مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ دی ۱۳۳۶ نشست ۱۴۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۴۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه اول دی ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- بیانات آقای نخست‌وزیر راجع به جریان بازدید نواحی زلزله‌زده غرب و حقوق وزیران و ممنوعیت فعالیت حزبی در ادارات
۳- مذاکره در تعیین روز استیضاح
۴- طرح گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی از ماده ۳
۵- اخطار نظامنامه آقای مهندس فروهر طبق ماده ۲۸ آئین‌نامه
۶- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت ده صبح بریاست آقای عماد تربتی (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس- صورت اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
غائبین با اجازه- آقایان: یارافشار. دکتر اصلان افشار. دکتر اسدی. سعیدی. مجید ابراهیمی. مرتضی حکمت. اکبر. بزرگ ابراهیمی. رامبد. ذوالفقاری. دکتر نفیسی. جلیلوند. اورنگ. دکتر هدایتی. صراف‌زاده. اقبال. کاظم شیبانی. معین‌زاده. ساگینیان. دکتر فریدون افشار. مهندس فروغی. امای‌خویی.
غائبین بی‌اجازه آقایان: دکتر طاهری. سنندجی. دکتر جهانشاهی. اریه. مشار. اخوان. قبادیان. شادمان. علامه وحیدی. دولتشاهی. مهندس شیبانی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: دهقان. بهبهانی. دکتر شاهکار. دکتر امیر حکمت. خرازی. قنات‌آبادی. تیمورتاش. پرفسور اعلم. عرب شیبانی. دکتر وکیل. دکتر پیرنیا. خزیمه علم.
نایب رئیس- نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) چون اعتراضی نیست صورتجلسه تصویب می‌شود.
۲- بیانات آقای نخست‌وزیر راجع به جریان بازدید نواحی زلزله‌زده غرب و حقوق وزیران و ممنوعیت فعالیت حزبی در داخل ادارات
نایب رئیس- آقای نخست‌وزیر فرمایشی دارید؟ بفرمایید.
نخست‌وزیر (دکتر اقبال)- بطوری که آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند نواحی غرب همان طوری که در گزارش چند روز پیش به عرض رسانیدم مورد قهر طبیعت قرار گرفته است و عده زیادی از هموطنان عزیز ما دچار بدبختی و آسیب‌زدگی شده‌اند بر حسب امر جهان‌مطاع ملوکانه بنده به اتفاق آقایان وزیر کشور و بهداری و آقای دکتر عباس نفیسی دبیرکل جمعیت شیر و خورشید سرخ به آن صفحات مسافرت کردیم و با اجازه آقایان گزارش مختصری را تهیه کرده‌ام قرائت می‌کنم. به طوری که خاطر آقایان نمایندگان محترم مجلس مستحضر است و چنانکه از طرف دولت رسماً در جلسات سابق گزارش داده شد متأسفانه بر اثر زلزله غرب که صبح روز جمعه بیست و دوم آذر ماه اتفاق افتاد نزدیک به هشتاد دهکده در نواحی کرمانشاه و همدان و سنندج ویران گشت و در حدود یک هزار و دویست نفر در این فاجعه عظیم تلف شدند و عده کثیری مجروح و بی‌خانمان گشتند از همان روز وقوع حادثه حسب‌الامر مطاع مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ارسال کمک‌های اولیه طبی و امدادی برای آسیب‌دیدگان شروع شد و با سرعت و جدیت قابل تحسینی شیر و خورشید سرخ و دستگاه‌های مسئول ارتشی و کشوری به نجات آسیب‌دیدگان همت گماشتند.
بیشتر احتیاج آسیب‌دیدگان به چادر بود که شیر و خورشید سرخ در فاصله پنج روز سه هزار دستگاه به همدان و کرمانشاه فرستاد و شعب شیر و خورشید سرخ را در این نقاط مسئول کارهای امدادی منطقه خود قرار داد و سایر مایحتاج آسیب‌دیدگان را نیز از حیث پوشاک و آذوقه یا از مرکز ارسال می‌داشت یا در محل تدارک می‌کرد و این کمک‌ها هنوز هم همچنان ادامه دارد اینجانب نیز برحسب امر مبارک شاهنشاه برای بازدید و سرکشی نقاط آسیب‌دیده به اتفاق جنابان آقایان دکتر راجی وزیر بهداری- دکتر جلالی وزیر کشور- دکتر عباس نفیسی دبیرکل جمعیت شیر و خورشید سرخ صبح روز چهارشنبه بیست و هفتم آذر ماه به کرمانشاه عزیمت کردیم (صدرزاده- بسیار خوب کردید) تا از نزدیک مراحم ملوکانه را آسیب‌دیدگان این فاجعه عظیم ابلاغ کنیم و آنچه در محل برای تأمین وسایل آسایش و رفاه آنان میسر است انجام دهیم بلافاصله پس از ورود و استماع گزارش اقدامات جمعیت شیر و خورشید سرخ و سایر مأمورین کشوری و لشکری به قصبه فارسینچ که آسیب‌دیده‌ترین نقاط است عزیمت کردیم این دهکده از توابع سنقر است به کلی در هم کوفته شده و از یک هزار و هشتصد نفر سکنه آن نهصد و سی تن به هلاکت رسیده‌اند و هنوز هم بیم آن می‌رود که اجساد عده بیشتری بر اثر کاوش پیدا شود.
وضعی که در این دهکده دیدیم غیرقابل توصیف است و تا کسی به چشم نبیند نمی‌تواند حالت عده بی‌شماری از هموطنان ما را که اکنون با از دست دادن عزیزان و کسان خویش در این سرمای سخت در زیر چادرها به سر می‌برند در پیش خود مجسم کند مأمورین وزارت بهداری و شیر و خورشید سرخ و افراد لشکر با جدیت به آسیب‌دیدگان این دهکده ویران کمک می‌کردند و باید گفت که این کمک‌ها تا سرحد فداکاری بود و در همه ما تأثیر فراوان کرد اصولاً باید از همکاری قابل تحسین کلیه مأمورین کشوری و لشکری در اینجا سپاسگزاری کنم زیرا در این حادثه عظیم وظیقه خود را به خوبی درک کرده و با شهامت و سرعت به ایفای وظایف نوع‌پرورانه خود اشتغال داشتند قریه سنقر خوشبختانه تلفاتی نداشت ولی اکثر خانه‌ها آسیب‌دیده و ویران بود و مردم از داخل شدن در خانه‌های خود وحشت داشتند باید گفت این مشکل در اکثر نقاط آسیب‌دیده وجود داشت و با ادامه زلزله و شکست برداشتن اکثر خانه‌های دهقانی مردم در وضع بسیار دشورای قرار گرفته بودند و اکثر در بیرون خانه‌های خود در زیر چاردها زندگانی می‌کردند روز دوم به نقاط صحنه و سراب صحنه و کنگاور و اسدآباد و قرا مجاور آن عزیمت کردیم در بین این قرا وضع آسیب‌دیدگان سراب صحنه رقت‌انگیزتر بود زیرا چهل و چهار تن در این دهکده تلف شده بودند و تقریباً هیچ خانه سالم نبود برای سکونت موقت مردم چادرهایی زده بودند و لاشه‌های اغنام و احشام هنوز در زیر آوار باقی بود که به تدریج مشغول بیرون آوردن آن بودند صحنه تلفاتی نداشت ولی در این منطقه بعضی دهات و قصبات آسیب‌دیده در مناطق بسیار سردسیر مشاهده شد که در آن وضع مردم حقیقتاً رقت‌آور بود و با همه مجاهدتی که برای نجات آنان به کار می‌رفت هنوز چنانکه باید سر و سامانی نیافته بودند این دهکده‌های زیبا غالباً در نقاط مرتفع و کوهستانی قرار داشت که معلوم است در فصل زمستان در مواقع عادی تا چه اندازه سرد و زندگانی در آن مشکل است چه رسد که اکنون تقریباً هیچ خانه سالم در این دهات نیست و مردم ناچار هستند زیر چادرها به سر ببرند پس از بازدید این نقاط و بذل تفقدات ملوکانه نسبت به آسیب‌دیدگان و دلجویی از آنان به کرمانشاه مراجعت کردیم آنچه مشاهده شد در وهله اول آسیب‌دیدگان احتیاج به خانه و پناهگاه داشتند چون در این قصل به هر صورت تجدید ساختمان در نقاط مذکور میسر نبود برای ایجاد مسکن موقت مطالعاتی به عمل آمد خوشبختانه جمعیت شیر و خورشید سرخ در همان مراحل کمک‌های اولیه به فکر این کار نیز افتاده بود و هیئتی به این منظور به محل اعزام داشت که مشغول مطالعه و رسیدگی بودند و مطالعات آنها نیز به نتیجه رسیده بود و چنانکه امروز از طرف شیر و خورشید سرخ گزارش رسیده است از همین هفته ساختمان خانه‌های چوبی تحت نظر کمیته خاصی که تعیین شده در نقاط آسیب‌دیده شروع خواهد شد جمعیت شیر و خورشید سرخ و هیئت کمک به آسیب‌دیدگان امیدوار هستند که تا یک ماه این خانه‌ها را بنا کنند و مشکل مسکن را مرتفع سازند ولی در طی این یک ماه نیز می‌بایست برای آسیب‌دیدگان فکری کرد و چاره‌ای اندیشید برای این کار با شرکت ملی نفت مذاکره و تصمیم اتخاذ شد که با چوب و آهن‌های موجود در شرکت نفت کرمانشاه به اراک‌هایی ساخته و روی آن با مشمع و برزنت قیراندود پوشیده شود و بلافاصله با شیر و خورشید سرخ مذاکره شد که به فوریت مشمع و برزنت به محل بفرستند.
فردای آن روز نزدیک به هفت هزار متر برزنت تهیه کرده و فرستادند و تاکنون نزدیک بیست هزار متر فرستاده شده است که قرار است در شرکت نفت کرمانشاه قیراندود و به این منظور به کار برده شود همچنین از طرف شیر و خورشید سرخ تلگرافی با تیمسار سپهبد باتمانقلیچ مذاکره شد که از حیث برزنت و مشمع هر قدر ممکن است در بغداد نیز تدارک و به کرمانشاه فرستاده شود و این کار هم در دست اقدام است و به این ترتیب امید می‌رود با سرعت فوق‌العاده‌ای که امر تهیه مسکن موقت برای آسیب‌دیدگان صورت پذیرد روز جمعه با هواپیما به همدان رفتیم و با آقایان فرماندار و هیئت جمعیت شیر و خورشید سرخ آنجا تماس گرفته و دستورات لازم داده شد به هر حال اینجانب اعضای هیئت اعزامی با نهایت تأثر خاطر خواهران و برادران آسیب‌دیده خود را ترک گفتیم و به آنها قول دادیم که به اسرع وقت و با به کار بردن تمام امکانات و وسایل وضع آنها را سر و سامان بخشیم و از روز ورود تاکنون نیز لحظه‌ای از فکر آنان و پیدا کردن راه چاره‌ای برای ترمیم حال‌شان غافل نیستیم در اینجا چنانکه بارها عرض کردم باز هم باید عرض کنم که خوشبختانه اکنون دستگاهی در مملکت ما وجود دارد که برحسب وظیقه خود با نهایت فداکاری و سرعت در این گونه حوادث قیام و اقدام می‌کند و آن شیر و خورشید سرخ است (صحیح است) که تحت ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی طی چند ساله اخیر در آن افراد ورزیده و کاردیده‌ای تربیت شده‌اند که اینک بر اثر تجارب ممتد در این قبیل حوادث خوب و زود به کار خود مسلط می‌شوند (صحیح است) و به سرعت می‌توانند نقاط آسیب‌دیده را تحت نظر بگیرند و اداره کنند (صحیح است) چنانکه در واقعه زلزله شمال و همین زلزله و سایر حوادثی که پیش آمده است به چشم خود دیدیم در این بار نیز یقین دارم یک ماه نخواهد گذشت که وضع آسیب‌دیدگان را به نحو قابل توجهی سر و صورت خواهند داد (انشاءالله) و برای آنها مسکن و وسایل زندگی فراهم خواهند نمود عموم هموطنان عزیز باید نسبت به این مؤسسه خدمتگزار اطمینان و اعتماد داشته باشند و از هر گونه کمکی که در راه پیشرفت وظایف دشوار این جمعیت خیریه میسر است دریغ نورزند دولت نیز به سهم خود از هر گونه کوشش و همکاری دریغ نکرد و مأمورین لشگری و مأمورین وزارت بهداری و اداره کل بهداشت همه در این حادثه دست به دست هم داده و از هر گونه کوشش و فداکاری خودداری نکردند اینک وظیفه خود می‌دانم در ساحت مجلس شورای ملی از عموم افراد مذکور که با صمیمیت و علاقمندی خدمت می‌کنند تشکر کنم به هر حال حادثه عظیم و دل‌گدازی است که باید مورد توجه عموم ملت ایران قرار گیرد و با همکاری عمومی بر جراحات آسیب‌دیدگان که در انتظار کمک و مساعدت بیشتری هستند مرهم گذاشته شود امیدوارم ما همه در این راه توفیق داشته باشیم و با تأییدات خداوند متعال و تحت توجهات خاصه بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بتوانیم وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهیم.
در این واقعه اکثر رؤسای ممالک مختلف و مؤسسات صلیب سرخ و هلال احمر جهانی مراتب تسلیت و همدردی خود را به دولت و ملت ایران ابراز داشته و آمادگی خود را برای کمک‌هایی که خواسته شود اطلاع دادند به‌خصوص همکاری هلال احمر ترکیه موجب تشکر خاص است (صحیح است) که با فرستادن یک هزار دستگاه چادر با هواپیما و قرار دادن سه فروند هواپیمای خود به اختیار شیر و خورشید سرخ برای حمل چادرها و لوازم کمک بسیار قابل توجهی به آسیب‌دیدگان کرده‌اند که در خور همه گونه تحسین و تکریم است. (صحیح است- احسنت)
عرض کنم این مختصری بود از وضعیت آنجا که به عرض آقایان رساندم و تا تشریف نبرید آنجا و از نزدیک وضعیت این بیچاره‌ها را نبینید هیچ تصور نخواهید کرد که وضعیت آنها در چه حال است بی‌اندازه بیچاره‌ها از همه حیث در حال بدی بودند خانه‌های‌شان خراب شده و کسانشان از بین رفته است و متأسفانه این آسیب‌دیدگی در یک شعاع بزرگی است که ۸۵ کیلومتر است و خیلی متعجب شدیم وقتی که بعداً تحقیق کردیم دیدیم که شیر و خورشید سرخ و سایر مأمورین توانسته بودند این کمک‌ها را به مردم در یک مدت کوتاهی به موقع برسانند برای این که اغلب این نقاط در کوهستان‌ها هستند ولی با کمال علاقه و جدیت و فداکاری این کمک‌ها را به آنجا رسانیده بودند این خلاصه‌ای بود از جریان آنجا که خواستم به استحضار آقایان برسانم و امیدوارم که توفیق حاصل کنیم در آتیه نزدیک تا آنجا که ممکن است جبران این آسیب‌دیدگی و خسارات را بکنیم (انشاءالله) چند موضوع دیگر هم بود که خواستم حضور آقایان عرض بکنم در جلسه روز سه‌شنبه دوست عزیز بنده آقای دکتر شاهکار ضمن تذکراتی که راجع به حقوق آقایان نمایندگان که طبق قانون پرداخت می‌شود فرموده‌اند چون بنده اغلب صورتجلسه‌ها را می‌خوانم دیدم ایشان فرموده‌اند «ما حق نداریم که به کارمندان دولت بگوییم شما ۲۵۰۰ تومان حقوق نگیرید و از آن روزی که دولت به عنوان پاداش حقوق خودش را اضافه کرد حق ندارد بگوید نسبت به وضعیت مردم یک خدمت واقعی می‌کند» بنده خیلی متأثر و متأسف شدم از این فرمایش خلاف حقیقت آن هم از دوست عزیز بنده آقای دکتر شاهکار که اگر دیگران یا از روی عدم اطلاع و یا از لحاظ این که با افکار بنده آشنایی ندارند می‌کنند زیاد جای این نبود ولی چون بنده با ایشان هم‌کلاس بودم و در روی یک نیمکت نشسته‌ایم و سالیان دراز با هم در یک کلاس بوده‌ایم ایشان بدون مطالعه و دقت و یا اگر کسی به ایشان گزارش داده است بدون این که بیایند از رئیس دولت تحقیقاتی بکنند و سؤال بکنند می‌آیند در یک مجلس رسمی چنین فرمایش خلاف حقیقی را می‌کنند اینجا مجلس شورای ملی است یعنی مرکز قانونگذاری است اگر مردم توی کوچه از طرز گذراندن قانون و اجرای آن اطلاعی نداشته باشند بحثی نیست ولی در مجلس شورای ملی که باید تمام قوانین اینجا تصویب بشود و بعد به تصویب مجلس سنا برسد و یا بالعکس اظهار چنین موضوعی بدون رسیدگی به عقیده بنده درست نیست برای این که همان طوری که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی فرمودند مادامی که دولت برحسب اراده ایشان در رأس کار است نبایستی موضوعی برخلاف حقیقت نسبت به این دولت گفته شود آن هم دولت دکتر اقبال ما از روز اول گفتیم و حالا هم حضور آقایان تکرار می‌کنم هیچ کاری در دستگاه دولتی ما محرمانه وجود ندارد آقایان نماینده مجلس هستند و طبق قانون اساسی دارند بیایند سؤال کنند استیضاح بفرمایند در وزارتخانه‌ها تشریف ببرند پرونده بخواهند آقای رئیس امر بفرمایید پرونده را بیاوریم در کمیسیون‌ها این که حقی است که طبق قانون اساسی برای آقایان نمایندگان شناخته شده است ولی بنده اینجا اعلام می‌کنم که هر فردی از افراد این مملکت راجع به هر موضوعی تقاضا بکند ما جریان آن کار را در اختیار او خواهیم گذاشت و جا دارد که آقای دکتر شاهکار دوست عزیز من قبل از این که اینجا تابع احساسات بشود می‌آمدند می‌پرسیدند و بعد با مدارک صحبت می‌کردند بنده خیلی خوشم می‌آید آقایان هم استدعا می‌کنم که معایب ما را بفرمایند ولی با مدرک. گفتند و می‌گویند و شنیدیم اینها مال عصر قدیم است مال پنجاه و ۶۰ و ۷۰ سال پیش است حالا عصر جدید است صحبت از قمر مصنوعی و جت است و از این حرف‌ها. حرف را باید با مدرک بزنیم تا تأویل نشود که نظر خاصی هست و چون دولت ما هیچ نوع نظر خاصی و حب و بغضی نسبت به هیچ کدام از افراد این مملکت ندارد جز اجرای امر و اراده ذات شاهانه و آنچه
که به صلاح مملکت است که البته با مسئولیت خودش انجام می‌دهد این است که بنده از پیشگاه مجلس شواری ملی و از آقایان نمایندگان استدعا می‌کنم هر امری نسبت به دولت هست این را با مدرک پشت این تریبون بفرمایند. گفتن این که من شنیده‌ام که آجیل می‌گیرند نماینده محترمی که آن روز فرمودند بایستی وظیفه وجدانی و شرافتی و نمایندگی خودشان عمل بکنند و بایستی آجیل بگیر را بیاورند در پشت این تریبون معرفی بکنند ولی بگویند شنیده‌ام که این طور شده است این نمی‌شود بودجه‌ای را که اضافه می‌کنند اول می‌دهند اینجا اینجا محل قانونگذاری است آقایان قانونگذار هستند بودجه مصوب مجلس است تا مجلس تصویب نکند ما که نمی‌توانیم خرجی بکنیم تمام موادش هست اگر هم یک حقوقی برای وزار قائل شده‌اند می‌آوریم حضور آقایان و آقایان تصویب می‌کنند ما که همچو قانونی خدمت آقایان نیاورده‌ایم (یک نفر از نمایندگان - ما موافق هستیم) حالا عرض می‌کنم در آن جلسه یکی از آقایان اظهار کرده‌اند پاداش. پاداش یک راه بیشتر ندارد از اعتبار دولت اولاً بنده پاداش نمی‌دهم این را خدمت آقایان عرض کنم برای این که بنده پول ملت را که ازش می‌گیرم برخلاف بعضی‌ها که بی‌خود سنگ ملت را به سینه می‌زنند عرض می‌کنم که بنده خدمتگزار ملت هستم نمی‌گویم که این خدمتگزاری منحصر به بنده است ولی گمان نمی‌کنم بنده بیشتر از آقایانی که ادعا دارند با ملت سر و کار داشته‌ام و عقیده بنده این است که نبایستی از اعتبار دولت پاداش افراد داده شود و این را عرض کنم که در دولت بنده هیچ چیز محرمانه وجود ندارد برای اولین دفعه در تاریخ مشروطیت ایران (بهبهانی- شما خلاف مشروطیت عمل می‌کنید) صورت تمام اعتبارات سری و اعتبارات عادی را داریم ماشین کردند و به تمام وزارتخانه‌ها دادند بنده خودم هم در کابینه‌های پیش وزیر بودم ولی صورت نمی‌دادند اعتبارات سری در اختیار رئیس دولت است و رئیس دولت به هر طوری که بخواهد خرج بکند بتواند و طبق قوانین هیچ جای سؤالی از او نیست ولی برای این که وزرای من بدانند که عمل محرمانه در دولت من و بدون اجازه من وجود ندارد البته سابقاً بود عرض کردم بنده خودم در دولت‌ها بودم از خیلی چیزها وزرا اطلاع نداشتند یکی هم خود بنده ولی در این دولت نیست وزرا، من همه چیز را می‌دانند و چیزی محرمانه نیست صورت اعتبارات سری دولت در اختیار رئیس دولت است مع‌هذا ماشین کرده‌اند که به آنها بدهند بنده امروز هر دو صورت را آورده‌ام و خیلی متأسفم که فقط دو نسخه آورده‌ام یکی را می‌خواستم شخصاً تقدیم کنم به دوست عزیزم آقای دکتر شاهکار که مطالعه کنند متأسفانه امروز تشریف ندارند یکی دیگر هم آورده‌ام که تقدیم کنم به آقای رئیس مجلس و الان تقدیم می‌کنم که در آرشیو مجلس بماند و معلوم شود خرج اعتبارات سری و اعتباراتی که در اختیار این دولت است محرمانه نیست صورتش را تقدیم می‌کنم یک دولتی که این طور عمل می‌کند نگویید که از این اعتبارات برای خودش حقوق درست کرده است این شایسته نیست می‌دانید این چه اثر دارد؟ آن کارمندانی که آقای دکتر دادفر آن روز راجع به وضع حقوق آنها سوال فرموده بودند می‌گویند اینها عجب پدرسوخته‌هایی هستند نشسته‌اند برای خودشان اضافه حقوق درست می‌کنند و ما را همین طور گذاشته‌اند این شایسته نیست (صحیح است) من اعتبار سری دولت را اینجا در اختیار آقایان می‌گذارم که ملاحظه بفرمایند روزی که این دولت تشکیل شد اعلیحضرت همایون شاهنشاه فرمودند که حقوق وزرا کم است قبل از این که وزرا را معرفی کنم فرمودند حقوق وزرا کم است لایحه ببرید و حقوق‌شان را اضافه کنید عرض کردم چاکر نمی‌توانم حقوق بیشتری بگیرم و تا کارمندان دولت وضع‌شان درست نشود نباید حقوق وزرا را بالا برد (احسنت) حتی عده‌ای از آقایان گفتند که با پاداش درست کنید گفتم که من پاداش نمی‌دهم وزیری که با ۲۵۰۰ تومان نمی‌تواند زندگی بکند پستش را قبول نکند (احسنت) ملاحظه فرمودید ولی البته در بودجه سال آتیه بنا به امر اعلیحضرت همایونی حقوقی برای وزرا معین کرده‌ایم می‌آوریم اگر آقایان تصویب کردید می‌دهیم این است که بنده در اینجا رسماً اعلام می‌کنم که از خزانه دولت به هیچ‌وجه من‌الوجوه یک شاهی به وزرا اضافه حقوقی داده نشده است و هر کدام از آقایان هر کجا که سراغ دارند استدعا می‌کنم چون راهش ساده است یا در بودجه رسمی است در بودجه رسمی که تصویب نکرده‌اید و برداشتی هم به صورت پاداش این را استدعا می‌کنم که آقایان تحقیق بفرمایند (صارمی- تکذیب جنابعالی کافی است) این یک صورت هم مربوط به پاداش دولت است که خواهش می‌کنم یکی از آقایان دوستان به آقای دکتر شاهکار برسانند و یک نسخه از آن را هم تقدیم مقام ریاست می‌کنم اینها مربوط به وضع اعتبار دولت در سال ۳۶ است تا تاریخ ۲۹/ ۹/ ۳۶ یعنی تا پریروز و همچنین وضع گردش هزینه سری در سال ۳۶ تا تاریخ ۲۹/ ۹/ ۳۶ هر دو صورت را تقدیم می‌کنم (اوراقی به مقام ریاست تسلیم کردند) تا همه آقایان و مردم ایران بدانند که ما عملی برخلاف قانون نمی‌کنیم هر وقت که ملاحظه فرمودید برخلاف قانون است آنچه که راهش باز است سؤال است و استیضاح می‌فرمایید اگر قبول شد می‌مانیم اگر قبول نشد مرخص می‌شویم و می‌رویم عرض کنم دو موضوع دیگر اینجا مطرح بوده است یکی سؤال آقای سراج حجازی که شاید امروز مطرح نیست مقررات داخلی مجلس را بنده درست نمی‌دانم ولی راجع به آن دو سه کلمه‌ای به ایشان عرض می‌کنم تا موقعی که نوبت طرح این سئوال شد اگر لازم دانستم می‌آیم مفصلاً حضورشان عرض می‌کنم سئوال فرموده بودند که دولت چرا بخش‌نامه داده که کارمندان دولت در محیط کارشان فعالیت سیاسی نکنند بنده تصور می‌کنم که صدور این بخش‌نامه مورد تأیید تمام نمایندگان است (صحیح است) (مهندس فروهر- بسته به این است که چه جور باشد) آقای رئیس بنده راخواسته‌اند برای این سؤال (دکتر افشار- سؤال نکردند قبل از دستور بود) معلوم شد خود جنابعالی هم که جزو حزب هستید از جریان اطلاع ندارید ایشان سؤالی فرمودند به علاوه رئیس دولت هم حق دارد که در هر موقع صحبت بکند و جواب بدهد عرض می‌کنم که آقایان مثل این که همه اوضاع را فراموش می‌کنیم بنده از این تأسف می‌خورم که همه چیز را فراموش می‌کنیم ما اوضاع ده سال پیش چهار سال پیش ببخشید پنج سال پیش را فراموش می‌کنیم حالا با خیال راحت نشسته‌اید و فراموش کرده‌ایم که اوضاع چه بوده است (حشمتی- آقا خود ما در این کار دخالت داشتیم ما خودمان مبارزه کردیم چطور ما فراموش می‌کنیم؟) جنابعالی را نگفتم جنابعالی فراموش نکرده‌اید آقایان فرموده‌اند که در بنگاه راه‌آهن این فعالیت‌های حزبی ما را به چه روزی انداخته بود راه‌آهن ما را فلج کرده بود (صفاری- در تمام جاها) هر روز چاقوکشی و هر روز داد و بی‌داد بود (سراج حجازی- آنها احزاب غیرقانونی بودند) آن وقتی که فعالیت می‌کردند قانونی بودند بنده آنها را غیرقانونی اعلام کردم عرض کنم که این آقایان اوضاع تمام دستگاه اداری ما را به هم زده بودند الان آن بخش‌نامه را که آقایان دیده‌اند بنده دوباره می‌خوانم بنده به آنها گفته‌ام که آزاد هستید که فعالیت حزبی بکنید پس فردا هم حزبی که طرفدار بنده است اعلام می‌شود و تشکیل می‌شود بحثی نیست بنده به آن حزب هم اجازه نمی‌دهم که در محیط کار وقتی که نشسته‌اند پشت میز کار و کارمند هستند آنجا دستورات حزبی را اعمال بکنند و دو نفر بنشینند از این حزب و آن حزب با همدیگر گلاویز بشوند و حرف بزنند و کار مملکت بماند (صحیح است) من این را گفته‌ام (صحیح است- احسنت) من این را گفته‌ام و این موضوع اینجا نوشته شده است ملاحظه فرمودند و یک چیز را هم آقایان ملاحظه بفرمایند بنده تا تمام اینها را به تصویب شاهانه نرسانم ابلاغ و اجرا نمی‌کنم این را هم آقایان اطلاع داشته باشند متن بخش‌نامه را هم اینجا می‌خوانم بنده هیچ کاری را بدون اطلاع و تصویب شاهانه نمی‌کنم ولی البته با مسؤلیت خودمان (احسنت) طبق قانون اساسی ما مسئول هستیم ولی تا ایشان تصویب و اجازه نفرمایند و اجازه ندهند ابلاغ نمی‌کنم اما با مسؤلیت خدم و دولت خودم حالا متن بخش‌نامه را می‌خوانم به ما گزارش رسیده بود که احزاب در ادارات به فعالیت شروع کرده‌اند البته اگر مملکت اصول حزبیش درست شد یعنی حزبی با اکثریت حکومت کرد آن حزب می‌نشستند و دستورات و تصمیمات کلی می‌گیرد مثلاً می‌گوید امروز از نظر مصالح مملکت و مسئولیتی که ما داریم فرض بفرمایید راه‌آهن اصفهان به کرمان یا اصفهان به شیراز کشیده بشود بعد از این که این تصویب شد یعنی حزب تصویب کرد آن را به راه‌آهن ابلاغ می‌کنند که این خط را بکش اگر آنجا یک کارمندی بود که از حزب دیگری بود و گفت که من نمی‌خواهم اجرا بکنم بهش می‌گویند که فضولی موقوف غیر از این نمی‌شود وقتی که کارمندی در محوطه کارش است هر دستوری که به او می‌دهند باید اجرا بشود کارمند در غیر ساعات اداری هر کاری می‌خواهد راجع به حزب بکند می‌کند ولی وقتی که پشت میز کارش نشسته است باید کاری را که رئیس یا دولتش به او دستور داده اجرا بکند و این که من مخالف هستم و نمی‌کنم نمی‌شود وقتی آن حزب رفت و حزب دیگر آمد سر کار آن دستوراتش را می‌دهد و آن کارها را انجام می‌دهد باز هم در اینجا دستورات حزبی است و میل شخصی آقا نیست که کسی میلش نکشد و انجام ندهد ما برای این که هرج و مرج در دستگاه‌های اداری ما ایجاد نشود به موقع جلوش را خواهیم گرفت (سراج حجازی- چه موردی پیدا شد برای صدور این بخش‌نامه) گزارشاتی داشتیم استیضاح بفرمایید تا بنده هم موادش را عرض کنم عین بخش‌نامه این است «به قرار گزارشات واصله بعضی از کارمندان و مأمورین دولتی به مناسبت انتساب به احزاب مختلف سیاست‌های حزبی را در اموری که به عهده آنان محول است دخالت می‌دهند و افکار حزبی را در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و کارخانه‌جات منعکس می‌سازند چون این گونه اقدامات افکار کارمندان و مأمورین را که باید همواره متوجه به انجام وظایف مربوطه به آنها باشند منحرف می‌سازد و مابین کارمندان ایجاد تشتت و اختلاف می‌نماید به این جهت به منظور حفظ انضباط امور وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و کارخانه‌جات
که اولین شرط حسن انجام وظایف مأمورین است اکیداً ابلاغ می‌شود که کارمندان در ساعات مقرر اداری و در محیط کار (عده‌ای از نمایندگان- بسیار خوب است) به هیچ‌وجه حق ندارند هیچ گونه اقدام و فعالیت حزبی بنماید (صحیح است) و یا افکار و عقاید سیاسی خود را در انجام وظایف خود منعکس و وارد بسازند (صحیح است) (احسنت) بنده آقا کی گفتم که مأمورین و مردم حق ندارند وارد حزب بشوند بنده همچو غلطی نکردم بنده خودم وارد حزب هستم (یک نفر از نمایندگان- کدام حزب) هر حزبی، از این جهت بنده همچو دستوری نمی‌دهم ولی آقایان در آن اطاقی که می‌نشینند و کار می‌کنند درست نیست که یکی بگوید من حزب فلانم و آن یکی بگوید من حزب فلان و بزنند سر و کول یکدیگر در وقت اداری مأمورین باید کارشان را بکنند این فرمایش‌ها چیست که می‌کنید البته وقتی سؤال مطرح شد جواب عرض خواهم کرد (یک نفر از نمایندگان همین جواب کافی است) البته این به صورت گزارش عرض شد چون رئیس دولت حق دارد بیاید و مزاحم آقایان بشود (نورالدین امامی- یک غیر اداری هم می‌گذاشتید خلاص می‌شدیم)
۳- مذاکره در تعیین روز استیضاح
نخست‌وزیر- موضوع دیگری که خواستم به عرض آقایان برسانم، جناب آقای دکتر پیرنیا دولت اینجانب را استیضاح کردند البته باز هم تکرار می‌کنم چون ما هیچ امر و کاری را بدون اجازه اعلیحضرت نمی‌کنیم چون تشریف ندارند از این جهت بنده حالا نمی‌توانم عرض کنم که چند روز دیگر برای جواب استیضاح ایشان حاضر خواهم بود وقتی که اعلیحضرت همایونی تشریف‌فرما شدند که انشاءالله به سلامتی فردا سه ساعت بعد از ظهر تشریف آوردند بنده روز استیضاح را به استحضار مجلس می‌رسانم و حاضر خواهم شد برای جواب
نایب رئیس- با اجازه آقایان ماده ۱۶۵ آئین‌نامه که مربوط به تعیین روز استیضاح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۶۵- پس از ابلاغ ورقه استیضاح به وزیر یا وزیران مورد استیضاح در اولین جلسه مجلس شورای ملی وزیر یا وزیران مزبور در مجلس حاضر می‌شوند و مجلس پس از اصغا نظر آنان راجع به تعیین وقت استیضاح بدون مذاکره در اصل موضوع روز استیضاح را که نباید بیش از دو هفته به تأخیر افتد معین می‌نماید. تعیین وقت در مدت مقرر در این ماده حتمی است و تأخیر آن ممکن نخواهد بود مگر با موافقت استیضاح‌کننده و دولت.
نایب رئیس- این ماده و خصوصاً قسمت آخر آن برای جلب توجه جناب آقای نخست‌وزیر قرائت شد چون در این ماده تصریح شده است که دولت پس از اطلاع از جریان استیضاح باید بلافاصله در مجلس حاضر بشود و دولت امروز در مجلس حاضر شده و در مدتی که زاید بر دو هفته نباشد باید روز و جلسه طرح استیضاح تعیین بشود بنابراین فقط ممکن است با موافقت استیضاح‌کننده تعیین روز جلسه را به روز دیگر بگذاریم.
نخست‌وزیر- دولت همیشه برای جواب استیضاح حاضر است عرض کردم تعیین روز بماند پس از تشریف‌فرمایی اعلیحضرت همایونی. بعد بنده خدمت می‌رسم.
بهبهانی- باید طبق قانون معلوم بشود، اینجا مگر مکتب‌خانه است.
عمیدی‌نوری- چون با توافق استیضاح‌کننده امکان دارد که تعیین وقت به بعد موکول بشود جناب آقای دکتر پیرنیا هم موافقت می‌کنند بعد تعیین بشود.
نایب رئیس- آقای دکتر پیرنیا
دکتر پیرنیا- چون اعلیحضرت همایونی انشاءالله فردا بعد از ظهر به سلامتی مراجعت می‌فرمایند بنده با تقاضای جناب آقای نخست‌وزیر دایر بر این که تعیین وقت استیضاح بماند به بعد از تشریف‌فرمایی اعلیحضرت همایونی که انشاءالله فردا به سلامتی مراجعت می‌فرمایند کمال موافقت را دارم. (احسنت)
نایب رئیس- بعضی از آقایان درخواست نطق کرده‌اند نام کسی در اینجا برده نشده مگر آقای سراج حجازی که مربوط به سؤال‌شان مطالبی گفته شد و امروز سؤال هم مطرح نمود.
سراج حجازی- چون آقای نخست‌وزیر توضیح دادند بنده بی‌نیازم روزی که سؤال مطرح بشود بنده توضیح عرض خواهم کرد.
۴- طرح گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی از ماده ۳
نایب رئیس- مجلس وارد دستور می‌شود بودجه مجلس مطرح است ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده سوم- به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود کسانی که به عنوان کارمند در ادارات مجلس شورای ملی فعلاً مشغول بوده و هنوز وضع آنها رسمی نگردیده به شرح زیر:
دو نفر کارمند پایه یک یک نفر پایه دو و دو نفر پایه سه و تبدیل حقوق یک نفر کارمند روزمزد به رسمی و نیز تبدیل وضع خدمت آقای محمد صادق عضدانلو به پایه چهار اداری و همچنین تبدیل پنج اداری آقای پورمقیم داروساز به پایه ۳ پزشک یکمی و پایه سه آقای یدالهی داروساز به پایه یک پزشک یکمی و انتقال دو نفر پایه نه از وزارتخانه‌ها به مجلس شورای ملی اقدام نماید و کارپردازی مجلس شورای ملی مؤظف است در ظرف مدت سه ماه از کارمندان فعلی صورت سازمان اداری مجلس را تهیه به تصویب هیئت رئیسه برساند و آنچه در بین کارمندان فعلی افراد اضافه بر سازمان وجود دارد وابسته به سازمان تلقی خواهد شده استخدام و انتقال جدید کارمند و کارمند روزمزد و خدمتگذار جزء و به هر عنوان دیگر زائد بر سازمان اداری و کارمندان و خدمتگذاران فعلی مطلقاً ممنوع خواهد بود.
نایب رئیس- آقای مهندس جفرودی مخالف هستید؟ بفرمایید.
مهندس جفرودی- در ماده سوم ذکر شده است تبدیل حقوق یک نفر کارمند روزمزد به رسمی فرض بفرمایید کارمند روزمزدی شش ماه پیش یک سال پیش با یک حقوق گزافی به عنوان روزمزد استخدام شده است مثلاً هفتصد تومان ششصد تومان و یا پانصد تومان یک سال پیش استخدام شده است این بدعت را مجلس و شورای ملی نباید بگذارد که این آقا با یک سال سابقه خدمت رتبه ۹ بشود (صحیح است) بنده اگر این مطلب این طور باشد از آقایان کارپردازان گله خواهم کرد مجلس شورای ملی نباید این بدعت را بگذارد در موقعی که کارمندان دولت بعد از ۳۴ سال خدمت حائز مقام رتبه ۹ می‌شوند و ۶۹۲ تومان حقوق می‌گیرند اشخاصی را بیاورند باحقوق ششصد تومان و پانصد تومان به عنوان روزمزد و بعد از یکسال و دو سال پایه رسمی بدهند (صحیح است) (امید سالار- شما پیشنهاد بدهید ما اصلاح می‌کنیم) بنده چه پیشنهادی بدهم پیشنهاد شما مقدم است (سلطانمراد بختیار- پیشنهاد می‌کنیم ما قبول می‌کنیم) همین طور به صورت روزمزد بماند چه علت دارد رسمی بشود شما نباید چنین کاری بکنید.
نایب رئیس- آقای امید سالار
امید سالار (مخبر کمیسیون محاسبات)- نماینده محترم برای اصلاح این کار حق پیشنهاد دارند و آقا هر نوع پیشنهادی دارند بدهند و چون به عقیده بنده این مطلبی که فرمودند صحیح بود بنده پیشنهادشان را قبول می‌کنم.
نایب رئیس- آقای سلطانمراد بختیار.
سلطانمراد بختیار- آقایان موافقت بفرمایید تبدیل رتبه طبق حقوقی که می‌گیرد نباشد طبق مدارک تحصیلی که دارد به آن رتبه‌ای که مدارک تحصیلش اجازه می‌دهد تبدیل بشود.
نایب رئیس- این مطالب باید پیشنهاد بشود و به صورت منظمی در بیاید آقای مهندس جفرودی ممکن است پیشنهاد بفرمایید و اصلاح بشود.
سلطانمراد بختیار- به هر صورت ما موافق هستیم که روی مدارک تحصیلی سابقه به هر رتبه و حقوقی که استحقاق دارد تبدیل بشود.
نایب رئیس- دیگر کسی در این ماده اجازه نخواسته پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌نماید که تبصره ذیل به ماده ۳ اضافه شود.
تبصره- کارپردازی مجلس مکلف است در صورتی که برای سازمان اداری یا فنی مجلس شورای ملی احتیاج به کارمند جدید پیدا شود در درجه اول از اولاد کارمندان و خدمتگزاران مجلس که واجد شرایط هستند استفاده نماید.
دکتر مشیر فاطمی
چند نفر از نمایندگان- ایشان نیستند.
دولت‌آبادی- پیشنهادی که ایشان فرمودند مشابه آن را بنده به عنوان ماده الحاقی پیشنهاد کرده‌ام.
نایب رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم تلفنچی‌های مجلس شورای ملی آخرین پایه و حقوق ثابت ایشان مأخذ پایه کارمندی قرار داده و اول سال ۳۶ محل پایه ایشان طبق قانون استخدام کارمندان تسجیل و اعطا شود.
بهبهانی
نایب رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی- چند نفر از این تلفنچی‌های مجلس هستند که خیلی زحمت آقا را می‌کشند (صحیح است) بنده پیشنهاد کرده‌ام که جزو کارمندان و در ردیف آنها باشند و حقوق‌شان هم در حدود آنها بشود حالا بسته به میل آقایان است تقاضا دارم آقایان التفات بفرمایند و این پیشنهاد را تصویب بفرمایند بنده دو مرتبه می‌خوانم «پیشنهاد می‌کنم تلفنچی‌های مجلس شورای ملی آخرین پایه و حقوق ثابت ایشان مأخذ کارمندی قرار داده شود و از اول سال ۳۶ محل پایه ایشان استخدام کارمندان تسحیل و اعطا شود» اگر آقایان اظهار لطف بفرمایند این را تصویب بفرمایند (صفاری- تلفنچی‌ها یک قانون خاصی دارند) اینجا اینها ندارند و حقوق‌شان ناچیز است اگر مرحمت بفرمایید خیلی مناسب است (مهندس هدایت- اصلاح بفرمایید تلفنچی‌های فعلی) بنده قبول می‌کنم که کلمه فعلی اضافه شود پس این طور
می‌شود «پیشنهاد می‌کنم تلفنچی‌های فعلی مجلس شورای ملی آخرین پایه و حقوق ثابت ایشان مأخذ پایه کارمندی قرار داده و از اول سال ۳۶ محل پایه ایشان طبق قانون استخدام کارمندان مشخص و اعطا شود» (مهندس بهبودی- آخرین پایه‌شان مأخذ قرار بگیرد یعنی چه؟) نظر این است که آخرین حقوق ثابت ایشان را مأخذ قرار بدهند برای دادن پایه
نایب رئیس- آقای سلطانمراد بختیار.
سلطانمراد بختیار- بنده حضور آقایان عرض می‌کنم اگر آقایان موافقت بفرمایند که تلفنچی‌ها و یا سرمستخدمین مجلس وضع‌شان تبدیل بشود از روزمزد به رتبه‌ای بهتر است این را برای تمام خدمتگذاران قائل بشویم یک مرتبه این کار را بکنیم و تبعیض قائل نشویم برای این که چه فرق می‌کند یک کسی که در یک محل کار می‌کند و دیگری در محل دیگر یکی در تلفنخانه خدمت می‌کند و یکی در پستخانه کار می‌کند بنده خیال می‌کنم اگر آقایان تصویب می‌فرمایند یک دفعه این کار بشود تبعیض قائل نشویم.
نایب رئیس- آقای اردلان مخالف هستید؟ بفرمایید.
اردلان- مخالفت بنده موافقت با فکر جناب آقای بختیار است چون به این پیشنهاد اگر ما رأی بدهیم تبعیض است و من با نظر جنابعالی موافق هستم حالا که صحبت شد دلیلی ندارد که ما این مزیت را برای همه قائل نشویم و بگوییم کسانی که در مجلس شورای ملی هستند و یک حقوقی هم از مجلس می‌گیرند مطابق آخرین حقوق‌شان آنها را تبدیل کنیم به رتبه اداری این پیشنهاد را هم تهیه کرده‌ایم خواهش می‌کنم که به طور کلی رأی بگیرید چه اشکالی دارد.
صارمی- آقا باغبان که نمی‌شود آن هم بشود رتبه ۹ اداری
پرفسور اعلم- آقا چطور پیشخدمت بشود باغبان نشود؟
نایب رئیس- در اطراف پیشنهادات فقط یک مخالف و یک موافق حق دارند صحبت کنند اعلام رأی می‌شود و یک بار دیگر برای توجه آقایان پیشنهاد قرائت می‌شود.
(به شرح سابق خوانده شد)
صارمی- بنده مخالف هستم.
نایب رئیس- پیشنهادی هم رسیده که برای تمام خدمتگزاران مجلس باشد و چون این پیشنهاد از صورتی که داده شده بود خارج می‌شود و به صورت کلی در می‌آید بنابراین به عنوان مخالف و موافق یک نفر دیگر می‌توانند صحبت بکنند آقای صارمی بفرمایید.
صارمی- بنده معتقدم مجلس شورای ملی بایستی بیشتر رعایت بکند و اصول را محفوظ و منظور بدارد اگر شما بخواهید تمام کارمندانی که حقوق می‌گیرند تبدیل به مستخدم رسمی بکنید نتیجه این است که به باغبان و به کمک باغبان رتبه ۹ داده بشود در صورتی که دادن رتبه ۹ اداری به یک فرد مستلزم طی مدارج خدمت در کار اداری است و یا داشتن مدارک تحصیلی است این که معنی ندارد چون ما مجلس هستیم و با یک قیام و قعود می‌توانیم هر تصمیمی را بگیریم برخلاف قانون استخدام کشوری و برخلاف اصول و برخلاف انصاف این کار را بکنیم آقا معنی ندارد شما یک نفر دکتر را با مدارک دکترا رتبه ۵ و ۶ بدهید (صحیح است) و کسی را که باغبانی می‌کند رتبه ۹ بهش بدهید وقتی که به طور کلی شد این طور می‌شود. مستخدمین جزء مجلس شورای ملی دارای آئین‌نامه داخلی هستند و درجات به آنها داده می‌شود شما یک نفر تلفنچی را که نهصد تومان حقوق می‌گیرد روی آئین‌نامه داخلی مجلس این را که خدمتگزار جزء مجلس شورای ملی است و دارای درجات مرتب و قوانین و مقررات خاصی است معنی ندارد آن را به هم بزنید و بیایید به این آقا که ۹۱۲ تومان حقوق می‌گیرد و اگر خواستید رتبه بهش بدهید (یک نفر از نمایندگان- رتبه ۱۴ می‌شود) بلی رتبه ۹ هم بیشتر می‌شود پس این معنی ندارد و باید اصول و مقررات در مجلس شورای ملی محفوظ باشد از جناب آقای مهندس جفرودی نسبت به تذکری که دادند با این که بنده عضو کمیسیون محاسبات هستم فکر می‌کنم فرمایش‌شان بسیار صحیح و اصولی بود اظهار تشکر و امتنان می‌کنم البته حقوق روزمزد نباید مأخذ رتبه قرار بگیرد و خیلی خوشوقتم که آقایان امید سالار و سلطانمراد بختیار هم قبول کردند که این تبدیل با رعایت تشریفات قانون استخدام و در نظر گرفتن سوابق خدمتی ایشان انجام بشود و الامعنی ندارد که اینجا بیشینیم و برای افرادی در مجلس رتبه معین کنیم بنده می‌دانم که عرایضم ممکن است به طبع یک عده‌ای از همکاران مجلس شورای ملی خوشایند نباشد ولی باید اصول را ملحوظ داشت و از آن تخطی نکرد.
پرفسور اعلم- آتیه خدمتگذاران را تأمین کنید و حقوق بازنشستگی بهشان بدهید.
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت بهبهانی بنده پیشنهادم را پس گرفتم.
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت چون آقای بهبهانی پیشنهادشان را پس گرفتند بنابراین در موقعی که پیشنهاد مشابه آقای اردلان مطرح می‌شود صحبت بفرمایید حالا پیشنهاد جناب آقای اردلان قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم حقوق فعلی مستخدمین مجلس شورای ملی پایه اداری آنها محسوب گردد.
نایب رئیس- آقای اردلان بفرمایید.
اردلان- پیشنهاد بنده بیشتر روی این نظر است که بنده با تبعیض مخالف هستم تنها پیشنهاد آقای بهبهانی نیست مثلاً بنده یک سؤالی کردم و عده‌ای از آقایان هم توضیح دادند مستخدم اداری را چطور پزشکش می‌کنند آن هم پزشک یکمی و پزشک سومی (یکی از نمایندگان- آن هم با اسم) بنده نمی‌دانم مجلس شورای ملی چطور می‌آید یک آدم اداری را حقوق پزشکی بهش می‌دهد این که مشکل‌تر است تا این که بنده بگویم یک مستخدم مطابق حقوقی که می‌گیرد اداری باشد بنده مقصودم از اداری بودن برای این است که اولاد اینها بتوانند از حقوقی که اینها می‌گیرند استفاده کنند چون وقتی این حقوق به طور رسمی به آنها داده نمی‌شود پس از مردن به اولاد آنها هم چیزی داده نمی‌شود ولی اگر تبدیل به اداری شد اگر مرد و سوابق خدمتش کافی بود آن وقت به اولادش داده می‌شود و تبصره آخر ماده می‌گوید که ما استخدام جدید نکنیم و صلاح هم نیست که استخدام جدید نکنیم و صلاح هم نیست که استخدام بکنیم بنابراین البته این حق می‌ماند برای اداره کارگزینی و هیئت رئیسه مجلس شورای ملی که سنوات خدمت آنها و معلومات آنها تمام این نکات را در نظر بگیرند و بعد وضع استخدام همه را یک جور بکنند این نظر بنده است البته آقایان می‌توانند رأی بدهند یا ندهند.
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت مخالف هستید؟
مهندس هدایت- موافق هستم.
نایب رئیس- آقای پرفسور اعلم مخالف هستید بفرمایید.
پرفسور اعلم- عرض کنم در این که هر کس خدمت کند باید آتیه‌اش تأمین بشود هیچ گفتگویی ندارد در هر مقامی که باشد باغبان باید بداند اگر خدمت باغبانی در مجلس می‌کند روزی که به تقاعد رسید حقوق تقاعدش را بگیرد اما یک نکاتی هست که مجلس نمی‌تواند رعایت نکند این پیشنهاد مثل این است که شما بگویید که هر کس در دانشکده پزشکی هست استاد بشود نمی‌شود استاد یک شرایطی دارد قدیم آقا مدیرکل شدن خیلی مشکل بود انتخاب مدیرکل وزارتخانه این طوری نبود یک قانونی را آوردند اینجا و پیشخدمت مدیرکل شد این پیشخدمت را بنده اطلاع دارم که ادعای سفارت کبری هم دارد و می‌گوید که من رتبه ۹ هستم به من هم سفارت کبری بدهید پس بایستی رتبه‌ها را تبدیل نکرد یک راهی پیدا کنید که این باغبان آتیه‌اش تأمین بشود این را ما موافق هستیم ولی نیایید رتبه مدیرکل به باغبان بدهید این کار مبتذل است.
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت
مهندس هدایت- عرض کنم که علت موافقت بنده این است که در مجلس شورای ملی عده‌ای مستخدم غیررسمی هستند که اینها تا زمانی که حیات دارند خوب حقوق‌شان را می‌دهند بحثی هم نیست ولی خدای نکرده بعد از فوت تکلیف اینها و ورثه‌شان معلوم نیست و اینها بلاتکلیف هستند و بنده اگر به نحو دیگری این موضوع تأمین بشود یعنی مطابق آخرین حقوقی که می‌گیرند بتوانند از مزایای بیمه اجتماعی که یک کارگر استفاده می‌کند اقلاً استفاده بکند و یا مطابق حقوقی که می‌گیرند مثل یک مستخدم رسمی از حقوق بازنشستگی بتوانند استفاده کنند بنده عرضی ندارم ولی استدعا می‌کنم فکری برای مستخدمین غیررسمی بفرمایید چون با این ترتیب اینها بلاتکلیف خواهند بود و ورثه‌شان بلاتکلیف خواهند ماند (صحیح است) و بنده پیشنهاد داده‌ام.
نایب رئیس- آقای مخبر توضیحاتی دارید بفرمایید.
اردلان- بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم
امید سالار- جواب جناب آقای اردلان را اول عرض کنم سؤالی فرمودند راجع به تبدیل رتبه اداری به پزشکی ملاحظه بفرمایید که این تبدیل موقعی شده است که آن شخص رفته دیپلم دکترا آورده یعنی از دانشگاه رسمی ایران تصدیق آورده است که این آقا دکتر شده است در داروسازی و بنابراین مطابق قوانینی که وزارت بهداری و تمام اصول استخدام کشوری ما حکمفرما است به او رتبه داده‌اند اما آنچه که فرمودند راجع به مستخدمین غیر رسمی ما مستخدمین غیر رسمی اینجا نداریم ما مستخدمین جزء داریم برای استحضار آقای مهندس هدایت عرض می‌کنم که ما قوانین خاصی هم برای بازنشستگی آنها داریم و خدای نکرده اگر یکی از آنها فوت کرد مثل مستخدمین رسمی مشمول مقررات بازنشستگی خاصی است که نسبت به ورثه‌شان انجام می‌شود.
نایب رئیس- با توضیحاتی که آقای مخبر دادند مسترد فرمودند پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست اینجانب پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل به ماده ۳ اضافه شود.
تبصره- کارپردازی مکلف است در صورتی که برای سازمان فنی یا اداری مجلس شورای ملی احتیاج به کارمند جدیدی پیدا شود از اولاد کارمندان و خدمتگزاران مجلس که واجد شرایط هستند استفاده بکند.
دولت‌آبادی
شمس قنات‌آبادی- آقا مگر اینجا امامزاده است که تولیتش نسل بعدالنسل باشد.
فولادوند- آقا وکالت را هم ارثی کنید که برسد به اولاد نمایندگان
نایب رئیس- آقای دولت‌آبادی
دولت‌آبادی- عرض کنم تبصره‌ای که اینجا پیشنهاد شده است نسبت به آن در جلسه پیش بنده رؤس مطالب را اجمالاً عرض کردم که دنبال حسن نیتی که آقایان نمایندگان محترم به موضوع خدمتگزاران مجلس دارند پیشنهاد کرده‌ام که حق تقدمی برای اولاد کارمندان و کارکنان مجلس قائل بشوند که اگر در آینده احتیاجی به استخدام هست در شرایط متساوی اولاد کارمندان مجلس شورای ملی که واجد شرایط باشند حق تقدم در استخدام داشته باشند البته نظر بنده در این پیشنهاد این بود که هر کسی میل دارد در تربیت اولادش بکوشد و به آتیه او امیدوار باشد این یک راه امیدی است که برای افرادی که در اینجا خدمت می‌کنند امیدوار باشند که در آینده راه برای اولادشان اگر آنها هم واجد شرایط باشند باز است این پیشنهاد بنده بود امیدوارم مورد توجه آقایان هم قرار بگیرد.
نایب رئیس- آقای مسعودی مخالف هستید (مسعودی- بلی) بفرمایید.
مسعودی- بنده البته میل نداشتم که هیچ وقت با پیشنهادات آقای دولت‌آبادی مخالفت بکنم ولی چون این پیشنهاد را مخالف اصل می‌دانم مجبور به مخالفت شدم این صحیح نیست که بیاییم برای یک دسته از مستخدمین یک امتیازی قائل بشویم نسبت به اولاد و وراث آنها این درست مثل حکومت سلسله طبقاتی قرون وسطی می‌شود یواش یواش به همه جا سرایت می‌کند اگر آقایان نظرشان باشد سابق وقتی یک سرتیپ بچه‌اش به دنیا می‌آمد او هم سرتیپ می‌شد این اصل را آمدند در این مملکت به هم زدند برای این که هر کس مطابق استعداد و لیاقتی که دارد پیش بیاید (احسنت) ما حالا بیاییم یک امتیازی برای کارمندان مجلس شورای ملی قائل بشویم همین امتیاز را اعضای وزارت خارجه هم خواهند خواست (یکی از نمایندگان دارند) همین امتیاز را اعضای وزارت مالیه هم می‌خواهند همین امتیاز را آرتشی‌ها هم می‌خواهند و ذی‌حق هم هستند همین امتیاز را شاید خود آقایان وکلا هم بعداً بخواهند و بگویند که اولادشان مقدم هستند این یک اصل است که قابل دوام نیست و صحیح نیست این دور و تسلسلی دارد با کمال حسن‌نیتی که جناب آقای دولت‌آبادی دارند استدعای بنده این است که این پیشنهاد را پس بگیرند که گرفتار دور و تسلسل نشویم.
نایب رئیس- آقای دکتر رضایی موافق هستید؟ (دکتر رضایی- مخالف هستم) چون دیگر درخواستی نشده است لذا نسبت به این پیشنهاد اعلام رأی می‌شود آقایانی که با این پیشنهاد موافق هستند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم که دو نفر آبدار روزمزد که از بودجه آبدارخانه استفاده حقوق می‌نمایند چون تحمیلی بر بودجه نخواهد شد از تاریخ تصویب این قانون طبق آئین‌نامه خدمتگزاران مجلس رسماً استخدام بشوند.
بیات ماکو
نایب رئیس- آقای بیات ماکو
بیات ماکو- چیز تازه‌ای نیست دو نفر از پیشخدمت‌های آبدارخانه که روزمزد هستند تقاضا کرده‌اند مثل سایر مستخدمین جزء که اینجا هستند حکمی بشوند و از این وضع بیایند بیرون حقوق‌شان هم که اضافه نمی‌شود قانون استخدام هم منعی ندارد روزمزد هستند اینها حکمی بشوند خیال می‌کنم جناب آقای مخبر هم موافقت بفرماین (دکتر رضایی قانون برای افراد وضع نفرمایید).
نایب رئیس- آقای سلطانمراد بختیار
سلطانمراد بختیار (مخبر)- بنده می‌خواهم عرض کنم که متأسفانه نمی‌دانم همکاران محترم چرا تمام پیشنهاداتی که دارند و تمام پیشنهاداتی که می‌خواهند بکنند در بودجه مجلس می‌کنند و در بودجه دولت نمی‌کنند در هر صورت یک مرتبه هم پیشنهاد شد و آقایان پس گرفتند برای این که تبعیض نشود (بیات ماکو- استخدام جدید نیست) می‌دانم آن پیشنهاد هم راجع به استخدام نبود راجع به این بود که آن آقایانی که رتبه ندارند تبدیل بشوند به کارمندان رتبه‌ای ولی چون مخالفت شد بنده استدعا می‌کنم که آقا هم پیشنهادشان را پس بگیرند چون بقیه آقایان هم برای یک دسته دیگر پیشنهاد می‌کنند و در تمام جلسه بایستی برای فرد فرد اشخاصی که اینجا کار می‌کنند پیشنهاد بکنیم و رد بکنیم (احسنت)
نایب رئیس- آقای دکتر بینا مخالف هستید؟ (دکتر بینا- بله) یک مخالف بیشتر نمی‌تواند صحبت کند آقای صارمی موافق هستید؟ (صارمی- مخالف هستم) چون موافقی نیست اعلام رأی می‌شود.
بیات ماکو- پیشنهادم را پس می‌گیرم.
نایب رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم عبارت تبدیل یک نفر را از حکمی به رسمی مندرج در بودجه مجلس شورای ملی به صورت زیر اصلاح شود و تبدیل وضع روزمزدی یک نفر کارمند روزمزد به رسمی از روی سوابق خدمتی و مدارک تحصیلی و بدون در نظر گرفتن حقوق فعلی او.
مهندس جفرودی
نایب رئیس- آقای مهندس جفرودی
مهندس جفرودی- مطلبی را که قبلاً به عرض آقایان نمایندگان محترم رساندم و از همه متشکرم که آن را مورد توجه و رعایت قرار دادند بنده به یک صورت قانونی در آوردم در این ماده هست تبدیل حقوق یک نفر کارمند روزمزد به رسمی چون یک نفر را به هر حال مطابق قوانین به صورت روزمزد استخدام کرده‌اند در ماده نوشته شده تبدیل حقوق او به رتبه اداری و این صحیح نیست و باید تبدیل رتبه او وضع صحیحی داشته باشد بنده این عبارت را به این صورت تبدیل کردم و تبدیل وضع روزمزدی یک نفر کارمند روزمزد به رسمی از روی سوابق خدمتی و مدارک تحصیلی و بدون در نظر گرفتن حقوق فعلی او (صحیح است) (پرفسور اعلم- یعنی چه) یعنی اگر ۵۰۰ تومان حقوق می‌گیرد رتبه‌ای را متناسب با ۵۰۰ تومان ندهند مطابق مدارک تحصیلی و سابقه رتبه اداره بدهند (پرفسور اعلم- اصلاً چرا رتبه بدهند؟) برای این که باید وضع ثابتی داشته باشد بنابراین اگر مجلس محترم مصلحت دید این کار را خواهد کرد بنده از جناب آقای امید سالار و آقایان کارپردازها متشکر هستم که با این پیشنهاد موافقت می‌کنند (ابتهاج- اجباری نباشد اضافه کنید که می‌تواند قبول بکند و می‌تواند قبول نکند (سلطانمراد- می‌تواند را هم اضافه بفرمایید)
مخبر- اگر این تبدیل با موافقت خودش باشد بنده موافق هستم یعنی به نظر خودش باشد بتواند قبول بکند و بتواند با وضع فعلی باشد.
نایب رئیس- آقای صارمی
صارمی- بنده موافق هستم.
نایب رئیس- آقای پرفسور اعلم
پرفسور اعلم- بنده مخالف هستم.
نایب رئیس- بفرمایید.
پرفسور اعلم- بنده یک دور مخالفت کردم و باز هم مخالف هستم عرضم این است که آقا شما چرا رتبه می‌دهید بیایید بازنشستگی آنها را درست کنید بگویید هر کسی در مجلس ۱۵ سال یا بیست سال خدمت کرد روزمزد هم بود وقتی بازنشسته شد همان حقوق را می‌گیرد آخر چرا رتبه می‌دهید ما حق رتبه دادن نداریم به این ترتیب باغبان رتبه ۹ می‌شود فرض کنید که ۹۰۰ تومان حقوق می‌گیرد به این رتبه ۱۲ می‌دهید؟ یک کسی که مدیرکل می‌شود سال‌ها زحمت می‌کشد (بزرگ‌ابراهیمی- بی‌جهت) بی‌جهت یا با جهت مرارت می‌کشد شما می‌آیید باغبان را رتبه ۹ می‌کنید بنده اصلاً پیشنهاد حذف این ماده را می‌کنم (عده‌ای- صحیح است)
نایب رئیس- آقای فنات‌آبادی موافق هستید؟ (قنات‌آبادی- بلی) بفرمایید.
قنات‌آبادی- بنده فکر می‌کنم که جناب آقای پرفسور توجه به اصل این موضوع نفرمودند و به یک اصل کلی‌تری توجه نکردند و آن این است که اساساً جناب آقای پرفسور این دو سه دوره‌ای که بنده افتخار خدمتگزاری دارم اساساً کارمندان مجلس یکی یکی دانه دانه فرد فرد به موجب همین جور قوانین استخدام شده‌اند یعنی در مجلس شورای ملی یک قانون کلی استخدام از ابتدا نوشته شده است که طبق آن قانون کلی افراد استخدام بشوند یا از پیمانی و روزمزدی تبدیل به رتبه‌ای بشوند (دکتر رضایی- آن هم غلط بوده است) آن وقت جنابعالی تشریف نداشتید که مشورت بکنند در صدر مشروطیت بوده است (یکی از نمایندگان- حالا مشورت کنید) بعد مشورت می‌گفتند می‌خواهم عرض کنم که این وضع از زمان پدربزرگ بنده و جنابعالی بوده است بنده در اصل مطلب عرضی ندارم اما آن مقداری که من تحقیق کردم این یک کارمندی است که اینجا حقوق می‌گیرد و به موجب اجازه‌ای که مجلس به هیئت رئیسه داده است این شخص به عنوان روزمزد استخدام شده است و چون دارای مدارک تحصیلی است و کار اداری می‌کند این غیر باغبان را نباید رتبه داد باغبان باید کارش را بکند و حقوق بگیرد اما یک آدم تحصیل‌کرده باسواد مثل جنابعالی باید طبق یک قانون معین و مشخص از مزایای استخدامی برخوردار بشود.
نایب رئیس- نسبت به پیشنهاد آقای مهندس جفرودی اعلام رأی می‌شود آقایانی که با این پیشنهاد موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم ماده ۳ تجزیه و حذف شود. دکتر دادفر
نایب رئیس آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر- وقتی که ما در دانشکده حقوق درس می‌خواندیم در تعریف قانونی و مشخصات قانون استادان ما دو کلمه تعریف کرده‌اند می‌گفتند که قانون باید مشمول داشته باشد و دوام داشته باشد برای یک فرد و دو فرد قانون نمی‌گذارنند اما ما در مجلس نشسته‌ایم برای یک نفر قانون می‌گذرانیم این خلاف اصل است این صحیح نیست این ماده ۳ را بنده می‌خوانم هم عبارت انشاییش درست نیست و هم مدلولش صحیح نیست و هم یک تبعیض‌هایی شده است که اگر مجلس شورای ملی این را برای مجلس قبول بکند هیچ داعی ندارد که دستگاه‌های دولتی استفاده نکنند اولاً می‌گوید دو نفر کارمند پایه یک یک نفر پایه دو و نفر پایه سه و تبدیل حقوق یک نفر کارمند روزمزد به رسمی بنده نمی‌دانم به چه تناسبی یک نفر را پایه ۲ می‌کنند یک نفر را پایه ۳ می‌کنند و چه ملاکی معین شده است که مثلاً هر کس در مجلس سه سال سابقه دارد پایه یک بدهند و هر کس بیشتر دارد پایه ۲
بنده این یک نفر را نه دیده‌ام و نه می‌شناسم منظورم مخالفت با ایشان نیست منظورم حفظ اصول است بعد آمده‌اند در اینجا نوشته‌اند که برای دو نفر یکی با رتبه یک پزشک یکمی داده می‌شود و به یکی پایه سه پزشک یکمی اگر می‌خواهند پایه این آقایان را به پزشک یکمی تبدیل کنند پزشکی یک شرایطی دارد یک طبیبی که می‌رود بعد از بیست سال تحصیل می‌آید و به او پزشک یکمی می‌دهند در اینجا گفته شد این آقا رفته است دانشکده داروسازی را تمام کرده است؟ بنده نمی‌خواهم از جناب آقای دکتر بپرسم طبق مقررات دانشکده پزشکی و داروسازی محصل باید هر روز صبح و هر بعد از ظهر اجباراً سر کلاس باشد این آقا که رفته است و درس می‌خوانده است در مجلس چه کار می‌کرده است؟ این معنی ندارد هر کس بیاید در یک دستگاهی هم حقوق بگیرد و هم برود تحصیل بکند و پایه ۲ پزشک یکمی بشود بنده این آقا را نمی‌شناسم و مخالفتی هم ندارم ولی مجلس اگر اصل تبعیض را بپذیرد نمی‌تواند در دستگاه‌های دولتی دیگر بگوید چرا تبعیض می‌کنند اساس کار را بر پایه صحیحی بگذارید آقایان آماده‌اند اینجا نوشته‌اند برای انتقال دو نفر پایه ۹ از وزارتخانه‌ها به مجلس این دو نفر کی هستند بنده طبق اطلاعی که دارم مجلس ۵۰ نفر اضافه دارد این رتبه ۹ها چرا منتقل شوند شما بگویید دو نفر لیسانسیه یا دو نفر دیپلم در ادبیات منتقل می‌شوند انتقال دو نفر پایه ۹ از وزارتخانه‌ها معنی ندارد از کدام وزارتخانه وزارت کشاورزی یا وزارت خارجه؟ بنابراین این ماده‌ای است که از صدر تا ذیل آن همه‌اش پارتی‌بازی و تبعیض است همه‌اش استثنا است این خلاف شئون مجلس است به این جهت بنده پیشنهاد حذف این ماده را کردم (احسنت)
نایب رئیس- آقای قنات‌آبادی مخالف هستید؟ (قنات‌آبادی- بله) بفرمایید.
قنات‌آبادی- آقای دکتر دادفر فرمودند که در ابتدای تحصیل اساتید محترم‌شان فرموده‌اند که قانون شمول داشته باشد یک اصل کلی دیگر هم هست که خدمت شما تذکر می‌دهم که توجه داشته باشید و آن این است که مامن عام الا وقدخص هیچ عامی نیست که یک تخصیص بهش وارد نشده باشد و استثنایی به آن نخورده باشد بنده عرض کردم که این مطلب مال امروز و مال دیروز نبوده است آقای دکتر دادفر از آن روزی که سازمان اداری مجلس شورای ملی به وجود آمده طبق احتیاجاتی که داشته هر زمانی و به هر مقداری که احتیاج داشته هیئت رئیسه مجلس شورای ملی که منتخب نمایندگان بوده است.
دکتر بینا- اخطار نظامنامه‌ای دارم حذف صحبت ندارد تجزیه صحبت ندارد آئین‌نامه را قرائت کنید.
قنات‌آبادی- حق با شما است.
دکتر بینا- حالا صحبت کردید البته که حق با من است حذف صحبت ندارد.
قنات‌آبادی- این دیگر داد زدن ندارد عرض کردم که حق با جنابعالی است علی ای حال این که آقایان نمایندگان محترم می‌گویند برای استخدام مجلس یک قانون کلی بیاید خودش به خودی خود حرف غلطی نیست حرف صحیحی است بنده هم این حرف را قبول دارم هر کس دیگری هم باشد این حرف را قبول دارد اما مطلب این است که از روز اول تا امروز عمل برخلاف این بوده است یعنی هر روزی مجلس به میزان احتیاجی که از نظر کادر اداری مجلس شورای ملی داشته هیأت رئیسه که منتخبین مجلس شورای ملی هستند افرادی را که احتیاج داشته‌اند به صور مختلفه با تجویز مجلس شورای ملی استخدام کرده‌اند تمام کسانی هستند که در بودجه گذشته مجلس شورای ملی طیق تصمیم مجلس شورای ملی استخدام شده‌اند و آمده‌اند و مشغول کار شده‌اند و الان این ماده مربوط به افراد و اشخاصی است اما این که جنابعالی فرمودید که باغبان دارای صلاحیت رتبه دادن نیست آقایان این یک آدمی است که تحصیل‌کرده است مثل هزاران تحصیل کرده دیگر که در جاهای دیگر حق دارند یک وضع ثابت استخدامی داشته باشند هیئت رئیسه مجلس شورای ملی که مطلع است به اوضاع و احوال فرد فرد کارمندان اینجا و میزان صلاحیت آنها می‌خواهد به این عده حق بدهد که در وضع استخدام آنها یک وضع ثابتی پیش بیاید بنابراین من می‌خواهم به آقای دکتر دادفر عرض کنم که بهتر است پیشنهادتان را پس بگیرید برای این که آن کسانی که این ماده را تنظیم کرده‌اند کسانی بوده‌اند که از طرف خود آقایان انتخاب شده‌اند و آنها به احتیاجات مجلس شورای ملی حداقل بیش از من و شما واقف هستند.
نایب رئیس- آقای دکتر بینا اخطارنظامنامه‌ای داشتید.
دکتر بینا- طبق ماده ۱۴۰ درباره تجزیه صحبت نمی‌کنند پیشنهاد می‌شود ولی حق مذاکره ندارند تجزیه را ارجاع به رأی می‌کنید (یکی از نمایندگان- پیشنهاد حذف است) حذف هم همان است بنابراین نه مخالف اجازه صحبت داشته است نه موافق.
نایب رئیس- هیچ موضوعی بدون بحث از مجلس شورای ملی نباید بگذرد پیشنهاد تجزیه غیر از حذف است ماده ۱۴۰ برای اطلاع آقایان قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۴۰- در مسائل و مواردی که مشتمل بر فقرات مختلف است هر گاه تجزیه آن از طرف یک نماینده خواسته شود باید آن ماده یا مطلب تقسیم و جزء به جزء بدون توضیح و بحث رأی گرفته شود و در پایان مجدداً در باب فقراتی که قبول شده است اخذ رأی به عمل آید.
نایب رئیس- این ماده مربوط به موقعی است که بحث در کلیات شده باشد در جزئیات که درخواست تجزیه می‌شود دیگر بحثی نمی‌شود پس اعتراض ایشان وارد نبود آقای دکتر رضایی موافق هستید بفرمایید.
دکتر رضایی- جناب آقای قنات‌آبادی استدعا می‌کنم به عرایض این حقیر توجه بفرمایید شاید خیلی بی‌جا نباشد بنده اگر با این پیشنهاد موافقت می‌کنم از این نقطه‌نظر است که فکر می‌کنم قوانین همان طور که دوست گرام جناب آقای دکتر دادفر فرمودند باید جنبه عمومی داشته باشد برای افراد به‌خصوصی نباید قانون وضع شود البته این فرمایش جنابعالی هم صحیح است که می‌فرمایید که یک شخصی است که روزمزد کار می‌کند و روزمزد استخدام شده است حالا کار اداری انجام می‌دهد و نمی‌تواند از مزایای کارمندان اداری استفاده بکند به عقیده بنده راه‌حل این ماده آن طوری که آقایان همکاران محترم فرمودند نیست با تمام احترامی که بنده برای همکاران محترم قائل هستم می‌خواهم عرض کنم که یک راه‌حل بهتری می‌شود پیدا کرد و اتفاقاً خود شما تقریباً این راه‌حل را پیدا کرده بودید ولی در انتهای ماده متأسفانه منحرف شدید از راه‌حل اساسی این عقیده شخص بنده است خیلی عقلم قاصر است استدعا می‌کنم توجه بفرمایید شاید مورد توجه‌تان قرار گیرد ملاحظه می‌فرمایید که شما می‌گویید که به کارپردازی مجلس شورای ملی اختیار داده می‌شود کسانی که به عنوان کارمند در ادارات مجلس شورای ملی فعلاً مشغول بوده و هنوز وضع آنها رسمی نگردیده به شرح زیر چرا به شرح زیر؟ این را چرا عمومیت نمی‌دهید و می‌آیید اسم یک عده افراد به‌خصوصی را ذکر می‌کنید اگر می‌خواهید وضع آنها را تثبیت بکنید همان طور که جناب آقای قنات‌آبادی فرمودند و متأسفانه توجه نمی‌فرمایند کارمندانی که کار اداری انجام می‌دهند و دارند حقوق‌شان را روزمزد دریافت می‌کنند چرا این را عمومیت نمی‌دهید این را بیایید تبدیل به پایه کارمندی بکنید به شرح زیر یعنی چه؟ بنده از این نقطه‌نظر بود و برای از بین بردن تبعیض بود که با پیشنهاد آقای دکتر دادفر موافقت کردم و برای تأمین نظریات آقای قنات‌آبادی بنده خدمت‌تان عرض کردم این راه‌حل است و تبعیض هم به هیچ‌وجه وجود ندارد.
نایب رئیس- پیشنهاد سکوت رسیده است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد مسکوت ماندن این لایحه رامی نمایم- عمیدی‌نوری
نایب رئیس آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری- به کیفیتی که ماده سوم تنظیم شده است با مطالعه‌ای که بنده در ماده پنجم قانون بودجه مجلس شورای سال گذشته کردم دیدم این به کلی مخالف آن است یعنی مخالف قانون است و چون مباحثاتی که در مجلس شورای ملی به عمل می‌آید باید مطابق اصل و قانون باشد و اگر مباحثات خلاف قانون بود جای اخطار نظامنامه‌ای است و از این جهت که در مجلس شورای ملی در پیشنهادات یک موافق و یک مخالف بیشتر نمی‌تواند صحبت کند بنده برای این که بیشتر بتوانم توضیح بدهم که این ماده سوم برخلاف اصل و برخلاف قانون است این پیشنهاد را دادم خواهش می‌کنم آقایان توجه بفرمایند که دستخوش نظریات خاصی برای کارمندان خودمان نشویم یا قوانین غیر اصولی وضع نکنیم آقایان شما همه اینجا صحبت می‌کنید که باغبان را نباید رتبه ۹ بدهند الان اینجا می‌خواهید یک نفر روزمزد را رسمی کنید چطور قانون وضع می‌کنید که یک نفر روزمزد را تبدیل به رسمی کنید؟ شما که پیشنهاد آقای اردلان را که همه یک جور بشوند رد فرمودید و فرمودید که ما نمی‌توانیم روی حقوق و سوابق به اشخاص رتبه بدهیم چطور در این ماده ۳ نوشته‌اید تبدیل حقوق یک کارمند روزمزد به رسمی؟ بنده می‌خواهم بپرسیم توی مجلس شورای ملی ما چند تا کارمند روزمزد داریم اگر دیگر ندارید این یکی چیست و اگر دارید چند نفر دیگر را چرا نگذاشته‌اید؟ (بهادری- دیگر نداریم فقط همین یکی است) خیر بنده اطلاع دارم هستند افراد دیگر که کارمند روزمزد هستند آیا این از عقدی است که آنها صیغه‌ای؟ آیا مجلس شورای ملی باید این جوری قانون وضع کند شما می‌فرمایید که ما نبایستی به سوابق رتبه‌ها را تبدیل کنیم توی همین ماده عبارت دیگری هست که یک آقایی اسم برده شده است که وضع اداریش تبدیل شود به رتبه ۵ این صحیح نیست. چرا صحیح نیست؟ قوانین مجلس شورای ملی نباید جنبه شخصی و خصوصی داشته باشد مثلاً در این ماده می‌گویید دو نفر رتبه ۹ به مجلس منتقل بشوند بنده ماده پنجم قانون بودجه سال گذشته را برای‌تان می‌خوانم ماده پنج این قانون الان حکومت می‌کند تصویب شده اجرا شده موشح است نوشته «استخدام جدید و انتقال از وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های ملی و مجلس سنا به سازمان اداری مجلس شورای ملی به کلی ممنوع است» خوب یک همچو قانونی الان هست آن وقت شما در این ماده هم گذاشته‌اید که دو نفر رتبه ۹ از یک وزارتخانه‌ای بیاورید
اینجا آقا این مخالف این قانون است آیا ما مطابق آئین‌نامه می‌توانیم در مباحثاتی که خلاف قانون باشد وارد بشویم این است که بنده معتقد هستم پیشنهاد جناب آقای دکتر دادفر بسیار پیشنهاد اصولی است شما یک همچو ماده‌ای دارید که اصولاً استخدام جدید ممنوع است انتقال از وزارتخانه ممنوع است این قانون به قوت خودش باقی است پس این استثنائاتی که برای افراد خاصی قائل شده‌اید خلاف اصل و خلاف قانون است از این ماده صرف‌نظر بکنید و یک ماده اصولی تنظیم کنید و بیاورید این است که بنده پیشنهاد سکوت این ماده را کردم که بماند تا جلسه آینده یک فکری بکنیم که این ماده را چطور اصلاح بکنیم که نظر جناب آقای شمس قنات‌آبادی که صحبت می‌فرمایند و علاقمند هستند و استدلال‌شان هم قوی است تأمین شود و این مسئله حل شود و از جنبه خلاف اصولی و خلاف قانونی‌اش هم خارج بشود که ما بتوانیم و بگوییم مجلس شورای ملی بتواند بگوید که لایحه‌ای را که از امور داخلی خودش است و مربوط به کارمندان خودش است برخلاف اصول عمل نمی‌کند این است که خواستم عرض کنم که این ماده سه برخلاف اصل و خلاف قانون است و پیشنهاد جناب آقای دکتر دادفر در حذفش کاملاً صحیح است.
نایب رئیس- آقای مرآت اسفندیاری با پیشنهاد حذف و سکوت مخالف هستید؟ (مرآت‌اسفندیاری- بلی) بفرمایید.
مرآت‌اسفندیاری- عرض کنم جناب آقای عمیدی‌نوری پیشنهاد سکوت لطف کرده‌اند و در اظهاراتی که فرمودند فرمودند که بیشتر علاقمند هستند که یک مطالبی را توضیح بفرمایند و واقعاً هم مطالب‌شان مطالب صحیحی بود و بنده یک تحقیقی کردم و متوجه یک نکته شدم که شاید جناب آقای عمیدی‌نوری متوجه نشده باشند این ماده از دو قسمت تشکیل شده است یکی راجع به آن کارمند روزمزد است که باید تبدیل شود و یکی هم انتقال دو نفر کارمند است به دستگاه اداری مجلس شورای ملی در مورد کارمند روزمزد البته نظری آقایان اتخاذ فرمودند و بنده توجه پیدا کردم که چرا این باید خصوصی باشد البته خیال می‌کنم بهتر است که این مطالعه بشود و واقعاً اگر یک مزایایی به کسی می‌دهند عمومیت پیدا کند و اما در مورد انتقال دو نفر کارمند از وزارتخانه‌های دیگر به دستگاه اداری مجلس گویا این دو نفر جناب آقای عمیدی‌نوری کارمند قبلی مجلس بوده‌اند که برای یک کار فنی مخصوصی برای مدت قلیلی به یک وزارتخانه‌ای منتقل شده‌اند (دکتر دادفر- جایش پر شده است الان و مجلس بودجه ندارد) در صورتی که کارمند مجلس بوده‌اند و سوابق خدمت‌شان هم اگر جناب آقای عمیدی‌نوری در مجلس بوده است و برای یک مدتی واقعاً منتقل شده‌اند بنده از حضرت مستطاب عالی استدعا می‌کنم با این سوابقی که عرض کردم در صورتی که کارمند مجلس بوده‌اند با اتتقال آنها موافقت کنید.
دکتر دادفر- اگر کارمند مجلس بوده‌اند هیئت رئیسه می‌تواند دیگر این قانون نمی‌خواهد.
عمیدی‌نوری- بنده فقط پیشنهاد مربوط به ماده سه این لایحه بود نه تمام لایحه
نایب رئیس- به هر حال چون بعد از توضیح پیشنهاددهنده یک نفر مخالف می‌تواند صحبت کند بنابراین باید رأی گرفته شود آقایانی که با پیشنهاد سکوت نسبت به ماده سوم موافق هستند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد حذف ماده سه می‌ماند برای رأی نهایی چون پیشنهاد دیگری نیست ماده چهار مطرح است و قرائت می‌شود.
(ماده چهار به شرح زیر قرائت شد)
به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود ما به‌التفاوت حقوق بازنشستگان و مؤظفین مجلس شورای ملی که ضمن بودجه‌های سالیانه پیش‌بینی شده و می‌شود هر ساله اعتبار آن را تأمین و به ذوی‌الحقوق پرداخت نماید.
نایب رئیس- نسبت به ماده چهارم نظری نیست (اظهاری نشد) چون مخالفی نیست لذا رأی گرفته می‌شود به ماده چهارم آقایانی که با ماده چهارم موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
ماده پنجم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ چهل میلیون ریال از محل درآمد عمومی کشور برای خرید بقیه خانه‌های اطراف مجلس و ساختمان جدید به کارپردازی مجلس بپردازد.
نایب رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- بنده قبل از این که وارد در مخالفت باماده پنجم بشوم لازم می‌دانم که دو نکته را در اینجا تذکر بدهم یعنی با توجه به مذاکراتی که در این چند جلسه راجع به بودجه مجلس شده اولاً این مطلب صحیح است که ما نباید روح یأس و بدبینی را در مردم تقویت بکنیم ولی اگر معایب و نقایصی می‌بینیم باید در اینجا بگوییم این وظیفه ما است و این محل محلی است که هر نماینده‌ای معایب و نقایصی را که می‌بیند باید تذکر بدهد و این تذکر به منفعت مملکت و دولت است زیرا دادن این تذکرات سبب خواهد شد که دولت و مسئولین امور متوجه نقایص و معایب بشوند و در رفع آن کوشش بکنند بنابراین ما از همکاران خودمان که در اینجا مطالب را تذکر می‌دهند نباید تخطئه بکنیم بلکه باید از تذکرات آنها نتایجی برای بهبود وضع بگیریم مطلب دومی که بنده می‌خواستم اینجا تذکر بدهم این بود که تصور نفرمایند آقایان اعضای کمیسیون‌ها که وقتی گزارش به مجلس شورای ملی می‌دهند اگر بعضی از نمایندگان نسبت به آن گزارش‌ها نظری داشته باشند این از باب عدم اعتماد به اعضای کمیسیون‌ها است به هیچ‌وجه چنین چیزی نیست ملاحظه بفرمایید اگر نظر کمیسیون‌ها این طرز بود که باید جزء به جزء به موقع اجرا گذارده بشود و نظر دیگری بحث و یا شنیده نشود بفرموده آقای دکتر امیر حکمت به مجلس داده نمی‌شد و همان طوری اجرا می‌شد مجلس و کار مجلس این است که هر کس نظری در امری دارد بحث بکند شور بکند انتقاد بشود و بعد به رأی اکثریت می‌گذارند اکثریت نسبت به هر مطلبی اظهارنظر کرد قاطع خواهد بود به هر حال بحث و فحص از وظایف و لوازم کار مجلس است اما مطلبی که در ماده ۵ ذکر شده راجع به ساختمان مجلس است در جلسه روز پنجشنبه صحبت شد و گفته شد که این خانه‌هایی که در اطراف مجلس خریداری شده است حد اعلای رضایت فروشندگان را فراهم کرده است می‌خواستم در اینجا تذکری بدهم و آن این است که معامله دو طرف دارد یکی فروشنده است و یکی هم خریدار است خرید از خزانه عمومی مملکت می‌شود (صحیح است) آن پولی که تأدیه می‌شود و داده می‌شود به فروشنده از خزانه عمومی مملکت است یعنی از مالیات‌ها ئیست که از اتمام افراد این مملکت می‌گیرند و این پول‌ها می‌آید در خزانه عمومی جمع می‌شود و خانه می‌خرند برای مجلس بنابراین همان طوری که رضایت فروشنده را در نظر می‌گیرند باید رضایت خریدار هم که در حقیقت جامعه است ملحوظ بشود (صحیح است) پس بهتر این است که همیشه این رویه را تعقیب بفرمایند که خانه‌ای را که می‌خواهند برای مجلس بخرند به قیمت عادله بخرند برای این که هم حقوق فروشنده ملحوظ بشود و هم حقوق خریدار که خزانه عمومی مملکت است همان طور که حقوق یک فرد محترم است فراموش نکنید که حقوق جامعه محترم‌تر است ولی اگر محترم‌تر نباشد اقلاً به قدر حقوق یک فرد محترم است (صحیح است) اما راجع به موضوع ساختمان به طور کلی بنده می‌خواستم عرض بکنم که این موضوع ساختمان به وضع خوبی پیش نیامد ملاحظه بفرمایید مجلس محترم سنا یک دستگاه عمارتی را خریدند به یک مبلغی و بعد بلافاصله کلنگی گذاشته برای خراب کردن آن بنا و یک بنایی را شروع کردند که معلوم نیست چند میلیون تمام بشود از طرف دیگر مجلس محترم شورای ملی هم شروع کرده است در اینجا و یک بنایی را شروع خواهد کرد که ممکن است سی و یا چهل میلیون تومان تمام بشود در صورتی که اگر منظور این بود که برای مجلس ساختمان شود اگر این طور شده بود که در همین جا و در همین بنا و با خریدن این اراضی و داشتن مساحت کافی یک بنایی ساخته می‌شد برای مجلس و از این بنای کنونی هم برای مجلس سنا استفاده می‌شود و این دو مجلس مقئنه هم در یک جا بودند و با هم در تماس بودند کافی بود و همین مسئله هم سبب شده است که در محافل و اجتماعات مردم و غالباً جراید انتقاد کرده‌اند (پناهی- اگر ما خودمان این حرف‌ها را نگوییم آنها نمی‌گویند) اجازه بفرمایید خود جنابعالی هم این مطالب را می‌شنوید (پناهی به خدا این طور نیست ما مجال می‌دهیم که آنها بگویند) عرض کنم اینها یک مطالبی است که در خارج گفته می‌شود و خود آقا هم می‌شنوید چرا انکار می‌کنید ما می‌گوییم که یک بنایی ساخته بشود ما هم امتناعی نداریم از این که بناهای خوبی ساخته بشود ولی می‌خواهیم بگوییم که تمام اعتبار مجلس به ساختمان نیست در دوره اول مجلس جناب آقای حاج عزالممالک اردلان برای بنده تعریف می‌کردند که به عنوان تماشاچی در این مجلس می‌آمده‌اند در یک اطاق همه وکلا می‌نشستند روی زمین ولی کارهایی کردند و خدماتی به مملکت کردند که در هر ۱۴ مرداد که جشن مشروطیت می‌شود از آنها یاد می‌شود کار اول ما این است که بتوانیم یک خدماتی به مملکت بکنیم و یک باری از دوش مردم برداریم که اینها سبب بالا رفتن وضع و اعتبار ما در جامعه می‌شود اما راجع به ساختمان این نکته را باید عرض کنم که وقایعی هم بعد پیش آمده ملاحظه بفرمایید این زلزله و حوادث جنوب و متعاقب آن حوادث مازندران و الان همان طور که امروز جناب آقای نخست‌وزیر در اینجا تذکر دادند حوادث ناگوار و زلزله‌های غرب و در یک همچو موقعی که رئیس دولت می‌گوید بودجه‌ای که سال گذشته تصویب شده است در حدود ششصد میلیون کسر دارد من خیال می‌کنم برای حیثیت مجلس شورای ملی مناسب نباشد که در یک چنین موقعی بیاید و یک پول هنگفتی خرج ساختمان بکند ساختمانی که فعلاً احتیاج و ضرورت فوری ندارد (دکتر عدل- بعداً خواهیم داشت) بعداً جناب آقای دکتر فرصت هم خواهیم داشت اغلب آقایان در روزنامه‌ها می‌خوانند که این مدارس در یک اطاق و خانه‌هایی هست که در آنجا در فصل زمستان بیم خطر می‌رود و مجبور هستند اجباراً درس را تعطیل کنند ما اگر داشته باشیم اول باید مؤسسات فرهنگیان را تقویت بکنیم و بعد مؤسسه بهداشتی و بهداری‌مان را تأمین کنیم و بعد به مؤسسات دیگر بپردازیم بنده معتقد هستم که آقایان محترم موافقت بفرمایند اگر هم باید از این اعتبار استفاده بشود فقط برای خریدن همان خانه‌ها باشد برای این که این وضع دیگر ناقص نباید بشود و بقیه را بگذارید تا در سال بعد ببینیم وضع بودجه مملکت ما وضع حوادث
مملکت چه می‌شود اگر اجازه داد آن وقت آقایان تصمیم بگیرند از حالا تا آخر سال سه ماه بیشتر باقی نمانده است، این یک نکته. نکته دیگری هم هست که بنده در جلسات متعدد حضور آقایان تذکر داده‌ام و در جلسات متعددی که قبل از طرح بودجه شد بسیاری از آقایان نمایندگان محترم برای بنا و ساختمان ابراز مخالفت می‌کردند حالا هم من تصور می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم این نکته را در نظر بگیرید و بودجه مجلس را طوری تصویب بفرمایید که مورد انتقاد در این موقع در خارج از مجلس واقع نشود این بود عرایض بنده
نایب رئیس- آقای عمیدی‌نوری موافق هستید؟
عمیدی‌نوری- خیر مخالف هستم.
نایب‌رئیس- آقای مهندس هدایت بلی
نایب رئیس- بفرمایید.
مهندس هدایت- بنده خیال می‌کنم که برای جناب آقای صدرزاده یک سوء تفاهمی رخ داده باشد چون این ماده مربوط به ساختمان اصلی مجلس نیست شما یک مقدار بنا فرموده‌اید و یک مقدار دیگر مانده می‌گویند برای این که این باغ کج و معوج نباشد تصدیق می‌فرمایید و به علاوه به موجب اجازه‌ای که به هیئت رئیسه مجلس داده‌اید اقداماتی را شروع کرده است خود حضرتعالی وکیل دادگستری هستید اولاً قرارداد امضا کرده‌اید ثانیاً نقشه‌جات آن را به یک عده واگذار کرده‌اید و قرارداد امضا کرده‌اید تعهد قبول کرده‌اید و یک ساختمان کتابخانه در جنوب مجلس شروع کرده‌اید و این ماده مربوط به خاتمه این ساختمان است نه ساختمان اصلی برای مجلس شورای ملی بکنید با دو سه میلیون تومان جناب آقای صدرزاده سرش به هم نمی‌آید این مربوط به این کار نیست این مربوط به ساختمان کتابخانه و خرید زمین‌ها است ملاحظه بفرمایید این را برای روشن شدن حضرتعالی عرض کردم ثانیاً اگر موضوع ساختمان را مورد بحث قرار بدهید بنده در بودجه سال گذشته مجلس شورای ملی عرض کردم که آقایان یک کاری را شروع کنند و یا باید تا حداکثر صرفه‌جویی شود حالا که تصمیم گرفته‌اید در یک دوره‌ای یک عملی را متوقف نمی‌توانید بگذارید پس فردا خرابه‌های تخت جمشید را بگذارید در میان باغ مجلس شورای ملی و این پولی که خرج ساختمان می‌کنید همه‌اش تصور می‌کنید که این پول‌ها هدر می‌رود و این پول‌ها خرج کوره‌پزها و نجار و آهنگر می‌شود و اینها افراد این مملکت هستند (یکی از نمایندگان- مهندسین را نگفتید) خرج مهندسین هم می‌شود چه فرقی می‌کند این مربوط به آن بودجه در این بودجه هم آقایان کارپردازها هیچ راجع به ساختمان عمل نکرده‌اند و اگر بخواهید از لحاظ فنی بحث بفرمایید این ساختمان فعلی معایب و نواقص زیادی دارد یکی جا ندارد و یکی شیروانیش خراب است وسایل و اساسش هم کم است کمیسیون‌ها را که ما تشکیل می‌دهیم جا نداریم برای نشستن و به نظر بنده ماده پنج هیچ مربوط به ساختمان اصل مجلس شورای ملی نیست هر اصلاحی می‌خواهید بفرمایید ولی این را باید تصویب بفرمایید برای خرید خانه‌ها و خاتمه کتابخانه (صحیح است)
نایب رئیس- آقای خلعتبری به عنوان مخالف اسم نوشته‌اند بفرمایید.
خلعتبری- موضوع ساختمان جدید مجلس یعنی آنچه که مورد توجه یک عده هست موضوع صرف چهل ملیون تومان و یا پنجاه میلیون تومان است به طور اختصاصی به ساختمان توجه به افکار مردم هم به نظر بنده تا حدی لازم است عده زیادی انتقاد می‌کنند که مملکت کسر بودجه دارد و مخارجی هست که واجب‌تر است مخارجی هم هست که در آینده باید در نظر گرفته شود مخارج واجب‌تر آنهایی بود که جناب آقای صدرزاده به عرض آقایان رساندند مخارج آینده واجب یک قسمتش همان کمک به کارمندان و مستخدمین دولت و افزایش حقوق مستخدمین دولت است که یک محلی می‌خواهد که یک اعتباری می‌خواهد بنابراین مطلب این است که صرف چهل و یا پنجاه میلیون امسال و سال بعد و هر سالی چهار میلیون یا ده میلیون تومان به وسیله این بودجه مجلس برای یک کاری که فعلاً لازم نیست خلاف اصل است و الا اگر بودجه داشته باشیم و پول هم داشته باشیم خوب ساختمان که ما از لحاظ مملکت نمی‌گوییم بد است ولی حالا از ایتالیا سنگ مرمر آوردن از چک‌اسلواکی آجر آوردن که خوب نیست (مهندس هدایت- آقا ما کی گفتیم ما هم نگفتیم) آقا این ساختمان در شرایط فعلی مصلحت نیست اما کتابخانه ساخته شده و باید تمام شود و تکمیل بشود و خانه‌هایی که باقیمانده است باید خریداری شده و تکمیل بشود بحث ما ساختمان اساسی مجلس است آن را می‌خواهیم که متوقف بشود و از این پول از آن بابت مصرف نشود چون اگر این چهار میلیون تومان برای تکمیل کتابخانه و خرید بقیه خانه‌ها کافی است که ما حرفی نداریم و یک پیشنهادی هم داده شده است که کتابخانه تکمیل بشود و اراضی که باقیمانده خریده بشود و زائد بر آن مصرف نشود یعنی چهار میلیون تومان برای ساختمان اساسی به مصرف نرسد و فعلاً ساخته نشود اما از لحاظ حقوقی یک مطلبی هست و قراردادی که با شرکت‌های مقاطعه‌کاری بسته شده است راجع به ساختمان یکی از آقایان گفتند که ماده‌ای بگذرد که لغو بشود این از اختیار مجلس خارج است یک امر قضایی است و مجلس در امور قضایی حق دخالت ندارد و سابقه بدی می‌شود ولی از نظر بنده اگر مخالفت کردم برای این بود که ساختمانی ساخته نشود مجلس هم مثل همه افراد اگر با کسی قرارداد دارد شامل قوانین کلی مملکت است یعنی اگر خسارت به کسی وارد آورده باید خسارتش را بپردازد و تازه اشکالی هم ندارد فرض کنید که یک کسی بیاید و یک میلیون تومان تقاضای خسارت بکند از لحاظ بودجه مملکت یک میلیون تومان می‌دهیم ولی پنجاه میلیون ساختمان نمی‌کنیم و از لحاظ بودجه مملکت ما چهل و نه میلیون تومان پس‌انداز می‌شود به علاوه زمین‌هایی که خریده‌ایم چند برابر قیمت پیدا می‌کند و بیش از اینها ضرری نمی‌کنید بنابراین بنده عرایضم در کلیات بود و مجلس شورای ملی نباید لایحه‌ای بگذراند که دخالت در قوه قضاییه باشد اگر هم خسارتی وارد آورده باید خسارت را بدهد و ساختمان کتابخانه و خرید این اراضی را تکمیل کند و بقیه را دخالت نکند یعنی منصرف از ساختمان اساسی بشود.
نایب رئیس- آقای بختیار
سلطانمراد بختیار- بنده اولاً می‌خواستم استدعا کنم که آقایان توجه بفرمایند که یا امروز یا در جلسه دیگر وقت بیشتری صرف کنیم که این بودجه تمام بشود البته آقایان در بودجه دولت حرفی ندارند (عمیدی‌نوری- ما با خودمان راجع به ساختمان مجلس صحبت می‌کنیم دولت که نیست ساختمان مجلس صحیح نیست که شصت میلیون تومان خرج بکنیم) اجازه بفرمایید شما صحبت کردید من گوش کردم وحالا من صحبت می‌کنم و شما گوش کنید در سال گذشته بنده کارپرداز نبودم ولی آقایان نمایندگان وکیل بودید آمدید و نشستید و رأی دادید که برای مجلس شورای ملی یک ساختمانی بشود (صحیح است) حالا چه باعث شده است (یکی از نمایندگان- آن وقت آقای سردار تشریف داشتند) بلی آقای سردار فاخر تشریف داشتند و بعد آقایان تشریف آوردید فرمودید که ساختمان مجلس نشود اولاً چه شده است که در ظرف این چند ماهه عقیده آقایان تغییر کرده است (یکی از نمایندگان- آن وقت هم یک عده از آقایان مخالف بودند) اکثریت را عرض کردم (قنات‌آبادی- اکثریت حالا هم همان نظر را دارد) حالا هم هیچ کس اصراری ندارد که ساختمان جدیدی بشود ولی آقایان یک عده‌ای را انتخاب کرده‌اید که بیایند و در ساختمان نظارت بکنند متأسفانه این آقایان به هیچ‌وجه حاضر نیستند که تشریف بیاورند و نظارت بکنند اگر میل دارید که یک قدری کارها پیشرفت بکند یک قدری شانه‌های‌تان را از زیر بار مسئولیت خارج نکنید هم رأی می‌دهید و هم می‌گویید چرا ساختمان می‌شود این کار شما است می‌خواهد یک کسی که انتخاب شده است بیاید و بگوید که آقا ما می‌خواهیم ساختمان بکنیم اقلاً ما بیست جلسه تشکیل داده‌ایم و دعوت کردیم از همکاران بسیار عزیز ما هم هستند و هیچ وقت حاضر نشده‌اند که بیایند و بگویند که ساختمان صلاح نیست و صلاح هست اگر صلاح نیست این آقایان بیایند و ماحرف‌های‌مان را بزنیم و ببینند که حرف ما چیست همه‌اش نباید در جلسات علنی صحبت‌هایی کرد و گفت مردم این طور می‌خواهند آقایان بیایند و بنشینند و این شهامت را داشته باشند که حرف‌شان را بزنند ولی راجع به ساختمان بنده نمی‌گویم که ساختمان بکنیم اختیار ساختمان کردن و نکردن دست آقایان نمایندگان است حالا اگر در این قسمت بنده بهتان عرض می‌کنم بهتر است که از این صغری و کبری‌ها و به جای این که در بودجه مجلس آن یکی بگوید سگ فرستاده‌اند به خارج و کی آمده و ساختمان کجا را کرده است به جای این کار بیاییم و رأی بدهیم که این کار نشود اما اگر خیلی دل‌مان می‌سوزد بانک کشاورزی پانزده میلیون تومان و بانک رهنی ۲۵ میلیون و اجاره منزل برای سازمان برنامه ماهی چهل و پنج هزار تومان چرا کسی اعتراضی نمی‌کند؟ کدام کسی سؤال کرد که چرا این کار را می‌کنید؟ حالا چرا می‌کنید چون این کار بودجه‌اش مال مجلس است و دولت در این کار دخالت ندارد و خلاصه به زلف کسی بر نمی‌خورد (صحیح است- احسنت) حالا با این همه قبول بفرمایید که بنده عرضی ندارم ولی آقایان راجع به ساختمان اگر رأی دادید که ساختمان بشود می‌شود و اگر رأی ندادید نمی‌شود ولی ساختمان کتابخانه را قبل از این که بنده کارپرداز بشوم شروع کرده بودند.
مهندس هدایت- ما یک میلیون خسارت می‌دهیم ولی ساختمان نمی‌کنیم.
سلطانمراد بختیار- باز هم اگر آقایان رأی نمی‌دهند ما یک قراردادی بسته‌ایم با مقاطعه‌کار و باید خسارت مقاطعه‌کار را داد ما باید این مهندسینی که برای ما نقشه کشیده‌اند و با ما قرارداد بسته‌اند و ما تعهد کرده‌ایم باید تعهدات خودمان را انجام بدهیم و زور به مردم نگوییم اما اگر میل ندارید و رد شد بایستی آقایان الساعه تکلیف ما را روشن بفرمایند برای این که این مطلب مهمی است اگر الساعه ما قراردادی بستیم هر روز و هر لحظه بفرمایید که ساختمان بکنید یا نکنید برداشت ما برای پرداخت به مقاطعه‌کار و اجرای تعهدمان درست در نمی‌آید بنده این را عرض می‌کنم که در سال ۳۶ هنوز یک شاهی به اینها پول نداده‌ایم (دکتر
دادفر- کار خوبی کرده‌اید) نه همچو کار خوبی هم نکرده‌ایم.
قنات‌آبادی- هیچ کار خوبی نکرده‌اید.
دکتر دادفر- پول را در مقابل کار باید داد چه کاری کرده‌اند؟
سلطانمراد بختیار- شما که فرمودید از دانشکده حقوق آمده و قانون می‌دانید این چه فرمایشی است می‌کنید؟ حالا اگر بنده که قانون نمی‌دانم این حرف را بزنم یک چیزی است کار را من و شما نباید تشخیص بدهیم باید مهندسین مشاور تشخیص بدهند و اگر میل دارید که این کار بشود این پول فقط خرج خرید خانه‌ها و بدهی مقاطعه‌کار و مهندسینی که برای ما کار کرده‌اند خواهد شد.
نایب رئیس- آقای عمیدی‌نوری مخالف هستید؟
عمیدی‌نوری- بلی
نایب رئیس- بفرمایید عمیدی‌نوری بنده عقیده ندارم جناب آقای سلطانمراد بختیار که اگر مباحثه‌ای در مجلس شورای ملی راجع به اصول و قوانین می‌شود ما این مباحثات را چه له و چه علیه به حساب شخصی و یا حساب خاصی در نظر بگیریم این بیانی که در اینجا شد که در مجلس شورای ملی این همه بحث می‌شود به نظر بنده این هم کمال خوشوقتی است و بایستی سرمشق باشد در قسمت‌های دیگر نه این که بگوییم چرا در بعضی قسمت‌ها بعضی از آقایان اظهارنظر نمی‌کنند و در بودجه مجلس شورای ملی اظهارنظر می‌کنند بنده معتقد هستم مجلس شورای ملی جای بحث است و آقایان باید در قوانین مطالعه کنند و هر کس عقیده خودش را بگوید راجع به ساختمان مجلس شورای ملی و سنا شدیدترین مخالفت‌ها را بنده کردم و پروایی هم ندارم الان هم به همان عقیده باقی هستم و معتقد هستم که در یک مملکتی که ما به این اوضاع و احوال که زندگی می‌کنیم احتیاج به اینگونه ساختمان‌ها نداریم عرض کردم که بنده مجالس مختلف بعضی از کشورها را دیده‌ام هیچ جا را ندیدم یک فضای ۱۰ یا ۱۵ هزار متری را برای مجلس شورای ملی اختصاص بدهند بنده در دهلی مجلس هندوستان را دیدم در یک فضای چند هزار متری سه سالن دارد یک سالن را برای مجلس شورای ملی و یک سالن برای مجلس سنا و وسطش کنگره و در ظرف نیم ساعت ما رفتیم و دیدیم این هست اما ما آمده‌ایم و یک جایی را برای مجلس سنا که عمارتش معلوم نیست که به کجا می‌رود اینجا هم شصت هفتاد میلیون تومان در خارج هم می‌نویسند که برای نقشه مجلس شورای ملی ششصد هزار تومان پول می‌خواهند (یک نفر از نمایندگان- برای ساختمان شصت میلیونی ششصد هزار تومان زیاد نیست) در حالی که آن نقشه قبول نشده و این پول داده شده این خرج‌ها زیبنده نیست چون این حرف‌ها گفته می‌شود چون می‌گویند که اختیار بودجه مجلس شورای ملی چون دست خودشان است این جوری تصویب می‌کنند چون اختیار بودجه به دست خود ما است باید بیشتر موشکافی بکنیم و بیشتر جلویش را بگیریم و این دلیل این نیست که ما اعتماد به آقایان نداریم کمال اعتماد را به کارپردازان و کمال اعتماد را به کمیسیون محاسبات داریم ولی وظیفه‌مان این است که دقت بکنیم و نگذاریم که قوانین ما مخصوصاً قانونی که دست خودمان هست ناقص باشد و بنده با این ماده مخالف هستم و عقیده بنده این است که هنوز بنده نمی‌دانم که برای خرید خانه از اعتبار پارسال خرج شده است آیا تمام ۷ میلیون ریالی که اینجا گذاشته‌اند چقدرش برای خرید خانه است و چند تا خانه است این مهندس ناظر خیال می‌کنم گو اینکه ما اسم‌مان مهندس نیست ولی در این مملکت زندگی می‌کنیم شاید خانه هم ساخته باشیم و شاید هم کار عمرانی کرده باشیم عقل‌مان می‌رسد که هر چیزی یک حسابی و مقداری دارد مجموع این اقلام هم جمع می‌شود این قدر می‌شود (صفاری- یک کمیسیون ناظر هم هست) یک کمیسیون هم هست آقا که مخبر کمیسیون محاسبات هستند توضیح بدهند و به ما بگویند و روشن کنند که این چهل میلیون چقدرش مربوط به خانه است و چقدر برای کتابخانه است و بعد توضیح بدهید که برای ساختمان این کتابخانه مجموعاً برآوردشان چقدر است آیا با این چهل میلیون تومان تمام می‌شود نمی‌شود، کسر دارد؟ سال آینده چیست؟ اینها مسائلی است مهم که باید مجلس شورای ملی در حین تصویب یک همچو ماده‌ای مسبوق و مستحضر باشد اگر دید که این مطابق صرفه و صلاح و بنیه مملکت هست تصویب بکند و اگر دید نیست نمی‌کند بنابراین بنده معتقدم که کارپردازی‌های محترم که کمال علاقه را به آنها داریم و با عرایضی که می‌کنیم کمال حسن نیت را داریم فقط می‌خواهیم کاری برخلاف قانون نکنیم و بنده معتقد هستم که در این ماده به هیچ‌وجه اجازه‌ای برای ساختمان جدید برای مجلس شورای ملی نمی‌دهیم و همین وضع خودمان فعلاً خوب است اگر در آینده انشاءالله پول پیدا کردیم و بودجه‌مان هم متعادل شد این کار را می‌کنیم و ساختمان متناسبی برای مجلس بنا می‌کنیم.
نایب رئیس- آقای دکتر امیر نیرومند موافق هستید (دکتر امیر نیرومند- بلی) بفرمایید.
دکتر امیر نیرومند- البته اکثر آقایان از سوابق امر اطلاع دارند، شاید بعضی‌ها اطلاع نداشته باشند که یک وقت بنا بود سنا بیاید و مقداری از این زمین‌ها را بخرد که یک بنایی بکند بعد هم پیشامدها و اتفاقاتی افتاد که مجلس سنا از این فکر منصرف شد. البته در درجه اول اگر آنها اینجا می‌ماندند و دور هم بودند و احتیاجات هم بهتر مرتفع می‌شد بهتر بود ولی فعلاً چیزی است شده و نمی‌شود گفت که چون آقایان نکردند. عرض کنم که بعد از مدت‌ها در اواخر دوره ۱۸ یا اوایل دوره ۱۹ یک اختیاراتی مجلس داد به هیئت رئیسه و جناب آقای رئیس که بروید و ترتیب این کار را بدهید. آقایان رفتند و نشستند و جلسات متعدد و مکرر تشکیل دادند و به اروپا فرستادند و نقشه گرفتند و یک اقدامات جدی کردند و نصف کارشان را تمام کردند و همه هم موافق بودند که می‌خواهیم. البته دلیلی هم دارد که می‌خواهیم الان که ملاحظه می‌فرمایید این لژها پوسیده است دارد می‌آید پآئین، تحقیق بفرمایید این طاق شکسته است چون تیرآهن که نیست حمال چوبی است، چندی پیش آقای فروهر وزیر دارایی که داشت صحبت می‌کرد اگر نظرتان باشد گچ افتاد پآئین، این طاق شکسته است نمی‌توانیم تعیین کنیم یک سال، شش ماه چهار ماه دیگر عاقبت یک سالن لازم دارید، در تمام ایران یک مجلس است شما هر روز ساختمان‌های سی میلیون و بیست میلیون و ۱۵ میلیون می‌سازید آن وقت مجلسی که در تمام ایران یکی است می‌فرمایید لازم نیست؟ این چهار میلیون هم که مجلس نمی‌سازد این برای اتمام کتابخانه است و برای خریدن این زمین‌ها است. خوب از خریدن این زمین‌ها هم که مجلس ضرر نکرده است البته مجلس که نمی‌خواهد معامله‌گر باشد، دو سه تا خانه دیگر باقی مانده است که بایستی بخرد ولی قسمت ساختمان مجلس که حالا موضوع نیست البته وقتی که جناب آقای رئیس برگردند و مجلس هم موافقت کرد خواهند ساخت و هیچ اشکالی هم ندارد.
نایب رئیس- دیگر مخالفی نیست؟
احمد مهران- بنده اگر اجازه بفرمایید یک توضیحاتی دارم که لازم است به عرض برسانم.
نایب رئیس- اجازه بفرمایید پیشنهادات قرائت شود. توضیح‌تان را بعداً بفرمایید پیشنهادات قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر بینا به شرح زیر قرائت شد)
(مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید ماده ۵ به ترتیب ذیل اصلاح شود.
ماده ۵: به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود که تا مبلغ بیست میلیون ریال از محل درآمد عمومی کشور برای خرید بقیه اراضی اطراف مجلس و تکمیل ساختمان کتابخانه به کارپردازی مجلس بپردازد)
نایب رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- بنده از وضع مجلس و از نظر نمایندگان محترم تشکر می‌کنم و استفاده می‌کنم آقایان معذرت می‌خواهم آنهایی که می‌گویند این پول ممکن است به خرج مجلس نرسد و به خرج جاهای دیگر هم نرسد این صحیح نیست بنده معذرت می‌خواهم مثالی می‌زنم دختر سیدالشهدا را گرفته بودند گوشواره‌هایش را در می‌آوردند و یارو گریه می‌کرد گفتند چرا گریه می‌کنی؟ گفت اگر من در نیاورم یکی دیگر در می‌آورد آقایان این حرف صحیح نیست که اگر ما نکنیم کسی دیگر مصرف می‌کند این خوب نیست شما خودتان را درست بکنید فردا بودجه می‌آید مرد مردانه جلوی آنها را بگیرید نگذارید اسراف و تبذیر بشود نفت را اگر گران می‌کنند هشتاد میلیون دلار خرج کرده‌اند لوله کشیده‌اند که نفت ارزان بشود شرکت نفت ایران و انگلیس چهل میلیون تن نفت می‌داد و در همین میدان سپه دو تا اطاق داشت الان یک عمارت ۱۸ طبقه در تخت جمشید می‌خواهند بسازند و هر کدام یک اتومبیل دارند حقوق‌های‌شان رسیده است به دوازده هزار تومان جناب آقای امیرنصرت اسکندری این که اگر تبذیر می‌شود پس ما هم تبذیر بکنیم این صحیح نیست بیایید از اینجا شروع کنیم، از خودمان شروع کنیم. پارلمان انگلستان هشتاد سال است سر پا است روی تخته‌ها می‌نشینند صندلی‌های‌شان فنر ندارد. اینجا جای‌مان خیلی خوب است این پیشنهاد را بنده کردم که این خانه‌ها خریداری بشود، ساختمان کتابخانه را هم با این پول به اتمام برسانند اگر بیست میلیون کم است ۲۵ میلیون بکنید کتابخانه را درست بکنید وقتی دست‌مان باز شد و بودجه متعادلی پیدا کردیم هیچ کس مخالف ساختمان نیست.
نایب رئیس- آقای مهران با پیشنهادات مخالف هستید بفرمایید. در ضمن یادآوری می‌شود که توضیح در اطراف پیشنهاد چه از طرف مخالف چه موافق نباید از پنج دقیقه تجاوز کند.
احمد مهران- بنده بسیار متشکرم که آقایان انتقاداتی نسبت به بودجه مجلس می‌فرمایند و جناب آقای عمیدی‌نوری فرمودند که شاد و خرم باشید که این انتقادات می‌شود بنده بسیار خرسندم و دلیلش هم این است که مدت‌ها است اینجا نشسته‌ام و بیانات همکاران محترم را در این خصوص شنیدم و هیچ عرضی هم نکردم. اما یک مطلبی دارم که تذکر می‌دهم و آن این است که در این انتقادات مطالب مبالغه‌آمیزی نباید گفته شود چون بعضی از آقایان وقتی که می‌خواهند انتقاد کنند مطالبی می‌گویند که اصلاً در ذهن نویسندگان بودجه و تصویب‌کنندگان این لایحه مطلقاً نبوده است مثلاً گفته شد که به باغبان می‌خواهند رتبه بدهند هیچ همچو قصدی نیست، فضای مجلس را کم کنند و زیاد کنند یا مجلس فلان نقطه دنیا فضایش از اینجا کمتر است این که انتقاد نیست بنده فضای مجلس را که نمی‌توانم لوله کنم و
مقدارش را کم و زیاد کنم کاغذ نیست یک باغی است بسیار دلنشین و باصفا و اسمش هم باغ بهارستان و خانه ملت ایران است (صحیح است) بعد اینجا ضمن گفتار و انتقادات یادمان می‌دهند که قانون یعنی چه و معلم‌شان در دانشکده گفته قانون یعنی چه. این هم یک نوع انتقاد است و نظایر این مطالب بنده یک عمر عادت کرده‌ام به آزادمنشی و دمکرات‌مآبی و همه همکاران محترم هم البته آزادی خواهند و دمکرات اما مطلبی که هست ما در انتقاد باید توجه کنیم یک جملی که به منظور مریدیابی می‌شود گفت نگوییم و انتقاد را به حد اعتدال بکنیم و به آن حد انتقاد کنیم که در ذهن تصویب‌کنندگان این بودجه مثلاً بوده است و الا به طرز مبالغه‌آمیز گفتن یک نوع برخورندگی هم ممکن است داشته باشد در این انتقادات گفته شد که ما از خودمان شروع کنیم ما مجلس را اصلاح کنیم یا چنین و چنان بکنیم در حالی که این کلیات یک نوع کمپلکس برای مجلس می‌آورد هر کس که این صورت مجلس را می‌خواند تصور می‌کند که یک ذنب لایغفری کسی مرتکب شده و دارند جلوی این ذنب لایغفر را می‌گیرند...
دکتر دادفر- آقا در مملکتی که ششصد میلیون کسر بودجه هست پس ذنب لایغفر چیست؟
مهران- بنده مدت‌ها است که فرمایشات جنابعالی را شنیده‌ام حالا هم یک قدری آقا عرایض بنده را بشنوید هر کس حق دارد یک جور فکر کند و افکارش را در قالب الفاظی که صلاح می‌داند بریزد. هم آقا بلد هستید صحبت کنید، هم نطق بنده را خداوند متعال و خالق پروردگار کور نکرده (صحیح است) عرض کنم خیلی معذرت می‌خواهم راجع به این ماده ۳ (بعضی از نمایندگان- ماده ۵) ببخشید ماده ۵ یا راجع به این موضوع تمام مبانی استخدامی مجلس شورای ملی از این گونه سطوری که در قانون بودجه سنواتی نوشته شده است تشکیل شده (بعضی از نمایندگان- آقا این که مطرح نیست) حالا عرض می‌کنم چه مطلبی مطرح است. بنده یک مثالی عرض می‌کنم یادم هست وقتی که دانشگاه را می‌خواستند به ساختمان بیابانی ریگ‌زاری را آمدند خریدند در همین نقطه فعلی خداوند شاه فقید را رحمت کند وقتی مردم و مدعوین روز ۱۵ بهمن ۱۳۱۳ آمدند آنجا همدیگر را نگاه می‌کردند و با این نگاه عمل را به طرز عجیبی تخطئه می‌کردند فرق قضیه این است که آنها آن روز بهمن ۱۳۱۳ را می‌دیدند اما آن مباشران این عمل داشتند سال ۱۳۳۶ را هم می‌دیدند (صحیح است) و حال آن دانشگاه این است تشکیلات آن این است که همه آقایان به بودن یک چنین دانشگاهی در تهران افتخار می‌کنند. وضع مجلس هم حالا همان طور است امروزش را می‌شود دید بیست سی سال دیگرش را هم می‌شود دید الان کیفیت کار مجلس این است که جایی دیوار ندارد و یک عده ساختمان هم وسط اینجا آمده است بالا یک عده‌اش مال مجلس است یک عده‌اش هم مال مجلس نیست و به قول معروف بعضی از این ساختمان‌ها مثل نخود توی شل زردی در وسط فضای مجلس افتاده است فروشندگانش که خیلی اصرار ندارند که با مجلس معامله کنند با اصرار مجلس و ادای توضیحاتی از طرف هیئت رئیسه است که آنها با کمال گذشت و فداکاری می‌گویند که مسکن‌مان را می‌دهیم که بشود جزیی از خانه ملت را و افتخار هم می‌کنیم و اما مطلب از نظر بنده آقای عمیدی‌نوری این جوری که تجزیه و تحلیل می‌شود یک دفعه می‌خواهید یک خانه‌ای برای ملت بنا کنید و بنیان آزادی و آزادمنشی را بریزید فکر می‌کنم یه کوته Cote قضیه این است که بایستی نمایندگان مجلس از این فکر استقبال کنند حالا می‌فرمایید در شرایط خاصی هستیم و پول نداریم بنده عرض می‌کنم در جلسه گذشته گفته شد که ما نظرمان این نیست که ساختمان بزرگ‌تر بسازیم و هیئت رئیسه مجلس چنین تصمیمی اتخاذ نکرده است و نسبت به نقشه ساختمان بزرگ مصمم نیست (جمعی از نمایندگان- ما هم همین را می‌خواستیم) بنابراین ملاحظه بفرمایید توضیخات بنده مشکل را حل کرد وقتی مصمم نیست و نقشه را هم هنوز تصمیم نگرفته است آقایان این قدر اظهار التهاب نسبت به اینکه ساختمان شروع نشود لزومی ندارد آقا این ساختمانی که با بتون آرمه و در شرایط فنی برای این کتابخانه دارد ساخته می‌شود آخر ما از طرفی فرمایشات آقای دکتر شاهکار را گوش بدهیم که می‌گویند رفتم کتابخانه نواقصی داشت و از طرفی یک عده از آقایان دیگر می‌گویند که چرا می‌سازید (بعضی از نمایندگان- کی گفته است آقا) آقایان این ماده ششم که مطرح است (بعضی از نمایندگان- پنجم است) پنجم ببخشید از این ماده ۵ ما دو مقصود داریم یکی این که ساختمان کتابخانه به انجام برسد صورت وضعیت‌هایش به خرج قطعی منظور بشود و همان طور که آقای سلطانمراد بختیار گفتند قبل از این که ما کارپرداز شویم شروع شده است و ما این کار را باید به انجام برسانیم ضمناً هفت، هشت خانه گران‌قیمت است که باید خریداری شود یکیش خانه دکتر جلالی است چند خانه گران‌قیمت دیگر هم هست، قصد این است که این ۴ میلیون تومان اعتبار صرف تکمیل ساختمان کتابخانه و مخارج دیگر ساختمان اگر بشود و خرید خانه‌هایی که هفت، هشت تا است و این کار باید به انجام برسد و ضمناً نرده‌های دور بهارستان به صورت صحیحی گذاشته می‌شود. این محوطه الان چند در به خارج دارد و حفظ و حراستش کار خیلی مشکلی است و هر روز گارد مجلس با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود و کم کم باید اینجا به یک محوطه صحیحی تبدیل شود هیئت رئیسه هم نظرش این است که وقتی اینجا مرتب شد و منظم شد بعد با تصویب خود آقایان دست به ساختمان بزند البته در موقع مقتضی که مملکت یا مشکلاتی نظیر مشکلات فعلی روبرو نباشد در پایان هم عرض کنم که یکی از آقایان راجع به دخالت قوه مقننه و قوه قضاییه صحبت کردند بنده خاطرم هست که در جلسه گذشته عرض کردم ما قرارداد داریم راجع به این قرارداد همان طوری که گفتند باید در شئون قضایی و داوری حل و فصل شود و استدعا می‌کنم که آقایان این قدر نسبت به قضیه و انتقاد چهار ماده بودجه خود آقایان بیش از بنده در وکالت سابقه دارند و سال‌ها به نظایرش رأی داده‌اند گرفت و گیر نفرمایند و مجلس را دچار احساسات و تشنجات لطفاً نفرمایید و خواهش می‌کنم این را تصویب بفرمایید بدهید دست ما برویم به نمایندگی و به دستور آقایان اقدام کنیم و درست کنیم خیلی هم معذرت می‌خواهم از این که تصدیع دادم و حقیقتاً از لطف آقایان و انتقادات آقایان بسیار سپاسگزارم و امیدوارم که این دوره‌ای که ما مأموریت داریم و بنده و آقای شادمان و آقای بختیار به طرزی که آقایان راضی باشند و وضع اداره مجلس تقاضا کند که حسن اداره‌اش در قانون هست که با رئیس مجلس است به طور خوبی تحت تعلیمات ایشان و نواب محترم رئیس ما وظایف خودمان را به نحو خوبی انجام دهیم.
نایب رئیس- آقای صدرزاده موافق هستید بفرمایید.
صدرزاده- عرض می‌کنم حضور محترم آقایان فرمودید اگر انتقاداتی راجع به بودجه می‌شود از محور خودش خارج می‌شود بنده الان یک انتقاد به جایی می‌خواهم از بودجه دولت در اسفند ماه به تصویب رسیده و بودجه مجلس شورای ملی در ماه نهم از سال می‌آید این انتقاد به جا بفرمایید. اگر ما بعضی عرایض را نمی‌کنیم نسبت به همکاران عزیز خودمان جسارت نمی‌کنیم به شرط این که آنها هم نظریات ما را اگر وارد هست قبول بفرمایند (صحیح است) اما راجع به این که بعضی از آقایان می‌گفتند به دولت ما اعتراض نمی‌کنیم آقایان فراموش فرمودند در پشت همین تریبون چند دفعه من به بانک کشاورزی حمله کردم که چرا ۱۴ میلیون خرج ساختمان می‌کنند توجه بفرمایید موضوع کشتیرانی مطرح بود گفتم اگر از این پول بخواهید استفاده عمارت‌سازی بکنید من تعقیب می‌کنم سئوال می‌کنم استیضاح می‌کنم اینها ما وظایف خودمان را انجام می‌دهیم و داده‌ایم اما راجع به عمارت فرمودند همان طوری که فرمودند منظور آن ساختمانی است که ممکن است چهل و پنجاه میلیون خرج بردارد این کار با وضع فعلی مملکت مناسب نیست و برای مردم هم قابل هضم نیست استدعا می‌کنم آقایان متفقاً از این کار صرف‌نظر بفرمایید اما راجع به خرید بقیه خانه‌ها و برای تکمیل کتابخانه آقایان همه موافق هستند و گمان می‌کنم که برای این کارها فعلاً بیشتر از ۲ میلیون تومان ضروری نباشد و اگر ضرورت بیشتری باشد باز هم تقاضا کنید ما تصویب می‌کنیم این نکته خیلی واضحی است و سایر آقایان در همین زمینه پیشنهاداتی کرده‌اند من تصور می‌کنم که آقای مخبر محترم و کارپردازان محترم هم با این نظر موافق باشند این قسمت ماده ۵ تمام می‌شود و اما این که بحث در بودجه به طول کشیده است این را باید در نظر داشته باشید که یک مطلب تازه‌ای در بودجه هست و آن انتقال چاپخانه و روزنامه رسمی است و اینها مطالبی است که ارزش این را دارد که در اطرافش مذاکره و صحبت بشود اما راجع به ساختمان کتابخانه این نکته ناگفته نماند که مورد انتقاد بعضی‌ها است که چرا در قسمت جنوب ساخته شده است چون در ایران محل ساختمان در قسمت شمال است البته آقایانی که در این کار دخالت داشتند توضیحاتی فرمودند هم که فنی نبودیم ولی قانع نشدیم.
نایب رئیس- آقای مخبر کمیسیون فرمایشی دارید بفرمایید.
امید سالار- از مجموع فرمایشات آقایان این طور استنباط می‌شود که همه آقایان تأیید می‌فرمایند که این کار خرید به حق یا ناحق خانه‌ها شروع شده تمام شود و ساختمان نیمه تمام را هم به این صورت فعلی نمی‌شود گذاشت و بنده گمان می‌کنم که این دو میلیون تومان کافی است چون ۹ ماه از سال گذشته و سه ماه بیشتر باقی نیست بنده تصور می‌کنم که کافی باشد و با همین پیشنهادی که آقا فرمودند موافقت می‌کنم و اگر آقایان کارپردازان دیدند که این مبلغ کفایت نکرد در بودجه سال ۳۷ بایستی در دی ماه بیاوریم تأمین می‌کنیم.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقای دکتر بینا در اصل ماده چهل میلیون ریال است اما آقای دکتر بینا درخواست کرده‌اند که بیست میلیون ریال باشد و به این مبلغ تقلیل داده‌اند حالا عین پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر بینا مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد
دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر دادفر و آقای خلعتبری به شرح ذیل قرائت شد)
(پیشنهاد می‌کنم که ماده ۵ به شرح زیر اصلاح شود: ماده ۵ به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود که اعتبار لازم برای خرید بقیه خانه‌های اطراف مجلس و تکمیل کتابخانه مجلس بپردازد.
تبصره- ساختمان جدید مجلس شورای ملی متوقف می‌شود.
نایب رئیس- آقای دکتر دادفر توضیحی دارید بفرمایید.
دکتر دادفر- یک روزی نمایندگان دوره اول و دوم مجلس شورای ملی در این مملکت آمده‌اند روی زمین چمپاته زدند و لایحه استقراض از روسیه را رد کردند ما آمده‌ایم در مملکتی که الان ششصد میلیون اظهار رئیس دولتش کسر بودجه داریم در مملکتی که آقای ابتهاج آمد در جلسه خصوصی گفت که بانک بین‌المللی کمک به ایران را موکول به تعدیل بودجه کرده است ما چهل ملیون تومان تخصیص به ساختمان می‌دهیم این ذنب لایغفر است بنده پیشنهادم چیست؟ پیشنهاد بنده این است که اولاً کتابخانه مجلس شورای ملی تشکیل بشود بقیه خانه‌ها هم خریداری بشود چون خریدن این زمین‌ها به ضرر مجلس نیست هر وقت هم بفروشد پولش می‌ماند اما آن ساختمان اصلی را تا تعدیل بودجه مملکت ما متوقف می‌کنیم (بعضی از نمایندگان- آن در اینجا ازش بحث نیست) بنابراین اگر بحث نیست که بنده عرضی ندارم. پیشنهاد ما این است که این چهار میلیون تومان به کارپردازی برای این منظوری که کارپردازان محترم در نظر گرفته‌اند پرداخته شود ولی دیگر تعهداتی که الان فرمودند از قبیل نقشه‌کشی و کنترات و اینها از این به بعد شود.
نایب رئیس- آقای ارباب
ارباب- آقایان صحبت‌های‌شان را بفرمایند تا بنده عرایضم را عرض کنم مفهوم این پیشنهاد با آن پیشنهادی که رد شد یکی است و هیچ فرقی ندارد ثانیاً اجازه می‌خواهم که یک مثلی بنده قبلاً عرض کنم به قول همشهری آقای دولت‌آبادی یک مؤمنی که سرش مثل بنده مو نداشت تگرگ خورد توی سرش شکست رفت دسته هاون را برداشت آورد رو به آسمان کرد و گفت ای خدا اگر می‌توانی سر دسته هاون را بشکن چرا سر مرا می‌شکنی حالا آقایان میلیاردها می‌آورند توی این مجلس همه را با تکریم و احترام تصویب می‌کنید نفله‌کاری‌هایی که آنجا می‌شود که اگر ما عنوان کنیم به زلف یار برمی‌خورد یکی می‌گوید فلان آقا خوشش نمی‌آید میلیاردها بودجه را تصویب کردید کاخ‌هایی که سر به فلک می‌کشد یکی برای کشاورزی یکی برای بیمه یکی برای چه و برای چه مجلس شورای ملی که معلوم نیست برای ماها که فرصت نمی‌دهد اینجا جایی است که مرحوم صفایی بعد از نطقش رفت و برنگشت معلوم نیست که ما باشیم ما برای خودمان نمی‌گوییم ما برای آتیه این کشور می‌گوییم وضع امروز کشور ما با آن زمانی که چمپاتمه می‌زدند و رأی می‌دادند فرق کرده است ما امروز در روزگار دیگری هستیم و اگر مجلس محترم سنا پنجاه میلیون تومان خرج نمی‌کرد شما هم وسط باغ چمپاتمه می‌زدید اما تا آنها زیر سقف بلور نشسته‌اند که سناتور هستند در یک مؤسسه قانونگذاری آن وقت شما چمپاتمه بزنید. اینجا شخصیت‌های بین‌المللی می‌آیند با شما تماس می‌گیرند می‌آیند به مرکز قانونگذاری اینجا آبروی مملکت است یک بام و چند هوا که نمی‌شود روز اول اگر آقایان برای ساختمان سنا رأی نمی‌دادید برای اینجا هم رأی نمی‌دادید این صحیح بود حالا چطور شده است که وسط کار یقه خودتان را چسبیده‌اید بنده مخالف هستم (احسنت)
نایب رئیس- پیشنهادی که اول از طرف آقای دکتر دادفر رسیده بود تعیین مبلغ نشده بود و اعتبار لازم ذکر شده بود بعداً اصلاح شد حالا آنچه مجدداً نوشته شده است و اصلاح شده است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌شود این طور اصلاح شود تبصره اعتبار چهل میلیون ریال منحصراً برای خرید بقیه خانه‌ها و تکمیل ساختمان کتابخانه استفاده شده بقیه به حساب صرفه‌جویی برود و فعلاً ساختمان اصلی مجلس شورای ملی متوقف بماند.
نایب رئیس- این همان پیشنهاد است با تفاوت این که مبلغ همان چهل میلیون ریال تعیین شده است.
عمیدی‌نوری- یک پیشنهادی هم شده است که به این پیشنهاد با ورقه رأی گرفته شود.
نایب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی شما با این پیشنهاد موافق هستید (بزرگ‌ابراهیمی- مخالف هستم) آقای مرآت موافق هستید (مرآت‌اسفندیاری- مخالف هستم) آقای مهندس هدایت موافق هستید؟ (مهندس هدایت- مخالف هستم) آقای مشایخی موافق هستید؟ (مشایخی- موافق هستم) بفرمایید.
مشایخی- عرض شود که در اطراف بودجه ساختمان مجلس شورای ملی سخنرانی خیلی شده است و بنده تصور می‌کنم که اگر به همین لایحه‌ای که از طرف دستگاه مربوطه تنظیم شده است و به مجلس شورای ملی داده شده است توجه می‌کردیم به هیچ‌وجه من‌الوجوه نیازمند به این بحث و مذاکرات نبودیم زیرا در اصل قانون بودجه که تنظیم شده است اعتبار خواسته‌اند برای تکمیل ساختمان و برای خرید خانه‌هایی که در اطراف این صحن واقع شده است بنابراین پیشنهاداتی که می‌شود که از ساختمان بزرگ خودداری بکنیم مورد تقاضا نبوده است که در اطراف آن بحث کنیم از این جهت بنده معتقدم که همان مبلغ چهل میلیون ریالی که درخواست شده است برای تکمیل ساختمان و برای خرید خانه‌ها که عیناً همان پیشنهاد کارپردازی مجلس شورای ملی و حسابداری است مورد تصویب واقع شود.
نایب رئیس- پیشنهاد شده است که با ورقه رأی گرفته شود قرائت می‌شود.
(پیشنهاد می‌شود که نسبت به این پیشنهاد با ورقه رأی گرفته شود. عمیدی‌نوری. دکتر امیر حکمت. صدرزاده. خلعتبری. توماج. دکتر امیر نیرومند)
نایب رئیس- مطابق آئین‌نامه در صورتی که پنج نفر از حاضرین پیشنهاد کنند که با ورقه رأی گرفته شود با ورقه رأی گرفته خواهد شد. بنابراین به این پیشنهادی که از طرف آقای دکتر دادفر داد شده بود و بعداً از طرف آقای عمیدی‌نوری اصلاح شد با ورقه رأی گرفته می‌شود یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود.
(مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب زیر توسط آقای ثقةالاسلامی (منشی) اعلام و آقایان در محل نطق حاضر شده رأی دادند)
آقایان: قنات‌آبادی. مهندس بهبودی. قوام. دکتر بینا. عدل. صفاری. دکتر دادفر. بزرگ ابراهیمی. مهندس جفرودی. مهندس ظفر. محمودی. دکتر وکیل. مهندس هدایت. پناهی. پردلی. هدی. دکتر امین. دکتر فریدون افشار. قراگزلو. بوربور. امید سالار. صدرزاده. بیات ماکو. ابتهاج. مهندس فروهر. رستم. امیر بختیار. فولادوند. سراج حجازی. مهندس فیروز. اردلان. دولت‌آبادی. مهندس فروهر. مشایخی. احمد طباطبایی. اقبال. ارباب. جلیلی. کورس. فخرطباطبایی. حکیمی. دکتر امیر حکمت. توماج. دکتر نیرومند. برومند. مرآت اسفندیاری. دکتر نفیسی. شادلو. قبادیان. بهبهانی. خلعتبری. عمیدی‌نوری. عامری. دکتر مشیر فاطمی. نصیری. دکتر آهی. اکبر. فرود. افخمی. کشکولی. معین‌زاده. سالار بهزادی. دهقان. دشتی. ذوالفقاری. سلطانی. ثقةالاسلامی. سلطانمراد بختیار.
(آرا مأخوذه شمرده شده بیست و پنج ورقه سفید و بیست و پنج ورقه کبود با اسم و هشت ورقه سفید با اسم علامت امتناع شمرده شد)
نایب رئیس- پیشنهاد تصویب نشد اسامی موافقین- آقایان: بهبودی. بهبهانی. پردلی. دکتر دادفر. افخمی. فرود. قوام دشتی. دکتر فریدون افشار. صدرزاده. فخرطباطبایی. بوربور. دکتر امیر حکمت. حکیمی. کورس. ذوالفقاری. گیو. مهندس فیروز. بیات ماکو. دکتر بینا. توماج. دکتر امین. عمیدی‌نوری. خلعتبری. اکبر.
اسامی مخالفین- آقایان: ثقةالاسلامی. مهندس سلطانی. محمودی. مهندس فیروز. مهندس فروغی. شادلو. قنات‌آبادی. قبادیان. مرآت اسفندیاری. نصیری. فولادوند. دکتر امیر نیرومند. رستم امیر بختیار. اقبال. قراگزلو. مهندس هدایت. دکتر عدل. سراج حجازی. مهندس جفرودی. پناهی. ابتهاج. صفاری. ارباب. دکتر نفیسی.
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع ۸. برگ
عمیدی‌نوری- تا مردم بدانند که کی موافق است و کی مخالف است.
بعضی از نمایندگان- مردم خیلی چیزها می‌دانند.
نایب رئیس- پیشنهاد حذف رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم که ماده ۵ حذف شود.
دکتر شاهکار
نایب رئیس- پیشنهاد دیگری رسیده است به اصل ماده ۵ رأی می‌گیریم اگر تصویب نشد که همان پیشنهاد حذف هم تصویب شده است و اگر تصویب شد دیگر موردی ندارد. آقایانی که بااصل ماده ۵ موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) با ۳۷ رأی تصویب شد
۵- اخطار نظامنامه‌ای آقای مهندس فروهر طبق ماده ۲۸ آئین‌نامه
مهندس فروهر- بنده اخطار قانونی دارم دو ماه است که بنده تذکر دادم که لایحه ازدیاد سرمایه بانک کشاورزی و ساختمانی و رهنی در دستور قرار گیرد به کمیسیون‌بازی افتاده است کشاورزان مملکت نمی‌توانند بیش از این صبر کنند چون دو ماه گذشته است طبق ماده ۲۸ بنده استدعا دارم در اولین فرصت جزء دستور قرار گیرد.
۶- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه و دستور هم بقیه همین لایحه خواهد بود.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی