مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ فروردین ۱۲۸۷ نشست ۲۶۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ فروردین ۱۲۸۷ نشست ۲۶۲
مذاکرات روز ۵شنبه ۱۴ شهر ربیع الاول ۱۳۲۶ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز ۲ شبه ۱۲ ربیع الاول را آقا میرزا مرتضی قلی خان قرائت کردند.
اسامی وکلایی که در روز ۳شنبه غایب بودند قرائت شد.
حاجی محمد ابراهیم – فایده این چه چیزاست.
رئیس- اگر بعدها بوقت حاضر نشدند در روزنامه درج واعلان خواهد شد.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی – جناب آقا شیخ محمد کاظم از علماء و فضلا هستند و وکیل تربت می‌باشند این استکه حالا تشریف آورده‌اند و اعتبارنامه ایشان هم در کمیسیون معاینه شده در کمال صحت و اعتبار است.
رئیس- انشاءالله مبارک است و امیدوار هستم که بخوبی از عهده مأموریت خود برآیند و این رقعه ایست که از وزارت داخله رسیده است قرائت شود.
- قرائت شد قریب باین مضمون:
- مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه چندوقت است بودجه وزارت داخله و نظامنامه آن بمجلس فرستاده شده تاکنون تنقیح و تصویب نشده و محل توجه نگشته لهذا متذکر می‌شود که از زمان مشروطیت کابینه وزارت داخله مشغول همه نوع خدمت بوده‌اند و مدتی است که حقوق نگرفته‌اند با این مسئولیتی که دارند صحیح نیست که بیش از این بتأخیر بیفتد.
رئیس- این بودجه نیست و قانون بودجه است حالا خوانده می‌شود فقط برای اینکه اذهان آقایان وکلا مستحضر شده اگر تصویب نمودند رجوع بکمیسیون بشود.
(در این موقع شروع بقرائت نظامنامه بودجه وزارت داخله گردید.)
رئیس- این نظامنامها بودجه داخلی وزارت داخله است باید رجوع بکمیسیونی بشود حالا خوبست بکمیسیون مالیه رجوع بشود یا آنکه کمیسیون فوق العاه تشکیل بشود.
آقا سید حسن تقی زاده – همان طور که قوانین و نظامنامه وزارت خانه‌ها می‌رسید و گفته شد که از موارد مختلفه می‌رسد و مناسبت ندارد باید یک کمیته قانونی تشکیل شده و قوانین را بنویسند که با هم تناسب داشته باشند همین طور است بودجه‌های وزارتخانهها چند روز است که بودجه وزارت خارجه رسیده در کمیسیون وزارت خارجه و بودجه وزارت علوم هم همین طور و هیچکدام هم با یکدیگر تناسب ندارند بعضی زیاد است و بعضی خیلی کم است پس باید یک کمیسیونی که تمام آنها را بطور تناسب بنویسند تشکیل شودو می‌خواستم بگویم که ما در این مواقع چرا باید این بودجه‌ها را بزودی قبول کنیم همانطور که قوانین را ترجمه کرده و مأخذ قرار می‌دهند همینطور بودجه‌ها را هم باید از روی بودجه‌های ممالک متمدنه ملاحظه کرده و مأخذ قرار داده و بطور سهل و مقداری که می‌شود مقرر دارند نه این قسم که بطور افراط و تفریط باشد.
احسن الدوله – هر چه می‌بینیم از مخارج است که مینویسند و ابداً از دخل اسمی نبرده و چیزی نمی‌نویسند که چه باید کرد و از چه مأخذی دخل را بدست آورد.
رئیس- حالا این نظامنامه را باید بکمیسیون رجوع کرد یا نه آن کمیته که جناب تقی زاده میگویند برای نوشتن قوانین صحیح است و تشکیل خواهد شد ولی حالا در این نظامنامه چه رأی می‌دهند.
وکیل التجار – آن کمیسیون مالیه دائمی که در مجلس تشکیل شده خیلی کار دارد و هنوز بودجه هذه‌السنه مملکت نگذشته است به اعتقاد بنده این بودجه وزارت داخله بهمان کمیسیون فوق العاده که آقای تقی زاده گفتند رجوع بشود و آنها اهل علم هستند و همان طور هم که تقریر کردند یک مأخذی برای آن قرار بدهند بجهت حکام و وزراء و نواب آنها در حیات معین نمایند کمیسیون مالیه بواسطه کثرت مشغله نمی‌تواند رسیدگی نمایدو بودجه خود مملکت مانده.
مؤتمن الممالک – بهمانطور که عرض شد بهر کمیسیونی رجوع می‌شود بشود ولی تعیین حقوق نمی‌شود کرد مگر اشخاصی را معین نمایند زیرا که اکثر از مستخدمین دولت هستند که فعلا حقوق دارند باید معین بشود.
آقا شیخ محمدعلی- در این که باید این نظامنامه رجوع بکمیسیون شود حرفی نیست اما آن کمیسیون فوق‌العاده که آن روز منتخب شده مخصوص همان کار است نظامنامه این بودجه و سایر بودجه‌ها باید یک کمیسیونی باشد که همه از روی تناسب باشد که اگر هر یک بیک کمیسیونی رجوع بشود تناسب با هم نخواهد داشت.
بحرالعلوم – این که میگویند اشخاصی برای ملاحظه این نظامنامه معین بشوند صحیح است و این که گفته شد بدون تعیین اشخاص نمی‌شود عرض می‌کنم که ما محتاج بتعیین اشخاصی نیستیم ولی باید اجزاء وزارتخانهها مواجب معینی داشته باشند و غیر از مواجب خود نباید حقوقی باسم دیگر دریافت کنند و باید حقوقشان در عوض مواجب محسوب شود.
آقا حاج امام جمعه – شما اشخاص را که انتخاب کردید برای این بود که قوانین بصورت قانونی نوشته شده بمجلس بیاورند ولی برای این بودجه باید بعضی اشخاص عالم مربوط انتخاب شوند برای اینکه نظریات خود را نموده و بمجلس بفرستند چون بودجه‌های دیگر را هم بمجلس می‌آید بودجه وزارت داخله هم خیلی اهمیت دارد و باید کمیسیونی معین شود که این بودجه را تنقیح نموده بمجلس بیاورند.
آقا سید حسین – موضوع سئوال جناب رئیس این بود که این قانون رجوع بکمیسیون مالیه شود یا کمیسیون جدیدی انتخاب شده و بآنجا رجوع شود و خوب است در این مسئله رأی گرفته شود که دیگر آنقدر صحبت نشده واز موضوع خارج نشوند.
دکتر ولی الله خان- چون مبنای مجلس همیشه باید از روی قانون باشد لهذا عرض می‌کنیم که باید شعبه از کمیسیون مالیه منشعب شود که بودجه وزارتخانهها به آنجا رجوع شود زیرا که کمیسیون مالیه خبر می‌دهد از دخل مملکت واین کمیسیون خبر می‌دهد از خرج مملکت پس نباید بودجه وزارتخانهها بجایی رجوع شود که از دخل مملکت خبر ندارد چون در سایر ممالک دو قسم بودجه مملکت را تصفیه می‌نمایند یکی اینکه اول دخل را ملاحظه کرده و بعد خرج را از روی آن معین می‌نمایند و بعضی جاها اول خرج را معین می‌نمایند و مقابل آن از هر جا هست دخل را فراهم میاورند و چون ما تازه در مهد ترقی هستیم بعقیده بنده ما باید خرج را از روی دخل معین نماییم لهذا نباید بودجه‌های وزارت خانه‌ها بکمیسیون دیگر رجوع شود که از دخل مملکت خبر نداشته باشد بلکه باید بطوریکه عرض کردم شعبه از کمیسیون مالیه منشعب شود و تمام بودجه‌ها به آنجا رجوع شود زیرا که کمیسیون مالیه از دخل مملکت اطلاع دارد این کمیسیون هم باید خرج مملکت را معین نماید.
آقا سید حسن تقی زاده – این مسئله را موضوع بحث قرار دادن بنظر بنده گویا صحیح نباشد اینکه گفته شد موضوع این است که رجوع بکمیسیون مالیه شود یا بکمیسیون تنقیح لوایح بنده عرض می‌کنم که کمیسیون تنقیح لوایح نمی‌تواند باین کار رسیدگی کند بلکه او برای همان لایحه قانونی که دراول باو رجوع شده بود تشکیل شد اگر لایحه قانونی دیگر بمجلس بیاید باید برای او کمیسیون دیگر انتخاب شود ودیگر اینکه تمام بودجه‌ها باید رجوع بکمیسیون مالیه و اعضای کمیسیون مالیه باید دو قسمت شوند یک قسمت برای رسیدگی بجمع و خرج مملکت و بودجه‌ها یک قسمت دیگر برای مطالب متفرقه و این عده هم خیلی کم است باید زیادتر شود تا بتوانند بکارها رسیدگی کنند.
اسدالله میرزا – همین طور که جناب دکتر ولی الله خان گفتند صحیح است باید بکمیسیون مالیه رجوع شود ولی این را هم باید ملاحظه کرد که حقوق اجزاء وزارتخانهها باید از روی دخل داده شود یا بملاحظه کار عقیده بنده این استکه حقوق باید بملاحظه مقام کار داده شود و هر گاه دخل ما وافی نباشد باید از جای دیگر محل پیدا کنیم زیرا که هر گاه حقوق کافی داده نشود امور ادارات مختل می‌ماند.
وکیل التجار – عرض سابق بنده راجع بکمیسیون حالیه مالیه است این طور که آقای تقی زاده و آقای دکتر ولی الله خان گفتند باید عده اعضاء کمیسیون مالیه زیاد شود و از او سه شعبه منشعب شود مخصوصاً بنده از کمیسیون مالیه روس اطلاع دارم که ۱۲ شعبه دارد واین عده حالیه کمیسیون مالیه مکفی برای این ترتیب نیست.
رئیس- در باب تکمیل کمیسیون مالیه یادداشت شده که روز شنبه قرار داده شود فعلاموضوع بحث در این است که این قانون بودجه وزارت داخله رجوع بکمیسیون مالیه شود یا نه (همه تصویب کردند که بکمیسیون مالیه رجوع شود.)
رئیس- کاغذیست از وزارت داخله رسیده محض اطلاع قرائت می‌شود.
قریب بضممون ذیل قرائت شد:
- سواد کاغذی است که با قانون برای حکام فرستاده می‌شود چون قانون حکام از مجلس مقدس بیرون آمده و بصحه همایونی و طبع رسیده لازم بود برای هر یک از حکام و همچنین از برای نایب الحکومه‌ها بتوسط حکام نسخ عدیده فرستاده شود هر گاه ولایات زیادتر از عده نسخه‌ها است از روی صحت اطلاع دهید که فرستاده شود و برعهده شما فرض است که عمل باین قانون و وصول و برداشت مالیات بنمایید و چنانچه غفلتی بشود یا نکته از این قانون فروگذار شود مؤاخذه سخت شده و بموجب قانون در حق شما عمل خواهد شد حکام باید ملتزم شوند که بر طبق قانون رفتار نموده و نکته از این قانون فروگذار بنمایند.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی – خیلی متشکریم که می‌خواهند بقانون عمل نمایند ولی با نبودن ادارات تکلیف حاکم و تکلیف مردم چه چیز است.
رئیس- در این مسئله هر چه بنظر ما می‌رسد لایحه نوشته بمجلس بدهید تا مطرح شود حالا قانون انجمن تجارتی باید خوانده شود (در این وقت شروع بقرائت قانون انجمن تجارتی شد) رئیس- عده پنج نفر از اعضاء کمیسیون مالیه که بعضی استعفا داده‌اند و بعضی از روز اول نکرده‌اند کم است اذهان وکلا مسبوق باشد در روز شنبه عوض آنها باید انتخاب شود و دیگر در باب شعبه که از آن کمیسیون باید انتخاب شود که یکی مخصوص بودجه‌ها و یکی مشغول کارهای دیگر شود و دیگر اینکه جناب مجدالملک از کمیسیون عرایض استعفا داده‌اند باید عوض ایشان هم انتخاب شوند زیرا که اعضاء کمیسیون عرایض تا بحال برای خود رئیس انتخاب نکرده‌اند در حالتی که این خلاف قانون است و باید هر کمیسیونی یک رئیس و یک منشی و یک راپورت دهنده از میان خود انتخاب نماید دیگر اینکه دو نفر از وکلا که رفته‌اند یکی جناب احتشام السلطنه ویکی هم محقق الدوله عوضشان باید انتخاب شود موضوع بحث هم همین قانون انجمن تجارتی است از کمیسیون خارجه هم دو نفر کسر شده یکی آقای دکتر ولی الله خان است که بجهت کثرت کار استعفا داده‌اند یکی هم خود بنده که دیگر نمی‌توانم حاضر شوم باید دو نفر هم عوض ما دو نفر انتخاب شود ودیگر اینکه از اعضاء کمیسیون فوق العاده که بتکمیلی نظامنامه داخل مشغول هستند خواهش می‌شود اقدام وافی بنمایند که زودتر تمام شده و بموقع اجرء گذاشته شود واین هم تلگرافی است از عراق رسیده که بعضی از آقایان وکلا خواهش کرده‌اند برای اطلاع قرائت شود.
تلگراف مزبور قریب بمضمون ذیل قرائت شد:
- بتوسط حضرت والا مبشرالسلطنه حضور مبارک وکلاء مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه شرح هرج و مرج و گرفتاری اهالی این شهر البته بنظر آقایان وکلا رسیده و بطوری اینجا گرفتار شده‌ام که هر چه می‌خواهم انجمن ولایتی را دایر کنم مفسدین نمی‌گذارند امید است که بهر طور باشد تشکیل انجمن ولایتی را بنمایم و دیگر اینکه مفسدین اظهار می‌کنند که پول گرفته‌ام التزام می‌دهم هر گاه خودم یا از تابعین بنده از کسی گرفته باشیم ده برابر پس بدهیم و بعدها هم اگر کسی شکایتی بنماید همین قدر عرض می‌کنم که خاطر وکلا محترم مشوق نشود تحقیق کامل فرمایند تا صحت کار معلوم شود.
- بهرام
رئیس – این تلگراف مال چند روز قبل است و از آن روز ببعد هم دو سه تلگراف ترضیه نامه آمد و گویا انجمن ولایتی هم تشکیل شده.
آقا میرزا محمود – چون عقیده آزاد است عرض می‌کنم که آنجا مانع از امور همان اولاد مرحوم حاجی آقا محسن هستند و نمی‌گذارند اهالی آنجا آسوده باشند.
رئیس- این مطالب راجع بوزارت داخله است و باید اقدام نمایند.
مجلس ختم شد.