دیدار رسمی سپهبد عبدالرحمان محمد عارف پرزیدنت عراق و بانو از ایران ۲۸-۲۳ اسفند ماه ۱۳۴۵ خورشیدی

برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۴۵ خورشیدی

سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

آریامهر از پرزیدنت عراق در فرودگاه مهرآباد پیشباز می‌کنند

علیاحضرت شهبانو در پیشباز از پرزیدنت عارف و بانو

دیار رسمی شش روزه پرزیدنت عارف و بانو از ایران

اعلیحضرتین در پیشباز از میهمانان ایران

آریامهر و پرزیدنت عارف در کالسکه شاهنشاهی در میدان ۲۴ اسفند رهسپار کاخ گلستان

پرزیدنت عارف در آرامگاه رضا شاه بزرگ

کاخ گلستان میهمانی شام رسمی به سرفرازی ورود پرزیدنت عارف و بانو

میهمانی شام رسمی در کاخ گلستان

سخنان شاهنشاه آریامهر بر سر میز شام

پاسخ پرزیدنت عارف به سخنان خردمندانه آریامهر

بازدید پرزیدنت عارف از دانشکده افسری

دیدار رسمی سپهبد عبدالرحمان محمد عارف پرزیدنت عراق و بانو از ایران ۲۸-۲۳ اسفند ماه ۱۳۴۵ خورشیدی

سپهبد عبدالرحمن عارف پرزیدنت عراق و بانو ساعت ۱۳ روز سه شنبه ۲۳ اسفند ماه برای یک دیدار رسمی شش روزه وارد تهران شدند. پیش از ورود میهمانان والاجاه ایران، شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به فرودگاه مهرآباد وارد شدند. در فرودگاه مهرآباد امیرعباس هویدا نخست وزیر، وزیران کابینه، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، ژنرال‌های ارتش و سفیران خارجی در دربار شاهنشاهی در آیین پیشباز شرکت داشتند. پس از بازایستادن هواپیمای آورنده میهمانان در باند فرودگاه، آقای حسن الدجیلی سفیر عراق در تهران درون هواپیما رفت و پس از کوتاه زمانی، پرزیدنت عارف و بانو از هواپیما پیاده شدند. در پای پلکان، شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از میهمانان گرامی پیشباز کردند. رهبران دو کشور به گرمی دست یکدیگر را فشردند. سپس شاهنشاه آریامهر نخست وزیر و وزیران، رییس ستاد بزرگ ارتشتاران و دیگر همراهان را به پرزیدنت عارف شناساندند و پرزیدنت عارف نیز همراهان خود را به پیشگاه شاهنشاه آریامهر شناساندند.

سپس هنگامی که ۲۱ تیر توپ به افتخار ورود پرزیدنت عارف شلیک می‌شد، آریامهر و پرزیدنت عارف در جایگاه ویژه قرار گرفتند، دسته موزیک نخست سرود ملی عراق و سپس سرود شاهنشاهی را نواخت. پس از پایان این آیین، شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت عارف از گارد احترام سان دیدند و سپس هموندان هیات دولت و دیگر پیشبازکنندگان به میهمانان گرامی معرفی شدند.

ساعت ۱۱ و سی دقیقه، شاهنشاه آریامهر و شهبانو فرح به همراه میهمانان با خورو رهسپار کاخ گلستان شدند. در درازای مسیر موکب همایونی که با پرچم‌های ایران و عراق آذین بسته شده بود، مردم پایتخت با کف زدن‌های پیوسته، احساسات پرشوری به اعلیحضرتین و پرزیدنت عارف و بانو ابراز می‌داشتند. برابر ساعت ۱۲ خودروی شاهنشاهی به میدان فردوسی رسید.

مهندس تقی سرلک شهردار تهران از پرزیدنت عارف و بانو پیشباز کرد و پس از گفتن خوش آمد، کلید طلایی شهر تهران را به میهمانان ارجمند اعلیحضرتین فراداشت. با کمک و همکاری وزارت اطلاعات و جهانگردی، همه آیین ورود پرزیدنت عارف از هنگام بازایستادن هوایپمای پرزیدنت عراق در فرودگاه مهرآباد تا میدان فردوسی، مستقیم به زبان عربی پخش می‌شد. از رادیو ایران نیز گزارش پیشباز از میهمانان ایران پخش می‌شد. در پایان آیین فراداشت کلید طلایی شهر تهران، شاهنشاه آریامهر همراه پرزیدنت عارف در یک کالسکه و شهبانو فرح و بانو عارف در کالسکه دیگر قرار گرفتند و رهسپار کاخ گلستان شدند. پرزیدنت عارف و بانو امروز ناهار را خصوصی خوردند.

ساعت ۱۵ و سی دقیقه پرزیدنت عارف تاج گل باشکوهی بر آرامگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ نهادند. در آرامگاه والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی از پرزیدنت سپهبد عارف پیشباز نمود. در این آیین همراهان پرزیدنت عارف، ارتشبد عظیمی ژنرال آجودان شاهنشاه آریامهر، رییس کل تشریفات شاهنشاهی و رییس تشریفات وزارت امور خارجه بودند.

ساعت ۲۰ مهندس سرلک شهردار تهران در تالار برلیان کاخ گلستان پیشکش‌های مردم پایتخت را به پیشگاه پرزیدنت عراق عبدالرحمن عارف فراداشت.

میهمانی شام رسمی در کاخ گلستان

ساعت ۲۱ میهمانی شام رسمی از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به سرفرازی پرزیدنت عارف و بانو در تالار آیینه کاخ گلستان برگزار شد. در این میهمانی امیرعباس هویدا نخست وزیر و بانو، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، وزیر دربار شاهنشاهی و هیات دولت، گروهی از پایوران کشوری و لشکری و رییس هیات‌های نمایندگی سیاسی خارجی (سفیران دیگر کشورها در تهران) با بانوانشان از باشندگان این میهمانی بودند.

اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی سخنان خود را چنین آغاز کردند:

حضرت رئیس‌جمهوری،

برای شهبانو و من مایه کمال خوشوقتی است که مقدم آن حضرت و بانو عارف را به کشور خود شادباش بگوییم. شما برای ما تنها میهمان عالیقدری از یک کشور دوست و برادر نیستید، بلکه شخصیت اول سرزمینی هستید که طی قرون متمادی، عمیق‌ترین علایق معنوی و روحی، ما را با آن پیوند داده‌است. مخصوصاً وجود مشاهد متبرکه عالم اسلام در خاک عراق، ضامن یک ارتباط استوار قلبی و فکری بین ملت ما با سرزمین شما است که گسستنی نیست.

از نظر ارتباط تاریخی، رابطه دو سرزمین ما حتی از عصر اسلامی نیز بسیار قدیمی‌تر است. همه می‌دانیم کشوری که امروز تحت رهبری آن حضرت اداره می‌شود در هزاران سال پیش کانون تمدنهای بسیار بزرگ و اصیل عصر باستان بوده و تمدن کنونی جهان از هر حیث بدانها مدیون است و تاریخ گواهی می‌دهد که از همان ادوار کهن مدنیت‌های مختلفی که در سرزمین کنونی ایران پدید آمدند، با تمدنها و فرهنگهای سرزمین شما رابطه بسیار نزدیک داشتند. این رابطه با ظهور آیین مبین اسلام و لوای مدنیت و فرهنگ واحد و عظیم اسلامی به صورتی درآمد که اگر هم گاه‌به‌گاه از نظر سیاسی و جغرافیایی بین دو سرزمین ما جدایی‌هایی وجودداشت، از لحاظ معنوی و مدنی هیچگاه افتراقی میان دو ملت ما نبود.

شهرهایی چون بغداد، بصره، نجف، کربلا، کاظمین و سامره برای مردم ما همانقدر آشنا بوده‌اند و هستند که شهرهای خود ما برای ما آشنا به شمار می‌روند. بسیاری از دانشمندان و متفکرین بزرگ ایران در قرون اسلامی در دارالعلم بزرگ بغداد تحصیل کرده‌اند و تقریباً همه آثار بزرگ علمی و ادبی دوران ماقبل اسلام ایران در قرون اولیه اسلامی در بغداد به زبان عربی ترجمه شده‌اند.

همچنان که گنجینه گرانبهایی از نسخ و کتب خطی نفیس عربی در کتابخانه‌های ایران وجوددارد، ذخایر عظیمی از کتب و آثار خطی فارسی نیز در کتابخانه‌های مختلف بغداد، موصل، بصره، نجف اشرف و بسیاری دیگر از شهرهای عراق نگاهداری می‌شود و بسیاری از اصیل‌ترین نمونه‌های هنر ایرانی را مخصوصاً در بقاع متبرکه عراق می‌توان یافت.

ولی شاید همه این سوابق تاریخی و روابط فرهنگی و هنری فقط بهانه‌ای برای توجیه یک نزدیکی و صمیمیت معنوی دو ملت ما باشد که اصولاً احتیاجی به توجیه ندارد.

حقیقت این است که بین دو کشور و دو ملت ایران و عراق، چه از نظر همسایگی و همجواری، چه از لحاظ هم‌کیشی، چه از نظر اقتصادی و اجتماعی و چه از لحاظ مسایل و شرایط مختلف مادی و معنوی که ما در این منطقه حساس و مهم از جهان با آنها مواجه هستیم، به قدری عوامل و جهات برای تفاهم و همکاری وجوددارد که چنین همکاری و تفاهمی برای هر دوی آنها تقریباً دارای جنبه الزامی است. بدین جهت هر عاملی که باعث نوعی اختلاف بین ما شود، محققاً یک عامل مصنوعی است و بالعکس هر آنچه ما را به هم نزدیک کند، منطبق با واقع‌بینی و مطابق با مصالح عالیه دو کشور ما است.

من از جانب ملت ایران به شما حضرت رئیس‌جمهوری، اطمینان می‌دهم که ما قلباً و از روی کمال صمیمیت، آرزومند سعادت و پیشرفت و رفاه روزافزون ملت عراق هستیم. ما مردم عراق را به چشم برادران گرامیِ هم‌کیش و همسایه‌ای می‌نگریم که هرقدر بیشتر از صلح و ترقی و رفاه برخوردارباشند، ما به حکم برادری از این بابت رضایت و خوشوقتی بیشتری احساس می‌کنیم، زیرا گذشته از تمام روابط معنوی که ما را به یکدیگر پیوسته‌است، به تجربه می‌دانیم که هرقدر در این منطقه حساس از جهان، آرامش و ثبات و تفاهم بیشتری بین همسایگان وجود داشته‌باشد، نتیجه آن موفقیت کامل‌تر همه آنها در کوششهایی خواهدبود که اکنون ما و شما در راه ترقی صنعتی و اقتصادی و پیشرفتهای اجتماعی و فرهنگی آغازکرده‌ایم.

من سفر شما را، حضرت رئیس‌جمهوری، از این لحاظ به فال نیک می‌گیرم، و با اطمینان کامل به اینکه آن حضرت و همراهانشان نیز با همین روح دوستی و با اعتقاد راسخ به ضرورت و الزام همکاری و تفاهمی که حاصل آن قطعاً برای هر دو کشور ما ثمربخش خواهدبود، به دیدار ما آمده‌اند.سلامتی و سعادت حضرت رئیس‌جمهوری و بانو عارف و ترقی و رفاه روزافزون ملت برادر و هم‌کیش و همسایه عراق را آرزودارم.

در پاسخ سخنان شاهنشاه آریامهر، پرزیدنت عارف چنین گفت:

اعلیحضرتا

السلام و علیکم و رحمت الله و برکاته. خوشوقتم که سپاسگزاری فوق العاده خود را در باره پذیرایی و احساسات صادقانه و مهری که خودم و همسرم نسبت به خودمان و ملت عراق مشاهده کردیم، حضور اعلیحضرت و علیاحضرت شهبانوی ایران و به دولت و ملت عزیر ایران ابراز دارم.

این دیدار احساس ژرف فراموش نکردنی در ما بوجود آورده است. این فرصت فرخنده‌ای است که دیدار برادرانه ما را فراهم آورد، تا ژرفای روابط و پیوند استواری که دو ملت ما را به هم پیوند می‌دهد و امیدوارم برای همیشه دوام پیدا کند، برای مردم دو کشور ما موکد گردد. ثبات اوضاع عراق پشتیبان و نیرویی برای ایران و ثبات اوضاع ایران پشتیبان و نیرویی برای عراق به شمار می‌رود، هر دو خواهان صلح جهانی هستیم و به اصول ملل متحد معتقدیم و احساس می‌کنیم که هر گونه نزدیکی میان ما به سود ملت‌های ما می‌باشد. همکاری میان ما پیشرفت صنعت و بازرگانی و تبادل منافع و مبادله اطلاعات را در زمینه‌های گوناگون دانش و نیز تقویت احساسات برادرانه را میان مردم دو کشور و در محیط دوستانه‌ای فراهم خواهد نمود و آن روابط فرهنگی و اقتصادی و مذهبی و هم جواری که میان ما وجود دارد، ضامن تامین این همکاری خواهد بود.

یکی از هدف‌های ما تبادل فکری میان دولت‌های این منطقه و حسن تفاهم میان آنان می‌باشد و هر گونه نزدیکی و تفاهم و گذشت میان دولت‌های عربی و دولت‌های همسایه از شرایط سختی که در این منطقه حساس با آن روبرو هستیم، خواهد کاست و آن را در موقعیتی قرار خواهد داد که خواهد توانست در حفظ صلح جهانی مشارکت نماید. به جاست در این فرصت دوستانه از رویه ایران نسبت به مسله فلسطین سپاسگزاری می‌نمایم، اعراب و مسلمانان در این مصیبت سرزمینی را که دومین قبله و سومین حرم شریف است از دست دادند و برادران هم کیش آواره گشتند و املاک و زمین هایشان گرفته شد و نظرهایی به قصد نابودی آنها بر ضد تصمیمات سازمان ملل متحد در مورد بازگشت آنها به میهن قانونی خود و جبران حق مشروع آنها بوجود آمد، هنوز یک میلیون عرب مسلمان سرگردان و بدون میهن به سر می‌برند و این مسله وجدان جهانی را به کمک می‌طلبد و خواهان تسریع در حل آن می‌باشد.

ملت ایران در عراق از دوستی و صادقانه و علایق قوی برخوردار است و ملت عراق نهضت ایران را دنبال می‌کند و به اصلاحات و پیروزی‌هایی که ملت ایران دوست، در نهضت نوین خود با رهبری خردمندانه اعلیحضرت به دست آورده است، با دیده اعجاب افتخارآمیزی می‌نگرد و آن را نهضتی می‌بیند که با پیروزی‌های ملت عراق در زمینه‌های فرهنگ و کشاورزی و صنعت هماهنگ است و معتقد است که نهضت ایران و نهضت عراق با کاروان جهان همگام و در تمدن گیتی سهم به سزایی به عهده دارند، این همگامی تارخی در مورد دو ملت دوست و مسلمان ما عجیب نیست. این توافق در هدف واحدی برای تمدن ما را به همکاری جهت تکمیل سعادت و پیشرفت اجتماع خودمان وامی‌دارد.

اعلیحضرتا

خوشوقتم از این فرصت خجسته استفاده کنم و به نام خود و همسرم از اعلیحضرت و علیاحضرت شهبانوی ایران دعوت نمایم که از عراق دیدن فرمایند، تا شخصا از نزدیک مشاهده فرمایند که ملت عراق نسبت به شخصیت ارجمند اعلیحضرت و نسبت به ملت دوست خود ایران چه دوستی و قدردانی در دل دارد و آگاه گردند که چه کوشش‌هایی در میهن ما برای بالا بردن سطح زندگانی ملت به کار می‌رود تا بتواند عضو فعالی برای همکاری دو ملت و پیشرفت دو کشور باشد.

در پایان موفقیت را برای اعلیحضرت و علیاحضرت شهبانوی ایران و خوشبختی و ترقی را برای ملت ایران آرزومندم.

نخستین دور گفتگوها چهارشنبه ۲۴ اسفند ماه

میهمانی شام نخست وزیر در وزارت امور خارجه

ساعت ۹ بامداد روز چهارشنبه ۲۴ اسفند ماه، پرزیدنت عارف از دانشکده افسری دیدن کردند. هم زمان بانو عارف از آموزشگاه پرستاری اشرف پهلوی وابسته به شیر و خورشید سرخ ایران دیدن کردند و از نزدیک با برنامه‌های این آموزشگاه آشنا گردیدند.

ساعت ۱۱ بامداد، پرزیدنت عارف و بانو در کاخ گلستان رییس‌های هیات‌های سیاسی و بانوانشان را پذیرفتند. پس از نیم روز پرزیدنت عارف و بانو از جواهرات سلطنتی در بانک مرکزی دیدن کردند.

در ساعت ۱۶ رهسپار کاخ نیاوران شدند و با شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو دیدار و گفتگو کردند. در این گفتگوهای مهم و تاریخی شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت عارف راه حل قطعی خود را برای پایان دادن به اختلافات میان کشور در میان گذاشتند و به دنبال این نخستین گفتمان میان رهبران دو کشور گفته شد که به زودی سفر ایرانیان به عراق آزاد خواهد شد و دویست هزار ایرانی که در عراق زندگی می‌کنند از تسهیلات تازه‌ای برخوردار می‌گردند.

این گفتگو که بیش از یک ساعت در محیطی دوستانه و گرم و برادرانه انجام یافت، وزیران خارجه دو کشور، اردشیر زاهدی، دکتر عدنان پاچه چی و سفیر ایران در بغداد و سفیر عراق در تهران، دکتر سید مهدی پیراسته و حسن الدجیلی نیز شرکت داشتند. در این گفتگوها رهبران ایران و عراق، افزون بر بررسی « پیشنهادهای متقابل » برای از میان برداشتن دشواری‌های موجود میان دو کشور و بررسی همه امکانات همکاری در زمینه‌های گوناگون اقتصادی، جهانگردی، فرهنگی و بازرگانی میان ایران و عراق، بحران خاورمیانه و به ویژه اختلاف‌های سختی که اینک جهان عرب را فرا گرفته، روابط میان کشورهای مسلمان عرب و غیر عرب و هم چنین اوضاع بین المللی را مورد توجه قرار دادند.

شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت عارف از بهبود روابط میان عراق و کشورهای هم کیش و هم جوار ابراز شادمانی فرمودند و سپارش کردند که همکاری و دوستی و تفاهم میان ایران و عراق نه تنها نگاهبان منافع عالیه دو کشور است، بلکه عامل مهمی برای پایداری صلح و ثبات خاورمیانه به شمار می‌رود. در تهران گفتگوهای شاهنشاه و پرزیدنت عارف را سودمند و موفقیت آمیز و سازنده خواندند. پیشتر، وزیران خارجه ایران و عراق در کاخ گلستان با یکدیگر دیدار کردند و جزییات مسایل مورد علاقه دو کشور را بررسی نموده بودند. در این دیدار، اردشیر زاهدی و دکتر پاچه چی یک بار دیگر توافق‌های آذر ماه گذشته را که در بغداد میان آقایان عباس آرام وزیر خارجه وقت ایران و دکتر پاچه چی دستینه کرده بودند را بررسی نمودند.

بر پایه توافق پیشین ایران و عراق تصمیم گرفته بودند که برای حل اختلاف‌های موجود که در « شش موضوع اساسی » آورده شده بود، هیاتی را تعیین و آنها را مامور بررسی و ارایه پیشنهادهای لازم نمایند. این مسایل بدین قرارند: ۱- تهیه پهرستی از همه اختلاف‌ها و رویدادهای مرزی و ارایه پیشنهاد برای حل تمامی آنها ۲- آغاز گفتگو برای بررسی امکانات اکتشاف، استخراج و بهره برداری از منابع نفتی مرزی ۳- رسیدگی به وضع کار و اقامت ایرانیان مقیم عراق و هم چنین سرنوشت مدرسه‌های ایرانی در عراق ۴-آغاز گفتگوها برای تعیین حدود فلات قاره ایران و عراق در آب‌های خلیج پارس ۵- فراهم آوردن تسهیلات برای مسافرت زوار ایرانی و عراقی ۶- بررسی وضع اتباع ایرانی مقیم عراق و اتباع عراقی مقیم ایران. در پایان این گفتگوها، وزیر خارجه ایران یادآور شد که امید فراوان هست تا در گفتگوهای شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت عارف « در حل مسایل موجود توفیق‌های اساسی حاصل شود.

شبانگاه از سوی امیرعباس هویدا نخست وزیر و بانو هویدا به سرفرازی پرزیدنت عارف و بانو، میهمانی شامی در پیشگاه اعلیحضرتین در کاخ وزارت خارجه برگزار شد.

دیدار از مشهد و اسپهان

پرزیدنت عارف و بانو در اسپهان

۲۵ اسفند ماه ۱۳۴۵ پرزیدنت عارف و بانو بامداد روز پنجشنبه برای زیارت به از تهران به مشهد پرواز کردند.

• 

  پرزیدنت عارف و بانو در مشهد

• 

  پرزیدنت عارف و بانو در مشهد به همراه دکتر پیراسته سفیر ایران در بغداد، تیمسار باتمانقلیچ استاندار خراسان

بامداد آدینه پرزیدنت عارف و بانو و همراهان با هواپیما رهسپار اسپهان شدند و پس از بازدید از بناهای تاریخی اسپهان، ساعت ۱۱ به کارخانه مدرن و عظیم شهناز رفتند. نخست آقای حسین همدانیان مدیر کارخانه شهناز ورود میهمانان والاجاه شاهنشاه آریامهر را به اسپهان و هم چنین کارخانه شهباز خوش آمد گفت و کودک خردسالی دسته گل زیبایی به پرزیدنت عارف و بانو فراداشت. آنگاه نماینده کارگران کارخانه شهناز ورود پرزیدنت عبدالرحمن عارف و بانو را از سوی کارگران خوش آمد گفت. سپس بازدید از این واحد بزرگ صنعتی آغاز گردید.

