مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ آذر ۱۳۳۶ نشست ۱۴۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۴۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۴ آذر ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- بیانات آقایان، نایب رئیس. دولتشاهی. علامه وحیدی (اجرای یک دقیقه سکوت) پرفسور اعلم به مناسبت زلزله غرب
۳- بیانات آقای نایب رئیس دایر به ابراز تأسف از فوت مرحوم دکتر حسینقلی قزل‌ایاغ
۴- سؤال آقای دکتر امین راجع به اجرای تعلیمات اجباری و جواب آقای معاون وزارت فرهنگ
۵- سؤال آقای دکتر بینا راجع به مسمومیت اطفال در بنگاه خیریه و جواب آقای معاون وزارت کشور
۶- معرفی آقای نیساری به وزارت بازرگانی به وسیله آقای نخست‌وزیر
۷- بیانات آقایان نخست‌وزیر و نایب رئیس به مناسبت زلزله اخیر غرب
۸- شور اول گزارش فرهنگ راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین ایران و یونان
۹) طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به اصلاح قسمت اخیر مواد ۲ و ۱۰ قانون ورود اقامت اتباع خارجه
۱۰- شور اول گزارش کمیسیون راه راجع به موافقت‌نامه هوایی بین دولتین ایران و سوییس
۱۱- شور اول گزارش کمیسیون راه دایر به موافقت‌نامه هوایی بین ایران و کشورهای متحده امریکای شمالی
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه آقایان: یارافشار- دکتر اصلان افشار- سنندجی- دکتر اسدی- سعیدی- مجید ابراهیمی- مرتضی حکمت‌اکبر- محمودی- فضایلی- مهندس فیروز- کاظم شیبانی- مهندس فروغی- مهندس بهبودی- اورنک- اعظم زنگنه- صراف‌زاده- دکتر هدایتی- دولتشاهی- فولادوند- مهندس جفرودی- دکتر عمید- صدرزاده- توماج- دکتر دادفر.
غائبین بی‌اجازه آقایان: دکتر جهانشاهی- دکتر طاهری- اریه- مشار- اخوان- شادمان- قبادیان.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان: خزیمه‌علم- بوربور- دکتر پیرنیا- تیمورتاش- دکتر مشیرفاطمی- عرب‌شیبانی- موسوی- رامبد.
نایب رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟
دشتی- اصلاحی است تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس- دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس جلسه پیش تصویب شد.
۲- یانات آقایان: نایب رئیس دولتشاهی علامه وحیدی (اجرای یک دقیقه سکوت) پرفسور اعلم به مناسبت زلزله غرب
نایب رئیس- آقایان نمایندگان محترم مسبوق هستند زلزله‌ای در کرمانشاهان و یک قسمت از کردستان واقع شده که باعث تلفات و خسارات زیاد و اسباب تأثر عموم نمایندگان محترم مجلس شورای ملی گردیده (صحیح است) آقایان نمایندگان محترم خواستند که چند دقیقه‌ای در این موضوع صحبت کنند اگر آقایان موافقت می‌کنید که صحبت کنند (عده‌ای از نمایندگان بفرمایند) آقای دولتشاهی بفرمایید.
دولتشاهی- با این که اطمینان دارم قلب عموم نمایندگان محترم متألم و متأثر است مع‌هذا متأسف هستم که یکبار دیگر تأسفات و تکدرات خاطر محترم آقایان را تجدید می‌کنم. کرمانشاه اخیراً دچار یک بلیه وحشتناکی شده است. گرچه کرمانشاه همیشه عادت داشته است دچار این وضعیات باشد. کرمانشاه در ابتدای مشروطیت دچار قتل و غارت سالارالدوله شد هنوز زخم‌های سالارالدوله التیام پیدا نکرده بود دچار جنگ بین‌المللی اول شد و می‌دان جنگ شد و شاید عده‌ای از آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند که قتل و غارت‌های قشون تزاری حیات و زندگی مردم را کاملاً از بین برد با این تفاوت اگر این دفعه برای آنها یک حادثه ناگواری اتفاق افتاده است یک پادشاه بزرگواری مثل اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی دارند دیروز که به اتفاق جنابان آقایان عزیز اعظم زنگنه و علامه خدمت جناب آقای نخست‌وزیر شرفیاب شدیم وقتی ما به آنجا رسیدیم دیدیم آنچه را که ما تصور می‌کردیم بخواهیم انجام شده است برای آنجا و دیگر جایی برای استدعا و تقاضای ما باقی نمانده. البته دو مسأله هست که باید عرض کنم.
نایب رئیس- بلندتر بفرمایید.
دولتشاهی- عرض کنم که آنچه را ما توقع داشتیم دیدیم شده است و دیگر چیزی برای ما نمانده است که عرض کنیم جز این که بگوییم آقایان کرمانشاهی‌ها انباردارهای این مملکت هستند اگر از خاطر آقایان محترم محو نشده باشد خصوصا آقایانی که سابقه داشته‌اند مثل آقای ابتهاج و آقای صفاری می‌دانند که در تهران همین نان که مصرف می‌نمایند قسمت عمده آن از گندم کرمانشاه است.
خصوصاً قسمت کلیایی- کلیایی یکی از مخازن غله کرمانشاه است. در ابتدای سال به مناسبت تغییرات و سرمای اول سال و بارندگی از حیث کاشت محصول کاملاً عقب ماندند و دچار خسارت فوق‌العاده شدند آخر سال هم دچار این قضیه شده است اینک استدعا می‌کنم همان طوری که آقایان محترم همیشه نسبت به این قبیل امور سخاوتمند و بزرگوار و دارای قلب رئوف و مهربانی بوده‌اند در این موقع هم به ما کمک کنند گرچه ما کمکی را انتظار نداریم جز از شخص شاه که به هیچ‌وجه ممکن نیست دقیقه‌ای از کمک به این نوع امور فروگذار بکنند و الحق والانصاف دیروز که ما آقای نخست‌وزیر را زیارت کردیم دیدیم که ایشان از ما به مراتب نگران‌تر و به مراتب دلسوزتر بوده‌اند و همان طوری که اطلاع دارید خودشان هم روز چهارشنبه به کرمانشاه تشریف‌فرما می‌شوند اگر آقایان اجازه بفرمایند فردا صبح هم من به اتفاق آقای علامه به کرمانشاه خواهم رفت، آقای عزیز اعظم زنگنه چون تازه از مریضخانه بیرون آمده‌اند نمی‌توانند بیایند و الا خودشان میل داشتند بیایند و امیدوارم همان طوری که همیشه نسبت به همه جا اظهار محبت و لطف فرموده‌اند اینجا را هم فروگذار نفرمایند (صحیح است)
نایب رئیس- آقای علامه
علامه- گرچه جناب آقای دولتشاهی نماینده محترم کرمانشاهان گزارش جامعی از پیش آمد نا به هنگام و دلخراش مناطق زلزله‌زده غرب کشور بیان و استرحام فرمودند و نمی‌توان از هر لحاظ چیزی از آن کاست یا بر آن افزود ولی چون توجه به مصائب و همدردی نمایندگان ملت موجب تسکین آلام بازماندگان برادران و خواهران آسیب‌دیده است گزارش را با بیانی دیگر تکرار می‌نمایم.
آقایان محترم- چنانچه به استحضار رسید ساعت پنج و سی دقیقه از نیمه شب جمعه گذشته زلزله‌ای شدید در همدان و قروه و شمال شرفی کرمانشاه حادث و موجب ویرانی خانه‌های زیادی در کنگاور و صحنه و سنقر کلیایی گردید و عده‌ای را مقتول و مجروح و بی‌خانمان ساخت - به تنهایی مقتولین دهکده پارسینج بالغ بر پانصد نفر است و هنوز عده سایر کشتگان معلوم نیست.
نمایندگان محترم توجه دارند که جمعی از هم‌میهنان زحمتکش ما ساعتی که در بستر استراحت آرمیده بودند دچار خطر ناگهانی زلزله گردیده جمعی مقتول و عده‌ای مجروح و دسته‌ای بی‌خانمان شده‌اند و بازماندگان بی‌پناه از بیم مرگ سر در بیابان نهاده و ناچار خودشان را تسلیم خطر برف و سرمای شدید نموده‌اند همکاران عزیزم می‌دانید که این منطقه آسیب‌دیده از مناطق سردسیر کشور است اینجا است که وضع رقت‌بار پیرمردان و پیرزنان و کودکان معصوم زلزله‌زده صورت دیگری به خود می‌گیرد و برای هر فرد ایرانی بلکه هر بشری مسئولیت بیشتری ایجاد می‌نماید اما چیزی که موجب سپاسگذاری و شکرانه عموم ملت ایران است اوامر مؤکد شاهنشاه محبوب می‌باشد که به مجرد وصول این خبر جانگداز فرمان اکیدی را به دولت و جمعیت شیر و خورشید صادر فرمودند و جناب آقای نخست‌وزیر و دولت ایشان و جمعیت هم با کمال اخلاص و علاقه به فوریت اقدامات لازم را برای بیرون آوردن اجساد و مداوای مجروحین و نگاهداری موقت بازماندگان معمول داشت همین است «شکرانه بازوی توانا به گرفتن دست ناتوان است» ولی دولت می‌داند که خسارات وارده نه به حدی است که بتوان با کمک‌های مختصر جبران نمود این است که فرمان جهان مطاع شاهنشاه ملت‌نواز برای بازدید مناطق آسیب‌دیده به دولت صادر شد و مسلم است که دولت مهربان جناب آقای دکتر اقبال هم پس از بازدید تصمیمی اساسی در این باره اتخاذ خواهند فرمود و ناگفته نماند که به گفته جناب عزیز اعظم نماینده محترم کرمانشاه که ملت و نمایندگان ملت هم از این مسئولیت مهم برکنار نبود و حتمی است که پاسخ ندای وجدان خودشان را خواهند داد.
در خاتمه از مقام محترم ریاست استدعا دارم که به احترام روح شهدای زلزله یک دقیقه سکوت اعلام فرمایند.
نایب رئیس- آن بسته است برأی مجلس (عده‌ای از نمایندگان- موافق هستیم) به احترام روح شهدای زلزله یک دقیقه سکوت اعلام می‌شود.
(در این موقع با احترامات لازمه عموم حضار به پا ایستاده و یک دقیقه سکوت کامل برقرار بود)
نایب رئیس- آقای پرفسور اعلم
پرفسور اعلم- این برای بار دوم است که در مدت بسیار کوتاهی فاجعه بسیار عظیمی در مملکت واقع می‌شود و جای بسیار تأسف است که یک مشت از مردمان و هموطنان عزیر، به یک بدبختی بزرگی گرفتار شدند باز هم اولین دستگاهی که در این مملکت به کمک این عده رفت باید عرض کنم که شیر و خورشید سرخ بود و حقیقتاً این دستگاه با نهایت دلسوزی و با نهایت دقت در این مواقع به داد مردم می‌رسد بنده اینجا مأموریت دارم آقایان پزشکان تهران و جامعه پزشکی تهران از من خواسته‌اند که به عرض نمایندگان محترم برسانم که همان طوری که در هر موقع خطر اطبا برای فداکاری حاضر هستند الساعه هم حاضر هستند همین که وزارت بهداری به هر کدام که ابلاغ بکند فوراً به محل مأموریت و برای خدمت به بیچارگان عزیمت نماید (صحیح است) خود بنده هم حاضر هستم تمام نمایندگان مجلس هم که پزشک هستند حاضر هستند در خاتمه عرایضم با عرض تسلیت به ملت ایران ناگزیر هستم عرض کنم که یکی از بزرگان علم پزشکی که در کشور خدمت کرده و از او باید یاد کنم مرحوم دکتر قزل‌ایاغ از بزرگان جامعه پزشکی و پیشکسوتان ما بوده است و فوتش برای طبقه پزشکان نهایت تأسف است (عمیدی‌نوری- مدتی هم نماینده مجلس بوده‌اند)
۳- بیانات آقای نایب رئیس دایر به ابراز تأثر از فوت مرحوم دکتر قزل‌ایاغ
نایب رئیس- البته احساسات آقایان نمایندگان محترم به بنده اجازه می‌دهد که نسبت به فوت دکتر قزل‌ایاغ مراتب تألم خاطر نمایندگان محترم را به بازماندگان آن مرحوم ابلاغ نمایم (صحیح است) (مشایخی آقای صادقی هم که قوت کرده‌اند نماینده مجلس بود)
۴- سؤال آقای دکتر امین راجع به اجرای تعلیمات اجباری و جواب آقای معاون وزارت فرهنگ
نایب رئیس- وارد دستور می‌شویم سؤال آقای دکتر امین مطرح است.
دکتر امین- بنده در چند ماه قبل سؤالی راجع به تعلیمات اجباری در آذربایجان از وزارت فرهنگ نمودم حالا جناب آقای معاون وزارت فرهنگ برای جواب تشریف آورده‌اند خواستم بدانم راجع به تعلیمات اجباری در تمام مملکت و مخصوصاً در خوزستان و آذربایجان که مخصوصاً همیشه آقایان محترم هم در کمیسیون فرهنگ هم تأیید فرمودند و همیشه مورد علاقه ذات شاهانه می‌باشد برای این تعلیمات اجباری در آذربایجان چه اقدامی به عمل آورده‌اند؟
نایب رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ (مزینی)- در جواب سؤال جناب آقای دکتر امین استاد دانشگاه و نماینده محترم مجلس بایستی عرض کنم که وزارت فرهنگ در اجرای منویات ملوکانه نسبت به اجرای قانون تعلیمات اجباری نهایت کوشش را به خرج داده و خواهد داد قانون تعلیمات اجباری در ششم مرداد ۱۳۲۲ از تصویب مجلس شورای ملی گذشته و به موجب آن دولت مکلف گردیده از همان تاریخ تا مدت ده سال متدرجاً تعلیمات ابتدایی را در سراسر کشور اجباری سازد و بنابراین اگر موجبات اجرای این قانون فراهم می‌بود بایستی چهار سال پیش کلیه نقاط کشور مشمول آن واقع شده و جایی باقی نمانده باشد که تعلیمات ابتدایی اجباری نشده باشد ولی متأسفانه سال‌های مصادف با جنگ جهانی دوم و سنواتی چه بعد از آن که گرفتاری‌ها و مشکلات گوناگون ناشی از جنگ بسیاری از امکانات را سلب ساخته و مخصوصاً برای دولت مضایق مالی ایجاد کرده بود انجام این امر را به عهده تعویق انداخت و باید توضیح داده شود که برای اجرای این قانون قبل از همه چیز تأمین دو عامل اساسی لازم بود که عبارت است از:
۱- ساختمان کافی برای افتتاح دبستان‌های لازم.
۲- معلمین لازم برای تدریس در این دبستان‌ها - تأمین این دو وسیله به هیچ‌وجه برای وزارت فرهنگ در شرایط و مقتضیات موجود در تاریخی که ضرب‌الاجل قانونی معین شده امکان نداشت زیرا طبق محاسبه‌ای که در همان تاریخ به عمل آمد تنها برای ساختن مدارس مورد احتیاج معادل سه هزار میلیون ریال اعتبار لازم می‌بود که با ترقی هزینه زندگی و گرانی زمین و مصالح در حال حاضر این مبلغ دو سه برابر شده و چون تأمین آن ولو در ظرف ده دوازده سال به‌تدریج می‌سر نبود بنابراین وزارت فرهنگ درصدد برآمد که علاوه بر اعتبار سنواتی ساختمانی طرق دیگری هم فراهم سازد تا مندرجاً ساختمان مدارس تأمین و موجبات اجرای قانون تعلیمات اجباری فراهم گردد و در این راه چاره جز آن نداشت که از مساعدت‌های شهرداری‌ها و کمک نیکوکاران و مالکین و اراضی خالصه و اوقاف استفاده نماید و به همین جهت دو چیز را برای مساعد ساختن زمینه اجرای این قانون مدنظر قرار داد.
یکی ایجاد تدریجی مدارس از محل اعتبارات دولتی و کمک شهرداری‌ها و مردم نیکوکار و عواید بلامانع وقفی و اخیراً کمک زمان برنامه و دیگری تکثیر عده معلمین از طریق استخدام تدریجی سالانه و همچنین افزایش ساعات درس معلمین شاغل و انتقال جمعی آنان از کادر اداری به کادر آموزشی و خوشبختانه در هر یک از این دو هدف توفیق‌های شایان توجهی حاصل شده به طوری که می‌توان گفت در ظرف چند سالی که از تاریخ تصویب قانون می‌گذرد قریب ثلث احتیاجات آن از حیث معلم تأمین گردیده ولی ناگفته نباید گذاشت که جلب اطفال لازم‌التعلیم بی‌بضاعت مخصوصاً در دهات و قصبات که به انجام کارهای کوچک و گرفتن دستمزدی ناچیز کمک به معیشت پدر و مادر خود می‌نماید مستلزم وجود اعتبار سرشاری به عنوان کمک به آنها است که تاکنون فکری برای آن نشده و به طوری که اطلاع دارند از سال تحصیلی آینده با کمک سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی فقط کتاب مجانی به شاگردان چهار کلاس اول ابتدایی اعطا می‌شود ولی این کمک برای کسانی که واقعاً بی‌بضاعت هستند تأثیری ندارد و باید حتی به آنان خوراک و پوشاک اعطا کرد. این بود اساس برنامه اجرای تعلیمات اجباری در تمام کشور که مدت‌ها است نصب‌العین وزارت فرهنگ قرار گرفته ولی در ضمن تعقیب این هدف مطالعاتی هم به عمل آمده که اگر
نقاطی نسبت به سایر نقاط آمادگی بیشتری برای اجرای این قانون داشته باشد تعلیمات ابتدایی در آن اجباری اعلام شود و رفع احتیاجات آن را بر سایر نقاط مقدم بدارد و از سال ۱۳۲۸ تاکنون فرمان اجرای قانون تعلیمات اجباری برای ۶۹ نقطه به شرح زیر شرف صدور یاقته است.
قزوین. آستارا. اراک. بروجرد. بهبهان. بیرجند. تفت. نایین. نیشابور. رضاییه. شهرضا. ماکو. شبستر. ارونق. خامنه. بنیس. فردوس. طبس. فریمان. بیجار. بندر. شاهپور. جهرم. سیرجان. بابلسر. شهسوار. نوشهر. چالوس. سراب. حومه بیرجند. صومعه‌سرا. می‌اندوآب. اهر. مشکین‌شهر. دزفول. می‌مه. آباده. فیروزآباد. درگز. رفسنجان. الیگودرز. دماوند. فیروزکوه. قلهک. شهریار. ورامین. گرمسار. ملایر. سمنان. بیابانک. شهمیرزاد. خاش. زاهدان. می‌رجاوه. سراوان. بم. بافت. سربیشه. بیرجند. شادگان. شوشتر. اندیمشک. رامهرمز. کوزه‌کنان. ایلام. بانه. سلدوز. اشنویه. سقز. بندر معشور.
اما در مورد تعلیمات اجباری در آذربایجان وزارت فرهنگ در مطالعات خود همیشه متوجه اهمیت موقع حساس این استان بوده و مخصوصاً از جهت بسط و تعمیم زبان فارسی در بین آن عده از هموطنان ما که به لهجه آذربایجانی مأنوس‌تر هستند اجرای این قانون را در آذربایجان و سایر نقاط مقدم می‌شمارد و علی‌الاصول همه ساله در انتخاب نقاط آماده و مستعد صرف‌نظر از رعایت احتیاجات فرهنگی مصالح و مقتضیات عمومی را نیز مورد توجه قرار می‌دهد کما این که در سال ۱۳۲۸ که برای اولین واقعه فرمان اجرای تعلیمات اجباری شرف صدور می‌یافت از نظر حساسیت وضع ناحیه شمالی کشور دو نقطه آستارا و قزوین را انتخاب کرد و شاهد وجود این توجه نامه شماره ۳۲۳/ ۱۴۸ مورخ ۱۱/ ۱/ ۲۸ وزارت فرهنگ به جناب آقای نخست‌وزیر است که در پایان آن این طور نوشته شده:
«وزارت فرهنگ آمادگی این دو شهر که به واسطه وقوع در ناحیه شمال در حال حاضر بیش از همه جا مورد توجهات خاصه شاهنشاه فرهنگ‌پرور و عموم ایرانیان است به فال نیک گرفته امیدوار است در مدت کوتاهی سایر نقاط کشور را هم از مزایای تعلیمات عمومی ابتدایی برخوردار و به این ترتیب وسایل رضایت خاطر خطیر شاهانه و هموطنان فرهنگ دوست را فراهم سازد.
وزیر فرهنگ»
«و همچنین به طوری که ملاحظه می‌فرمایید از بین ۶۹ نقطه که تاکنون مشمول این قانون قرار گرفته ۱۵ نقطه آن به این شرح:
آستارا، ماکو، شبستر، ارونق، خامنه، بنیس، سراب، صومعه‌سرا، می‌اندوآب، اهر، مشکین‌شهر، رضاییه، کوزه‌کنان، سلدوز، اشنویه، از توابع آذربایجان شرقی و غربی انتخاب شده و سهم آذربایجان از این حیث نسبت به سهم سایر نقاط کشور بیش از ۲۱ ر بوده است و از این پس نیز این نسبت رعایت خواهد شد.
نایب رئیس- آقای دکتر امین.
دکتر شفیع امین- با تشکر از توضیحاتی که جناب آقای مزینی معاون وزارت فرهنگ دادند، ایشان البته سوابق فرهنگی دارند و بهتر نسبت به وضعیت استان‌ها وارد هستند و در آذربایجان هم چندین بار مسافرت کرده‌اند و با وضع فرهنگی آنجا هم آشنایی دارند بنده می‌خواهم چند تذکری حضور آقایان نمایندگان محترم وآقای معاون وزارت فرهنگ عرض کنم و استدعا کنم که توجه به این نکات بفرمایند. فرهنگ اساس تمدن اساس اعتماد عمومی است متأسفانه روی علل سیاسی و عمومی زبان آذربایجان که زبان محلی آنجا است همیشه اسباب زحمت و اسباب اشکال بوده است (صحیح است) خوشبختانه یا متأسفانه همکاران محترم وارد هستند که جوانان آذربایجان چه ناراحتی‌ها و چه اشکالاتی از حیث زبان دارند، یک طفل آذربایجانی که از ۷ سالگی می‌رود به مدرسه زبان فارسی را مثل یک زبان فرانسه و انگلیسی یاد می‌گیرد یعنی زبانی که مادرش به آن تکلم می‌کرده و صحبت می‌کرده متأسفانه زبان آذربایجانی است همین طور جوان‌هایی که می‌آیند به تهران برای تحصیل و یا به ادارات وارد می‌شوند و یا به کارخانه‌جات وارد می‌شوند در تمام قسمت‌ها ناراضی هستند عصبانی هستد این عصبانیت در آنها اثر می‌کند و از لحاظ روحی یک ناراحتی‌های زیادی ایجاد می‌کند آقایان نمایندگان محترم همیشه راجع به فرهنگ توجه فرموده‌اند از آقایان اعضا کمیسیون هم تشکر می‌کنم همه آقایان اعضا کمیسیون رأی داده‌اند که باید تعلیمات اجباری حتماً در آذربایجان و کردستان و خوزستان فوری شروع بشود در شرفیابی که چند روز پیش افتخار حضور اعلیحضرت همایونی داشتیم بنده حضوراً عرض کردم امر فرمودند که هرچه زودتر تعلیمات اجباری در آذربایجان و کردستان شروع بشود بنده تصدیق می‌کنم که برای تمام کشور فرهنگ لازم است یعنی از کودکستان و دبستان باید شروع کرد که زبان ملی فارسی را یاد بگیرند با اذعان به این که هر فرد آذربایجانی اعم از این که فارسی بداند یا به زبان محلی صحبت بکند علاقه و ایمانی که به شاهنشاه معظم و میهن عزیزش دارد می‌خواهم عرض کنم که بیش از سایر قسمت‌ها است و عملاً هم با جانبازی و فداکاری نشان داده‌اند ولی آقایان تصدیق می‌فرمایید که وقایعی که در سال‌های قبل در دوره جنگ، مخصوصاً اوضاعی که در آذر ۲۴ پیش آوردند یکی از علل آن همان زبان بود، همان زبان بود که از نظریات یک عده ساده عوام و دهاتی آنجا استفاده می‌کردند و از زبان محلی به نفع خودشان استفاده می‌کردند و خوشبختانه روح وطن‌پرستی و شاه‌پرستی ایرانی در آذربایجان به اراده شاهنشاه نگذاشت که نظریات آنها نمو بکند و در سال ۲۵ به کلی منهدم شد و از بین رفت ولی باید از گذشته سرمشق بگیریم از گذشته نتیجه بگیریم علت این که اینها پیش می‌آید و سوءاستفاده می‌کنند جلویش را بگیریم فرهنگ به عقیده بنده مخصوصاً در آذربایجان و کردستان باید روی یک برنامه و روی یک اصول پیش برود بنده با احترامی که به آقایان وزرا فرهنگیان گذشته و حال دارم، با تصدیق آقایان نمایندگان محترم آذربایجان می‌خواهم عرض کنم که در آذربایجان نسبت به فرهنگ تا به حال اقدام اساسی آن طوری که باید و شاید نشده است.
در سابق در ۲۰ سال ۳۰، سال پیش جز یک ساختمان دانشسرایی که به امر شاهنشاه فقید در زمان وزارت فرهنگ جناب آقای حکمت بنا شده است توجهی برای ساختمان مدارس نشده است در سال‌های اخیر مدیر کل فرهنگ آذربایجان، رئیس فرهنگ آذربایجان خودش شخصاً آنجا را از بودجه شهرداری یا از جاهای دیگر با هزار جور خواهش و تمنا درست کرده است البته وزرای فرهنگ هم کمک کرده‌اند ولی کافی نیست تصدیق بفرمایید باید فرهنگ در آذربایجان خیلی بیش از اینها پیشرفت کند از کودکستان شروع شود، بلکه مادر باید سر گهواره با بچه‌اش با زبان شیرین فارسی صحبت کند تا برای نسل‌های بعد که می‌آیند به مدرسه مجبور نباشند زبان فارسی را مثل انگلیسی یاد بگیرند ولی مادامی که مادر بچه‌اش در گهواره با زبان محلی و زبان آذری صحبت کرده است این طفل لهجه‌اش طوری است که اگر فارسی هم یاد بگیرد فارسی نخواهد بود و در زندگی همیشه ناراحت خواهد بود از این نقطه‌نظر است که بنده اطمینان دارم که دولت اگر بخواهد خدمتی به فرهنگ و یک خدمتی به آذربایجان بکند خواست اهمیتی به فرهنگ کشور بدهد اگر دولتی، وزارتخانه‌ای خواست حقیقتاً به این مملکت خدمت بکند آذربایجانی که آقایان در چند روز قبل تصدیق فرمودید همیشه مورد مراحم و الطاف مخصوصه اعلیحضرت همایون شاهنشاه می‌باشد و در فداکاری و جانبازی همیشه در حقیقت پرچمدار است از نظر سیاسی علل زیادی دارد که باید به آنجا اهمیت داده شود و زبان فارسی مخصوصاً از کودکستان و دبستان و دبیرستان و دانشگاه مورد توجه قرار بگیرد بنده چون افتخار عضویت دانشگاه تبریز را دارم باید عرض کنم دانشگاه تبریز خدمت بزرگی از نقطه‌نظر ادبیات شیرین فارسی کرده است که از تمام نقاط کشور از خوزستان کرمان، اصفهان، خراسان، گیلان و مازندران ما در آذربایجان دانشجو داریم می‌آیند می‌بینند همه برادرند امیدوارم دولت و وزارت فرهنگ توجه بیشتری بکند که این زبان در کودکستان و دبستان و دبیرستان دانشگاه بیشتر اهمیت داده بشود و بودجه بیشتری برای این کار در نظر گرفته شود.
نایب رئیس- آقایان توجه بفرمایند اهمیت فرهنگ بر تمام آقایان نمایندگان محترم مسلم است (صحیح است) و یک چیزی است که همه معتقد هستیم ولی این نکته را خواستم به آقای دکتر امین تذکر بدهم که زبان اصلی آذربایجان و کردستان همان زبان فارسی است (صحیح است) (صحیح است) البته کمک وزارت فرهنگ در تعمیم فرهنگ نهایت لزوم را دارد ولی ایشان یک قدری مبالغه کردند (صحیح است)
دکتر امین- یک دیالکت است که باید در آذربایجان توجه بشود.
۵- سؤال آقای دکتر بینا راجع به مسمومیت اطفال در بنگاه خیریه و جواب آقای معاون وزارت کشور
نایب رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- بنده راجع به مسمومیت اطفال بنگاه خیریه سؤالی از وزارت کشور کرده بودم آقای وزیر کشور جواب بدهد که چه اقداماتی در این خصوص کرده‌اند و چرا این اتفاق افتاده است تا اطفالی که مملکت ما به آنها در آتیه بی‌نهایت احتیاج دارد این طور تلف شده‌اند وزارت کشور چه اقداماتی کرده ایشان جواب بفرمایند تا بعداً عرایض خودم را عرض می‌کنم.
نایب رئیس- آقای معاون وزارت کشور.
معاون وزارت کشور (دکتر صدر)- بنده در این خصوص توضیح زیادی ندارم که خدمت‌تان عرض کنم در روزی که این اتفاق رخ داد مأمورین انتظامی اقداماتی کردند نماینده دادسرا هم تحقیقاتی از مسئولین همین بنگاه خیریه به عمل آورده یک عده‌ای از این اطفال را که مسموم شده بودند ببیمارستان شهربانی یک عده‌ای را هم خود بنگاه ببیمارستان‌های مختلف فرستاد از آن تاریخ به بعد یک پرونده‌ای هم در دادگستری تهران مورد رسیدگی است شهرداری تهران در این خصوص مسئولیتی ندارد (دکتر بینا- چطور شهرداری
مسئولیت ندارد؟) برای این که این اتفاق در یک مؤسسه خصوصی رخ داد و هنوز تا وقتی که دادسرا تعیین بکند علت مسمومیت چه بوده و یا به علت فساد مواد غذایی بود و این فساد مواد غذایی هم در کجا بوده شهرداری وظیفه‌ای نخواهد داشت دادسرا هر وقت اعلام کرد نتیجه اقداماتش را آن وقت به عرض می‌رسانم (مهران- چطور شهرداری مسئولیت ندارد؟) برای این که شهرداری تهران مسئول بهداشت مواد غذایی در مغازه‌ها و شهر است در خانه اشخاص و یا مؤسسات خصوصی اگر این اتفاق بیفتد باید قبلاً این علت معلوم بشود که فساد مواد غذایی کجا پیدا شده و مسمومیت از چه بوده عرض کردم که هر وقت دادسرا رسماً اعلام کرد مسمومیت از چه بوده است آن وقت وزارت کشور اقدام می‌کند (پرفسور اعلم- هنوز پیدا نکرده‌اند؟) عرض کردم باید دادسرای تهران نتیجه تحقیقاتش را معلوم بکند بعد مراتب را به عرض برسانم.
مهران- اگر دویست تا دویست تا هم تلف شوند مسئولیت ندارد شهرداری
نایب رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- جای بسیار تأسف است از آقای معاون وزارت کشور که پس از یک ماه و نیم که شش هفت طفل معصوم در یک بنگاهی از بین رفته‌اند پشت تریبون تشریف آورده‌اند و مطالبی را می‌گویند که معلوم می‌شود اطلاعات ایشان کمتر از بنده است خیلی جای تأسف است مملکتی که به یک فرد احتیاج دارد و امروز مملکت ما دچار کمی جمعیت است یک ماه و نیم از این جریان خیلی خیلی مهم می‌گذرد و ایشان به من می‌گویند پرونده در مراحل اول دادگستری است آقا به دادگستری چه مربوط است؟ شما چرا می‌فرمایید که ما در خانه اشخاص نمی‌توانیم برویم ببینیم؟ این خانه اشخاص نیست اینها سیصد، چهارصد طفل معصوم در یک شیرخوارگاهی هستند که شما بعد از یک ماه و نیم نمی‌دانید اینها با چه سمی کشته‌اند واقعاً جای نهایت تأسف و تأثر است و بنده از این جواب وزارت کشور فوق‌العاده متأثر هستم و نمی‌توانم بگویم که موضوع برود به کمیسیون تحقیق ولی بدانید که واقعاً این قضیه اسباب ناراحتی برای تمام مردم این مملکت است چطور بچه‌های مردم می‌میرند و شما بعد از یک ماه و نیم می‌گویید ما هنوز در مراحل اولیه هستیم و پرونده داریم درست می‌کنیم و هنوز درست نشده است که به مرگ اطفال مردم رسیدگی بکند شما حقش بوده می‌فرستادید مسئولش را پیدا می‌کردند مگر هر کس یک خیریه‌ای درست کرد چهارصد نفر را جمع کرد دیگر نه وزارت بهداری نه وزارت کشور نه شهرداری هیچ کس نباید از وضع آن خبر داشته باشد آقایان ما باید اساس مملکت را با مردان آتیه بگذاریم اگر شما امروز به اطفال مردم اهمیت ندهید چطور به مردم این کشور علاقمند خواهید بود بنده از این جواب وزارت کشور در این موضوع بسیار بسیار ناراضی هستم و برای بنده قانع کننده نبود و دوباره تکرار خواهم کرد (صحیح است)
نایب رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی- شکایتی است که تقدیم می‌کنم.
۶- معرفی آقای نیساری به وزارت بازرگانی به وسیله آقای نخست‌وزیر
نایب رئیس- آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر (دکتر اقبال)- بنده قبلاً می‌خواستم آقای نیساری که به فرمان مطاع اعلیحضرت همایون شاهنشاه به وزارت بازرگانی منصوب شده‌اند به مجلس شورای ملی معرفی کنم (نمایندگان- مبارک است) بنده موقعی رسیدم که سؤال جناب آقای دکتر بینا مطرح بود معلوم شد معاون وزارت کشور جوابی داده است که قانع کننده برای آقای دکتر نبوده است البته خیلی جای تأسف است که یک عده از افراد این مملکت به واسطه عدم توجه مؤسسه‌ای که در آنجا بوده‌اند به علت مسمومیت تلف شده‌اند و از این ابراز احساسات آقای دکتر بینا دوست عزیزم که خیلی خیلی حساس هستند تشکر می‌کنم ولی آقا اطلاع دارید یک اتفاقی می‌افتد مقامات معینی هستند که باید این کار رسیدگی کنند و جنابعالی اطمینان داشته باشید که وزارت دادگستری در مرحله اول بایستی به اینکار رسیدگی کند و تحقیق بکند و مجرم را تعقیب کند در این کار هم کوتاهی نکرده و در آتیه امیدوارم که جواب قطعی یعنی نتیجه امر را به استحضار جنابعالی برسانند.
۷- بیانات آقایان نخست‌وزیر و نایب رئیس به مناسبت زلزله غرب
نخست‌وزیر- موضوعی که بنده امروز می‌خواستم به اطلاع آقایان نمایندگان محترم برسانم و همه آقایان کم و بیش از جریانش اطلاع دارند موضوع زلزله‌ای است که در قسمت غرب مملکت اتفاق افتاده است و متأسفانه یک عده زیادی از هموطنان عزیز ما دچار قهر طبیعت شده‌اند و یک عده‌شان هم تلف شده‌اند البته این پیشامد همان طور که آقایان اطلاع دارند در روز جمعه ساعت پنج صبح اتفاق افتاد و در ساعت هفت و نیم صبح آقای وزیر پست و تلگراف به اطلاع من رسانید و بلافاصله با جمعیت شیر و خورشید سرخ تماس گرفتم معلوم شد فوراً اقداماتی شده بنده وظیفه خودم می‌دانم از تمام کارکنان جمعیت شیر و خورشید سرخ در این محل سپاسگزاری کنم و مخصوصاً از دو نفر که اینها دائماً سر خدمت هستند و اولین قدم مثبت را آنها برداشته‌اند یکی دوست عزیزم آقای دکتر عباس نفیسی نماینده محترم که اینجا تشریف دارند (صحیح است) و یکی هم آقای دکتر خطیبی است (صحیح است) که این آقایان حقیقتاً بی‌درنگ اقدامات‌شان را کردند به طوری که بنده ساعت ده صبح که تلفن کردم گزارش دادند که تا به حال دویست دستگاه چادر و ششصد عدد پتو فوراً ارسال داشته‌اند و من وظیفه خودم می‌دانم از جمعیت شیر و خورشید سرخ و تمام کارمندانش و کارکنانش و مخصوصاً از این دو نفر آقایان که در رأس این کار قرار گرفته‌اند از این محل سپاسگزاری بکنم گزارشاتی که تا به حال رسیده است البته بنده به طور دقیق آمار تلفات را نمی‌توانم به اطلاع آقایان برسانم برای این که هنوز دقیقاً گزارش آن نرسیده است ولی از این وقایعی که اتفاق می‌افتد البته جای نهایت تأسف و تأثر است ولی این اتفاقات یک چیزی را در این اواخر به ما نشان داد و آن هماهنگی دستگاه‌های مختلف است در این قبیل مواقع به طوری که تمام مأمورین از استاندار غرب گرفته و فرماندار همدان، مأمورین ارتش شیر و خورشید سرخ و بهداری همه با همدیگر هماهنگی خیلی خیلی نزدیک داشته‌اند و این باعث خوشوقتی و امیداری است باز هم بنده وظیفه خودم می‌دانم از تمام این مأمورین چه استاندار و چه فرماندار و سایرین که با کمال جدیت و فوریت به کمک هموطنان خود شتافتند در این مجلس سپاسگذاری کنم مرکزی که بیش از همه در آنجا تلفات وارد آمده قریه نارسنج در سنقر است طبق اطلاعاتی که تا دیروز داشته‌ایم شاید در حدود ششصد هفتصد نفر آنجا تلفات داشته است و قریه‌ای است که بکلی از بین رفته است البته همان روز جمعه گزارش امر به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه رسید و اوامر مؤکدی صادر فرمودند و برحسب امر و فرمان مطاع ملوکانه خود بنده به اتفاق وزرای بهداری و کشور روز چهارشنبه عازم آن نقاط هستیم برای این که از نزدیک هم ببینیم چه اتفاقی افتاده است و وضع این بیچاره‌ها را ببینیم که چه باید کرد و فعلاً می‌توانم به نمایندگان محترم اطمینان بدهم که آن اقدامات و کمک‌های اولیه‌ای که لازم باشد و لازم بوده به وسیله جمعیت شیر و خورشید سرخ و بهداری و مقامات لشگری و کشوری انجام شده است و تا دیروز غروب اقداماتی که شده و گزارشی را که از طرف شیر و خورشید سرخ فرستاده‌اند به عرض آقایان می‌رسانم این متن گزارش روز جمعه است. خطاب به بنده «در تعقیب امریه تلفنی بلافاصله از طرف شیر و خورشید سرخ اقدامات ذیل انجام پذیرفت ۱- با استاندار استان پنجم و فرماندار همدان تلفنی مذاکره شد معلوم گشت هنوز در این باب اطلاعات جامعی نرسیده و اقدامات مقدماتی به این شرح به عمل آمده است جلسه فوق‌العاده شیر و خورشید سرخ کرمانشاه و همدان تشکیل شده نمایندگان این دو شعبه با وسایل امدادی به محل حرکت کردند. مرکز امدادی در صحنه تعیین شده که به قرار اطلاع مرکز حادثه بوده است.
قرار شده است که هر دو شیر و خورشید سرخ با هم اشتراک مساعی نمایند.
۲- از طرف جمعیت مرکزی بلافاصله دویست دستگاه چادر بزرگ فرنگی و ششصد عدد پتو با مقداری خواربار به صحنه فرستاده شد. ۳- به شیر و خورشید سرخ همدان و کرمانشاه اختیار داده شد از اعتبارات خود وسایل کمک‌های اولیه را تهیه کنند تا فردا برای آنها اعتبارات نقدی کافی حواله شود.
۴- یک نماینده از طرف شیر و خورشید سرخ مرکزی نیز برای همکاری مأمورین یافت.
۵- به محض وصول اطلاعات دقیق آنچه باز هم لازم باشد بی‌درنگ حواله می‌شود. ضمن گزارش‌های بعدی جریان کار به عرض می‌رسد آنچه تاکنون اطلاع رسیده مبنی بر تحقیق کامل نبوده است واقعه در ساعت پنج و ربع صبح اتفاق افتاده و این گزارش اولی بوده که در ساعت ده روز جمعه از شیر و خورشید سرخ دریافت شد.
این هم گزارشی است که ساعت ۱ دیشب فرستاده‌اند.
«در تعقیب گزارش شماره ۳۸۳۳۶ مورخ ۲۲/ ۹/ ۱۳۳۶ با کمال احترام به استحضار خاطر شریف می‌رساند. طبق گزارش‌های مفصلی که از طریق شعب جمعیت شیر و خورشید سرخ در کرمانشاه و همدان و مراجع دیگر رسیده زلزله در نقاط بین سه شهر همدان کرمانشاه و سنندج عده زیادی از قرا و قصبات ویران ساخته و تلفات قابل توجهی وارد آورده و عده زیادی را مجروح ساخته است.
مراکز مهم زلزله عبارت است از قروه که مرکز اصلی بوده است خوشبختانه مصون مانده است ولی در دهات اطراف خسارات و تلفات وارد آمده است. اسدآباد - دهکده‌های دولت‌آباد - پیریوسف - سرابند - حسام‌آباد - اجین سیف‌آباد.
سراب صحنه که ۴۴ نفر در آن تلف شده‌اند.
سنقر و توابع آن به‌خصوص دهکده فارسینج که به قرار اطلاع از همه نقاط دیگر بیشتر تلفات داشته است و مرکز
این زلزله بوده است.
کنگاور شامل قرا فشن - رشتیان- قراگزلو- حقاب لای سفلی- ده آسیات- سلطان طاهر
خوشبختانه در شهرهای همدان و سنندج و کرمانشاه و تویسرکان و بیجار و اراک و آوج و کامیاران نیز هر چند زلزله حادث شد ولی تلفات و خساراتی نداشت.
درباره میزان تلفات گزارش‌های مختلفی که تاکنون رسیده تعداد را نزدیک به ۶۰۰ نفر نشان می‌دهد ولی هنوز آمار قطعی و صحیح که بتوان با اطمینان آن را به عرض رسانید در دست نیست فقط می‌توان گفت که تعداد تلفات قابل توجه و زیاد بوده و متأسفانه عده بسیار زیادتری نیز مجروح شده‌اند که می‌بایست در این سرمای زمستان هر چه زودتر تحت مراقبت و مداوا و معالجه قرار گیرند در این باب فوری از طرف بهداری‌های کرمانشاه و همدان اقداماتی به عمل آمده و داروهایی که کسر داشته‌اند در اختیار آنها قرار گرفته و فرستاده شده امروز تلفنی اطلاع دادند و به علاوه امروز طبق تقاضای شیر و خورشید سرخ از طرف وزارت بهداری آمبولانس با پزشک به اختیار این جمعیت قرار گرفت و داروهای لازم از طرف شیر و خورشید سرخ تهیه شد و یکی به خط همدان- قروه- سنندج- و دیگری به خط همدان اسدآباد- صحنه- کنگاور اعزام گشت تا نسبت به معالجه و مداوی مجروحین و بیماران اقدام نمایند اگر ضرورت اقتضا کرد جمعیت و وزارت بهداری مشترکاً با همکاری یکدیگر عمل خواهند کرد.
تاکنون از طرف شیر و خورشید سرخ لوازم ذیل به مراکز همدان و کرمانشاه فرستاده شد:
یک هزار دستگاه چادر فرنگی
یک هزار و پانصد تخته پتو
یک میلیون ریال نقد برای مخارج ضروری به علاوه شعب شیر و خورشید سرخ هر یک خواربار و لوازم امدادی اولیه از محل اعتبارات خود تهیه و تقسیم کرده و باز هم مشغول تقسیم هستند.
طبق تقاضای جمعیت شیر و خورشید سرخ از طرف ستاد محترم نیروی هوایی یک هواپیمای داکو تا امروز به اختیار این جمعیت گذاشته شد که ۵۰ چادر بزرگ به کرمانشاه حمل کرد و قرار است فردا صبح نیز یک هواپیمای دیگر به اختیار گذاشته شود که باز هم پنجاه چادر بزرگ حمل نمایند.
از اداره مخابرات ارتش تقاضا شده است دو دستگاه بی‌سیم یکی برای منطقه کرمانشاه و یکی برای منطقه همدان به اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ بگذارند و یک دستگاه تایپ نیز به جمعیت اختصاص دهند تا مخابرات فوری و مستقیم باشد.
۷- از طرف لشگر کرمانشاه نهایت مساعدت نسبت به کمک مجروحین و دفن اجساد و همکاری با مأمورین امدادی به عمل آمده است که موجب کمال سپاسگزاری است.
جمعیت مرکزی مرتباً با جناب آقای عماد ممتاز استاندار استان پنجم و جناب آقای ملکی فرماندار همدان تماس تلفنی دارد و تصمیمات متخذه با جلب نظر و همکاری آقایان محترم و شیر و خورشید سرخ همدان و کرمانشاه به موقع اجرا گذاشته می‌شود خدمات صمیمانه استاندار محترم استان پنجم و فرماندار محترم همدان موجب قدردانی و سپاسگزاری است.
چون باید برای تجدید ساختمان نقاط آسیب‌دیده به فوریت اقدام کرد و مردم را هر چه زودتر ممکن باشد از زیر چادر در این سرمای سخت نجات داد از طرف جمعیت شیر و خورشید سرخ و هیئت کمک به آسیب‌دیدگان ترتیب کار به صورتی داده شده است که بلافاصله پس از خاتمه دوره کمک‌های اولیه که بیش از یک هفته نخواهد کشید کار ساختمان‌ها با تجربه‌ای که اکنون در دست است شروع گردد گزارش این کار جداگانه تقدیم خواهد شد.
این هم یک گزارشی است که از همدان فرستاده‌اند «امروز که معاون فرمانداری همدان به سنقر رفته است و گزارشی که داده است دیده است که قریه خارسنج، بکلی از بین رفته است و عده زیادی در زیر آوار مانده‌اند و تا حال در حدود ۳۰۰ نفر را از زیر آوار بیرون آورده‌اند و در قرا سلطان طاهر و دو سه محل دیگر تلفاتی وارد آمده و مردم در این سرما سرگردان و محل سکونت و پناهی ندارند و عده کافی سرباز و اشخاص دیگر با بیل و کلنگ مشغول بیرون آوردن اجساد از زیر خاک هستند و مقداری بیل و کلنگ مورد احتیاج بوده است که فرستاده شده است از حیث خواربار در زحمت هستند و از طرف فرماندار همدان و گروهان ژاندارمری هفت دستگاه ماشین و پرستار و مقداری دارو و وسایل پانسمان به سنقر فرستاده شده است این هم اقداماتی است که شده است» نهایت تأسف است که یکبار دیگر هم یک قسمت از مملکت ما دچار قهر طبیعت می‌شود ولی همان طور که اعلیحضرت همایون شاهنشاه فرمودند این اتفاقات به هیج‌وجه من‌الوجوه نبایستی خللی در روحیه ما وارد بشود و همه با جدیت و صداقت بایستی دست به دست همدیگر بدهیم و امیدواریم که نظیر پیدا نکند و تکرار نشود و در این اتفاقی هم که افتاده است به بهترین وجهی وسایل راحتی آنها را فراهم کنیم و تا یک حدی جبران بکنیم. بنده از اینجا به تمام فامیل و خانواده اشخاصی که برای‌شان این واقعه اسفناک روی داده است از طرف دولت تسلیت می‌گویم و امیدوار هستم خداوند بازماندگان را خوش و خرم نگاه دارد (انشاءالله)
نایب رئیس- بیانات جناب آقای نخست‌وزیر نسبت به زلزله‌ای که در یک قسمت از کشور واقع شده مسلماً موجب نهایت تأسف و تأثر عموم نمایندگان محترم است (صحیح است) امیدواریم بنابر امر مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی دولت یک اقدامات سریعی در دنباله اقداماتی که تا به حال نموده‌اند بنمایند که واقعاً آسیب‌دیدگان و کسانی که الان بی‌خانمان مانده‌اند بتوانند به راحتی زندگی خودشان را ادامه بدهند (انشاءالله) و تأثر عموم نمایندگان محترم را نسبت به این واقعه و اظهار تسلیت به بازماندگان آن بیچارگانی که الان بی‌خانمان هستند از طرف نمایندگان محترم اظهار می‌دارم (صحیح است)
۸- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین ایران و یونان
نایب رئیس- گزارش موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت ایران و یونان مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش ازکمیسیون فرهنگ
به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ در جلسه مورخه ۶ آذر ۱۳۳۶ با حضور آقای وزیر فرهنگ لایحه شماره ۵۶۴۵ ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت یونان مشتمل بر ماده واحده حاوی یک مقدمه و هفت ماده را مطرح و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی یونان را که مشتمل بر یک مقدمه و هفت ماده می‌باشد و در ۲۹ آبان ماه ۱۳۳۵ در آنکارا به امضا نمایندگان مختار دولتین رسیده است تصویب می‌نماید.
مخبر کمیسیون فرهنگ- دیهیم
گزارش از کمیسیون امور خارجه
به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه مورخه ۱۱ آذر ماه ۱۳۳۶ با حضور آقای وزیر امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت یونان را مطرح و گزارش کمیسیون فرهنگ را تأیید و تصویب نمود اینک خبر آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری
نایب رئیس- کلیات مطرح است کسی اجازه نخواسته است بنابراین اعلام رأی می‌کنیم برای ورود در مواد آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده واحده مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.
۹- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به اصلاح قسمت اخیر مواد ۲ و ۱۰ قانون ورود و اقامت اتباع خارجه
نایب رئیس- اصلاح قسمت اخیر ماده ۲ و ۱۰ قانون ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مطرح است گزارش آن قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه
به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در تاریخ ۵ آذر ماه ۱۳۳۶ با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه لایحه شماره ۵۴۸۶۷ دولت راجع به اصلاح قسمت اخیر ماده ۲ و ماده ۱۰ قانون ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران را مورد شور و رسیدگی قرار داده پس از مذاکراتی با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- قسمت اخیر ماده ۲ و ماده ۱۰ قانون ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ به طریق ذیل اصلاح می‌شود:
الف- قسمت اخیر ماده ۲ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
روادیدی که مأمورین ایران در خارجه به بیگانگان می‌دهند علاوه بر حق ورود با مراعات ماده سوم قانون ورود و اقامت اتباع بیگانه حق نود روز اقامت در ایران را نیز به دارنده می‌دهد.
تبصره- دولت می‌تواند در موارد استثنایی ترتیب خاصی بدهد.
ب- ماده ۱۰ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۱۰- اجازه خروج از ایران به بیگانگان از طرف مأمورین شهربانی محل اقامت دایمی یا موقتی آنها داده خواهد شد.
تبصره- بیگانگانی که به ایران وارد می‌شوند و مدت توقف آنها از نود روز تجاوز نکند احتیاج به روادید خروج ندارند لیکن مؤظف می‌باشند برای خروج از ایران اعلامیه خروجی را تکمیل و به مأمورین گمرکی مرز خروجی تسلیم نمایند. مخبر کمیسیون امور خارجه- محسن مرآت اسفندیاری
گزارش از کمیسیون کشور
به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه مورخه ۱۱ آذر ماه ۱۳۳۶ با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه لایحه دولت راجع به اصلاح قسمت اخیر ماده ۲ و ماده ۱۰ قانون ورود و
اقامت اتباع خارجه در ایران مطرح و گزارش کمیسیون امور خارجه را عیناً تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور- سعید مهدوی
نایب رئیس- چون نسبت به این گزارش تقاضای فوریت شده است پیشنهاد قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجنابان پیشنهاد می‌نماییم طرح پیشنهادی دولت راجع به اصلاح بعضی از مواد قانون ورود و اقامت اتباع خارجه به قید یک فوریت مطح بشود ابتهاج. امیرحکمت. صادق بوشهری. توماج. موسوی. بزرگ‌نیا. بوربور. کیکاوسی. شیبانی و چند امضای دیگر
نایب رئیس- نسبت به پیشنهاد یک فوریت مخالفی نیست؟ (مسعودی- کسی مخالف نیست) رأی می‌گیریم به پیشنهاد یک فوریت این لایحه آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. کلیات اصل گزارش مطرح است مخالفی نیست؟ آقای دکتر مشیر فاطمی بفرمائید.
دکتر مشیر فاطمی- بنده فکر کرده بودم اینجا تبصره‌ای پیشنهاد کنم که اضافه به این مواد اصلاحی بشود ولی خواستم قبل از این که بنده این تبصره را پیشنهاد کرده باشم نظر دولت را جلب کنم.
آقایان اطلاع دارید و اغلب به خارجه مسافرت فرموده‌اید ملاحظه فرمودید ایرانی‌هایی که می‌خواهند به ایران برگردند باید بروند در قنسولگری‌های ایران روادید بگیرند در صورتی که موردی ندارد و نباید مجبور بشوند که بروند در سفارت ایران در آن محل و روادید بگیرند.
ابتهاج- این قسمت هم اصلاح شده.
معاون وزارت امور خارجه- این قسمت اصلاح شده.
دکتر مشیر فاطمی- بنابراین چون اصلاح شده بنده دیگر عرضی ندارم (احسنت)
نایب رئیس- دیگر کسی اجازه نخواسته اعلام رأی می‌کنیم به ورود در ماده آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد مادة واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به اصل ماده واحده آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایید (اکثر قیام نمودند) تصویب شد به مجلس سنا برای تصویب ابلاغ می‌شود.
۱۰- شور اول گزارش کمیسیون راه راجع به موافقت‌نامه هوایی بین ایران و سوییس
نایب رئیس- موضوع دیگر موافقت‌نامه حمل و نقل هوایی بین دولت ایران و سوییس است که گزارش آن قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسه ۵ آذر ماه ۱۳۳۶ با حضور آقای وزیر راه لایحه شماره ۲۹۹۰ ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سویس درباره سرویس‌های هوایی برای حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی ما بین دو کشور و ماورا آنها مشتمل بر ماده واحده متضمن یک مقدمه و ۱۶ ماده و یک ضمیمه و دو نامه را مطرح و عیناً تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده موافقت‌نامة هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سوییس راجع به سرویس‌های هوایی برای حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی مابین دو کشور و ماورا آنها که مشتمل بر یک مقدمه و شانزده ماده و یک ضمیمه و دو نامه می‌باشد و در تاریخ ششم خرداد ماده یک هزار و سیصد و سی و سه خورشیدی در تهران به امضا رسیده است تصویب می‌نماید و به دولت اجازه مبادله اسناد تصویبی آن را می‌دهد.
مخبر کمیسیون راه- مهندس فروهر
نایب رئیس- گزارش کمیسیون خارجه هم قرائت می‌شود
(به شرح ذیل خوانده شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه
به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۱ آذر ماه ۱۳۳۶ با حضور آقای وزیر امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سوییس را مطرح و گزارش کمیسیون راه را تأیید نمود اینک خبر آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری
نایب رئیس- شور در کلیات است کسی در ورقه هم اجازه نخواسته است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) اعلام رأی می‌کنیم آقایانی که موافق با ورود در مواد هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد، شور در خود ماده است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.
۱۱- شور اول گزارش کمیسیون راه دایر به موافقت‌نامه حمل و نقل هوایی بین دولتین ایران و کشورهای متحده امریکای شمالی
نایب رئیس- موافقت‌نامه هوایی بین ایران و امریکا مطرح است گزارش کمیسیون راه قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت می‌شود)
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسه مورخه ۵ آذر ماه ۱۳۳۶ با حضور آقای وزیر راه لایحه شماره ۶۰۲۵ ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه حمل و نقل هوایی بین ایران و امریکا مشتمل بر ماده واحده حاوی متن موافقت‌نامه را مطرح و عیناً تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- موافقت‌نامه حمل و نقل هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت کشورهای متحده امریکا مشتمل بر یک مقدمه و بیست ماده و یک ضمیمه که در تاریخ ششم دی ماه یک هزار و سیصد و سی و پنج خورشیدی در تهران به امضا رسیده تصویب می‌نماید.
مخبر کمیسیون راه- مهندس فروهر
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۱ آذر ۱۳۳۶ با حضور آقای وزیر امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه حمل و نقل هوایی بین ایران و امریکا را مطرح و خبر کمیسیون راه را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری
نایب رئیس- کلیات مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ورود در مواد آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد، شور در خود ماده است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.
۱۲- موقع و تعیین دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه ساعت ۹ صبح خواهد بود. دستور هم بودجه مجلس است.
(مجلس ۴۵ دقیقه پیش از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان