مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ آبان ۱۲۸۶ نشست ۱۹۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ آبان ۱۲۸۶ نشست ۱۹۳
مذاکرات روز سه شنبه ۱۲ شوال المکرم ۱۳۲۵ دارالشورای ملی.
خلاصه مذاکرات روز یکشنبه ۱۰ را آقای میرزا طاهر قرائت کردند.
رئیس – کاغذی است از طرف انجمنهایی که در مدرسه سپهسالار جمع شده‌اند نوشته شده خوب است خوانده شود
قرائت شد قریب باین مضمون:
- حضور وکلای عظام مجلس مقدس اولا تشکرات قلبی خودمان راتقدیم می‌داریم و متمنی هستیم که هر قدر زودتر کمیسیون نظامی جدید برای قشون ملی و داوطلب معین فرمایند دیگر سه فقره مطالب است که عرضه می‌داریم خطاب یکی از آنها بریاست مجلس مقدس است و دو فقره آن راجع بوکلای عظام است آنکه بعهده حضرت رئیس است اینست که پولی که مقرر شده بود شاهزادگان وسایر امراء و اعیان بدهند و جناب رئیس وصول آنرا بعهده گرفته‌اند و از قرار معلوم بعضی نداده‌اند یا آنکه بعهده انجمنها محول فرمایند تا آنها بگیرند آن دوفقره که راجع بوکلای عظام است یکی وصول مالیات است که موکول بتشکیل اردوهای فوری است گویا هر عاقلی تصویب کند که هفتصد هزار تومان را از برای وصول پانزده کرور بایست مصرف کرد.
- عرض سیم شهر طهران چند چادرنشین مستحفظ و حاکم لازم دارد حال که حاکم مقتدری نیست و قراول و رئیس نظمیه از عهده برنمی‌آید یا موجبات امنیت رافراهم فرمایند یا بانجمنها محول دارند تا خودشان حفظ و حراست خود را بکنند جواب این سه مطلب را مرحمت فرمایند والا انجمنها در اینجا هستند تا اقدام دراین مسائل بشود
جوابی از طرف مجلس بانجمنهای محترم نوشته شده بود قرائت شد قریب باین مضمون:
- عموم انجمنهای محترم همیشه وکلای عظام از غیرتمندی و معاونت و همراهی شما در پیشرفت مشروطیت و تحمل زحمات که شب و رزو متحملید کمال امتنان را دارند در باب وجوه شاهزادگان وامراء بعهده مجلس است که باید صول کند در این باب حاجت بزحمت آن برادران نیست در خصوص تشکیل اردو هم وزرا حاضر شده‌اند که دراین باب گفتگو شود با این ترتیب حاجت نیست که در این هوای سرد انجمنهای محترم در مسجد سپهسالار متحصن شوند در امنیت شهر و حفظ آنهم اقدامات شده و می‌شود.
(همه تصدیق کردند که خوب است).
رئیس- این انجمنها همه کمال همراهی را در اساس مشروطیت و اجرای قوانین از مجرای خود دارند باید کمال امتنان را از آنها حاصل نمود
(همه اظهار تشکر و امتنان کردند).
آقا سید علینقی – ما از این وعده‌ها خیلی بملت داده‌ایم حالا ببینیم این وعده که داده می‌شود منجزاً وفا بوعده خواهد شد یاخیر؟وزرا اقدام فوری می‌نمایند یا نه؟
آقا سید حسن تقی زاده – سواد جوابی که بانجمنها نوشته شده بود صحیح است ولی در فقره پول که راجع به مجلس است خوب است آن را در کاغذ علیحده بنویسید زیرا که باید دانست این را تمام اهل مجلس تصویب می‌نمایند که این زحمت بعهده رئیس باشد یا نه؟
رئیس- بلی حالا که من متحمل شده‌ام و آنها هم وعده داده‌اند امیدواریم وصول شود.
وکیل التجار – این وجوهی را که این اشخاص داده‌اند گویا تمام ملت و بلکه اکثر وکلا هم ندانند که چه قدر است و کی چه اندازه داده است و کی نداده است این نکته فوت شده که صورت آن باید در روزنامه درج شود تا همه کس بداند و بلکه از آن زمانی که هیاهوی تأسیس بانک شده است باید نوشته شود و نیز اشخاصی که نداده‌اند معلوم شود تا ملت از اشخاصی که همراهی کرده‌اند اظهار امتنان کنند.
رئیس- بلی این مسئله صحیح است که اکثر نمیدانند چه قدر و چه اشخاصی داده‌اند این که تاکنون منتشر نشد محض آن اشخاصی بود که نداده‌اند یک اندازه ملاحظه شد ولی گویا وقت شده است که اگر تا چند روز دیگر داده نشود اسامی آنها در روزنامه ثبت بشود.
آقای حاج امام جمعه – آن مطلبی که در آخر در جواب انجمنها نوشته بودید درخصوص تشکیل اردو این مطلب در مجلس وزرا صحبت شده یا خیر.
رئیس- نه صحبتی نشده بود انجمنها خواستند.
آقای حاج امام جمعه – از قرار آن لایحه چنین معلوم می‌شود که وعده داده بودند به تشکیل اردو.
رئیس- مقصودشان تشکیل اردو فعلا نیست بلکه صلاح اندیشی بجهة استقرار امنیت نموده‌اند.
آقا میرزا ابوالحسن خان – تشکیل اردو با هیئت وزرا است هر وقت صلاح دیدند تشکیل می‌شود و ما باید سبب لزوم آنرا از ایشان بپرسیم.
آقا میرزا محمود خوانساری – مقصود انجمنها اظهار امتنان از اقدامات وزرا است و خواسته‌اند که در باب نظم هم اقدامات بکنند.
آقا سید حسن تقی زاده – مقصودشان این است که از برای چند سیاه چادر یک عده بعنوان حفظ و حراست لازم است اما از برای شهر باین بزرگی هیچ تهیه در تنظیم و تأمین آن نمی‌شود و حال آنکه از همه جا مغشوش تر است حالا جواب این مطلب با هیئت وزرا است که چه اقدامی کرده‌اند والا ملت خودش بعنوان سرباز ملی یا غیر از آن یک عده برای محافظت خود تهیه کند واز همه گذشته ما باید خیلی از این انجمنها متشکر باشیم که با این سردی هوا متحمل زحمت شده این اقدامات رامیکنند و تا حال آنچه توانسته‌اند از صلاح اندیشی پیشنهاد مجلس نموده‌اند و با کمال نجابت ومعقولیت متحمل همه قسم زحمات و صدمات در این مدت یک سال شده‌اند حال با هیئت وزرا است که جواب کافی بدهند.
رئیس- همین طور است کمال همراهی را نمودند.
رئیس الوزرا – ما هم کمال تشکر را داریم بر حسب اطلاعات تاریخی که از وقایع عالم و حرکات امم دارم و یک اندازه هم سیاحت کرده‌ام می‌بینم در این مدت یک ساله خیلی این ملت به نجابت رفتار کرده‌اند در باب مستدعیات آنها هم همه میدانند که ما شب و روز مشغول کار هستیم و با این نواقص اسباب باز هم باید در صدد فراهم آوردن اسباب باشیم در باب نظم شهر هم مکرر کمیسیون کرده‌ایم ودر حقیقت شهربان درجه که باید امنیت داشته باشد ندارد و حالا مشغول هستیم که این پلیس و ژاندارم را ترتیب داده فوج ساخلوی را هم که موجود است مرتب نماییم و امنیت کامل بدهیم در باب ولایات هم میدانید که خیلی مغشوش بود و ما مشغول آنجاها هستیم بعضی از جاها را قشون فرستادیم بعضی جاها اسلحه فرستادیم بعضی از جاها پول لازم داشتند فرستادیم انشاءالله بهمین زودی کاملا منظم خواهد شد اما در باب اردو همانطور که جناب حاجی امام جمعه فرمودند که در این سرما ممکن نیست که اردو در یک جا زده شود ولی بجهة استقرار امنیت چنانچه از برای شیراز تهیه دیدیم در موقع لزوم از برای جاهای دیگر هم فراهم خواهیم کرد اینکه آقا میرزا ابوالحسن خان گفتند که هر وقت اردو لازم شود هیئت وزرا لزومش را به مجلس اطلاع بدهند صحیح است و یک نکته در کار است البته هر وقت اردو تشکیل شود لابد مخارج لازم دارد میدانید که هیچیک از وزرات خانها هم امروز بودجه معین در تحت نظر ندارد پس لابد بجهة مخارج تهیه قشون باید به مجلس اطلاع بدهند که تصویب نمایند چند روز قبل هم در باب مصارف لازم فوق‌العاده گفتگو شد که در وقت لزوم به مجلس اطلاع داده شود در این صورت مجلس لزوم آنرا اطلاع حاصل خواهد کرد.
آقا میرزا فضلعلی آقا – این مطلبی را که انجمنها نوشته‌اند صحیح است مدتی است که جمعی از وکلا هم در این صدد بودند که همین عنوان را بکنند اغتشاش در همه جا هست و قشون مسلما لازم است و جز اینکه باید در مرکز یک عده قشونی تهیه شود که در موقع لزوم بدون زحمت به اطراف فرستاده شود چاره نیست و اینکه گفته شود که سرما است صحیح نیست.
رئیس الوزراء – مجددا عرض می‌کنم که در باب مالیات امساله برای وصول مالیات خیلی دچار اشکال شده و چندانی از مالیات هم وصول نشده در باب قشون هم نگفتم لازم نیست البته باید تهیه شود ولی قبل از وقت هم باید سنجید و فهمید که چه قدر و چه طور لازم است و روی کاغذ آورد تا معلوم شود.
آقا میرزا فضلعلی آقا – تهیه پول هم امروز موکول است بتهیه یک قشونی که در یک جا مهیا نموده و تشکیل این اردو را بهر طریقی هست باید تهیه نمود و امروزه از برای وصول مالیات هم جز این چاره نیست.
حاجی معین التجار – اردو لازم است ولی نه اینکه در طهران باشد بلکه باید در سرحدات مثل کردستان و فارس و خراسان باشد این اندازه از قشون راهم حرکت دادن فی الحقیقه تشکیل اردو نیست کمیسیون هم مکرر این مطلب را تصویب و رأی داد حالا تکرار مذاکره آن می‌شود علت آن را نمیدانم این را یک مرتبه در کمیسیون یا در مجلس عمومی گفتگو کرده تمام نمایند آیا از برای خراسان با آن ترتیب یا فارس و غیره آن قشون لازم نیست هم چنین آذربایجان اگر چه حالا سرما است و ممکن نیست اردو زده شود اما باید حالا فکر کرد بعقیده بنده امروزه از هر چیزی لازم تر این است که یک قوه مجریه باطراف فرستاده شود و یک عده هم در اینجا مهیا شود که محل اطمینان مجلس و وزرا باشد.
حاجی سید نصرالله – این مطالب همه مهم است ولی فعلا موضوع بحث لایحه انجمنها است که باید جواب داد.
رئیس الوزراء – در کارها تعویق و تأخیر نشده سپهدار برای استرآباد رفته فوج هم تهیه شده از برای فارس هم همین طور پس تأخیر و تعویق نشده اقدام شده و می‌شود.
آقا میرزا ابوالحسن خان – یک کلمه در جواب انجمنها نوشته شده بود که اقدامات مجدانه خواهد شد خوب است این هم افزوده شود که وزرا در استقرار نظم وامنیت بهر طور که صلاح بدانند عاجلا اقدام خواهند نمود.
رئیس- صحیح است نوشته شود.
حاج میرزا ابراهیم آقا – از بابت آن دو مطلب جواب داده شد ولی از بابت سرباز ملی خوب است هیئت وزرا جواب بدهند.
رئیس- محتاج بفکر و تأمل می‌باشد قشون ملی همان نظام جدید است همه قشون ملی هستند در این باب باید بعد از مشاوره جواب بدهند.
وثوق الدوله – در باب قشون ملی از طرف انجمنها نوشته شده که کمیسیون نظامی از مجلس انتخاب شود ترتیب کار را بدهد حال آن کمیسیون امروز معین شده البته در این خصوص هم گفتگو نموده و جواب می‌دهند.
آقا سید حسن تقی زاده – در باب سرباز ملی بنده مطلبی داشتم که فعلا موقع اظهار آن است هر سخنی یک مقامی دارد فی الحقیقه بعقیده من در هر موقعی یک همچو اتفاقی نمی‌افتد که مردم از روی میل و رغبت داوطلبانه در مقام قبول خدمت برآیند امروز در اینموقع که ملت بهیجان آمده دولت می‌تواند یک استفاده صحیحی حاصل نماید ولی اگر چند وقت بعد بخواهد یک همچو فایده ببرد نمی‌شود چرا که ملت از ان شوق خواهد افتاد حالا خوبست هیئت وزراء یک امتحانی بکنند ولو اینکه یکعده کمی هم فراهم شود از جوانان رشید داخل درنظام کنند و سلاح بآنها بدهند تا شوق و شعف مردم کاسته نشود.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی – صحبت این قشون مدتی است که در خراسان هم هست ولی بعقیده بنده قشون ملی که در تحت نظر سلطنت و ریاست وزارت باشد خیلی خوب است و مسلم است که اداره هیچ سلطنتی منظم نمی‌شود جز بقشون و در این که حال ما امروزه قدری اختلال دارد هیچ حرف نیست پس بر هیئت وزرا لازم است که این اقدام را بکنند آن نکته را هم که آقای تقی زاده گفتند که فعلا یک جوش و خروش در ملت احداث شده صحیح است باید هر چه زودتر اقدام باینکار شود که موقع از دست نرود.
آقا میرزا ابوالحسن خان – در باب قشون داوطلب باین عده که گفته شد نمیدانم کفایت بکند و مقصود بعمل بیاید یا خیر واز برای امتحان هم کافی باشد یا نه ولی عقیده بنده این است که همانطوری که سایر دول در این باب اقدام می‌کنند ما هم همانطور رفتار نماییم آن روزی که جناب حاجی امام جمعه در این باب نطق بلیغی فرمودند بنده در ترتیب نظام لایحه نوشته‌ام چون لایحه قانونی است ملاحظه فرموده اگر هم‌رأیی هست قرائت شده مطرح شود.
وکیل الرعایا- در لزوم نظام جدید هیچکس نباید تردید کند ولی آنرا اولیای دولت باید بعد از ملاحظه اقدام کنند ولی در صورتی که ما سیصد هزار قشون تحت السلاح هم داشته باشیم و مجازات در بین نباشد فایده ندارد مثلا فارس کسی را که برای امنیت آنجا فرستادیم اسباب اغتشاش شده همین طور خراسان واسترآباد که بی نظم است و آنها تمام محرک دارد در شهر طهران هم که همه میدانند چند نفرند که محرک فتنه هستند بعد عرض خواهم کرد ببینید قرب منزل رئیس الوزراء چه افتضاحی فراهم می‌آورند مقصود این است تا مجازات در بین نباشد کار درست نمی‌شود.
لایحه آقا میرزا ابوالحسن خان قرائت شد قریب باین مضمون:
- از آنجا که حفظ و رعایت بقای ایران بر هر ایرانی فرض و متحتم است چنانچه در سایر ممالک جواناان از سن بیست و یک سالگی داخل در نظام می‌شوند در ایران هم جوانان از سن بیست و یک سالگی بموجب قانون نظامی باید در تحت نظام درآیند.
حسنعلی خان – در اینکه از برای این مملکت یک نظام جدید مرتبی لازم است حرفی نیست ولی حالا که ملت و دولت دست بدست یکدیگر داده و اعلیحضرت به مجلس تشریف آوردند و ملت باین هیئت مجربه اطمینان دارند در این صورت اسم قشون ملی یک نوع اسباب جدایی می‌شود یعنی به این اسم والا ترتیب صحیح خیلی خوب است مخصوصا لایحه که جناب صنیع‌الدوله و وزیر علوم در این چند روزه نوشته‌اند مشعر بر این است که اهالی این مملکت باید یک اندازه از ثروت خودشان را برای حفظ و حراست مملکت بدهند واین همان مالیات است که گرفته می‌شود و باید یک اندازه به مصرف قشون برسد پس هر چه زودتر کمیسیون نظام تشکیل شود و وزرات جنگ قوانین نظام را معین نموده که نظام بترتیب صحیح فراهم شود اما نکته که می‌خواهم بگویم و علاج فوری است برای رفع این انقلاب که این چند روزه روی داده است این کمیسیون مالیه با زحمات فوق العاده که متحمل شده و این جمع و خرج را تسویه نموده فی‌الحقیقه این اول کار بزرگی است که مجلس از پیش برده است حالا بعضی اشخاص چنین شهرت داده‌اند که کمیسیون مالیه حقوق مردم را قطع نموده در این صورت لازم است که صورت اسامی اشخاصی که از حقوق آنها کسر شده نوشته شود و در روزنامه درج شود تا معلوم شود نصف از این مبلغ اصلی که از حقوق کسر شده از حقوق سیزده نفر بوده و از حقوقات جزیی چیزی کسر نشده است و اشتباهات و القاآتی که بمردم می‌کنند و هر روزه به صورتی تازه یک دسته را محرک می‌شوند نشود.
وزیر عدلیه – مطلبی داشتم که می‌خواستم لایحه نموده به مجلس عرضه دارم ولی سیاق سخن جائی رسیده است که بایست عرضه دارم گفته می‌شود که قوه مجریه با قوای حاضره خود آن طور که باید اجرای تنظیمات کنند نمی‌کنند واین اصلح اقوال است دیگر اینکه میگویند مجازات در بین نیست این مطلب را خواستم عرض کنم و سئوال نمایم که مجلس مقدس بایست لوایحی که باو می‌رسد جواب بدهد و قوانین ادارات را مرتب نماید چند روز قبل شخصی را از طرف وزارت عدلیه احضار کردم آن شخص احضارنامه وزارت عدلیه را پاره کرده و بعد آمد معذرت خواست خواستم او را مجازات نمایم اما چه قسم اگر مخواستم او را صد چوب بزنم می‌گفتند بچه قانون است. اگر ده روز حبس می‌کردم آنهم می‌گفتند بچه قانون است و همچنین هر مجازاتی که می‌خواستم از برای او معین کنم همین حرف زده می‌شد اگر چه آنشخص معذرت خواسته بود ولی من ازمجازات او نگذشتم اما هر یک از مجازات که باو داده می‌شد بقانون نبود امورز دفتر مجازات ما ترتیبی ندارد من واضع قانون نیستم من مجری قانونم ذبیح الملک را همه میدانید پول چوب دارها را خورده آمدند عارض شدند ولی چون قانونی در دست من نبود گفتم اینجا باشد تا پول چوبدارها را بدهد اگرچه شنیدم بعضی از انجمنها گفته‌اند که فلان کس ذبیح الملک را بچه قانون حبس کرده عرض می‌کنم مجلس باید هر چه زودتر قوانین را بدهد تا تکالیف مشخص ومعین شود آن حرکت سرچشمه که گفته شد آن هم رفع شده چند نفر را گرفته‌اند تلگراف شد دیگران را هم بگیرند مشغول مجازات هم هستند ولی چون حدود مجازات محدود نیست این است که تکالیف عموم غیرمعلوم است.
وکیل التجار – سه مسئله گفته شد می‌خواهم جواب عرض کنم مکرر در این مجلس گفته شد که ادارات مادامی که قوانین آنها مرتب نیست مجازند که مقصرین را مجازات نمایند بترتیب سابق آنچه راجع بشرعیات است بحکم حاکم شرع و آنچه راجع بعرفیات است منوط بنظر خود وزیر است ولی قوه مجریه این را هنوز رعایت نکرده اگر کرده بود کار باینجا نمی‌رسید چه طور که پریروز گفتم در رشت دو سه نفر بمجازات رسیدند و امن شد اما در خصوص قشون ملی گفته شد که در اذهان بعضی خیالات خلجان می‌کند و بعد از تشریف فرمایی اعلیحضرت دیگر این خیالات نباید بشود بنده عرض می‌کنم که امروز ملت اقبال کرده و می‌توان منافع کلی استفاده کرد و بملاحظات دور نبایست کار را عقب انداخت بسیار خوب است که قشون ملی گرفته شود ولی در تحت نظارت دولت و با اسلحه دولت که در مدت مشق پیش خود نگاهدارد و بعد مسترد دارد در باب تشکیل اردو چند روز قبل عرض کردم حالا هم عرض می‌کنم مراد از حاضر کردن قشون نه این است که یک عده معینی چریک محلی اردو بزنند شما یک اندازه در بودجه برای مخارج قشون منظور داشته‌اید حالا این قشونی که از سابق داشتیم یک اندازه آنرا حاضر نموده استعداد و لوازم بدهند که هر وقت لازم شد محتاج نباشیم که کدام قشون را حاضر نماییم همین قشون حاضر را بکار واداریم.
آقا سید حسن تقی زاده – بعضی چیزهایی که به مجلس می‌آید باید هر وکیلی که اظهار می‌کند پانزده نفر با او همرأی باشند و کار مجلس بترتیب بگذرد هر چه آمد یا مجلس رد کند یا اگر قبول کرد تمام کند این بودجه که از کمیسیون گذشته و به مجلس آمده گفته شد که بایدصورت آن چاپ و منتشر شود این بسیار خوب است اما در خصوص سرباز ملی که یکی از موضوع مذاکرات بوده عقیده بنده این است که این کار خیلی مهم است و امشب وقت آن است که نتیجه از آن گرفته شود و چنانچه آقا میرزا ابوالحسن خان لایحه قانونی در این خصوص نوشته بودند صحیح است هر طور وزیر جنگ صلاح میدانند به این کار اقدام کنند و این رغبت و اقبلا ملت را نگذارند که سرد شود چون از یک ادباری ملت این اقبال را نمودند موقعی است که دولت می‌توانداستفاده کند ولو امتحانا یک عده را که شرایط و استعداد در آنها موجود است قبول کرده داخل نظام نمایند.
آقا شیخ حسین – گرفتن سرباز داوطلب باید طوری باشد که علت هرج و مرج نشود ولی یک مطلب دیگر داشتم و آن راجع است بوزیر عدلیه دیروز بنده نوشته را دیدم که حکمرانی حکم کرده بود که مابوزیر عدلیه چنین گفته بودیم وباید اجرا شود عرض می‌کنم که این حکم با وزیر عدلیه است و وزارت عدلیه نباید واسطه قبول کند چنانچه وزرای عدلیه پیش می‌آمدند و شکایت از واسطه می‌کردند.
آقا حاجی امام جمعه – من نمی‌خواهم یک حرف غیر قاعده بزنم فرضاً من عارضم بتمام شماها اما بخود شماها عرض می‌کنم وقسم می‌دهم که این کار را اصلاح کنید آیا با این وضع مجلس این مملکت ترتیب پیدا می‌کند در این مختصر وقت ده پانزده قسم عنوان شده که من نمیدانم از کدام حرف بزنم رئیس هم بیک اندازه ملاحظه می‌فرمایند ولی حالا صراحتاً می‌گویم که هر مطلبی باید در مجلس عنوان شود یکی دو روز قبل باید اطلاع داده شود واین ترتیب باید رعایت شود و بغیر از این هیچ مطلبی پیشرفت نخواهد کرد اما در باب قشون ملی اول کسی که در این باب اظهار کرد بنده بودم این ترتیب قشون ملی ترتیبی است که شارع مقدس روز اول بما یاد داده و حالا هم می‌گویم اول کسی که پسر خودش را می‌دهد که تفنگ بر دوش بگیرد بنده هستم اگر می‌خواهیم که مملکت دارالسلام باشد و ما هم مسلمان بمانیم باید این کار را و اقدام نماییم قشون ملی هم برای دفاع با خارج است نه برای امنیت داخله بلکه برای امنیت داخله مضر است این هیئت وزرا که طرف اطمینان مجلس و حسن ظن ملت هستند باید امنیت داخله را از آنها بخواهیم آنهم نمی‌شود بواسطه نبودن مجازات و علت آن هم این است که حکام خائف هستند از اینکه کسی به آنها بگوید مستبد است شفیع هم زیاد است ولی امیدوار بودیم که در این ایام که سرمای زیاد و زمستان است و اغلب مردم نمی‌توانند مجلس کرده با هم بنشینند بعضی تحریکات و اغتشاشات نمایند بالطبیعه مملکت رو به ایمنی گذارده وزرا هم مشغول کار شده نظم و امنیت بدهند اما حالا این ترتیب هم معلوم است باز بجهاتی نمی‌شود بعقیده بنده باید کمیسیونی تشکیل شده مواد و قوانین حدود و سیاسات را که مردم خیلی به آن مبتلا می‌شوند و به اصطلاح کثیرالابتلا است وضع کرده بدست حکام و قوای مجریه داده شود تا مجازاتی در بین باشد.
محقق الدوله – همان کمیسیون لوایح قانونی می‌تواند این کار را بکند.
حاج میرزاآقا – عدم مجازات را آقای حاج امام جمعه فرمودند یکی بواسطه کثرت شفاعات است یکی هم بواسطه نبودن قانون عدلیه است خیلی تعجب دارم که قانون وزارت داخله یکماه است تمام شده و بواسطه یک ماده آن که ناتمام است هنوز صحه نشده که بطبع رسیده منتشر شود.
(گفتند که آن یک ماده قرار شد نباشد).
آقا میرزا سید حسن – لایحه انجمنها خوانده شده وجواب داده شد خوب است اقدامی بشود که سایر ولایات هم امن بشود.
رئیس- اقدام خواهد شد.
حاجی محمد ابراهیم – در این بین که قانون عدلیه از مجلس بگذرد بایدکاری کرد که اسباب تعطیل امورات نشود همه وزراء بحمدالله قانون دان هستند بنشینند یک ترتیب صحیحی بدهند.
(مجلس ختم شد)