مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ دی ۱۳۳۷ نشست ۲۵۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۲۵۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه دوم دی ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقایان مهندس شیبانی، نورالدین امامی، ارباب
۳- بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به اجازه استخدم استاد خارجی جهت دانشکده‌های شهرستان‌ها و تکمیل کادر آموزشی و ارسال به مجلس سنا
۴- اخذ رأی و تصویب گزارش اصلاحی کمیسیون دادگستری راجع به منع مداخله وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و ارجاع به مجلس سنا.
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت ده و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای دکتر موسی عمید (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس
نایب‌رئیس- صورت غایبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان:
صادق بوشهری، دکتر فریدون افشار، دادگر، فرود، مسعودی، مجیدابراهیمی، مشار، تیمورتاش، مهندس فروغی، ساگینیان، اکبر، خرازی، دکتر حسن افشار، ذوافقاری، محمودی، برومند، صراف‌زاده، دکتر پیرنیا، دکتر ضیایی، سالار بهزادی، دشتی، سراج حجازی، دکتر جهانشاهی، مهندس فیروز، سنندجی، اورنگ، افخمی، بوربور، مهندس ظفر، صفاری، امامی خوئی.
غایبین بی‌اجازه- آقایان:
دکتر طاهری، کوروس، عبدالحمید بختیار، عامری، دکتر اصلان افشار، اریه، قرشی، اخوان.
زودرفتگان بااجازه- آقایان:
فولادوند، حکیمی.
نایب‌رئیس- نسبت به صورت جلسه اعتراضی نیست؟ آقای پروفسور اعلم.
پروفسورجمشید اعلم- یک اشتباهی در عرایض بنده بود که به تندنویسی دادم تصحیح کنند.
نایب‌رئیس- تصحیح می‌شود. دیگر نظری نسبت به صورت‌مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت‌مجلس اعلام می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان مهندس شیبانی، نورالدین امامی، ارباب
رئیس- نطق‌های قبل ازدستورشروع می‌شود. آقای مهندس شیبانی.
مهندس شیبانی- آقایان به یقین روز یک‌شنبه سی‌ام آذر ماه ۱۳۳۷ در تاریخ کشور ما روز پرافتخاری به شمار می‌رود شاید هم عده کمی از مردم این ممکلت به اهمیت چنین روزی واقف می‌باشند.
وظیفه هر فرد باایمان و وطن‌دوست است که فارغ از قید هر مسلک و مرام نسبت به اقداماتی که به نفع ملت و مملکت می‌شود اظهار علاقه نماید تا مسئولین امر تشویق شوند و خدمتگزاران با دلگرمی بیشتری به خدمت خود ادامه دهند.
آقایان یکی از معایب اجتماع مملکت ما همان عدم توجه به تشویق می‌باشد ما بایستی عملیات خوب دولت‌ها را تأیید نماییم. شما نیز باید متوجه باشید که نمایندگان مجلس هم درتصویب قوانین سودمندی که با منافع ملت و مملکت تماس دارد ولو به ضرر منافع شخصی آنان باشد ذره‌ای تردید به خود راه نمی‌دهند (صحیح است).
آقایان نمایندگان محترم عمل تقسیم املاک خالصه را نباید امر کوچکی تصور نماییم. همچنان که در چند جلسه اخیر همکاران گرامی بنده تذکر فرمودند بنده نیز باید تکرار نمایم که متأسفانه ما تبلیغات صحیح و اساسی نداریم تا به بیگانگان بفهمانیم که مغرضین در مورد کشور ما حق تبلیغ ناروا را ندارند.
باید به بیگانگان بفهمانیم با چه سرعت و قدرتی به جلو به طرف سعادت ملت ایران پیش می‌رود در تمام ممالک خاورمیانه که این همه با عملیات تند و انقلابات می‌خواهند به مردم بفهمانند که در فکر آنها هستند کوچک‌ترین عملی که قابل مقایسه با عمل محکم و متین تقسیم املاک پهلوی و خالصه باشد انجام نگردیده است (صحیح است).
بی‌شک کشور ما امروز در سایه توجهات شاهنشاه خردمند نوع‌پرور قدم‌های سریع به سوی پیشرفت برمی‌دارد و نسل حاضر شاهد پیروزی‌هایی که هر روز به رأی‌العین مشاهده می‌کند. رئیس مملکت ما مانند طبیب حاذقی که درد را تشخیص می‌دهد به موقع به فکر چاره و مداوا است اقداماتی که امروز در کشور ما در راه عمرانی و آبادانی و ساختمان به عمل آمده زاییده فکر بلندپایه رئیس مملکت ما است که آنی اجازه نمی‌دهند فرصتی فوت گردد.
فکر تقسیم املاک از روزی که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بر اریکة سلطنت تکیه زدند به وجود آمد تقسیم املاک پهلوی از ابتکارات شخصی اول مملکت ما بود با نقشه وحساب دقیقی شروع شد.
گرچه این فکر برای چند صباحی از طرف کسانی که سنگ ملت را به سینه می‌زنند و خود را حامی و پشتیبان زارع و کشاورز قلمداد می‌کردند مانند سایر طرح‌های اساسی عمرانی متوقف ماند ولی دیری نپایید که ابرهای سیاه ضخیمی که افق کشور ما را تیره و تار کرده بود به تدریج زایل گردید و در نتیجه ثبات اوضاع استقرار امنیت ملت ایران به رهبری شاهنشاه خود گام‌های بلندی به سوی ترقی برداشت و به مجرد آن که اعلیحضرت همایونی از مشکلات خارجی و گرفتاری‌های داخلی فراغت حاصل فرمودند تقسیم املاک پهلوی را ادامه دادند تا اینکه امروز در نتیجه تعقیب همین سیاست و زحمات اداره املاک پهلوی بیست هزار نفر بر تعداد مالکین این مملکت اضافه شد (احسنت). آقایان وقتی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تشخیص دادند که از تقسیم املاک پهلوی نتایج سودمندی حاصل شده امر به تقسیم املاک خالصه صادر فرمودند و پس از آن که قانون تقسیم املاک خالصه به تصویب مجلسین و صحه همایونی رسید مقدمات تقسیم املاک خالصه شروع شد و به حمدالله این طرح نیز که با دقت و مطالعه صحیح انجام شده بود اثرخود را ظاهر کرد و در روز یک‌شنبه سی آذر ۱۳۳۷ اعلیحضرت همایونی اسناد مالکیت پنج دهکده خالصه گرمسار را بین سیصد تن خانواده کشاورز توزیع فرمودند. آقایان برای علاقه‌مند کردن مردم به آب و خاک هیچ سیاست و هیچ وسیله‌ای بهتر از ایجاد مالکیت نیست حزب مردم نیز که با تأسی از سیاست مدبرانه شخص اول ممکلت تحدید مالکیت‌های بزرگ را در سرلوحه مرام خود قرار داده متوجه شده است که باید با تعمیم خرده مالک و یا با ایجاد مالکیت‌های کوچک قسمت اعظم افراد مملکت را علاقه‌مند به این آب و خاک نماید. ما بسیار بسیار خشنود و خرسندیم که امروز به موازات تمام اقدامات عمرانی و ساختمانی سیاست ایجاد خرده مالک نیز با همان روش متین و محکم ادامه دارد.
با اقداماتی که پریروز در گرمسار انجام شد هزاران نفر افراد زحمت‌کش و با ایمان این کشور با امیدواری به آتیه خود دریافتند که نتیجه کار و کوشش و سعی و عمل آنان عاید خود و خانواده آنها خواهد شد آقایان بدون شک نمی‌توان توقع داشت افرادی که هیچ‌گونه علاقه در زندگی ندارند علاقه به همین آب و خاک خود داشته باشند و همچنین افرادی که امیدی به آتیه خود و فرزندانشان ندارند نمی‌توان اتنظار داشت که با جان و دل خدمت به مملکت نمایند (صحیح است).
آقایان عمل توزیع اسناد مالکیت در بین کشاورزان گرمسار صدها نفر از هم‌وطنان ما را به آتیه خود امیدوار ساخت و به آنان فرصت داد در محیطی آرام و آزاد به زندگی خود ادامه داده و در فکر راحتی فرزندانشان در کار و کوشش و فعالیت خود بیفزایند تا ایرانی آباد به وجود بیاورند.
ما یقین داریم همچنان که با تقسیم املاک پهلوی وضع کشاورزی املاک پهلوی عوض شد با اقدام به تقسیم خالصجات نیز وضع کشاورزی املاک خالصه هم عوض گردد و پس از پایان تقسیم املاک خالصه با مطالعه و طرح نقشه‌های اساسی اقدام به تحدید املاک بزرگ گردد تا با ایجادحس مالکیت تمام کشاورزان ایران را به آب و خاک علاقه‌مندنمایند شک نیست روزی که سیستم خرده مالک در ایران تعمیم یابد حتی وضع ظاهری کشور ما عوض شده و ملک بایر و خراب در سرزمین پهناور ایران به چشم نخواهد خورد و تمام کشاورزان و زحمت‌کشان ایران با عشق و علاقه ملک خود را معمور کرده و با جان و دل در انجام خدمت به آب و خاکی که درآن زندگی می‌کند کوشا بوده و با تکثیر تولیدات فراورده‌های کشاورزی منافع سرشاری به هم‌وطنان خود خواهد رسانید.
آقایان امروز در ظل توجهات شاهنشاه این افتخار نصیب کشاورزان ایران گردیده است دولت باید توجه کند فقط تقسیم املاک و دادن قباله کافی نیست و برای رفاه حال این کشاورزان خرده مالک بایستی بانکی به طرز بانک عمران تأسیس شود که در مواقع لازم برای آنان کمک و مساعدت نماید و وزارت کشاورزی بایستی با متخصصین خود اسلوب جدید کشاورزی را به آنها بیاموزد.
