مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ آبان ۱۳۳۵ نشست ۲۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۸ آبان ۱۳۳۵ نشست ۲۶
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۱۹
جلسه: ۲۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه هشتم آبان‌ماه ۱۳۳۵
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت‌مجلس
۲ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای فضایلی
۳ - بیانات قبل از دستور - آقایان: پرفسور اعلم (ضمناً یک سؤال تقدیم نمودند) - دکتر دادفر، حشمتی
۴ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر راه
۵ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مهدوی
۶ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت جنگ و طرح و تصویب یک فوریت آن
۷ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
۸ - طرح گزارش کمیسیون نظامی راجع به ترمیم حقوق بازنشستگی افسران ارتش و ژاندارمری و ارجاع به مجلس سنا
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت نه و پنجاه دقیقه صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱-تصویب صورت مجلس
رئیس ـ صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: امید سالار. دکتر سید امامی. دولت آبادی. برومند. کدیور. پناهی. مرتضی حکمت. بهادری. مهندس اردبیلی دکتر عدل. مهندس بهبودی. بزرگ ابراهیمی. ساکینیان. بیات ماکو. یار افشار. دکتر سعید حکمت. دکتر امین. مشار. امامی خوئی. ثقه الاسلامی خزیمه علم. دکتر مشیر فاطمی. باقر بوشهری. پردلی. قراگزلو. اورنگ. دکتر پیرنیا. هدی
غائبین بی اجازه ـ آقایان خرازی. عامری. دکتر بینا. مهندس هدایت. دکتر اصلان افشار. دکتر طاهری. معنی زاده. تیمور تاش. قرشی. تجدد مسعودی. دهقان. اریه. دشتی
دیر آمدگان و زور رفتگان با اجازه ـ آقایان: سراج حجازی. دکتر هدایتی. مهندس فیروز. دیهیم. دولتشاهی. فضائلی. پرفسور اعلم. اردلان. سالار بهزادی. ذوالفقاری. دکتر فریدون افشار. دکتر شاهکار. مهندس جفرودی. حکیمی. مهران اخوان. محمودی. عرب شیبانی. اسفندیاری مهندس شیبانی. دکتر اسدی. اقبال.
رئیس ـ نسبت بصورت مجلس نظری نیست ؟(اظهار نشده) صورت مجلس جلسه قبل تصویب می‌شود
۲- تقدیم بک فقره سؤال بوسیله آقای فضائلی
رئیس ـ آقای فضائی
فضائلی ـ سؤالی است از جناب آقای وزیر راه راجع باختلاف نظری که بین آقای معاون وزارت راه و شرکت جان مولم در مورد راه سازی ایران پیدا شده است تقدیم ریاست محترم می‌کنم
رئیس ـ آقای بهبهانی.
بهبهانی ـ دو تلگرافی است یکی از شهر بابک که کارمندان شهر بابک تلگراف کرده‌اند که حقوقشان نرسیده است و یکی هم از میبد یزد است راجع به نرسیده دارو و نداشتن دارو که هر دو را تقدیم می‌کنم. رئیس ـ آقای دکتر راجی
دکتر راجی ـ بنده می‌خواستم از مقام محترم ریاست استدعا کنم که قانونی که دو فوریتش را مجلس تصویب کرده و بستگی بزندگی عده‌ای از مردم دارد و مخصوصاً طبقه‌ای از پزشکان (صحیح است) و در سنا مانده امر بفرمائید که زودتر بمجلس برگردد (صحیح است)
رئیس ـ همانطوری که گفتید در مجلس سنا مانده و من دو روز قبل شرحی به آقای رئیس مجلس سنا نوشتم که زود تر بمجلس اعاده بدهند برای تصویب نهائی (حشمتی ـ برای همه باید یک فکری کرد)
۳- بیانات قبل از دستور ـ آقایان: پرفسور اعلم (ضمنا یک سئوال تقدیم نمودند)ـ دکتر دادفر. حشمتی
رئیس ـ نطق قبل از دستور شروع می‌شود آقای پرفسور اعلم بفرماید
پرفسور جمشید اعلم ـ بنده خیال داشتم که فرمایشی را که آقای دکتر راجی فرمودند بعرض محترم نمایندگان برسانم و خیلی از ایشان تشکر می‌کنم که این زحمت بنده را کم کردند در ضمن گزارش دولت همه تأیید کردند کار وزرات بهداری و پزشکانی را که آنجا کار می‌کنند مستحق تشویق هستند و حقوقشان ناچیز است و از مقام ریاست تشکر می‌کنم که این کاغذ را نوشته‌اند و این لایحه‌ای که بقید دو فوریت از لحاظ مالی در سنا مانده خواستم که زودتر برگردد امیدوارم که این لایحه برگردد و کار پزشکان هم سرو صورتی بگیرد در هر مجلسی موافق هست و مخالف هست اکثریتی هست و اقلیتی و این در شأن مجلس است بایستی اقلیتی باشد مخالفت هم بکند انتقاد بکند تا نکات تاریک روشن بشود (قنات آبادی ـ احسنت) و اکثریت هم هست و دلائلی برای موافقت دارد همانطور که اقلیت دلائلی برای مخالفت دارد بنده که جزء اکثریت هستم و موافق دولت هستم دلائلی برای موافقت با این دولت دارم محال است در این اکثریتی که در این مجلس می‌بینم کسی بدون دلیل کورکورانه رفتار بکند آقای مرات اسفندیاری که سابقه سیاست دارند محال است کوکورانه رأی بدند آقای علامه که خودشان
+را در مقام اجتهاد و دانش و علم میدانند کورکورانه رأی نمی‌دهند (عده‌ای از نمایندگان ـ همه همینطورند) بلی همه همینطورند بنده هم همینطورم من با این دولت موافقم برای اینکه همان طوریکه آقایان مخالف و موافق معتقدند هم شخص رئیس دولت مردم بسیار کاردان و درستی و صحیحی است و وزراء هم همه شان درست و کاردانند بنده موافق با این دولت هستم و اکثریت هم موافق با این دولت است برای اینکه پشت در این اطاق ما خواجه نظام الملکها و میرزا تقی خانها امیر کبیر نداریم که بیاوریم و بجای این دولت بگذاریم (قنات آبادی ـ باید با همین حاجی میرزای آقای سیها بسازیم) ممکن است من با این دولت موافقم برای اینکه کارهائی را انجام داده اگر کسی بگوید این دولت کاری انجام نداده بی انصافی شده حتماً ملاحظه فرمودید و بعقیده من در گزارش دولت خیلی از کارها را ننوشته که انجام داده‌اند بالاخره ما با این دولت موافقیم برای اینکه با ثبات در کارها موافقیم باید در کارها ثباتی باشد در دولتها ثباتی باشد تا کاری پیش برود (صحیح است) اکثر این کارهائی که هم شده نتیجه این ثبات است ثباتی بوده و بانتیجه کارهائی انجام شده ما تجربه کرده را تجربه نمی‌توانیم بکنیم ۱۳ سال در این مملکت دیدیم دولتها رفتند و آمدند و نتیجه تمام بدبختیهائی که امروز می‌کشیم نتیجه همین رفتن و آمدن دولتها است اگر ما در سیاست خارجی که امروز همه آقایان نمایندگان تأیید می‌کنند و موافقند توفیق هائی پیدا کرده‌ایم و دنیا بنظر احترام بما نگاه می‌کند صحیح است که ما وزیر خارجه بسیار کاردان و مدبری داریم (صحیح است) ولی همین ثبات کمک بسیار بزرگی برای این کار بود مردم دنیا امروز در نتیجه‌ای ثبات بنظر احترام بما نگاه می‌کنند بنده اطلاع دارم که در نتیجه همین ثبات شرکت‌های خارجی حاضرند سرمایه هایشان را در این مملکت بکار بیندازند پس ما که بثبات عقیده دایم ما که نتیجه کارها را می‌بینیم در نتیجه ثبات است و در تمام ممالک دنیا اگر نگاه کنیم آن ممالکی پیش می‌روند و ترقی می‌کنند که ثبات در کارهایشان هست ما باین دولت رأی می‌دهیم و نگهش می‌داریم (صحیح است) روزی هم که البته این موجبات و این دلائلی نباشد ما یک رأی کبود بدولت می‌دهیم.
و دولت می‌رود مقصود از این عرایضم این بود که ما نه کورکورانه بدولت رأی می‌دهیم و نه در بست در اختیار دولتها هستیم و این کلمات و این انتسابات در شأن مجلس نیست و از جناب آقا رئیس مجلس بسیار متشکر هستم که هر وقت از این فرمایشات شد با نهایت شدت جلوگیری کردند (صحیح است و بنده که موافق دولت هستم ناگزیرم تذکری بدولت و آقایان وزرای دولت بدهم و آن تذکر این است که دولت وزراء در مقابل مجلس مسئولند و آقایان نمایندگان ناظر بر کارهای دولت هستند (صحیح است) چون نمایندگان مسئول ملت و مردمی هستند که اینها را انتخاب کرده‌اند، مردم بما مراجعه می‌کنند بما تظلم می‌کنند پیش ما دردشان را می‌آورند و از ما دوای دردشان را می‌خواهند از ما انجام کارهایشان را می‌خواهند (صحیح است) ناچاریم ما با دولت تماس داشته باشیم و بمصادر امور مراجعه بکنیم و با آقایان وزراء صحبت کنیم و رفع تظلم را بکنیم و دوای درد را بخواهیم (دکتر مشیر فاطمی ـ گوش نمی‌دهند) اگر اجازه بفرمائید بآنجا می‌رسم آقایان وزراء بایستی با نهایت مهربانی با نهایت دقت با نهایت خوشروئی ما را بپذیرند حرفهایمان را گویش بکنند و خواسته آقایان را انجام بدهند اگر یک نماینده‌ای برای کار شخصیتش بوزیر مراجعه کرد و یا اگر شخص بنده از یک وزیر ی کار خصوصی را خواستم بنده خیلی متشکر می‌شوم که آن وزیر بیاید پشت تریبون و بگوید (احسنت، احسنت) و بگوید که این نماینده این را از من خواسته و من نکرده‌ام و حمله می‌کند (صحیح است) اما وزیر ناچار است حرف مرا گوش کند (صحیح است) برا اینکه او وزیر این مردم و این دستگاه است من نماینده این مردم هستم و مجبورم بروم و رفع ظلم از موکلین خودم بکنم (صحیح است) نباید این را بحساب شخصی ما بگذارند (صحیح کاست) ما ناچاریم اینها را ناگزیرند اگر باین نکته دولت توجه کرد که بسیار از اشکالات خود بخود مرتفع می‌شود ولی اگر بدبختانه توجه نکرد نه فقط به، به آقای بهبهانی که جزو محالات است نخواهد بود برای دولت، من واهمه دارم که موافقین پروپا قرص دولت هم از به، به بیفتند (صحیح است) امیدوارم که دولت باین نکته توجه بکند و این نکته را در نظر بگیرد و بدرد ما که از طرف مردم میگوئیم برسد (انشاءالله) اخیراُ رسم بر این شده که هر مخالفی که می‌آید پشت تریبون یک سلام و عرض ادب و ارادت خدمت آقای ذوالفقاری می‌کند و بعد جملة شدیدی برادیو، بنده هم عرض ادب می‌کنم خدمتشان بنده از شنوندگان بسیار باوفای رادیو هستم و این رادیو را با رادیو‌های خارجی مقایسه می‌کنم انصافاً آقای ذوالفقاری زحمات بسیار زیادی کشیده (صحیح است) با این بودجه کمش یک سرو صورتی داده نشریه‌ای درست کرده یک عده از دانشمندان و ادبا و موسیقیدانها را جمع کرده نمیدانم آقایان صبحها جمعه ساعت ۱۱ باین مشاعره صبحی وعده‌ای از دوستانش گوش می‌دهند یا خیر یا دنیائی از معرفت است که اشعار را باهم مشاعره می‌کنند بسیار خوب است گلها جاودان واقعاً نفیس است آقای ذوالفقاری برای رادیو زحماتی کشیده و حالا هم می‌کشد بنده شخصاَ ندیدم که رادیو بکسی فحش دهد قدیم بود ولی حالا نیست خوب رادیو می‌گوید افیون کشی بد است به بنده این قضیه بر نمی‌خورد خوب بگوید یا زمین خواری بد است اگر امر دایر باشد که گفتن بد، بد باشد و بکسی بربخورد باید تما مکتب اخلاق را جمع کنند چون همه اش می‌گوید بد، بد است دزدی بد است بکسی نباید بر بخورد خوب رادیو ارشاد می‌کند مردم را آگاه می‌کند بهشان می‌گوید افیون بد است بسیار هم بد است قانون هم برای اینکار گذراندیم این کار جرم هم هست دیگر از اداراتی که بهش بعقیده بنده یک قدری بی لطفی شد اداره شهربانی است در رأس این اداره یک افسر کاردان و جدی و شریفی قرار گرفته (صحیح است) اگر از سه سال به اینطرف این شهربانی را مقایسه کنیم می‌بینیم واقعاً قدمهای بسیار بزرگی برداشته دانشکده‌ای ایجاد کرده الان ۲۵۰ افسر دانشکده دیده داریم ۵۰۰ افسری که مشغول تحصیل هستند داریم اداره کشف جرائم، اداره انگشت نگاری تأسیس کرده آقایان تشریف ببرند به بینند یک مریضخانه ۲۵۰ تختخوابی تأسیس کرده بسیار مدرن و بسیار خوب راهنمائی و رانندگی را سر و صورت داده آقایان ملاحظه فرمودند امسال در روز سیزده و روزهای سوگواری که آنقدر جمعیت بیرون رفت چقدر منظم و مرتب بود و در تمام دنیا و قتیکه اعیادی اتفاق می‌افتد همین چندی قبیل در آمریکا دو تا عید پشت سر هم بود و دو روز تعطیل بود در یک روز۱۳۰ اتفاق سوء افتاده که منجر بقتل شد در روز سیزده ما یک اتفاق سوء واقع نشد اینها تقدیر دارد رانندگی را سرو صورت داده پاستانها را دارد با سواد می‌کند خوب بنده هم معتقدم همه آقایان هم میدانند در این دستگاه عظیمی که دارد جلو می‌رود و در نتیجه بودن و ممارست این رئیس شهربانی بپایة شهربانیها بزرگ دنیا می‌رسد گاهی هم بعضی افراد بی تربیت پیدا می‌شوند این در همه جای دنیا هست تمام پاسبانها دنیا قول شرف نمی‌دهند که با تربیت باشند و در تمام افسران و پاسبانهایشان بعضی‌ها خطا می‌کنند اینها را با دیده اغماض باید بنگرند کمک بکنند و رئیس شهربانی هم با نهایت شدت تنبیه می‌کنند باید هم بخواهیم باید هم تنبیه بشوند انصافاً شهربانی دارد رو بخوبی می‌رود و اگر مقایسه بکنید می‌بینید که خیلی بهتر شده است بنده تصور می‌کنم اگر دلائل خمودگی و دلائل یأس و این پریشانی امروز ما را اگر جستجو کنید یکیش همین مأیوس کردن و دلسرد کردن خدمتگذاران صدیق است (صحیح است) چون وقتی در یک مملکتی همه را با یک چوب برانند آن کسی که خوب کار می‌کند چرا خوب کار بکند؟ ما که تشویق نمی‌کنیم خوب چرا مردمانیکه کار می‌کنند دلسردشان می‌کنیم این راه و رسم مروت نیست. رئیس ـ آقای پرفسور وقتتان تمام شد
پرفسور اعلم ـ استدعای وقت اضافی هم نمی‌کنم عرایضم را تمام می‌کنم یک سؤالی از وزارت دارائی راجع بشرکت بیمه دارم که به میام محترم ریاست تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ البته بیانات آقای دکتر بسیار جامع است همین نظر را همه نمایندگان نسبت بدولت دارند خدمات دولت قابل تقدیر است و اگر کارهائی بر خلاف مقررات و قوانین هم مشاهده کردند البته بوظائف خودشان عمل خواهند کرد (صحیح است) آقای دکتر دادفر بفرمائید
دکتر دادفر ـ بنده جلسه گذشته برای نطق قبل از دستور ثبت نام کردم که بمناسبت افتتاح ایستگاه راه آهن مراغه مطالبی بعرض آقایان برسانم و معروض بدارم که مردم مراغه اولا و مردم آذربایجان خصوصاً از توجهات مخصوصةاعلیحضرت همایونی که در این مورد مخصوصاً توجه خاصی داشتند و دستورات اکیدی هم صادر فرموده بودند که راه آهن افتتاح شد و بمراغه رسید و همینطور از زحمات وزارت راه و مهندسین جوانی ایرانی تشکر و سپاسگذاری می‌کنم بسهم خودم همانطور یکه آقایان اطلاع دارند الان آذربایجان از طریق راه آهن با ایران و بنادر خلیج فارس مربوط شده (قنات آبادی ـ آقای دکتر دادفر این قسمت را اصلاح بفرماید با جنوب ایران بفرمائید) منظورم اینستکه آذربایجان با جنوب ارتباط پیدا کرد و ما امیدواریم که در آتیه نزدیکی این ارتباط با بنادر اروپا هم حاصل بشود و با مراکز مهم اروپا هم ارتباط بر قرار بشود و امیدواریم که وزارت راه در تعقیبت این نقشه توفیق بیشتری حاصل بکند و بزودی به تبریز و ترکیه راه آهن متصل بشود مطلب دومی که بنده خواستم عرض کنم و در این مسافرتم برأی العین دیدم خرابی راهها است که بنده حضوراً هم خدمت تیمسار انصاری عرض کردم بنده معتقدم که سیستم راهداری در ایران بسیار غلط است راهداری و راهسازی دو قسمت است و همه آقایان کم و بیش در حوزه‌های انتخابیه شان تشریف برده‌اند و در این راهها مسافرت کرده‌اند و بأی العین راهها خراب است در صورتیکه بودجه کافی برای راهداری و تعمیر راهها در مجلس تصویب شده بعقیده بنده برای راهداری باید سیستم دیگری انتخاب کرد دلیلی اینکه راهها اصلاح نمی‌شود دلیل بزرگش این است که کنترل دائم از طرف آنهائی که مسئول امور راهداری هستند نمی‌شود چون
+اگر وزارت راه بخواهد دائماُ بازرسی برای راهها بفرستد خرجش بیشتر از راهداری می‌شود برای هر چهار کیلومتر راه آنطوری که بنده تحقیق کردم یک عمله گذاشته می‌شود برای نگاهداری و نسطیحش در تمام خطوط راه مراغه که بنده چند روز رفت و آمد کردم از ۳۲ نفر عمله که باید باشد دو نفر هم ندیدم ولی وقتی که آقایان تشریف می‌آوردند برای افتتاح راه آهن بمراغه در عرض آن سه روز در حدود ۵۰ ـ۶۰ عمله گذاشتند که شن ریختند که هیچ حتی نفت و گازوئیل پاشیدند که گردو خاک نشود بنده می‌خواهم بپرسم اگر بودجه نبود اینها را از کجا آمد از کدام محل این شن‌ها ریخته شد این چاله چوله‌ها پر شد و حتی گازوئیل پاشیدند اگر بود چرا قبلا درست نمی‌شود پس بودجه هست ولی مراقبت نمی‌شود بنده چون واقعاُ بتوجه و مراقبت شدید جناب آقای وزیر راه ایمان دارم خواستم از حضورشان استفاده بکنم و بعرضشان برسانم که برای راهداری راهها در مراکز استان تحت اختیار استان داران و فرمانداران قرار بگیرد تا مردم این شهر‌ها که از این جاده‌ها عبور می‌کنند و دیدند که راه خراب است مرجع شکایت داشته باشند و بگویند که آقای استاندار این راه خراب است آقای استاندار و یا آقای فرماندار پا می‌شود میاید مراقبت می‌کند و بهتر می‌شود بنده چهار مرتبه خواستم مهندس مسئولی را که برای نگاهداری راه مراغه مأمور هستند پیدا بکنم اصلا نتوانستم مطلب سوم که می‌خواستم بعرض آقایان محترم برسانم وضع کارمندان جزء دولت بطور کلی است بنده در هر شهری که مسافرت کردم ده‌ها نامه بمن دادند که آقای حقوقمان کم است اعاشه مان بد است وضعمان بد است آقایان از این جریان اطلاع دارند و مورد مراجعه قرار گرفته‌اند بنده می‌خواهم بعرض مجلس و در درجه دوم بعرض دولت برسانم که از دو سال قبل باین طرف هی مطالعاتی درباره دادن سازمان وزارتخانه‌ها و وضع کارمندان و یکنواخت کردن حقوق کارمندان می‌شود بالاخره بنده می‌خواستم بدانم که این مطالعات کی تمام خواهد شد ما در هر وزارتخانه یکعده بیکار داریم که حقوق می‌گیرند و به درد نمی‌خورند هر وزارتخانه‌ای برای خوش یک بایگانی دارد به اسم بازرسی رئیس فلان قسمت می‌شود بازرس وزارت دارائی یعنی برای خوش راه می‌رود و حقوق خودش را می‌گیرد وزارت کشور ما ۵۰ فرماندار دارد ۲۵۰ بازرس اینها یک وقتی فرماندار بوده‌اند ولی حالا هیچکاره‌اند صد تا رئیس دارائی داریم ۵۰۰ تا بازرس دارائی داریم بنده می‌خواستم بدانم این بازرسها وزارتی یعنی چه؟ چه صیغه‌ای است چه کاری می‌کنند وجودشان برای چیست؟
در کجا استفاده می‌شود علت اینست که ما سازمان نداریم و نمیدانیم که هر وزارتخانه‌ای چند تا بازرس لازم دارد و این بازرسیها ئی که شده است نتیجه اش چه بوده بازرسین وزارت راه چه کرده‌اند و چه نتیجه‌ای گرفته‌اند اگر گزارشی هم داده‌اند چه ترتیب اثری داده شده بنده می‌خواستم توجه مجلس شورای ملی را به این مسئله مهم جلب بکنم که این نبودن هم آهنگی بین کارمندان دولت یک حوزةبسیار خطرناکی است که روح یأس و بدبینی را روز بروز در ارگان کارمندان دولت توسعه می‌دهد در نتیجه کار کم می‌شود کارمند مأیوس مبشود ازش نمی‌شود کار خواست و بالنتیجه فساد توسعه پیدا می‌کند بنده خواستم توجه دولت را به این نکته جلب کنم که در مورد این مسئله یا مطالعه عمیق و جدی بکند و لااقل مجلس شورا ملی استفاده کارمندان دولت را از خزانه دولت یکسان بکند و بارزش کاری که می‌کنند حقوقشان را بدهند بنده دیروز در کمیسیون استخدام عرض کردم یک پیشخدمت در دارائی می‌گیرد ۱۲۰ تومان در بهداری ۹۰ تومان می‌دهیم چرا می‌دهیم معلوم نیست یکی پاسبان ۱۵۰ تومان می‌دهیم بیک ژاندارم ۱۲۰ تومان چرا اینطور است نمیدانم بنده خواستم عرض کنم که تمام کارمندان دولت از دستگاه دولت باید یکسان استفاده کنند و این تبعیض از بین باید برود فکر عاجلی باید در باره حقوق کارمندان دولت بشود (صحیح است) مسئله دیگری که می‌خواستم بعرض برسانم توجه بصادرات و خشکبار آذربایجان و بالاخص مراغه است همانطوری که اکثر نمایندگان محترم استحضار دارند مراغه و رضائیه دو شهر بزرگ آذربایجان هستند که اینها محصول عمده خشکبار دارند و در هر سال خود مراغه در حدود سی هزار تن خشکبار صادر می‌کند ولی این صادرات الان طوری شده است که استفاده‌ای که از این صادرات می‌شود بجیب کشاورز مراغه‌ای نمی‌رود باین ترتیب کسیکه یک هکتار زمین و باغ دارد یا مقدری محصول دارد اینرا مجبور است و در اوایل پائیز قبیل از بهره برداری بطور سلف بفروشد یا بلافاصله بعد از محصول بفروشد در نتیجه یک عده تجار استفاده می‌کنند محصولی که یک تومان است بعد از ۵ ـ۶ ماه قیمت آن دو تومان می‌شود و در نتیجه این تفاوت قیمت بجیب یک عده تجار می‌رود که قبلا اینها را می‌خرند و بعد از ۷ـ ۸ ماه می‌برند اینها را می‌فروشند و تمام استفاده را بجیب می‌زنند و چون کشاورز قدرت نگهداری جنس خودش را تا آن موقع ندارد قهراً پایمال می‌شود و حالا بنده صرفنظر از این آفات طبیعی که باران می‌آید سفیدک می‌زند و فلان محصول از بین می‌رود لااقل خواستم توجه دولت را بحمایت از محصول کشاورز جلب بکنم و بهتر ین راه حل این مسئله همانا تشکیل یک شرکت تعاونی است که این شرکت نظارت داشته باشد و از رعایا بخرد و بحساب آنا در خارجه بفروشد و اگر نمی‌خرد برای آنها یک کمک مالی بعنوان مساعده بدهد که از بعد از فروختن جنس تمام منافع نصیب اینها بشود لااقل زارعین رضائیه و مراغه بتوانند خشکبار خودشان را بفروشند و مفت از دستشان ندهند و آن استفاده ی را که دیگران می‌کنند مال خود آنها باشد اینها مطالبی بود که بنده خواستم توجه دولت را به آنها جلب بکنم (صحیح است).
رئیس ـ آقای حشمتی
حشمتی ـ بنده در دوره هجدهم و این دوره کمتر مزاحم آقایان شدم اینستکه خودم را طلبکار میدانم مطالب زیادی هم دارم که عرض بکنم متأسفانه فرصت خیلی کم است مجبورم که فهرست وار بعضی از عرایض را بعرض آقایان برسانم بعضی مطالب هست که باید گفته شود در این روزهای اخیر دو موضوع جلب توجه می‌کرد یکی از لحاظ پیش آمدهائی که در خارج کشور پیش آمده است از قبیل پیش آمد‌های پشت پرده آهنین که آقایان استحضار دارند و همینطور جنگهائی که د مجارستان پیش آمد و دیگر جشن تولد اعلیحضرت همایونی است آقایانی که با بنده آشنائی دارند میدانند که بنده مداهنه وی نیستم (صحیح است) ولی آنچه که حقیقت است و عقیده هر چه هست ولو اینکه این عقیده من مطابق میل هر کس باشد یا نباشد این را همیشه عرض کرده‌ام و می‌کنم ما فعلا دارای یک وضع آرام هستیم (صحیح است) ۱۵ سال پیش کشور ما که مدارج ترقی را طی می‌کرد در تحت سرپرستی شاهنشاه فقید بوسیله متفقین اشغال شد بنده بهیچوجه نمی‌خواهم آن خاطرات غم انگیز را تجدید بکنم و چون آن متفقین حالا دوستان ما شده‌اند اینستکه بنده از این مورد هیچ عرضی نمی‌کنم فقط میگیوم که این اشغال خیلی بما ضرر زد در آن تاریخ کشور شوروی در تحت سرپرستی استالین که مردم بود که خودشان حالا اقرار می‌کنند که باید تیمور لنگ و آتیلا اینها پهلوی او می‌آمدند وای واله می‌گفتند اداره می‌شد خوب ما نمی‌خواهیم به آنها حرفی بزنیم و از قول خودشان میگوئیم و ضمناَ هم آنروز چون آنها بار سنگین جنگ را بدوش می‌کشیدند متفقین نمی‌خواستند اینها را از خودشان برنجانند این بود که هر بهانه‌ای می‌گرفتند قبول می‌کردند بدین ترتیب یکی بعد از دیگری کشورهای اطراف خودشان را مسخر کردند و به پشت پرده آهنین کشانیدند اینرا که عریض می‌کنم برای اینستکه ثابت کنم که ما در این موقعیتی که هستیم واقعاً وطنپرستی‌های ما شاهنشاه ما سمبل ما مردم واقعاً از خودشان فعالیتهای بی نظیر نشان دادند ایران از لحاظ شوروی‌ها از هر یک از این کشورها واجد اهمیت بیشتری بود زیرا اگر خدای نکرده ایران را اشغال می‌کردند صرفنظر از اینکه دست بدریا آزاد پیدا می‌کردند همین نفت خاورمیانه و همین نفت ایران و همین دسترسی ببازارهای تجارتی آسیا همین باعث این می‌شد که تاریخ وضعش عوض می‌شد (علامه ـ قدرتی برای اشغال ایران نبود) و امروز دیگر کشورهای آزاد در این وضعیت نبودند بنابراین ایران با حفظ استقلال خودش اتوماتیکمان یک خدمت بزرگی بعالم بشریت کرده است (صحیح است) همانطوری که در گذشته اجداد ما مفتخر بودند که توانسته‌اند که جلوی قبایل وحشی را بگیرند و دنیا را نجات بدهند
همانطوری هم کشور ما در این ۱۵ سال با حفظ استقلال خودش توانسته یک همچو کار بزرگی را انجام بدهد حالا تا چه اندازه از ما قدردانی شده یا نشده این هم برای اینکه مبادا بدوستی صدمه بخورد بنده عرض نمی‌کنم خواهند گفت که ما کمک کردیم خیلی خوب مگر متفقین غربی می‌خواستند لهستان را ببرند پشت پرده آهنین؟ مگر برای لهستان جنگ نکردند مگر متفقین غربی آنهائی نبودند که در کره جنگ کردند و امروز افتخار ایز نهاور در این است که من آنکسی هستم که نصف کره را دادم و جنگ را خاتمه دادم البته ما نمی گوئیم کمک نکردند بنده خیال می‌کنم که یکی از عوامل مهمی که ما را قادر و توانا کرد که توانستیم در مقابل حوادث عرض اندام کنیم شخص اعلیحضرت همایونی است (صحیح است) خدا گواه است اینرا از ته قبل می‌گویم برای اینکه ما ایرانیها یک خاصیت خصوصی داریم وقتی سرپرست خوبی داشتم می‌توانستیم دروازه‌های رم را باز کنیم و هندوستان را هم فتح کنیم چون ما همه خود پسندیم و زیر بار هم نمی‌رویم (علامه ـ ما جهانگیر نیستیم جهاندار هستیم) تاریخ را مطالعه بفرمائید جهانگیر بودیم ما دروازه رم را با شمشیر باز کردیم تاریخ می‌نویسد بنابراین جا دارد که از اعلیحضرت همایونی تشکر بکنیم ایشان واقعاً یک منشأ خیر و برکت هستند برای ما (احسنت) حالا دولتی شده که بنده هم باید دولت موافق هستم علت موافقت من هماین اس ه واقعاً من از ثبات خوشم می‌آید و من نعتقدم که باید بدولتها وقت و فرصت داد که کار بکنند اما در این که من بگویم که دولت خوب کار کرده یا بگویم بد کار کرده خیال می‌کنم این برای دولت مفید باشد دولت خودش بهتر از من بامور وارد است باید بنشیند و ببیند وجداناً خوب کار کرده یا بد کار کرده و دوره چهاردهم بود بنده آمدم اینجا بنفع دولت وقت صحبت کردم
+آقای دشتی مخالف بودند و مخالف صحبت کردند ایشان یک حرف زدند و فرمودند که اگر این دولت توانست برق تهران را درست کند ما اینرا می‌گذاریم روی کله مان و حلوا حلوا می‌کنیم آقایان والله به خدا پانزده سال از آن تاریخ می‌گذرد و هنوز این برق تهران درست نشده خدا شاهد است من برقی نمی‌خواهم و نظری هم ندارم ولی معلوم شد که دشتی ۱۵ سال قبل حرف درست می‌زد امروز کشور ما دارای موقعیت خوبی است امروز کشور ما دارای موقعیت بسیار ممتازی است از لحاظ سیاست خارجی خیلی خوبیم برای اینکه دارای روش مثبتی هستیم و هیچ کس هم چوب لای چرخ ما نمی‌گذارد سایرین هم اینقدر گرفتار وضع خوشان هستند که نمی‌توانند برای ما اسباب زحمت بشوند پس اگر حالا کار نکنیم پس کی کار بکنیم این دقایق و این لحظات ممکن است هیچوقت تجدید نشود (صحیح است) ماهی مساعده بکنیم هی تعریف کنیم نتیجه عملی ندارد والله خدا گواه است من معتقدم که آقای علاء مرد شریفی است و در کشور ما مرد باین خوبی کمتر هست ولی این دلیل نیست که اگر ما یکوقتی خواستیم بایشان پیشنهاد کنیم یا بنده که کشاورزم و از ایشان کشاروزی را بهتر میدانم نباید بایشان برخورد که چرا من می‌گویم در مورد کشاورزی مثلا فلان عیبت است (صحیح است) مثلا در قسمت سیاست خارجی حالا که ما آمدیم داخل پاکت بغداد شده‌ایم و خیلی خوب کرده‌ایم ضمناً یک عده دیگر بما فحش می‌دهند حالا چه عیب دارد که وزرات خارجه ما در قسمت بحرین برود یک اقدامی بکند بند نمی‌گویم قشون کشی کنید بروید بانگلستان جنگ کنید نه باید وزارت خارجه ما بانگلستان ثابت کند که ما از شیخ بحرین برای شما ذیقیمت تریم این که عیب ندارد (صحیح است) یا فرض بفرمائید با آن کشور هم کیش ما که اختلاف راجع برود هیرمند داریم کار رود هیرمند باید یک وقتی درست بشود که یک کسی هم زنده باشد آنجا وقتی که همه از بین رفتند و مهاجرت کردند دیگر ما چه می‌خواهیم بکنیم در این قسمتها حتماً کمک هم باید بگیریم بنده نمیدانم می‌آیند میگویند کمک ندهید. برای چه کمک نگیریم امروز انگلستان که در تمام دنیا در مستملکایش آفتاب غروب نمی‌کند (علامه ـ دیگر حالا آنطور نیست) و در تمام دنیا دارای مستملکه است آن بکمک احتیاج دارد چطور ما بکمک احتیاج نداریم؟ ما تنها کشوری بودیم که آمدیم اینجا ده میلیون دلار دادیم آهن پاره‌های امریکا را خریدیم حالا چرا ما بایستی از جیب خودمان خاتم بخشی بکنیم؟ ما کمک لازم داریم منتهی نه بطور قرض، همانطوری که بسایرین کمک کردند بما هم باید کمک کنند چه عیبی دارد؟
من که ثابت کردم که چه اهمیتی داشتیم برای اینها اگر مثل یونان اینقدر پول خرج می‌کردند و جنگ می‌کردند اگر مثل کره اینقدر سرباز کشته می‌دادند خوب بود؟ حالا مقصر شدیم که خودمان بوسیله سرباز خودمان و عوامل خودمان این کشور را حفظ کردیم؟ حالا ما باید یک چیزی هم دستی بدهیم بآقایان؟ ما که نباید بدهیم بآنها ما مدتهای مدید برای بکار انداختن چرخهای اقتصادی خودمان احتیاج بکمک داریم بنده عرض نمی‌کنم آنها آن کارهائی که نسبت بما کردند همان پولهای خومان را بما پس بدهند بس است در قسمت داخلی بنده عقیده‌ام این است که دولت نه این دولت، خدا گواه است هیچکدام از این دولتها برنامه نداده‌اند بنده وقتی که در اروپا تحصیلم را کردم و از اروپا برگشتم یک ستون دوم بودم من پیش خودم خیال می‌کردم فکر می‌کردم که اینها همه مغرضند خیال می‌کردم که اینها همه مغرضند که ایران ۱۵ میلیون جمعیت دارد و نیویورک نه میلیون آنجا را یک شهر دار اداره می‌کند ولی اینجا را نمی‌توانند اداره کنند و نمی‌فهمند و علتش این است که فکر نمی‌کنند میگویند ما خیلی با هوش هستیم ولی نمی‌نشینند فکر بکنند همکاری بکنند یک هیأتی جمع بشوند بیایند یک برنامه‌ای برای دولت خودشان درست بکنند برنامه ایکه هم آهنگی داشته باشد نه برنامه این که فلان وزارتخانه برای دیگری و آن وزارتخانه بگوید زیر بار آن وزارتخانه نمی‌رود مثل اینکه این وزارتخانه عارش می‌آید در یک امری از وزارتخانه دیگر پیروی کند یا بمأمورش می‌گوید بر آبروی مار را نبر زیر بار وزرات کشور نباید بروید آن مأمور دیگر می‌خواهد مثلا پیشکار دارائی فلانجا را دماغش را بخاک بمالد این که کار نیمشود بخدا نمی‌شود با این ترتیب کار کرد هم آهنگی نیست این وزارتخانه‌ها باید همه در یک جهت بروند و یک هدف داشته باشند آقایان بیائید یک هیأتی بیاورید بنشینند برای آقایان یک برنامه تنظیم بکنند بگوید این کار را بکنید مثلا در قسمت مبارزه با فساد این یکی از برنامه‌های اساسی دولت بوده و واقعاُ هم باید مبارزه با فساد کرد و قسمت تریاک خیلی خوب پیش رفت انصافاً باید تصدیق کرد این قسمت را میدانید چرا پیش رفت؟ برای اینکه هیچ منفعت خصوص در بین نبود اگر هم یک منفعتی بود برای آن کشاورزی بود که می‌کاشت خوب او هم همیشه حاضر است هر کاری باو بگویند بکند اما در موارد دیگر پیش نرفت. تا از خود نگذری از دیگران نتوان گذشت اگر من خواستم من غیر حق کاری بکنم هیچوقت حق ندارم به پسر دائی شما بگویم که چرا فلان کار را کردی؟ فساد تنها دزدی نیست فساد اجنبی پرستی هست، بی ناموسی هست، بی وفائی هست، خیانت به کشور هست، دزدی هم هست بعد از هر اتفاقی و جنگی و انقلابی می‌بینید در دنیا یک محکمه تشکیل می‌شود و یک عده‌ای را می‌آورند محاکمه می‌کنند کدام محکمه تشکیل شد در اینجا که در این مدتی که قشون اجنبی مملکت را اشغال کرده بود بعد از اینکه متفقین از مملکت ما رفتند بیائید دو نفر با محاکمه کنید انگلستان گرفت و تنبیه کرد البته اینها تعدادشان خیلی کم بود ولی شما چه کسی را دیدی و بیاد دارید که بجرم خیانت بردند بدارش زدند که کس دیگر اینکار‌ها را نکند؟ (عمیدی نوری ـ در مجلس هم برای تعقیب و محاکمه آنها قانون گذشت ولی اجرا نشد) خوب آقایان شما خیال می‌کنید در اروپا مردم همه خوب آدمهائی هستند آنجا مقررات سخت و مشکل هست و همه اطاعت می‌کنند.
رئیس ـ آقای حشمتی از این دقیقه از وقت آقای مشیر فاطمی استفاده می‌کنید
حشمتی ـ مثلا موضوع دزدی آخر شما می‌خواهید خودتان را گول بزنید که ما می‌خواهیم مبارزه با دزدی بکنیم؟ آقا این نمی‌شود هر کسی توی این مملکت یک حقوقی دارد و حقوق هر یک حسابی دارد چند بار گفتیم بیائید بحساب چندین ساله اشخاص رسیدگی کنید چرا نمی آئید؟ چه چیزی مانع می‌شود؟ پس نمی‌خواهید با دزدی مبارزه بکنید؟ یک لایحه‌ای در بست بیاورید بمجلس و بگوید که ما می‌خواهیم بحساب چندین ساله اشخاص رسیدگی کنیم که به بینیم این اتومبیل‌ها کادیلاک و این قصر‌ها از کجا آمده است؟ در ۱۳۰۰ پنج تا اتومبیل بود در شهر تهران امروز می‌بینید هر کس اتومبیل سوار است این را از کجا میاورد؟ از حقوق چندرغاز می‌آورد؟ البته هیچ دزدی نمی‌آید مدرک بدهد و بگوید بله و سند ثبت اسنادی بدهد البته بایستی همه دزدها را گرفت و پوستشان را کند بعقیده بده دولت اگر بخواهد مبارزه با فساد بکند باید یک لایحه‌ای بیاورد برای رسیدگی بکار مأمورین که دیگر هیچکس جرأت نکند از اموار بیت المال مسلمین هر کاری دلش بخواهد بکن (صحیح است) و گفتن، گفتن فایده ندارد بنظر بنده قسمت دیگری که مورد توجه باید واقع شود موضوع ثروت این مملکت است بدبختانه در این کشور ما مبارزه با ثروت پیدا شده یعنی اشتباه شده عوض اینکه با دزدها مبارزه بشود اصولا با ثروت مبارزه می‌شود و بنده این را برای کشور خطرناک میدانم باید مردم این کشور همه ثروتمند بشوند باید همه میلیونر بشوند (صحیح است) کشور ما روی دریائی از نفت است دریائی از آهن است دریائی از سرب است اورانیوم ممکن است داشته باشد بچه مناسبت در کشور ما نروید ثروت پیدا کنند؟ یک مقررات وضع کرده‌اید در این کشور که فقط برای گرفتن رشوه است تمام شد رفت این قدر میدوانید اشخاص را که این بداند کجا باید برود خر کریم را نعل بکند ما مقرراتمان این است که کار پیش نرود در زمان اعلیحضرت شاه فقید سه در صد مالیات می‌گرفتیم راه آهن ساختیم تمام اینها را با سه و نیم در صد کردیم چطور شد با هشتاد در صد حالا نمی‌توانیم کاری بکنیم برای اینکه گفتیم هشتاد درصد ایرانی بار این کار چه می‌گوید؟ می‌گوید جدی نیست بمرک می‌گیرند که بتب راضی بشود در ولایات ما اینطور میگویند و آن کشاورز می‌گوید که گندم خرواری دویست تومان را خرواری صد تومان بده این یک مالیات است ده در صد هم که مالیات می‌دهید بسایر خوب پوست هم از سرت می‌کنیم با این ترتیب آنوقت می‌خواهیم کشاورزی ترقی هم بکند؟ البته ترقی نمی‌کند و نتیجه این می‌شود که از امریکا گندم وارد کردیم چرا باید کاری کنید که از امریکا گندم وارد بکنید؟ این بدبختی است برای مملکت ما ما صنعتی که نیستیم کشاورزی هم که نیستیم پس ما چی هستیم؟ اسمی برای ما بگذارید چکاره هستیم دولت همه چیز را در انحصار خودشم گذاشته تاجر هست مالکت هست نمیدانم همه چیز هست ولی هیچ کاری را هم نمی‌تواند درست بکند تاجرتان بازرگانتان امنیت ندارد کشاورزان امنیت ندارد او بفکر می‌افتد که برود یک چیز وارد کند تا یک چیز وارد کند شما یک تعرفه گمرکی دو مقابل می‌گذارید پیش او چه کار بکند؟ او ول نمی‌کند مالش را خوب می‌گیرد بنده صد صندوق چای دارم استدعا می‌کنم بگوید پنج صندوق آوردم وادار می‌کنید یک آدم شریف را بدزدی خدا شاهد است من در نوشته‌های اروپائیان خواندم می‌گفتند تجار ایرانی اکثر درست هستند و مجبور هم هستند درست باشند بنده تاجر نیستم ولی اگر تاجر درست نبود دیگر کسی بحرفش گوش نمی‌کند دیگر نمی‌تواند بنویسد که از اصفهان فلان پنبه را برای من بخر این است که باید تاجر درست بادشد ولی شما مجبورش می‌کنید که نادرستی کند کشاورز بدبخت را وادار می‌کنید دروغ بگوید بنده یک حکایت کوچک عرض می‌کنم در موقعی که استاندار مازندران بودم بمن گفتند که اداره کشاورزی تخم مرغهائی آورده برای اصلاح نژاد مرغ اینها را نطقه شان را می‌کشند گفتم این نمی‌شود ای حکایت ملانصرالدین است رفتم آنجا گفتم آقا ما یک چنین حکایتی شنیدیم راست است؟ گفتند بله چون وزارت کشاورزی که این تخم مرغها را یکی یک
