مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آذر ۱۲۸۵ نشست ۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آذر ۱۲۸۵ نشست ۶
مذاکرات دارالشورای ملی شنبه ۱۴ شوال ۱۳۲۴
ابتدای انعقاد مجلس در خصوص اعلانیکه معاندین مجلس منتشر نموده‌اند مذاکرات بمیان آمد حاجی شیح علی از ارسال مراسله بصدارت عظیمی که روز پنجشنبه نوشته شده بود استفسار کرد آمیرزامحسن فرستاده شدن مراسله و رفتن مدیر مطبعه ترقی را نزد آقایان و مطالبی که در عدم مسئولیت و تقصیر خود اظهار کرده بود اظهار داشت (مضمون نطق سعدالدوله در این موقع این بود) که:
- لازم است مطبعه‌ها و روزنامه‌ها آزاد باشند لحن باید در مقابل این آزادی دیوانخانه عدلیه تأسیس و قواعد و شروطی در این موضوع معین شده باشد که هر کس نتواند بمیل نفس هر چه بخواهد بنویسد و طبع نموده منتشر سازد و اگر مطلبی که موجب هتک شرف ناموس کسی باشد طبع ونشر نشود شخص منهتک بموجب آن قواعد حق داشته باشد نویسنده و صاحب مطبعه را مورد مسئولیت و مؤاخذه و طرف ادعا قرار دهد
(در خصوص نظامنامه اساسی و مطالبه آن مذاکرات شد).
سعدالدوله - استفسار نمود که آیا بآنچه از طرف صدارت عظمی در این خصوص نوشته و اظهار شده است اکتفا می‌توان کرد یا نه
رئیس - عدم کفایت آنرا اظهار داشت.
سعدالدوله - تمام مردم به من و صنیع‌الدوله تعرض نموده میگویند که شما ملاحظه نموده وبطوریکه لازم است نطق نمی‌کنید لکن من ابدا ملاحظه و باکی ندارم ولی می‌گویم با اینکه ما هنوز نظامنامه نداریم نمی‌توانیم چیزی بگوییم. آنچه تاکنون گفته‌ایم چه اثری بخشیده در اینصورت خوب است مادامیکه نظامنامه ما نیامده تا بما نرسیده چند روز مجلس رامرخص فرمایند تا نظامنامه داده شود. دیگر اینکه حکام ولایات برای تصرفات مالکانه که در امر حکومت‌ها می‌کنند و خیالات مستبدانه که در نظر دارند میل به پیشرفت عمل انتخاب وکلا ندارند و در این مورد مسامحه می‌کنند.
در این خصوص عریضه‌ای مشتمل بر استدعای ارسال نظامنامه مجلس واظهار احتمال اختلال در امر مجلس بواسطه تأخیر و تعویق فرستادن آن و اظهار دلتنگی از بعضی وزراء بشاه عرض شد و مراسله‌ای هم بصدارت نوشته شد که عریضه مذکور برسالت چند نفر از وکلا بحضور برسد.
صدیق حضرت – تقدیم این عریضه را بواسطه تطویل آن با کسالت مزاج مبارک همایونی صلاح ندانست.
وثوق الدوله – مطالبه واستعلام رای عموم مجلس رادر ارسال و عدم ارسال آن خواستار شد.
حاجی امین الضرب – دیشب در اداره صدارت عظمی امر نظامنامه مطرح شده و محتمل است که رئیس را طلب و احضار کنند بالاخره اکثریت آراء بر این شد که عریضه‌ای به طور اختصار بحضور همایونی تقدیم شود درخصوص مراسله صدارت عظمی سعدالدوله رای داد که باید این مراسله متضمن دو جمله باشد. یکی مطالبه تعیین تکلیف و یکی اظهار مجهولیت طرف مذاکرات و خطابات مجلس.
معین التجار- هم در موضوع تعیین تکلیف اظهار اتحاد رای و هم عقیدگی نموده گفت در صورتیکه ماها بلاتکلیف باشیم و حدود و حقوق ما مجهول باشد نتیجه اجتماع را چه خواهد بود.
مخبرالملک – در موضوع مطالبه و درخواست ورود وزراء اظهار مخالفت رای نموده گفت از طرف مجلس نبایدمطالبه احضار وزراء بمجلس بشود بلکه در موقع لزوم و اجتماع وزارتخانه‌ها خود وزراء باید بمجلس حاضر شوند.
مسئله بانک ملی موضوع مذاکره شد.
مضمون نطق سعدالدوله در این موضوع این بود که:
- قاطبه مردم در امر استقراض داخلی و تشکیل بانک ملی ادعای همراهی و سعادت می‌کردند معلوم می‌شود تماماً الفاظ بی معنی بوده است زیرا با اینکه چند روز است اعلان بانک منتشر شد ومحل فروش بلیط‌های آن معلوم شده است هنوز ده نفر نرفته و از بلیط‌های آن نخریده‌اند در صورتیکه فقط وکلای مجلس می‌توانند از خود و کسان خود بیشتر از یک کرور بلیط خریداری نموده و وجه آنرا کارسازی نمایند. چرا کسان خود و تمام مردم را ترغیب بهمراهی و همدستی در این موضوع نمی‌کنید و با اینکه صدای این مجلس بتمام روی زمین وتمام دول رسید و همه متوجه باین مجلس و منتظر مشاهده آثار ونتایج آن هستند چرا بواسطه عدم اقدام موجبات توهین آنرا در انظار فراهم می‌کنید. من ببعضی ازبانکهای خارجه رفته‌ام طوری ترتیبات آن منظم و معتبر و اعضاء آن محترمند که شرکت در این بانکها اسباب افتخار است و من وقتیکه امور تأسیس بانک مرتب و شروع بتشکیل آن شد علاوه بر آنچه داده‌ام تمام مطالبات ونقدی خود را جمع‌آوری نموده در این بانک خواهم گذارد.
از ترتیب اطمینان بانک مذاکره شده جمعی عنوان کردند که باید مردم را مطمئن نموده و معلوم داشت که مایه اطمینان مردم چیست همه مردم پس ازتحصیل اطمینان همراهی واقدام خواهند کرد.
مخبرالملک – هیچ اطمینانی بالاتراز اقدام ومداخله مجلس در این امر نیست.
سعدالدوله – اظهارکردند که فی الواقع من از این گفتگوها واظهارات خجالت می‌کشم همین مردم بودند که چند روز قبل در همراهی و اقدام در این موضوع از جان و مال می‌گذشتند و می‌گفتند که مجاناً و بلاعوض کمک و امداد نموده و پول می‌دهیم حالا چه شده که منتظر تحصیل اطمینان هستند و هیچ اثری از اقدامات آنها ظاهر نمی‌شود کدام اطمینان بهتر و بالاتر از این است که خود اشخاصی که برای تحویلداری معین شده‌اند و قیمت بلیط‌ها نزد آنها جمع می‌شود هر یک در این بانک مبلغ گزاف شرکت دارند و صاحب تمول و ثروت کافی هستند. من شخصاً یک پارچه ملک مالک هستند با اینکه در مقابل قروض من بیعشرط است برای فروش و دادن اضافه قیمت آن از فروش سابقه خودم به این بانک حاضرم (پس از اختتام این خطابه تمام مستمعین تماشاچی تحسین و تمجید و ترحیب نمودند).
میرزامحمود- بهتر است که اعلان شود که وجه موجودی از بابت حوقق قشونی پرداخته می‌شود.
محقق الدوله – لازم است آقایان علما خاصه مؤسسین مجلس در اوقات معینه روی منابرمردم را ترغیب و تحریض وتهییج و تحریک بهمراهی در تشکیل بانک نمایند و بهتر این است که معارضین این امر از اقدامات بی نتیجه خود دست بکشند سپس درماده اصلاح بودجه سنه آتیه عنوان مطلب کرد.
آقا میرزا محسن – سؤال کرد که آیا اقدام در اصلاح بودجه از طرف مجلس بهتر است یا مطالبه اصلاح آن.
سعدالدوله – عقیده خود را در این موقع اینطور اظهار داشت که مطالبه واظهار اصلاح این امر پس از تأسیس و ترتیب بانک مناسب تر است و پیشرفت نزدیک تر است
جمعی این عقیده را تصویب کردند.