آقایان نباید از نظردور داشت کشاورزی که تمام سرمایه‌اش محدود به ده یا بیست هکتار زمین است محصول آن حتماً باید در مقابل تگرگ و سیل و سایر آفات آسمانی بیمه شود ما انتظار داریم که دولت در این مورد قوانین مفیدی برای تأمین رفاه حال کشاورزان تقدیم مجلس شورای ملی نماید ناچارم این مطلب تلخ را به دولت تذکر دهم که اگر راجع به نرخ غلات و تثبیت قیمت صحیح آن اقدام مؤثری نشود کشاورزان مطلقاً از کسب و کارخود منصرف شده و در نتیجه مجبور خواهیم شدحتی گندم مصرفی خود را مانند بعضی سال‌ها از خارج وارد کنیم (نخست‌وزیر- خلاف به عرضتان رسانده‌اند)
ببخشید از مطلب دور افتادم صحبت سرخرده مالکین گرمسار بود که اسناد مالکیت خود را از دست شاهنشاه ایران دریافت داشتند.
آرزو داشتم در این روز تمام همکاران ارجمند مجلس شورای ملی در محل حضور داشتند و مشاهده می‌کردند در دنیایی که حتی سران دولت‌های دمکرات تأمل دارند در میان توده‌های مردم ظاهر شوند و یا در ممالکی که مسئولین و زعمای آن شب‌ها با مسلسل در اطاق خواب خود به استراحت می‌پردازند شاهنشاه دمکرات ایران یکه و تنها از میان صفوف هزاران کشاورز عبور فرموده و بی‌تکلف و بدون تشریفات به درددل یکایک آنان رسیدگی می‌فرمودند و همین امر می‌رساند که رئیس مملکت ما بر قلوب فرد فرد مردم این مملکت حکومت می‌فرمایند (احسنت- احسنت).
نایب‌رئیس- آقای نورالدین امامی.
امامی- رئیس قوه مقننه جناب آقای سردار فاخر امروز صبح آمدند و به حمدالله حالشان هم خوب است ورود ایشان را به نمایندگان محترم تبریک عرض می‌کنم (صحیح است) خیلی هم خوشوقتم که امروز جناب آقای نخست‌وزیر رهبر حزب معظم ملیون که من هم افتخار عضویت آن حزب را دارم در مجلس تشریف دارند امیدوارم به عرایض بنده توجه بفرمایند و یادداشت بفرمایند که این نواقص رفع بشود (چند نفر از نمایندگان- بلندتر بفرمایید) اگر بلند صحبت کنم آقایان می‌گویند که بلند صحبت می‌کنی اگر یواش صحبت کنم می‌گویند بلند صحبت کن این آخرش به کجاخواهد کشید والله اعلم عیب کار این است که ما حد اعتدال و وسط سرمان نمی‌شود یا این ور است یا آن ور است درد بی‌درمان اینجا است امروز شل کن فردا سفت کن امروز سر من را می‌زنند برای اینکه به جناب آقای حشمتی جسارت کردم فردا پاداشم می‌دهند که خوب کردی جسارت کردی عیب کار این است حد وسط ندارد.
دو چیز طیرة عقل است دم فروبستن به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشی
مرحوم پدرم خدا رحمتش کند خدا رفتگان همه را رحمت کند می‌گفت در دوره اول مجلس این تشریفات نبود این سالن نبود این میز و صندلی نبود این درب ورودی که ملاحظه می‌فرمایید اینجا جلویش یک قالیچه انداخته بودند این قالیچه اگر نایب‌السلطنه می‌آمد یا کسی می‌خواست نطق بکند عوض تریبون روی آن قالیچه می‌رفت مرحوم صنیع‌الدوله که خدا رحمتش کند که یکی از خدمتگزاران بزرگ این کشور بود و یکی از بنیانگذاران مشروطیت بود در آن گوشه می‌نشست انتخابات هم انتخاباتی طبقاتی بود هر کسی که در یک جایی می‌نشست وجای معینی داشت می‌فرمودند من یک روزی نشسته بودم مرحوم وثوق‌الدوله هم پهلوی من نشسته بودند با من صحبت می‌کردند یکی از نمایندگان وقت که حالا نمی‌خواهم اسم آن مرحوم را ببرم با مرحوم وثوق‌الدوله کاری داشت پا شده بود آمده بود پهلوی مرحوم وثوق‌الدوله و با او صحبت می‌کرد یک موضوعی هم مطرح بود بعد از مذاکراتی به مرحوم وثوق‌الدوله گفت به عقل ناقص شما راجع به این موضوع چه می‌رسد حالا بنده به عقل ناقص خودم امروز باید یک تذکراتی را به عرض برسانم حالا تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل، توخواه از سخنم پند گیرخواه ملال جناب آقای دکتر بینا که از مسافرت هم آمده‌ای برای من سوغات نیاورده‌ای اینجا هم نشسته‌ای از من سوغاتی می‌خواهی به عقیدة من جنگ سال‌ها است که شروع شده است منتهی جنگ آتش نیست جنگ تبلیغات است جنگ، جنگ زهر پاشیدن است جنگ، جنگ میکروب است که کرم‌های مختلف را تربیت می‌کنند ول می‌کنند توی درخت این جنگ، جنگ است هیتلر و هیئت دولت آلمان جابر یا شقی یا هر چه که حساب بفرمایید روی تبلیغات گوبلز استفاده کرد روسیه را تبلیغات روسیه کرده است ما بایستی برویم روی تبلیغات ما باید مردم را به صراط مستقیم هدایت بکنیم نمی‌دانم نمی‌دانم را در رادیو باید کنار بگذارید نمی‌دانم نمی‌دانم را از رادیو گوش می‌دهید؟ در رادیو از یک نفر می‌پرسند جلوی مجلس چندتا فواره دارد آن یکی می‌گوید من نمی‌دانم سؤال‌کننده هم می‌گوید من نمی‌دانم آن‌وقت همه می‌خندند ما باید بدانیم وحقاً هم بدانیم ما باید با مطالعه کارمان را انجام بدهیم ما باید بفهمیم گربه کجا تخم می‌کند که ما باید بفهمیم درد بی‌درمان از کجا شروع شده ما باید بفهمیم کرم‌ها چطور بزرگ می‌شوند دیروز به پیشگاه شاهنشاه عرض کردم که یک روزی ممکلت وضع عادی داشت جناب آقای رهبر معظم من جناب آقای نخست‌وزیر امروز دنیا دنیای تبلیغات است باید سر مار را کوبید باید افعی را سرش را کوبید باید اژدها را از بین برد نگذاشت نفس بکشد (صحیح است) باید نیش عقرب را برید والا نیش عقرب نه از ره کین است اقتضای طبیعتش این است (احسنت) امروز در دنیا اگر نخواهند دروغ بگویند آن را طوری شاخ و برگ می‌دهند به نفع خودشان که خیلی بزرگ جلوه کند. در این مملکت دو سال پیش سرشماری شد بهترین شاهد عادل هم جناب آقای نخست‌وزیر است ایشان فرمودند در موقع سرشماری به منزل ایشان کسی برای سرشماری نرفته است ایران سی وچند میلیون نفوس دارد ما آمده‌ایم این عده را به بیست میلیون رسانده‌ایم آقایان یک میلیون نفوس حوزه انتخابیه من را اصلاً کسی اسم ننوشته است یک عده زیادی ورقه هویت ندارند اصلاً به آنها ورقه هویت نداده‌اند کسی به آن حوزه‌ها نیامده است خود ایشان مکرر فرمودند که کسی برای سرشماری به خانة من نیامده خدا رحمت کند عمرخان شکاک رئیس ایل شکاک جناب آقای نخست‌وزیرخوب می‌شناخت این پیرمرد ۹۰ ساله را آن ساعت آخر که مرد چند سال پیش که آمد اینجا در اقدسیه ۹۰ سال داشت افتاد روی پای اعلیحضرت. اعلیحضرت فرمودند چرا آمدی گفت در نفس آخر آمدم پایت را ببوسم وصیت‌نامه عمرخان را ببینیدچه نوشته شاه- وطن- ایران و خون آب وطن خاک وطن عشایر وطن ما فارسی داریم، مازندرانی داریم، کاشی داریم، کرد داریم به السنة مختلف صحبت می‌کنیم ولی همه ایرانی هستیم (صحیح است) کشور شاهنشاهی معنایش این است تبلیغات را درست کنید کی بهتر از ایلات خدمت می‌کند؟ (عباسی- همه بندگانیم خسروپرست) چو ایران نباشد تن من مباد (احسنت) شما ببینید این عشایر کرد ما در کردستان چه می‌کنند کاغذهایی که برای ما می‌رسد
مگر نمی‌بینید مگر اجازه نمی‌خواهند از شما مگر بچه‌های شش ساله و هشت ساله‌شان را حاضر نیستند در رکاب شاهنشاه فدا کنند چرا نمی‌گویید اینها را چرا تبلیغ نمی‌کنید چرا به دنیا ثابت نمی‌کنید که اینجا ایران است اینجا اژدها خوابیده است (حشمتی- این دم شیراست) این دم شیر است به بازی مگیر اینجا تخت جمشید دارد اینجا خون ایرانیت را دارد بله دم شیر است به این قمر مصنوعی به موشک آن چه چسبانده است که ور هم نیامده همین جور می‌چرخد یک خرده از آن چسب بیاور ما را بچسبان به هم تا دنیا بفهمد که ما چی هستیم ما باید بچسبیم به همدیگر و همت بکنیم و دنیا بداند ما چه هستیم اینجا ایران است اینجا کشور شش هزار ساله است. بفشاند نور و سگ عوعو کند ای بچه‌های من (خطاب به مخبرین روزنامه‌ها) فرزندان من شما می‌دانید این روزها چه وظیفه‌ای دارید شما بدانید معلم شمایید مدرس شمایید مبلغ شمایید همه چیز را بگذارید کنار حساب خرده‌ها را کنار بگذارید فقط برای ایران و ایران شب و روز تبلیغ کنید (احسنت) مردم را به صراط مستقیم هدایت کنید همه دست به دست هم بدهیم و برادروار در زیر سایه شاهنشاه و پرچم مقدس برویم ما همه چیز داریم یک جو غیرت یک جو همت (دکتر بینا- داریم، داریم) جناب آقای نخست‌وزیر، در خاتمه عرایضم یک استدعا ازحضورت دارم و آن راجع به این افسرهای جوان شهربانی است اینها جانبازی می‌کنند اینها جان مردم دستشان است تقاضا می‌کنم راجع به حقوق اینها یک توجهی بکنید اینها وضع مالی‌شان خیلی بد است وضع زندگی‌شان خیلی بد است اینها ممکن است در منزلشان سوخت زمستانی نداشته باشند با شکم گرسنه نمی‌توانند امنیت شهر را حفظ کنند ما باید شب‌ها بخوابیم آنها بیدار بمانند عرض آخرم هم این است راجع به دانشگاه تبریز فکری بکنید خودتان در رکاب اعلیحضرت که امر فرمودند آنجا ساخته شود اگر یک آجر گذاشته باشند هر چه بفرمایید قبول دارم همان آش و همان کاسه نه آزمایشگاه را ساخته‌اند (وزیر فرهنگ- دانشگاه را دارند می‌سازند) نه این را ساخته‌اند نه آن راجناب آقای دکتر امامی هم حقشان رابه بنده مرحمت فرموده بودند.