+تومان می‌فروشد مشتری ندارد این است که برای اینکه نبرند جوجه کشی بکنند یکی دو ریال می‌فروشیم ولی سوزن می‌زنیم که نطفه را بکشیم خدا شاهد است من این را خودم دیدم آخر با این طرز فکر می‌شود کشاورزی پیش برود؟ عوض اینکه ما این را بدهیم دست مردم و مردم را تشویق بکنیم این کار را می‌کنیم ما امروز صادرات گوسفند داریم ما چند سال است که گوسفند مرینوس داریم عوض اینکه کاری بکنند که مردم تشویق بشوند اینها را آورده‌اند یک جا نگاه داشته‌اند تخمش را می‌کشند و می‌خورند (خنده نمایندگان) اما برنامه‌های فرهنگی بنده به آقای دکتر مهران ارادت دارم شما هی میگوئید که این مملکت این همه پشت میز نشین دارد خوب شما چه کردید که پشت میز نشین نباشد؟ کدام مدرسه حرفه‌ای در این مملکت درست شده شما یک نجار در یک آهنگر خوب ندارید که مدرسه دیده باشد خوب وقتی دکتر و مهندس در آمد می‌روید کار خودش را می‌کند نمی‌رود کشاورزی بکند یا کشاورز را از پشت گاوش بگیریم مهندسش بکنیم بعد هم هیچ کاری بهش ندهیم و بیکار بگردد این درست نمی‌شود، می‌شود که بار این کشور را سه میلیون کشاورز بدوش بکشد ما همه مصرف کننده هستیم دولت سیاست نان دارد آن سیاست تاکی باید باشد؟ سیاست نان یعنی چه؟ یعنی زدن توی سر تولید کننده؟ و پدر تولید کننده را در آوردن برای اینکه کسی زبانش دراز است؟ هیچ صدای در نیاید این معنیش این است؟ خوب فرما نفرما این کار را می‌کرد و یارو را می‌انداخت توی تنور نانوائی امروز که در قرن بیستم این کارها را نمی‌شود کرد بنشینید یک وقتی هم فکر کنید شما ببنید این کشاورز اطراف تهران بادنجان خودش را باید ارزان بفروشد مصرف کنند هی گران می‌خرد پولش توی جیب چهار نفر گردن کلفت می‌رود اینها ابتلائات و گرفتاری هائی است که خیلی ساده است من نمیدانم چرا این را نمی‌خواهیم رفع بکنیم مثلا برق تهران همه حاضرند برق داشته باشند اینکه مهندس نجم گفتم که میگویند شما مرد درستی هستید چرا باید شما بازار سیاه داشته باشید؟ شما چرا این بازار سایه را نمی‌خواهید از بین ببرید؟ هر که پنج کیلووات زیادتر مصرف کرد باید زیادتر پول بدهد این منطق درست است؟ بنابراین بنده خیال می‌کنم از اینکه بنده عرض کنم دولت خوب است یا بد است نه دولت بد می‌شود نه خوب می‌شود اگر دولت بخواهد خوب باشد اگر بخواهد پیش وجدانش راضی باشد اگر بخواهد شرافتش را محفوظ بکند باید کار بکند موسوی زاده وزیر عدلیه بود یکی روز بمن گفت که چه می‌خواهی برای تو بکنم گفتم هیچ کاری تو یک وقتی می ـ نشستی فحش می‌دادی و قهوه می‌خوردی میگفتی که اینها بد کار می‌کنند تو الان کاری نکن که این تشفی خاطر هم از تو نگرفته بشود پس فردا بیکار بشوی و نتوانی هم فحش بدهی حالا باین آقایان هم باید گفت کاری نکنید که این تشفی خاطر فحش دادن هم از شما گرفته شود که بگویند این مملکت درست نیمشود این آقایان وزراء مردم بدی نیستند ولی این دستگاه با هم کار نمی‌کند این دستگاه را باید هم آهنگی داد هر چه شما می‌خواهید بگوئید، بگوئید این آقای وزیر دارائی آقای فروهر البته خیلی دلش می‌خواهد خوب کار بکند که بگویند جناب آقای فروهر خوب کار کرده ولی این دستگاه باید هم آهنگی داشته باشد رئیس دارائی را باید ژاندارمری کمک کند برای وصول مالیاتش اگر یک جا نخواستند بزنند توی کله کسی که مالیات نمی‌دهد باید او کمک کند وزیر دادگستری وقتی یک حکمی داد باید ژاندارم و آژان برود اجرا کند اگر نکرد همینطور حکم بلا اجرا می‌ماند هی شما بگوئید کاری از پیش نمی‌رود باید یک قدرتی باشد که اینها را مجبور بکند همکاری کنند و بایشان بگوید که اگر همکاری نکردید اگر این برنامه ا انجام ندادید پشت گوشتان را می‌بینید میز وزارت را نمی‌بینید اگر این کار را بکنید والله درست می‌شود حالا برای نخست وزیری برای شما زود است این را بگذارید کنار آنتریکتان را هم بگذارید کنار اگر این دولت پیش نبرد؟ هیچکدام دیگر پشت این میز وزارت نخواهید بود مثل عرض می‌کنم در یک چنین صورتی بنظر بنده کار پیش می‌رود بنده ر خاتمه عرایضم عرض می‌کنم امروز ما یک موهبت بزرگ داریم آرامش داریم آسایش داریم یک پادشاه رئوف و مهربان داریم اگه این پادشاه جز سعادت ملت هیچ چیزی را نمی‌خواهد بیائیم دور این پادشان را پرده بزنیم واقعا کمک کنیم و برای خودمان و این کشور یک نام نیکی تهیه بکیم و یک کاری بکنیم که در دنیا آبرومند و سرافراز باشیم و هر کاری می‌کنیم روی منطق بکنیم (احسنت ـ احسنت) رئیس ـ آقای وزیر راه مطلبی داشتید بفرماید.
۴- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای وزیر راه
وزیر راه ـ بنده از فرمایشات جناب آقای دکتر دادفر بی نهایت متشکرم تشریف فرمائی آقای نمایندگان محترم در باز دید کارهائی ساختمانی راه آهن مراغه و تبریز بهترین تشویقی بود که ممکن بود از کار گران و کارکنان وزارت راه بعمل می‌آید امیدوارم با توجه آقایان نمایندگان محترم هر چه زودتر راه آهن بتبریز برسد (انشاءالله) و از آنجا بمرز ترکیه و برای اتصال براه آهن اروپا امتداد پیدا کند راجع بوضع راهها جناب آقای دکتر دادفر مطالبی فرمودند بایستی حضورشان عرض کنم بنده در چندین جلسه توضیحاتت کامل بعرض کمیسیون محترم راه مجلس رسانده‌ام آقایان نمایندگان محترم کاملا توجه فرموده‌اند که با اعتبارات فعلی و با وصعت کشور و افزایش سریع وسائط نقلیه در کشور چه اندازه نگهداری راهها مشکل است بنده بایستی با صراحت عرض کنم اصولا دیگر نگاهداری راهها با بیل و عمله و کلنگ مطلقاً صحیح نیست ولو اینکه برای هر کیلو متر ما ده نفر عمله بگذاریم باید راههای کشور ساخته بشود خوشبختانه امروز برنامه راهسازی کشور تقدیم مقام محترم ریاست می‌گردد و برای نگاهداری راهها باید بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم که با استفاده از قرضه بانک صادرات مقداری وسائل خواسته شده است که بزودی خواهد رسید و امیدوارم نظر آقایان نمایندگان محترم از لحاظ نگاهداری راهها کاملا تأمین بشود چندی قبل طرحی برای ساختمان راههای کشور تهیه شده بود که حضور آقایان نمایندگان محترم تقدیم گردید آقایان قبول زحمت فرمودند و نظریات خودشان را مرقوم فرمودند که کاملا مورد استفاده وزارت راه قرار گرفت و با در نظر گرفتن آن نظریات برنامه قطعی راهسازی دهساله کشور مدون شد اینکه لایحه‌ای بمنظور احداث و نگاهداری راهها کشور تقدیم مقام ریاست محترم مجلس می‌شود.
رئیس ـ به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود
۵- تقدیم یک فقره سؤال بوسیله آقای مهدوی
رئیس ـ آقای سعید مهدوی.
سعید مهدوی ـ بنده سؤالی داشتم از وزارت کشور می‌کنم
۶- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت جنگ و طرح و تصویب یک فوریت آن
رئیس ـ آقای معاون وزارت جنگ.
معاون وزارت جنگ ـ به عرض نمایندگان محترم میرساند چون وزارت کشور برای اجرای قانون سرباز گیری مصوبه ۱۶ فروردین ۱۳۳۵ از لحاظ پرسنل از لحاظ اعتبار و عدم سرشماری آماده نیست لذا ماده واحده تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود با قید یک فوریت و تقاضا می‌شود بررسی و نتیجه اش را ابلاغ فرمایند
رئیس ـ لایحه قرائت شد
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
چون وزارت کشور برای اجرای قانون روش جدید سرباز گیری مصوب شانزدهم فروردین ماه ۱۳۳۵ به علت عدم انجام سرشماری و عملی نشدن قانون تقسیمات کشور و فقدان اعتبارات لازم جهت استخدام پرسنلی سازمانهای مربوطه باجرای قانون مزبور آماده نمی‌باشد و از این نظر تأمین احتیاجات واحدهای ارتش موقع انجام نخواهد شد لذا تصویب ماده واحده زیر بقید یک فوریت مورد استدعا است.
ماده واحده ـ بوزارتین جنگ و کشور اجازه داده می‌شود امور سرباز گیری در نقاطی که موجبات اجرای قانون روش جدید سرباز گیری مصوب ۱۶ فروردین ۱۳۳۵ فراهم است طبق قانون مزبور عمل و در نقاطی که موجبات اجرای قانون مزبور فراهم نبوده و یا دچار مشکلات خواهد بود با تهیه وسائل مورد لزوم و آمادگی وزارت کشور طبق قوانین مصوبه قبلی انجام گردد از طرف وزیر جنگ سرلکر زاهدی وزیر کشور علم نخست وزیر علاء.
رئیس ـ فوریت لایحه مطرح است کسی اجازه نخواسته آقایانی که با فوریت موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای طبع و نشر فرستاده می‌شود که بعد بین آقایان توزیع شود لایحه یک شوری است و می‌رود بکمیسیون
۷- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دارائی
معاون وزارت دارائی ـ(انواری)ـ برای استفاده از صرفه جوئی اعتبار انتخابات لایحه‌ای تقدیم می‌شود که وزارت کشور بتواند به ترمیم بعضی از مواد برساند (یکی از نمایندگان ـ چی آقا ؟) از صرفه جوئی اعتبار انتخابات بعضی از مواد کسر اعتبار دارند از محل صرفه جوئی بتوانند باین کسر اعتبار تخصیص بدهند. رئیس ـ بکمیسیون بودجه و دارائی فرستاده می‌شود.
۸- طرح گزارش کمیسیون نظامی راجع به ترمیم حقوق بازنشستگی افسران ارتش و ژاندارمری و ارجاع بمجلس سنا
رئیس ـ گزارش کمیسیون نظام راجع به ترمیم حقوق افسران بازنشسته مطرح است قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورا ملی
کمیسیون نظام شماره ۱۲۲۶۰ ر۴۷۷۵ دولت راجع باصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی و مستمری افسران ارتش و ژاندارمری را باحضور نمایندگان وزارت جنگ و وزارت کشور مطرح نموده با توضیحاتی که از طرف آقایان داده شد لایحه مزبور با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی نماید
+ماده واحده ـ هر نوع تغییری که در میزان حقوق افسران و درجه داران و افراد و همردیفان شاغل خدمت در ارتش و ژاندارمری داده شده بهمان تناسب بحقوق بازنشستگان و مستمری بگیران و خانواده شهدا در گذشتگان ارتش و ژاندارمری که از صندوق بازنشستگی استفاده می‌نمودند نیز علاوه می‌گردد
تبصره ۱- دولت مکلف است هر وقت لایحه‌ای برای ترمیمی حقوق افسران و درجه داران و افراد و همردیفان شاغل خدوت در ارتش و ژاندارمری تقدیم مجلس شورای ملی نماید و در همان لایحه بهمان تناسب حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران و خانواده شهدا و درگذشتگان ارتش و ژاندارمری که از صندوق باز نشستگی استفاده می‌نمودند در نظر گرفته پیشنهاد نماید
تبصره ۲- کسانی که قبل تصویب قانون (ترمیم حقوق افسران مصوب ۲۷ آبان ماه ۱۳۳۴) باز نشسته شده‌اند چون از حقوق سنوات قدیمی استفاده نموده‌اند مأخذ حقوق بازنشستگی آنان حقوق سال او رتبه مربوط با اشل جدید خواهد بود
تبصره ۳- حقوقی که در موقع بازنشستگی مطابق مقررات قوانین مربوطه تعلق می‌گیرد از صندوق باز نشستگی ما به التفات از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد مخبر کمیسیون نظام ـ ‹‹ فولادوند››
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور لایحه شماره ۱۲۲۶۰ ر۴۷۷۹ دولت راجع باصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی و مستمری افسران را مطرح و با توضیحاتی که نماینده وزارت کشور و وزارت جنگ دادند با نظر کمیسیون نظام موافقت نموده اینک گزارش آنرا تقدیم می‌دارد از طرف مخبر کمیسیون کشور ـ ‹‹ موسوی ››
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۲ مهر ماه ۳۵ گزارش کمیسیون نظام و کشور مربوط بلایحه دولت راجع باصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی و مستمری افسران ارتش و ژاندارمری را با حضور آقای معاون وزارت جنگ مطرح و عیناً تصویب نمود انیک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید از طرف مخبر کمیسیون بودجه ‹‹ رامبد ››
رئیس ـ عده‌ای از آقایان تقاضای فوریت نسبت باین لایحه کرده‌اند ولی لازم نیست چون مالی است قطعاً یک شوری خواهد بود یک اشتباهی شده آقای فولادوند مخبر کمیسیون نظام توضیح می‌دهند.
فولادوند ـ در این لایحه یک اشتباهی از طرف چاپخانه مجلس شده در تبصره دو نوشته شده است کسانیکه قبل از تصویب قانون در پرانتز ترمیم حقوق افسران مصوب ۲۷ آبان ماه ۱۳۳۴ این اشتباهاَ ۱۳۲۴ چاپ شده است آقایان اصلاح بفرمایند.
رئیس ـ آقای مشایخی مخالفند بفرمائید
مشایخی ـ یکی از مسائلی که کراراً در مجلس شورای ملی مورد بحث واقع شده و اکثریت آقایان نمایندگان محترم معتقد بآن هستند این است که باید هر چه زودتر قانون استخدامی که متناسب با وضع کنونی کشور وضع کارمندان باشد بمجلس شورای ملی تقدیم بشود (صحیح است) که با اساس آن قانون کلیه مستخدمین وضعشان در زمان خدمت تثبیت شده باشد و بعد از پایان خدمت و بازنشسته شدن هم زندگی خانواده آنها بهمین ترتیب تأمین شده باشد این مطلب را حتی من بخاطر دارم در موقع طرح بودجه سال ۳۳و۳۴ از طرف نمایندگان تذکر داده شد و وزرای دارائی وقت هم قول دادند که در بودجه‌های سال بعد بالاخص موضوع حقوق بازنشستگی را در بودجه اعتبارات لازم برایش پایدار بکنند و موضوع تأمین حقوق زمان بازنشستگی از مسائلی بوده است که مورد قبول دولت هم بوده ولی متأسفانه اقدام اساسی که باید روی این زمینه بشود تا کنون نشده است قوانین استخدامی ما که از سال ۱۳۰۰ تاکنون در دست اجرا است اگر بخواهیم قوانین متفرقه‌ای که بتدریج تصویب شده است و آئین نامه‌ها و مقررات مربوطه بآنها را جمع آوری کنیم در واقع می‌بینیم که یک کتاب تشکیل شده و هم آهنگی بهیچ وجه من الوجوه بین کارمندان و دستگاه دولت موجود نیست و از همین نقطه نظر وزرای وقت مجبور شده‌اند برای بعضی از قسمتها لوایحی بمجلس داده‌اند و نسبت بیک طبقه از مستخدمین مزایائی قائل شده‌اند و طبقات دیگر از آن مزایا محروم هستند بنده من باب مثال می‌خواهم عرض کنم مثلا طبقه‌ای که بیشتر از طبقات دیگر محرومیت دارند کارمندان وزارت پست و تلگراف هستند کارمندان پست و تلگراف منحصراً از راه حقوق ارتزاق می‌کنند (یکی از نمایندگان ـ وزارت کشور هم همینطور است) نمونه گفتم مقصود به همان نتیجه‌ای که منظور آقایان است می‌رسیم بهیچ نحوی از انحاء نمی‌شود آن چیزهای ناروائی که اکثراً بر خلاف واقع بیک طبقه مستخدمین نسبت می‌دهند قدر مسلم این است که نسبت بطبقه دیگر این طبقه از مستخدمین مصداق پیدانمیکند و کارمندان پست و تلگراف بدیهی است اکثریت کارمندان مملکت ما مردمانی صالح هستند خواستم عرض کنم که بی عدالتی در طبقات مستخدمین از نقطه نظر استفاده از حقوق صد در صد حکمفرماست در بعضی از وزارتخانه‌ها و بعضی سازمانها بنحوی از انحاء علاوه بر حقوقی که برایشان معین شده به بعضی یک کمکهائی شده و ببعضی از ادارات هیچ نوع کمک نشده باین جهت است که من معتقد هستم و در این موقع توجه دولت را برای بار دیگر جلب می‌کنم و بطوری که شنیده‌ام آقای دکتر مقبل یک قانون استخدامی تهیه کرده‌اند تأکید می‌کنم هر چه زودتر این لایحه را بمجلس بیاورند که در مجلس مورد رسیدگی واقع شود و انشاءالله ما کوشش کنیم که یک قانون استخدام برای وضع کارمندان در شرایط فعلی از تصویب مجلس شورای ملی بگذرد اما مطلبی که فعلا در دستور هست موضوع حقوق بازنشستگی افسران ارتش و ژاندارمری است این یک جزئی است از آنچه مورد توجه مجلس شورای ملی است یعنی همیشه ما معتقد بودیم که بازنشستگان باید حقوق دریافتیشان بر اساس اشل روز باشد بنابراین من برای اینکه بافسران بازنشسته بر روی اشل روز حقوق پرداخت شود صد در صد موافق هستم زیرا معقول نیست که یک کسی که فرض کنیم ده سال است بازنشسته شده و فرضاً در یک درجه‌ای بوده است که حقوق آن درجه روز دویست تومان بوده و امروز پانصد تومان است فرضاً بگوئیم همان دویست تومان را بگیرد و با همین مبلغ زندگی کند با حقوق فعلی زندگی کارمندان مشکل است چه برسد باینکه بگوئیم آن بازنشسته‌ای که یک عمر زحمت کشیده و در سن بازنشستگی باید ببهترین وجهی زندگی بکند امروز از حقوق حداقل مباغی را که در آن موقع استفاده میکرده است دریافت بکند این صد در صد باعث خواهد شد که خود او و خانواده او وسائل راحتی شان فراهم نشود علی ایحال این لایحه، لایحه بسیار خوبی است و باید بر همین اساس حوق بازنشستگی پرداخت شود منتهی من نمیدانم چرا در اینجا توجهی بهم ردیفهای اینها نشده ارتش و ژاندارمری کادر انتظامی و قشون کشور هستند افسران شهربانی هم در همان ردیف هستند چرا در موقعی که این لایحه در کمیسیون مربوطه مطرح شده است و یا چرا دولت وقتی لایحه را داده است نسبت باین موضوع در مورد کارمندان شهربانی اسمی از افسران و همردیفان و کسانی که در شهربانی خدمت کرده‌اند برده نشده؟ چرا شامل اینها نشود؟ من صحیح نمیدانم و معتقد هستم حالا که ما می‌خواهیم برای کادر انتظامی در زمان بازنشستگی مزایائی قائل بشویم عدالت اقتضاء دارد دولت نسبت بافسران شهربانی هم همین رویه را اتخاذ بکند (صحیح است) من البته معتقدم که برای تمام مستخدمین اعم از کشوری و لشگری باستی نسبت باشل حقوق با توجه بمقتضیات مملکت با توجه به بنبه مالی مملکت با توجه باستعداد بودجه مملکت اقدام کرد اما ممکن است گفته شود بینه مالی امروز اجازه نمی‌دهد در اشل تجدید نظر بکنیم بودجه مملکت بالاخره کسر دارد در آمدهایمان تکافوی هزینه مملکت را نمی‌کند این بحث اساسی است اگر یک روزی باید باین بدبختیها خاتمه داده شود تمام بدبختی هائیکه امروز در این مملکت نصیب مردم این مملکت هست منحصراً ودر درجه اول برای طبقه حقوق بگیر است ما که از طبقه حقوق بگیر خدمت بکشور و کار متوقع هستیم باید زندگی آنها را تأمین بکنیم بنابراین توجه دولت را جلب می‌کنم که برای اشل مستخدمین توجه و عنایت مخصوصی بکند با تدابیری که ممکن است حتی بنده بسهم خودم معتقد هستم باینکه از راه یک درآمد‌های اختصاصی وضع زندگی طبقه مستخدمین را تأمین بکنند و اشل را ترقی بدهند و فعلا باین لایحه از نظر وضع بازنشستگی که در دستور مجلس واقع شده آقایان اگر موافقت فرمودند و خیال می‌کنم همه هم موافق هستند وضع موضوع این پیشنهاد. پیشنهاد خرج نیست زیرا مربوط ببازنشستگی است بنده معتقد هستم که اضافه بشود که افسران شهربانی هم از مزایای این قانون بهره مند خواهند شد (صحیح است).
رئیس ـ آقای بهادری موافقید؟ بفرمائید
بهادری ـ از مطلبی که همکار محترم جناب آقای مشایخی اینجا عنوان کردند معلوم شد اصولا موافق بودن و بنده هم فکر می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم راجع باین لایحه عموماُ موافق باشند چون بینده افتخار عضویت کمیسیون بودجه را دارم خواستم عرض کنم در آنجا راجع باین مسئله مذاکرات مفصلی شد و آقایان اکثراً نسبت باین لایحه ابراز موافقت کردند ضمناَ هم این لایحه یک کمکی است برای رفاه و آسایش زندگی یک عده از افسران بازنشسته که سالیان دراز عمرشان را برای خدمت در حدود ثغور این مملکت برای حفظ جان و مال و سرحدان مملکت مبذول داشته‌اند و حق هم این است که زندگی اینها یک اساس وضعیتی داشته باشد که بتوانند غائله خودشان را اداره بکنند اینکه بنده را وادار کرد که بیایم اینجا مزاحم بشوم چند روز قبل در یکی از دعوتها یکی از تیمساران که بازنشسته است با من ملاقاتی کرد با یک حال تأثر آوری از من خواستار شد که این را بعرض همکاران محترمتان برسانید که در این پائیز که فصل سرما شروع می‌شود من برای خرید پالتوی دو دخترم امکان ندارم انتظار دارم که این لایحه بتصویب برسد تا من بتوانم برای دو تا بچه‌ام پالتو بخرم این وضع زندگی اینها است بنده لازم دیدم که بعرض آقایان برسانم که بآنها کمک کنند و ضمناً باید عرض کنم
+که برای تأمین محل آنهم بهیچوجه از بودجه مملکتی چیزی برداشت نمی‌شود از محل صرفه جوئیهای وزارت جنگ این تأمین شده است و در مورد افسران شهربانی هم در کمیسیون بودجه این مسئله بحث شد و آنجا گفته شد که وزارت جنگ برای افسران ارتش و ژاندارمری که ضمیمه آن دستگاه است تأمین کرده است برای افسران شهربانی هم دولت در نظر دارد لایحه جداگانه بیاورد.
رئیس ـ پیشنهادی دائر بر کفایت مذاکرات در کلیات رسیده قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات در کلیات کافی باشد ‹‹ دکتر سعید حکمت››
رئیس ـ آقای دکتر سعید حکمت
دکتر سعید حکمت ـ عرض کنم پیشنهاد کردم که مذاکرات در کلیات کافی باشد از نقطه نظر اینکه جناب آقای مشایخی که مخالف در این لایحه بودند (مشایخی ـ در اصل آن موافق بودند) تقریباُ موافق مشروط بودند جناب آقای بهادری هم که در کلیات صحبت کردند بهمین ترتیب موافق مذاکرات در کلیات کافی بوده باشد و مواد مطرح شود (صحیح است)
رئیس ـ مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات در کلیات آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود بورود در مواد آقایانی که با ورود در مواد موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است آقای عمیدی نوری بفرمائید.
عمیدی نوری ـ چون در ماده واحده هم می‌شود بحث در کلیات لایحه کرد از این جهت نخواستم مخالفت بکنم با کفایت مذاکرات در ماده صحبت می‌کنم. تردیدی نیست همین طوری که حقوق مستخدمین دولت بالا می‌رود زندگی هم طبعاً بالا خواهد رفت بنابراین کسانیکه از راه گرفتن حقوق یا شهریه یا مستمری باید زندگی کنند و از این راه متمتع می‌شوند محل تردید نیست که حقوق آنها هم باید با همین تناسب برود بالا بنابراین. این فکری که اصولا دولت در این لایحه متوجه شده که برای بازنشستگان و مستمری بگیران ورثة شهدا بهمین تناسب حقوق آنها را بالا ببرد بسیار کار خوبست فقط مخالفت بنده با این لایحه از دو جهت است یکی از جهت اینکه چرا دولت یک لایحه اختصاصی برای وزارت جنگ و ژاندارمری آورده در حالیکه این فکر باید برای همه مستخدمین دولت شده باشد (صحیح است) همه مستخدمین دولت متعلق به این مملکت و مردم و ملت هستند و دولت در درجه اول خودش بایستی قدم تبعیض آمیز بر ندارد دولت باید تمام مستخدمین خودش را بیک چشم نگاه بکند بنده معتقد هستم که مجلس شورای ملی در این موضوع توجه عاجلی بکند و اگر موافقتی هست در همین ماده واحده بیاورد و این نظر اصلاحی خودش را نبست به کلیه بازنشستگان و مستمری بگیران که این بدبخت ـ‌ها هم در همین کشور خدمت و زندگی کرده‌اند و امروز زندگیشان در نتیجه اضافه حقوق‌ها بالا رفته فکری بکند این یک جهت بود که ایراد من از جهت جنبه‌اختصاصی و تبعیض این لایحه بود من معتقدم قوانین بایستی جنبة تعمیمی داشته باشد تا همه ملت منتفع بشود ایراد دوم من این است که ما آمدیم گفتنیم که حقوق بازنشستگی زیاد بشود بنده هم موافقم ولی آقایان بهتر مسبوقند که صندوق بازنشستگی یک محلی است مجموعه ایست که از وجوهی که از کسور حقوق مستخدمین دولت گرفته می‌شود و آنجا گذاشته می‌شود خود صندوق بازنشستگی که دولت نیست عوائد خاص ندارد که بتواند بالا ببرد یا پائین بیاورد شما آمده‌اید از صندوق بازنشستگی طبق این ماده واحده می‌خواهید باین بازنشسته‌ها یا اشل جدید حقوق بدهید ولی بهیچ وجه محل پرداخت آنرا تأمین نکرد ـ اید در حالیکه ما در کمیسیون دادگستری را حق بدهیم که مطابق اشل جدید از حقوق بازنشستگی استفاده بکنند برخوردیم باین اشکال که چه جور از اشل جدید بآنها حقوق بدهیم یک ماده اضافه کردیم باین لایحه اصلاح دادگستری جناب آقای دکتر شاهکار شاید یادشان باشد آنجا وقتی خواستیم کارمندان دادگستری را حق بدهیم که مطابق اشل جدید از حقوق بازنشستگی استفاده بکنند برخوردیم به این اشکال که چه جور از اشل جدید بآنها حقوق بدهیم یک ماده اضافه کردیم به این لایحه اصلاح تشکیلات دادگستری که کسانی که از اشل جدید استفاده می‌کنند بایستی آن مابه التفاوت را بپردازند که محل پیدا بشود حالا که جناب آقا بهادری اینجا توضیح دادند که گویا در کمیسیون بودجه صحبت کرده است محل صرفه جوئی وزارت جنگ پرداخت بشود اگر هم چو چیزی هست بنده معتقدیم که در متن لایحه قید بشود برای اینکه صحیحی نیست مجلس شورا ملی یک قانونی وضع کند که محل آن معلوم نباشد اگر خاطر تان باشد در دوره هجدهم و وقتی ترمیم حقوق دبیران و آموزگاران را وضع کردیم بنده اینجا گفتم نباید حواله روی یخ داد باید محلش را تأمین کرد که مجلس شورای ملی قوانینش را قابل اجرا باشد حالا هم اینجا ما می‌خواهیم برای بازنشستگان ورثه شهدا یک حق بیشتری بدهیم بایستی محلش را تأمین بکنیم تا این قانون قابل اجرا بشود (کیکاوسی ـ در تبصره ۳ هست) در تبصره ۳ بنده این مطلب را که در تبصره ۳ هست می‌خوانم
‹‹ حقوقی که در موقع بازنشستگی مطابق مقررات قوانین مربوطه تعلق می‌گیرد از صندوق بازنشستگی ما به التفاوت از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد ›› این صحیح است در صورتیکه این هم تأمین شده باشد بنده عرضی ندارم فقط عرض بنده و اشکالم از نظر اصل موضوع این بود که خوبست این لایحه جنبةعمومی داشته باشد و جنبة خصوصیش برداشته بشود و همه باز نشسته‌ها چون در تمام وزارت خانه‌ها ای صرفه جوئی هست همین محلی که برای وزارت جنگ پیدا کردیم گفتیم از محل صرفه جوئی چون در تمام وزارتخانه‌ها و مؤسسات صرفه جوئی هست این را تعمیم بدهیم برای تمام وزارت خانه و مؤسسات و همه بازنشستگان آنها طبق اشل جدید متمتع بشوند و بهشا حق داده بشود و محلش هم همین طوری که فکر کردیم در این لایحه از محل صرفه جوئی باشد و تفاوت آن بهشان دادن بشود
رئیس ـ آقای معاون وزارت دارائی
معاون وزارت دارائی (انواری) ـ نظر جناب آقای عمیدی نوری این بود که این قانون تعمیم داده شود برای کلیه بازنشستگان و بنده حضورشان عرض می‌کنم که اگر خاطر تان باشد سال گذشته برای کلیه بازنشستگان کشور یک تفاوتی قائل شدیم مطابق قانون بودجه اختیاری به کمیسیون داده شده بود و کمیسیون بودجه مطابق آن اختیار با پیشنهاد دولت یک مبلغی که مطابق آن نظر آن تفاوت فیمابین بازنشستگان قدیم که از اشل‌های جدید استفاده نگرده بودند و بازنشستگان فعلی و حقوق فعلی آن تفاوت را پرداختیم حتی بوراث پرداختیم و تا دودی کمک شد به آنان مال وزارت جنگ هم قانونش و بازنشستگی شان علیحده است و صندوقشان هم علیحده است ربطی بصندوق بازنشستگی کارمندان کشور ندارد باین جهت از صندوق خودشان داده می‌شود ارتباط به صندوق بازنشستگی کشور ندارد و تفاوت وجوه بازنشستگی را از همان صندوق خودشان استفاده می‌کنند.
