مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۱۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۱۰
مذاکرات روز ۵ شنبه ۲۰ شهر ذی القعدة الحرام دارالشورای ملی
رئیس- در واقع ما وکلای مجلس از آقایان مجاهدین قزوین که در تحت ریاست جناب آقا میرزا سید حسن تشریف آورده‌اند خیلی تشکر باید داشته باشیم و در حقیقت خیلی هم زحمت کشده‌اند ولی گمانم اینست که انشاءالله دیگر محتاج نباشیم زیرا که کار بیک درجه اصلاح شده و اگر هم فی الجمله نواقصی باشد آن هم در این دو روزه انشاءالله اصلاح خواهد شد و عقیده بنده اینست که انشاءالله پس از رفع خستگی و دیدارد دوستان تشریف ببرند.
آقا سید عبدالله مجتهد – در حقیقت همین طور است کمال تشکر و امتنان را همگی از زحمات و خدمات ایشان داریم و آنچه لازمه دینداری و هواخواهی این اساس مقدس بوده نموده و می‌نمایند انشاءالله امید است که بهره و نتیجه کامل ببرند.
میرزا حسین طبیب- عموم اهالی قزوین خیلی مفتخر و متشکرند که پیشقدم شدند در این امر وتا آخر قطره خون خودشان حاضرند برای حفظ این اساس مقدس یعنی در حفظ حقوق خودشان.
آقا سید عبدالله مجتهد – همه از ایشان ممنون و متشکرند و خداوند بایشان توفیق و تأیید بدهد.
(در این موقع جناب قاضی نطق مهیج و بلیغی در اظهار همراهی و جانفشانی در حفظ استقلال مجلس مقدس و وکلای معظم و وطن خود از طرف حضرات مجاهدیت خصوصا و بزبان عموم ملت نمودند).
حاجی امام جمعه – در این چند روز دیدیم اسباب امیدواری را برای خود که رو بترقی می‌رویم و این را مشاهده کردیم درهر چیز اختلاف است بین عقلا الا در یک چیز که تمام عقلا از صدر اول تاکنون تماما متفق بوده و گفته‌اند و آن اتحاد ملیت است اثر این امر را امروز ما دیدیم که ملت بیک الم مختصری که احساس کرده اتفاق کردند و وقتی که این اتحاد پیدا شد مایه امیدواری ترقیات فوق العاده است بعین فعلا ما همان حال صدر اسلام است که روز بروز مزید قوت و مایه ترقی است و امیدواریم از این اتحاد ترقیات فوق العاده نماییم دراین هوای سرد که آقایان مجاهدین قزوین بااین صدمات آمده‌اند همین مطلب صدق عرایض مرا معلوم می‌دارد و تشکرات صمیمانه خود را از اقدامات ایشان اظهار می‌دارم و امیدوارم که این اتفاق واتحاد روز بروز بیشتر و محکم تر شود.
وکیل الرعایا – اگر صلاح میدانید اوقات مجلس مقدس را بدون تردید معین فرمایند که بدون تأخیر منعقد شود و باید بیشتر به استحکام این مسئله افزود که خیلی کارهای عقب افتاده داریم.
رئیس- بلی صحیح است در حقیقت مجلس ده روز است که تعطیل است ولی قصوری از طرف مجلس نبوده انشاءالله از روز شنبه باید جداً مشغول کارشویم که انشاءالله امورات پیشرفتی حاصل نموده اصلاح گردد.
وکیل التجار – استدعای بنده این بود که چون یک تجدید وضعی و حالی از برای وکلا و ملت و تمام کارها پیدا شده همین طور که فرمودند از پس فردا ما هم وضع مجلس را تجدید کنیم یعنی ترتیباتی که از برای اوضاع داخلی مجلس و خارجی آن نوشته و معین شده مرتبا بدون تردید عمل کنیم و جلو برویم و فراموشی را فراموش کنیم و بعدها انشاءالله کارها بطور صحیح و بدون ملاحظه مجری شود.
رئیس- البته همین طور است انشاءالله مرتب و صحیح خواهد شد.
آقا میرزا سید محمد مجتهد – جناب آجودان باشی و ظهیرالسلطان ودیگران از امیرزادگان محترم که دوازده نفر هستند و ریاست و ضمانت تنفگداران ملی را قبول کرده‌اند در حقیقت خیلی زحمت کشیده‌اند و ضمانت سایر تفنگدارها را بعهده می‌گیرند و استدعا می‌کنند که مجلس هم این مسئله را امضا نماید.
رئیس- البته همین طور است که می‌فرمایید ایشان هم افتخار و شرف از دیگران بیشتر تحصیل کرده‌اند آجودان باشی که در واقع آجودان باشی هستند ولی سایرین هم زحمت کشیده‌اند که نمی‌شود فرداً فرد اسم برد اما آن مستحفظین مجلس علیحده هستند که انشاءالله از روز شنبه شروع بترتیب آن خواهد شد اینها هم البته از برای جان بازی حاضر شده‌اند و اسمشان در تواریخ ثبت خواهد شد و در موقع لزوم حاضر خواهند بود.
آقا سید عبدالله مجتهد – البته هر کس مسلمان است باید چنین عهدی بنماید وامتحانی بدهد برای فظ بیضه اسلام علماء و عموم وکلا کمال رضایت مندی و تشکر را از زحمات ایشان دارند.
آقا میرزا ابوالحسن خان – اینها یک افتخاری تحصیل کرده‌اند که فوق آن برای هیچ کس میسر نیست بالاترین افتخارها ایان است که از بدو مشروطیت تاکنون اگرچه معلوم نبود ولی بهمت این جوانهای غیور بتمام عالم ثابت کردیم که ما قابل این دو گرانبها بودیم واین نشد مگر بواسطه جان بازی و فداکاری ایشان خداوند ایران وایرانیان را زنده بدارد.
مبشرالسلطان – گویا مقصود آقای حجةالاسلام این بود که چون جناب ظهیرالسلطان و آجودان باشی ابتداحاضر شده و موسس این اساس بوده‌اند و در واقع خیلی زحمت کشیده‌اند می‌خواهند که ریاست این تفنگدارها را وکلا به این دوازده نفر بدهند
(در این موقع از طرف آجودان باشی و سایرین اظهار شد که ما بسربازی مجلس فقط افتخار داریم).
رئیس- همه اینها زحمت کشیده‌اند در حقیقت ما از همت ایشان کمال تشکر را داریم و نمی‌شود یکی یکی را اسم برد همه زحمت کشیده‌اند.
آقا میرزا سید علینقی – ایشان در مقام حفظ اسلام وملیت مصداق یجاهدون فی سبیل الله ولا یخافون لومة لاثم واقع شده‌اند و از هیچ چیز حتی بذل جان مضایقه و فروگذار نکردند ظاهراً مقصودشان اینکه آقای حجةالاسلام فرمودند اینست که این شرافت و افتخاری را که حاصل کردند بتصدیق مجلس مقدس و تصویب وکلا رسیده مفتخر شده مباهات نمایند.
رئیس- بنده هم عرضی دارم در حقیقت اینها بتمام ملل معلوم کردند که ایران سزاوار و دارای این مرتبه هست و اهلش قابل و لایق این نعمت بوده و هستند ولی میدانید که تمام ولایات امروز هرج ومرج شده و مقداری از مالیات وصول نشده در این صورت باید ملت با دولت اتحاد کند و انشاءالله دولت هم با ملت اتحاد نموده رفع این هرج و مرج که مدتی است طول کشیده بشود و نظم واقعی برای مملکت حاصل آید.
آقا سیدحسن تقی زاده – این که گفته می‌شود که هرج و مرج است بنده تصدیق ندارم که هرج و مرج باشد این انقلاب ملی است به هواخواهی مجلس واین هم که گفته شد نباید خیلی طول کشیده باشد صحیح است ولی در هر مملکتی که انقلاب ملی شده خیلی طول کشیده واشخاصی که استهزاء می‌کردند که ما باسم تلگراف کار می‌کنیم بحمدالله معلوم کردیم که آن طور نبود از این انقلاب و هیجان ملی که امروزه هست واسمش را هرج و مرج گذاشتند معلوم گردید که ملت می‌تواند حفظ حقوق خود را نماید من یک واسطه برای رفع این هرج و مرج پیدا کردم و آن تنبیه چند نفر اشرار است و من دیروز در حضور وکلا گفتم با هیئت جدید وزراء که در حقیقت این طرف بودن دولت با ملت واصلاح نمودن و رفع این غائله را که نقض قانون اساسی بود می‌خواهند بنمایند بدو چیز می‌شود یکی ظاهری و آن مبادله کلام الله بود که شده و یکی مادی آن هم مواد صلح نامه ایست که باید تمام اینها بعمل بیاید نه فقط لفظ باشد و من می‌خواهم امتحان نمایم که ببینم آیا می‌توانم اکثریت آراء حاصل کنم که این وزراء جدید بواسطه این پذیرفته شدند که این مواد صلح نامه اجری شود واگر این شروط اجری نشد بی حاصل است و اشخاصیکه به این اساس مقدس که محل اطمینان سی کرور نفس است جسارت کرده‌اند باید مجازات شوند واگر بشروط صلح عمل نشد باید این کابینه که بقایش متوقف بر اجرای این شروط است عوض شده کابینه دیگری انتخاب نمایند تا اجری شود و اگر آنها هم نکردند کابینه دیگر
(اکثر گفتند صحیح است.)
رئیس- از شروط صلح که دو چیزی باقی مانده یکی رفتن سعدالدوله است که چیزی نوشته و اجازه خواسته که مال بگیرد برود و گویا امشب برود یکی هم مجازات اشرار است که مشغولند وانشاءالله همین دو روزه منظم خواهد شد.
آقا شیخ حسین – حضرت رئیس فرمودند که مالیات وصول نشده بنده عرض می‌کنم روز سیم که وکلا با مشیرالدلوه رفتند حضور اعلیحضرت فرمودند مجلس چه کار می‌کند گفتند مشغول تنقیح مالیات مملکت است فرمودند که مالیات بمنزله روح مملکت است حالا عرض می‌کنم تعویق مالیات که در واقع روح مملکت است نیست مگر بواسطه اشخاص آدم صورت دیو سیرت والا مردم ایران زودتر و بهتر از همه جا مالیات خود را می‌پردازند والبته اعلیحضرت هم که فرمودند مالیات روح مملکت است عرایض مغرضین را قبول نخواهند فرمود.
وکیل التجار – برای تأیید فرمایش آقای تقی زاده عرض می‌کنم آن چیزی که در این عهدنامه نوشته شده که هر کس مخالفت کند به مجازات برسد اگر این مسئله را همه وقت اعلیحضرت و وزراء و وکلاء در نظر داشته باشند مملکت بزودی منظم و امن خواهد شد.
آقا میرزاابوالحسن خان – البته بی مجازاتی فروختن مملکت است و امن نکردن مملکت خیلی ضرر است و همه وقت بنده با جناب تقی زاده هم رأی بوده و کمال اتحاد را هم داشته‌ایم ولی در این رأی جزئی اختلاف هست و آن اینست که آیا باید بوزرا چند روزی مهلت داد تا بطوریکه خودشان گفته‌اند بدون فساد بآن اشخاص مجازات بدهند یا نباید مهلت داد نمی‌گویم مجازات ندهند باید حتما مجازات داده شود ولی در صورتی که مهلت دادن بآنها صحیح است عرض بنده را تصدیق نمایند
(بعضی تصدیق کردند).
آقای حاج امام جمعه – همه بدبختیهای ما از بی پولی است وهر کاری می‌خواهیم بکنیم پول لازم است و نداریم این مطلب را باید بدانیم که سه ماه به آخر سال داریم و تمام مالیات زمین مانده و از سال قبل هم خمس مالیات زمین مانده تا مجلس تقویت نکند معلوم است این مالیاتها بزمین خواهد ماند اگر بخواهیم تقویت نکنیم باید فرض کنیم یکی نظم این مملکت استکه باید بزودی رفع هرج و مرج بشود و مهمتر از همه برای ما نزد همسایگان مرتب کردن ونظم دادن قشون است و مجلس باید دراین مطلب خیلی اهتمام نماید والا مالیات امساله و پارساله و سال آینده همه در زمین ولاوصول خواهد ماند.
معمارباشی – پیش از این اغتشاش جزئی که در این چند روزه در این پایز تخت روی داد ودرحقیقت شعبه بود از ناامنی سایر ولایات و همه روزه باینجا تلگرافات می‌نمودند که سرحدات و راهها مغشوش است بنده فکر می‌کردم که چه باید کرد بنظر بنده چنین آمد که عرض نمایم آن شمشیر صیقل زده غلاف شده یعنی آقای علاءالدوله از طرف دولت حفظ امنیت و راههها و سرحدات بایشان واگذارده شود ولی افسوس که ایشان از این شهر رفته و نمیدانم چه اشخاصی بجای ایشان ماند چرا باید این طور بشود.
آقا سید عبدالحسین شهشهانی – گفته شد که باید وزراء بحالت طمأنینه و سکون در کار باشند که بتوانند کار بکنند ولی باید عملیات هم در کار باشد تا اینکه ملعوم بشود که مشغول کارند و ما هم این قدر بی‌صبر و تأمل نیستیم.
رئیس- معلوم است باید همراهی کرد.
