مذاکرات مجلس شورای ملی ۶ بهمن ۱۳۳۶ نشست ۱۶۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۶۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ششم بهمن ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- سؤال آقای مشار راجع به وضع راه‌آهن خراسان و جواب آقای وزیر راه
۳- سؤال آقای خلعتبری راجع به عدم قبول تقاضای ثبت مراتع جنگلی و جواب آقای کفیل دادگستری
۴- سؤال آقای ارباب راجع به عدم تقدیم لوایح مصوب کمیسیون مشترک دادگستری و جواب آقای کفیل دادگستری
۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای صارمی
۶- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بهداری راجع به واگذاری امور بهداری به مردم
۷- بیانات بعد از دستور آقای عمیدی نوری
۸- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و یک ربع پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱- تصویب صورتمجلس
رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غایبین با اجازه- آقایان: اخوان. سنندجی. کاظم شیبانی. یارافشار. دکتر اصلان افشار. سلطان‌مراد بختیار. سراج حجازی. آقایان. مشایخی. دکتر ضیایی. صراف‌زداه. مهندس اردبیلی. سالار بهزادی. دکتر عدل. اورنگ. موسوی. ذوالفقاری. دکتر نفیسی. عبدالحمید بختیار. بوربور. امامی‌خویی. صادق بوشهری.
غایبین بی‌اجازه آقایان: قرشی. مهندس فیروز. اریه. دکتر طاهری. کیکاوسی.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه- آقایان: تربتی. تیمورتاش. مهندس سلطانی. عرب‌شیبانی. دکتر پیرنیا. استخر.
غایبین در رأی- آقایان: ارباب. اسفندیاری. بهبهانی.
رئیس- نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲- سؤال آقای مشار راجع به وضع راه‌آهن خراسان و جواب آقای وزیر راه
رئیس- سؤالات در دستور است آقای مشار بفرمایید.
مشار- بنده سؤالی از وزارت راه راجع به وضع راه‌آهن خراسان و بهره‌برداری آن کرده‌ام و مدتی هم گذشته این سفر اخیر که به خراسان رفتم دیدم وضع به همان حال است حالا نمی‌دانم جناب آقای وزیر راه مسبوق هستند یا نه و چه جوابی می‌فرمایند.
رئیس- آقای وزیر راه
وزیر راه (سرلشگر انصاری)- به طوری که استحضار دارند در ۱۴ اردیبهشت سال جاری بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی راه‌آهن خراسان را افتتاح فرمودند از آن تاریخ بهره‌برداری از واگن‌های مسافری و باری در این راه شروع شد متأسفانه در بدو امر چون واگن‌های مسافری سفارش شده بود نرسیده بود و استقبال فوق‌العاده مردم از مسافرت با قطار موجب شد که یک مدتی تعداد مسافرین به مراتب بیش از گنجایش قطارها باشد ناچار از کلیه خطوط واگن‌های مسافری کسر شد به خط خراسان تخصیص داده شد به طوری که علاوه بر قطار عادی یک قطار فوق‌العاده هم هفته‌ای سه روز به خراسان می‌رود ولی متأسفانه این قطار فوق‌العاده هم تکافوی مسافرین را نمی‌کرد جناب آقای مشار قائم‌مقامی با اطلاعی که به وضع مسافرین داشتند چندین بار تذکر فرمودند جدیت شد و نواقصی که مشادهده فرموده بودند رفع شد یکی از نواقصی که به نظر ایشان رسیده بود موضوع فروش بلیط قطار بود و نوبت گرفتن مسافرین چون تعداد مسافرین چند برابر ظرفیت راه‌آهن بود راه‌آهن مجبور شد که نوبت برای مسافرین در نظر بگیرد یک عده اشخاص بیکار هم از این موقعیت استفاده کرده و مراجعه می‌کردند بلیط می‌خریدند و بعد به مسافرینی که عجله داشتند یا از وسط راه می‌خواستند حرکت نمایند به قیمت اضافی می‌فروختند به وسیلة شهربانی و دادگستری اقدام شد عده‌ای از این اشخاص را توقیف کردند خوشبختانه تا حدی جلوگیری شد برای رفع این نواقص نظر اصلی اضافه کردن سالن‌ها بود و خوشبختانه با اضافه شدن عواید راه‌آهن در سال جاری در حدود ۱۰۰ واگن سفارش دادیم که خوشبختانه الان چهل واگن رسیده است و بقیه هم خواهد رسید و برای سال آینده ۲۵۰ واگن سفارش دادیم که خواهد رسید و بنده شخصاً روی عقیده‌ای که به حضرت ثامن‌الائمه (ع) دارم و علاقمندم مسافرینی که به این خط می‌روند آسایش داشته باشند از هر گونه اقدام برای اصلاح وضع مسافرین کوتاهی نخواهم کرد.
رئیس- آقای مشار نظری ندارید؟
مشار- البته همین طور که فرمودید خیلی خوشوقتم که جناب آقای وزیر راه متوجه هستند ولی بدانند که هنوز هم وضع بلیط بسیار بسیار بد است و چون نمی‌خواهم عرایضی بکنم توضیح بیشتری نمی‌دهم و امیدوارم با توجه جنابعالی این اشکالات رفع شود چون الان هم که وضع عادی است و مسافر کم است وضع بلیط به همان وضع هست و بازار سیاه است لطفی بفرمایید که بازار سیاه از بین برود منتهای تشکر را دارم.
۳- سؤال آقای خلعتبری راجع به عدم قبول تقاضای ثبت مراتع جنگلی و جواب آقای کفیل دادگستری
رئیس- آقای خلعتبری
خلعتبری- در مازندران عده زیادی مردم هستند که مالک مراتعی هستند که در آن درخت هست مراتع جنگلی است و تقریباً اکثریت قریب به اتقاق آنها هم خرده مالک هستند بنده اطلاع دارم.
رئیس- سؤال‌تان از وزارت دادگستری است راجع به سؤال‌تان صحبت بفرمایید.
خلعتبری- سؤال بنده از وزارت دادگستری راجع به عدم قبول ثبت مراتع است.
رئیس- بفرمایید.
خلعتبری- بله عرض کنم این عده که درآمدمان خیلی قلیل است و حتی برای زندگی‌شان کافی نیست برای کارهای کشاورزی و فعالیت‌های کشاورزی احتیاج به استقراض دارند و آقایان محترم می‌دانند تمام ادارات و بانک‌ها و بانک کشاورزی بدون این که یک ملک ثبت شده‌ای وثیقه بگیرند یک دینار به کسی وام نمی‌دهند لااقل بهانه‌ای هست برای ندادن بنده و همین طور نمایندگان محترم مازندران از دولت تقاضا کردیم که تقاضای ثبت این مردم را که تمام آنها را می‌شود گفت خرده مالک هستند قبول کنند مطابق قانون هر کسی محل و ملکی را متصرف باشد عنوان تصرف با شهادت‌نامه برای قبول ثبت در تمام کشور کافی است و صد هزار ملک در تمام این مملکت با همین کیفیت تقاضای ثبت شده در مازندران از قرون متمادی به این طرف مردم و خرده مالکین به جنگل احتیاج داشته‌اند جنگل برای آنها یک چیز لوکس نیست زندگی آنها روی گاو است و گوسفند است و احشام و اینها را هم در جنگل‌ها خودشان نگه می‌دارند و تربیت می‌کنند و اراضی آن خیلی کوچک است اینها که جنگل دارند چند جریب ملک بیشتر ندارند برای اکثر آنها در شرایط فعلی ایجاد نگرانی شده است که به چه علت دولت تقاضای ثبت آنها را نمی‌پذیرد یعنی ادارات ثبت اسناد به دستور دولت تقاضای ثبت آنها را قبول نمی‌کند و حتی عده‌ای هم درصدد افتاده‌اند تبلیغات سویی علیه دولت بکنند خوشبختانه بنده و همکاران محترم من و استانداران وقت هم تذکر دادند در این مورد سوءنیتی نیست روی تشریفات بی‌خود روی جریانات اداری است و ما نگذاشتیم تبلیغات اشخاصی که می‌خواهند مناطق حساس کشور را منقلب بکنند مؤثر واقع شود (مهندس شیبانی- جنگل‌ها را از بین بردند) موضوع حفظ جنگل هیچ ربطی به مالک بودن و صاحب بودن ندارد برای این که هر چه جنگل دارند بنده سؤال کردم با این که دولت تأکید کرده است و جناب آقای نخست‌وزیر هم دستور داده‌اند و کمیسیون‌های متعدد شده است چرا رفع نگرانی از مردم نمی‌شود و تقاضای ثبت‌شان را نمی‌پذیرند این را جناب آقای کفیل وزارت دادگستری جواب بگویند اگر لازم شد بعد جواب عرض می‌کنم.
رئیس- آقای کفیل وزارت دادگستری.
کفیل وزارت دادگستری (مجلسی)- آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند وضعیت جنگل‌های شمال ایران یک وضع خاصی دارد و با سایر جنگل‌ها تفاوت دارد یعنی یک قسمت از جنگل‌ها جنگل‌های عمومی است و مراتعی که ذکر می‌شود غیر از مراتعی است که در سایر نقاط ایران است البته اگر این مراتع در آسمان باز باشد هیچ اشکالی برای ثبتش پیش نمی‌آید ولی مراتعی هست که در خود جنگل است تصرف اشخاص در این مراتع به هیچ‌وجه معلوم نیست و به اداره ثبت اسناد هم هیچ وقت گفته نشده که از ثبت این قبیل اشخاص جلوگیری بشود ولی برای حفظ جنگل‌های عمومی و برای تشخیص جنگل‌های عمومی از اختصاصی این طور مقرر شده که کمیسیونی از نماینده دولت و نماینده جنگلبانی و نماینده یکی از ادارات دولتی دیگر بروند محل را ببینند و ببینند آیا واقعاً این جنگل که به نام مرتع تقاضای ثبتش شده مرتع است جنگل عمومی است یا از جنگل‌های اختصاصی است که مالک خاص دارد این کمیسیون وقتی که رسیدگی کرد و دید که واقعاً از جنگل‌های اختصاصی است و مانعی برای ثبتش نیست بنده خیال می‌کنم دیگر جای نگرانی وجود نداشته باشد به‌خصوص که لایحه جنگل‌ها هم تهیه شده و برای حق استفاده از جنگل و اشجار مقرراتی وضع می‌شود که به هیچ‌وجه دیگر جلوگیری هم نخواهد شد که اشخاص در جنگل‌های خصوصی خودشان آن استفاده قانونی را که باید بکنند کرده باشد این موضوعی که جناب آقای خلعتبری فرمودند موضوع ساده‌ای نیست از سال‌ها پیش از هفت هشت سال پیش سابقه دارد البته در سوابق امر اشخاصی جنگل‌هایی را به نام مرتع تقاضای ثبت کرده بودند و حال آن که این مراتع جنگل‌های عمومی بود برای جلوگیری از این سوء استفاده و تصرف اموال عمومی قرار شد این کمیسیون اول تشخیص بدهد تصرف اشخاص را و وقتی دید اشخاص متصرف هستند جنگل را به نام همان اشخاص قبول تقاضای ثبت کند.