نایب‌رئیس- آقای ارباب.
ارباب- هرچند وقت مجلس لازم است صرف کارهای مهم‌تری بشود (صحیح است) ولی یک موضوعی است که سال‌ها است مورد ابتلای یک ناحیه‌ای است و دولت‌های پیش توجهی نکرده‌اند امروز از حضور جناب آقای نخست‌وزیر استفاده می‌کنم و به عرض می‌رسانم و استدعای بذل توجه دارم و آن این است که یکی از نواحی بلوچستان به نام خاش یک بیابان لم‌یزرعی بود که جز یک چهاردیواری در آنجا وجود نداشت که نیروی بیگانه در قدیم سکونت داشت و چند چادر به حمدالله کشور ایران پاک شد از آن سازمان‌ها و تشکیلات بیگانه و ایران به تمام معنی به خودش پرداخت و از جمله در خاش مردم جانفشانی کردند و کوشش کردند یک عده زیادی زارع یزدی رفتند آنجا و قنواتی احداث کردند و مزارعی ایجاد کردند که آن قنوات هر یک ده سنگ تا ۱۴ سنگ آب دارد و جان کندند کشته دادند شب سرشان را بریدند ولی مقاومت کردند امروز یک شهر آبادی است حالا که می‌خواهند سند مالکیت بگیرند نمی‌دانم وزارت کشاورزی است کدام‌یک از این دستگاه‌های دولتی مانع است که می‌گوید اینجا خالصه است کمترین مجوزی برای عنوان خالصه آنجا ندارد و مردم سال‌ها مبتلا هستند از جناب آقای نخست‌وزیر استدعا می‌کنم ضمن تمام اصلاحاتی که درحکومت اقبال شده است و باز هم خواهد شد این درد بی‌درمان مردم را که حق دارند مورد توجه قرار بدهند و مردم را از این وضعیت آسوده فرمایند موضوع دیگر از اولین دوره‌ای که افتخار نمایندگی را پیدا کرده‌ام تا به حال مذاکره بوده که دو سد اختصاصی در قشم ساخته بشود (آقای دکتر مشیر فاطمی- با آقای وزیر فرهنگ صحبت می‌کردند) اگر آقای دکتر مشیر فاطمی بگذارید عرضم را بکنم کمتر همچو موقعی به دست بنده می‌آید نوبت بنده را گرفته‌اید و نمی‌گذارید عرایضم را بکنم کمتر چنین فرصتی به دست بنده می‌آید عرض کنم دو سد اختصاصی شش سال است که باید در قشم ساخته شود بنگاه مستقل آبیاری مأمور اجرای این است سازمان برنامه ایراد می‌کند که این طرح ناقص است این کار مثل توپ فوتبال می‌رود سازمان برنامه و برمی‌گردد به بنگاه مستقل آبیاری و باز می‌رود و برمی‌گردد شش سال است که این وضع تکرار می‌شود با توجهی که دولت به تمام نقاط کشور دارد استدعا می‌کنم این موضوع را هم امر بفرمایند یکسره کنند می‌سازند بسازند نمی‌سازند نسازند این بنگاه مستقل آبیاری را هم یک فکری بکنید که یک چنین بنگاه مهمی که باور بفرمایید اهمیتش برابری می‌کند با سازمان برنامه در آنجا یک عملی بشود که لااقل یک اثر وجودی داشته باشد در این مملکت بیشتراز این تصدیع نمی‌دهم.
۳- بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به اجازه استخدام استاد خارجی جهت دانشکده‌های شهرستان‌ها و تکمیل کادر آموزشی و ارجاع به مجلس سنا
نایب‌رئیس- وارد دستور می‌شویم لایحه مربوط به استخدام استادان خارجی برای دانشکده‌ها تا ماده ۸ تصویب شده و در ماده ۸ مذاکرات ادامه دارد آخرین کسی که صحبت کرد آقای ارباب به عنوان مخالف بوده و بقیه آقایان که تقاضای مذاکره کرده‌اند صحبتشان را ادامه خواهند داد ولی قبلاً می‌خواستم عرض بکنم که پیشنهادی به امضای ۱۵ نفر از آقایان رسیده است که این ماده به کمیسیون ارجاع بشود و این مطلب را قبلاً عرض بکنم که اگرآقایان تصویب بفرمایند به کمیسیون ارجاع بشود بقیه مواد مطرح می‌شود و رأی نهایی نمی‌شود گرفت و رأی نهایی برای بعد می‌ماند این در نظر آقایان باشد حال برای اینکه به کمیسیون ارجاع شود پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(به شرح زیرقرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
امضاءکنندگان پیشنهاد می‌نمایند ماده ۸ به کمیسیون ارجاع و بقیه لایحه مطرح گردد. - اردلان، دولت‌آبادی، جلیلی، دکتر امیرحکمت، صارمی، توماج، دکتر امیر نیرومند، مرتضی حکمت، دکتر محمدهاشم وکیل، مهندس اردبیلی و چند امضای دیگر.
صدرزاده- بنده مخالفم این قانون مورد احتیاج دانشکده‌های شهرستان‌ها است.
نایب‌رئیس- آقای دولت‌آبادی بفرمایید.
دولت‌آبادی- این پیشنهادی که در جلسه گذشته داده شده به امضای عده‌ای از آقایان نمایندگان که بنده هم امضاء کرده‌ام باتوجه به وضع خاصی که در آن جلسه پیش آمد و صحبت‌هایی که در اطراف این امر شد که یک قدری از رویه عادی که بایستی با حزم واحتیاط آقایان تشریک مساعی بکنند و البته صلاح مملکت است که با رعایت وجدان آقایان وظیفه قانونی خود را انجام بدهند تباین داشت البته آقایان نمایندگان محترم هر کدام اطلاعاتی دارند وظیفه‌شان را با شایستگی و دقت انجام می‌دهند منتهی راه حلی نبود که وزارت فرهنگ راجع به استخدام استادان خارجی عقیم نماند در این باره هیچ نظر خاصی نیست و اگر مجلس تصمیمی اتخاذ بکند و دولت مخصوصاً جناب آقای وزیر فرهنگ توضیحات بیشتری در اطراف لایحه بیان بفرمایند که مورد توجه مجلس قرار بگیرد در این باره اصراری از طرف بنده وآقایان دیگر نیست.
نایب‌رئیس- آقای قنات‌آبادی مخالفید بفرمایید.
قنات‌آبادی- دو جلسه است مجلس روی ماده ۸ این لایحه دولت دارد مذاکره می‌کند البته هیچ کس انکار ندارد و هیچ کس حق ندارد بگوید که در مجلس روی لوایح و مواد نباید صحبت بشود این حق مجلس است (صدرزاده- این شأن مجلس است) این شأن مجلس است بایستی روی مواد و لوایح مذاکره بشود اما بعضی وقت‌ها در بعضی موارد بعضی اعمالی می‌شود که انسان تعجب می‌کند آقایان نمایندگان محترم این لایحه برای به دست آوردن مجوز برای استخدام ۱۰ نفر یا ۳۰ نفرمعلم خارجی است که بیایند و در دانشکده‌های ما تدریس بکنند درس بدهند خوب توجه بفرمایید این لایحه عبارت از این است که ما به دولت اجازه بدهیم ۳۰ نفر معلم خارجی استخدام بکند که در دانشکده‌های ما تدریس بکنند در همین لایحه که ما این اجازه را دادیم و این ماده را تصویب کردیم از مجلس شورای ملی دولت اجازه می‌خواهد که یک معلم‌ایرانی بیاید در دانشکده درس بدهد و غیر از این چیزی نیست البته فرقی نمی‌کند از نظر من معلم ایرانی احترام دارد و سعید نفیسی یا غیر سعید نفیسی فرق نمی‌کند مطلب این است که ما اجازه بدهیم که سی تا معلم خارجی را وزارت فرهنگ استخدام بکند که بیایند در دانشگاه ما درس بدهند و برای استخدام یک معلم‌ایرانی که بیاید در دانشکده تدریس بکند دو هفته است دو جلسه است که این لایحه را معطل کرده‌اید و این خودش فی‌نفسه باعث تعجب است و رفتن این لایحه به کمیسیون صورت خوش ندارد و من از آقایان نمایندگان محترم تقاضا می‌کنم که در مورد این پیشنهادکه البته آقایان با حسن نیت تقدیم کرده‌اند چون من برای همه آقایان امضاءکنندگان این پیشنهاد احترام قایلم ولی رفتن این لایحه به کمیسیون برای خاطر این ماده از نظر ما و از نظر احترامی که مجلس به علم و دانش و معلم دارد صورت خوشی ندارد.