رئیس ـ آقای دکتر پیرنیا.
دکتر پیر نیا ـ بنده راجع به این لایحه می‌خواستم که توجه آقایان را چند موضوع جلب بکنم یکی این که طبعاً احساس میفرمائید که با تصویب این لایحه یک باب جدیدی در بودجه کشور باز خواهد شد وی ک فصل جدیدی بر فصول سنگینی که فعلا در بودجه کشور وجود دارد اضافه خواهد شد و آن فصلی خواهد بود تحت عنوان ترمیم حقوق بازنشستگان و باید فهمید که آیا با این وضع و با این سنگینی بودجه تا چه حد دولت می‌تواند مسئولیت تأمین زندگی بازنشستگان را بعهده بگیرد در صورتی که برای تأمین زندگی کارمندانی که الان در دستگاه‌های دولتی مشغول کار هستند و زحمت می‌کشند و در ابتدای مراحل زندگی هستند و باید زندگی خودشان را تأمین بکنند و اولاد خودشان را تربیت بکند و بمرحله کار کردن برسانند آیا اینها ضرورت و لزوم بیشتری دارد یا تأمین حقوق بازنشستگان (مشایخی ـ هر دو) اجازه بفرمائید حالا موضوعی که پیش آمده موضوعی که بنده می‌خواستم عرض کنم این است در این که حقوق بازنشستگی امروزه کفاف تأمین مخارج اشخاصی که باز نشسته شده‌اند نمی‌کند تردیدی نیست منتهی باید ببینیم چرا این وضع پیش آمده است این وضع روی سوء اداره صندوق بازنشستگی از لحاظ مالی پیش آمده در همه جای دنیا صندوق بازنشستگی چون بتدریج ارزش پول کم می‌شود و مجبور است که حقوق‌های بیشتری بپردازند جهد می‌کند و سعی می‌کند از سرمایهای که در اختیار دارد طوری استفاده بکند طوری بهره برداری بکند و طوری در اموال غیر منقول آنا را بکار بیندازد که روز بروز ارزش دارائیش تطبیق بکند یا ارزش پول آن زمان یعنی دویست تومانی که در بیست سال پیش گرفته باید امروز طوری عمل کرده باشد صندوق بازنشستگی که این دویست تومان ده هزار تومان دارائی را نمایش بدهد منتها این کار نشده نه تنها در دستگاه ارتش نشده در دستگاه صندوق بازنشستگی دولت هم نشده همینطور پول را نگهداشته‌اند که با بالا رفتن قیمت‌ها و پائین آمدن ارزش پول ارزش سرمایه بازنشستگی مردم بتدریج پائین آمده حالا ناچارم در جاهای دیگر که این پیش می‌آید باز هم می‌گذارد در بودجه دولت بطور بارز چیزی اضافه بشود یک قانونی پیشنهاد کنند که سرمایه صندوق بازنشستگی یک مبلغی یکجا اضافه بشود که دیگر هر ساله یک باب جدیدی در بودجه دولت افتتاح نشود فعلا صندوق بازنشستگی شما با سرمایهای که دارد بعلت سؤئد اداره مالی که در عرض این مدت داشته است به این وضع افتاده که تعهدات خودش را بوضع آبرومند نمی‌تواند بپردازد و طبعاً دولت باید فکر بکند یکی این که برا ادارة صندوق بازنشستگی یک ترتیب صحیحی بدهد که بعداً دیگر این وضع پیش نیاید و صندوق باز نشستگی بتواند تعهدات خودش را انجام بدهد دوم این است که بجای اینکه در بودجه چیزی اضافه کند یک مبلغی یکجا بر سرمایه صندوق بازنشستگی اضافه کند که دائماً هر ساله یک مبلغی بر بودجه اضافه نشود و صندوق بازنشستگی بتواند تعهدات خودش را انجام بدهد اگر غیر از این بفرمایئد موافقین قیام بفرمایند اولا مطابق اصول فنی اداره صندوق بازنشستگی اینطور درست نیست برای اینکه کسی که بازنشسته شد باید از بودجه دولت خارج بشود سابقاً همه اش می‌گفتند که آقا یک موقعی عده‌ای بازنشسته می‌شوند و از بودجه به دولت کسر می‌شوند و دولت راحت شود از این کارمندان زائد حالا شما بعهده گرفته‌اید که در مورد
+کارمندان باز نشسته هم مثل کارمندان عادی عمل بکنند این بکلی نقض غرض است باز نشسته شدن معنیش این است که از کادر تعهدات دولت خارج شود و بیفتد در کادر تعهدات صندوق بازنشستگی حالا صندوق بازنشستگی شما توانائی و قدرت ندارد اشکالی ندارد یک طرحی بیاورید دو میلیون تومان سه میلیون تومان برای یک مرتبه بصندوق بازنشستگی کمک بکنید و نگذارید که این باب جدید به ابواب بودجه کشور افتتاح بشود این پیشنهاد بنده بود.
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ(منشی کمیسیون بودجه)ـ جناب آقای دکتر پیر نیا نکاتی را بیان فرمودند که بنده با اجازه آقایان توضیح عرض می‌کنم یکی راجع به حق تقدم کارمندانی بود که فعلا مشغول خدمت هستند اصولا این حق تقدم وجود ندارد برای اینکه کسی که کار خودش را هم کرده روزی هم که از خدمت مرخص شده با یک قدردانی از حسن انجام وظیفه اش خداحافظی کردند بنابراین او امتحان خودش را بسهم خودش داده و هنوز هم در نظر ملت ایران باید محترم شمرده بشود و کنار گذارده نمی‌تواند محسوب بشود (صحیح است) قسمت دیگر که اشاره فرمودند که کارمندان شاغل مخارجی دارند برای مصارف هزینةاولاد و غیره بنده تصور می‌کنم بازنشستگان بیشتر باین درد مبتلا هستند (مشایخی ـ هر دوشان گرفتارند) در این قسمت هم نباید اینها را محروم و مأیوس کرد و اصولا با توجه بحقوق و سایر مزایائی که اشخاص در دستگاهها آزاد و مستقل دریافت می‌کنند مأمورین دولت بخصوص ارتشی‌ها نسبت بآنها خیلی کمتر دریافت می‌دارند یک تفاوت هست و آن اطمینان بدستگاه دولت است که بعداً زندگی آینده آنها و حق اولادشان را تأمین خواهد کرد (صحیح است) اگر در مدت حیات آنها طوری عمل بشود که این امید سلب بشود بنده گمان می‌کنم خود کارمندان دولت بخصوص ارتش باید بفکر بیفتد که تأمین آتیه بعهده خودشان خواهد بود و این اصلی درست نیست و اما مطلبی که بکمیسیون بودجه ارتباط پیدا می‌کند آنچه که در این مورد پرداخت خواهد شد صرفاً از صندوق بازنشستگی ارتش برداشت می‌شود و تحمیل جدیدی به بودجه کشور نیست اگر ما به التفاوت ما به التفاوت هم صرفاً از محل صرفه جوئی بودجةوزارت جنگ و ژاندارمری خواهد بود این هم تحمیل نخواهد شد (سراج حجازی ـ از بودجه است) از صرفه جوئی است.
رئیس ـ صحبتتان را بفرمائید.
رامبد ـ در قسمت آخر اشاره‌ای فرمودند که یک راهنمائی فنی بود بر اینکه سرمایه صندوق بازنشستگی آنقدر اضافه بشود که از سود حاصله از این سرمایه بتوان این امور را تأمین کرد الساعه در خدمت جناب آقای انواری و تیمسار معاون وزارت جنگ یک محاسبه کوچکی کردیم تقریباً پانصد میلیون تومان لازم است باین سرمایه اضافه بشود که صندوق با سود آن بتواند این هزینه را تأمین کند و این در حال حاضر برای دولت میسر نیست.
رئیس ـ آقای فولادوند.
فولادوند (مخبر کمیسیون نظام)ـ از نقطه نظر فنی بنده خواستم تعرض آقایان برسانم و معاون محترم وزارت جنگ هم تشریف دارند اثبات شئی نفی ماعدا نمی‌کند آقایانی که با این لایحه موافقند و قسمتی از پیشنهاد جناب آقای دکتر پیر نیا این بود ه باید نسبت بصندوق بازنشستگی اینکار‌ها را کرد حالا این لایحه مطرح است ممکن است آن پیشنهاد را دولت بعداً در ضمن یک لایحه دیگر بدهد یک نکته دیگر هم این است که اصولا وزارت جنگ و ژاندارمری با هم یک بودجه دارند و دوایر دولت و وزارتخانه‌ها یک بودجه علیحده‌ای دارند که آنها از بودجه خودشان استفاده می‌کنند و دستگاه وزارت جنگ و ژاندارمری هم جداگانه از بودجه خودشان باین دلیل لایحة آن علیحده تقدیم شده است.
رئیس ـ چون دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادات که رسیده قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم
در تبصره ۱، افسران و درجه داران شهربانی نیز اضافه شود ‹‹ دکتر محمد شاهکار ››
رئیس ـ آن دو پیشنهاد دیگر یکی مال آقای صفاری است که قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
تبصره ـ دولت مکلف است برا اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی و مستمری افسران و درجه داران و همردیفان شهربانی کل کشور هم لایحة مناسبی در ظرف مدت دو ماه تهیه و تقدیم مجلس شورای ملی نماید که پس از تصویب بموقع اجرا گذارده شود ‹‹ صفاری ››
رئیس ـ پیشنهاد سوم از آقای مشایخی است که قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر ماده واحده اضافه شود
تبصره ـ کارمندان شهربانی مشمول مقررات این قانون خواهند بود‹‹ مشایخی ››
رئیس ـ تصور می‌کنم آن اولی که آقای دکتر شاهکار پیشنهاد کرده‌اند نظر هر دو آقایان را تأمین می‌کند آقای صفاری پیشنهاد کرده‌اند که لایحه که در ظرف دو ماه تهیه بشود ایشان پیشنهاد می‌کنند که الان اضافه بشود (عده‌ای از نمایندگان ـ پیشنهاد خرج است) از صندوق بازنشستگی است پیشنهاد خرج نیست آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار ـ یکی از آقایان گفتند که این پیشنهاد، پیشنهاد خرج است و حال اینکه دقت نفرمودند بنده نوشتم در تبصره یک اضافه بشود
رئیس ـ تبصره ۱ را بخوانید.
دکتر شاهکار ـ پیشنهاد بنده این است که در تبصره ۱ افسران و درجه داران شهربانی نیز اضافه شود ماه واحده می‌گوید ‹‹ هر نوع تغییری که در میزان حقوق افسران و درجه داران و افراد و همردیفان شاغل خدمت در ارتش و ژاندارمری داده شده بهمان تناسب بحقوق بازنشستگان و مستمری بگیران و خانواده شهدا و در گذشتگان ارتش رو ژاندارمری که از صندوق بازنشستگی استفاده می‌نمودند نیز علاوه می‌گردد ›› اگر بنده گذاشته بودم افسران شهربانی البته فرمایش آقایان وارد بود البته پیشنهاد خرج بود غده تبصره یک که نوشته شده است که‹‹ دولت مکلف است لایحه‌ای برا ترمیم حقوق افسران و درجه داران و افراد و همردیفان شاغل خدمت در ارتش و ژاندارمری تقدیم مجلس شورای ملی نماید و در همان لایحه بهمان تناسب حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران و خانواده شهدا و در گذشتگان ارتش و ژاندارمری که استفاده می‌نمودند در نظر گرفته پیشنهاد نماید ››
اینجا بنده اضافه کردم که حقوق افسران و درجه داران شهربانی نیز اضافه شود رفع این ایراد شد و بنده ضمناً می‌خواستم اینجا موضوع را تذکر بدهم در مدتی که این لایحه اینجا مطرح شد مخالفتی با لایحه نشد علت عدم مخالفت با این لایحه این نبود که واقعاُ لایحه درست است چون به ماده واحده لایحه ایراد قضائی وارد است که وارد بحث آن نمی‌شوم علت موافقت این است که وضعیت مردم بقدری بد است که در لایحه‌ای برای ترمیم حقوق بیاید آقایان نمایندگان مجلسین که اطلاع دارند بوضع بد مردم موافقت می‌کنند از این جهت بنده امروز آمدم آقای حشمتی را دیدم و آقای ذوالفقاری را دیدم و امیدوارم این قضیه عملی یشود و هیچ ایرادی ندارد حالا که فکر ی کرده‌اند برای افسران ارتش و ژاندارمری در همان موقع افسران پلیس هم که جزء کادر انتظامی مملکت هستند و واقعاً جزء قوای تأمینیه هستند این قسمت هم اضافه شود تا اینکه اقلا یکی از هزاران تبعیضاتی که می‌شود جلوگیری بشود و تقاضا می‌کنم چون پیشنهاد خرج نیست موافقت بفرمایند که در تبصره اضافه بشود افسران و همردیفان شهربانی چون ما در ماده واحده نمی‌توانیم اضافه کنیم.
رئیس ـ آقای دکتر امیر حکمت
دکتر امیر حکمت ـ بنده فقط خواستم یک توضیحی عرض کنم قسمت شهربانی از لحاظ درجه با قوای انتظامی یعنی وزارت جنگ و ژاندارمری تطبیق می‌کند اما از لحاظ وضعیت حقوق و از لحاظ استخدام بکلی متفاوت است شهربانی جزء کادر کشوری است و درجات دخلی و حقوق آنها ندارد آنها مانند سایر دستگاهها و وزارتخانه‌ها رتبه دارند بنابراین نمی‌توان آنها را مشمول این تبصره قرار داد و این بکلی متمایز است و قابل این نیست که با هم جمع بشود البته بنده معتقد هستم که نسبت بمتقاعدین سایر وزارت خانه‌ها باید حتماُ چنین رویه‌ای اتخاذ بشود دولت هم کاری بکند و البته شهربانی هم جزء آنها خواهد بود ولی ارتباطی بکار وزارت جنگ و ژاندارمری ندارد.
رئیس ـ آقای انواری
معاون وزارت دارائی ـ این لایحه که برای وزارت جنگ و ژاندارمری تهیه شده است برای این است که از لحاظ رتبه و درجه و میزان حقوق یکی هستند صندوقشان هم علیحده است ارتباط بصندوق بازنشستگی کشور ندارد ولی شهربانی تابع مقررات اداری است و صندوقشان هم جزء صندوق بازنشستگی کل کشور است و نمی‌شود با این قسمت در یک جا جمع کرد از طرف دیگر می‌خواستم خدمت آقایان عرض کنم که دولت لایحه‌ای تهیه کرده است و عنقریب بمجلس نقدیم خواهد کرد برای وضعیت بازنشستگان سایر قسمت‌های کشوری که اگر او بیاید نظر آقایان را تأمین می‌کند (صدر زاده ـ شامل کارمندان شهربانی هم می‌شود ؟) شامل کارمندان شهربانی هم می‌شود (حشمتی ـ اینقدر تبعیض نکنید برای عموم کارمندان وزارتخانه‌ها فکر کنید)
رئیس ـ پیشنهاد آقای صفاری هم خوانده می‌شود تصور می‌کنم که با این ترتیب شاید پیشنهاد ایشان مناسبتر باشد چون می‌گوید دولت مکلف است بعد از دو ماه لایحه را بیاورد پیشنهاد ایشان قرائت می‌شود دولت مکلف است برای اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی و مستمری افسران و درجه داران و همردیفان شهربانی کل کشور هم لایحه مناسبی در ظرف مدت دو ماه تهیه و تقدیم مجلس شورای ملی نماید که پس از تصویب بموقع اجراء گذارده شود ‹‹ صفاری››
صدر زاده ـ بنده هم پیشنهادی داده‌ام بفرمائید قرائت شود
رئیس (آقای صدر زاده هم پیشنهادی داده‌اند که تعمیم داده‌اند تمام کارمندان دولتا (صحیح است)
+پیشنهاد ایشان قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
تبصره ۴- دولت مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون مطالعات لازم نموده برای اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی کارمندان و مستخدمین بازنشسته کشور لایحه‌ای تهیه و بمجلس شورای ملی تقدیم نماید. صدر زاده (صحیح است)
رئیس ـ پیشنهاد آقای صفاری دو ماه مدت دارد و مربوط بافسران شهربانی است و این پیشنهاد ششماه برای تمام کارمندان کشور (عده‌ای از نمایندگان ـ آن صحیح است) نظر شما هم آقای دکتر شاهکار ضمن این پیشنهاد تأمین می‌شود؟ دکتر شاهکار یک توضیح مختصری بعنوان مخالف با این پیشنهاد عرض می‌کنم
رئیس ـ اول بگذارید توضیح بدهند آقای صفاری بفرمائید توضیح بدهید.
صفاری ـ پیشنهادی که بنده تقدیم مجلس کردم خیلی امر ساده است البته خیال می‌کنم یکی از بهترین کارهای دولت این بوده که برای بازنشستگان افسران ارتش و ژاندارمری که در گذشته بازنشسته شده‌اند و تفاوت حقوقشان با بازنشستگان جدید خیلی است بسیار کار خوبی کرده‌اند که این لایحه را آورده‌اند که وضع زندگی آنها تأمین بشود ولی معتقدم که این عمل را باید یک قدری بیشتر بسط داد همانطور که جناب آقای صدر زاده فرمودند برای تمام کارمندان دولت هم لایحه‌ای بهمین ترتیب بیاورند که ضدیتی بالاخره ایجاد نشود این لایحه چون وابستگی به نیروی انتظامی داشت بنده بسط دادم پیشنهاد مخصوصی برای مأمورین شهربانی دادم که الحق با تصدیق آقایان زحمتکش هستند و از لحاظ خدمت هم تفاوتی با سایرین ندارند و حتی وضع اکثر این افسران شهربانی بسیار نامناسب است مخصوصاً آنهائی که قبل از ۳۴ بازنشسته شده‌اند و باید بحقوقشان اضافه بشود خواهش می‌کنم آقایان موافقت بفرمائید و این بهیچوجه تباینی با پیشنهاد جناب آقای صدر زاده ندارد ایشان تعمیم دارند نسبت بتمام مستخدمین دولت و بنده هم برای شهربانی پیشنهاد کردم که کاربر خدمتی آنها خیلی متفاوت است و درست است که کسور بازنشستگی آنها تسلیم بازنشستگی کل کشور می‌شود ولی از جهات دیگر با سایر مستخدمین کشور تفاوت دارد و اگر اینطور باشد بنظر بنده مناسب خواهد بود و اگر هم البته در آن پیشنهاد آقای صدر زاده ذکر شود افسران و همردیفان شهربانی منظور بنده تأمین است.
رئیس ـ آقای سعید مهدوی
سعید مهدوی ـ همانطوری که عرض شد ژاندارمری و قشون از نقطه نظر درجه هم یکی هستند اگر چه ژاندارمری جزو وزارت کشور است این موضوع در کمیسیون بحث شد با اینکه وزیر کشور امضا کرده بود گفتیم مورد ندارد که امضای وزیر کشور در زیر این لایحه باشد چون صندوق باز نشستگی ارتشی هست و این پیشنهاد آقای صدرزاده بعقیدة من یک توصیه ایست که بدولت می‌شود و البته خیلی بجا خواهد بود دولت این فکر را بکند و برای تأمین بازنشستگی افسران و کارمندان شهربانی و کارمندان دولت فکر جدی بکند که واقعاً یک آسایش خاطری برای آنها بشود توصیه‌ای که مشمول این لایحه نباشد بنظر بنده بسیار بجا است.
رئیس ـ آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار ـ بنده تصدیق می‌کنم که پیشنهاد تیمسار صفاری و همچنین پیشنهاد آقای صدر زاده … (صدر زاده ـ که نگذاشتند بخوانند و توضیح بدهم این را هم اضافه بفرمائید) از نظر کلیات بدرجات بهتری است از اینکه بگوئیم اضافه شود افسران شهربانی ولی جناب آقای صدر زاده در جلسه ۱۹ فروردین ۱۳۳۵ جنابعالی یکی از اشخاصی بودید که به تبصره ۲۵ قانون بودجه رأی دادید آن تبصره این است که دولت مکلف است لایحه یکنواخت کردن حقوق مستخدمین دولت را بیاورد تا امروز که روز هشتم آبان ماه است این لایحه را نیاورده آقا این دولت مکلف است سانکسیونی ندارد و نمی‌کند، چرا پیشنهاد می‌کنید دولت مکلف است و اجرا نکرد حضرت عالی با کمال حسن نیت پیشنهاد میفرمائید دولت مکلف است یا تیمسار عزیز حتی این دو ماه که پیشنهاد فرمودید بسر مبارک دولت نخواهد کرد از این نظر رتبه و درجه یکی نیست بنده اینقدر که می‌فهمم که از نظر رتبه و درجه یکی نیست عرض کردم که اینها جزء قوای انتظامی هستند و این دستگاه تبعیضی را که درست کرد باید بردارید حالا اگر آقای صفاری یا آقای صدر زاده عقیده شان این است که برای یکدفعه این امری که مجلس می‌دهد این را دولت اطاعت خواهد شد خواه برای یکسال و خواه برای دو ماه بنده عرضی ندارم در ظرف دو ماه، سه ماه، شش ماه، ولی باین جهت که الان در آبان ماه هستیم و هنوز آن دولت مکلف است اجرا نشده و دولت به این مکلف است اهمیت نمی‌دهد اما اگر عقیده دارید که عملی می‌شود بنده هم تابع نظر آقا هستم و پیشنهاد خودم را تبدیل می‌کنم به پیشنهاد آقا ولی اگر عملی نمی‌شود فعلا این موضوعی که آقایان دردسترسشان است از این صرفنظر نفرمایند و الا این شش ماه هرگز بجائی نخواهد رسید.
رئیس ـ از پیشنهاداتی که رسیده پیشنهاد آقای صدر زاده اعم است شامل کارمندان هم می‌شود ممکن است ۶ ماه راه هم با موافقت آقای صفاری به چهار ماه تقلیل بدهند و آقای صدر زاده هم توضیحاتشان را بدهند و همان را رأی بگیریم. بفرمائید آقای صدرزاده توضیحات خودتان را بدهید.
صدرزاده ـ پیشنهاد این است دولت مکلف است ظرف ۶ ماه از تاریخ تصویب این قانون مطالعات لازمه نموده برای اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی کارمندان و مستخدمیم بازنشسته کشوری لایحه‌ای تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم نماید بنده برای توجیه این پیشنهاد لازم میدانم که یک دو تذکر بعرض آقایان نمایندگان برسانم و اشاره‌ای هم دارم به نکاتی که جناب آقای دکتر پیر نیا فرمودند اول آنطوری که فرمودند سطح قیمت‌ها بتدریج بالا رفته بنابراین یک حقوق دویست تومانی برای یک مستخدم بازنشسته رتبه ۹ کافی نیست یا باید سطح قیمت‌ها را پائین آورد یا باید نسبت بحقوق بازنشستگی آنها فکری کرد و ترمیم کرد اما اینکه فرمودند مستخدمین فعلی و آنهائی که در سر خدمت هستند تقدم دارند بر متقاعدین، من اگر تقدم آنها را قائل نباشم اقلا میدانم در یک ردیف هستند برای اینکه او دورةخدمتش را بپایان رسانیده و آنهائی که سرخدمت هستند باید بدانند که بعد از آنکه پیر شدند و متقاعد شدند معیشت آنها تأمین است والا آنها آنطور که باید رغبت و تشویق در خدمتگزاری پیدا نخواهند کرد اما آن چیزی که باعث شد بنده این پیشنهاد را دادم البته این فکر ترمیم حقوق که معلوم شد یک فکر اساسی است و باید شامل همه مستخدمین دولت بشود چون قشون در یک صف خدمت به ممکلت و مردم می‌کند قاضی در یک صف آموزگار در یک صف کارمند دارائی هم در یک صف همه اینها برای مملکت یکسانند از نقطه نظر خدمتگزاری و هیچ منطق ندارد که اگر کسی دو فرزند داشته باشد برای یک فرزند مزایائی قائل بشود و آن فرزند دیگر را محروم بکند این علاوه بر اینکه با عدالت تطبیق نمی‌کند ممکن است اختلاف نظری ایجاد بکند از طرف دیگر هم البته دولت باید مطالعه بکند اینکار را، اینست که بنده پیشنهاد کردم و مدت را نوشتم شش ماه و برای اینکه تطبیق بکند با نظر جناب آقای صفاری تقلیلش می‌دهم برای چهار ماه نکته‌ای که جناب آقای دکتر شاهکار فرمودند در یکی از مواردی که دولت مسئولیت پیدا می‌کند مسامحه در اجرای قوانین است مسامحه چیست؟ مسامحه این است که وقتی تکلیف برایش معین می‌کنند تکلیفش را انجام ندهد (دکتر جهانشاهی ـ بجای ایجاد تکلیف جدید همان تکلیف قبلی را بخواهید) (عمیدی نوری ـ پیشنهاد را دو مرتبه بخوانید) دو مرتبه می‌خوانم دولت مکلف است ظرف چهار ماه از تاریخ تصویب این قانون مطالعات لازم نموده برای اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی کارمندان و مستخدمین بازنشسته کشوری لایحه‌ای تهیه و بمجلس شورای ملی تقدیم نماید (صفاری ـ و همچنین کارمندان شهربانی) کشوری اعم است از شهربانی و قضائی و دبیری کلمه عموم می‌گذاریم کافی است.
رئیس ـ شهربانی را علاوه کنید.
فضائلی ـ چون نقصی دارد مخالفم رئیس ـ آقای فضائلی مخالفید بفرمائید توضیح بدهید.
عمیدی نوری ـ کلیه بازنشستگان را ذکر بفرمائید.
فضائلی ـ در گذشتگان را اگر اضافه کنند بنده عرضی ندارم.
رئیس ـ یکبار دیگر قرائت می‌شود که آقایان توجه بفرمایند
(بشرح زیر قرائت شد)
دولت مکلف است ظرف چهار ماه از تاریخ تصویب این قانون مطالعات لازم نموده و برای اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی کلیه کارمندان و مستخدمین بازنشسته کشوری لایحه‌ای تهیه و بمجلس شورای ملی تقدیم نماید.
رئیس ـ آقای فضائلی
فضائلی ـ مخالفت بنده با پیشنهاد جناب آقای صدر زاده از جهت نقصی است که در این پیشنهاد بنظر بنده می‌رسد و آن عبارت از اینست که اگر دقت فرموده باشید در خود تبصره علاوه بر فکری که برای بازنشستگان و ترمیم حقوق آنها شده است بعبارت علیحده راجع بوظایف درگذشتگان بازنشستگان فکر شده و ذکر شده است در همان تبصره‌ای که برای ارتش و ژاندارمری مطرح است ولی در این جا فقط برای بازنشستگان ذکر شده است و چون فقط برای بازنشستگان صحبت شده و برای آنهائی که در خدمت مرحوم شده‌اند و امروز صغار آنها مانده‌اند برای آنها فکری نشده است از این جهت باید برای آنها هم فکری بشود و آنها هم استفاده بکنند و بایستی کلمه‌ای اضافه بشود به آن قسمت تا جبران بشود و بنده پیشنهاد خواهم کرد.
رئیس ـ آقای رامبد.
رامبد ـ البته مذاکرات موافق و مخالفی در مورد اینکه افسران بازنشسته و کارمندان شهربانی هم منضم باین لایحه بشود یا نشود شد ولی برای اینکه خاتمه داده شود همانطوری که چندی نفر از آقایان فرمودند صراحتاً باید عرض کنم وضع قانون در صورتی مثمر ثمر است که فکر
+انجام و اجرای آنهم شده باشد جناب آقای بوشهری این مطلب را اشاره کردند و ما هم باید بخاطر بیاوریم که اصولا شهربانی صندوق بازنشستگیش جزء صندوق بازنشستگی کشوری است و بما به التفاوتش هم معلوم نیست که از کجا باید پرداخت بشود پس با اجازه آقایان آن موضوع منتفی است (صفاری ـ نخیر آقای منتفی نیست) اما موضوعی که جناب آقای صدر زاده فرمودند راجع به یکسان نمودن خدمت در حالی که نهایت احترام را نسبت بخدمتگزارن کشوری همه داریم شکی درش نیست ولی اجر دیگران را هم نباید خراب کنیم نمیدانیم جناب آقای صدر زاده خدمت سربازی فرموده‌اند تشریف برده‌اند یا نبرده‌اند ـ (همهمه نمایندگان) مختصری فرق دارد در کاخ‌های رنگی شهر تهران یا سایر شهرستانها نشستن تا وسط سرما بالای قله بودن و برف و سرما خوردن این یک خورده فرق دارد در خاتمه همانطوری که جناب آقا فضائلی اشاره فرمودند نسبت بوظیفه یا مستمری کسانی که در گذشته‌اند و اولادشان از این حقوق وظیفه یا مستمری استفاده می‌کنند در تبصره جناب آقای صدر زاده باید پیش بینی شود و استدعا می‌کنم که اضافه شود در خاتمه برای این که کار روشن و مثبتی انجام شده باشد لایحه بطوری که طرح شده و در سه کمیسیون مذاکرات کافی شده تصویب شود و پیشنهاد جناب آقای صدرزاده و سایر پیشنهاد‌ها هم علحده بدولت ابلاغ بشود چون هیچ رتطی بهم ندار چون وزارت جنگ مأمور اجرای این لایحه است و آن وقت در پائین این لایحه هم که دولت مکلف است این کار را بکند این درست نیست.
رئیس ـ پیشنهاد آقای صدر زاده قرائت می‌شود تا رأی گرفته شود
(بشرح زیر مجدداُ قرائت شد)
دولت مکلف است ظرف ۴ ماه از تاریخ تصویب این قانون مطالعات لازم را نموده (همهه نمایندگان ـ مطالعه لازم ندارد)
(مجدداُ پیشنهاد بشرح زیر قرائت شد)
دولت مکلف است ظرف چهار ماه از تاریخ تصویب این قانون برای اصلاح و ترمیم حقوق بازنشسته کشوری و شهربانی لایحه‌ای تهیه و بمجلس شورای ملی تقدیم نماید صدر زاده
رئیس ـ حالا پیشنهادی دائر بسکوت لایحه رسیده که قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت می‌شود)
پیشنهاد می‌کنم لایحه مطروحه مسکوت بماند ‹‹ ارباب››
رئیس ـ آقای ارباب
مهدی ارباب ـ پیشنهاد جناب آقای صدر زاده فی حد ذاته بسیار خوب پیشنهادی است اما با تجربه زیادی که ما داریم در این ادوار قانون گذاری این موضوع می‌رود در بوته فراموشی و فردا افسران شهربانی پلیس هائی که وظیفه سنگینی را در این کشور انجام می‌دهند و حتی سر چهار راهها زیر اتومبیل می‌روند و می‌میرند اینها فردا در انجام وظیفه یک قدری ممکن است حق داشته باشند که گله کنند بگویند چرا تبعیض شده است (دکتر جهانشاهی ـ آقا تمام مردم این مملکت در همین حالند) بنابراین بنده عقیده‌ام این است که هر فکری که می‌کنید برای سایر کارمندان همین حالا بکنید و پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس ـ وکیل نمی‌تواند پیشنهادی بدهد که مستلزم خرج باشد بنابراین دولت را مکلف می‌کند آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
صدر زاده ـ بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس ـ اخطار لزومی ندارد باید بفرمائید که طبق ماده ۸۲ چیزی که بشما نگفته‌اند (صدر زاده ـ چرا تحریف کردند) بسیار خوب بفرمائید
عمیدی نوری ـ حالا که لایحه مطرح است.
صدر زاده ـ بنده در ضمن بیاناتی که کردم نخواستم خدمت ارتش را نادیده بگیرم همچو بیانی نبود بنده فقط گفتنم که تمام مستخدمین دولت هر کدام در یک صفی خدمت می‌کنند معنی ندارد که ما کمک دسته‌ای را ترجیح بدهیم بر دسته دیگر.
رئیس ـ پیشنهاد اصلاحی آقای فضائلی قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد) در پیشنهاد جناب آقای صدر زاده بعد از کلمه بازنشسته کشوری و شهربانی جمله قضات وراث و درگذشتگان آنان ذکر شود (عرب شیبانی ـ موظفین را اضافه کنید)(افخمی ـ یک موظفین بگذارید کافی است)
رئیس ـ آقای فضائلی
فضائلی ـ بنده در مورد مظفین و وراث توضیحی قبلا عرض کردم و بنظر می‌رسد که کافی باشد اما در مورد تعریف مستخدمین کشوری و اینکه مثلا شامل حال لشگری نمی‌شود گاهی بذهن این می‌رسد که شامل حال قضات هم نمی‌شود (نمایندگان ـ چرا می‌شود) قضات در واقع در قانون اساسی هم یک تفکیکی هست وضع آنها فرق می‌کند از این جهت شاید احتیاج داشت وقتی که کلمه شهربانی را علیحده اسم بردند کلمه قضات را هم علیحده بیاورند بنده تصور می‌کنم که لازم باشد ولی بهر صورت قسمت موظفین لازم است آنهائی که موظف هستند بازنشسته شده و مرحوم شده‌اند غیر از آن بازنشسته‌ها هستند از این جهت این پیشنهاد را تقدیم کردم و استدعا کردم نسبت بقضات هم توجه بشود برای اینکه کلمه قضات کلمه کارمندان کشوری مترادف هستند.
رئیس ـ آنها هم کارمندند چه فرقی دارند، آقا مشایخی شهرداری هم لازم نیست اینها هم کارمندند و قضات هم لازم نیست.
فضائلی ـ پس بنده کلمه قضات را از پیشنهاد خودم حذف می‌کنم.
رئیس ـ فقط در گذشتگان را اگر آقایان موافقت بفرمایند علاوه می‌شود در پیشنهاد آقای صدر زاده (نمایندگان ـ موافقیم) بعد از کلمه بازنشسته کشوری و شهربانی جمله بوارث در گذشتگان (افخمی ـ موظفین بگذارند کافی است) بسیار خوب موظفین اضافه می‌شود آقایانی که موافقند با کلمه موظفین که اضافه بشود قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد یکی پیشنهادی آقای عمیدی نوری داده‌اند که قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید تبصره ۳ بشرح ذیل اصلاح شود. ما به التفاوت اشل جدید حقوق بازنشستگی و مستمری موضوع این قانون با اشل سابق از محل صرفه جوئیهای بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد. ‹‹ عمیدی نوری ››
رئیس ـ آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری ـ عرض کنم که پیشنهاد بنده در تعقیب عرایضی بود که در ماده واحده کردم یکی از آقایان تذکر فرمودند که در تبصره ۳ این موضوع تأمین شده بنده مطالعه کردم در تبصره ۳ دیدم با این پیشنهاد فرق زیادی دارد در تبصره ۳ محل تأمین حقوق این بازنشستگان و مستمری بگیران را از خود بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین کرده در حالی که آقایان مسبوق هستند که بودجه امسال تصویب شده و تمام شده و اقلام و ارقام بودجه هر سال هم سال قبل مطرح می‌شود و قابل تغییر نیست بنابراین اگر بکیفیتی که در تبصره قید شده که از محل خود بودجه باید پرداخت شود بنظر بنده غیر عملی است برای اینکه بودجه مملکتی را برای هر سال، سال قبل مجلس شورای ملی تصویب می‌کند و دولت مکلف است ارقام را اجرا بکند اگر صرفه جوئی در آن ارقام پیدا بشود مجبور است برگرداند و بگذارد بحساب صرفه جوئی بنده پیشنهادم را باین کیفیت اصلاح کردم که اولا محل پرداخت این از صرفه جوئی باشد که قابل اجرا باشد والا اگر الان باین کیفیت تصویب کنید این قانون تا آخر سال اجرا نمی‌شود یعنی این بازنشستگان چیزی عایدشان نمی‌شود جز همان حقوق سابق دیگر اینکه یک عبارت کلی گفته است حقوقی که در موقع بازنشستگی مطابق مقررات و قوانین مربوطه تعلق می‌گیرد این مبهم است شما آمدید طبق ماده واحده اشل را تغییر دادید گفتنید آنچه تغییرات پیدا شده در بودجه آنرا برای بازنشستگان قائل شویم این بود که بنده عرض کردم که مابه التفاوت اشل جدید حقوق بازنشستگی و مستمری موضوع این قانون چون مربوط باین قانون باید باشد نه قوانینی که بعداُ ممکن است بیاید با اشل سابق از صرفه جوئیها بودجه
رئیس ـ محل صرفه جوئیها
عمیدی نوری ـ از محل صرفه جوئیهای وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد برای این کیفیت هم اشکال رفع می‌شد و می‌توانند بپردازند و هم مطلب منجر و روشن شد که از صرفه جوئی بایستی داده شود، عبارت کلی که حقوقی که در مورد بازنشستگی مطابق مقررات و قوانین مربوطه قانون مربوطه چیست ما این ماده واحده را آوردیم عوض کردیم آن تغییری که حاصل شد کامل بود این است که موافقت بفرماید بنظر بنده این تبصره کاملتر است که بنده پیشنهاد دارم و اشکالات هم رفع می‌شود.
رئیس ـ قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
ما به التفاوت اشل جدید حقوق بازنشستگی و مستمری موضوع این قانون با اشل سابق از محل صرفه جوئیها بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد.
دکتر پیر نیا ـ این صحیح است
رئیس ـ چون نوشته شده از بودجه وزارت جنگ ایشان پیشنهاد کردند از صرفه جوئیها (عمیدی نوری ـ بودجه را نمی‌شود تغییر داد) آقای مشایخی بفرمائید
مشایخی ـ نظر جناب آقای عمیدی نوری از نقطه نظر اینکه بودجه مملکت بیشتر از این متورم نشود بسیار صحیح است (عمیدی نوری ـ اصلا نمی‌توانیم تغییرش بدهیم) اما آیا مقصود پرداخت واقعی است یا دلخوشی اگر مقصود دلخوشی دادن به بازنشستگان است که قطعاً منظور این نیست و همه معتقد هستیم که باید ببازنشستگان کمک بشود باید بک محل قطعی و ثابت و منجز برای اینکار در نظر گرفت ممکن است یکسال یکی از فصول از بودجه یا چند فصل یا تمام بودجه ارقامی صرفه جوئی شود ممکن است همه نشود کما اینکه در اغلب سنوات در وسط سنوات برای اعتبارات اضافی وزارتخانه‌ها دولت اضافه اعتبار می‌خواهد قانون که وضع می‌شود باید قوه و قدرت اجرائی آن را در نظر گرفت اگر فرض کنیم امسال از بودجه ژاندارمری صرفه جوئی شده باشد این را نباید مناط
+قرار داد که در سنوات بعد هم ممکن است صرفه جوئی داشته باشد، بنده تصور می‌کنم لایحه دولت جامعتر است این لایحه بدو قسمت تقسیم شده یک قسمت کادر مشغول خدمت هستند دو دسته دیگر مستخدمین هستند که بازنشسته شده‌اند در تبصره می‌گوید در مورد مستخدمین فعلی کادر فعلی هر وقت دولت لایحه‌ای آورد به مجلس و خواست حقوق آنها را تغییر بدهد همان میزان اضافه حقوق بازنشستگی را در بودجه منظور خواهد کرد بنابراین دولت منظورش پرداخت واقعی است و راهی جز این ندارد آن قسمت که بازنشسته شده‌اند و می‌خواهند بآنها ارفاق بکنند بایستی محل حقوقی آنها پایدار شود بنابراین آنچه را که صندوق بازنشستگی ارتش و صندوق بازنشستگی ژاندارمری در حال حاضر بنیه اش اجازه می‌دهد باید از این صندوق استفاده کرد و مازادش راه حلی بنظر نمی‌رسد جز این که در بودجه‌های سنواتی که بعداً تهیه می‌شود اعتبارش پایدار شود من تصدیق می‌کنم که از این بابت بر تورم بودجه کمک شده است اما مقصود دولت این است که باین‌ها مساعدت واقعی شده باشد و اگر بخواهیم معلق بگذاریم و موکول بوجود اعتبار مخصوص بکنیم خیلی از سنوات ممکن است مورد استفاده واقع نشد علی ایحال بنده تصور می‌کنم نظر دولت صحیح باشد.
رئیس ـ آقای انواری.
انواری (معاون وزارت دارائی)ـ نظر جناب آقای عمیدی نوری که در تبصره چهار فرمودند صحیح تر است و جامعتر ولی نقصی دارد و آن عبارت از این است که ما در این قانون میگوئیم آنچه ممکن است از صندوق بازنشستگی و اگر کسر آمد ما به التفاوت از صرفه جوئی باشد (عمیدی نوری ـ این را اصلاح می‌کنیم) قبول کردم و علت اینکه نمی‌توانیم نظر جناب آقای مشایخی را اجرا کنیم برای این است که صندوق بازنشستگی چه مال کشوری و چه مال ارتش اینها در حال ثابتی نیستند دائماً در تغییر اند هیچوقت میزان موجودی را نمی‌توان تعیین کرد که ببینیم چقدر است (مشایخی ـ اگر صرفه جوئی نبود چه خواهیم کرد ؟) اگر چنانچه صرفه جوئی نبود لایحه‌ای میاوریم با تعیین مبلغ ولی بودجه ارتش و ژاندارمری همیشه باندازة پرداخت مابه التفاوت که اگر صندوق بازنشستگی موجودی نداشته باشد از محل صرفه جوئی بپردازند وجود دارد و مانعی ندارد.
عمیدی نوری ـ جناب آقای رئیس اضافه بفرمائید کسری ما به التفاوت بنده موافقم.
رئیس ـ بسیار خوب قرائت می‌شد و رأی گرفته می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
کسری مابه التفاوت اشل جدید حقوق بازنشستگی و مستمری موضوع این قانون با اشل سابق از محل صرفه جوئیها بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ آقای معاون وزارت جنگ توضیحی دارید بفرمائید.
معاون وزارت جنگ (سرلشگرزاهدی)ـ اگر عنوان صرفه جوئیها را قرار بدهیم صرفه جوی در بودجه همیشه انتهای سال معلوم می‌شود یعنی باید از اول فروردین تا اسفند ماه چیزی اضافه پرداخت نشود تا آخر سال صرفه جوئی اگر بود بتناسب صرفه جوئی تقسیم بشود و اگر صرفه جوئی در بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری باشد آخر سال بصندوق دولت مسترد می‌کند پس این مورد را باید در بودجه دولت بگذاریم که همانطوری که حقوق ماهیانه پرداخت نیشود این مابه التفاوت هم تأدیه شود در غیر اینصورت صورت عملی بخودش نمیگرد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود پیشنهاد آقای عمیدی نوری آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد یک پیشنهاد دیگری هست از آقای دکتر پیر نیا که قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر اضافه شود:
دولت مکلف است لایحه‌ای برای تقویت و حسن اداره صندوقهای بازنشستگی بمجلس شورای ملی تقدیم نماید ‹‹ دکتر پیر نیا ››
رئیس ـ آقای دکتر پیر نیا
دکتر پیر نیا ـ بنده این پیشنهاد را دادم که توضیح دیگری راجع بعرض سابقم بدهم که بنده بهیچوجه تردیدی ندارم در اینکه حقوق بازنشستگی که الان صندوق بازنشستگی می‌تواند بپردازد کافی برای تأمین زندگی اشخاص بازنشسته نیست ولی این موضوع در اثر سوء ادارة صندوقها بازنشستگی پیش آمده و بنده اگر که اطلاع داشتم این لایحه امروز مطرح است می‌توانستم اطلاعات مفصلی راجع بطرز اداره صندوقها بازنشستگی و وضع وجوه بازنشستگی باستحضار آقایان برسانم ولی فعلا بهمین قدر اکتفا می‌کنم و تقاضا می‌کنم دولت این موضوع بازنشستگی و طرز اداره آنها را مورد توجه قرار بدهد وی ک لایحه‌ای برای این منظور بمجلس شورای ملی پیشنهاد بکند ضمناً راجع به آن قضیه پانصد میلیون تومان بنده خیال می‌کنم که آقایان در محاسبه شان اشتباه می‌کنند برای انیکه پانصد میلیون تومان از قرار صدی دوازده در سال بیش از شصت میلیون اضافه می‌شود و تصور نمی‌کنم که تفاوت این حقوق بازنشستگی سالی شصت میلیون تومان بر بودجه وزارت جنگ اضافه بکند و پیشنهاد خودم را پس می‌گیرم
رئیس ـ پس دیگر پیشنهادی نیست برای نظر مشورتی بمجلس سنا فرستاده می‌شود.
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ جلسه را ختم می‌کنیم، جلسه روز پنجشنبه سه بعد از ظهر خواهد بود بطوریکه اعلام شده آقایان تشریف خواهند آورد و صبح پنجشنبه هم جلسه نداریم
(مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد ،)
رئیس مجلس شورای ملی رضا حکمت