رئیس- آقای خلعتبری
خلعتبری- عرض کنم جواب ایشان بنده را قانع نکرد جناب آقای نخست‌وزیر هفته گذشته اینجا تشریف داشتند و ضمن نطق‌شان اظهار کردند که جداً از قوانین تبعیت می‌کنیم و بنده مقتضی می‌دانم هر جا که تخلفی از قانون مشهود می‌شود به اطلاع‌شان برسانم صحبت از حفظ جنگل نیست صحبت از حقوق مردم است نسبت به مراتع جنگل این که فرمودند که مراتع این مراتع در شمال یا سایر مراتع دنیا فرق دارد بنده خیلی تعجب می‌کنم هر جا که رطوبت دارد آنجا جنگل هست در تمام امریکا هندوستان کانادا. هندوچین. همه جا این وضع را دارد یعنی جنگل تفاوتش با مراتع معمولی این است که در جنگل به مناسبت رطوبت هوا در آن قسمت درخت روییده می‌شود و مطابق صریح قانون مدنی ماده ۳۹ هر جا که محلی متعلق به مالک باشد مخصوصاً تصریح دارد اشجاری که در آنجا هست متعلق به مالک هست آنچه هم که زیر زمین باشد متعلق به مالک است حالا زیر زمین را قانون یک استثنایی را برایش قائل شده است ولی این قانون کلی است اما سابقه این جنگل‌های مازندران مراتعی که در آنها درخت هست مردم آنها را به عنوان مالک متصرف‌اند خرید و فروش به عنوان مالکیت کرده‌اند تمام اینها را تقریباً شاید تا ۹۰ درصد را به اعلیحضرت فقید فروختند تقاضای ثبت شده سند مالکیت صادر شد اعلیحضرت همایونی حق خودشان را ارث خودشان را بخشیدند و مردم رفتند از وزارت دارایی مطالبه کردند احکام قطعی قانونی صادر شد و تحویل‌شان داده شد احکام قطعی به طرفیت وزارت دارایی و بعد از آن اداره جنگلبانی وزارت کشاورزی به مالکین جواز استفاده از چوب جنگل را دادند این هم قانون جنگل است قانون جنگل ۱۳۲۱ که در چند جا هم می‌گوید جنگل‌های عمومی و جنگل‌های متعلق به دولت بنابراین آن جنگل‌هایی که متعلق به دولت است جنگل‌های عمومی است و آن جنگل‌های متعلق مردم جنگل‌های خصوصی است این همه سابقه و این همه احکام بر مالکیت اشخاص هست تازه جناب آقای مجلسی که خودشان رئیس یک شعبه دیوان کشور هستند می‌آیند اینجا مطالبی می‌فومایند که بنده واقعاً خیلی از این بیانات متأسف هستم در صورتی که خود دولت هم کاری به اینها ندارد دولت هم مزاحم نیست دولت می‌خواهد حقوق مردم بهشان برسد اعلیحضرت همایونی هم پارسال امر صریح فرمودند بنده نمی‌دانم چرا آنجاهایی که اوامر ملوکانه به نفع مردم است اوامر ملوکانه را اجرا نمی‌کنند؟ این یک قسمت از عرایض بنده است اما بنده می‌خواهم به وزارت دادگستری بگویم چرا این طور شد چرا صحبت مالکیت جنگل به میان آمد آقایان در سال ۱۳۳۱ حزب توده در دولت رسوخ داشت گرداننده کارهایی بود که می‌خواست در این مملکت بکند و دولت را در دست گرفته بود برای اولین دفعه در سال ۱۳۳۱ حزب توده زمزمه ملی شدن جنگل‌ها را کرد و دولت وقت را وادار کرد که لایحه‌ای بنویسد برای ملی شدن جنگل‌ها، این فکر مالکیت دولت در جنگل‌ها شروعش به شهادت پرونده‌های وزارت دادگستری از سال ۱۳۳۱ است چرا حزب توده این کار را کرد؟ برای این که حزب توده می‌خواست در مناطق شمال ایران نفوذ کند آقایان به یاد دارند در سال‌های ۲۲ و ۲۳ و ۲۴ و ۲۵ حزب توده می‌خواست گیلان و مازندران را هم به روز کار آذربایجان بکشاند ولی نتوانست کتاب لاهوتی را بخوانید، کتاب ابوالقاسم لاهوتی را بخوانید به تیمسار سرتیپ صفاری بودند اطلاع کامل دارند در مازندران یکی از موانع مهم تنها استاندارهای آن موقع بودند یکی مجد است که اینجا است و من از او ذکر خیر می‌کنم یکی هم تیمسار سرتیپ صفاری است که همکار محترم ما است و اینجا تشریف دارند حزب توده شهرهای مازندران را در دست داشت و نفوذ آنها در مراکز کارگری بود در خارج از شهرها تسلط با همین خرده مالکین بود که آن روز تفنگ برداشتند جنگ کردند مبارزه کردند و حزب توده را کوبیدند در مازندران این همکار عزیز ما آقای قضایلی فرماندار نوشهر بودند حزب توده شنیدم به ایشان اسائه ادب کردند و ایشان را توقیف کردند (عمیدی‌نوری- صحیح است) اهالی کجور و کلارستان ده هزار نفر با بیل و کلنگ آمدند ایشان را نجات دادند و کلوپ حزب توده آنجا را آتش زدند بعد با فرماندار نظامی شوروی قرارداد بستند که حزب توده مأمورین انتظامیش را از آنجا برچیند و دیگر دخالت نکند همان حزب توده که ۳۰ نفر ژاندارم را در چالوس به مسلسل بستند در چالوس در شهسوار در قادیکلای در مازندران و ساری مردم خودشان آمدند با پول خودشان تفنگ خریدید و یا از دولت تفنگ گرفتند و از وطن و مملکت و شاه مملکت دفاع کردند خدا شاهد است مردم این فداکاری را در درجه اول برای شخص شاه کردند چرا توانستند این کار را بکنند؟ برای این که گاو داشتند اسب داشتند و گله گوسفند داشتند وسیله مقاومت داشتند که ایستادند و آن مبارزه را کردند حزب توده در سال ۱۳۳۱ می‌خواست اینها را از بین ببرد املاک و جنگل‌های اینها را از دست‌شان بگیرد برای این که آن روزی که قیام می‌کنند مردم وسیله دفاع نداشته باشند، اشخاصی که وسیله دفاع دارند اشخاصی که چند ماه می‌توانستند زندگی خود را اداره کنند می‌توانند تفنگ تهیه کنند می‌توانند بستگان و کسان و نوکران خودشان را هفت هشت ماه یک سال دو سال آذوقه بدهند و آماده کنند اینها هستند که
مورد نظر حزب توده بودند و حزب توده در آن موقع می‌خواست اینها را بگوید این فکر ملی شدن جنگل مال آن زمان است وضع عوض شد ولی با کمال تأسف در این بنگاه‌ها در این ادارات اشخاصی که آن روز می‌خواستند وضع را عوض کنند هنوز هستند تحریک بکنند و مردم را ناراضی می‌کنند می‌روند در ولایات می‌گویند دولت می‌خواهد مال شما را بگیرد آنها را می‌خواهند مأیوس کنند اگر خدای نکرده روزی در مملکت حادثه‌ای پیش آمد مردم مملکت را مأیوس کرده باشند ولی من اینجا عرض می‌کنم مردم مازندران اگر جان‌شان برود و اگر مال‌شان برود وطن‌پرست‌شان از بین نخواهد رفت (صحیح است) باز هم هر چه دارند فدای شاه و مملکت می‌کنند اگر دولت این جنگل‌ها را لازم دارد من دو دستی این جنگل‌ها را از طرف مردم تقدیم دولت می‌کنم آقایان توجه بفرمایید با این بیکاری دولت کسر بودجه دارد دولت درآمد ندارد شما می‌خواهید اشخاصی که مختصر زندگی بخور و نمیری دارند اینها را به عناوین مختلف به وسیله ایادی حزب توده و پیشه‌وری سابق که الان هستند در این وزارتخانه‌ها و بنگاه‌ها از دست مردم بگیرید که این دسته هم بیایند یا سر بار بودجه مملکت بشوند یا گدا بشوند و بروند سارق و قطاع‌الطریق شوند مردمی که یک زندگانی مختصری دارند به جای این که به اینها کمک کنید چرا اینها را نگران می‌کنید؟ بنده اینجا صریحاً عرض می‌کنم که مردم مازندران بدانند و این سؤال را اینجا مطرح کردم برای این که فرصتی باشد که به مردم مازندران بگویم به عکس تبلیغات شومی که عمال سابق حزب بوده و عمال پیشه‌وری توی مردم مازندران می‌کنند شاه مملکت و دولت نهایت توجه را نسبت به آنها دارند و نمی‌خواهند مال‌شان را بگیرند منتهی تشریفات اداری ما کمیسیون‌بازی‌های ما آن قدر زیاد و خسته‌کننده است که تصمیمات صحیح در ولایات اجرا نمی‌شود یا به غلط اجرا می‌شود این بود عرایضی که می‌خواستم اینجا بکنم خلاصه این عمل نه از لحاظ سیاسی صلاح است و نه از لحاظ اقتصادی صلاح است و از جهت قانونی مطابق قانون است از لحاظ اقتصادی چرا صلاح نیست؟ برای این که شما از این طرف می‌گویید مردم کار کنند فعالیت‌های خصوصی تشویق شود الان کاری می‌کنند که مردم دیگر کار نداشته باشند دو جریب زمین نداشته باشند بحث در حفظ جنگل نیست باید جنگل محفوظ باشد و نهایت شدت هم باید باشد به نفع مردم است که جنگل‌ها از قطعش جلوگیری شود عده‌ای هم از جنگل سوءاستفاده کرده‌اند این عده غیر مازندرانی هستند از تهران پا شده‌اند رفته‌اند و پروانه از جنگلبانی و وزارت کشاورزی گرفته‌اند این سوءاستفاده‌ها هم برای این است که مردم دخالت نداشته‌اند.