نایب‌رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی (دکتر مشیر فاطمی- مخالفم) آقای صدرزاده.
صدرزاده- مخالفم.
نایب‌رئیس- پس رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند با این پیشنهاد قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد لذا مذاکرات ادامه دارد آقای مهندس اردبیلی تقاضای صحبت کرده‌اید بفرمایید.
طباطبایی قمی- پیشنهاد دیگر رأی ندارد ۱۵ نفر امضاء کرده‌اند که برود به کمیسیون دیگر رأی نمی‌خواهد.
نایب‌رئیس- در هر حال باید ارجاع به کمیسیون با رأی مجلس باشد.
قنات‌آبادی- وقتی مجلس رأی نداد دیگر به کمیسیون نمی‌رود.
مهندس اردبیلی- عرایض بنده یک عرایض اصولی است من معتقدم که این لایحه‌ای که آورده‌اند برای بازنشستگان و یک عده کثیری را بازنشسته کرده‌اند و توی این بازنشسته‌ها اشخاص محترم و دانشمند و ضمناً اشخاص شارلاتان و حقه‌باز و دزد هم هستند این را انکار نمی‌شود کرد ما اگر
بخواهیم به خاطر آقای سعید نفیسی یک دری را باز بکنیم آنهایی که دانشمند و محترم و فهمیده هستند بیاوریم آن دزدها هم وارد می‌شوند به دستگاه‌های دولتی و سوء استفاده می‌کنند ما نباید چنین راهی را باز بکنیم (قنات‌آبادی- این راه نیست) چرا آقای قنات‌آبادی ممکن است یک عده‌ای بیایند آقای وزیر فرهنگ و سایر وزرا را وادار بکنند برای آنها هم یک چنین لایحه‌ای بیاورند اما اینکه می‌فرمایید دولت از خارجه معلمین عالی‌مقام استخدام می‌کند جناب آقای قنات‌آبادی ما این استخدام را برای اشخاص فنی یعنی پزشک و مهندس و داروساز عملی می‌کنیم والا ما برای ادبیات فارسی احتیاج به استخدام خارجی نداریم و به اندازه کافی در داخله ایران اشخاص ادیب و فهمیده و دانشمند داریم من خواهشمندم که آقایان به این موضوع توجه بفرمایند و راهی برای برگشتن بازنشستگان باز نفرمایند.
نایب‌رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی (عده‌ای از نمایندگان- تشریف ندارند) آقای شمس قنات‌آبادی.
قنات‌آبادی- من مخالفم.
نایب‌رئیس- آقای وزیر فرهنگ.
وزیرفرهنگ (دکترمهران)- بنده از اینکه آقایان موافقت فرمودند که این لایحه ادامه پیدا کند و به کمیسیون نرود خیلی متشکرم برای اینکه دانشکده‌های شهرستان‌ها نیازمند به این هستند که هرچه زودتر بتوانیم معلمین دانشکده‌های شهرستان‌ها را برای تدریس حاضر بکنیم مخصوصاً حالا که سه ماه از سال تحصیلی گذشته به عقیده بنده یک کمک مؤثری به پیشرفت کار دانشکده‌ها است در هر صورت بنده همان‌طور که در جلسه گذشته عرض کردم ما رخنه‌ای به این قانون بازنشستگی نخواستیم بکنیم برای اینکه در خود آن قانون استادان دانشگاه مستثنی شده‌اند بنابراین، این سوء تفاهم برای اقایان نشود که رخنه‌ای به این قانون وارد می‌شود و بنده می‌خواستم به اطلاع آقایان برسانم که صورت تألیفات آقای سعید نفیسی که بنده آورده‌ام ۱۶۲ تألیف چاپ شده ایشان دارند صورتش پیش بنده است که برای آنها مطالعه کرده‌اند و زحمت کشیده‌اند و ضمناً خودشان اظهار می‌کردند که در خانه من برای همه آقایان باز است که بیایند تألیفات چاپ نشده من را و ما غرضمان این بود که یک دانشمندی که کم‌نظیر است در ایران و توانایی تدریس دارد از وجودش استفاده بشود اگر تعداد این دانشمندان و استادان ما خیلی زیاد بود. خوب جا داشت که بگوییم که یک بازنشسته‌ای نیاید ولکن کسی که به میل خودش بازنشسته شده است البته طبق قانون هم تا سن ۸۰ سالگی می‌تواند تدریس کند حیف است که ما دانشگاه را از تدریس ایشان محروم بکنیم البته چند نفر از آقایان با بنده صحبت کردند که اگر ایشان به عنوان بازنشسته باقی بمانند ولی بیایند و تدریس بکنند چه مانعی دارد؟ البته مانعش فقط این است که برای تدریس باید یک حق‌الزحمه به ایشان داد اگر تصور می‌فرمایید که اعاده خدمت ایشان به این صورت یک رخنه‌ای به بازنشستگی وارد می‌کند بنده موافق هستم با اینکه به تدریس دعوت بشوند و چون حقوق بازنشستگی ایشان خیلی کم است در مقابل این ساعات درسشان یک حق‌الزحمه‌ای دریافت بکنند.
یکی ازنمایندگان- پیشنهاد بدهید.
نایب‌رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است از آقای دکتر مشیر فاطمی چون این پیشنهاد کفایت مذاکرات دفعه سوم است و دو مرتبه رد شده بحث ندارد فقط رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات در این ماده آقایانی مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۸ به شرح زیراصلاح گردد:
دعوت بازنشستگان به خدمت به هر عنوان ممنوع است. - صارمی
نایب‌رئیس- آقای صارمی.
قنات‌آبادی- این پیشنهاد اصلاً وارد نیست و ربطی به ماده ۸ ندارد.
صارمی- جناب آقای قنات‌آبادی حوصله بفرمایید و حوصله داشته باشید ماده ۸ مطرح است و پیشنهاد شده است که به این ترتیب اصلاح بشود چطور مناسب با ماده ۸ نیست در موقعی که بنده این پیشنهاد را تهیه می‌کردم متذکر بودم که توضیح واضحاتی است و طبق اصول کلی و طبق قانون دعوت بازنشستگان ممنوع است بنابراین توضیح واضحات است ولی این پیشنهاد را در مقابل ماده ۸ دادم برای اینکه بتوانم عرایضی به عرض برسانم من روزی که با ماده ۸ مخالفت کردم روی شخصیت اشخاص بحثی نشد و بحثی نکردیم نظرم این بود که روی یک اصل کلی اینجا صحبت بشود متأسفانه بعد راجع به صلاحیت اشخاص و مقام علم و دانش، و فضل و کمال صحبت شد وحالا ناچارم در این مورد وارد شوم و مطالبی را عرض بکنم من با آقای سعید نفیسی سوابق خصوصیت و یا خصومتی ندارم از دور راجع به ایشان مواردی و موضوعاتی شنیده‌ام و معتقدم اگر مقام فضل و دانش ایشان به طوری است که گفته می‌شود تیغ دادن در کف زنگی مست- به که افتد نادان را علم به دست (قنات‌آبادی- شعر را درست بخوانید) آقای سعید نفیسی خود استادان دانشگاه و همکارانشان معتقدند که انحرافاتی داشته‌اند ما امروز متأثر و متأسف هستیم که در دولت هم‌جوار به عنوان هواداری صلح طومار تهیه می‌کنند و از عمل آنها اظهار تأسف می‌کنیم ولی آقای سعید نفیسی یک روز در این مملکت عضو کمیته هواداران صلح بوده در این مملکت طومار تهیه می‌کرده به چه مناسبت بعد از بازنشستگی بگوییم بیاید مشغول تدریس و تعلیم بشوند صلاحیت اخلاقی برای تربیت افراد اهمیتش زیادتر از صلاحیت علمی است کسی که مقاله نی و بلوط را می‌نویسد و در این مقاله معتقد است (قنات‌آبادی- چیست این مقاله من استدعا می‌کنم بفرمایید چیست) خواهش می‌کنم که به کتابخانه مجلس مراجعه کنید (قنات‌آبادی- این مقاله چیست بفرمایید)
مهندس سلطانی- اصلاً نخوانده‌اند و این حرف‌ها را می‌زنند (زنگ رئیس).
نایب‌رئیس- بین‌الاثنین صحبت نفرمایید.
صارمی- حالا توضیح می‌دهم آقای قنات‌آبادی ایشان در مقاله خودشان که در روزنامه کیهان منتشر شده است و در کتابخانه مجلس موجود است معتقدند که اصولاً ایران هیچ‌وقت ازخودش اراده نداشته است ایشان اظهار عقیده می‌کنند که مقامات ایرانی که افتخاراتی به دست آورده‌اند به تحریک دیگران بوده است نادرشاه افشار که هند را تسخیر کرده است به تحریک دیگران بوده است.
قنات‌آبادی- دیگران کی بوده‌اند؟
صارمی- انگلیس‌ها (قنات‌آبادی- آن وقت که انگلیسی در کار نبوده) ببینید چقدر گل و گشاد می‌نویسند بنابراین اگر ایشان صلاحیت علمی داشته باشند صلاحیت اخلاقی ندارند ما نمی‌توانیم حاضر شویم که چنین موضوعی در مجلس مطرح بشود عضویت ایشان در کمیتة هواداران صلح مسلم و محرز خواهد بود به این مناسبت به چه جهت این فردی که بازنشسته شده و رفته است ما اجازه بدهیم به خدمت دعوت بشود و بیاید در دانشگاه ما مأمور تربیت نوباوگان ما بشود بنده با نظرحضرتعالی موافقم جناب آقای وزیر فرهنگ به شرطی که شورای هر دانشکده‌ای که ایشان می‌خواهند در آنجا تدریس بکنند بنشینند این اتهامات را رسیدگی بکنند اگر دروغ تشخیص داد ایشان را برای تعلیم و تربیت دعوت بکند به همان نحوی که آقای وزیر فرهنگ فرمودند ولی مشروط بر اینکه شورای دانشکده ادبیات یا شورای دانشگاه تهران رسیدگی بکند اگر چنانچه اتهامات منتسبه به ایشان دروغ باشد و تربیت داشته باشد به خدمت دعوتشان بکند و به همان ترتیب که آقای وزیر فرهنگ فرمودند فوق‌العاده‌ای بهشان بپردازد گویا چنین پیشنهادی هم شده است و آقای دیهیم فرموده‌اند به آن پیشنهاد یک جمله اضافه بکنند پس از رسیدگی در شورای دانشگاه راجع به صلاحیت ایشان و برائتشان از اتهامات منتسبه ما هم عرضی نداریم و به این ترتیب قضیه حل می‌شود پیشنهادم را هم مسترد می‌دارم.