• 

  حسین همدانیان پیرامون کارخانه توضیح می دهد

• 

  پرزیدنت عارف و بانو پارچه‌های کارخانه شهناز را ستودند

• 

  بازدید از بخش های گوناگون کارخانه پارچه بافی شهناز

سخنرانی پرزیدنت عارف در نشست مشترک مجلس سنا و شورای ملی

سخنرانی پرزیدنت عارف در نشست مشترک مجلس سنا و مجلس شورای ملی

اعلیحضرتین در فرودگاه مهرآباد از پرزیدنت عارف و بانو پسواز می‌کنند

تمبر یادبود دیدار رسمی پرزیدنت عراق سپهبد عبدالرحمن عارف

پیش از نیم روز چهارشنبه ۲۷ اسفند ماه ۱۳۴۵ در نشست مشترک مجلس سنا و مجلس شورای ملی سخنرانی کردند و از پیوندهای دیرین دو کشور ایران و عراق و نهضت ملت ایران که به رهبری شاهنشاه آریامهر انجام یافته سخن گفتند و انقلاب اجتماعی ایران را ستودند. از ساعت ۹ بامداد نمایندگان دو مجلس، هیات دولت، سفیرهای دولت‌های غربی و شماری از پایوران کشور در کاخ سنا گرد آمدند. برابر با ساعت ۹ و چهل دقیقه، خودروی آورنده پرزیدنت حافظ با اسکورت شهربانی، جلوی پلکان کاخ سنا بازایستاد. هویدا نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس شورای ملی، اسداله علم وزیر دربار شاهنشاهی، وزیر امور خارجه و رییس کل تشریفات شاهنشاهی از پرزیدنت عارف پیشباز نمودند. در این هنگام أیین احترامات نظامی انجام یافت و دسته موزیک سرود ملی عراق و سلام شاهنشاهی ایران را نواخت. سپس پرزیدنت عارف به اتاق استراحت راهنمایی شدند. پس از چند دقیقه رییس کل تشریفات سلطنتی ورود پرزیدنت عارف را به تالار نشست علنی اعلام داشت و باشندگان به پا خاستند و به پرزیدنت عراق ابراز احساسات کردند. ریاست نشست مشترک دو مجلس با مهندس شریف امامی رییس مجلس سنا بود.

مهندس شریف امامی در سخنانی گفت:

حضرت رییس جمهور، جنابان، خانم‌ها، آقایان

موجب کمال مسرت است که امروز به احترام تشریف فرمایی حضرت عالی نشست مشترک مجلس سنا و مجلس شورای ملی ایران برگزار شده است. بدیهی است تشریف فرمایی حضرت ریس جمهوری یادگار فراموش نشدنی در تاریخ مجلسین ایران بر جای خواهد گذاشت. در این هنگام لازم می‌دانم از طرف خود و هیات رییسه و عموم نمایندگان هر دو مجلس مقام شریف حضرت رییس جمهوری دولت دوست و همسایه و ملت برادر مسلمان خود عراق را به پارلمان ایران از صمیم قلب تبریک و تهنیت عرض کنم.

تشریف فرمایی حضرت رییس جمهوری عراق به کشور دوست و همسایه که نشانه مودت و واقع بینی است برای عموم ایرانیان که پیرو آیین مقدس اسلام هستند و با دیده احترام و تکریم به برادران مسلمان خود می‌نگرند،موجب کمال مسرت و خوشوقتی و مایه شعف قلبی است. ملت مسلمان ایران و عراق که سال‌ها از برکت تعالیم عالیه اسلام برخوردارند به فرمان خداوند متعال یک علاقه برادری معنوی و یک رابطه قلبی و باطنی دارند.

این رابطه، بیش از سیزده قرن است که آغاز شده و با گذشت زمان استحکام بیشتری پیدا می‌کند. یکی از اصول مقدس اسلامی رعایت همین اصل برادری است، از این جهت است که ما همواره این اصل کلی را نصب العین خود قرار داده‌ایم و هر مسلمان که این اصل را محترم شمرد در حکم برادر خود شناخته‌ایم و با اشتیاق فراوان و گرمی، دست محبت او را فشرده‌ایم.

گذشته از رابطه دینی رشته‌های ناگستنی دیگر از قبیل روابط تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی وجود دارد که دو ملت ایران و عراق را در طول سالیان دراز به هم پیوند داده است و این روابط باید همواره بر پایه همکاری متبادل و دوستی و احترام متقابل و بر اساس صمیمت و دوستی استوار باشد. از این روست که ما معتقدیم اگر گاهی نشیب و فرازی در این روابط پیدا شده، به هیچ وجه ریشه عمیق نداشته و در مقابل رشته‌های محکم و ناگسستنی تاریخی میان دو ملت بی تاثیر بوده و با حسن تدبیر و با حسن نیت و واقع بینی زمامداران خردمند از میان رفته است.

اکنون نیز امید آن داریم که دوستی‌های دیرین و پیوندهای حسنه‌ای که سالیان دراز بر اساسی استوار میان ایران و عراق موجود بوده، به سبب مسافرت آن حضرت بر پایه‌ای پایدارتر و حسن تفاهم بیشتر در گامی نوین و مرتبه امید بخش تر و مطمین تر و ژرف تر خواهد شد. با اعتقاد راسخی که ما به واقع بینی و دوراندیشی شاهنشاه خردمند و رهبر عالیقدر خود داریم و هم چنین و حسن نیت حضرت عالی پیدا کرده‌ایم، امید ما در رسیدن به این هدف کاملا تقویت شده است. به ویژه که تحولات اجتماعی دنیا و حوادث بین الملل و تجربیات گذشته نزدیکی و همکاری کشورهایی مانند کشور ما و شما را که دارای بسیاری هدف و آرمان‌های مشترک هستیم و در راه پیشرفت ملت‌های خود و به ثمر رساندن تحولات اجتماعی و برنامه‌های عمرانی و آبادانی تلاش و کوشش می‌نماییم، ایجاد می‌نماید.

ما یقین داریم که مسافرت حضرت عالی اثرات مفیدی در حسن رابطه دو کشور به بار خواهد آورد. امید است در مدت توقف در کشور برادر به حضرت عالی خوش بگذرد و با خاطره‌ای خوش به کشور عزیز خود عراق بازگردید. تمنا داریم پس از بازگشت، درود بی پایان نمایندگان مجلس شورای ملی و سنا را که به نمایندگی قاطبه ملت ایران است به ملت عزیز و برادران عراقی ما ابلاغ فرمایید.

در این هنگام سخنان رییس مجلس سنا به عربی برگردانده شد و سپس پرزیدننت عارف در میان ابراز احساسات باشندگان پشت تریبون قرار گرفت و گفت:

جناب آقای رییس مجلس سنا، جناب آقای رییس مجلس شورای ملی، جنابان نمایندگان مجلسین

از اینکه در برابر افراد برجسته و ممتازی از نمایندگان ملت دوست ایران ایستاده‌ام، احساس شادمانی و خرسندی بی اندازه می‌کنم و خوشوقتم در این فرصت خجسته‌ای که اعلیحضرت شاهنشاه برای من فراهم نموده‌اند، درودها و آرزوهای دولت و ملت عراق را به دوست خود ملت ایران که علایق دین و تاریخ و فرهنگ و حسن هم جواری ما را به آن پیوند می‌دهد، بازگو نمایم. ملت عراق با کمال علاقه نهضت همسایه خود ملت ایران را دنبال می‌کند و آن را پشتیبانی برای نهضت خود و برای پیشرفت تمدن می‌داند که سعادت و رفاه کامل جهان بشریت و به خصوص این دو کشور همسایه نتیجه آن خواهد بود. دو ملت از زمان قدیم و به حکم همسایگی در راه سوق دادن بشریت به سوی پیشرفت و توسعه تمدن‌های باستانی که در نقاط مختلفه ایران و در جلگه‌های بین النهرین بوجود آمده‌اند، با هم تعاون داشته‌اند.

اطمینان داریم که شما دوستانم با من هم عقیده هستید که تمدن عربی اسلامی که در بغداد ایران بوجود آمد در درجه اول ساخته و پرداخته علمای دو ملت مسلمان عرب و ایرانی بوده است. آثار بسیاری از فارسی به عربی ترجخه شد و ایرانیان به فراگرفتن قران و حدیث و ادبیات عمر کمر همت بستند. اعراب افتخارات ایرانیان و ایرانیان افتخارات اعراب را از نزدیک مشاهده کردند. رجال حدیث ما، احادیث را جمع آوری و برای اینکه بتوانند آنها را روایت کنند صدها فرسنگ پشت سر گذاشتند، کسانی در قواعد زبان عربی کتاب‌ها نوشتند و در فقه سرآمد گشتند و احکام دین را از قرآن مجید و حدیث شریف بیرون کشیدند و شماری در فقه و طب و ریاضیات و علوم فلسفه به پژوهش پرداختند.

این شخصیت‌های ایرانی و برادران عرب آنها حق بزرگی نسبت به فرهنگ و تمدن دو ملت دارند. تمدن عرب تحت تاثیر مردم ایران قرار گرفت و هر دو تمدن در آن دروه از تمدن‌های دیگر برخوردار شدند و نتیجه آن یک تمدن اسلامی گردید که آثار آن هنوز در زبان و ادبیات و دین و تاریخ عیان می‌باشد. اکنون همه ما از اصول این تمدن عربی اسلامی بهره مند هستیم و به این دو ملت که در راه این تمدن فداکاری کرده‌اند، افتخار می‌کنیم.

برادران، چنین رابطه‌ای را که مایه سرافرازی است، نمی‌توان از دست داد و افتخارات آن یک محرک قوی برای تقویت روابط و همکاری برای توسعه و حفظ آن می‌باشد. این موضوع جز با فراهم کردن آسایش و تعاون میان دو ملت ما انجام نمی‌یابد. عراق که تمدن قدیم در سرزمین نشو و نما کرد و تمدن اسامی در جلگه‌های آن توسعه یافت، در این تعاون با شما در صف جلو قرار گرفته است. زیرا امنیت و آرامش در ایران همان اندازه برای عراق اهمیت دارد که امنیت و آرامش عراق برای ایران.

آقایان، اجازه فرمایید این نهضت فرخنده‌ای را که ملت عزیز ایران از آن برخوردار است، به شما تهنیت بگویم. این نهضت در سایه رهبری حکیمانه اعلیحضرت شاهنشاه که به منظور سعادت ملت و رفاه و ترقی کشور خود آن را به عهده گرفته‌اند، بوجود آمده است. این رابطه روحی و الهی که ملت ایران را به ملت عرب پیوند می‌دهد،رابطه نیرومندی می‌باشد. این رابطه در احترام و تقدیسی که ملت ایران برای برگزیدگان خاندان نبوت و امامان در نجف و کربلا و کاظمین و سامره و مشهر قایل هستند، جلوه گر است. مانند این رابطه میان سایر ملل دیده نمی‌شود و در واقع وسیله مقدس برادری و محبت میان دو ملت به شمار می‌رود، بلکه رابطه استواری میان ملت عرب و ملت مسلمان ایران می‌باشد که ما برای آن ارزش قایل هستم و آن را گرامی می‌داریم. هم چنین ما با دیده قدردانی به احساسات ملت ایران مسلمان دوست در مورد مسله فلسطین می‌نگریم.

دوستان، من نسبت به پذیرایی شایان و احساسات برادرانه و صادقانه‌ای در اینجا مشاهده کردم، سپاسگزاری فوق العاده می‌کنم و آرزوهای نیک خود را به اعلیحضرت شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو و به دولت ایران و به همه شما و به ملت ایران دوست تقدیم می‌داریم و برای ملت ایران سعادت و پیشرفت آرزومندم.

پایان دیدار رسمی پرزیدنت عراق و بانو ۲۸ اسفند ماه

۲۸ اسفند ماه ۱۳۴۵ پرزیدنت عارف و بانو امروز تهران را در پایان سفر شش روزه به قصد بغداد ترک کردند. در فرودگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهباو فرح، امیرعباس هویدا نخست وزیر و بانو، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، وزیر دربار شاهنشاهی، وزیر امور خارجه، رییس ستاد بزرگ ارتشتاران، رییس کل تشریفات شاهنشاهی، هموندان کابینه روسای هیات‌های نمایندگی سیاسی خارجی در تهران و شمار زیادی از پایوران ایرانی و خارجی به پسواز میهمانان گرامی ایران آمدند.

اعلامیه مشترک ایران و عراق

شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت عارف در گفتگوهای تهران تصمیم گرفتند برای حل اختلافات میان دو کشور گفتگوها دنبال شود و برای آسان سازی سفر و زیارت جاهای مقدس در هر یک از دو کشور تدبیرهای دیگری گرفته شود.

با پذیرش دعوت اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت فرح شهبانوی ایران، پرزیدنت عراق ژنرال عبدالرحمن محمد عارف و بانو عارف از ۱۴ تا ۱۹ مارس ۱۹۶۷ مسافرت رسمی به ایران نمودند. با حضرت رییس جمهوری هیات نمایندگان رسمی به ایران آمدند:

۱- جناب دکتر عدنان پاچه چی وزیر امور خارجه ۲- تیمسار سرلشکر اسماعیل مصطفی وزیر راه ۳- دکتر محمد بدیع شریف رییس دیوان ریاست جمهوری ۴- آقای حسن الدوجیلی سفیر عراق در تهران ۵- تیمسار سرلشکر محمد نوری جلیل فرمانده لشکر پنجم ۶- تیسمار سرلشکر فاضل الحکیم فرمانده توپخانه ۷- آقای نجدت صفوت مدیر کل سیاسی وزارت خارجه عراق ۸- تیمسار سرتیپ فهیم کامل مدیر کل جلب سپاهان و ییلاقات و عده‌ای از مامورین نظامی و غیرنظامی

این مسافرت که نخستین سفر یک زمامدار عراقی از آغاز استقرار حکومت جمهوری به ایران می‌باشد، نشانه بارز مناسبات نزدیک و دیرینی است که دو کشور را به یکدیگر متصل ساخته و بر مبانی ارتباط معنوی و تاریخی و هم جواری و منافع مشترک استوار می‌باشد.

حضرت رییس جمهوری و بانو عارف در این مسافرت از میهمان نوازی گرم و دوستی صمیمانه و مودت آمیز اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و دولت و مردم ایران برخوردار گردیدند. در این مسافرت حضرت عبدالرحمن محمد عارف رییس جمهوری در نشست مشترک مجلسین ایران، نطقی ایران نمودند.

حضرت رییس جمهوری، جناب آقای امیرعباس هویدا نخست وزیر و جناب آقای اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه را به حضور پذیرفتند.

همراهان حضرت رییس جمهوری به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر باریافتند. حضرت رییس جمهوری عراق و بانو عارف مرقد مطهر حضرت امام رضا را در مشهد زیارت کردند و نیز از مناظر تاریخی اسپهان بازدید نمودند. علاوه بر این موسسه‌های مختلف نظامی، صنعتی بهداشتی و فرهنگی را بازدید نمودند و پیشرفت‌های مردم ایران را تحت رهبری خردمندانه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر ستودند.

گفتگوهای سران دو کشور - سران دو کشور در محیط حسن تفاهم و دوستی صمیمانه با یکدیگر تبادل نظر نمودند. سران دو کشور اوضاع بین المللی را به طور عموم و اوضاع منطقه خودشان را به طور اخص و نیز مناسبات ایران و عراق را مورد بررسی قرار دادند. سران دو کشور اعتقاد عمیق خودشان را نسبت به اینکه مناسبات نزدیک ایران و عراق موجب استقرار صلح و امنیت ناحیه و نیز حافظ منافع دو کشور خواهد بود،ابراز داشتند.

حضرت رییس جمهوری ترقی مداوم و پیشرفت‌هایی را که در ایران تحت رهبری اعلیحضرت شاهنشاه صورت پذیرفته و اقدامات مدبرانه‌ای که در کشاورزی و صنعت و امور اجتماعی و اقتصادی و بهداشت و سایر زمینه‌ها به عمل آمده مورد تحسین قرار دادند.

حضرت رییس جمهوری از علاقه ژرف اعلیحضرت همایون شاهنشاه در مبارزه با بیسوادی در جهان و تخصیص هزینه یک روز ارتش ایران برای پیشرفت این مبارزه عمیقا تحت تاثیر قرار گرفتند. اعلیحضرت همایون شاهنشاه نسبت به مجاهدات حضرت رییس جمهوری و دولت عراق در حفظ وحدت ملی و تمامیت عراق و نتایج مطلوبی که از این رهگذر به دست آمده ابراز قدردانی نمودند، سران دو کشور تایید کردند که صلح و ثبات در هر یک از دو کشور به نفع کشور دیگر خواهد بود.

سران دو کشور اهمیت وجود محیط آمیخته به صلح و هم آهنگی و اشتراک مساعی در این منطقه را تاکید نمودند و با خوشوقتی اراده راسخ خود را به ادامه مساعی لازم در این راه ابراز داشتند و هم چنین ایمان خود را به تقویت صلح و امنیت بین المللی از راه حل و فصل مسالمت آمیز احتلافات میان دولت‌ها بر پایه اصول حقوق بین المللی و منشور سازمان ملل متحد و به منظور برقراری صلح و ثبات در سراسر جهان اعلام فرمودند.

مبارزه با امپریالیزم - دو زمامدار پشتیبانی خود را برای مبارزه مردمی که هنوز تحت یوغ امپریالیزم زجر می‌کشند، ابراز داشته و لزوم بر طرف ساختن استعمار را در تمام اشکال و تظاهرات آن تاکید نمودند. سران دو کشور به ویژه مسله فلسطین را نه تنها به عنوان یک مسله عربی، بلکه به عنوان موضوعی که مربوط به کلیه کشورهای اسلامی است و مستقیما به امنیت و ثبات ناحیه مرتبط می‌باشد، بررسی نمودند.

دو طرف پشتیبانی خودشان را از مبارزه مردم فلسطین و مجاهداتی که برای احقاق حقوق حقه و درخواست‌های مشروع آنان بر اساس قطعنامه‌های سازمان ملل متحد به عمل می‌آید، ابراز داشتند.

ایران و عراق - سران دو کشور پیرامون مناسبات میان دو کشور گفتگو فرمودند و از پیشرفت مداومی که دراین مناسبات حاصل شده ابراز خوشوقتی نمودند و آن را شایسته و سزاوار رشته‌های بی شماری که در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی دو کشور را به یکدگیر پیوند می‌دهد، شناختند. دو زمامدار برای مناسبات دو کشور که بر اساس اعتماد متقابل و اصول حقوق بین الملل و منشور سازمان ملل متحد و احترام به استقلال و حاکمیت و تمامیت ارضی و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر استوار باشد، نهایت اهمیت را قایلند و اراده راسخ خودشان را برای نگهداری این اصول ابراز داشتند.

بنا به مراتب بالا، سران دو کشور تصمیمات گرفته شده از سوی وزیران خارجه خودشان را که نتیجه گفتگوهای آنها در دسامبر ۱۹۶۶ در بغداد بوده است، مورد تصویب قرار داده و تصمیم گرفتند که گفتگوها درباره افراز فلات قاره دو کشور و همکاری به منظور استخراج منابع آن و هم چنین استخراج منابع نفت، نفت خانه و نفت شاه و روش بهره برداری از آب‌های رودخانه مشترک بر وفق اصول حقوق بین المللی ادامه داده شود.

سران دو کشور درباره بستن موافقتنامه فرهنگی و موافقتنامه بازرگانی در مدتی که از یک ماه تجاوز نکند، آغاز گردد.

زایرین دو کشور - سران دو کشور با توجه به پیوندهای معنوی میان ایران و عراق و تمایل به نزدیکی بیشتر آنها اهمیت اتخاذ هر گونه تدابیر لازمی که زیارت به اماکن مقدسه را در هر یک از دو کشور تسهیل نماید و هم چنین اهمیت کوشش‌هایی که جهانگردی میان دو کشور را افزایش دهد، تایید نمودند و تصمیم گرفتند که در خصوص مسایل مربوط به اقامت و اشتغال و استملاک اتباع هر کشور در خاک کشور دیگر و هم چنین درباره حق ترانزیت هر چه زودتر موافقت نامه‌هایی میان دو کشور بسته شود.

حضرت رییس جمهوری عراق و بانو عارف از اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت فرح شهبانوی ایران رسما برای دیدار از عراق دعوت نمودند. این دعوت با ابراز قدردانی مورد قبول قرار گرفت. تاریخ این دعوت بعدا تعیین و اعلام خواهد شد.

سپاسگزاری پرزیدنت عارف

حضرت سپهبد عبدالرحمن محمد عارف رییس جمهوری عراق هنگام بازگشت از تهران به بغداد این تلگرام را به پیشگاه شاهنشاه آریامهر فرستاد:

اعلیحضرت شاهنشاه ایران - تهران

در این هنگام که سرزمین پاک ایران را ترک می‌گویم خوشوقتم که بهترین درودها و مراتب سپاسگزاری عمیق خود را نسبت به میهمان نوازی گرم و احساسات صمیمانه‌ای که هنگام اقامت خود و همسرم در تهران و مشهد و اسپهان از سوی رجال دولت و مردم با آن روبرو شده‌ایم به پیشگاه آن اعلیحضرت و علیاحضرت شهبانو و به دولت شما تقدیم دارم.

ملت ایران در همه جا دوستی خود را نسبت به عراق به بهترین وجهی آشکار نموده است. بازدید ما از ایران فصل تازه‌ای در تقویت روابط فرهنگی، اقتصادی و روابط دوستی و حسن هم جواری دو کشور گشوده است.

این روابط روز به روز گسترش و تقویت خواهد یافت و دو ملت آثار آن را به صورت اعتماد متقابل و منافع مشترک در میان خود به خواست خدا مشاهده خواهند نمود.

با استفاده از این فرصت مراتب اعجاب و خرسندی خود را از نهضت نوین ایران که تحت رهبری خردمندانه آن اعلیحضرت در روش زندگی ملت ایران بوجود آمده است، ابراز می‌دارم. من و همسرم موفقیت آن اعلیحضرت و علیاحضرت شهبانو و هم چنین سعادت و پیشرفت ملک ایران را آرزو می‌کنیم

سپهبد عبدالرحمن محمد عارف

رییس جمهوری

پاسخ شاهنشاه آریامهر

از سوی شاهنشاه آریامهر این تلگراف در پاسخ تلگراف پرزیدنت عارف فرستاده شد:

حضرت سپهبد محمد عبدالرحمن عارف رییس جمهوری عراق

تلگرام محبت آمیز آن حضرت و بانو عارف هنگام ترک خاک ایران، مایه سپاس فراوان شهبانو و من گردید. آنچه نسبت به حضرت رییس جمهور به جا آمده، صرفا به ندای یک میل باطنی و قلبی نسبت به نماینده کشور هم جوار و هم کیش بوده و طبیعی‌ترین انعکاسی است از احساسات ملت ایران نسبت به ملت عراق. مطمین هستم نتایج مسافرت شما در تقویت روابط میان دو کشورمان که پایه‌های عمیق و کهن دارد و هیچ عارضه حارجی قادر به متزلزل ساختن آن نیست، روز به روز نمایان خواهد شد.

امیدوارم ملت هم کیش عراق با راهنمایی‌های خردمندانه آن حضرت روز به روز به موفقیت‌های بزرگتری نایل آید. من و شهبانو تندرستی و توفیق حضرت رییس جمهور و بانو عارف را بار دیگر از درگاه باریتعالی مسیلت می‌کنم

محمدرضا پهلوی