رئیس- آقای خلعتبری وقت سؤال شما تمام شد.
خلعتبری عرضم را تمام می‌کنم خواستم تقاضا کنم اگر دولت می‌خواهد اموال مردم را بگیرد باید برای مردم کار و بهداری و برای بچه‌های‌شان مدرسه تهیه کند، عرضم این بود و با نهایت صداقت عرض کردم و همان طوری که عرض کردم خواستم تبلیغات شومی که در مازندران می‌شود اینجا جواب گفته شود (احسنت- احسنت)
رئیس- آقای کفیل وزارت دادگستری
کفیل وزارت دادگستری (مجلسی)- عرایض بنده مثل این که رسا نبود برای این که تولید سوءتفاهم برای جناب آقای خلعتبری کرد بنده هیچ عرض نکردم که دولت می‌خواهد سلب مالکیت بکند بنده گفتم که مراتع مازندران مثل نقاط دیگر نیست، یک عده آقایان مرتع را در نقاط دیگر دیده‌اند در خراسان می‌گویند النگ که با اسب هم از آن می‌گذرند و تا رکاب هم در این چمن‌ها می‌رود و درختی هم ندارد ولی در مازندران در خود جنگل البته یک مراتعی هست (فضایلی- مرتع هیچ وقت جنگل ندارد) چرا بنده خودم گیلانی هستم و می‌دانم دارد آنجا که آسمان باز است و مرتع است البته هیچ اشکالی ندارد (عمیدی‌نوری- جنگل بوده تراشیده‌اند) اگر از سابق همین طور بوده و هست البته آن اشکالی ندارد مزرعه هم نیست و مرتع است و اشکالی ندارد برای ثبتش برای این که متصرفش معلوم است ولی اشخاصی هستند که به نام مرتع جنگل عمومی را می‌خواهند به ثبت بدهند بنده البته تشخیص این که این مرتع است یا جنگل عمومی است یا جنگل خصوصی است رسیدگی به این امر برای یک نفر و برای یک دفعه مشکل است به این مناسبت دستور داده شده بود (خلعتبری- حکم محکمه در دست‌شان هست که متصرف هستند) بنده راجع به حکم محکمه عرضی نکردم چون اطلاع ندارم در سؤال نبود سؤال این بود که چرا در مازندران جلوگیری می‌کنند که مراتع خودشان را به ثبت بدهند این رسیدگی چه اشکالی دارد اگر صاحب جنگل هستند تقاضای ثبت جنگل بکنند چرا اسم جنگل را نمی‌برند و می‌گویند مرتع ولی وقتی می‌روند می‌بینند جنگل است البته همان طوری که فرمودند در مازندران چون رطوبت زیاد است علف هم سبز می‌شود چه بسا که ممکن است این جنگل متعلق به اشخاص باشد و یا این که عمومی باشد و متعلق به دولت باشد ولی برای این که تشخیص داده شود که این جزء جنگل‌های عمومی است یا اختصاصی است این طور مقرر شد که کمیسیونی برود و رسیدگی بکند اگر تصرفات اشخاص را (آقای خلعتبری مجموعه قوانین را در محل نطق به آقای مجلسی داده و گفتند این ماده ۳۹ قانون را بخوانید بلند بخوانید که مجلس بفهمد) بله می‌گوید «هر بنا و درخت که در روی زمین است و همچنین هر چیزی که در زیر زمین است ملک مالک است» حالا اگر مالک باز هم دولت باشد باید به اشخاص داده شود؟...
رئیس- آقای خلعتبری شما می‌توانستید قانون را بدهید یکی بیاورد اینجا چرا خودتان آوردید؟
کفیل وزارت دادگستری (مجلسی)- این جنگل اگر طبیعی باشد و دست بشر آنجا دخالتی نداشته باشد این مال دولت است یا اشخاص؟ مال دولت است پس بنده عرض می‌کنم که چون جنگل‌های گیلان و مازندران وضع‌شان مثل جاهای دیگر نیست مثل خراسان نیست این قبول ثبتش اشکال دارد گفته شد که یک کمیسیونی برود تحقیق کند رسیدگی کند اگر دید جنگل، جنگل اختصاصی است البته به نام متقاضی قبول تقاضای ثبت می‌شود وگرنه به نام دولت است و این نه برخلاف فانون بود که فرمودند فلان کس رئیس شعبه دیوان کشور است و برخلاف قانون صحبت کرده است حالا هم تجدید می‌کنم که برخلاف قانون نبوده است و اگر اقدامی شده برای حفظ حقوق عمومی است.
۴- سؤال آقای ارباب راجع به عدم تقدیم لوایح مصوب کمیسیون مشترک دادگستری و جواب آقای کفیل دادگستری
رئیس- آقای مهدی ارباب
ارباب- سؤال بنده مفهومش این است که با این که دولت مکلف بوده است هر یک از لوایحی که به تصویب کمیسیون مشترک قوانین دادگستری مجلسین رسیده حداکثر بعد از یک سال آزمایش برای تصویب قطعی به مجلس تقدیم نماید و به چه علت با این صراحت قانون متجاوز از ۶ ماه از یک سال منقضی شده و برای تصویب به مجلس تقدیم نشده است. البته جناب آقای مجلسی که یک عمر با قانون سر و کار داشته‌اند و بنده هم ایشان را مخصوصاً به خوبی می‌شناسم خودشان هم تصدیق می‌کنند که این لایحه آزمایشی یک ساله که ۶ ماه هم از مدت یک سال آزمایش آن گذشته یکی از آنها برای عمران کشور تا چه حد مضر بود یا مفید تشخیص با آقایان است برای به کار افتادن سرمایه چقدر مفید بود آن هم بر هیچ کس پوشیده نیست سلب اعتبار اسناد مالکیت که خود یک لطمه‌ای است به حیات قضایی این مملکت آن را هم فکر نمی‌کنم کسی تردید داشته باشد فلج کردن معاملات مشروع مردم، نامشروع را کار ندارم یکی از عواملش همین قانون است طبعاً اعتماد مردم از همه سلب شده است حالا طرز اجرای او گذشته از این که این قانون الان ۶ ماه است که دیگر اعتبار ندارد این قانون برای آزمایش تا یک سال بود بعد از یک سال قابل اجرا نبوده مگر مجلسین تصویب کرده باشند حالا مضاری داشته و در طرز اجرای آن چه تجاوزات و تبعیضاتی شده در جواب بعدی عرض خواهم کرد.
رئیس- آقای مجلسی
کفیل وزارت دادگستری (مجلسی)- آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند در زمان دولت سابق مجلسین به کمیسیون‌های مشترک مربوطه اجازه دادند لوایحی که جناب آقای گلشاییان تقدیم می‌کنند پس از تصویب اجرا شود و یک سال که گذشت دولت آن لوایح را به مجلس تقدیم کند این لوایح ۱۱ فقره بود از این ۱۱ فقره ۴ فقره به موقع تقدیم شد ۴ فقره دیگر مربوط به همین اراضی موات و متجاوزین است که جناب آقای مهدی ارباب تذکر فرمودند اولی در ۵ شهریور و آخری در اسفند به تصویب کمیسیون رسیده است بنده فقط برای این که وقت آقایان نمایندگان مجلسین گرفته نشود گفتم این لوایحی که مربوط به این اراضی بوده که یک مرتبه برای تهران یک مرتبه برای اصفهان یک مرتبه برای خراسان و یک مرتبه برای خوزستان گذشته اینها را جمع بکنیم و در ضمن یک لایحه تقدیم مجلس بکنیم و همین کار را هم کرده‌ایم یعنی به جای این که ۴ مرتبه اوقات نمایندگان محترم گرفته شود گفتم خوب است که یک مرتبه گرفته شود و چون آخرین لایحه‌اش در اسفند داده شده است بنده تمام اینها را جمع کرده‌ام به هیئت دولت هم تقدیم شده تا در ظرف یک هفته دیگر به مجلس سنا تقدیم بشود علت تأخیر فقط برای این بوده است که این لوایح جمع‌آوری بشود و در ضمن یک لایحه‌ای تقدیم شود پیش از این هم عرضی ندارم.