نایب‌رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده خیلی متأسفم که بعضی موضوعاتی که در مجلس مطرح می‌شود جنبه دیگری پیدا می‌کند البته دولت راجع به اینکه آقای سعید نفیسی را به کار دعوت بکنند یا نکنند هیچ‌گونه تعصبی ندارد این تقاضای دانشگاه تهران بوده است وچون رابط بین دانشگاه و مجلسین دولت است و وزیر فرهنگ است از این جهت ما طبق تقاضای دانشگاه از مجلس شورای ملی چنین استدعایی کردم این را قبلاً به عرض آقایان می‌رسانم که این موضوع تقاضای دانشگاه بوده آقای وزیر فرهنگ همچنین لایحه تقدیم کرده است البته اینجا جناب آقای صارمی پیشنهاد کردند که شورای دانشگاه به صلاحیت ایشان رسیدگی بکند من تصور می‌کنم اگر دانشگاه صلاح نمی‌دانست که ایشان تدریس بکند این پیشنهاد را نمی‌کرد الحمدالله سوابق همه در این مملکت روشن است و اینکه می‌فرمایید کسی اطلاع نداشته همه اطلاع داشته‌اند راجع به این مقاله‌ای هم که می‌فرمایید آن را ندیده‌ام ولی آقای وزیر فرهنگ از آقای نفیسی توضیح خواسته‌اند و گفته‌اند که من در روزنامه کیهان مقالاتی نوشتم راجع به نی و بلوط گفته‌ام که ملت ایران نمی‌بایستی مثل نی باشد با یک باد خم بشود بلکه برعکس گفته‌ام بایستی مثل بلوط باشد سفت و سخت و اگر اشخاصی از این جملات من ناراضی باشند آن اشخاصی بوده‌اند که مملکت ما را اشغال کرده‌اند آنها باید عدم رضایت داشته باشند نه ملت ایران این توضیحی است که دیروز یا پریروز آقای سعید نفیسی به وزیر فرهنگ داده‌اند اگر ایشان همان‌طور که گفته این‌طور مقاله را نوشته‌اند هیچ ایرادی به ایشان وارد نیست این عقیده بنده است و دانشگاه البته جای مطالعه است آقایان به خاطر دارند شخصی که پشت همین تریبون اظهار داشت که من دانشگاه را برای مملکت می‌خواهم نه مملکت را برای دانشگاه من بودم (صحیح است) برای اینکه در آن موقع در دانشگاه ما توده‌های خائن حکومت می‌کردند و تمام افراد و جوان‌های ما را منحرف کرده بودند و بنده پشت همین تریبون در موقع قدرت حزب توده این اظهار نظر را کردم این حرف مال ده سال پیش است نه امروز من گفتم که ما دانشگاه را برای مملکت می‌خواهیم اگر قرار است مملکت ما برود برای دانشگاه ما چنین دستگاهی را
نمی‌خواهیم ما ترجیح می‌دهیم که اطفال ما سواد نداشته باشند و منحرف وخائن هم نباشند این عقیده بنده است ممکن هم هست که اشتباه کرده باشم اما این عقیده بنده است (صحیح است- احسنت) این را در قسمت دانشگاه بنده تذکر دادم آن موقعی که رئیس دانشگاه هم بودم این اظهار نظر را کردم و حالا هم که رئیس دولت هستم و در همه امورهم مسئولیت دارم و دانشگاه هم یک قسمت از آن است باز هم این اظهار نظر را می‌کنم که دانشگاه ما در سیاست نباید وارد بشود. این عقیده شخصی بنده است البته استادی ممکن است نظریات سیاسی داشته باشد که با قوانین ما وفق بدهد با قانون اساسی ما وفق بدهد ولی در سر کلاس موقعی که تدریس می‌کند اگر آن استاد عوض اینکه به دانشجویان علم و معلومات یاد بدهد به سمت سیاست بکشد به عقیده من خدمت نکرده است نباید در دانشگاه این اصول برقرار بشود و خوشبختانه هم نیست از این جهت شورای دانشگاه شخصاً رسیدگی کرده است رئیس دانشگاه به وزیر فرهنگ پیشنهاد کرده است ما در قانون گذاشته‌ایم، هر مسئولیتی باشد متوجه خود دانشگاه است و خیال می‌کنم که رئیس دانشگاه و خود دانشگاهیان متوجه مسئولیت خطیرخودشان هستند.
نایب‌رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی پیشنهادی داده‌اند که قرائت می‌شود.
(به شرح زیرقرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۸ به طریق ذیل اصلاح شود دانشگاه تهران مجازاست آقای استاد سعید نفیسی را درحال بازنشستگی برای تدریس در دانشگاه دعوت نماید و حق‌الزحمه مناسبی به مشارالیه بپردازد. - دکتر مشیر فاطمی
نایب‌رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی.
دکتر مشیر فاطمی- بنده امروزخیلی متأسف هستم که در مجلس شورای ملی نسبت به بازنشستگان یک قدری بی‌لطفی شده است. بازنشستگی یعنی سند افتخار آقایان بازنشستگان یعنی اشخاصی که بازنشسته شده‌اند کسانی هستند که یک عمرخدمت کرده‌اند و امروز به افتخار بازنشستگی نایل می‌شوند بنده هم اگر زنده بمانم روزی مفتخرخواهم بود که بازنشسته بشوم اصولاً بازنشستگان به منزله قوای احتیاط مملکت هستند بنده نمی‌فهمم مگر یک نفرکه بازنشسته شد این را باید مطرود جامعه قلمداد کرد بنده که نظام وظیفه‌ام را انجام داده‌ام امروز افسر احتیاط و ذخیره هستم و فردا اگر احضارم بکنند باید بروم بنابراین افرادی هم که در وزارتخانه‌ها کار کرده‌اند همین وضعیت را دارند و اگر یک روزی مملکت به وجودشان احتیاج پیدا کرد باید سرخدمت حاضر بشوند. ما باید برای بازنشستگانی که با درستی و شرافت خدمت کرده‌اند مدال و نشان قائل شویم. در ممالک خارجه حتی املاک هم به آنها می‌دهند آقای سعید نفیسی هم یکی از این اشخاصی هستند که بازنشسته شده‌اند. اگر فردا احتیاج پیدا کنند به یکی ازاین بازنشستگان و مثلاً به ایشان نباید گفت که چون این مرد سی سال خدمت کرده است دیگر نبایستی او را به خدمت دعوت کرد. بنده پیشنهاد کرده‌ام که ایشان در حال بازنشستگی باشند منتهی یک کرایه رفت‌وآمد و یک کمک مختصری برای تدریس یعنی برای اینکه بیایند اضافه درس بدهند یک حق‌الزحمه مختصری به‌ایشان بدهند. بنده خیال می‌کنم نه عدولی از قانون بازنشستگی شده است و نه طور دیگری شده است ولی به هرحال ما باید احترام بازنشسته‌ها راحفظ کنیم و اگر احتیاجی به وجود یکی از آنها پیدا شد آنها را به خدمت دعوت کنیم.
نایب‌رئیس- آقای دکتر بینا مخالفید؟ بفرمایید.
دکتر بینا- بنده مخالفتم برای پیشنهاد آقای دکتر فاطمی نیست مخالفت بنده اصولی است بازنشستگی دانشگاه از ۷۵ الی ۸۰ سالگی است. موضوعی که الآن پیشنهاد شده است در دانشگاه برای بازنشستگی کارمندان کشوری نیست این مربوط نمی‌شود با بازنشستگان اداری بیاناتی که جناب آقای نخست‌وزیر از پشت تریبون فرمودند گمان می‌کنم که تمام نمایندگان را قانع کرد چون هم مسئول مملکت هستند هم مسئول اداره مملکت هستند هم استاد دانشگاه هستند هم به جریانات دانشگاه وارد هستند بنده تصور می‌کنم که بعد از بیانات مستدل جناب آقای نخست‌وزیر اگر به همین ماده رأی می‌گرفتند شاید قبول می‌شد اگر بیاییم ایشان را بازنشسته بکنیم و به تدریس دعوت بکنیم هم پول بازنشستگی باید بدهیم و هم حق‌التدریس یعنی هزار و پانصد تومان علاوه بر بازنشستگی حق تدریس هم بدهیم و آن کار ما را انجام نمی‌دهد و ممکن است یک ساعت درس بدهد یک ساعت درس ندهد، موظفاً نمی‌تواند درس بدهد. این اشکالات فنی است برای تدریس و برای دوره دکتری و قسمت لیسانس احتیاج داریم این است که استدعا می‌شود آقایان به همان ماده رأی بدهند یا پیشنهادی بنده داده‌ام که نظرات آقایان را تأمین می‌کند آن پیشنهاد قرائت می‌شود.
نایب‌رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- جناب آقای دکتر مشیر فاطمی راجع به بازنشسته‌ها مطالبی فرمودند که بنده لازم است توضیح مختصری به عرض برسانم البته بازنشستگی به عقیده بنده یکی از افتخارات اشخاصی است که برای مملکت خدمت کرده‌اند (صحیح است) و ما بازنشستگان را به یک چشم بی‌احترامی نمی‌نگریم و مورد احترام و تکریم ما بوده‌اند و خواهند بود و آنچه وظیفه دولت است حتی در دوران بازنشستگی ما سعی کرده و خواهیم کرد که زندگانی وحقوق آنها تأمین شود در قانون بازنشستگی همان‌طوری که آقایان تصویب فرمودند اگر به شاغلین اضافه حقوقی و یک مزایایی داده بشود بازنشستگان هم ازآن مزایا استفاده می‌برند و خیال می‌کنم این بهترین طریقه‌ای است که ما از خدمات اینها تقدیر کرده‌ایم و همان‌طور که چند وقت پیش در مجلس سنا به عرض سناتورهای محترم رساندم حتی طبق مقررات قبلی بازنشستگان نمی‌توانستند از بیمه‌های اجتماعی استفاده کنند ولی بنده دستور دادم تا آخرسال از همین بیمه‌های بهداشتی استفاده بکنند که در زحمت نباشند و اگر هم قانونی لازم باشد ضمن قانون بودجه یا قانون دیگر تقدیم مجلس می‌شود و همچنین راجع به کمکی که نسبت به اطفال بعضی از آنها می‌شد یک کمک خیلی ناچیزی بود به هر طفلی ده تومان بیشتر نبود این است که خیلی مسئله مهمی نبود معهذا به عقیده بنده آنها هم اطفالی هستند که درآتیه به این مملکت خدمت می‌کنند و باید زندگی‌شان را تأمین کنیم این هم پیش‌بینی شده است لذا ما بازنشستگان را احترام می‌گذاریم به علاوه بنده می‌خواستم به عرض برسانم که شاید برای اولین دفعه است که یک قانون بدون تبعیض اجرا شده است (صحیح است) و بنده خواهش می‌کنم که اگر اشخاص و افرادی آقایان نمایندگان استحضار دارند که باید بازنشسته شوند و در وزارتخانه‌ای هنوز این کار انجام نشده بنده استدعا می‌کنم که اطلاع بدهند و مستحضر بفرمایند اقدام بشودالبته ده هزار ابلاغ صادر کردن یک قدری زمان نیز می‌خواهد که اشتباهی هم نشودحتی ما برای اینکه بازنشستگان در زحمت نباشند چون وقتی ورقه بازنشستگی را به دستشان دادند بایستی این ورقه برود به اداره بازنشستگی و در آنجا رسیدگی و تسجیل بشود ما برای اینکه ممکن است در بازنشستگی دو سه ماه چهار ماه طول بکشدحتی دستور دادیم که حقوقشان را فعلاً بدهند و بعد از صندوق بازنشستگی واریز کنند به صندوق دولت برای اینکه هیچ نوع در زحمت نباشند و همان‌طوری که عرض کردم اینها تمام مورد احترام هستند و این اقدامی هم که دولت کرده است و این مسئولیتی که ما قبول کرده‌ایم این عمل بسیار لازمی بوده است برای اینکه ما بتوانیم از افرادی که جوان‌های این مملکت هستند حداکثر بتوانیم استفاده کنیم امروز هم اصول فنی مورد توجه است و اصولی است که ملاحظه می‌فرمایید که هر روز قمر به آسمان می‌فرستند و اطلاعاتی هر روز مورد احتیاج ما است و ما نمی‌توانیم به آن سبک عمل بکنیم بنده یک روز در مجلس عرض کردم که اگر آنها نبودند امروز ما نبودیم ما وجود نداشتیم هر زمانی یک مقتضیاتی دارد و باید به آن مقتضیات احترام گذاشت آن روز طرز کار آن‌طور بوده است آنها وظایفشان را انجام دادند و امروز طرز کار این‌طور است و شاید این طرز کار هم مورد پسند در آینده نباشد اینکه آقای دکتر مشیر فاطمی فرمودند که ما نباید قانون را تغییر بدهیم. تغییری داده نشده برای اینکه قانون بازنشستگی دانشگاه در سن ۷۵ و ۸۰ سال است لذا این قانون را آوردند و خلاف قانون بازنشستگی عمل نشده است چون در قانون بازنشستگی هم مستثنی شده است. ذکر شده است به استثنای اساتید و قضات که قانون خاصی دارند از این جهت اگر اینجا تصویب بفرمایید خلاف قانون بازنشستگی عمل نشده است و گمان می‌کنم که آقای سعید نفیسی هم هنوز به ۸۰ سال نرسیده‌اند و باید به هشتاد سالگی برسند و برای اینکه لایحه دیگری هم هست که بنده برای گذرانیدن آن شرفیاب شده‌ام خواهش می‌کنم راجع به این لایحه زودتر تصمیمی اتخاذ بفرماییدکه به لایحه برسیم.
دکتر مشیر فاطمی- بنده روی علاقه به ایشان این پیشنهاد را کردم و اگر جناب آقای نخست‌وزیر نظر دیگری دارند حاضرم پس بگیرم.
نایب‌رئیس- دو پیشنهاد هست که قرائت می‌شود.
(به شرح زیرقرائت شد)
ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که ماده ۸ به طریق زیر اصلاح شود.
ماده ۸- به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود که آقای سعید نفیسی استاد دانشگاه تهران را که به تقاضای خودشان بازنشسته شده‌اند و دانشگاه تهران به وجود ایشان نیازمند است مجدداً برای تدریس دعوت نماید و تفاوت حقوق بازنشستگی وحقوق پایه ایشان را به عنوان حق‌التدریس پرداخت نماید. - محمد دیهیم
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۸ به طریق زیر اصلاح شود.
به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود آقای سعید نفیسی استاد دانشگاه تهران را که به تقاضای خود بازنشسته شده برای تدریس دعوت نماید و حق‌التدریس مابه‌التفاوت حقوق پایه قانونی نامبرده را با حقوقی که به عنوان بازنشستگی دریافت می‌نماید به عنوان حق‌التدریس به او پرداخت گردد. - مشایخی
نایب‌رئیس- آقای دیهیم.
دیهیم- توضیحات جناب آقای
نخست‌وزیر که اینجا فرمودند مشکلات زیادی را از بین برد و یکی از لوایحی که دولت جناب آقای دکتر اقبال آورده است و فوق‌العاده قابل توجه است لایحه بازنشستگی کارمندان دولت است با این شرط که بدون استثنا عمل شده است و در واقع می‌توان گفت یکی از کارهای برجسته دولت آقای دکتر اقبال این است اکثریت نمایندگان در جلسه گذشته درباره اینکه یک بازنشسته با تصویب یک ماده بخصوص دوباره به خدمت دعوت شود این موضوع تا حدی قابل توجه نمایندگان واقع نشد و فکر کردند که با این شرط ممکن است رخنه‌ای پیدا شود که باز یک نفر و برای یک وزارتخانه‌ای با این ماده ۱۲ و ۱۵ و یا ماده یک تصویب بشود که عده‌ای به خدمت برگردند این را بنده خواستم با در نظر گرفتن افکار نمایندگان محترم و هم در عین حال که جناب آقای وزیر فرهنگ توضیح دادند و فرمودند که موافق هستند و اگر دولت موافق باشد ما این شرط موافقت خواهند نمود این پیشنهاد را بنده تقدیم کردم و البته باز هر طور آقایان نمایندگان محترم صلاح بدانند تصویب بفرمایند و پیشنهاد این است که به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود که آقای استاد سعید نفیسی را که به تقاضای خودشان بازنشسته شده‌اند و دانشگاه تهران به وجود ایشان نیازمند است مجدداً برای تدریس دعوت نماید مابه‌التفاوت بازنشستگی وحقوق پایه ایشان را به عنوان حق‌التدریس پرداخت نماید و آن مطلبی را که آقای دکتر بینا اینجا فرمودند که ممکن است ضرری به دولت باشد این هم نیست حقوق پایه را تطبیق می‌کنند و مابه‌التفاوت را پرداخت می‌کنند این پیشنهاد را اگر تصویب بفرمایید هم ایشان به خدمت دعوت می‌شوند و هم در عین حال به قانون بازنشستگی به قول آقایان خدشه‌ای وارد نمی‌آید.
نایب‌رئیس- آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ- چون در این باره زیاد صحبت شده بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم و تقاضا می‌کنم که آقایان موافقت بفرمایند.
نایب‌رئیس- آقای مهندس جفرودی شما قبول دارید؟
مهندس جفرودی- چون دولت قبول دارد بنده هم موافقم.
صارمی- پیشنهاد بنده یک جمله‌ای اضافه کرده اجازه بفرمایید قرائت بشود.
نایب‌رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم که ماده ۸ به ترتیب زیراصلاح شود:
به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود استادانی که به تقاضای خودشان بازنشسته شده‌اند و دانشگاه تهران به وجود ایشان نیازمند است مجدداً به خدمت دعوت نماید. - دکتر بینا
دکتر بینا- وقتی که آن پیشنهاد تصویب شد بنده عرضی ندارم و تابع اکثریت هستم ولی آن پیشنهاد مشکل ما راحل نکرد در صورتی که پیشنهاد بنده تمام جریان را حل می‌کرد جناب آقای وزیر فرهنگ عجله فرمودند و بنده مسترد می‌دارم.
نایب‌رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح زیرقرائت شد)
مقام ریاست مجلس
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۸ به شرح زیراصلاح شود:
ماده ۸- پیشنهاد می‌نمایم شورای دانشگاه به سوابق اخلاقی آقای سعید نفیسی راجع به کتابخانه مجلس و عضویت ایشان در جمعیت و مقالاتی که نوشته‌اند رسیدگی و در صورتی که صلاحیت مشارالیه محرز تشخیص داده شود از وجود ایشان برای تدریس در دانشگاه دعوت و مابه‌التفاوت حقوق بازنشستگی وحقوق رتبه‌ای که دارا هستند به عنوان فوق‌العاده پرداخت گردد. - صارمی
اردلان- آقای صارمی پس بگیرید.
صارمی- چشم اطاعت می‌کنم پیشنهاد خود را مسترد می‌دارم (احسنت).
نایب‌رئیس- به ماده هشتم که اصلاح شده و آقایان هم رأی دادید رأی می‌گیریم آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده نهم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۹- برای بالا بردن سطح معلومات استادان و دانشیاران دانشکده‌های شهرستان‌ها وزارت فرهنگ مجاز است در هر سال عده‌ای از استادان و دانشیاران دانشکده‌های شهرستان‌ها را که لااقل دارای سه سال سابقه تدریس در دانشکده باشند برای تکمیل مطالعات در رشته تخصصی خود به یکی از کشورهای خارجه برای یک سال اعزام بدارد به شرط آن که عده‌ای که از هر دانشکده اعزام می‌شود از میزان ۱۰ نفر مجموع عده استادان و دانشیاران و سایر معلمین دانشکده تجاوز نکند به این قبیل استادان و دانشیاران علاوه بر حقوق و کمک مزایایی که به ریال پرداخت می‌شود در صورت اعزام به آمریکا ماهیانه ۲۰۰ دلار و در صورت اعزام به اروپا ماهیانه ۶۰ لیره به عنوان فوق‌العاده از بودجه دانشکده مربوط پرداخت می‌شود.
در صورتی که استاد یا دانشیاری تحقیقات علمی و تتبعات مفیدی نموده باشد که به موجب گواهی دانشگاه یا مؤسسه تخصصی که در آن کار می‌کند ادامه مطالعه آن ضروری و قطعی تشخیص شود وزارت فرهنگ می‌تواند با موافقت دانشکده مربوط تا یک سال بر مدت مأموریت او با شرایط فوق بیفزایند. هر یک از استادان و دانشیاران در هر پنج سال بیش از یک نوبت از این ماده و یا از بورس‌هایی که برای مدت بیش از سه ماه در اختیار وزارت فرهنگ قرار داده می‌شود نمی‌تواند استفاده نماید.
تبصره- آیین‌نامه اجرایی این ماده با تصویب شورای عالی فرهنگ خواهد بود.
نایب‌رئیس- آقای دکتر امین (دکتر امین- بنده موافقم) چون مخالفی نیست پیشنهادات مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که در ماده ۹ آخر سطر دوم بعد از جمله استادان و دانشیاران (رؤسای درمانگاه) نیز اضافه شود. - دکتر امین
نایب‌رئیس- آقای دکتر امین.
دکتر امین- به عقیده بنده تمام این لایحه و این قانون و این ماده ۹ برای پیش بردن سطح معلومات آقایان استادان و دانشیاران و دانشگاهیان برای اینکه بیشتر تماس داشته باشند با مجامع علمی و تتبعات علمی دنیا و بسیارخوب است در دانشگاه مخصوصاً در دانشکده‌های پزشکی پایه رئیس درمانگاهی عیناً دانشیاری است و بنده در کمیسیون هم عرض کردم جناب آقای نخست‌وزیر توجه دارند که رتبه رئیس درمانگاهی مانند دانشیاری است که پیشنهاد کردم در این ماده رئیس درمانگاه هم گذاشته شود.
وزیر فرهنگ- بنده موافقم منتهی باید در پاراگراف بعد هم این قسمت اصلاح شود و رؤسای درمانگاه‌ها هم در قسمت‌های دیگر اضافه شود.
نایب‌رئیس- به پیشنهاد آقای دکتر امین با اصلاح آقای وزیر فرهنگ رأی گرفته می‌شود آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری مطرح است.
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که در ماده ۹ اول سطرچهارم قبل ازجمله برای تکمیل مطالعات جمله (به شرط معرفی جانشین) اضافه شود. - دکتر امین
صدرزاده- بنده مخالفم.
نایب‌رئیس- آقای دکتر امین.
دکتر امین- در قوانین قبلی که تا به حال عمل می‌شده و در آیین‌نامه شرط تعیین جانشین قید شده است و چون این قانون قوانین قبلی را ممکن است نسخ کند و وارد بر قوانین گذشته دانشگاه‌ها است وچون تا به حال عمل می‌شده به شرط تعیین جانشین یک استاد و یا دانشیار و یا رئیس درمانگاه که می‌رود معمولاً از میان استادان یا دانشیاران که رشته‌شان به هم نزدیک‌تر است یک نفر را معرفی می‌کند و تا به حال هم به همین ترتیب عمل شده است به‌این جهت بنده می‌خواهم این کار بشود که به اشکال برنخوریم.
نایب‌رئیس- آقای مهندس جفرودی.
مخبر کمیسیون فرهنگ (مهندس جفرودی)- چون این تنها شرط مهم رفتن استادان به خارج نیست شرایط دیگری هم دارد و چون این شرط و شرایط دیگر در آیین‌نامه پیش‌بینی شده و حتماً در نظر گرفته خواهد شد بنده تمنی می‌کنم که مسترد بفرمایند چون شرایط مهم دیگری در اعزام استادان و دانشیاران به خارج هست و در آیین‌نامه پیش‌بینی می‌شود.
دکتر امین- چون فرمودند در آیین‌نامه‌ها هست و در نظر گرفته می‌شود پیشنهاد خود را مسترد می‌دارم.
صدرزاده- بنده با این بیان و ایجاد این سابقه مخالفم درآیین‌نامه هم نباید باشد. تعیین جانشین با دولت است.
مهندس جفرودی- اجازه بفرمایید ترتیب کار جناب آقای صدرزاده این‌طور است که در دانشگاه به موجب آیین‌نامه‌ای که با اجازه مجلس به تصویب شورای دانشگاه رسیده است هر استاد یا دانشیار یا معلم واجد شرایطی که بخواهد به خارج ایران برای مطالعه برود از یکی از همکاران خودش که تخصص او به تخصص این تقاضاکننده نزدیک باشد خواهش می‌کند در مدت غیبت جانشینش بشود برای اینکه درس تعطیل‌بردار نیست معمول این جور بوده است و غالباً همکاران محترم قبول کرده‌اند چون جانشین نداشته باشد درس او تعطیل خواهد شد موقتاً هم کسی را نمی‌توانند استخدام کنند چون در آیین‌نامه هست و این آیین‌نامه هم به موجب تبصره‌ای اجازه داده شده که تدوین شود از آقای دکتر امین خواهش دارم که مسترد بفرمایند و توضیحات بنده هم قطعاً جناب آقای صدرزاده را قانع کرده است.
دکترامین- بنده با توضیح آقای مخبر پس گرفتم.
نایب‌رئیس- به ماده ۹ با اصلاحی که به عمل آمده رأی می‌گیریم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۰- اعتباراتی که برای اجرای این قانون لازم است در بودجه هر یک از دانشگاه‌های شهرستان‌ها در حدود اعتبارات مصوب هر یک ازآن‌ها باید منظور شود.
نایب‌رئیس- چون پیشنهادی نرسیده به ماده ۱۰ رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۱ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۱- وزارت فرهنگ مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
نایب‌رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۱ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخرمطرح است مخالفی نیست (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به تمام مواد لایحه آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۴- اخذ رأی و تصویب گزارش اصلاحی کمیسیون دادگستری راجع به منع مداخله وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و ارسال به مجلس سنا
نایب‌رئیس- لایحه منع مداخله وزرا و وکلا که به مجلس سنا رفته بود با اصلاحاتی تصویب شده و برگشته و مجدداً به کمیسیون رفته حالا از کمیسیون برگشته و اصلاحاتی هم در کمیسیون شده است موارد اختلاف خوانده می‌شود که آقایان توجه بفرمایند.
صدرزاده- اجازه بدهید که تمام گزارش کمیسیون خوانده شود.
نایب‌رئیس- بسیارخوب گزارش کمیسیون قرائت می‌شود.
(به شرح زیرخوانده شد)
کمیسیون دادگستری در دو جلسه با حضور جناب آقای نخست‌وزیر و آقایان وزرا دادگستری و کار وزرای مشاور به لایحه شماره ۱۶۵۰۴ دولت راجع به مداخله وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان در معاملات دولتی ارسالی از مجلس سنا رسیدگی و نظر به اینکه مجلس محترم سنا در مصوبات مجلس شورای ملی (بند ۷ و تبصره یک و سه و بند سه و چهار و پنج و هفت تبصره ۳ ماده اول و ماده دوم و تبصره آن و ماده سوم) اصلاحاتی به عمل آورده بود کمیسیون دادگستری بند ۷ و تبصره یک ماده اول و ماده سوم را با اصلاحاتی تصویب و بقیه موارد را عیناً تأیید نمود و اینک گزارش آن را جهت تصویب تقدیم می‌دارد:
ماده اول- از تاریخ تصویب این قانون اشخاص زیر:
۱- نخست‌وزیر- وزیران- معاونین و نمایندگان مجلسین.
۲- سفرا- استانداران- فرمانداران کل شهرداران- و نمایندگان انجمن شهر.
۳- کارمندان و صاحب‌منصبان کشوری و لشکری و شهرداری‌ها و دستگاه‌های وابسته به آنها.
۴- کارکنان هر سازمان یا بنگاه یا شرکت یا بانک یا هر مؤسسه دیگر که اکثریت سهام یا اکثریت منافع یا مدیریت یا اداره کردن یا نظارت آن متعلق به دولت و یا شهرداری‌ها و یا دستگاه‌های وابسته به آنها باشد.
۵- اشخاصی که به نحوی از انحاء از خزانه دولت یا مجلسین یا مؤسسات مذکور در بالاحقوق یا مقرری یا حق‌الزحمه یا پاداش و یا امثال آن به طور مستمر (به استثنای حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری قانونی) دریافت می‌دارند.
۶- مدیران و کارکنان بنگاه‌های خیریه‌ای که از دولت یا از شهرداری‌ها کمک مستمر دریافت می‌دارند.
۷- شرکت و مؤسساتی که پنج درصد یا بیشترسهام یا سرمایه یا منافع آن متعلق به یک نفر از اشخاص مذکور در فوق یا بیست درصد یا بیشتر سهام یا سرمایه یا منافع آن متعلق به چند نفر از اشخاص مذکور در فوق باشد و یا اینکه نظارت یا مدیریت و یا اداره و یا بازرسی مؤسسات مذکور با آنها باشد به استثنای شرکت‌ها و مؤسساتی که تعداد صاحبان سهام آن یک صد و پنجاه نفر و یا بیشتر باشد مشروط بر اینکه هیچ یک از اشخاص مذکور در فوق بیش از پنج درصد از کل سهام آن را نداشته و نظارت یا مدیریت یا اداره و یا بازرسی آن با اشخاص مذکور در فوق نباشد).
۸- شرکت‌هایی که اکثریت سهام یا سرمایه یا منافع آنها متعلق به شرکت‌های مندرج در بند ۷ باشد نمی‌توانند (اعم از اینکه در مقابل خدمتی که انجام می‌دهد حقوق یا مالی دریافت دارند یا آن که آن خدمت را به طور افتخاری و رایگان انجام دهند) در معاملات یا داوری در دعاوی با دولت یا مجلسین یا شهرداری‌ها یا دستگاه‌های وابسته به آن و یا مؤسسات مذکور در بند ۴ و ۶ این ماده شرکت نمایند اعم از اینکه دعاوی مزبور در مراجع قانونی مطرح شده یا نشده باشد. (به استثنای معاملاتی که قبل از تصویب این قانون قرارداد آن منعقد شده باشد).
تبصره ۱- پدر و مادر و برادر و خواهر و زن و شوهر و اولاد بلافصل و عروس و داماد اشخاص مندرج در این قانون و همچنین شرکت‌ها و مؤسساتی که اقرباء فوق‌الذکر به نحو مندرج در بند ۷ و ۸ در آن سهیم یا دارای سمت باشند نمی‌توانند با وزارتخانه‌ها و یا بانک‌ها و یا شهرداری‌ها و یا سازمان‌ها و یا سایر مؤسسات مذکور در این قانون که این اشخاص در آن سمت وزارت و یا معاملات و یا مدیریت دارند وارد معامله یا داوری شوند.
تبصره ۲- شرکت‌های تعاونی کارمندان مؤسسات مذکور در این ماده در امور مربوط به تعاون از مقررات این قانون مستثنی خواهند بود.
تبصره ۳- منظور از معاملات مندرج در این ماده عبارت است از:
۱- مقاطعه‌کاری (به استثنای معاملات کشاورزی ولو آن که از طریق مقاطعه انجام شود).
۲- حق‌العمل‌کاری.
۳- اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری (به استثنای معادن طبقه اول مندرج در قانون معادن و همچنین نمک طعام که معادن مذکور در ملک شخصی آنها واقع است).
۴- قرارداد نقشه‌برداری و قرارداد نقشه‌کشی و نظارت در اجرای آن.
۵- قرارداد مطالعات و مشاورات فنی ومالی وحقوقی.
۶- شرکت در مزایده و مناقصه.
۷- خرید و فروش‌هایی که باید طبق قانون محاسبات عمومی با مناقصه و یا مزایده انجام شود هرچند به موجب قوانین دیگر از مناقصه و مزایده استثنا شده باشد.
تبصره ۴- معاملات اجناس و کالاهای انحصاری دولت و امور مطبوعاتی دولت و شهرداری‌ها از موضوع این قانون مستثنی است.
ماده دوم- اشخاصی که برخلاف مقررات ماده فوق شخصاً و یا به نام و یا واسطه اشخاص دیگر مبادرت به انجام معامله نمایند و یا به عنوان داوری در دعاوی فوق‌الاشعار شرکت کنند و همچنین هر یک از مستخدمین دولتی (اعم از کشوری و لشگری) و سایر اشخاص مذکور در ماده فوق در هر رتبه و درجه و مقامی که باشند هر گاه برخلاف این قانون عمل نمایند به حبس مجرد از دو تا چهار سال محکوم خواهند شد و همین مجازات برای مسئولین شرکت‌ها و مؤسسات مذکور در بند ۷ و ۸ ماده اول که با علم و اطلاع بستگی و ارتباط خود و یا شرکا را در موقع تنظیم قرارداد و انجام معامله اظهار بنمایند نیز مقرر است و معاملات مزبور باطل بوده و متخلف شخصاً و در صورت تعدد متضامناً مسئول پرداخت خسارات ناشی از آن معامله یا داوری و ابطال آن می‌باشند.
تبصره- کارمندان مشمول ماده اول که بر اثر اجرای این قانون مایل به ادامه خدمت دولتی نباشند بازنشسته محسوب و در صورتی که مشمول مقررات بازنشستگی نباشند کسور بازنشستگی پرداختی دفعتاً واحده به آنان پرداخت می‌شود.
ماده سوم- از تاریخ تصویب این قانون هیچ یک از نمایندگان مجلسین در دورة نمایندگی حق قبول وکالت در محاکم و مراجع دادگستری ندارند ولی دعاوی و وکالت‌هایی که قبل از تصویب این قانون قبول کرده‌اند به قوت خود باقی است.
ماده چهارم- دولت مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
نایب‌رئیس- آقای ارباب (گفته شد- نیستند) چون کسی اجازه نخواسته به دو مورد اختلاف که کمیسیون دادگستری مجلس نظر داده رأی می‌گیریم آقایانی که با نظر کمیسیون موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۵- تعیین موقع و دستورجلسه بعد- ختم جلسه
نایب‌رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنج‌شنبه دستور لوایح موجود.
(مجلس ۲۵ دقیقه قبل از ظهرختم شد)
نایب‌رئیس مجلس شورای ملی- دکترعمید
سؤلات نمایندگان
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
متمنی است به جناب آقای وزیر دارایی ابلاغ فرمایند در موعد مقرر در مجلس حاضر شده و به سؤالات زیر پاسخ فرمایند.
۱- موجودی صندوق بازنشستگی در اول آذر ماه ۱۳۳۷ چه مبلغ بوده است.
۲- عایدات ماهیانه صندوق بازنشستگی ازطریق کسوربازنشستگی کارمندان دولت و سایرطرق چه مبلغ است.
۳- با توجه به عده‌ای که اخیراً بنابه دستور دولت بازنشسته شده یا می‌شوند ماهیانه چه مبلغ صندوق بازنشستگی بابت حقوق بازنشستگان پرداخت می‌نمایند؟
۴- برای آن که پرداخت حقوق کارمندان بازنشسته مواجه با اشکال نشود چه طرقی را پیش‌بینی نموده‌اند؟- مهندس سعید هدایت
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است دستور فرمایید جناب آقای وزیر فرهنگ به سؤال زیر جواب دهند.
عده دانشجویان ایرانی در آلمان چند نفر است؟ و اینکه در جراید می‌نویسند گرفتن دیپلم پزشکی در آلمان به سهولت گرفتن گواهی‌نامه دوچرخه‌سواری است صحت دارد یا خیر؟- دکتر سیدامامی
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
متمنی است سؤال ذیل را به وزارت دارایی طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی ابلاغ فرمایند.
آیا صحت دارد که ادارات دارایی مالیالت مستغلات از مستغلاتی وصول می‌کنند که پروانه معافیت سه ساله طبق قانون برای آن صادرشده است با آن که طبق قانون فعلی کلیه معافیت‌های مالیاتی ابقا گردیده مطالبه چنین مالیاتی از روی چه مجوز قانونی است. ارسلان خلعت‌بری
ریاست محترم مجلس شورای ملی
متمنی است مقرر فرمایید به جناب آقای وزیر گمرکات و انحصارات ابلاغ شود که شخصاً برای جواب سؤال زیر در جلسه مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند.
سؤال
با صراحتی که در ماده ۱۵ قانون سازمان برنامه برای معافیت شهرداری‌ها از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی کارخانه‌ها و ماشین‌ها وجود دارد علت مطالبه حقوق گمرکی از قطعات منفصله کارخانه برق شهرداری بندر پهلوی که وارد شده چیست لطفاً توضیح فرمایند. - غلامحسین ابتهاج
ریاست مجلس شورای ملی
نظر به اینکه مبلغ قابل ملاحظه‌ای وسیله سازمان برنامه از بودجه عمرانی کشورجهت ساختمان سد کرج و سفیدرود به مصرف رسیده و می‌رسد و در سایر استان‌های مملکت محل و موقعیت‌های مناسبی برای انجام این قبیل امور وجود دارد و معلوم نیست در آن نقاط تاکنون چه مطالعات و اقداماتی به عمل آمده متمنی است به نماینده دولت در این مورد اطلاع داده شود که در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانیده و به پرسش‌های زیر پاسخ دهند.
۱- هزینه ساختمان هر یک از دو سد کرج و سفیدرود چه مبلغی برآورد شده است و استعداد تولید و درآمد هر کدام تا چه اندازه پیش‌بینی می‌شود.
۲-آیا در سایر نقاط کشور هم که دارای موقعیت‌های مناسب می‌باشند برای ایجاد این گونه سدها مطالعات و اقداماتی انجام پذیرفته است یاخیر.
باتقدیم احترامات فائقه- فخرطباطبایی
ریاست محترم مجلس شورای ملی
متمنی است مقرر فرمایید به جناب آقای وزیر دارایی ابلاغ شود برای ادای جواب سؤال زیر در جلسه علنی مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند.
۱- وزارتخانه‌ها و دوایر دولتی و بنگاه‌های وابسته به آنها جمعاً در سال چه مبلغ به عنوان کرایه خانه می‌پردازند.
۲- برای تبدیل خانه‌های کرایه به ساختمان‌های دولتی که بی‌نیاز از اجاره خانه‌های شخصی بشوند چه اقداماتی در نظر است.
۳- آیا برای محل سکونت کارمندان دولت که به شهرستان‌ها اعزام می‌شوند فکری خواهدشد یا خیر؟-
غلامحسین ابتهاج