک‌آباد رهسپار پارک شاه عباس گردیدند و شهبانو در این پارک کتابخانه فردوسی وابسته به انجمن پرورش فکری کودکان و نوجوانان را گشودند. شهبانو پس از ابراز مهر نسبت به مسئولان کتابخانه از کتابخانه سیار مشهد که در یک مینی‌بوس ویژه ترتیب یافته است و در نقاط مختلف شهر مشهد، کتاب برای مطالعه در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌دهد، دیدن کردند.
هفت سال پیش نخستین کتابخانه کانون در پارک کورش مشهد گشایش یافت و اکنون ۱۱۴۸۰ تن هموند دارد. همچنین در سال گذشته کتابخانه سیار با کمک آستان قدس رضوی آغاز به کار کرده است و در توس نیز کتابخانه روستایی ایجاد شده است. در کتابخانه فردوسی ۸ هزار جلد کتاب برای مطالعه کودکان و نوجوانان موجود است. برای نخستین بار در این کتابخانه بخشی به جوانان تخصیص داده شده است.
علیاحضرت شهبانو در پایان بازدید از کتابخانه از نمایش رستم و سهراب که بوسیله گروه تئاتر کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان اجرا شد، دیدن کردند.