رئیس- آقای ارباب
ارباب- جناب آقای مجلسی اشاره به اراضی موات فرمودند اولاً اعم از این که این قانون را یک سال دیگر هم بیاورند به مجلس اجرا بشود یا نشود به خود بنده و شخص بنده ارتباطی ندارد ولی ما اینجا آمده‌ایم باید یک خرده هم به درد مردم برسیم آن ملت آن کسی که ما را فرستاده اینجا انتظار دارد که اقلاً ناظر بدبختی‌های مردم باشیم اولاً من تصدیق می‌کنم که تجاوزاتی شده است اما بدست کی این تجاوزات شده؟ به دست آقایان شده یا بعضی ادارات دولت همین ثبت دولت، همین دادگستری دولت که پس فردا یک دستگاه دیگری می‌آید می‌گوید شما تخلف کرده‌اید مردم اینجا وجه‌المصالحه‌اند و زیر دست و پای عملیات ضد و
نقیض باید له شوند و از بین بروند اگر چند نفری به کمک دولت و با دست ادارات دولتی تجاوز کرده‌اند حساب اینها را می‌شود کاملاً مطابق قانون و مقررات قانون و قوانین جزایی و حقوقی درست و صحیحی رسیدگی کرد در صورتی که من سراغ دارم آن متجاوزین واقعی را هیچ تعرضی به آنها نکرده‌اند منتهی من تکلیفم این نیست که بیایم اینجا و برای مردم اسباب زحمت درست کنم ولی ناظر هستم و می‌بینم که چه تبعیضاتی در کار شده (صحیح است) ادارات مربوطه آمده‌اند نقشه شهر را گذاشته‌اند جلوشان خوب ملاحظه بفرمایید نقشه شهر تهران را گذاشته‌اند جلو نظرشان و بلا استثنا یک مقادیری شروع کرده‌اند دادخواست بی‌مدرک دادن دادخواست دو سطر است چون وقت منقضی می‌شود نسبت به فلان ناحیه فلان خانه فلان ملک عرض حال می‌دهد مدارک بعدها فرستاده می‌شود آقا کجای دنیا عرض حال بی‌مدرک را دادگاه می‌پذیرد؟ آن وقت با این دو سطر مدرک وزارت دادگستری و اداره ثبت آگهی می‌کنند که خانه فلان عمر و وزید و بکر و خالد از روز تسلیم دادخواست، ببخشید عرض حال به مجلس سنا تا به حال هر معامله‌ای کرده اعتبار ندارد، یعنی امروز می‌گویند که تا دو سال و نیم پیش هر کسی یک معامله‌ای نسبت به فلان خانه کرده است اعتبار نداشته است، آقا عطف به ماسبق برخلاف قانون به این شدت هیچ جا معمول نیست، آن وقت تمام زندگی مردم را فلج کرده‌اند یک بدبختی می‌خواهد خانه‌اش را گرو بگذارد نمی‌تواند یکی می‌خواهد بفروشد نمی‌تواند، ای کاش تشکیلات شما این قدر مجهز بود که همین عرض حال بی‌مدرک را می‌شد ظرف شش ماه یک سال رسیدگی کرد آقا هشتاد سال پنجاه سال، چهل سال مردم این مملکت باید بلاتکلیف باشند، (صحیح است) آقا در مملکتی که مردم و دولت در برابر قانون مساوی نباشد این مردم روی آسایش نخواهند دید، باید مردم و دولت در برابر قانون متساوی باشند، مردم ارتش ندارند ژاندارمری ندارند، بازپرس ندارند، مردم اتکائشان به قانون است وقتی از قانون هم این طور سوء استفاده می‌شود خود قانون چه معایبی دارد؟ البته دائم می‌گذارند به حساب مجلسین در صورتی که می‌آورند در این مجلس، تا آنچه آقایان مطابق مصلحت مملکت و مردم دانستند تصمیم بگیرند حالا جناب آقای عمیدی‌نوری در کمیسیون‌ها شنیدم شهدالله مدافعات کافی و شافی کرده‌اند آن یک بحثی است جدا، حالا خود آن قانونی که هنوز قطعیت ندارد چه معایبی دارد به جای خود آقا چرا سوء استفاده می‌شود و بدون مدرک و بدون دلیل مزاحم مردم می‌شوند و مردم را فلج می‌کنند، آقا اگر یک فردی علیه دولت یک عرض حالی خواست به یک دادگاهی بدهد، بدون مدرک آن دادگاه قبول می‌کند یا نمی‌کند اگر می‌کند بنده دو سطر بنویسم که صد میلیون تومان طلب دارم از دولت، مدرک بعداً ارسال می‌شود، اما دولت را تعقیب کنید بازداشت کنید، می‌کنند؟ آقایان بنده امروز اعلام می‌کنم از روز انقضا یک سال این قانون اعتبار ندارد هر عملی کرده باشند برخلاف قانون است، و تصور می‌کنم جرم هم باشد.
رئیس- آقای مجلسی
مجلسی (کفیل وزارت دادگستری)- سؤال جناب آقای مهدی ارباب راجع به این بود که چرا این قوانین را به مجلس نیاورده‌اند بنده هم اگر می‌دانستم که در ضمن سؤال اشاره به موضوعات دیگر می‌شود البته جواب آنها را تهیه می‌کردم ولی این که می‌فرمایند قانون بعد از یک سال دیگر سندیت ندارد بنده می‌خواستم عرض کنم که در ظرف همان یک سال عرض حال‌هایی که داده شده رسیدگی می‌شود و بعد از یک سال عرض حال پذیرفته نمی‌شود، و اگر پس از آن بدهند قبول نمی‌شود، البته در همان قانون ذکر شده بود یک کمیسیون پنج نفری برای رسیدگی به این عرض حال‌ها تشکیل بشود ولی در این لایحه جدیدی که رسیدگی می‌کنند هر چهار لایحه را یک جا تهیه کردیم در اینجا پیش‌بینی کردیم شش کمیسیون را که بتوانند به این عرض حال‌ها زودتر رسیدگی بکنند، این موضوعی که فرمودند اینجا دادخواست‌هایی که بدون دلیل داده شده البته بنده تصدیق می‌کنم که یک قسمت دادخواست‌هایی داده شده و از ترس این که روزهای آخر وقت مبادا بگذرد عرض حال‌هایی داده‌اند و به همین مناسبت دولت در نظر گرفت عده‌ای را تعیین کرد و به آن عرض حال‌ها رسیدگی می‌شود، آنها که بی‌دلیل و مدرک باشد پس می‌دهند.
رئیس- آقای دکتر فریدون افشار چیزی داشتید؟
دکتر فریدون افشار- شکایتی است از پیمانکاران توتون رضاییه مبنی بر این که مأمورین دخانیات اجحاف می‌کنند تقدیم می‌کنم.
رئیس- بسیار خوب، آقای سلطان‌مراد بختیار
سلطان‌مراد بختیار- یک قانونی در کمیسیون مشترک بوده و یک طرحی اعضا فراکسیون حزب مردم دادند که این طرح بیاید به مجلس و در آن جلسه جناب آقای وزیر دادگستری آمدند و قبول کردند که در ظرف یک ماه قانون جدید مالک و مستأجر را بیاورند متأسفانه یک ماه هم گذشت و تا به حال قانون را نیاورده‌اند هیچ کوچک‌ترین توجهی به این قانون نکرده‌اند و اکثر مستأجرین هم به آقایان نمایندگان مراجعه کرده‌اند استدعا می‌کنم که هر چه زودتر دستور بفرمایید که این قانون را بیاورند.
رئیس- آقای کفیل وزارت دادگستری
مجلسی (کفیل وزارت دادگستری)- این که فرمودید وعده یک هفته روی این بود که قانون از مجلس بگذرد بنابراین یک هفته باقی است ولی می‌خواهم به استحضار آقایان محترم برسانم که این لایحه تهیه شده است البته لایحه‌ای بوده که بایستی جمیع نظریات نمایندگان مجلسین و همچنین تجار، کسبه، مالکین، مستأجرین همه اینها را جمع می‌کردیم و گمان می‌کنم که یک لایحه جامعی باشد و به دولت هم تقدیم شده برای این که آقایان وزرا است و فکر می‌کنم تا اوایل هفته آینده تقدیم مجلس شود.
۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای صارمی
رئیس- آقای صارمی
صارمی- سؤالی از وزارت صنایع و معادن کرده‌ام تقاضا می‌کنم دستور بفرمایید ابلاغ شود.
۶- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بهداری راجع به واگذاری امور بهداری به مردم
رئیس- بسیار خوب، گزارش کمیسیون بهداری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بهداری
به مجلس شورای ملی
کمیسیون بهداری در جلسات متعدد با حضور آقای وزیر بهداری لایحه واگذاری امور بهداری به مردم را برای شور دوم با حضور آقایان پیشنهاد دهندگان مورد رسیدگی قرار داده و با اصلاحاتی که در آن به عمل آورد تصویب نمود و اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده اول- از تاریخ تصویب این قانون در نقاطی که انجمن شهر قانوناً تشکیل شده یا می‌شود و وزارت بهداری از لحاظ فراهم بودن موجبات اجرا مقتضی بداند بهداری به طریق زیر اداره خواهد شد:
الف) در هر مرکز هر شهرستان انجمنی به نام انجمن بهداری مرکب از اشخاص ذیل تشکیل می‌شود:
۱- رئیس انجمن شهر
۲- شهردار
۳- رئیس بهداری
۴- رئیس دانشکده پزشکی و در نقاطی که دانشکده پزشکی نباشد رئیس فرهنگ
۵- یکی از پزشکان آزاد به انتخاب کلیه پزشکان شهر
۶- سه نفر معتمد که معتمدین بخش‌های مربوطه از بین خودشان انتخاب و در صورت عدم توافق به قید قرعه تعیین خواهند نمود.
۷- مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ در نقاطی که جمعیت وجود دارد این انجمن دارای شخصیت حقوقی خواهد بود که اساس‌نامه آن تهیه و به تصویب وزارت بهداری خواهد رسید.
تبصره ۱- دوره انجمن بهداری چهار سال است و اعضا منتخب برای چهار سال تعیین و انتخاب می‌شوند و در صورت استعفا یا فوت یا محکومیت قطعی جزایی که موجب محرومیت از بعضی حقوق اجتماعی گردد جانشین آنها به ترتیب بالا انتخاب یا تعیین خواهد شد انتخاب یا تعیین مجدد اعضا انجمن بلامانع است.
تبصره ۲- رئیس انجمن را اعضای انجمن از بین خود انتخاب می‌نماید و مدیریت عامل به عهده رئیس بهداری است.
ب) کلیه اعتبارات مربوط به امور بهداری شهرستان‌ها مرکب از بودجه مصوبه وزارت بهداری برای شهرستان مربوط کمک شهرداری‌ها و عواید موقوفاتی که اختصاص به بهداری محل داده شده و یا می‌شود به علاوه کلیه عواید دیگر که از منابع مختلف و یا از طرف مردم و یا با وضع عوارض شهرداری و غیره به بهداری محل داده شده یا می‌شود با تصویب و نظارت انجمن مزبور به مصرف خواهد رسید.
ماده دوم- کلیه طرح‌های بهداری و درمانی و ساختمانی و تعمیراتی و به طور کلی اموری که مربوط به بهداری و درمان حوزه شهرستان است توسط رئیس بهداری شهرستان پیشنهاد شده پس از تصویب اکثریت انجمن بهداری در حدود بودجه مصوب توسط رئیس بهداری به موقع اجرا گذاشته خواهد شد و هر یک از اعضا انجمن نیز می‌تواند راجع به موضوعات مذکور پیشنهاد بدهد.