حسنعلی خان – آقای تقی زاده یک فرمایش فرمودند که آقایان وکلا توجه نکردند حاج امام جمعه فرمودند که باید با وزراء همراهی کرد ولی کابینه که تجدید شده این مشروطه نمی‌شود هیئت کابینه که ناصرالملک رئیس الوزراء بود یک هیئتی بود که تمام ملت ومجلس اعتماد و اطمینان داشته او را که گرفتند و حبس کردند آن کابینه بکلی از میان رفت و معلوم نشد که برای چه بود بنده که وکیل ملت هستم بتکلیف خود عمل نموده می‌گویم که این همه خسارت و زحمت که این مردم کشیدند و دیدند همه برای این بود که نقض قانون و مخالفت قانون شد یعنی دستی بر خلاف قانون بقای ناصرالملک و علاءالدوله خورد و برخلاف قانون گلوله بدرب مجلس دارالشورای کبری زدند شما در صورتیکه مجازات به اشرار ندهید چنانچه از پارسال تا حال همه اینها را صرف نظر کرده‌ایم اگر آن کسیکه شش لول بدرب مجلس زده بود اورا مجازات می‌دادند کار به اینجا نمی‌رسید پس اگر شما بخواهید این اشرار را مجازات ننمایید و بمسامحه بگذرانید مشروطه نیستید مجلس ندارید من فریاد می‌زنم که بنده این وزراء را تا مجازات این شر را ندهند بسمت وزارت نمشناسم باید این اشرار و اراذل را گرفته مجازات بدهند.
آقا سید حسن تقی زاده – در یک مسئله اگر فقط پانزده نفر اتفاق داشته باشند اقلیت پیدا کرده باید مطرح مذاکره بشود وقتیکه بنده طرح این مطلب را کرده‌ام ظاهراً اکثریت آراء با من بود و وقتی که ما در مجلس می‌نشینیم باید از مطالب رسمی دست کشیده واقع را بگوییم از هر که باید تشکر نماییم شخصا اظهار تشکر کنیم بنده همراهی وزراء را دراین میدانم و گفته‌ام که از آنها توضیحات بخواهیم و کار هم بخواهیم اگر رفتارنکردند معزول هستند آن شب که در شروط مصالحه گفتگو می‌کردند متقبل شدند که همه آنها را بزودی مجری دارند خصوص مجازات اشرار حاجی میرزا علی آقا فرمودند عمل ما تمام نمی‌شود و گفته شد چند روز مهلت داده شود ببینیم این اول مرتبه است که مهلت بدهیم و صحیح است دل تمام نمی‌شود ولی حرارت ما تمام می‌شود چطور که از جیب ملت نمی‌شود بخشش کرد و همچنین امنیت عموم ملت را نمی‌شود بذل بچند نفر وزیر نمود. اگر اینها می‌خواستند مالیات وصول بشود که چرا کابینه به آن صحیحی را زیر و رو کردند و اینکه گفته می‌شود هرج و مرج است اگر این چند روزه است که هرج و مرج نبوده بلکه ملت اظهار غیرت و ملیت خود را نوده و اگر از ترتیب سابق است که آنهم بمجازات رفع می‌شود وباز هم عرض می‌کنم وجود این کابینه متوقف است بمجازات این اشرار همان طوری که روز قبل گفتند سوار و سرباز بگذارند که لااقل کسی نزد آنها نرود و سرباز اگر ممانعت نماید از طرف اشرار با قمه زحمت بصاحب منصب آنها وارد آورند معهذا وزیر جنگ می‌گوید بقوه جبریه باید جلوگیری بشود خیلی تعجب می‌نمایم از این حرف البته در همه جا به قوه جبریه امنیت حاصل شده است ولی رئیس الوزراء میگویند آنها هم مسلمان هستند آیا آن کسی را که بر درخت آویختند مسلمان نبود.
حاج معین التجار – اوقات مجلس خیلی بجزئیات مشغول بود و گذشت اگر امروز باز به این جنگ داخلی باقی باشیم نمی‌شود مملکت ما غیر از ممالک دیگر است اگر تا حال یکی دو تا از آراء مجری می‌شد بهتر بود باید این اختلافات را رفع کرد و پادشاه را هم بمیل و رغبت همراه کرد والا اجباراً که همراه بودند و فایده هم ندارد واینکه حاجی امام جمعه فرمودند دو سه ماه بآخر سال مانده و مالیات در زمین است عرض می‌کنم کسیکه امسال هوز مالیات را نپرداخته سال دیگر چطور خواهد داد.
سیدالحکما- بنده عرض می‌کنم این انجمن‌ها که اینجا مانده‌اند بجهة این است که مجازات اشرار را بدهند و بشروطاتیکه شده است عمل نمایند اگر این اشرار را مجازات بدهند هم مالیات وصول می‌شود وهم رفع انقلابات خواهد شد.
وکیل الرعایا – عمده مالیاتی که باقی مانده است همان فارس می‌باشد و جهة آنهم معلوم است که چه چیز است و مانع آن کیست حالا نمی‌توانم عرض کنم ولی عرض می‌کنم که اگر بخواهید مالیات فارس وصول شود باید دفع اشرار و مفسدین را بنمایید و باید از قوام الملک که مانع وصول مالیات شیراز و باعث برباد دادن و خراب کردن آن مملکت است جلوگیری نمایند تا کار مالیات اصلاح شود.
(مجلس ختم شد)