تبصره- ۲۵٪ از کلیه درآمد متمرکز در صندوق بهداری شهرستان انحصاراً با نظر وزارت بهداری به مصارف طرح‌های بهداشتی آن شهرستان خواهد رسید.
ماده سوم- در شهرستان‌هایی که این قانون به مورد اجرا در می‌آید انجمن بهداری ترتیب نظارت بر مخارج و عواید را خواهد داد و وزارت دارایی دخالتی بر عواید و مخارج مذکور نخواهد داشت.
ماده چهارم- اعضا انجمن بهداری به منظور حفظ منافع و مصالح شهرستان در
نظارت بر عواید و مخارج دارای مسئولیت مشترک می‌باشند.
ماده پنجم- پزشکانی که به موجب این قانون به مدیریت عامل انجمن تعیین می‌شوند حق داشتن مطب شخصی ندارند و انجمن بهداری مکلف است فوق‌العاده محرومیت از مطب را معادل نصف حقوق به آنها بپردازد.
ماده ششم- نظارت مستقیم وزارت بهداری برطبق آیین‌نامه قانون تمرکز امور صحی مملکتی مصوب ۱۳ آذر ماه ۱۳۳۳ کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی به قوت خود باقی است.
ماده هفتم- وزارتخانه‌های بهداری و دارایی و کشور و فرهنگ مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
مخبر کمیسیون بهداری- دکتر سعید حکمت
گزارش از کمیسیون کشور
به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور لایحه واگذاری امور بهداری مردم را با حضور آقایان وزیر کشور و وزیر بهداری برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و خبر کمیسیون بهداری را تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور- مهدوی
رئیس- ماده اول مطرح است. آقای ارباب مهدی
ارباب- بنده برای این که جناب آقای صدرزاده موافق حق مطلب را ادا کنند و جای مخالف خالی بود و در ضمن یک نظری هم داشتم اسم نوشتم و الا نوبت به ایشان نمی‌رسید بنابراین بنده اجرای این کار را در نظر می‌گیرم صورت این لایحه این قانون بسیار خوب است، و دل‌فریب و پسندیده، فریبنده و منقح در امر بهداشت و تمام اینها را نشان می‌دهد اما بنده فکر می‌کنم وقتی که انجمن و این هیئت در شهرستانی تشکیل شد یک نظرهایی پیدا می‌شود یک عمل‌هایی له و علیه می‌شود که اول گرفتار است و فلج شدن امور و بهداشت مردم، مردم که هر طور مالیات دولت می‌خواهد می‌پردازند اصلاً امور بهداشت آنها را خود دولت عمل کند یک مرض اپیدمی اگر پیدا شد تا به وزارت بهداری تلگراف می‌شود خواهید دید که جواب می‌دهند به انجمن محل مراجعه کنید انجمن محل ممکن است وسیله نداشته باشد، آن تلگراف می‌کند وسیله نداریم بالاخره عده‌ای تلف می‌شوند تا به دست خود مردم یک کاری انجام می‌شود بنابراین خیلی خلاصه عرض می‌کنم که نتیجه این عمل برای مردم مفید نیست گر چه ظاهر امر خیلی مفید نشان می‌دهد و باعث این می‌شود که مسئولیت هم لوث می‌شود، دستگاهی که بهداشت عموم را مکلف باشد که منجزاً عمل کند آن هم از بین خواهد رفت بقیه بسته به نظر آقایان است.
رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- این لایحه‌ای که امروز برای شور دوم از نظر آقایان نمایندگان معظم می‌گذرد لایحه‌ای است که در حقیقت چند سال قبل از این به مجلس تقدیم شده و حتی بنده دیدم که چند پیشنهاد از طرف آقای دکتر راجی که عضویت کمیسیون را داشتند تقدیم شده است که ملحوظ نظر شده است و تصور می‌کنم که بر اثر واگذاری کارهای مردم به مردم این لایحه بسیار مفید باشد، مخصوصاً این که در امور بهداری در امور فرهنگ باشد آقایان ملاحظه می‌فرمایید که یک توجه و رغبت عمومی از طرف مردم به طرف فرهنگ و بهداری دیده می‌شود و در این لایحه در نظر گرفته شده است که از معتمدین محل و اشخاصی که در محل هستند رئیس دانشکده پزشکی یا رئیس فرهنگ، شهردار در اینجا عضویت داشته باشند و بنده تصور می‌کنم که با دخالت این اشخاص که طبعاً آشناتر به حوایج محلی خودشان هستند بهتر بتوانیم حوایج مردم را از نظر بهداری تأمین کنیم و بعد از این که مردم هم دانستند که این انجمن تا نهایت دلسوزی حوایج آنها را فراهم می‌کند قطعاً دقت بیشتری پیدا خواهند کرد اما این نگرانی که جناب آقای ارباب فرمودند که ممکن است پیش بیاید بنده گفته به این شاعر بزرگوار شیراز که در گلستان فرموده است: در ظاهرش عیب نمی‌بینم و از باطنش غیب نمی‌دانم ظاهر این قانون بسیار خوب است و امیدوار هم هستم که به موقع و به نفع مردم و عموم اجرا شود تا از این قانون بهره‌مند شوند.
رئیس- آقای صادق بوشهری
صادق بوشهری- در یک قسمت این لایحه بنده یک اشکالی دارم که با توضیح آقای وزیر بهداری امیدوارم رفع شود، در تبصره دو ماده یک می‌گوید که رئیس انجمن را اعضا انجمن از بین خود انتخاب می‌نمایند، و مدیریت عامل به عهده رئیس بهداری است، پس مدیرعامل رئیس بهداری است که از مرکز انتخاب می‌شود و می‌رود به محل، در ماده ۵ می‌گوید: پزشکانی که به موجب این قانون به مدیریت عامل انجمن محل انتخاب می‌شوند حق داشتن مطلب شخصی ندارند ولی آخر با موضوع این تبصره دیگر پزشکانی باقی نمی‌مانند که به این مقام انتخاب بشوند. آن وقت پزشکانی که برای مدیریت عامل انتخاب می‌شوند چه کسانی هستند، وقتیکه شما مدیرعامل را در قانون معین کردید دیگر انتخابی باقی نمی‌ماند که این پزشکان انتخاب بشوند.
رئیس- آقای وزیر بهداری
وزیر بهداری- همان طوری که جناب آقای صدرزاده اشاره فرمودند اگر آقایان به خاطر خودشان مراجعه فرمایند موقعی که این قانون به مجلس تقدیم شد بنده افتخار این را داشتم که پهلوی آقایان نشسته بودم و خودم جزء مخالفین این لایحه بودم اما از آن وقت تا به حال در کمیسیون‌های بهداری و کشور اصلاحات نسبتاً زیادی در این لایحه به عمل آمد و فعلاً این چکیده افکار کلیه آقایان اعضا کمیسیون است که امروز اینجا به نظر آقایان می‌رسد جناب آقای مهدی ارباب صحبت کردند از این که مسئولیت لوث می‌شود و اگر یک ناخوشی در یک منطقه از کشور بروز کند تا به مرکز اطلاع بدهند وسیله و دوا فرستاده بشود ممکن است اشخاص از بین بروند خواستم به اطلاع ایشان برسانم که به هیچ‌وجه وزارت بهداری که مسئولیتی حقاً به عهده دارد با این قانون نمی‌تواند شانه خالی کند و این مسئولیت را به عهده خواهد داشت اصل این لایحه برای واگذاری امور درمانی است نه اموری که مربوط می‌شود به امور بهداشتی، امور بهداشتی را خود دولت انجام خواهد داد امور درمانی محل به آقایان عرض می‌کنم جمیع پول صدی ده عواید شهرداری که باید بدهند به شهرداری و بهداشت در کشور خرج بشود متجاوز از بیست میلیون تومان است و متأسفانه این پول آن جوری که باید خرج بشود نمی‌شود وقتی که موجبات در یک منطقه فراهم شد یک انجمن تشکیل شد این عواید صدی ده و عوایدی که اشخاص خبر می‌دهند در یک صندوق ریخته می‌شود و جمعاً به مصرف درمان آن شهرستان می‌رسد منهای ۲۵ درصدی که این ۲۵ درصد انحصاراً با نظر وزارت بهداری به مصارف بهداشتی خواهد رسید نظر جناب آقای بوشهری هم خیال می‌کنم توضیح زیادی لازم ندارد البته آن کسی که مدیرعامل می‌شود در آن انجمن رئیس انجمن که ضرورت ندارد پزشک باشد ولی مدیرعامل پزشک است و کسی است که از طرف وزارت بهداری فرستاده شده به آن شهرستان و چون حق داشتن مطب ندارد و باید اوقات خودش را صرف کارهای آن شهرستان بکند به این جهت یک چنین حق محرومیتی از مطب می‌گیرد (احسنت)
رئیس- دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته است بنابراین رأی می‌گیریم به ماده اول، آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد، ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم- کلیه طرح‌های بهداری و درمانی و ساختمانی و تعمیراتی و به طور کلی اموری که مربوط به بهداری و درمان حوزه شهرستان است توسط رئیس بهداری به موقع اجرا گذاشته خواهد شد و هر یک از اعضا انجمن نیز می‌تواند راجع به موضوعات مذکور پیشنهاد بدهد.
تبصره- ۲۵ درصد از کلیه درآمد متمرکز در صندوق بهداری شهرستان انحصاراً با نظر وزارت بهداری به مصارف طرح‌های بهداشتی آن شهرستان خواهد رسید.
رئیس- کسی اجازه صحبت نخواسته است، آقایانی که با ماده دوم موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده سوم- در شهرستان‌هایی که این قانون به مورد اجرا در می‌آید انجمن بهداری به هر طریق و نحوی که مقتضی و صلاح بداند ترتیب نظارت در مخارج و عواید خواهد داد و وزارت دارایی دخالتی بر عواید و مخارج مذکور نخواهد داشت.
رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده سوم آقایانی که موافق هستند قیام کنند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده چهارم- اعضا انجمن بهداری به منظور حفظ منافع و مصالح شهرستان در نظارت بر عواید و مخارج اداری مسئولیت مشترک می‌باشند.
رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده چهارم آقایان موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده ۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده پنجم- پزشکانی که به موجب این قانون به مدیریت عامل انجمن تعیین می‌شوند حق داشتن مطب شخصی ندارند و انجمن بهداری مکلف است فوق‌العاده محرومیت از مطب را معادل نصف حقوق به آنها بپردازد.
رئیس- آقای دکتر آهی مطلبی دارید؟
دکتر آهی- بنده فقط می‌خواستم پیشنهاد کنم با اجازه جناب آقای وزیر بهداری آن جمله پزشکانی که به موجب این قانون به مدیریت عامل انجمن تعیین می‌شوند اصلاح شود به موجب این قانون رئیس بهداری هر محل به مدیریت عامل انجمن تعیین می‌شود و این همان مطلبی است که جناب آقای بوشهری فرمودند و جمله‌ای که در متن قانون هست مفهومش این است که اطبای دیگر هم می‌توانند مدیرعامل بشوند.
رئیس- آقای وزیر بهداری
وزیر بهداری (دکتر راجی)- ممکن است در بعضی مراکز شهرستان‌ها پزشکی که به مدیریت عامل انتخاب شده فقط مأمور
کارهای درمانی بشود و یک نفر خیلی بالاتر از او عالم‌تر از او با سابقه‌دارتر از او برای امور بهداشتی مأمور آن استان بشود گو این که او هم حق داشتن مطب نخواهد داشت ولی اینجا ضرورت دارد که نوشته شود پزشکان و رئیس بهداری نباشد برای این که ممکن است اضافه بر رئیس بهداری یک پزشک برای بهداشت و جلوگیری از امراض برای آن شهر داشته باشیم.
رئیس- آقای ابتهاج
ابتهاج- بنده با پیشنهاد جناب آقای دکتر آهی کاملاً موافق هستم مشروط بر این که در محل رئیس بهداری داشته باشیم الان خدمت جناب آقای وزیر بهداری عرض کردم که در بندر پهلوی رئیس بهداری اصلاً نداریم و با این ترتیب معلوم نیست تکلیف مدیرعامل انجمن چه می‌شود به شرطی درست است که مکلف باشند رئیس بهداری را تعیین کنند اگر رئیس بهداری نداشت رئیس بیمارستان و یا یک دکتر دیگری را برای مدیریت عامل معین کنند که به این عنوان محل بدون انجمن بهداری نماند.
وزیر بهداری- آقای ابتهاج فرمودند بندر پهلوی رئیس بهداری ندارد یادداشت می‌کنم و برای بندر پهلوی رئیس بهداری تعیین می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده پنجم آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ششم- نظارت مستقیم وزارت بهداری برطبق آیین‌نامه قانون تمرکز امور صحی مملکتی مصوب ۱۳ آذر ماه ۱۳۳۳ کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی به قوت خود باقی هست.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده ۶ آقایان مواققین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده هفتم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده هفتم- وزارتخانه‌های بهداری و دارایی و کشور و فرهنگ مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده هفتم آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است. آقای خلعتبری
خلعتبری- بنده خوشوقتم که جناب آقای وزیر بهداری تشریف دارند و ایشان یکی از چند نفر از اطبای درجه اول ما هستند که مقام‌شان شامخ است و حقیقتاً قابل تمجید و ستایش هستند و از این قبیل اشخاص باید حداکثر استفاده را کرد این لایحه را مجلس برای این تصویب کرده است که وضع بهداری بهتر بشود و بنده خواستم به ایشان تذکری بدهم که لابد خود شاه هم توجه فرموده‌اند و آن این است که مملکت ما متأسفانه طرز تشکیلاتش طوری است که با تمرکز خیلی قوی است و آن تمرکز قوی سبب تأخیر و عدم پیشرفت کارها شده یا یک تجزیه قوی است که آن هم موجب این است که کارها به طور صحیح تحت کتنرل در نیاید مثلاً بهداری ما بیمارستان‌های ما یک مقداریش تحت اداره مستقیم دانشگاه است و جناب آقای وزیر بهداری آن قدر در آنجا تأثیر دارد که بنده دارم اگر تعرف نکنیم ایشان هیچ تأثیر ندارند یعنی ما سالی چندین میلیون تومان بودجه می‌دهیم پول می‌دهیم وسایل می‌دهیم اما وزیر بهداری ما هیچ دخالتی ندارد اگر تلفن بکنید که امروز فلان مریض را بردند بیمارستان هزار تختخوابی نپذیرفتند ایشان دخالتی ندارند (سراج حجازی- روی قانون استقلال دانشگاه است) و بنده هم می‌دانم که هزارها مریض می‌آیند و می‌روند مریضخانه و آنها را نمی‌پذیرند و می‌آیند در خانه بنده و آقایان محترم و روزی چند نفر مریض را بایستی بنده نامه بنویسم و بنده به سهم خودم از بعضی از رؤسای بیمارستان‌ها متشکرم که ترتیب اثر می‌دهند و جا می‌دهند اما همه مردم که به همه وکلا و سناتورها دسترسی ندارند بنده موارد متعددی دیده‌ام که با کمال تأسف بیمارستان‌هایی که تحت نظر دانشگاه اداره می‌شوند اداره‌اش صحیح نیست معلوم نیست مسئول کیست؟ (پرفسور اعلم- چرا آقا) یک روز تشریف ببرید بیمارستان هزار تختخوابی ملاحظه بفرمایید دلیلش را عرض می‌کنم پارسال یک طفلی را پدرش آورد در خانه من که این بچه من در حال مردن است بنده تلفن کردم به جناب آقای وزیر بهداری که این بچه در حال مردن است و به دادش برسید آقای وزیر بهداری گفتند که ظهر این بچه را بفرستید بیایند در خانه بچه را فرستادیم بچه مال یک بقال متوسط کوچک بی‌بضاعتی بود مرض این بود که غدا نمی‌توانست بخورد و از مجرای دماغ به او شیر می‌داند او را در بیمارستان بستری کردند چند روز بعد پدرش را خواستند که بچه‌ات را ببر و مردنی است، پدرش می‌گفت که این بچه معالجه شدنی است و پرستاری نمی‌کنند من به آقای وزیر بهداری تلفن کردم ایشان به مریضخانه شفا دستور دادند که این بچه را مراقبت کنند همان بچه‌ای که قرار بود بمیرد در ظرف ۴۸ ساعت در نتیجة مراقبت غذا خورده و حالا هم زنده است و پدر آن بچه هر وقت من را می‌بیند اول به آقای وزیر بهداری دعا می‌کند بعد هم به من این دلیل این است که مراقبت کامل نیست و نقص وجود دارد در بیمارستان‌های غیر دانشگاهی هم همین طور است در بیمارستان‌های عمومی هم که تحت نظر وزارت بهداری است کیفیت معالجه مردم آن طوری که باید باشد نیست خرج می‌شود پول داده می‌شود همه کارها می‌شود ولی متأسفانه برای طبقه بی‌بضاعت و طبقه پایین آن مراقبت و دستوری که باید از لحاظ کیفیت کار وجود داشته باشد چه در قسمت بیمارستان‌های دانشگاه و چه در غیر آن وجود ندارد و بنده می‌خواهم از جناب آقای وزیر بهداری تقاضا کنم که در شعبه نظارت در امور بیمارستان‌ها یک مطالعه بفرمایند که در این درمانگاه‌ها و این بیمارستان‌ها اشخاصی که می‌روند آقایان اطبا همان طور که رسم طبابت است با نهایت وجدان و دقت نسبت به اینها عمل کنند که اینها دیگر محتاج مراجعه به اشخاص و گرفتن توصیه از وکیل نباشند بنده از بس از اشخاص مختلف شنیدم و از بس مردم تحت تأثیر این فکر هستند حتی خدا شاهد است نوکرهای خودم و کلفت‌های خودم هر وقت مریض می‌شوند می‌گویند آقا ما به مریضخانه نمی‌رویم حالا اگر واقعیت هم داشته باشد یا نداشته باشد زحمات وزارت بهداری را از بین می‌برد. این را من به شما عرض می‌کنم یک ترتیب کنترلی بدهید و باید وزارت بهداری کنترل بر تمام کارهای بیمارستان‌های مملکت داشته باشد (صحیح است)
رئیس- آقای دکتر سیدامامی
دکتر سیدامامی- بنده راجع به این قانون عرضی ندارم قانونی است که فکر می‌کنم بسیار مفید است اصولاً اگر دست خود مردم در اموری که مربوط به خود آنها است وارد باشد خیلی بهتر است و رسیدگی بهتر می‌شود، قانون خوب وضع می‌شود ولی در اجرایش اشکالات پیش می‌آید دولت ظاهراً این امور را به مردم واگذار می‌کند ولی در تمام قسمت‌ها دخالت می‌کند و به همین علت هم انجمن‌های شهر که در بعضی جاها تشکیل شده دچار اشکالات عجیبی هستند دولت اگر مداخله نکند برای انتخاب اشخاص و نظری نداشته باشد گمان می‌کنم به خوبی اداره می‌شود چند موضوع است که می‌خواستم خدمت آقای وزیر بهداری عرض کنم که وزارت بهداری همان طور که جناب آقای خلعتبری هم فرمودند آن طور که جناب آقای خلعتبری هم فرمودند آن طور که باید در امور بهداشتی نظارت داشته باشد ندارد یکی از مسائل مهم بهداشت شهری است اغذیه مأکولات و مشروبات که مردم مصرف می‌کنند اغلب قابل اطمینان نیست علاوه بر این ممکن است فاسد یا تقلبی باشند کره تقلبی است همه چیز تقلب است و آن طوری که باید کنترل و نظارت شود نمی‌شود و اسباب خطر فراوان و زحمت مردم می‌گردد این است که بنده می‌خواستم خواهش بکنم که وزارت بهداری در تمام قسمت‌ها نظارت داشته باشد بنده در امریکا بودم و قسمت‌هایی را که مطالعه می‌کردم به اولین چیزی که در ساختمان توجه می‌شود موضوع آب است می‌آیند از طرف اداره بهداشت آب را نگاه می‌کنند و تجزیه می‌کنند اگر قابل شرب باشد اجازه ساختمان داده می‌شود اینجا اول چیزی که توجه می‌شود عوارض است می‌چسبند به عوارض و مالیات و ابداً به قسمت بهداشت توجه ندارند در تمام کشورها غیر ممکن است که تا از طرف بهداشت اجازه نداشته باشند اجازه ساختمان بدهند وزارت بهداری با اداره بهداشت یا همین اداره بهداشت شهری مطلقاً به این قسمت توجه ندارند که این آبش چه جور است مسکنی که می‌سازند وضع بهداشتش چه جور است خطری برای مردم ندارد، اغلب ساختمان‌هایی می‌شود که خیلی بد و خراب است و هیچ استحکام ندارد و غالباً اتفاق افتاده که این نوع ساختمان‌ها خراب می‌شود و عده‌ای تلف می‌شوند اینها مسائل بسیار مهمی است که باید مورد توجه واقع شود همین موضوعی که فرمودند بیمارستان‌ها خیلی اهمیت دارد علاوه بر این بیمارستان‌ها که تحت نظر وزارت بهداری هستند همین بیمارستان‌های خصوصی هم باید کنترل شوند راجع به بیمارستان‌های دانشکده پزشکی که صحبت شد روی هم رفته با توجهاتی که در این چند سال اخیر شده بیمارستان‌های دانشکده پزشکی خیلی بهتر شده ولی این طور که لازم لست به بیمار توجه بکنند نمی‌کنند به علاوه تختخواب کافی ندارند اینها یک مسائل مهمی است که به هم ارتباط دارد باید از طرف وزارت بهداری اقدام بشود با این قانون هم اگر فکر شود که بتوانیم تمام نظریات خودمان را تأمین کنیم این طور نیست بایستی وزارت بهداری در هر شهری که این قانون به موقع اجرا گذاشته می‌شود نسبت به این امور نظارت کامل داشته باشد و به عقیده بنده علاوه بر این تشکیلاتی که ما داریم انجمن‌های شهری هم در قسمت‌های بهداشت باید مکلف در نظارت بکند و یکی هم موضوع ساختمان‌ها را می‌خواستم تذکر بدهم در ساختمان‌ها وزارت بهداری باید مداخله داشته باشد که مخصوصاً بهداشت قسمت آب مشروب و قسمت فاضلاب خیلی خیلی مهم است و الان در همین شهر تهران مراکزی است که منبع کثافت و فساد و سرایت امراض مختلفه است همین خیابان منوچهری نزدیک منزل بنده خرابه‌ای است که مزبله‌دانی شده و مدت‌ها است که به این وضع است و به هیچ‌وجه توجه نشده و در آن خیابان یک مستراح نساخته‌اند و تمام قسمت‌ها را آلوده می‌کند وسیله انتقال خیلی از بیماری‌ها است و بنده می‌خواستم تذکر بدهم که وزارت بهداری باید نظارت کلی در تمام امور بهداشتی داشته باشد.
رئیس- آقای پرفسور اعلم
پرفسور جمشید اعلم- این لایحه یکی از لوایح بسیار مفیدی است که در
مجلس تاکنون مطرح شده و اصولاً بایستی کارهایی کرد که مردم از ادارات دولتی قدری دور باشند و کار خودشان را خودشان بکنند و این همه مراجعه به ادارات دولتی نکنند این که همکار محترم بنده جناب آقای خلعتبری راجع به بیمارستان‌ها صحبت فرمودند باید خدمت‌شان عرض بکنم که بیمارستان‌ها آنچه از دست‌شان بربیاید به این جامعه خدمت می‌کنند ولی منتهی در یک شهری که یک میلیون و نیم جمعیت دارد جناب آقای خلعتبری چهل تختخواب برای بچه‌ها بیشتر نیست آیا کافی است؟ بنده خودم در بیمارستان امیر اعلم یک شبی رفتم قسمتی که برای دیفتری تخصیص داده بودیم سه تختخواب داشت من نمی‌توانم مبتلای به دیفتری را در بیمارستان پخش کنم مسری است ناچار باید ایزوله باشد همان شب هشت نفر بیمار مبتلا به دیفتری مراجعه کردند چه باید بکنیم ببریم در قسمت‌های دیگر بیمارستان بستری کنیم آقای خلعتبری توضیحات شما درست است ولی وسیله بدهید در این شهر می‌دانید برای بیمارستان چند تختخواب هست برای یک جمعیت یک میلیون و نیمی هزار و چهارصد الی هزار و پانصد تخت است در صورتی که باید بیست هزار تخت باشد اگر بیست هزار تخت را درست کردید و مریض شما قبول نشد آن وقت حق دارید اعتراض کنید (ارباب- ایشان که نمی‌توانند درست کنند کار ایشان نیست) پس چرا اعتراض می‌کنند جنابعالی حرف نزنید راجع به بندرعباس هم خواهم گفت و اگر کار ایشان نیست که درست کنند پس چرا اعتراض می‌کنند فعلاً با این ترتیب که ۱۵۰۰ تخت هست برای شهر یک میلیون و نیمی کفایت نمی‌کند از تمام شهرها و ولایات هم هجوم می‌آورند، در همین بیمارستان سینا آقای خلعتبری بروید ببینید چه زحمتی اطبا می‌کشند من همین شب جمعه ساعت ده شب در بیمارستان زنان رفتم برای یک عملی در همان ساعت همه اطبا مشغول عمل بودند کار هست و همه مردم هم کار می‌کنند و حق نیست که همه را به یک چوب برانیم و این طور یأس در دل آنها به وجود بیاوریم همه خدمتگزار هستند وسیله بدهید خدمت بکنند وقتی وسیله نمی‌دهند چه کار بکنند؟ (احسنت)
رئیس- آقای وزیر بهداری
وزیر بهداری- از تذکراتی که دوست گرامی آقای ارسلان خلعتبری و همکاران عزیزم آقای دکتر سیدامامی و آقای پرفسور اعلم دادند خیلی متشکرم، عرض کنم یک وقتی که خیلی دور نیست مردم فقط برای مردن به مریضخانه می‌رفتند برای این که از مریضخانه می‌رفتند برای این که از مریضخانه وحشت داشتند و نمی‌خواستند در منزل خودشان بمیرند، امروز مردم فهم‌شان، ادراک‌شان زیاد شده و از اقصی نقاط کشور برای درمانگاه و بیمارستان تقاضا می‌رسد، اشخاص خیری هم پیدا می‌شوند که خودشان بیمارستان می‌سازند و وزارت بهداری با امکانات خیلی محدود خودش مجبور است آنها را مجهز کند، همان طوری که آقای پرفسور اعلم فرمودند تعداد تخت متناسب با بیمار نیست نه تنها در تهران در همه جای کشور (ابتهاج- طبیب هم نیست) تعداد اطبا هم متناسب با احتیاجات این مملکت نیست ۳۵۰۰ نفر طبیب هست که از این عده ۳۴۰۰ نفر در تهران هستند بقیه در ولایات. برای استحضار خاطر آقایان عرض می‌کنم حسب‌الامر اعلیحضرت همایونی یک کمیسیونی برای هماهنگی دستگاه‌های مختلفی که مؤسسات درمانی دارند در وزارت بهداری تشکیل شد که رئیس دانشگاه رؤسای بهداری ارتش و ژاندارمری و هر وزارتخانه‌ای که دستگاهی در آنجا دارند هر پانزده روز یک مرتبه تشریف می‌آورند و برای این که این هماهنگی ایجاد بشود و یک رویه متحدالشکلی برای درمان‌های مختلف پیدا کنیم در آنجا بحث می‌شود و امیدواریم که این قدمی که شروع شده به تدریج پیش برود و به نتیجه برسد و راجع به موضوع تقلب در غذا و دوا بنده اینجا اظهار تأسف می‌کنم که در یک مملکتی که همه مردم به خدا و مذهب ایمان دارند چرا این قدر بی‌ایمان پیدا می‌شود که بخواهند از راه مسموم کردن مردم مالی برای خودشان اندوخته کنند به هر حال برای این کار اشخاصی به اروپا فرستاده شده‌اند که تحصیل کنند و دو نفر متخصص از سازمان بهداشت جهانی یکی برای دارو و یکی برای غذا خواسته‌ایم که یک نفر رسیده است و تحت کنترل بسیار شدید قرار خواهیم داد و با قوانینی که وجود دارد آنهایی که این کار را بکنند شدیداً مورد تعقیب قرار خواهند گرفت (احسنت) از لحاظ بهداشت آقایان بنده که مجال نمی‌کنم به سینما بروم ولی سینماهای تهران اغلبش خطرناک است در خروجی وری است که اگر حادثه‌ای در سینما پیش بیاید بدون شک چندین نفر ممکن است زیر دست و پا از بین بروند امروز بنده به اداره مهندسی بهداشت دستور دادم بروند صاحبان سینماها را وادار بکنند که برای خروج سینماها درها را طوری بسازند که اشخاصی که می‌خواهند بیرون بروند اسباب زحمت‌شان نشود و این بناهایی که فعلاً مشغول ساختمان هستند گفتم نظر اداره مهندسی بهداشت را جلب کنند (یک نفر از نمایندگان- کار بسیار خوبی کردید) (مهندس فروهر- جای تأسف است که شهرداری وظیفه خودش را انجام نمی‌دهد و برای در سینماها اداره بهداشت باید برود) راجع به رسیدگی به آب و شیر به آقایان اطمینان می‌دهم هم انستیتو پاستور و هم اداره آزمایشگاه مرکزی در تهران هر کدام جداگانه از آب تهران نمونه‌برداری می‌کنند و رسیدگی می‌کنند هم در آب و هم در شیر (فولادوند- شیر را کهنه می‌کنند و می‌فروشند) تکذیب می‌کنم، آقای پرفسور اعلم اینجا راجع به دیفتری صحبت کردند بنده می‌خواهم از صحبت ایشان استفاده بکنم و عرض کنم در مملکت ما استعمال سرم بیشتر از استعمال واکسن است با همه اطلاعات و تبلیغاتی که در کشور می‌شود که مردم اطفال خودشان را بر ضد دیفتری تلقیح کنند متأسفانه غفلت می‌کنند و غفلت‌شان سبب می‌شود که دیفتری در این کشور هست در تأیید فرمایش ایشان عرض می‌کنم در اغلب بیمارستان‌ها تعداد بیشتری از آنچه فرمودند تخت در اختیار هست، در چهارراه عباسی یک مریضخانه‌ای هست که پنجاه تختخواب فقط مختص اطفال دارد (پرفسور اعلم- فقط دانشگاه را عرض کردم باید ده هزار تختخواب داشته باشند) در خاتمه از توجهی که آقایان در تصویب این لایحه فرمودند صمیمانه تشکر می‌کنم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مجموع مواد آقایانی که موافق هستند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد چون در آن اصلاحی شده است به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۷- بیانات بعد از دستور آقای عمیدی‌نوری
رئیس- چون چیزی در دستور نداریم آقای عمیدی‌نوری طبق تبصره ۲ ماده ۶۶ آیین‌نامه صحبت می‌کنند. آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری- بنده خواستم در این موقعیت که یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های سیاسی دنیا جناب آقای دالس برای اولین بار به ایران تشریف آورده‌اند و امروز هم به سلامتی برای شرکت در شورای پیمان بغداد به آنکارا تشریف می‌برند چند کلمه به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم. اولاً مایه کمال خوشوقتی است که موقعی جناب آقای دالس به ایران تشریف می‌آورند که ایران خیلی با ۱۳۲۲ فرق کرده است در آن تاریخ نخست‌وزیر وقت اصرار داشت که ایشان از کراچی به ایران سری بزنند ولی نیامدند و بعد دز مطبوعات دنیا نوشته شد که آقای دالس چون امنیت جانی نداشتند به ایران نیامدند این باعث افتخار ما است که امروز امنیتی داریم که هم آقای دالس با امنیت خاطر به ایران تشریف می‌آورند و قبل از ایشان و هم بعد از ایشان شخصیت‌های شوروی با جبهه کمونیست هم می‌آیند و می‌روند پس تهران چنان امنیتی بر اساس نهضت ناسیونالیستی خودش به وجود آورده است که کشوری آماده برای کمک به امنیت بین‌المللی جهان در حال حاضر به وجود آمده است و باید از این موقعیت استفاده کرد اما بعد از تشکر و درود ایشان راجع به اعلامیه‌ای که آقای دالس دادند دو جمله قابل استفاده است که بنده خواستم در اطراف این دو جمله بحث کنم یکی فرمودند ما شجاعت دولت‌هایی را که برای حفظ استقلال کوشش کرده‌اند احترام می‌گذاریم ایران و عراق و ترکیه و پاکستان در پیمان بغداد با هم همکاری می‌کنند بنده خواستم برای جناب آقای وزیر امور خارجه امریکا که این احترام را قائل شده‌اند تشریح بیشتری در قدم بی‌نظیر و بلند ایران در این مورد کرده باشم چون تنها همکاری ما در پیمان بغداد نیست که این احترام را جلب کرده است بلکه برداشتن این قدم بالخصوص از جانب ایران خیلی فرق دارد با قدمی که ترکیه و پاکستان و عراق در این راه برداشته‌اند موقعی که ایران هنوز به پیمان بغداد ملحق نشده بود در محافل دیپلماسی جهان خط زنجیر دفاعی دنیای غرب را ناقص می‌دانستند و می‌گفتند حلقه مفقوده‌ای هست که ذکر آن حلقه نباشد زنجیر دفاعی به وجود نخواهد آمد و آن راجع به ایران بود و حساب می‌کردند پیمان آتلانتیک، پیمان بغداد، اتحادیه آسیای جنوبی ولی این خط زنجیر دفاعی دنیای غرب و عدم الحاق ایران ناقص بود پس ایران با برداشتن این قدم بی‌نظیر و شجاعانه خودش به این خط زنجیر دفاعی دنیای آزاد غرب بزرگ‌ترین کمک را کرد (صحیح است) اهمیت دیگری که برداشتن این قدم از طرف ایران دارد و قابل مقایسه با ترکیه و عراق و پاکستان نیست وضع اختصاصی ایران است ایران موقعی به پیمان بغداد ملحق شد که ترکیه بود و پاکستان بود و عراق هم بود ولی ترکیه اگر چه با ایران از نظر هم‌مرزی با شوروی وجه مشابهتی دارد ولی قبلاً ترکیه عضو پیمان آتلانتیک بود و طبق تعهدی که دولت امریکا در پیمان آتلانتیک دارد امنیت ترکیه به هنگام خطر طبق امضای امریکا قابل تأمین بود، همین طور پاکستان عضو اتحادیه آسیای جنوبی است و امریکا در آن اتحادیه عضو است بنابراین پاکستان نیز با الحاق به پیمان بغداد چیزی اضافه نکرد یعنی او با امریکا در پیمان آسیای جنوبی هم‌عهد بود و امضای او را برای حفظ امنیت خودش داشت فقط عراق با ایران مشابه است برای این که چنین تعهدی ندارد ولی خیلی فرق است بین ایران و عراق عراق پشت جبهه است، هم‌مرز شوروی نیست ایران نزدیک به سه هزار کیلومتر هم‌مرز شوروی است بنابراین قدمی که ایران برداشت علاوه بر تکمیل این حلقه زنجیر دفاعی دنیای آزاد، قدم به تمام معنی شجاعانه و بی‌نظیری برداشته است که باید این وضع خاص مورد توجه امریکا و مخصوصاً جناب آقای وزیر امور خارجه امریکا قرار بگیرد (صحیح است) اما جمله دومی که بنده از بیانات‌شان
استفاده می‌کنم فرموده‌اند که ما با ایران روابط دوستانه داریم برای این که منافع مشترک بسیاری داریم بنده از همین منافع مشترک بسیار می‌خواهم استفاده کنم بزرگ‌ترین منفعت مشترک ما با امریکا حفظ امنیت بین‌المللی و صلح جهان است که خودشان در مقدمه این جمله از نظر پیمان بغداد فرموده‌اند وقتی که اذعان دارند به این موضوع وقتی که منفعت مشترک بود طرفین منفعت باید در حفظ آن منفعت کوشش بکنند و این کوشش طرفین یک امری است که نفع و ضررش متوجه طرفین است ما می‌خواهیم ببینیم که ایران در این منفعت مشترک چه کرد و امریکا چه می‌کند؟ اخیراً گزارشی از طرف وزارت خارجه امریکا منتشر شده و بنده در مطبوعات خارجی خواندم در آنجا تصریح شده است که شوروی به عنوان تعرض اقتصادی در ظرف سه سال اخیر یک میلیارد و نهصد میلیون دلار به کشورهای آسیایی و افریقایی کمک کرده این گزارش وزارت خارجه امریکا است که در آنجا قید شده است که به هندوستان ۱۱۵ میلیون دلار برای ایجاد کارخانه اره‌کشی، به سوریه ده میلیون دلار برای ایجاد پالایشگاه نفت به یوگسلاوی صد میلیون دلار برای ایجاد کارخانه آلومینیوم‌سازی داده شده است ولی راجع به ایران ما یک پوان مهم‌تر و بزرگ‌تری داریم که گزارش وزارت خارجه امریکا تصدیق کرده است که ایران و ترکیه پیشنهاد کمک اقتصادی و نظامی شوروی را رد کرده‌اند این تصدیقی است که در گزارش وزارت امور خارجه امریکا در مقابل این عملی که به نام جمله اقتصادی تلقی کرده‌اند شده است آیا فداکاری بزرگ‌تر از این هست که خط زنجیر دفاعی را تکمیل کرده‌ایم و در پیمان ناتو رستیو شرکت نداریم و مثل ترکیه و پاکستان تعهد آمریکا را نداریم برای حفظ خودمان از آن طرف هم روی حفظ حیثیت ملی خودمان و وفاداری با دنیای غرب پیشنهاد کمک شوروی را بنا به تصدیق وزارت امور خارجه امریکا رد کردیم. پس طرفین این منفعت مشترک که یکی ما هستیم این فداکاری‌ها را کردیم و این فداکاری‌ها را معتقد بودیم که انجام دادیم برای این که ما معتقد و طرفدار نهضت ناسیونالیستی خودمان هستیم می‌خواهیم روی پای خودمان بایستیم می‌خواهیم بگوییم که ایران در این منطقه حساس دنیا می‌خواهد قدمی بردارد که هم ملیت خودش را حفظ بکند و هم کمک به صلح جهانی بکند حال در مقابل این جریان اگر امریکا امسال ۴ میلیارد دلار برای کمک به دنیای آزاد پیشنهاد داده است به کنگره که هشتصد میلیون دلار اضافه بر سال گذشته است بنده نمی‌دانم برای حفظ این منفعت مشترک که جناب آقای دالس قبول فرمودند یک طرف هم این فداکاری را کرده آیا امریکا در راه حفظ این منفعت مشترک با ما چه خواهد کرد؟ بنده در پایان عرایضم از جمله دیگر جناب آقای دالس استفاده می‌کنم که فرمودند کوششی که برای حفظ صلح انجام داده می‌شود از جنگ مشکل‌تر است حقیقتاً بیان درستی است بنده خیال می‌کنم که ما بهتر این معنی را درک کرده‌ایم کوششی که ما برای حفظ صلح جهان در این منطقه حساس جهان می‌کنیم برای ما از جنگ مشکل‌تر است و دلیلش هم این است که اگر در موقع جنگ واحد زندگی را ببینید قیمت زندگی هزار درصد شده بود امروز شاخص زندگی ما ۱۳۰۰ درصد است پس ما بیشتر تحمل حفظ صلح را نسبت به جنگ کرده‌ایم و همچنین اگر ما در ۱۳۲۲ دوره جنگ کسر بودجه‌مان چند میلیارد بود حالا بیش از ده دوازده میلیارد است اینها ناشی از کوششی است که ما برای حفظ صلح جهانی در این منظقه حساس می‌کنیم و ما به خوبی معنای این بیان عمیق جناب آقای وزیر امور خارجه امریکا را درک می‌کنیم بنابراین هیچ انتظاری از جناب آقای وزیر امور خارجه که با این تشریف‌فرمایی مهم‌شان به اینجا آمده‌اند جز در حفظ منفعت مشترکی که خودشان از ناحیه خودشان قبول کرده‌اند نداشته و نداریم و انتظار داریم که در این مسافرت بیشتر ایران را شناخته باشند (احسنت)
۸- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه خواهد بود.
(مجلس ۳۵ دقیقه قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت