مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ بهمن ۱۳۳۶ نشست ۱۵۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۵۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه اول بهمن ماه ۱۳۲۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای پردلی
۳- سؤال آقای خلعتبری راجع به راه‌سازی و جواب آقای وزیر راه
۴- سؤال آقای سراج حجازی راجع به ممنوعیت کارمندان از تظاهرات حزبی و جواب آقای وزیر کشور
۵- سؤال آقای امیدسالار راجع به سینماها و جواب آقای وزیر کشور
۶- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارایی راجع به ضرب مسکوک طلا و ارسال به مجلس سنا
۷- شور اول گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به اجازه استخدام کارمندان فنی
۸- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و یک ربع پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه- آقایان: اخوان. دکتر اصلان افشار. سنندجی. جلیلیوند. یارافشار. محمودی. صادق بوشهری. کدیور. تیمورتاش. دکتر هدایتی. اورنگ. قوام. سلطان‌مراد بختیار. قراگزلو. دکتر فریدون افشار. زنگنه. آقایان.
غابین بی‌اجازه- آقایان: اریه. مهندس فیروز. قرشی. مشار. دکتر طاهری. کیکاوسی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: صفاری. ثقه‌الاسلامی. قنات‌آبادی. دکتر عمید. مشایخی. دکتر سعید حکمت. فضایلی.
رئیس- نسبت به صورتجلسه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای پردلی
رئیس- آقای پردلی
پردلی- سؤالی است از وزارت کشاورزی که تقدیم می‌شود.
۳- سؤال آقای خلعتبری راجع به راه‌سازی و جواب آقای وزیر راه
رئیس- سؤالات مطرح است آقای خلعتبری.
خلعتبری- سؤال بنده این است که شنیده شده است راه‌سازی‌های کشور را بعد از قضیه جان مولم در نظر است که به چهار شرکت خارجی دیگر واگذار کنند جناب آقای وزیر راه هم تشریف دارند و می‌دانند که هر موقع یکی از آقایان نمایندگان به ولایات می‌روند اولی چیزی که مردم می‌خواهند راه است (صحیح است) و از هر چیز مقدم‌تر برای مردم راه است (صحیح است) و ما همه خدا شاهد است که از بس به مردم وعده دادیم دیگر روی رفتن شهرستان‌ها را نداریم (صحیح است) (عمیدی‌نوری- ما که مازندران نمی‌توانیم برویم چون راه نیست) بعد هم اخیراً شیوع پیدا کرد و بعد هم معلوم شد که به یک شرکت خارجی راهی واگذار شد آن شرکت سابق که بعد از ۳ سال صرف وقت و ۱۳۰ میلیون تومان گرفتن تازه یک وجب راه هم نساخته در سی سال پیش وقتی راه‌آهن ایران را می‌خواستند بسازند سفارت ایران در پاریس حسب‌الامر اعلیحضرت فقید و دولت وقت برای تحقیق این که چه اشخاصی صلاحیت دارند که نظارت بر راه‌آهن ایران بکنند چندین ماه وقت صرف کردند اعلان کردند در تمام روزنامه‌های اروپا و بعد از ماه‌ها مطالعه و دقت مؤسسه کامیساکس را در آن موقع پیدا کردند و تازه در آن موقع قرار گذاشتند که هر متری مبلغ معینی بگیرد حتی اگر کاری انجام نمی‌شد کامپساکس پولی نمی‌گرفت ولی بعد از ۳۰ سال بین ما و جان مولم قراردادمان این بود که هر قدر می‌خواهند بیاورند هر قدر حقوق به اشخاص می‌خواهند بدهند هر قدر می‌خواهند خرج بکنند از طرف سازمان برنامه و وزارت راه نمایندگی خرج کردن دارد و به همین جهت حقوق‌های ۵ هزار تومان می‌داد در اروپا هر کس بیکار بود سراغ جان مولم را می‌گرفت که بیاید به ایران حقوق بگیرد و نتیحه این شد که دیدید و این طرز کار و عمل و اعتماد وافر به مهندسین و افراد خارجی و بدبینی بدون جهت نسبت به مهندسین و افراد ایرانی سبب شد که ۱۳۰ میلیون تومان ضرر کردیم بنده سؤال می‌کنم حالا که ما وسایل کار و ماشین‌آلات حاضر و در اختیار مقاطعه‌کارهای خومان داریم و ۳۰ سال است ورزیده هستند برای کار چرا کار را به آنها نمی‌دهید؟ آقا ما در کشور خودمان مهندسین ورزیده فراوان داریم و سابقاً می‌گفتند این مهندسین ایرانی نمی‌توانند کار کند ولی خوشبختانه ثابت شد در این دو سه سال کارهایی که مهندسین ایرانی کرده‌اند به نتیجه رسیده راه‌آهن ساختند پل‌ها ساخته شده این کارخانه‌های سیمان را بیشتر مهندسین ایرانی نصب کرده‌اند (صحیح است) عرض کنم خود ما بهترین مهندسین را داریم بدون اغراق در همین مجلس خودمان مهندسین خوبی داریم که بزرگ‌ترین مهندسین نقشه‌کشی و معماری و راه‌سازی هستند که در اینجا تشریف دارند (صحیح است) با داشتن یک کادر صحیح مهندسین فنی و داشتن کارگر در کشور خودمان چه جهت ایجاب می‌کند باز بیاییم اختیار خودمان را به دست شرکت‌های خارجی بدهیم و بعد اگر اختلاف پیدا کردیم برویم دیوان سوئیس و داور خارجی بیاید در اختلاف ما با آنها رسیدگی کند این است که بنده به این جهت بود توضیحاتی عرض کردم نمی‌دانم اگر صحت ندارد آقای وزیر راه توضیح بدهند و اگر هم صحت دارد باز در تکمیل عرایضم عرایضی خواهم کرد (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای وزیر راه وزیر راه (سرلشگر انصاری)- جناب آقای خلعتبری راجع به یکی از مسائل اساسی و حساس وزارت راه و شاید تمام کشور سؤالی فرمودند که جواب عرض می‌کنم به طوری که ایشان فرمودند و قطعاً ما همه آقایان محترم مستحضر هستند امروز پیشرفت اقتصادیات و اجرای برنامه‌های عمرانی کشور بستگی تام به وضع شبکه مواصلات دارد اضافه نمودن میزان محصولات کشاورزی یا استخراج معادن بدون توجه به وضع راه نتیجه نمی‌تواند داشته باشد حتی برای ساختن مدارس و درمانگاه هم راه ضروری تشخیص داده شده است بنابراین بنده اجازه می‌خواهم برای روشن شدن مطلب توضیحات کافی به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم و از این که اوقات گران‌بهای مجلس شورای ملی را تضییع می‌کنم معذرت می‌خواهم. قبل از شهریور ۱۳۲۰ احداث راه‌ها و راه‌آهن به سرعت پیشرفت می‌کرد و تقریباً شبکه مورد احتیاج کشور طرح‌ریزی و در دست ساختمان بود متأسفانه به علت پیشامد جنگ ساختمان راه‌آهن‌ها تعطیل و اعتبار لازم برای راه‌سازی و یا نگاهداری راه‌های کشور واگذار نگردید نتیجه سازمانی با زحمت فراوان به وجود آمده بود متلاشی شد در وزارت راه چند نفر مهندس باقی ماند و یک عده عمله هیچ گونه وسایلی برای نگاهداری راه‌ها تهیه نشد به قسمی که نگاهداری راه‌های کشور مشکلی ایجاد نمود این موضوع تا بعد از ۲۸ مرداد ۳۲ کم و بیش ادامه داشت.
تا این که در برنامه ۷ ساله دوم کشور اعتباراتی برای تکمیل راه‌آهن‌های به اتمام و ساختمان راه‌ها پیش‌بینی شد در آن موقع این بحث پیشامد کرد که ما برای ساختن این راه‌ها باید متوسل به مهندسین خارجی مهندسین مشاور خارجی و مقاطعه‌کارهای خارجی بشویم یا این که راه‌حل دیگری هم موجود می‌باشد بنده همیشه معتقد بوده و هستم در صورتی که به مهندسین ایرانی توجه بشود و وسیله کار در اختیارشان قرار گیرد و با ابزار بسیار خوب که در اختیار دارند و آن همه کارگر زحمتکش و فداکار و قانع ایرانی است به طور مسلم توفیق حاصل خواهند کردند (صحیح است- احسنت) کما این که در ظرف این چند سال اخیر با وجود سازمان ناقص و مشکلات مالی فراوان که داشتیم مهندسین ایرانی موفق شدند راه‌آهن شاهرود و مشهد را به طول ۵۰۰ کیلومتر ریل‌گذاری کنند و مورد بهره‌برداری قرار بدهند همچنین در خط آذربایجان بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر ریل‌گذاری شده است و در این تاریخ بیش از سه کیلومتر باقی نمانده که امیدواریم تا بیست و پنجم این ماه تمام شود و این خطی که اتمامش مورد توجه همه آقایان نمایندگان محترم و افراد کشور ایران است (صحیح است) خاتمه پیدا کند (مهندس فروهر- تونل‌ها و پل‌ها به وسیله مهندسین ایرانی ساخته شده) در این احداث راه‌ها طبق فهرستی که حضور آقایان نمایندگان محترم تقدیم شد و مطالعه شد ملاحظه می‌فرمایید که در ظرف سه سال بیش از ۲۶۵۸ کیلومتر راه ساخته شده ۳۳ پل بزرگ به وجود آمده چندین هزار پل متوسط و کوچک احداث شده و بیش از ۰۰۰/ ۲۲۱/ ۲ متر مربع از راه‌های کشور آسفالت شده دیگر با این ارقام بنده لازم نمی‌دانم توضیح بیشتری عرض کنم که مهندسین ایرانی می‌توانند راه بسازند راه ساخته‌اند موجود است ممکن است یک ایراد گرفته شود که این راه‌ها و این کارها که شد صد درصد بی‌عیب نبوده بنده قبول دارم ولی استدعا دارم در این جداولی که تقدیم شده ملاحظه بفرمایید که با صرف چه مبلغ پول و در چه شرایط مشکلی این کار انجام شده است اگر چنانچه درست دقت شود خدمتی که مهندسین و کارگران ایرانی در ظرف این مدت انجام داده‌اند به خوبی روشن می‌شود اما نکته اساسی که می‌خواهم به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم این است که با پیشرفت علم و صنعت هیچ وقت ما نمی‌توانیم بگوییم از کمک فنی ممالکی که در زمینه راه‌سازی پیشرفت‌های مهمی کرده‌اند بی‌نیاز هستیم نه تنها ما بلکه امروز ممالکی که از لحاظ صنعتی پیشرفت‌های عظیمی کرده‌اند در پاره‌ای موارد خود را محتاج به متخصصین سایر کشورها می‌دانند به نظر بنده راه‌حل صحیح همان راه صحیحی است که قبل از شهریور ۱۳۲۰ انجام می‌شد مطابق آماری که در فروردین ۱۳۲۰ داریم در وزارت راه در حدود ۷۶ نفر مهندس تکنیسین و حتی سرکارگر خارجی وجود داشت ولی اینها مهندسین مشاور نبودند اینها مستخدم دولت ایران بودند (صحیح است) برای یک مدت معین و برای یک کار شخصی استخدام می‌شدند از روزی که می‌آمدند یک نفر مهندس ایرانی با آنها کار می‌کرد آن دقیقه‌ای که معلوم می‌شد که مهندس ایرانی می‌تواند همان کار را انجام بدهد به خدمت آنها خاتمه داده می‌شد و کار واگذار می‌شد به ایرانی بعد از بعد از ۲۸ مرداد در راه‌آهن ملاحظه شد که کارخانه‌جات ما احتیاج به چند نفر متخصص دارد برای تعمیرات و اصلاحات کارخانه‌جات و لکوموتیوها یک تعداد لکوموتیوهای دیزل سفارش داده شده بود که آشنا نبودیم برای مدت خیلی کوتاهی چند نفر مهندس خارجی با ضمانت راه‌آهن آلمان استخدام کردیم آمدند یک عده را تعلیم دادند کارشان که تمام شد مرخص شدند رفتند و کار واگذار شد به مهندسین ایرانی و امروز خوشبختانه تمام لکوموتیوهای دیزل به وسیله مهندسین ایرانی تعمیر و نگاهداری می‌شود در مورد سؤال دوم جناب آقای خلعتبری که آیا صحت دارد برای راه‌سازی‌های کشور با شرکت‌ها و اشخاص خارجی وارد مذاکره شده‌اند بنده هم شنیده‌ام در نظر گرفته شده است از چهار یا پنج شرکت خارجی به منظور نظارت در راه‌های کشور دعوت شده است با تجربیاتی که در ظرف ۳ سال حاصل شده بود به سازمان برنامه پیشنهاد کردیم همان اقدامی که از طرف کشور ترکیه به منظور احداث و نگاهداری راه‌ها به عمل آمده در کشور ما هم صورت بگیرد و به طوری که استحضار دارید ترکیه در چند سال قبل از این اقدام به اصلاح راه‌های خودش کرد و امروز دارای شبکه راه‌های بسیار خوبی است این راه‌ها به وسیله مهندسین کشور ترکیه شناخته می‌شود و نگاهداری می‌شود و به هیچ‌وجه احتیاج به مهندسین مشاور و حتی مهندس خارجی برای تهیه پروژه‌ها و اجرای پروژه‌ها نیستند ما هم با همان برنامه می‌توانیم به نتیجه برسیم منطق بنده هم این است جناب آقای خلعتبری که راه‌سازی را از راهداری نمی‌شود تفکیک کرد موقع جنگ آمدند چند صد کیلومتر راه آسفالته ساختند ولی چون به هیچ‌وجه وسایل برای نگاهداری این راه‌ها مهیا نبود به فاصله مدت کوتاهی خراب شده و البته این حمل و نقل بی‌قاعده‌ای هم که در جاده‌های ما هست کمک زیادی بر خرابی راه‌ها کرد که البته نبایستی این تجربیات را تکرار کنیم بنده خوشوقتم به عرض آقایان برسانم که در این مدت کوتاه برای دوازده استان وسایل مکانیکی تهیه شده است و با توجهی که آقایان محترم نسبت به تصویب لایحه تقدیمی وزارت راه در مورد استخدام تکنسین و کارگر فنی و تعدادی مهندس فرموده‌اند امروز به تعداد لازم راننده تحت تعلیم قرار گرفته است و در نقاطی که این کار شده نتیجه‌اش بسیار مطلوب بوده است بنده اطمینان دارم که با مختصر توجهی به وضع زندگی مهندسین ایرانی که با جان و دل به کشورشان خدمت می‌کنند مشکل راه‌های کشور حل خواهد شد و در خاتمه عرایض وظیفه دارم از توجهی که جناب آقای خلعتبری همواره نسبت به مهندسین و کارکنان وزارت راه فرموده‌اند و با بیانات خودشان از پشت تریبون مجلس شورای ملی وسیله تشویق و دلگرمی آنها را فراهم کنند سپاسگزاری کنم.
رئیس- آقای سراج حجازی از آن بالا به پایین صحبت نفرمایید.
سراج حجازی- یادداشت می‌دهم می‌فرمایند یادداشت ندهم؟
رئیس- نظم مجلس را رعایت کنید، آقای خلعتبری
خلعتبری- بنده خیلی خوشوقت هستم که آن چیزی را که نمایندگان محترم همیشه تأیید می‌فرمودند امروز جناب آقای وزیر راه هم بالصراحه تأیید کردند یعنی این که ساختن راه‌های ایران در قدرت دستگاه‌های فنی و مهندسین و کارمندان فنی ایرانی هست و احتیاجی برای ارجاع سازی‌های ایران به مهندسین مشاور خارجی نداریم (صحیح است) (مرآت اسفندیاری- پس جان مولم چه کاره بود؟) آن عمل شده‌ای است مسئله دومی که باز خود تذکر دادند این است که باز من حرفی با این که معتقد هستم ما مهندس داریم ولی راه‌سازی‌های زیادی داشته باشیم که با زیادی حجم کار نتوانند عده کافی ایرانی در اختیار وزارت راه بگذارند در آن صورت همان طور که سابقاً مرسوم بود استخدام مهندسین خارجی که تحت وزارت راه کار بکنند برای همان کار اساسی کنید این به نظر بنده اشکال ندارد این که آن فرق دارد با پورسانتاژ اساس پوسانتاژ یک اساسی است که از لحاظ اقتصادی هم به ضرر مملکت است و ممالکت دیگر با بودن مهندس و کارمند فنی و کارگر ممکن نیست که بگذارند به یک نفر خارجی دیناری نفع برسد و ما حقیقتاً اگر بخواهیم کارهای راه‌سازی خودمان را به مهندسین مشاور خارجی مراجعه کنیم نه فقط به طبقه تحصیلکرده کشور لطمه زده‌ایم و آنها را محروم و مأیوس کرده‌ایم و نه فقط برنامه‌های خودمان را به عقب انداخته‌ایم برای این که خارجی دلش به حال ما نمی‌سوزد منفعت می‌خواهد و اگر ما بتوانیم خارجی که تحت اختیار خودمان باشد با حقوق ماهانه استخدام کنیم صد درصد به نفع ما است در اداره راه‌آهن در ظرف این دو سه ماه اخیر وزارت راه و جناب آقای وزیر راه دقت کردند مراقبت کردند با چند نفر آلمانی وضع آنجا را به صورت فعلی در آورد که ملاحظه می‌فرمایید نسبت به گذشته چقدر تفاوت دارد این مهندسینی که ماهی پنج شش هزار تومان بیشتر نمی‌گیرند راه‌آهن را ساختند تکمیل کردند اداره کردند بنابراین این مسئله پورسانتاژ در راه‌سازی و دادن اختیار راه‌سازی ایران به دست شرکت خارجی برای یک مرتبه و برای همیشه باید تمام شده باشد (صحیح است) و نباید واگذار کرد مخصوصاً این که جناب آقای وزیر راه تشریف آوردند اینجا این مراتب را تصدیق کردند من از ایشان تشکر می‌کنم که با صراحت این مطلب را فرمودند و عمل را کرده‌اند حالا اگر بین دستگاه‌های مختلف مملکت اختلاف‌نظر هست بنده الان به آقای وزیر راه ارائه طریق می‌کنم عرض کنم در همان قانون سازمان برنامه ماده ۱۰ قسمت دوم عملیات راه‌سازی را ذکر می‌کند و می‌گوید در مورد عملیات راه‌سازی این است پیشنهاد انتخاب سازندگان و مقاطعه‌کاران توسط مهندسین مشاور به عمل آمده و پس از تصویب سازمان برنامه قرارداد انجام کار با موافقت سازمان برنامه تهیه و به امضای دستگاه دولتی منعقد می‌شود خوب شما دولت هستید این کار را نکنید امضا
بکنید اگر آوردند بنابراین بنده قطع دولت نظر شما را تأیید می‌کند اگر آوردند و گفتند امضا بکنید شما نکنید شما وزیر راه هستید بنده یک راه خوب جلوی پای شما می‌گذارم راه منزل تشریف ببرید منزل بنشینید همیشه محترم هستید دیگری هم امضا نخواهد کرد آن وقت سازمان برنامه تکلیف خودش را می‌فهمد بنابراین مسئله راه‌سازی کشور آقایان نمایندگان حل شده است بنده در پشت این تریبون می‌گویم که راه‌سازی باید به دست ایرانی‌ها شود و باید در اختیار خارجی‌ها قرار بگیرد.
۴- سؤال آقای سراج حجازی راجع به ممنوع بودن کارمندان از تظاهرات حزبی و جواب آقای وزیر کشور
رئیس- آقای سراج حجازی
سراج حجازی- بنده هنگامی که سؤال خودم را تقدیم مجلس کردم توضیحاتی از موضوع سؤال دادم و مطالبی به عرض نمایندگان محترم رساندم که در صورتجلسه منعکس است و آقایان مطلع هستند خلاصه مطلب بنده این بود که برای کارمندان دولت در مشارکت در مسائل سیاسی قانون اساسی حقی قائل شده و سلب حق قانونی مجوزی ندارد و البته بنده قصد لجاج و احتجاج هم نداشتم و می‌خواهم مطلبی روشن بوشد تا دولت‌های آتیه هم تکلیف خود را بدانند و امیدوارم با توضیحاتی که خواهند داد و قضاوتی که مجلس خواهد کرد رویه ما هم روشن بشود.
رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور (دکتر جلالی)- راجع به سؤالی که جناب آقای سراج حجازی فرموده بودند در یکی از جلسات اخیر مجلس شورای ملی جناب آقای نخست‌وزیر یک بیاناتی کردند و تصور می‌کنم اغلب آنها مورد تأیید نظر آقایان بود چون سؤال مطرح است بنده اکتفا می‌کنم به جزئی تشریح به طوری که آقایان استحضار دارند سازمان‌های دولتی و کارمندان کشوری تابع مقرراتی هستند که تمام آنها به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و ابلاغ شده و باید مطابق آن دستورات و مقررات انجام وظیفه کنند و نظریه‌هایی که از طرف احزاب هست وقتی می‌تواند مورد عمل واقع شود که اکثریتی در مجلس موجود باشد و آن نظریات به صورت قانونی دربیاید و ابلاغ بشود و بعد از طرف کارمندان اجرا بشود قبل از این امر ممکن است یک نظریه‌ای بسیار صحیح و بسیار خوب هم باشد ولی هنوز جنبه قانونی پیدا نکرده باشد این بخش‌نامه‌ای که جناب آقای نخست‌وزیر صادر فرمودند این بود که کارمندان دولت در موقع انجام وظیفه هیچ وقت نبایست مبادرت به امور حزبی بکنند و با نظرات حزبی خودشان را در امور اعمال بکنند ولو این که این نظریات بسیار صحیح باشد زیرا این مطالب وقتی می‌تواند به مورد اجرا گذاشته شود که به صورت قانون در آمده باشد از این لحاظ من تصور می‌کنم که این بخش‌نامه نه فقط نباید مورد ایراد واقع بشود بلکه بسیار به جا است برای این که اینجا هیچ نظری از این که چه حزبی این کار را انجام بدهد در بین نبوده بلکه این بوده است که کارمند دولت در حین انجام وظیفه می‌بایستی تابع مقررات باشد و وظیفه خودش را انجام بدهد ولی در خارج از محوطه اداری آزاد است که هر کاری می‌خواهد بکند و مؤید این نظر بنده قسمت اخیر بخش‌نامه است که می‌خوانم می‌گوید اکیداً ابلاغ می‌شود که کارمندان در ساعات مقرر اداری و در محیط کار به هیچ‌وجه حق ندارد هیچ گونه اقدام و فعالیت حزبی بنمایند و عقاید سیاسی خودشان را در انجام وظایف خود منعکس و وارد سازند تصور می‌کنم که اگر خود آنها هم بودید هر نظری داشتید یک چنین بخش‌نامه‌ای صادر می‌کردید و می‌بایستی در هر کشوری کارمندان تابع مقررات قانون باشند و به هیچ‌وجه دولت در نظر ندارد که ممانعت از فعالیت‌های حزبی بشود ولی خارج از دستگاه اداری و خارج از ساعات اداری هر کس آزاد است در خارج از ساعات اداری هر فعالیتی که تطبیق با مقررات بکند بکند ولی در محوطه اداری باید تابع مقررات قانونی باشد.
رئیس- آقای سراج حجازی
سراج حجازی- بنده بسیار خوشوقتم که جناب آقای وزیر کشور روح عرایض بنده را تأیید فرمودند ما هم همین عقیده را داریم که کارمند در حین انجام وظیفه نه از این جهت که اعمال و افکار حزبی باعث تشتت است بلکه از این جهت که وقتش را طبق قراردادی فروخته است و این معامله رسمی است از این معامله حق ندارد تجاوز کند این مطلبی که جناب آقای وزیر کشور فرمودند ما هم حرفی نداریم و رویه‌ای هم برای دولت‌های آینده هست که افکار حزبی خودشان را داشته باشند نهایت در موقع و ساعات کارهای اداری باید به کارهای اداری مشغول شوند (صحیح است) نه از لحاظ این که افکار حزبی اصولاً باعث تشتت است افکار حزبی باعث تشتت نیست بلکه باعث تقویت حکومت و دولت است آنچه مانع از این امر است این است که وقت خودش را طبق قراردادی قبلاً به دولت فروخته است (صحیح است).
۵- سؤال آقای امیدسالار راجع به سینماها و جواب آقای وزیر کشور
رئیس- آقای امیدسالار
امیدسالار- بنده قبل از این که وارد موضوع سؤالی که کرده‌ام بشوم از همکاران محترم اجازه می‌خواهم که یک موضوع کلی و اساسی راجع به سؤالات نمایندگان و جواب‌هایی که از طرف دولت تهیه می‌شود عرض کنم با صد افسوس مدتی است که سؤال نماینده و جواب دولت یک طرز خاصی را به خودش گرفته است یعنی وقتی که به نظر یک نماینده موضوعی می‌رسد که برخلاف عدالت یا قانون جریان دارد برای این که تذکر بدهد که از این جریان جلوگیری نماید سؤال می‌کند دولت هم سؤال‌ها را به اداره مربوطه می‌فرستند آنها هم مثل یک مدعی علیه که به مدعی جواب می‌دهد یک جوابی را خیلی خشک و اداری تهیه می‌کنند و به دست وزیر می‌دهند و وزیر هم می‌آید اینجا و از پشت تریبون این جواب را که مطالبش پیشاپیش تهیه شده است قرائت می‌کند مثل یک لایحه می‌خواند و وقتی که خواند و از پشت تریبون رفت پایین وظیفه خودش را انجام یافته تلقی می‌کند و می‌گوید تمام شد سؤالی یک نماینده‌ای کرد و من جواب دادم بنده می‌خواهم امروز به دولت دکتر اقبال که اکثر افراد این دولت‌مردان لایق و شریف و درستی هستند پیشنهادی بکنم حالا که قرار است دولت بیش از پیش کار بکند تصمیم بگیرید که این رویه خشک را ادامه ندهید نماینده مطلبی را که به نظرش رسید و سؤال می‌کند از دولت موضوع یا حق و حقیقت است یا مبتنی بر یک سوءتفاهمی است وقتی این سؤال از طرف مجلس شورای ملی به وزارت مربوطه فرستاده شد به نظر بنده بهتر است که وزیر موضوع را شخصاً رسیدگی کند اگر چنانکه مبتنی بر یک سوءتفاهمی است بیاید اینجا و رفع این اشتباه را بکنند که یک اشتباهی بوده است و رفع شده است و اگر واقعاً تصدیق داشت که یک عملی برخلاف حق و حقیقت یا برخلاف قانون و عدالت جریان دارد صمیمانه جلویش را بگیرد یعنی ثابت بکند که به این حرف و تذکر دوستانه مجلس یا مجلسیان یا وکلا ترتیب اثری داده و الا از این که آقا بیایید اینجا و جواب را بخوانید نتیجه‌ای ندارد و بعد هم وکیل بگوید من قانع نشدم و عکس‌العملی که مجلسین نشان دادند همین تشکیل کمیسیون تحقیق بود که مراجعه بدهند به آنجا بعد هم آن طور که دیدیم ایجاد کدورتی بین قوه مقننه و قوه مجریه بشود اگر چنانچه تصمیم بگیرید از امروز این رویه‌ای که عرض کردم در پیش بگیرید و جواب حقیقی به سؤالات داده شود اشکالی دیگر پیش نمی‌آید سؤالی که بنده کردم راجع به وضع سینماهای پایتخت است آقایان می‌دانند که در مملکت ما هنوز وسایل تفریح و آرامش خاطر و تسکین اعصاب مثل سایر ممالک مترقی فراهم نبوده و متأسفانه در دسترس عموم نیست و سینما تقریباً یگانه وسیله ارزان و مناسبی است که در دسترس طبقه دوم و سوم و قسمتی از طبقه اول است خوب این سینماها اگر چنانچه خوب اداره بشود فیلم خوب نمایش داده بشود این وسیله‌ای مثل یک کلاس تربیتی و اگر چنانکه فیلم‌های بد نشان داده شود جز این که سطح فکر و اخلاق جوان‌های ما که ما به امید کشور هستند پایین برود هیچ نتیجه‌ای ندارد (صحیح است) ملاحظه فرموده‌اید که در مجلس محترم سنا هم راجع به این موضوع تذکری داده شده است و بنده از آقای ذوالفقاری که متصدی قسمت رادیو و مطبوعات هستند تعجب می‌کنم که مثلاً جلوی روزنامه‌ها را به عنوان صور قبیحه که چرا فلان عکس را می‌گیرند چاپ می‌کنند خوب آقا این درست است این صور اگر قبیحه است چرا از سینماها که محل مسیر مردم توی خیابان‌ها و جلوی چشم زن و بچه شما گذاشته‌اند جلوگیری نمی‌کنید اگر بد است چه فرق می‌کند چه توی روزنامه ببینند چه کنار خیابان الان آقایان توجه فرموده‌اند که در سینما هم آرتیستی که لخت‌تر باشد و آن نقاط مگو را بیشتر در معرض تماشای چشم‌های حریص بگذارد آن آرتیست‌تر و فیلم بهتر است که برای طبقه جوان ما واقعاً خطرناک است بنده در اینجا یک قصه یادم آمد یک پادشاهی به شکار رفته بود در زمان قدیم از اطرافیانش دور افتاد فقط وزیرش همراهش بود تا عصری تاخت و تاز کرد و به جایی نرسیدند بالاخره عصری خسته و رنجور به وزیر گفت از شکار امروز می‌خواهم برای من یک خوراکی تهیه کنی و بیاوری ولی می‌خواهم بهترین اعضایش را برای من بیاوری وزیر که مردی دانشمند بود رفت قلب و زبان را آورد بعد گفت برو بدترین اعضایش را بیاور باز رفت زبان و دلش را آورد پادشاه تعجب کرد به وزیر گفت چرا هر دو دفعه زبان و دل را آوردی وزیر گفت برای این که دل و زبان اگر منزه باشد بهترین اعضا است و اگر ناپاک و کثیف باشد بدترین اعضا است و من می‌خواهم عرض بکنم که مثل همین مثال چنانچه فیلم خوب نمایش داده شود بهترین وسیله آموزش و وسیله تفریح ارزان و مناسبی است که همه می‌توانند استفاده بکنند و اگر فیلم‌های لخت‌ترین و چاقوکش‌ترین و جنایتکارترین و دزدترین اشخاص باشد بچه من و جنابعالی هم یاد می‌گیرد بشر می‌دانید مقلد است و من اطمینان دارم که در همه خانواده‌ها بعضی پسرهایی و دخترهایی هستند که چیزهایی از سینما یاد گرفته‌اند که در زندگی و وضع خودشان تقلید کرده‌اند بنده پیشنهاد می‌کنم جناب آقای وزیر کشور هنوز وارد موضوع سؤال نشده‌ام اگر آقا حاضر هستید به جای آن چیزی که به دست‌تان داده‌اند و می‌خواهید بخوانید بنده
در خدمت ایشان می‌رویم آیین‌نامه‌ای که وزارتخانه خودشان نوشته است در دست است سینماها را بازدید می‌کنیم می‌بینیم آیا منطبق با آیین‌نامه‌ای که خودشان تهیه کرده‌اند هست یا نیست دستور اصلاحش را بدهند بنده نه تنها از پشت تریبون اعلام می‌کنم که قانع شدم بلکه اظهار تشکر می‌کنم و اگر چنانچه وضع به همین منوال باشد بنده با کمال همراهی که با دولت دارم و از وکلای صد درصد موافق هستم به شما قول می‌دهم که مجدداً به صورت سؤال بلکه به هر صورتی که میسر باشد تا حصول نتیجه این قضیه را تعقیب می‌کنم.
رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور- نماینده محترم در اول صحبت‌شان فرمودند که وقتی سؤالی از دولت می‌شود ادارات مربوطه جوابی تهیه می‌کنند و وزرا می‌آورند این البته از لحاظ اصول اداری صحیح هم هست و باید این طور باشد برای این که وقتی سؤالی می‌شود منطبق با یک قسمتی از ادارات است که آن اداره با آن قسمت از هر جهت وارد است و بایستی سؤالی نزد رئیس آن قسمت برود و جواب تهیه بکند و اظهارنظر بکند برای این که مسئولیت در آن قسمت با او است و وزیر هم همیشه بایستی نظر دستگاه‌های خودش را مدنظر بگیرد و اما این جواب‌هایی که داد می‌شود بدانید بدون هیچ گونه نظر خصوصی است و هیچ نظری هم نیست که طرف را قانع بکند یا قانع نکند بلکه این است که حقیقت امر به آقایان عرض شود و اگر حقیقت یک نواقصی هست مرتفع بشود و اگر نیست آقایان بدانند جواب روی چه اصلی بوده است و تصمیمی اتخاذ بکند نسبت به اصل سؤال جنابعالی موضوعی را نفرمودید که چه چیز مورد نظر هست بنده جواب عرض می‌کنم قسمت اول سؤال این است «علت این که در یک سالی از سینماهای متعدد تهران بلیط لژ سی ریال است چیست» بنده نمی‌دانم کدام سینما است (امیدسالار- مولن روژ) نسبت به این سؤال باید عرض کنم که طبقه‌بندی سینماها سابقاً به عهده شهرداری بود و شهرداری بازدید می‌کرد از سینماها و می‌دید وضع هر یک از سینماها از چه قرار است و آنها را طبقه‌بندی می‌کرد درجه ۱ و ۲ و ۳ بعد اگر یک عده‌ای که دستگاه‌شان را خیلی مجهز کرده بودند با چیزهای جدید مثل تهویه هوا و غیره و غیره اینها آمده بودند می‌گفتند که ما روی این درجه‌بندی هم‌ردیف سینماهای دیگر نیستیم گویا یک درجه لوکس هم معین کرده بودند و بعد وزارت کشور به همان ۱ و ۲ و ۳ طبقه‌بندی کرد و این قیمت‌هایی که برای بلیط‌ها تعیین شده است روی همان درجه‌بندی است بعداً یک کمیسیونی به نام کمیسیون نمایشات تشکیل شد که این کمیسیون فیلم‌ها را می‌دید و روی آن اظهارنظر می‌کرد و همچنین سینماها را بازدید می‌کرد و این طبقه‌بندی را می‌کرد اخیراً بعد از مطالعاتی که در زمان تصدی بنده به عمل آمد یک مطالعاتی روی این امر کرده‌اند و یک آیین‌نامه جدیدی گذراندند و این آیین‌نامه هم خیلی رویش بحث شد در جراید منعکس شد و لازم می‌دانم که این موضوع را به عرض آقایان برسانم که بعضی از جراید ذکر کردند که اختلاف‌نظری بین شهرداری و وزارت کشور است بنده هیچ نوع جوابی ندادم از این لحاظ که اصلاً عادتم نیست که در جراید مصاحبه بکنم یا اظهارنظری بکنم چون حقیقت امر چیزی است که هست وزارتخانه باید کار خودش را انجام بدهد ولی حالا عرض می‌کنم که هیچ وقت اختلاف‌نظری بین شهرداری و وزارت کشور نمی‌تواند باشد برای این که در شهرهایی که انجمن شهر نیست وزیر کشور قائم‌مقام انجمن شهر است و قائم‌مقام انجمن هر تصمیمی که اتخاذ بکند برای شهرداری لازم‌الاجرا است و هیچ وقت نمی‌شود همچو اختلافی باشد نسبت به آیین‌نامه آخری که فرمودند بنده عین آن را قرائت می‌کنم و بعد در اطراف آن صحبت می‌کنم برای این که موضوع روشن شود و تمام نظریاتی که نسبت سؤال دوم و سوم فرمودند در این مستتر است در این آیین‌نامه می‌نویسد «برای بهبود و تغییر وضع فعلی سینماهایی که تعهدات خود را طبق آیین‌نامه و تصویب‌نامه اخیر و طبق نظر کمیسیون اصلی نمایش انجام داده باشند یک چهارم عوارضی که فعلاً از روی هر بلیط به نفع شهرداری اخذ می‌شود بخشوده می‌گردد نظر این بود که سینماها بروند روی این که وضع خودشان را بهبودی بدهند به این طریق که الان ملاحظه می‌فرمایید در سینماها وضع صندلی‌ها و وضع نظافت وضع خود سالن انعکاس صوت وضع تهویه چه در زمستان چه در تابستان اینها همه‌اش به صورت بسیار نامطلوبی است بنده که خودم خیلی عشق به سینما دارم چندین مدت است که روی همین چیزها سینما نمی‌روم برای این که مردم واقعاً در رفاه باشند و بتوانند با یک ذوق و شوقی به این تفریح که در حقیقت تنها تفریح برای آنها است بروند این بود که وزارت کشور در نظر گرفت که وضع سینماها را به یک صورت مطلوبی در بیاورد و این را اگر با این کنترل‌هایی که ما خودمان می‌کنیم می‌خواستیم انجام بدهیم تصور می‌کنم که باز هم فقط رفتن یک بازرس و گفتن چنین و چنان بود این بود که ما گفتیم که کسانی که وضع خودشان را به صورت مطلوبی در بیاورند بازدید می‌شود وقتی محقق شد که دارای این شرایط هست به آنها یک بخشودگی داده می‌شود که بتوانند از آن میزان درآمد مصرف این امر بکنند و تصور می‌کنم که این خیلی منصفانه و از تشریفات اداری هم مبری است در قسمت دوم نوشته‌ایم «به منظور تشویق صاحبان سینماها نسبت به وارد کردن فیلم‌های تعلیمی و تربیتی و تبلیغاتی در صورتی که کمیسیون نمایش در حین بازدید فیلم‌ها به چنین فیلمی برخورد نماید که از نظر اخلاقی مفید به حال جامعه باشد برای فیلم مزبور تقاضای حداکثر یک سوم تخفیف عوارض خواهد نمود» این درست همان نظری است که آقا فرمودند و بنده هم به سهم خودم باید عرض کنم که کسانی که فیلم وارد می‌کنند توجه به این امر نمی‌کند که این فیلم‌ها تأثیر بزرگی در وضع اخلاقی و اجتماعی مردم دارد البته بنده این قدر قدیمی نیست که بگویم هیچ نوع چیزی در فیلم‌ها نباشد که جنبه تفریحی داشته باشد ولی می‌بایستی مراعات اخلاق عمومی بشود و روی همین اصل این ماده را گذاشتیم که فیلم‌هایی که جنبه تعلیماتی و تربیتی و اخلاقی دارد به آنها رسیدگی شود که به وضعی عرض کردم بیشتر تشویق بشوند برای آوردن این فیلم‌ها و البته در قسمت صور قبیحه فرمودید این جنبه پرویاکاند فیلم با جراید خیلی مختلف است جراید را هر کسی می‌خرد و می‌برد منزل و مدتی برای مطالعه در دست دارد و ممکن است آنها را افراد مختلف ازش استفاده کنند ولی این تبلیغات فیلمی یک تصویری است که عابر فقط یک لحطه این را می‌بیند و رد می‌شود (امیدسالار- بچه‌ها هم رد می‌شوند و می‌بینند) خیلی تفاوت دارد از لحاظ آمار با کسانی که جراید را می‌خرند و مدتی در دست دارند قسمت سوم این آیین‌نامه این است که «در مورد فیلم‌های فارسی و یا دوبله به زبان فارسی در صورتی که دوبله در ایران عملی شده باشد یک دوم از عوارضی که از روی هر بلیط به نفع شهرداری اخذ می‌شود بخشوده می‌گردد» این هم برای تشویق فیلم‌های داخلی خودمان است ولی تصور می‌کنم با این توضیحاتی که به عرض آقایان رساندم بدون این که نظری داشته باشم که فقط جوابی داده باشم بلکه نظر این بود که حقیقت آقایان ملاحظه بفرمایند روی چه اصلی بوده است که این آیین‌نامه تدوین شده است تصور می‌کنم تمام این نظریاتی که آقا در چند سؤال فرمودند در این آیین‌نامه ملحوظ است. موضوع دیگر موضوع اجرای این امر است راجع به اجرای این امر بنده این طور در نظر گرفتم برای این که آن ماده اول را به مورد اجرا بگذارند اول می‌روند و تحقیق می‌کنند و می‌بینند که سینما تمام آن شرایط را حائز باشد و بعد از بازدید با نظریه کمیسیون می‌آید پیش خود بنده با شهردار بحث می‌کنیم و بعد اجازه آن تخفیف را می‌دهیم که هیچ نوع تبعیضی نباشد که بگویند کمیسیونی رفت و رسیدگی کرد و فقط روی رفع و رجوع یک تشریفاتی را انجام داد تصور می‌کنم که به این طریق نظر شما تأمین شده باشد اگر سینمای مخصوصی هست که مخالف ماده اول است مورد نظر آقایان است آن را بفرمایید که بنده دستور بدهم رسیدگی کنند (امیدسالار- مولن روژ)
رئیس- آقای امیدسالار
امیدسالار- بنده از جناب آقای وزیر محترم کشور متشکرم که قدری خشکی را از این سؤال و جواب برداشت می‌کنم که اداره مربوطه مطلع است و بگوید و اظهار اطلاع کند ولی می‌خواستم استدعا کنم که آقایان وزرا اکتفا به همان نامه نکنند و مثلاً چه مانعی دارد که وزرای محترم کشور شخصاً بروند طبق این صورت که بنده گرفتم که ۱۴ سینمای درجه اول و دو سینمای لوکس هست اینها را بروند ببینند اگر آقای دکتر جلالی آمدند اینجا و فرمودند من که دکتر جلالی هستم آن سینمایی را که به نام لوکس معرفی شده است دیدم واجد شرایط مشروحه در آیین‌نامه است بنده قانع می‌شوم ولی به شرطی که جنابعالی بیایید اینجا بگویید که رفتم دیدم من الان به سرکار عرض می‌کنم که آن سینمایی که بنده نوشتم مولن روز است روژ است بنده اهل سینما هستم و این تنها تفریح بنده است مثل اغلب افراد این مملکت این سینمای مولن روژ با سینما رکس یا سینما سعدی یا سینما سهیلا هیچ تفاوتی ندارد چرا باید بلیط لژ را سه تومان بفروشد در صورتی که ۲۵ ریال است این یک بام و دو هوا یعنی چه؟ بنده هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای برای این کار نمی‌بینم و از آقای وزیر محترم کشور تقاضا می‌کنم همین امروز که به وزارت کشور رفتند دستور بفرمایند بروند ببینند که این سینما سر مردم کلاه نگذارد جلوی این چیزها را بگیرید اگر قدرت ندارید چرا اسمش را می‌گذارید دولت، دولت مقتدر اما راجع به سایر قسمت‌های دیگر نسبت به تبدیل وضع سینما چون سینما تنها وسیله تفریح مردم است نسبت به آن توجه بیشتری بفرمایید به فیلم‌ها توجه کافی نمی‌شود اما نسبت به عوارض، اگر به مورد اول و دوم سؤال بنده توجه بفرمایید یعنی نسبت به سالن و نسبت به مطابقت با آیین‌نامه در وضعیت سالن و نسبت به قلم‌های اختلافی برای بچه‌ها و جوانان در روزهای جمعه توجه بفرمایید اشکالی ندارد با این که آقایان نمایندگان شاید توجه نداشته باشند که عوارض سینما برای شهرداری رقم بزرگی را تشکیل می‌دهد و بسیار زیاد است این عوارضی که شهرداری می‌گیرد در سال هفت میلیون و کسری تومان یعنی در حدود ۸ میلیون تومان است و با ترتیبی که در این آیین‌نامه داده‌اند تقریباً چهار میلیون از بین می‌رود یعنی ۵۰ درصد عواید شهرداری از فیلم‌ها کم می‌شود ولی اگر شما این شرایط را انجام دادید چون این پولی است که برای مردم خرج می‌شود و آسایش‌شان تأمین می‌شود مانعی ندارد از راه دیگری جبران بشود ولی اگر آسایش مردم تأمین شود و هم چهار میلیون تومان از بین برود و شما و شهرداری مجبور بشوید از راه دیگری برای جبران این کسر عوارض
بگیرید این صحیح نیست که این پول تنها به جیب صاحبان سینما برود و این که سینماها می‌گویند ضرر دارد این را بنده تحقیق کردم که در ۱۰ سال یا ۱۵ سال اخیر سینماها مبالغ زیادی منفعت برده‌اند بیست سال پیش چند سینما در تهران بود الان ۴۸ سالن سینما هست بازار سیاه هم دارد سرقفلی هم دارد و یکی از سینماها را که سه دانگش را یک مرد خیری وقف کرده است چون مقام معظم ریاست مجلس هم جزء نظار این کار هستند و اطلاع دارند سه دانگ از یک سینما در سال ۴۸ هزار تومان عایدی خالصش است یعنی ۶ دانگ ۹۶ هزار تومان عایدی خالص یک سینما است پس بنابراین مدیران سینما نباید به آقا بگویند که برای ما ضرر دارد یعنی فیلم‌های خلافی و تربیتی در همه جای دنیا گران است (حمید بختیار- همچو چیزی نیست خود بنده شریک هستم) عرض کردم شنیده‌ام درست نمی‌دانم (حمید بختیار- هر کسی که این حرف را زد به خود گفته تکذیب می‌کنم) بنده وارد به جزئیات شاید نباشم (قنات‌آبادی- آقا این مرد خیر اسمش چیست؟)
رئیس- آقای قنات‌آبادی شما چرا دخالت می‌کنید؟
امیدسالار- حالا به هر صورت بنده از آقا تقاضا می‌کنم به قسمت سوم سؤال بنده توجه بفرمایید قسمت دو چیزی است بین خودتان و شهرداری که می‌توانید قضیه را حل کنید.
رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور- بنده چون نمی‌دانستم که چه سینمایی مورد نظر ایشان است و حالا اسم بردند تحقیق می‌کنم و به عرض‌شان می‌رسانم و نسبت به سایر سینماها خواهش می‌کنم که صورت را به بنده لطف بفرمایید که بنده در اطرافش تحقیق کنم در جواب این سؤالات ذکر شده بود که برای بررسی کامل خوب است که خود من به اتفاق شهردار برویم و آنجاها را بازدید کنیم من این را ذکر نکردم برای این که ممکن است فرصتی پیش نیاید ولی سعی می‌کنم برای تفریح هم که شده این موارد خود بنده ببینم نسبت به تقلیل عوارض شهرداری که فرمودند الان هیچ نوع تغییری در وضع داده نشده که عوارض کم بشود اما اگر آن شرایط را دارا باشند حق این است که منافع مردم را با صرف‌نظر از آن عواید تأمین بکنیم نسبت به سینمای وقف که در ضمن صحبت فرمودند این شخص پیش من آمد و اظهار کرد که دولت شما می‌خواهد از کار خیر جلوگیری کند بنده گفتم من اگر یک تومان دارم این قدر استطاعت دارم یک ریال به فقرا می‌دهم و اگر دو تومان باشد ۲ ریال اگر ۵ تومان باشد بیشتر این ضرری به شما نمی‌رساند این عوارض شهرداری است و من حق ندارم از عواید مردم کم بکنم و بد هم دیگران چون خود شهرداری هم یک قسمت از این عوایدش را برای همین کارهای خیر می‌گذارد ولی نمی‌تواند که روی وجوه عمومی یک بخش‌نامه‌ای صادر کند و از وجوه مردم یک مبلغی را بگیرد و به مصارف دیگر برساند از این لحاظ بنده را هم عاق کردند و گفتند شما خیری در دنیا نخواهید دید گفتم یک چیز فقط هست و آن خدا است که مافوق همة موجودات و ما است و به حرف من و شما گوش نمی‌دهد و عادلانه قضاوت می‌کند (احسنت).
۶- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارایی راجع به ضرب مسکوک طلا و ارسال به مجلس سنا
رئیس- گزارش کمیسیون دارایی راجع به ضرب مسکوک طلا مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون قوانین
دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی در جلسه ۲ دی ماه ۱۳۳۶ لایحه شماره ۲۵۰۰۳ دولت راجع به ضرب مسکوکات طلا را با حضور آقای معاون وزرت دارایی برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده مواد پیشنهادی دولت را تصویب نمود اینک گزارش آن را در تأیید خبر شور اول تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده اول- از تاریخ تصویب این قانون نوع و مشخصات مسکوکات طلا به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف) مسکوکات طلا پنج پهلوی دارای ۶۱۱۹۱۰/ ۳۶ گرم طلای خالص و قطر آن چهل میلیمتر است. حد ترخص وزن دو در هزار می‌باشد.
ب) مسکوک طلای دو و نیم پهلوی دارای ۳۰۵۹۵۵/ ۱۸ گرم طلای خالص و قطر آن سی میلیمتر است حد ترخص وزن دو در هزار می‌باشد.
ج) مسکوک طلای یک پهلوی دارای ۳۲۲۳۸۷/ ۷ گرم طلای خالص و قطر آن بیست و دو میلیمتر است. حد ترخص وزن دو و نیم در هزار می‌باشد.
د) مسکوک طلای نیم پهلوی دارای ۶۶۱۱۹۱/ ۳ گرم طلای خالص و قطر آن نوزده میلیمتر است. حد ترخص وزن دو و نیم در هزار می‌باشد.
ه) مسکوک طلای ربع پهلوی دارای ۸۳۰۵۹۵۵/ ۱ گرم طلای خالص و قطر آن شانزده میلیمتر است حد ترخص وزن پنج در هزار می‌باشد.
و) مسکوک طلای خسروی دارای ۹۱۵۲۹۷۷۵/ ۰ گرم طلای خالص و قطر آن چهارده میلیمتر است حد ترخص وزن هفت و نیم در هزار می‌باشد.
تبصره ۱- مسکوک پهلوی و نیم پهلوی موضوع بندهای (ج) و (د) که به موجب ماده اول قانون اصلاح قانون واحد مقیاس پول مصوب ۲۲ اسفند ماه ۱۳۱۰ تا این تاریخ رواج قانونی داشت تغییری در مشخصات آنها داده نشده است.
تبصره ۲- مسکوک ربع پهلوی که طبق تصویب‌نامه شماره ۴۱۳۳۲ مورخ ۲۷ بهمن ماه ۱۳۳۷ هیئت دولت ضرب گردیده تأیید می‌شود و از این پس قطر آن طبق قسمت (ه) از چهارده میلیمتر به شانزده میلیمتر تغییر می‌یابد.
ماده دوم- کلیه مسکوکات مذکور در ماده اول مدور و با زنجیره خواهد بود.
ماده سوم- یک طرف مسکوکات طلا تمثال اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران و تاریخ ضرب و طرف دیگر آنها شیر و خورشید و نام مسکوک را خواهند داشت.
ماده چهارم- میزان عیار مسکوکات طلا عبارت از نهصد در هزار طلای خالص و یکصد در هزار مس یا آلیاژی از نقره و مس خواهد بود و حد ترخص عیار آنها دو در هزار می‌باشد.
ماده پنجم- ضرب کلیه مسکوکات مذکور در این قانون منحصراً در ضرابخانه شاهنشاهی به عمل خواهد آمد و ضرب آن در برابر پرداخت دستمزدی که ضرابخانه شاهنشاهی تعیین خواهد کرد برای عموم آزاد است.
ماده ششم- هر قانون و یا موادی از قوانین که با مقررات این قانون مغایرت داشته باشد ملغی است.
مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی
رئیس- شور دوم است. ماده اول آن مطرح است کسی اجازه صحبت نخواسته بنابراین باید رأی گرفت آقایانی که با ماده اول این گزارش موافق هستند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم- کلیه مسکوکات مذکور در ماده اول مدور و با زنجیره خواهد بود.
رئیس- در ماده دوم کسی اجازه نخواسته بنابراین رأی گرفته می‌شود آقایانی که با ماده دوم موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده سوم- یک طرف مسکوکات طلا تمثال اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران و تاریخ ضرب و طرف دیگر آنها شیر و خورشید و نام مسکوک را خواهند داشت.
رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده سوم آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم مطرح است و قرائت می‌شود.
(ماده چهارم به شرح زیر قرائت شد)
ماده چهارم- میزان عیار مسکوکات طلا عبارت از نهصد در هزار طلای خالص و یکصد در هزار مس یا آلیاژی از نقره و مس خواهد بود و حد ترخص عیار آنها دو در هزار می‌باشد.
رئیس- مخالفی نیست لذا رأی گرفته می‌شود به ماده چهارم آقایانی که با ماده چهارم موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده پنجم مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده پنجم- ضرب کلیه مسکوکات مذکور در این قانون منحصراً در ضرابخانه شاهنشاهی به عمل خواهد آمد و ضرب آن در برابر پرداخت دستمزدی که ضرابخانه شاهنشاهی تعیین خواهد کرد برای عموم آزاد است.
رئیس- مخالفی نیست لذا رأی گرفته می‌شود به ماده پنجم آقایانی که با ماده پنجم موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ششم مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ششم- هر قانون و یا موادی از قوانین که با مقررات این قانون مغایرت داشته باشد ملغی است.
رئیس- مخالفی نیست لذا رأی گرفته می‌شود به ماده ششم آقایانی که با ماده ششم موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود به مجموع مواد این گزارش آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۷- شور اول گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به اجازه استخدام کارمندان فنی
رئیس- گزارش شور اول لایحه دولت راجع به مستخدمین فنی که به کمیسیون استخدام رفته بود مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون استخدام
به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام لایحه شماره ۲۶۹۴۵ مورخ ۲۸/ ۸/ ۳۶ دولت راجع به استخدام کارمندان فنی وزارتخانه‌ها را با حضور آقای معاون وزارت دارایی مورد رسیدگی و شور قرار داده و پس از مذاکرات مفصل با اصلاحاتی که در آن به عمل آورد تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- استخدام جدید ممنوع است مگر در موارد زیر:
معلم- قاضی- مهندس- پزشک- دامپزشک- دندانپزشک- داروساز- بهدار- ماما- پرستار- مترجم- ماشین‌نویس- کارمندان فنی بهداشتی و کشاورزی راننده- تلفنچی- سیم‌بان- پیک پست- پاسبان- ژاندارم و مستخدمین جزء مدارس و مستخدمین جزء نمایندگی‌های ایران در خارجه و آشپز و رختشوی.
در صورت احتیاج به استخدام کارمندان مذکور وزارتخانه‌ها و مؤسسات و بنگاه‌های دولتی مؤظف هستند دلایل لزوم استخدام را به هیئت دولت گزارش داده و پس از رسیدگی و تصویب هیئت وزیران در حدود بودجه مصوب استخدام به عمل آید.
تبصره ۱- شهربانی کل کشور و ژاندارمری کل کشور مجاز هستند در حدود بودجه مصوب از محل پست افسران و کارمندان و درجه‌داران و افراد و خدمتگذاران مستعفی یا بازنشسته یا اخراجی یا متوفی بدون تشریفات مندرج در ماده فوق افراد و بازرس انتظامی استخدام نمایند.
تبصره ۲- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولت به هیچ‌وجه حق ندارند کسانی را که به سمت‌های فوق استخدام کرده و یا خواهند کرد به خدمت نوع دیگر مشغول نمایند.
تبصره ۳- کلیه وزارتخانه‌ها مسئول اجرای این قانون می‌باشند.
مخبر کمیسیون استخدام- احمد مهران
گزارش از کمیسیون بودجه به
مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه با حضور آقای معاون وزارت دارایی در جلسة ۱۸ دی ماه ۳۶ لایحه استخدام کارمندان فنی وزارتخانه‌ها را مورد رسیدگی و بحث قرار داده و در نتیجه خبر کمیسیون استخدام را تأیید اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه- مهدی مشایخی
رئیس- آقای دکتر دادفر مخالف هستید؟ (دکتر دادفر- بلی) بفرمایید.
دکتر دادفر- با تمام جدیتی که می‌شود که مسئله استخدام در کشور ما به یک صورت مطلوبی در بیاید ولی متأسفانه هر روز یک لایحه و هر روز یک نوع اجازه و مقررات می‌آید و آن سازمانی که در نظر است که دارای یک کادر معین باشد به هم می‌زند در اینجا دولت اجازه مطلق خواسته است در این لایحه برای استخدام یک طبقاتی که به آنها احتیاج دارد و خواهد داشت وقتی عنوان می‌شود که لایحه تبدیل کارمندان پیمانی به رسمی وارد دستور بشود دولت مدعی می‌شود که آقا من لایحه کادر آورده‌ام لایحه سازمان وزارتخانه‌ها را آوردم و تکلیف اینها را در آنجا روشن خواهم کرد ولی قبل از این که آن لایحه کادر و سازمان تصویب بشود باز مجوز استخدام می‌خواهد برای پاسبان و ژاندارم و مهندس و طبیب اگر واقعاً در حال حاضر احتیاج دارد تعدادش را معین کند مثل وزارت راه و در حدود احتیاجش استخدام کند و اگر احتیاح ندارد و دستورالعمل کلی می‌خواهد این با لایحه‌ای که الان تحت مطالعه است مغایر است برای این که وقتی سازمان یک وزارتخانه معلوم شد احتیاجاتش هم در همان حدود معلوم خواهد شد عرض بنده این است که نباید در دستگاه دولتی بین کارمندان از نقطه‌نظر مزایا و طرز خدمت فرقی باشد بنده به این نکته خیلی معتقد هستم و عقیده دارم که این فرق و این تفاوت بین دو نفر که کار واحدی را با میزان حقوق متفاوت انجام می‌دهند تأثیر روحی خیلی بدی دارد برای جلوگیری از این کار همان لایحه سازمان وزارتخانه‌ها که به مجلس تقدیم شده بنده تصور می‌کنم اگر تکلیف کلیه کارمندان پیمانی و رسمی و غیررسمی دولت در آن لوایح معین بشود ایده‌آل است ولی اگر معین نشود هر روز به عنوان کارمند پیمانی طبیب استخدام بکند و بعد از یک مدتی اینها بشوند ده نفر و یا صد نفر و اینها بیایند و برای‌شان یک مقررات و یک قانون خاصی بیاورند بعنوان پیمانی و بعد هم لایحه‌ای بیاورند که رسمی‌شان بکنند به این ترتیب یک روزی ما مواجه می‌شویم با یک عده کثیری کارمندان پیمانی و غیررسمی چنانکه الان هم مواجه هستیم که هر روز دادشان به هوا بلند است و حق هم دارند و می‌گویند شما برای یک کارگر ساده در یک کارگاه تأمین دارید یعنی کارگر طبق قانون کار دارای یک حقوقی است که اگر فوت کرد و یا در یک سانحه‌ای از بین رفت حقوق عائله‌اش تأمین است بنده از دولت می‌پرسم که این ۲۵ هزار کارمندان پیمانی در دستگاه دولت چه تأمینی دارند؟ اصلاً از حقوق یک کارگر ساده از مزایای حقوق یک کارگر ساده استفاده نمی‌کنند این باعث یأس می‌شود عملاً هم تمام کارهای حساس این دستگاه‌ها به اینها محول شده است نه این که پیمانی هستند و به اصطلاح آتیه ندارند اختیارشان دست وزارتخانه است که هر دقیقه می‌تواند بیرون‌شان کند تمام کارهای حساس را هم داده‌اند به اینها و آنهایی که رتبه‌های ۸ و ۹ هستند در خیابان‌ها می‌گردند و این کارمندان پیمانی با کمال وظیفه‌شناسی کارشان را انجام می‌دهند چون تقاعد ندارند، بازنشستگی ندارند از مزایای مرخصی و معذوریت و استعلاجی استفاده نمی‌کنند یک اشخاصی هستند که دولت گفته تو با من قرارداد داری هر چه من عمل کردم باید بپذیری ما حرفی نداریم اینها را می‌شود در دستگاه نگاه داشت از نظر قانون دولت عمل خلافی مرتکب نشده است برای این که این قرارداد است و آمده است این قرارداد را امضا کرده است اما نباید این ۲۵ هزار نفر را که سی سال یا چهل سال در دستگاه شما کار کرده‌اند و هیچ کدام‌شان را به عنوان عدم احتیاج بیرون نکردید همین طور بمانند، آتیه اینها باید تأمین بشود اینها تقاضاشان این بود که ما را رسمی بکنید ما تعهد می‌کنیم که اضافه و چیزهای دیگر نخواهیم، لااقل با این سابقه‌ای که ما داریم حقوق تقاعد بپردازیم که اگر چهل سال خدمت کردیم لااقل آتیه بچه‌های ما تأمین شده باشد و به بودجه دولت هم تحمیل نمی‌شود که ۲۵ هزار نفر تقاعد می‌پردازند اگر احتمال می‌دهیم که این کارمندان وقتی رسمی شدند یک تقاضایی داشته باشند بنده تعهد می‌کنم که در این مجلس راجع به این کار تصمیم گرفته شود در همین مجلس آن تقاضای احتمالی آنها با قانون از میان ببریم، اما آتیه اینها روشن بشود خود جنابعالی و دولت به این امر توجه خاصی بفرمایید این ۲۵ هزار نفر هر روز شکایت از وضع‌شان می‌کنند و یک وضعی دارند در دستگاه دولتی که همیشه این نارضایتی را بین سایر افراد هم پخش می‌کنند حق هم دارند چون دولت نمی‌تواند هر روز در پیمان اینها تجدیدنظر بکند یا این که پیمان‌شان را لغو کند غرضم این بود که از نظر کلی کار اصولاً این لایحه مسکوت بماند تا لایحه سازمان وزارتخانه‌ها که الان مطرح است و قبل از همه هم ان‌شاءالله کارش تمام می‌شود و با کمک و مساعدتی که آقایان دارند و کمیسیون خاصی با کمال علاقمندی و دقت رسیدگی کند وقتی آن لایحه آمد و کادر وزارتخانه‌ها ثابت شد قهراً تکلیف اینها معین خواهد شد یعنی در سازمان و کادر گفته خواهد شد اگر یک قاضی متقاعد شد جایش کی بیاید به این ترتیب برای یک قانون اختصاصی لزوم و موردی پیدا نمی‌شود خواهند گفت اگر کسی مرد تکلیفش چه خواهد شد و اگر متقاعد شد تکلیفش چیست دیگر یک لایحه استثنایی بیاوریم در اینجا تصویب بکنیم و اصل کلی را در نظر نگیریم ضرورت ندارد این ضرورت وقتی درست بود که شما لایحه کادر را نمی‌آوردید اینجا وقتی آن را آورده‌اید و تصویب خواهد شد و تکلیف بازنشسته‌ها و فوت شده‌ها معلوم خواهد شد این اصولاً زائد است.
رئیس- آقای دکتر رضایی موافق هستید (دکتر رضایی- بلی) تأمل بفرمایید که مخبر صحبت کند بعد شما صحبت بفرمایید (احمد مهران- ایشان صحبت کنند بعد بنده صحبت می‌کنم) بفرمایید.
دکتر رضایی- جناب آقای دکتر دادفر توجه بفرمایند بنده قبل از این که به اصل موضوع بپردازیم ذکر یک مطلب را در اینجا لازم می‌دانم و آن تمایزی است که بین این لایحه یعنی در حقیقت اختلافی است که بین این لایحه و لایحه سازمان وزارتخانه‌ها موجود است لایحه سازمان وزارتخانه‌ها همان طور که خود جنابعالی فرمودید مربوط به کادر وزارتخانه‌ها است (صفاری- کادر ثابت) مربوط به مشاغل است نه مربوط به شاغلین و این لایحه مربوط به کسانی است که می‌خواهند آن مشاغل را پر بکنند لذا این دو از هم مجزا است ولی در ضمن بنده هم تصدیق می‌کنم که با یکدیگر رابطه دارند اما قبل از این که بنده در مقام دفاع از این لایحه بربیایم لازم می‌دانم با اجازه آقایان محترم یک تاریخچه بسیار مختصری به عرض همکاران محترم برسانم آقایان یقیناً به خاطر دارند که در لوایح بودجه و در قوانین بودجه سال ۳۴ و ۳۵ تبصره‌هایی وجود داشت که منع استخدام را به وجود می‌آورد یعنی جلوگیری می‌کرد از استخدام مگر در موارد خاصی که آن هم با اجازه کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی بود در بودجه سال ۱۳۳۶ هنگامی که دولت لایحه را تقدیم کرد همین تبصره مجدداً گنجانیده شده بود و ذکر شده بود ولی به دلایلی که آقایان محترم به خاطر دارند تصمیم گرفته شد که آن تبصره از لایحه بودجه حذف بشود و جداگانه در کمیسیون‌های مربوطه مجلس شورای ملی مورد بحث و مداقه قرار بگیرد مدت مدیدی طول کشید و به دلایلی کمیسیون‌ها این تبصره را در دستورشان نگاه داشته و گزارش مربوط به این تبصره تقدیم مجلس شورای ملی نشد در خلال این مدت در حقیقت یک ابهامی وجود داشت که آیا حال که تبصره مربوط به منع استخدام از لایحه پیشنهادی دولت حذف شده است آیا استخدام بلامانع است یا مانع دارد و البته عقاید مختلفی موجود است بنده شخصاً از آن اشخاصی هستم که فکر می‌کنم با حذف این تبصره از لایحه بودجه سال ۱۳۳۶ در خلال این مدت استخدام بلامانع بود ولی خوشبختانه وضع یک طوری فراهم شد که وزارتخانه‌ها اقدام به استخدام نکردند و وزارتخانه‌هایی که احتیاج به استخدام جدید داشتند برای این که مواجه با این ابهام نشوند و در حقیقت این ابهام را از بین ببرند لوایح جداگانه برای استخدام اشخاص مورد نیازشان تقدیم داشتند و آقایان به خاطر دارند که در مورد وزارت فرهنگ و وزارت راه مجلس شورای ملی (صدرزاده- و گمرکات) استخدام عده‌ای اشخاص را به این وزارتخانه‌ها اجازه داد دولت ملاحظه کرد و بنا به عقیده بنده درست بود این اصولاً صحیح نیست که هر روز وزارتخانه‌هایی که احتیاج به استخدام دارند ناگزیر شوند که بیایند وقت مجلس شورای ملی را بگیرند برای استخدام یک عده‌ای و صحیح نیست که برای ۵ نفر یا دو نفر و یا سه نفر بیایند و از مجلس شورای ملی تقاضای اجازه استخدام بکنند (عمیدی‌نوری- این تذکر بنده بود) در نتیجه دولت تصمیم گرفت که همان تبصره‌ای که در لایحه بودجه ۱۳۳۶ گنجانیده شده بود او را به عنوان یک لایحه تقدیم مجلس شورای ملی بکند و در ضمن ذکر منع استخدام یک موارد به‌خصوصی را اجازه استخدام بخواهد البته مطابق لایحه دولت اجازه کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی قید شده بود این
لایحه هنگامی که در کمیسیون بودجه مطرح شد یک مطلب بسیار اساسی مورد توجه اعضای محترم کمیسیون بودجه قرار گرفت و آن این بود که آیا پس از این که ما هر ساله در بودجه‌های تفصیلی وزارتخانه‌ها استدعا می‌کنم به این مطلب توجه خاص بفرمایید در بودجه‌های تفصیلی وزارتخانه کنترل پرسنل آن وزارتخانه‌ها را داریم و می‌توانیم از طریق به رسیدگی به بودجه تفصیلی وزارتخانه‌ها امر استخدام جدید را کنترل بکنیم آیا ضروری است که برای همین امر به دولت بگوییم که هر وقت بخواهی استخدام بکنی دوباره بیا و از کمیسیون بودجه اجازه استخدام بگیر منظور مجلس شورای ملی و هدف مجلس شورای ملی که هدف بسیار صحیح و بسیار مقدسی است این است که تا حد امکان از استخدام غیرضروری جلوگیری بکند (صحیح است) و برای این امر یک کنترلی لازم است اما دو کنترل که لازم نیست یک کنترل لازم است یعنی که مجلس شورای ملی بتواند در موقعی که نیتش قرار می‌گیرد بگوید که ما اجازه نمی‌دهیم که این عده جدید استخدام شوند این را ما به آسانی می‌توانیم هنگام تصویب بودجه‌های تفصیلی وزارتخانه‌ها در کنترل خودمان قرار بدهیم (صدرزاده- نه آقا نمی‌شود) خدمت‌تان عرض می‌کنم بنده متشکر می‌شوم که آقایان و دوستان گرامی بنده را از این اشتباه خارج بکنند یعنی بنده شخصاً فکر می‌کنم که این کنترل میسر است و خیلی متشکر می‌شوم که بنده را از این اشتباه خارج بکنند چرا فکر می‌کنم که این کنترل میسر است برای این که هر ساله هنگامی که بودجه تفصیلی وزارتخانه‌ها تقدیم کمیسیون بودجه می‌شود (دکتر دادفر- نمی‌شود آقا) اجازه بفرمایید آقای دکتر دادفر هنگامی که بودجه تفصیلی در مجلس شورای ملی به کمیسیون بودجه تقدیم می‌شود و رقم بودجه تفصیلی در آنجا مورد بحث قرار می‌گیرد جناب آقای اسفندیاری ما در آنجا می‌بینیم که تعداد کارمندان جزء به جزء ذکر می‌شود یعنی ذکر می‌شود که چند کارمند رتبه ۹ و چند کارمند رتبه ۸ و رتبه ۷ و قس علی‌هذا همین طور چند نفر کارمند پیمانی ملاحظه می‌فرمایید جناب آقای صدرزاده سال بعد این لایحه مربوط به بودجه و بودجه تفصیلی می‌آید اگر ما این دو لایحه را با هم مقایسه بکنیم و ببینیم که ارقام مربوط به پرسنل و تعداد کارمندان در هر رتبه و کارمندان پیمانی با هم فرق ندارند در آن صورت آیا می‌توانید مطمئن باشید که استخدام جدیدی انجام شده است جواب تا آنجایی که بنده اطلاع دارم مثبت است یعنی هنگامی که این ارقام و تعداد کارمندانی که در بودجه‌های تفصیلی ذکر شده است مساوی هستند استخدام جدیدی انجام نشده است اما اگر این ارقام فرق بکند و تعداد کارمندان تعداد اشخاصی که در آنجا ذکر شده است اضافه شده باشد در اینجا است که مجلس شورای ملی و کمیسیون بودجه می‌بینند وزارتخانه‌ای یک عده کارمند اضافی به کادرش اضافه می‌کند پرسنلش را اضافه می‌کند اینجا است که کمیسیون بودجه می‌تواند کنترلش را معمول بدارد یعنی بگوید خیر من اجازه نمی‌دهم که به تعداد کارمندان خودتان اضافه کنید چون من در این امر به‌خصوص و در این وزارتخانه به‌خصوص استخدام جدید را جایز نمی‌دانم یعنی کمیسیون بودجه می‌تواند آن کنترلی را که مورد نظر مجلس شورای ملی است معمول بدارد و بگوید که من استخدام جدید را اجازه نمی‌دهم ولی اگر توضیحاتی را که وزیر مربوطه داد قانع‌کننده بود همان طوری که آقای وزیر فرهنگ آمدند و به مجلس شورای ملی و گفتند که ما به معلم احتیاج داریم و آقایان را قانع کردند و ما هم رأی دادیم همین توضیحات را در کمیسیون دادند و ما هم قانع شدیم که این مقداری که در لایحه ذکر شده است و مورد احتیاج است تصویب خواهیم کرد ولی قدر مسلم این است که ما در آنجا می‌توانیم کنترل لازم را معمول بداریم حالا آیا ضروری است مجدداً پس از این که کمیسیون بودجه یک بار استخدام این اشخاص را ضروری دانست بگوییم که یکبار دیگر بیایند و اجازه از ما بخواهند بنده بایستی عرض بکنم که دولت هنگامی که لایحه‌ای که گزارش آن امروز مطرح است تقدیم کرد در آنجا مانند همان تبصره‌های قبلی ذکر شده بود که برای هر استخدامی بایستی کمیسیون بودجه مجدداً اجازه بدهد اما در کمیسون بودجه بنده شخصاً از طرفداران این نظر بودم که این ضروری نیست و این که شخصاً بنده مدافع این نظر بودم می‌گفتم ضروری نیست که کمیسیون بودجه مجدداً اجازه بدهد برای این بود که مسئولیت در امر استخدام در گذشته لوث شده بود و مرتب از وزارتخانه‌های مربوط تقاضای استخدام می‌شد وزارتخانه‌ها می‌گفتند ما حرفی نداریم ولی مجلس شورای ملی اجازه نمی‌دهد اشخاص می‌آمدند می‌گفتند آقا شما به مجلس شورای ملی پیشنهاد بکنید و ما هم موافقت مجلس شورای ملی را سعی می‌کنیم که جلب بکنیم و آقایان یادشان هست که به چه نحوی می‌آمدند و هر روز می‌گفتند که این استخدام مربوط به ما است و تصویب بکنید البته اعضای کمیسیون بودجه هیچ وقت تحت تأثیر این حرف‌ها قرار نمی‌گرفتند و قضاوت عادلانه می‌کردند ولی تصدیق می‌فرمایید که در این جریان مسئولیت لوث می‌شود یعنی دولت سعی می‌کند که مسئولیت در این امر را به گردن مجلس شورای ملی بیندازد و هنگامی که ما صحبت از کارمندان اضافی و استخدام‌های جدید می‌کردیم دولت در مقابل می‌گفت که این را به اجازه خود شما انجام دادم و کمیسیون بودجه این را گفته است بنده معتقدم که اگر در آتیه هم اگر این حرف را بزنید جایز است یعنی ما در کمیسیون بودجه در هر صورت هنگام کنترل بودجه هنگام تصویب بودجه به این امر رسیدگی می‌کنیم و فقط با اجازه مجلس شورای ملی است که استخدام جدید به عمل می‌آید ولی با این تکلیف و با این وضعی که این گزارش تنظیم شده است مسئولیت لوث نمی‌شود یعنی هنگامی که بودجه می‌آمد جناب آقای وزیر دارایی می‌آیند در کمیسیون بودجه و می‌خواهند از بودجه تفصیلی سال ۳۷ دفاع بکنند و رقم کارمندان اضافه شده است اعتبار اضافی برای این امر تقاضا می‌کنند اینجا است که خودشان مسئولیت مستقیم را حس می‌کنند و حس می‌کنند که باید به مجلس شورای ملی و کمیسیون بودجه جواب بدهند که این عده برای این امر به‌خصوص لازم است و این اعتبار را لازم دارد به این دلیل بود که در کمیسیون بودجه ما گفتیم خیر آقای ما نمی‌خواهیم مسئولیت را لوث بکنیم ما می‌خواهیم که مسئولیت مشخص و معلوم بشود شما اگر فکر کرده‌اید که به استخدام جدید احتیاج دارید و حاضر هستید مسئولیت را قبول کنید و بگویید که این اشخاص مورد نیاز ما هستند در این صورت به هیئت دولت ببرید و هیئت دولت پس از این که تصویب کرد، اینجا توجه بفرمایید، تمام نمی‌شود بایستی برای این استخدام جدید تقاضای اعتبار تازه‌ای، مخصوصاً در بودجه تفصیلی اعتبار اضافی بخواهید، وقتی که آمد به کمیسیون بودجه و مجلس شورای ملی و اگر مجلس شورای ملی و کمیسیون صلاح دانست می‌گوید بسیار خوب این استخدام جدید را انجام بدهید ولی اگر صلاح ندانست مجلس شورای ملی و کمیسیون بودجه در همانجا کنترل خودش را معمول می‌دارد و جلوگیری می‌کند، به این دلیل بود که ما گفتیم که صلاح است که بگوییم اگر هیئت دولت تشخیص داد می‌توانند استخدام بکنند، البته پس از کسب اجازه برای پرداخت حقوق آنها که توسط کمیسیون بودجه در هنگام تصویب بودجه‌های تفصیلی انجام می‌شود. این قسمتی بود که در این لایحه تازگی داشت و بنده فکر می‌کنم که کمیسیون بودجه در این امر یک عمل بسیار مناسبی و مفیدی را انجام داده و امیدوارم مورد توجه آقایان نمایندگان قرار بگیرد اما یک مطلب دیگری که در این لایحه وجود دارد در ابتدای این ماده واحده می‌گوید استخدام جدید ممنوع است مگر در موارد زیر که ذکر شده است، آقایان قرائت می‌فرمایند، در اینجا ملاحظه می‌فرمایند موارد بسیار زیاد است و خوشبختانه شور اول است و آقایان نمایندگان محترم می‌توانند پیشنهاداتی بدهند و مواردی را که جایز نمی‌دانند جلوگیری بکنند و حذف بکنند البته بنده هم تصدیق می‌کنم که در گذشته آمده‌اند و گفته‌اند ما احتیاج به ماشین‌نویس داریم و برای استخدام ماشین‌نویس اجازه استخدام خواسته‌اند و اعتبار لازم را تحصیل کرده‌اند اما پس از آن که این ماشین‌نویس را استخدام کردند و چند صباحی به عنوان ماشین‌نویس انجام وظیفه کرده بعد شغلش عوض می‌شود و رئیس شعبه می‌شود، رئیس دایره می‌شود، که محققاً عملی مناسب نیست و بسیار مضر است و به همین دلیل بود که در این لایحه تبصره‌ای گنجانده شد که من فکر می‌کنم با نظر مثبت مجلس تطبیق می‌کند و آن این است که هنگامی که دولت می‌آید در کمیسیون بودجه و به وسیله بودجه‌های تفصیلی اعتبار برای ماشین‌نویس می‌گیرد، اعتبار برای مهندس می‌گیرد، اعتبار برای پیک پست می‌گیرد، اعتبار برای پاسبان می‌گیرد، حق نداشته باشد این اشخاص را سپس رئیس اداره بکند، در اینجا تبصره‌ای ذکر شد که وزارتخانه‌ها مؤسسات دولتی به هیچ‌وجه حق ندارند که کسانی را که به سمت‌های فوق استخدام کرده‌اند و یا خواهید کرد به خدمت‌های نوع دیگری مشغول بکنند یعنی وقتی که جناب آقای وزیر دارایی آمدند در کمیسیون بودجه فرمودند که به ماشین‌نویس احتیاج داریم و ما را قانع کردند که ایشان به ماشین‌نویس احتیاج دارند ما فقط به اعتبار لازم برای ماشین‌نویس رأی دادیم نه برای این که آن ماشین‌نویس برود و بشود رئیس شعبه این تبصره جلوگیری می‌کند از این نظر که این اشخاص بروند و به مقامات و کارهای دیگر بپردازند و کارهای دیگری که غیرضروری ممکن است تشخیص داده بشود انجام بدهند پس این تبصره تبصره‌ای است بسیار ضروری و به عقیده بنده بسیار مفید مطلبی که در اینجا روشن شده و بنده زیاد روی آن تکیه نمی‌کنم اشخاصی هستند که مورد نیاز است، ما در کمیسیون بودجه متقاعد شدیم که این اشخاص و در حقیقت این مشاغل احتیاج به شاغلینی دارد، اما حالا آقایان محترم بایستی این را مورد مطالعه قرار بدهند اگر فکر فرمودند که این مشاغل ضروری است به دولت اجازه داده شود که برایش در صورت احتیاج استخدام جدید بکند و اگر فرمودید که خیر ضروری نیست پیشنهاد بفرمایید ممکن است تصویب شود.
رئیس- پیشنهادی برای مسکوت ماندن لایحه رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس
شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم که لایحه استخدام کارمندان فنی وزارتخانه‌ها طبق ماده ۱۳۹ مسکوت بماند.
مرآت اسفندیاری
رئیس- آقای مرآت اسفندیاری
مرآت اسفندیاری- بنده پیشنهاد مسکوت ماندن این لایحه را داده‌ام (صدرزاده- کار به جایی فرمودید) امیدوارم حضرتعالی و سایرین هم توجه بفرمایید که اگر عرایض بنده و دلایل بنده قانع‌کننده بود موافقت بفرمایند عرض کنم دلایل بسیار زیاد است بنده خیال می‌کنم بهترین دلیلش همین لایحه است ماده واحده را ملاحظه بفرمایید خیال نمی‌کنم که شغل دیگری باقی مانده باشد چه شغلی باقی مانده است؟ (دکتر بینا- سفارت کبری و وزارت مختاری) اما واقعاً مطلبی که بنده را متوجه کرد و امیدوارم با توجه هیئت محترم دولت که اگر توجه بفرمایند یک هفته قبل جناب آقای نخست‌وزیر پشت همین تریبون تشریف آوردند و با استقبالی که همه همکاران محترم فرمودند سازمان وزارتخانه‌ها را دادند. اولین قدمی که لازم است برای تشکیلات اداری‌مان برداریم سازمان است که الان در مجلس مطرح است هیئتی تعیین شده است از کمیسیون‌ها دارند رسیدگی می‌کنند، آیا شایسته است موقعی که ما داریم سازمان وزارتخانه را رسیدگی می‌کنیم ببینیم برای این مملکت چه لازم است و چه لازم نیست و آن درد اداری را که داریم دوا بکنیم باز این چنین لایحه‌ای را بیاوریم که چند نفر را استخدام بکنیم بنده که دلیلش را نمی‌فهمم بنده نمی‌گویم که این لازم نیست بنده یقین دارم که عده‌ای از اینها لازم است الان در کرمان شاید دندانپزشک نیست ولی بنده عقیده‌ام این است که تا زمانی که سازمان دستگاه‌های اداری ما و دستگاه‌های این مملکت داده نشده هر استخدامی بکنند عیب است و یک درد است که امروز همه می‌گویند که ما ماشین‌نویس می‌خواهیم خدا می‌داند که این کهنه شده است امروز شما در هر کشوری تشریف ببرید هر عضوی که بخواهند استخدام بکنند شرط اولش دانستن ماشین‌نویسی است شما در هر کشوری تشریف ببرید رئیس اداره خودش می‌نشیند ماشین می‌کند چه دلیلی دارد که ما برای ماشین‌نویسی یک لایحه‌ای بیاوریم (صدرزاده- دربست) هر عضوی مؤظف است ماشین‌نویسی بداند جناب آقای ناصر من استدعا می‌کنم توجه بفرمایید من بعد هر کارمندی تا ماشین‌نویسی نداند نباید استخدام بشود از یک طرف ما بودجه را، بودجه مملکتی‌مان را باید به زودی در یک مدت کوتاهی انتظار داشته باشیم که در اینجا مطرح بشود از طرف دیگر ما داریم دربست یک اختیاری می‌دهیم، آقای دکتر رضایی اختیاری می‌دهیم به هیئت دولت که این موضوع طرف توجه‌مان واقع شده که یک تعدادی را نوشته‌اند استخدام بکنند و بعد هم لوایحش را در هیئت دولت مطرح بکنند اگر دلایل وزیر قانع‌کننده بود بپذیرند، اگر این احتیاج این قدر مبرم بود، هیئت دولت توجه می‌کردند و صورت احتیاجات خودشان را می‌دادند و بعد می‌آمدند اینجا می‌گفتند این قدر لازم داریم استخدام بکنیم، الان آقایان هم اطلاع دارند چند دکتر و چند دندانپزشک و چند ماما در تهران دارند می‌گردند و در ولایات این مشاغل خالی مانده (صحیح است) خدا می‌داند دروغ نمی‌گویم آقای وزیر بهداری بیایند و آمار دکترهایی را که در تهران دارند می‌گردند بدهند خدا می‌داند بروید در وزارت دارایی از تراکم و امور نفراتی که جمع شده‌اند در اطاق، کسی نمی‌تواند کاری را بگذراند خدا می‌داند دروغ نمی‌گویم چه ضرورتی دارد که این لایحه تصویب شود؟ بنده عقیده‌ام این است و با کمال حسن‌نیت و علاقه‌ای که به جناب آقای ناصر دارم این نظر را عرض کردم خدمت همکاران محترم، و عقیده‌ام این است که اجازه بفرمایید که این لایحه موقتاً مسکوت بماند تا سازمان وزارتخانه‌ها (صحیح است) بیاید در اینجا و ما بدانیم هر چه احتیاج داشته باشیم بنده اطمینان دارم که تمام آقایان با حسن‌نیت موافقت خواهند فرمود.
رئیس- آقای عمیدی نوری مخالف مسکوت هستید؟ (عمیدی‌نوری- بلی) بفرمایید.
عمیدی‌نوری- جناب آقای مرآت اسفندیاری بیانات‌شان کلی بود و قسمتی از کلیات که کاملاً به نظر بنده هم صحیح می‌آید منطبق با مورد نیست، مورد بحث این لایحه مربوط به یک امور خاص فنی است که در درجه اول ارتباط به کشاورزی و بهداشت مملکت دارد ملاحظه بفرمایید پزشک- دندانپزشک- داروساز- بهدار- ماما- پرستار (یکی از نمایندگان- و لازم هم هست) این یکی، قسمت دوم معلم است که همه فریاد می‌زنند که مدرسه تشکیل بدهیم که معلم نداشته باشیم؟ چطور حق ندهیم که برای معلم و فراش اجازه استخدام بدهند؟ بنده می‌دانم که مدارسی که در دهات و شهرستان‌ها تشکیل شده موافق هستم که حذفش بکنید هیچ اشکالی ندارد پیشنهاد می‌دهیم ماشین‌نویس را حذف کنند (یکی از نمایندگان- و رختشوی) رختشوی لازم است شما نمی‌توانید یک درمانگاهی داشته باشید و رختشوی نداشته باشید یا در خارج در سفارتخانه‌ها آقایان شما مستخدم جزء ندارید به نظر بنده این که در اینجا تهیه شده یک لایحه جامع و بسیار خوبی است (صدرزاده- ابداً) (دکتر بینا- کاملاً بد است) و هیچ منافاتی ندارد با قانون سازمان وزارتخانه‌ها، برای این که دکتر در حدود بودجه مصوب یعنی همان بودجه‌ای که همین دولت آمده است و سازمان وزارتخانه‌ها را داده است و می‌خواهد در آن حدود عملاً به کار مملکت کمک بشود اما راجع به آن افرادی که می‌فرمایید شاغل هستند ولی به خارج نمی‌رود این مانعی ندارد از دولت سؤال بکنید استیضاح بکنید فشار بیاورید که دولت چرا مأموریتش را به شهرستان‌ها نمی‌فرستد بنده معتقدم این لایحه جامعی است و اگر خاطر آقایان باشد یک روزی بنده در مجلس تذکر دادم که دولت چرا هر روز برای هر وزارتخانه‌ای یک لایحه‌ای می‌آورد؟ یک لایحه جامعی بیاورد که به کلی باشد و بعد هم خودش بداند، این کار خود دولت است این است که بنده معتقدم در تصویب این لایحه هیچ گونه اشکالی نیست دستگاه‌های ما بعضی لنگ است الان پاسبان در شهرستان‌ها نداریم وقتی که به رئیس نظمیه فشار می‌آوریم می‌گوید که من نمی‌توانم جای پاسبان مرده یک پاسبان جدید استخدام بکنم این صحیح نیست، اجازه بدهید در حدود بودجة مصوب و تشکیلاتی که هست هیئت دولت بتواند این اشخاص فنی را استخدام بکند که به کار مملکت کمک بشود لایحه وزراتخانه‌ها بعد هم می‌آید و تطبیقش می‌دهیم و به عقیده بنده اگر ایرادی نسبت به افراد و پست‌های اینها هست پیشنهاد بدهید مانعی ندارد بنده هم موافق هستم که ماشین‌نویس حذف بشود، این است که این لایحه در کمیسیون‌ها مدتی است که مورد بحث بوده است اگر هم می‌خواهید رد بکنید نه این که مسکوت بگذارید.
رئیس- توجه بکنند آقایان رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد سکوت آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. بنابراین بحث ادامه پیدا می‌کند. آقای مخبر بفرمایید.
احمد مهران (مخبر کمیسیون استخدام)- عرض کنم بیانات همکاران محترم آقای دکتر رضایی و آقای عمیدی‌نوری بنده را از توضیحات زیادتری بی‌نیاز کرد آقای دکتر دادفر اینجا توضیحاتی فرمودند راجع به مستخدمین قراردادی دولت که رسمی بشوند و وضع آتیه‌شان روشن بشود و بسیار توضیحات صحیحی بود. (صحیح است) اما مربوط به این لایحه نیست استدعا می‌کنم توجه بفرمایید آن توضیحات مربوط به این لایحه نیست بنده هم با ایشان هم عقیده‌ام و در خدمت آقای وزیر دارایی صحبت که می‌کردیم ایشان هم گفتند که صد درصد از نظر تعیین تکلیف مستخدمین قراردادی با آقای دکتر دادفر هم عقیده‌ام و ایشان باید متوجه باشند که در لایحه سازمان وزارتخانه‌ها که داده شده است در این قسمت تعیین تکلیف کرده اما این لایحه بنده به طوری که خوب خاطرم هست وقتی که این لایحه در کمیسیون مطرح بود آقای دکتر دادفر کمیسیون را اداره می‌کردند یعنی ایشان به سمت نایب رئیس کمیسیون استخدام را اداره می‌کردند و تمام بحث‌هایی که در این باب شد شنیدند و توضیحات دولت ایشان را قانع کرد حالا نمی‌دانم چه شد که در اینجا مخالفت فرمودند همان طوری که آقای دکتر رضایی گفتند اساساً آقا شخصی نمی‌خواهند استخدام کنند شاغلین را می‌خواهند اجازه داشته باشند که استخدام بکنند و به طوری که بنده تحقیق کردم و خودم هم میل داشتم که در اطراف این لایحه روشن شوم تحقیق کردم دیدم دلیل وجود این لایحه مسافرت دولت باستان‌های مملکت است در مسافرت‌هایی که ظاهراً دولت باستان‌ها کرده است تمام مراجعان به اعضای هیئت دولت تقاضای معلم پزشک- قاضی- مهندس- دامپزشک- دندانپزشک و امور مربوط به بهبود حال مردم بوده است. این که بنده عرض کردم این تحقیقی است که کرده‌ام ملاحظه بفرمایید من الاتفاق ما نمایندگان شهرستان‌ها به نظر بنده باید بیشتر مدافع این لایحه باشیم به علت این که دولت می‌خواهد به وسیله این لایحه شئون فنی شهرستان‌ها را مجهز کند که بنده استدعا می‌کنم همکاران محترم به این مطلب توجه بفرمایند تجهیز پرسنلی شئون فنی که همان طوری که آقای عمیدی‌نوری گفتند در قسمت فرهنگ در قسمت امور فنی عادی و عالی و در قسمت امور بهداری و بهداشت و در قسمت امور اقتصادی و کشاورزی تأثیر اساسی دارد و این مورد توجه تمام آقایان نمایندگان شهرستان‌ها است (صحیح است) و به این که یک عده قراردادی در خدمت دولت هستند که باید با بستگی داشته باشند آتیه خوب داشته باشند و بنده هم با آقای دکتر دادفر هم‌عقیده‌ام اما به این لایحه تقریباً زیاد مربوط نیست ما یک احتیاطی هم در کمیسیون استخدام کردیم و همان طوری که گفته شد از بیم این که اشخاص برای این مشاغل بیایند و بعد تغییر شغل بدهند و تغییر مکان بدهند آمدیم این تبصره را اضافه کردیم: وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی به هیچ‌وجه حق ندارند کسانی را که به سمت‌های فوق استخدام کرده و یا خواهند کرد به خدمت نوع دیگر منصوب کنند وقتی که این حق را سلب کردیم بنده تصور می‌کنم که هیچ اشکالی باقی نماند و می‌خواستم از همکار محترم آقای مرآت اسفندیاری خواهش کنم که توجه داشته باشند که مسکوت ماندن این لایحه یعنی مسکوت ماندن ترقیات شهرستان‌ها (صدرزاده- به هیچ‌وجه) که مورد توجه فرد فرد آقایان است و بنده هم اصراری ندارم که دفاع کنم نسبت به یک موضوعی که به آن معتقد نباشم بنده
عقیده دارم و من باب مثال عرض می‌کنم در شهر الیگودرز یک نفر طبیب هست شما تصور بفرمایید که احتیاجات سی هزار نفر مردم این شهر با یک نفر طبیب که باید در اینجا از او تشکر کنم چون واقعاً به مردم خدمت می‌کند چگونه ممکن است مرتفع شود بنده به آقای وزیر بهداری مراجعه می‌کنم می‌گویم طبیب بفرستند به الیگودرز می‌گوید که اعتبار داریم ولی طبیب نیست که بفرستیم، و اجازه استخدام هم نداریم آقایان مستحضر باشند با این که در قانون استخدام پزشکان حقوق‌ها را بالا برده‌ایم هنوز بین آقایان پزشکان رغبتی نیست که به شهرستان‌ها بروند آن وقت گاهی اوقات اعتبار دارند ولی شخصی نیست و اجازه استخدام هم ندارند این است که بنده استدعا می‌کنم به نام ترقیات شهرستان‌ها آقایان به این لایحه بیشتر توجه بفرمایند و رأی بدهند (صدرزاده- هیچ مربوط به شهرستان‌ها نیست).
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات در کلیات رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
(پیشنهاد می‌کنم در کلیات مذاکرات کافی است.
مهدی ارباب
رئیس- آقای ارباب
ارباب- به عقیده بنده این یک موضوع و موردی است که طرف علاقه همه آقایان محترم خاصه همان طور که فرمودند نمایندگان ولایات است (دکتر بینا- اشتباه می‌فرمایید هیچ علاقه‌ای نیست) هیچ اشتباه نیست اجازه بفرمایید دلیل عملی دارم که اشتباه نیست برای این که دو سال است ما یک دندانپزشک یک چشم‌پزشک یک ماما برای بندرعباس نتوانستیم پیدا کنیم همین طور سیرجان، آقای مرآت اسفندیاری یک ماما ندارد در طهران نشسته‌ایم تمام وسایل که در طهران مهیا است در اقصی نقطه کشور هم برای مردم مهیا است این از حوایج ضروری است قسمت‌های بهداشت و فرهنگ مردم است در خارج از طهران. وزیر بهداری می‌گوید ندارم دست من بسته است. دیگری هم همین حرف را می‌زند استدعا می‌کنم توجه بفرمایید یک قدری نظر دوربین خودتان را وسعت بدهید و ببینید که در ولایات مردم چه گرفتاری‌هایی دارند با چه نواقصی دست به گریبان هستند همان رختشوی وظیفه اولیة بهداشتی را ایفا می‌کند تا نظافت نباشد که کاری نمی‌توانند بکنند و همان رختشوی را ندارند این یک موضوع قابل توضیح نیست استدعا می‌کنم که مخلوط با سایر موضوعات نشود و زودتر تکلیف این را معین بفرمایید.
رئیس- آقای صدرزاده مخالف هستید بفرمایید.
صدرزاده- عرض کنم که پیشترها وقتی که می‌خواستند تجاوز به شارع بکند اول یک سقاخانه درست می‌کردند بعد به محاذات سقاخانه تجاوز می‌کردند به شارع. اول می‌نویسند معلم و قاضی و خیال می‌کنند این دو کلمه را که نوشتند ما نباید حرفی بزنیم. ما چاکر معلم هستیم به قاضی هم ارادت داریم ولی قانون باید روی اصول باشد. شما همه اختیارات را از مجلس می‌گیرید یک بودجه‌ای هست که ما باید رویش اظهارنظر بکنیم شما این را دارید می‌گیرید و می‌دهید به دست دولت شما همین قاضی و طبیب معلمی که دارید روانه کنید بروند به شهرستان‌ها الان آقای مخبر گفتند که آن قانون عملی نشده و کسی به شهرستان‌ها نرفته است وانگهی مگر ما با دولت مخالف هستیم. هر تعدادی مستخدم لازم دارید بگویید چقدر لازم دارید لایحه‌اش را بیاورید با قید دو فوریت ما رأی خواهیم داد. آخر این که معنی ندارد شما یک لایحه‌ای بدهید به دست دولت دولت دربست که برود ماشین‌نویس انتخاب بکند چه انتخاب بکند چه دلیل دارد که اینها را که هستند به شهرستان‌ها نمی‌فرستید؟ اگر نمی‌فرستید چرا آن لایحه را آوردید و از مجلس گذراندید؟ بنده استدعا می‌کنم اجازه بدهید این لوایحی که می‌خواهد اختیار مجلس را بگیرد رویش بحث بشود شور بشود صحبت بکنیم مداقه بکنیم و آن وقت با مطالعه تصویب کنیم بنده عرایض مفصلی در این لایحه دارم که این لایحه اصلاً برخلاف اصول است و شرح می‌دهم و حالا چون در مخالفت با کفایت مذاکرات جناب آقای وزیر یا آقایان دیگر بحث کنند. سایر آقایان موافقین و مخالفین بحث کنند یک مطلب پخته‌ای را تصویب بفرمایید. آقای وزیر بهداری اگر اعتبار داشتند یک سال است که وزیر هستند چرا برای کار خودشان لایحه نیاوردند؟
رئیس- آقای دکتر بینا موافق هستید؟ (دکتر بینا- بنده مخالف هستم) آقای مشایخی بفرمایید.
دکتر بینا- ایشان مخبر هستند بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم مخبر که حق ندارد در پیشنهاد کفایت مذاکرات صحبت کند.
رئیس- صحیح است مخبر در پیشنهاد کفایت مذاکرات نمی‌شود صحبت کند. آقای سعید مهدوی موافق هستید بفرمایید.
سعید مهدوی- بنده عقیده‌ام این است که اصولاً اینجا خیلی راجع به استخدام صحبت می‌شود و آقایان به یک مطلب توجه ندارند و آن این است که دولت‌ها در تمام جاهای دنیا مؤظف هستند برای تولید کار برای مردم (دکتر بینا- به‌به واقعاً عجب دفاعی) و تا دولت دستش را از این انحصارات برندارد ملزم است برای اشخاصی که بیکار هستند کار تهیه کند و این اشخاصی که در این لایحه اسم برده شده است مورد احتیاج دستگاه‌های مملکت است تمام آقایان شهرستانی‌ها مسلماً این احتیاج را می‌دانند (صحیح است) و ما که حقی به دولت نداده‌ایم یک اجازه بسیار مناسبی دادیم برای این که رفع احتیاج مردم شهرستان‌ها را بکند و مسلماً چه اسم ببریم و چه اسم نبریم آنچه معلوم است آنچه مورد احتیاج شهرستانی است ایجاب کرده است که دولت این لایحه را تقدیم کند و در اطرافش هم بحث زیادی شده است و این مواردی هم که نوشته شده است مشاوره و اینها نیست که بحث بکنیم که مضر خواهد بود یا نه اجازه بدهید که این لایحه زودتر تصویب بشود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات در کلیات آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده اول مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده- استخدام جدید ممنوع است مگر در موارد زیر: معلم. قاضی. مهندس. پزشک. دامپزشک. دندانپزشک. داروسار. بهدار. ماما. پرستار. مترجم. ماشین‌نویس. کارمندان فنی بهداشتی و کشاورزی. راننده. تلفنچی. سیم‌بان. پیک پست. پاسبان. ژاندارم و مستخدمین جزء مدارس و مستخدمین جزء نمایندگی‌های ایران در خارجه و آشپز و رختشوی.
در صورت احتیاج به استخدام کارمندان مذکور وزارتخانه‌ها و مؤسسات و بنگاه‌های دولتی مؤظف هستند دلایل لزوم استخدام را به هیئت دولت گزارش داد و پس از رسیدگی و تصویب هیئت وزیران در حدود بودجه مصوب استخدام به عمل آید.
تبصره ۱- شهربانی کلی کشور و ژاندارمری کل کشور مجاز هستند در حدود بودجه مصوب از محل پست افسران و کارمندان و درجه‌داران و افراد و خدمتگذاران مستعفی یا بازنشسته یا اخراجی یا متوقی بدون تشریفات مندرج در ماده فوق افراد و بازرس انتظامی استخدام نمایند.
تبصره ۲- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به هیچ‌وجه حق ندارند کسانی را که به سمت‌های فوق استخدام کرده و یا خواهند کرد به خدمت نوع دیگر مشغول نمایند.
تبصره ۳- کلیه وزارتخانه‌ها مسئول اجرای این قانون می‌باشند.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ورود در مواد آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول که قرائت شد مطرح است آقای صدرزاده مخالف هستید بفرمایید.
صدرزاده- اولاً این نکته را از ذهن آقایان خارج کنم که طریق ایجاد آسایش برای یک مملکتی این نیست که مردم مستخدم دولت بشوند و دولت حقوق‌شان را به وسیله وضع مالیات از مردم بگیرد و به آنان بدهد طریق این نیست. طریق این است که کار تولیدی در مملکت به وجود بیاید تا مردم بتوانند تولیدات مملکت را زیاد کنند و از آن راه هم خودشان زندگی کنند و فایده ببرند و هم چیزی عاید دولت بشود و در باب استخدام دولت باید همیشه رعایت صرفه‌جویی و اقتصاد و امساک را کرد که زیاد از حد لزوم مورد استفاده قرار نگیرد. راجع به کفایت مذاکرات یکی از آقایان محترم چون در این زمینه فرمایشی فرمودند خواستم این نکته را به ایشان تذکر بدهم الان کار ما در مجلس چیست؟ مفیدترین کار ما در مجلس این است که از صبح تا شام بنشینیم فکر کنیم از چه راهی عایدات به دست بیاوریم برای مملکت به وسیله وضع عوارض یا مالیات یا چه و یا چه، و این حقوق‌ها را بدهیم به این مستخدمین کار تولیدی می‌ماند نه راه ساخته می‌شود و نه سد بسته می‌شود هیچ یک از این کارها در مملکت نمی‌شود همه‌اش تقلا و تلاش وزیر دارایی از روزی که وارد می‌شود این است که پول از کجا به دست بیاورد و حقوق مستخدمین را بدهد تازه حقوق همین‌هایی را که دولت دارد نمی‌تواند بدهد مستخدمین بیچاره بانک حقوق قلیلی باید زندگی بکنند آقا کار باید حساب داشته باشد شما مطابق پولی که دارید باید به مستخدم خودتان حقوق کافی بدهید اول برای همین مستخدمینی که هستند همین مستخدمین قراردادی همین مستخدمین پیمانی اینها بلاتکلیف هستند و هیچ وضع‌شان روشن نیست، اول تکلیف و وضعیت اینها را روشن بکنید بعد تشریف ببرید عده دیگری را استخدام کنید، اما این که می‌فرمایید قاضی و معلم و غیره مگر دولت دولتی که اکثریت با آن موافق است هر وقت هر عده‌ای را که برای استخدام لازم داشته باشد و مجلس شورای ملی هم آنها را لازم بداند مگر مضایقه‌ای در استخدام آنها هست، یک ماه قبل از این بود که آقای وزیر گمرکات لایحه‌ای برای استخدام آوردند، مجلس رسیدگی کرد یک عده‌ای را زائد دید حذف کرد و یک عده دیگر را تصویب کرد و رفتند استخدام کردند به علاوه مجلس شورای ملی که نظارت بر خرج و دخل مملکت باید داشته باشد یکیش در موضوع استخدام است آخر این استخدام مجانی که نیست، باید در مقابلش پول داده شود (یک نفر از نمایندگان- در حدود بودجه) شما نظارت خودتان را یعنی همة نظارت خودتان را که یک قسمتش مربوط به مستخدمین دولت است دربست می‌دهید به دولت. این درست نیست وقتی که این اختیار را دادید بعد چطور کنترل خواهد کرد؟ کنترل شما در کجاست؟ اما این که می‌فرمایید برای شهرستان‌ها و منت‌هایی به سر شهرستان‌ها می‌گذارید بنده خودم همیشه مدافع حقوق شهرستان‌ها بوده‌ام و پیشنهادهایی که به نفع
شهرستان‌ها است اغلب بنده تقدیم می‌کنم که مورد توجه آقایان واقع می‌شود اینها تمام بهانه است تمام این ادارات مرکزی مستخدمین زیادی دارند و اینها را محال است که شما بتوانید به شهرستان‌ها بفرستید و این عده‌ای که استخدام می‌کنید تحت تأثیر قرار می‌گیرند یا خود دولت یا اطرافیانش ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند اشخاصی که استخدام می‌کنید اینها هم باز به شهرستان‌ها نمی‌روند اینها بر مستخدمین مرکز اضافه می‌شوند اگر شما حسن نیت داشتید می‌خواستید برای شهرستان‌ها مستخدم بگیرید در این لایحه و ماده اولش می‌نوشتید که استخدام این اشخاص برای شهرستان‌ها است (صحیح است) نوشته است تایپیست این تایپیست برای تهران است بندرعباس که تایپیست لازم ندارد. آقا شما قانون گذرانده‌اید که هر کدام از این پزشکان نرفتند به محل مأموریت از خدمت منفصل کنید اینها را حقوق‌شان را اضافه کردید که بروند به شهرستان‌ها و نمی‌روند دولت اول این قانون را اجرا کند، حالا شما چند تا طبیب می‌خواهید؟ پنجاه تا طبیب می‌خواهید؟ صد تا دندانپزشک می‌خواهید؟ دو سطر یک لایحه بنویسید بیاورید به مجلس که آقا برای بندرعباس دو تا دندانپزشک برای شهر شیراز ۵ طبیب برای اهواز بیست معلم برای فلان شهر دو قاضی می‌خواهیم با دو فوریت. آخر کدام لایحه دولت در مجلس معطل شد؟ بفرمایید کدام لایحه است؟ اکثریت هم موافق است و ما خودمان وقتی که بدانیم لایحه به صلاح است رأی می‌دهیم، چرا هر ساعت اختیارات مجلس را سلب می‌کنید اختیارات می‌دهید که استخدام کنند شما الان یک قانونی دارید که جناب آقای صفاری رئیس آن کمیسیونی هستند که می‌خواهند رسیدگی بکنند به سازمان‌های این مملکت و معلوم کنند که فلان اداره چند نفر مستخدم لازم دارد و آن لایحه‌اش الان در دست رسیدگی است تأمل کنید که این رسیدگی بشود مورد احتیاج معلوم بشود چنانچه مطابق احتیاج نباشد اجازه استخدام و لایحه‌اش را می‌آورید برای جبران کسریش. به نظر بنده این کار به هیچ‌وجه من‌الوجوه مناسب نیست، آقایان هم تعجیل نفرمایند اصراری هم در این باب نیست و مطمئن باشید که اینها جز این که بار مملکت را افزون خواهند کرد و یک عده طلبکار جدید برای دولت درست می‌شود نتیجه دیگری ندارد. آخر آقا ما اینجا یک وظیفه‌ای داریم ما باید معیشت اینهایی که در استخدام دولت عمری را صرف کرده‌اند و کار دیگری از آنها ساخته نیست تأمین کنیم بعد در حدود احتیاج‌مان اشخاص جدیدی بیاوریم و ملت ایران را در مقابل آنها مورد تعهد قرار بدهیم شما تکلیف اینها را که هستند روشن کنید. شما به اینها حقوقی که معیشت‌شان را تأمین کند نداده‌اید آن وقت می‌آیید یک عده دیگر طلبکار به موجب این لایحه درست می‌کنید یک بلاتکلیفی زائد بر بلاتکلیفی‌های سابق درست می‌کنید؟ این عمل عاقلانه نیست والله عاقلانه نیست (صحیح است- احسنت) مجلس با یک دلایل و براهینی استخدام جدید را ممنوع کرده در دوره ۱۸ و ۱۹ (عرب‌شیبانی- در دوره ۱۵ هم کردند) صحیح است در دوره ۱۵ هم اکثر این آقایان نمایندگان بودند ما که هر روز نباید تز و فکرمان را عوض کنیم. یک فکر اصولی را وقتی ما قبول می‌کنیم باید اهمیت بدهیم تا جایی ببریم که به نتیجه برسیم شما یک روز نشستید اینجا و گفتید مستخدم زیاد گرفتن مورد ندارد و ضرورت ندارد و قبلاً وضع این مستخدمینی که در استخدام دولت هستند باید روشن کرد و بعد به قدر احتیاج گرفت آن وقت مجلس برای این که دولت‌ها تحت تأثیر عده‌ای واقع نشوند که فلان آدم را قبول کنید آمدیم گفتیم که این کار استخدام جدید ممنوع باشد هر وقت که احتیاجی پیدا شد بیاورند به مجلس شورای ملی مجلس شورای ملی اگر ضرورت ایجاب کرد اجاره استخدام می‌دهد. جنابعالی می‌فرمایید برای ژاندارمری و پاسبان احتیاج دارم بفرمایید ببینیم که در این مدت یک سال کدام لایحه از طرف دولت آمده است که گفته باشد صد تا پاسبان برای شیراز، ده تا ژاندارم برای قزوین یا رشت می‌خواهیم و مجلس شورای ملی موافقت نکرده باشد و دلیل تا نهم معقول باشد. البته وقتی دلیل معقول نباشد ما هیچ لایحه‌ای را قبول نداریم و این منافات ندارد به این که انسان موافق با دولت باشد یا مخالف بنده مخالفتی با دولت ندارم ولی وظیفه‌ام این است که نظریات خودم را بگویم که اگر دولت در اشتباه است اشتباهش را رفع کند به هر حال بنده استدعا می‌کنم این یک اختیاری است که مال مجلس است از مجلس گرفته می‌شود و دربست به دولت داده می‌شود پس فردا ممکن است یک قانونی بگذرد که دولت میزان وصول مالیات را هم خودش معین بکند و احتیاجی به رأی مجلس نداشته باشد آن وقت دیگر فایده موجودیت شما و مجلس چه خواهد بود؟ به هر حال اگر هم لازم دارید و ضرورت ایجاب می‌کند لایحه بیاورید و بگویید مثلاً دولت صد تا معلم می‌خواهد برای کدام نقاط برای شیراز برای طهران برای بندرعباس برای رشت شما اگر بخواهید برای طهران استخدام کنید محال است رأی بدهیم (صحیح است). اگر دلیل قطعی داشتید اگر برای شهرستان‌ها می‌خواهید از هر دسته‌ای که می‌خواهید مستخدمینی که می‌خواهید بگویید ما اینها را می‌خواهیم ما خودمان کم و بیش می‌کنیم حتی اگر یک جایی هم ببینیم که شما کم گفته‌اید می‌گوییم این کم است به علاوه در همین کادر فعلی دستگاه دولت افرادی داریم که این کارها را انجام می‌دهند شما می‌خواهید اینها را در تهران نگاه دارید و حریف‌شان نمی‌شوید که بروند به شهرستان‌ها این است که می‌خواهید اینها را استخدام کنید. این صحیح نیست همین مأموریتی که دارید الزام کنید به شهرستان‌ها بروند و در آنجاها کار بکنند و این قدر حجم بودجه مملکت را زیاد نکنید. شما می‌آیید اینجا آه و ناله می‌کنید که کسر داریم کسر داریم ما همیشه در هر کارمان باید به کسر بودجه‌مان توجه کنیم مملکت بودجه‌اش باید متعادل باشد مملکت هم مثل فرد است. هر فردی که بودجه‌اش متعادل نباشد نمی‌تواند زندگی کند بودجه باید موازنه داشته باشد این یک نکته‌ای است در اینجا و به علاوه راجع به شهرستان‌ها می‌فرمایید تمام آقایان نمایندگان که اینجا نشسته‌اند اگر دلسوزتر از دولت به حال شهرستان‌ها نباشند دلسوزی‌شان به هیچ‌وجه کمتر نیست شما می‌فرمایید که مردم از شهرستان‌ها هجوم می‌کنند به طهران کمیسیونی در وزارت کشور درست می‌کنید از طهرانی‌ها که راه این کار را پیدا کنند از من شهرستانی بپرسید تا به شما بگویم که چرا می‌آیند (احسنت- احسنت) از بنده شهرستانی بپرسید نه طهرانی نمی‌داند (احسنت) شما همیشه مواجه هستید با این مشکل که این مأمورین زیادی که در طهران دارید حریف‌شان نمی‌شوید که به شهرستان‌ها بروند و هی لایحه می‌آورید و بر بودجة مملکت می‌افزایید و بار مملکت را سنگین‌تر و وضع خراب شهرستان‌ها را خراب‌تر می‌کنید بنده استدعا می‌کنم از جناب آقای وزیر دارایی و شاید هیئت محترم دولت که یک مطالعه بیشتری بفرمایید تعصبی در این بابت به کار نبرید ما هم فرهنگ و بهداشت می‌خواهیم اگر بیش از شما نخواهیم کمتر از شما نمی‌خواهیم و بی‌خود بار مملکت را زیادتر نکنید و موارد احتیاج‌تان را روی کاغذ بیاورید، با رقم یا عدد با قلم بگویید برای فلان شهر ۵ پاسبان شش ژاندارم یک طبیب یک معلم یک قاضی می‌خواهیم (صحیح است) این است که بنده فکر می‌کنم ممکن است فلان نواحی دادگاه بخش هم نداشته باشد شما ممکن است این قاضی را به دادگاه بخش مورد نظر بفرستید بعد به وکلا فشار بیاورند و آن وقت شما یک لایحة دیگری بیاورید این نیست این ترتیبش نیست شما موارد احتیاج را با توجه به این قانون بگویید که چه چیزهایی مورد احتیاج‌شان است و برای کدام شهرستان‌ها می‌خواهید مثلاً فرض بفرمایید اینجا نوشته است ماشین‌نویس ماشین‌نویس برای کجا می‌خواهید؟ برای کجا؟ چه لزومی دارد؟ (صارمی- آن را حذف کنید) اصول را نمی‌شود حذف کرد شما می‌گویید همه کارها را دولت بکند و اختیار می‌دهید به دولت که دولت عده‌ای که لازم می‌داند استخدام کند پس آقایان چکاره هستید؟ (صحیح است- احسنت) الان به واسطه این که یک کارهای عمرانی هم می‌شود پریروز آقای نخست‌وزیر اینجا صحبت کردند که راجع به کارخانه‌ها کمک کرده‌اند بنده از ایشان آمار خواستم گفتند آمارش را ندارم ولی بنده مارش را دارم می‌دانم که تمامش تقریباً مربوط به طهران بود و مربوط به نزدیکی‌های طهران به شهرستان‌ها چیزی ندادند یا خیلی کم دادند علتش چیست؟ علتش این است که همان‌هایی که باید این کارها را انجام بدهند سعی می‌کنند که کار در محیط اقامت‌شان باشد یعنی سعی می‌کنند که سه دلار بسته شود سد فلان جا ساخته شود البته اینها هم خوب است ولی همه در این محیط باشد حقوق را از اداره بگیرد شب هم سینما و تفریحش را در تهران برود اگر معادل و مشابه همان کار در قزوین و رشت و شیراز باشد و به او بگویند برای هر کدام ده هزار بهانه می‌آورد که این کار نمی‌شود راجع به سد درودزن من یک نمونه کوچک می‌دهم یک عریضه‌ای به مقام محترم ریاست تقدیم کرده بودند که فرستادند برای بنده از سال ۱۳۲۳ آقای مهندس طالقانی مطالعه این سد را شروع کرده‌اند حالا هفت و شش می‌شود ۱۳ سال در این ۱۳ سال یک قدم برنداشته‌اند جناب آقای حاج عزالممالک استاندار بودند در این باب تأکید کردند آقای گلشاییان بودند تأکید کردند هیچ کاری نکردند ولی کاری که نزدیک تهران باشد که شب بشود آمد به تهران و صبح رفت آن زود انجام می‌شود جناب آقای مهران شما در شهرستان زندگی کرده‌اید این عرایض من را توجه کنید امیدوارم که از نظرتان برگردید (احسنت- احسنت)
رئیس- آقای مخبر بفرمایید.
مخبر کمیسیون بودجه (مشایخی)- عرض کنم که بنده تصور می‌کنم اهمیت موضوع براساس مذاکراتی که شده جلب توجه مجلس را کرده است و می‌خواهم تقاضا کنم از آقایان که به عرایض من همان طور که من نشسته بودم و گوش کردم شما هم گوش کنید بنابراین خوب است برای روشن شدن موضوع مثل همیشه که مجلس گوش شنوا دارد در این موضوع دقت بیشتری به عرایض من که از طرف کمیسیون بودجه توضیحاتی می‌دهم مبذول بفرمایید جناب آقای صدرزاده جنابعالی بسیار مرد منطقی و اصولی هستید (صحیح است) و همیشه از روی ایمان و عقیده نظریاتی در مجلس بیان فرموده‌اید و من هم از نظریات شما پیروی کرده‌ام اما تصور
می‌کنم که در این مورد یک سوءتفاهمی پیش آمده است (دکتر بینا- حسن تفاهم است) صحبت بنده و طرف خطاب بنده ایشان بودند جناب آقای دکتر بینا استدعا می‌کنم توجه بفرمایید اولاً در قانون بودجه ۳۴ و ۳۵ که اتفاقاً بودجه ۲۵ را من در دست دارم یک تبصره‌ای است تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۳۵ می‌گوید که استخدام جدید به هر عنوان ممنوع است به استثنای اشخاصی که نسبت به نیازمندی‌های وزارتخانه‌ها و رشته‌های تخصصی باید استخدام بشوند در این تبصره گفته شده است در صورت استخدام این اشخاص که عبارتند از دامپزشک- پزشک- داروساز- ماما- معلم- بهدار و پزشکیار و قاضی و مهندس و همچنین مترجم و حسابدار و ماشین‌نویس و راننده تراکتور منوط به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی است در بودجه سال ۳۶ هم عیناً این تبصره ذکر شده است آقایان مواد بودجه را باید به دقت نقسیم کرد یک قسمت مواد سالانه یک قسمت هم قانون بودجه که اصولاً لوایح مربوط به دخل و خرج مملکت است و سندی است مگر این که در ضمن قانون بودجه ماده‌ای به صورت قانون برای همیشه تصویب شده باشد این ماده‌ای که در ضمن قانون بودجه سال ۳۵ بوده است هم سالانه بوده است یعنی در سال ۳۵ دولت نمی‌توانسته است استخدام کند و اگر چنانچه این ماده در بودجه‌های سال بعد به قوت خودش باقی نمی‌بود دولت می‌توانست استخدام بکند ولی دولت خودش را مقید دیده است که نباید در باز باشد همیشه نتواند به هر نحوی از انحا استخدام بکند (یک نفر از نمایندگان- پس تغییر عقیده به صلاح نیست) چون بودجه‌ای که در مجلس تصویب می‌شود برای جلب نظر مشورتی مجلس سنا فرستاده می‌شود در آنجا بعضی از مواد که لازم بود به تصویب نهایی مجلس برسد و نظر این بود که بودجه سال ۳۶ قبل از پایان سال تصویب شود به این جهت مقرر شد که این مواد قانونی از بودجه خارج بشود و برود به کمیسیون مربوطه بنابراین براساس توضیحاتی که آقای دکتر رضایی دادند اگر دولت می‌خواست استخدام کند به هر نحوی از انحا هیچ مانعی نداشت منتهی اینجا یک توجهی جناب آقای رئیس کردند، مقام ریاست امر فرمودند چون خود دولت در لایحه بودجه تبصره ۱۸ سال ۳۵ را نقل کرده است و ما از نظر تشریفات پارلمانی از لایحه خارج کرده‌ایم دولت حق استخدام جدید را ندارد (دکتر بینا- دولت حق استخدام ندارد) و باید کمیسیون تکلیف این کار را معلوم کند این براساس امر جناب آقای رئیس بود (عده‌ای از نمایندگان- نظر مقام ریاست بسیار صحیح و صائب بوده است) و این تبصره‌ها رفت به کمیسیون استخدام و بعد آمد به کمیسیون بودجه استدعا می‌کنم دقت بفرمایید اینجا لازم است عرض کنم که دولت در بودجه سال ۳۶ مجوز استخدامی را خودش تقاضا کرده بود که به تصویب کمیسیون بودجه برسد ولی ما منتزع کردیم. چرا؟ و برای چه دولت لایحه‌اش رفت در کمیسیون استخدام و مورد مطالعه قرار گرفت و آمد به کمیسیون بودجه. همیشه باید طریقه عملی را در نظر گرفت در وقت صرفه‌جویی کرد و بالاخره کاری کرد که نه وقت دولت و نه وقت مجلس شورای ملی هیچ کدام تلف نشود و در سال‌های گذشته که استخدام این طبقات منوط به تصویب کمیسیون بودجه بود دولت لایحه‌ای می‌آورد و می‌گفت که مثلاً بیست نفر معلم می‌خواهیم استخدام بکنیم کمیسیون بودجه مگر می‌توانست بگوید که معلم استخدام نکنید به هیچ‌وجه چون می‌دید لازم است بنده خیلی مستقیم و به عقیده خود اساسی صحبت می‌کنم عرض کنم کمیسیون بودجه وقتی مواجه می‌شود با یک تقاضاهایی که از طرف دولت می‌آمد در آنجا و مثلاً تقاضا شده بود که ۲۰ نفر معلم استخدام بکنیم با توجه به این که سطح معلومات ما به تناسب هر سال می‌رود بالا و با توجه به این که کراراً آقای وزیر فرهنگ در اینجا توضیح دادند که ما معلم به تعداد کافی حتی در تهران نداریم و هزاران نفر محصل هستند که باید در کلاس اول ابتدایی بروند کمیسیون بودجه می‌توانست اجازه استخدام معلم ندهد؟ و ما به صرف تقاضای دولت تصویب می‌کردیم همین طور وقی تقاضا می‌کرد که پزشک می‌خواهیم استخدام بکنیم عقلایی بوده است که برای ترقی بهداشت و فرهنگ خودمان پزشک و داروسار و معلم استخدام کنیم و برای رفع نیازمندی‌های کلیه کشور اعم از تهران و شهرستان‌ها کمیسیون بودجه آن استخدام را تصویب می‌کرد به این جهت ما دیدیم که کمیسیون بودجه دو عمل انجام می‌دهد البته مهم‌ترین وظیفه مجلس اعمال می‌شود یا مجلس عملاً اختیارات خودش را به کمیسیون بودجه تفویض می‌کند در این سنوات اخیر همیشه بودجه چهار دیواری تصویب شده است و رسیدگی بودجه‌های تفصیلی را مجلس شورای ملی به عهده کمیسیون بودجه قرار داده است با توجه به این که مهم‌ترین وظیفه مجلس شورای ملی نظارت در خرج و دخل مملکتی است و ما بایستی در استخدام رویه‌ای اتخاذ بکنیم که این حق نظارت صد درصد اعمال بشود (دکتر بینا- با این ترتیب؟) اولاً به مطلب باید از نظر اصول قانونگذاری و از نظر اصول مالی عرض کنم در تمام قانون‌های بودجه در ماده ۱ آن نوشته می‌شود مادام که بودجه‌های تفصیلی سال مزبور به تصویب کمیسیون بودجه نرسیده براساس اعتبارات مصوب سال قبل بودجه‌های تفصیلی قابل پرداخت خواهد بود وقتی که ما بودجه چهار دیواری تصویب می‌کنیم فرض می‌کنید که بودجه سال ۳۶ رقم درآمد و مخارج نسبت به سال قبل افزایش داشته باشد باید مواد بودجه را در نظر داشته باشند در ماده اول همیشه گفته شده است مادام که بودجه‌های تفصیلی به تصویب مجلس شورای ملی نرسیده است در حدود اعتبارات سال قبل دولت پرداخت کند و پس از این که بودجه‌های تفصیلی به تصویب مجلس شورای ملی رسید در حدود درآمدهای وصولی پرداخت می‌کنند بنابراین جناب آقای صدرزاده با این که یک لایحه قانونی در مجلس شورای ملی عرضه می‌شود و با این لایحه اجازه استخدام قاضی معلم و پزشک می‌گیرند مع‌الوصف توجه داشته باشید که این مجوز این نیست دولت هر چقدر خواست استخدام کند چرا توجه بفرمایید نسبت به بودجه سال ۳۶ که بودجه‌های تفصیلی آن به تصویب کمیسیون بودجه رسیده است در حدود مبالغ و تعداد مذکور در بودجه سال ۱۳۳۶ که لزوم آنها از طرف کمیسیون بودجه تشخیص شده است حق استخدام دارد بنابراین اگر در بودجه ۱۳۳۶ وزارت فرهنگ یا بهداری اعتباری داشته باشند فرض کنید صد هزار تومان برای پنجاه معلم یا پنجاه نفر پزشک به موجب این لایحه همان پنجاه نفر استخدام می‌شوند و پنجاه و یک نفر نمی‌شود یک نگرانی برای آقایان هست که با تصویب این لایحه دست دولت باز است که هر چقدر نخواهد استخدام کند این طور نیست دولت می‌آید در آخر سال ۳۶ بودجه سال ۱۳۳۷ را تقدیم مجلس می‌کند وقتی به تصویب مجلس شورای ملی رسید از دو شق خارج نیست یا تقاضای استخدام جدید کرده یعنی پست‌های جدیدی ایجاد شده و نیازمندی به یک کارمندان مثل قسمت‌های مذکور در این لایحه دارد یا نه، اگر ذکر کرده باشد باز هم کمیسیون بودجه در موقع رسیدگی به بودجه‌های تفصیلی ۱۳۳۷ از نظر لزوم استخدام یا عدم لزوم استخدام آن بودجه را مورد توجه قرار خواهد داد پس تقدیم این لایحه صرفاً مجوزی است برای استخدام در حدود اعتبارات مصوب و خارج از این حدود احدی را هیچ کس را یک نفر را نمی‌توانند استخدام کنند اما چرا کمیسیون بودجه آمد این قانون را تصویب کرد و اختیار را به دولت داد، عرض کردم می‌آمدند می‌گفتند قاضی استخدام بکنیم می‌دیدیم لازم است می‌گفتیم استخدام کنید می‌گفتند ماما استخدام کنیم می‌گفتیم استخدام کنید چرا وقتی کمیسیون بودجه در هر مورد به‌خصوص تلف بشود، دولت هم تقاضایی کرده است که به تصویب کمیسیون بودجه برسد کمیسیون بودجه برای این که بتواند به وظایفی که شما نمایندگان مجلس به او محول کرده‌اید که به تمام مطالب رسیدگی کند تشخیص داد که این رسیدگی در دو مرحله زائد است اگر باید بودجه‌های تفصیلی و استخدام جدید را در حدود اعتبارات و بودجه‌های مصوب رسیدگی بکنیم که این کنترل و نظارت در هر مورد و در هر بودجه سالیانه اعمال می‌شود (دکتر بینا- با این لایحه!) یک نقطه ضعفی در این لایحه هست و آن ماشین‌نویس هست ما در کمیسیون بودجه به این موضوع توجه کردیم که ماشین‌نویس باید حذف شود.
رئیس- این شور اول است می‌رود به کمیسیون آقایان تمام بحث را انجام بفرمایید.
مشایخی- عرض کنم، آقای رئیس شهربانی آمد به کمیسیون بودجه گفت آقایان بودجه تفصیلی سال ۱۳۳۶ شهربانی را تصویب کردید بر اساس این بودجه من در لنجان حق دارم شهربانی دایر کنم، اما مجوز استخدام برای پاسبان ندارم اعتبارش را داده‌اید حتی در خود تهران نیازمند هستیم به پاسبان ما متوجه شدیم که اصولاً هر دفعه اجازه خواستن برای استخدام پاسبان به عقیده بنده و به عقیده کمیسیون بودجه اتلاف وقت است همچنین در مورد این کارمندان فنی که از نقطه‌نظر نیازمندی‌های وزارتخانه‌های مختلف که هر سال توسعه دارد باید توجه کرد، می‌گویند لایحه سازمان، این لایحه که هنوز طبع و توزیع نشده که در اطراف آن اطلاعات کافی داشته باشیم اما به طور کلی لایحه سازمان یک اصول کلی را رعایت می‌کند و هیچ وقت نمی‌تواند رد لایحه سازمان وزارت فرهنگ را مقید بکند که ۳۰ هزار نفر معلم بیشتر نداشته باشد چون سطح فرهنگ در آتیه بالا می‌رود بنابراین استخدام معلم، استخدام پزشک، استخدام دندانپزشک، استخدام ماما، استخدام پاسبان، استخدام ژاندارم از جمله مسائلی است که از نقطه‌نظر ضرورت در هر سال باید استخدام شود این مطلب را کمیسیون بودجه توجه کرده است و باید دست دولت را باز گذاشت که در هر سال در حدود بودجه بتواند استخدام بکند بنده هم موافق هستم که ماشین‌نویس حذف شود.
دکتر بینا- ما که قانع نشدیم.
رئیس- آقای بهبهانی مخالف هستید یا موافق؟
بهبهانی- مخالف هستم.
رئیس- آقای دکتر بینا.
دکتر بینا- بنده مخالف هستم.
رئیس- آقای عمیدی‌نوری موافق هستید بفرمایید.
عمیدی‌نوری- نمایندگان محترم
توجه دارند که رژیم مشروطه ما بر اساس تفکیک قوا است قوه مقننه قوه مجریه و قوه قضاییه. قوه مجریه که کشور را اداره می‌کند در مقابل قوه مقننه مسئولیت دارد از نظر نظارت نسبت به انجام وظیفه در امور که داخل در قوه مجریه است اداره وزارتخانه‌ها و مؤسسات و تشکیلاتی که وجود قوه مجریه را اجرا می‌کند (صدرزاده- طبق قوانین مصوب مجلس) آن وقت این قوه مجریه اصل بر این است که بودجه خودش را که منحصراً بایستی در نظارت و تصویب مجلس شورای ملی بگذارد یعنی دخل و خرج مملکت را تنظیم می‌کند به عنوان لایحه بودجه کل مملکت و به موجب قانون اساسی هم می‌بایستی تا قبل از این که سال آینده شروع بشود آن را تصویب بکند و به دولت ابلاغ کند که متأسفانه ما الان در آخر سال هستیم و هنوز لایحه بودجه نیامده است ولی اگر بخواهیم درست عمل کنیم در اصل بودجه باید صحبت کنیم و آن این است که مجلس شورای ملی بودجه مملکتی را تصویب کرد و به وزارتخانه‌ها ابلاغ کرد دیگر وزارتخانه‌ها یعنی قوه مجریه در اجرای آن بودجه وظیفه به اجرای آن مقرراتی دارد که قوه مقننه و بالخصوص مجلس شورای ملی آن را تصویب می‌کند و بالعکس بنده معتقدم اگر آن بودجه مصوب مجلس شورای ملی آن را تصویب کرده برای وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی عوایدی برقرار کرده و بودجه‌ای منظور کرده تشکیلاتی قائل شده اگر آن کار را دولت انجام ندهد بایستی مجلس مسئولیتش را بخواهد و بگوید چرا تو بودجه را که مجلس تصویب کرده که برای شهرستان و فلان ده و قصبه مدرسه افتتاح بکنی و در بودجه مصوب حق داشتی ولی استخدام نکردی یا ماما برای بهداری فلان قصبه استخدام نکردی مجلس شورای ملی از این جهت باید نظارت بکند این نظارت اصولی او است که چرا بودجه مصوبش اجرا نشده اما آیا می‌تواند مجلس شورای ملی در مقابل بودجه مصوب خودش بودجه‌ای که ابلاغ کرده است که دولت عمل بکند جلوش را بگیرد مانع باشد معذرت می‌خواهم سنگ بگذارد که آن وقت اگر رفت فلان وکیل برای حوزه انتخابی خودش را گفت که دادگاه بخش برای سولده یا نوشهر یا جوشقان در بودجه ما تصویب کردیم یا بگوییم چرا قاضی برایش نگذاشتی می‌گوید که متأسفانه من ممنوع هستم از استخدام و برگرداند این مشکل را به گردن خود مجلس؟ بنده خیلی تعجب می‌کنم که در ضمن این که همه‌مان دلسوزی می‌کنیم و می‌خواهیم که کارهای مملکت اصلاح شود نحوه بحث را طوری مخلوط می‌کنیم ممزوج به هم می‌کنیم که آن مطلب اساسی و اصلی که طرفدار اجرای آن هستیم و هر روز موکلین ما به ما فشار می‌آورند و دولت به ما این جواب‌ها را می‌دهد بار بهانه دست‌شان می‌دهیم جناب آقای دکتر بینا خدا شاهد است در یکی از حوزه‌های انتخابی بنده اصلاً شهربانی و پاسبان ندارد (دکتر بینا- باز هم نخواهد داشت) دادگاه بخش تشکیل شده و وقتی دادگاه بخش تشکیل شود زندانی دارد زندانی را کی باید نگاه دارد باید پاسبان و کلانتری نگه دارد این مشکل بین من و وزارت دادگستری و شهربانی مباحثه شد یک سال است مکاتبات زیاد کردند که آیا آنجا یک کلانتری می‌خواهد که اگر متهم را آوردند نگاه دارد شهربانی بودجه دارد به بنده گفت بودجه داریم گفتم آقا چرا معطل هستید یک کلانتری چهار پاسبان و یک افسر می‌خواهد بگذارید آنجا ولی نمی‌گذارند می‌گویند ما با این که بودجه داریم نمی‌توانیم استخدام کنیم می‌گوید پاسبانی که مرده یا بازنشسته شد پولش را هم من می‌دهم ولی حق استخدام ندارم نتیجه چه شده اجازه بفرمایید هم پول هست بودجه مصوب هست و طبق بودجه هم دادگاه بخش داریم ولی نمی‌توانیم دادگاه را بچرخانیم حالا برای رفع این مشکل در این تبصره گفته که شهربانی کل و ژاندارمری کل کشور مجاز هستند در حدود بودجه مصوب که آقایان خودتان تصویب کردید خودتان اجازه دادید چه کند؟ از محل خارج از محل لیست افسران و کارمندان و درجه‌داران و افراد خدمتگزاران مستعفی یا بازنشسته یا اخراجی یا متوفی چه کند؟ بدون تشریفات افراد استخدام کند (مرآت اسفندیاری- ماده اول را بخوانید) ماده اولش هم همین است منظور بنده این است که بدانید یک امر غیر واقع و عجیب نشده است (دکتر بینا- خیلی عجیب است) بلکه تسهیل یک امری برای اجرای اراده مجلس شورای ملی که یک بودجه‌ای تصویب کردید ابلاغ کرده‌اید و قسمت‌هایی از آن اجرا نشده برای تسهیل اجرایش آن سنگی را که آنها مدعی هستند در اجرایش افتاده می‌خواهید آن سنگ را از میان بردارید اما این که اینجا گفته شد پس مجلس چه کاره است که بیاییم همین جور اجازه استخدام بدهیم؟ جناب آقای صدرزاده که بنده به استدلال‌شان و توجه به قوانین از طرف ایشان همیشه احترام می‌گذارم قطعاً توجه دارند به این که درباره استخدام خارجی است که تصریح دارد استخدام اتباع خارج محتاج به لایحه خاصی است که مجلس اجازه بدهد (صارمی- آن هم که از بین رفت) که آن هم به فرمایش آقای صارمی جور دیگری شده آنجا است که ما باید دقت کنیم و بدانیم که چرا استخدام خارجی‌ها به مجلس نمی‌آید مرتب ده تا پانزده تا و بیست تا در یک کمیسیونی به نام کمیسیون برنامه که بنده هم عضو آن هستم و جناب آقای صارمی هم در آنجا هستند می‌آید لایحه‌اش آنجا با ۵۰ هزار دلار و ۶۰ هزار دلار از ماشین‌نویس تا کارشناس عالی مقام و در آنجا از تصویب می‌گذرد معذرت می‌خواهم ما در استخدام خارجی که صریح قانون اساسی و قانون است این قدر سعه صدر داریم که در آنجا می‌چرخانیم و می‌گذرانیم و کارهای‌شان انجام می‌شود چرا برای شهرستان‌های خودمان و برای استخدام پاسبان دست خودمان را می‌بندیم بودجه مصوب هم که داریم بعد هم که می‌گویند که آقا خودتان جلوی استخدام را گرفته‌اید این صحیح نیست، استخدام کارمندان دولت در حدود بودجه مصوب اصلاً اجازه خاصی نمی‌خواهد اجازه خاص تصویب بودجه مملکت است وقتی که شما بودجه کل مملکت را تصویب کردید و به وزارتخانه‌ها ابلاغ کردید در حدود آن حق دارد (مرآت اسفندیاری- بودجه را می‌آورد بعد اجازه می‌خواهد) اجازه بفرمایید اینجا نوشته بودجه مصوب بنده هم موافق هستم اگر تصور بفرمایید که این استخدام‌ها مربوط به بودجه ۱۳۳۷ است که تصویب نشده خلاف است استخدام‌ها در حدود بودجه مصوب سال ۳۶ است که اجرای امر خودمان است و برای اجرای امر خومان مانع به وجود نیاورید و زبان قوه مجریه بر قوه مقننه برتری پیدا نکند و بتوانیم جوابش را بدهیم این عرض اصلی بنده بود که خواستم توجه بفرمایید اما آن طور که اینجا بحث شد ما در مقابل این اصل که در مملکت ما اجرا می‌شد این اواخر از چند سال پیش آمدیم و گفتیم چون استخدام‌ها زیاد می‌شود دیگر استخدام نشود این استثنا از اصل بود این را قبول کردیم و بعد به تدریج دیدیم فرهنگ ما سال به سال توسعه پیدا کرده یک میلیون محصل داریم باید سال به سال فرهنگ را توسعه بدهیم باید معلم و فراش و کارمند برایش تهیه بکنیم اگر آن نظر عدم استخدام را قبول می‌کردیم این توسعه فرهنگ به کلی از بین می‌رفت پس همان طور که آقای مخبر توضیح دادند ما خودمان تذکر دادیم که دولت یک لایحه کلی بیاورد که احتیاجات فنی خودش را رفع بکند و این لایحه را آورده حالا اگر نظرتان این است که این با تصویب کمیسیون بودجه باشد بنده این اعتقاد را ندارم برای این که دولتی که مورد اعتماد اکثریت هست مورد اعتماد مجلس هست دولتی که بودجه‌اش تصویب شده و بهش ابلاغ شده است باید دستش باز باشد حالا بنده موافق هستم که شهرستان‌ها مقدم باشد و بنده پیشنهاد دادم که استخدام اینها در شهرستان‌ها مقدم است بنده پیشنهاد دادم ماشین‌نویس و بازرس انتظامی حذف بشود که اگر این دو دسته تصویب بشود به این اسامی اشخاص دیگری نتوانند استخدام بکنند ایرادی اگر در اصلاح این لایحه و ماده واحده است آقایان پیشنهاد بدهند و الا اساس این لایحه که بسیار مفید است و لازم است و برای حسن تشکیلات مملکت پیشنهاد شده و خیال می‌کنم صحیح نیست ما مخالفت کنیم (احسنت)
رئیس- آقای بهبهانی مخالف هستید بفرمایید.
بهبهانی- بنده آقایان قبلاً عرض می‌کنم با استخدام معلم و پزشک به طور کلی موافق هستم (احسنت) ولی بنده می‌خواستم یک مطلبی را به طور صریح روشن بکنم و آن این است که از سال‌ها به این طرف یکی از مشکلات بزرگ مملکت ما این قضیه کارمندان اضافی بود که تمام دولت‌ها و بودجه مملکت را تحت‌الشعاع خودش قرار داده و الان یکی از مشکلات بزرگ قضیه کسر بودجه و نقصان بودجه است آقای نخست‌وزیر صریحاً فرمودند که ما ۱۵۰۰ میلیون تومان کسر بودجه داریم (مرآت اسفندیاری- تازه دویست میلیون را کسر کردید) من نمی‌دانم یا من نمی‌فهمم یا عقلم نمی‌رسد یا آقایان این حرف‌هایی که می‌زنند فقط قصد تظاهر است و الا دولتی که ۱۵۰۰ میلیون کسر بودجه دارد و ۱۵۰۰ میلیون باز هم برای اضافه کارمندان دولتی می‌خواهد چطور می‌آید مجوز کسب کند که به طور آزاد هر چه دلش می‌خواهد ماشین‌نویس. قاضی. معلم. پزشک. کارمند. کارگر بدون استثنا استخدام کنند (ابتهاج- در حدود بودجه) این آقایان اینجا می‌فرمایند در حدود بودجه، کدام دولتی این ۶۰ هزار کارمندی که استخدام کرده در خارج از بودجه بوده همه‌اش در حدود بودجه ما الان ۶۰ هزار کارمند زائد داریم که همه فقیر و بینوا هستند و استخدام همه‌شان در حدود بودجه هست بنده الان صورتی در جیبم دارم که دویست، سیصد تا اتومبیل سواری در حدود بودجه مصوب و تصویب کمیسیون خریده‌اند که چهار تا اتومبیل بیوک بزرگ برای نخست‌وزیر مملکت است اگر ما پول کم داریم و اگر این قدر تعصب بودجه داریم و اگر این قدر کارمندان ما فقیر هستند این اتومبیل‌ها را برای چه خریده‌اند من نمی‌فهمم اگر ما فقیر هستیم اگر کسر بودجه داریم که نباید اتومبیل بزرگ بخریم ما باید در حدود اعتبار خودمان و در حدود بودجه‌ای که داریم البته کارمند استخدام بکنیم قاضی هم داشته باشیم معلم هم باشد ولی الان اینهایی که هستند گرسنه هستند شما می‌خواهید بروید یک عده گرسنه دیگر به این گرسنه‌ها اضافه بکنید و وبال گردن مملکت و مردم ایران قرار بدهید یک کاغذی یک فرهنگی برای من نوشته و یک جدولی تهیه کردن و مخارج سالیانه خودش و زنش و یک بچه را نوشته بود به طور اختصار نوشته بود که من اگر یک جفت کفش در سال بخرم
که ۶۰ تومان قیمتش است و زن من هم بتواند بک جفت کفش در یک سال بخرد و یا هفته‌ای ۳ بار گوشت بخوریم آن هم بسیار کم میوه هم نخوریم با این پولی که دولت می‌دهد ۱۳۵۷ تومان در سال مقروض می‌شویم خود جناب آقای وزیر دارایی تشریف بیاورند اینجا و بفرمایند که با ماهی ۲۵۰ تومان حقوق و دادن کرایه خانه با زن و بچه آخر یک نفر چطور می‌تواند زندگی کند والله ما با ماهی دو هزار تومان ۴ هزار تومان ۵ هزار تومان نمی‌توانیم زندگی کنیم یک کارمند بیچاره چطور زندگی کند مجلس شورای ملی به شما گفته است در صورت ضرورت می‌توانید قاضی و معلم و چند کارمند فنی استخدام بکنید بسیار خول به چه مناسبت دو مرتبه آمده‌اید و خودتان می‌خواهید یک لایحه را به تصویب برسانید که بدون نظارت مجلس شورای ملی هر چقدر کارمند بخواهید استخدام کنید و به نظر بنده اینجا برای ما شک پیدا می‌شود که کمیسیون بودجه هم که هست شما که می‌توانید بیاورید آنجا و مجوز کسب کنید پس آمدن و یک لایحه مستقل آوردن چه نتیجه‌ای دارد (اردلان- لایحه برای این است که کمیسیون اختیار ندارد) اگر اختیار ندارد و از اول سال آمده‌اند اختیار را گرفته‌اند پس دولت معتبر است قوه مجریه است اما در حدود قانون، قانون بهش اجازه داد که این جور بایستی اعمال قوه مجریه بکنی بنده مکرر اینجا عرض کردم که دولت می‌بایست تحت امر مجلس شورای ملی باشد که مجلس شورای ملی هم برگزیده شده است ملت باید به دولت‌ها بگوید که این جور می‌خواهم بنده تصدیق می‌کنم که ما نه پزشک نه قاضی نه معلم و وسیله بهداشت در ولایات نداریم در همین تهران هم نداریم چه رسد به ولایات (صدرزاده- ولایات بدتر) ولی آنهایی را که می‌خواهند استخدام بکنند شما تصور می‌کنید که برای تهران یا ولایات استخدام می‌کنند ما ۶۰ هزار نفر کارمند زیاد داریم کارمندان دست‌شان را روی دست‌شان گذاشته‌اند می‌گویند ما پول می‌خواهیم نان بخواهیم و دولت هم در این وضع اسفناک قرار گرفته و گرفتار است آن وقت حالا دو مرتبه می‌خواهد برود ماشین‌نویس استخدام بکند بنده والله به خدا قسم عقلم می‌رسد که اگر دولت می‌گوید من این قدر بودجه کسر دارم پس چرا دو مرتبه سربار بودجه خودش این عده را اضافه کند یقولون بافواهم ما لیس فی قلوبهم.
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات شده است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم مذاکرات در ماده واحده کافی است. مهدی ارباب.
رئیس- آقای ارباب
مهدی ارباب- امروز قرعه کفایت مذاکرات به نام ارادتمند است عرض کنم در کفایت مذاکرات یک توضیحی دارم و آن این است که در هیچ یک از شئون کشور (یک حقیقتی را باید عرض کنم) متأسفانه حال تعادل وجود ندارد یک چنین موضوعی که حقوق بیست تا رختشوی مساوی است با حقوق یک مدیرکل و آن قدر مورد احتیاج نقاط مختلف مملکت است (زنگ رئیس)
رئیس- در کفایت مذاکرات بفرمایید.
ارباب- دلیلش بود آن وقت ببینید امروز چقدر مذاکرات طولانی شد یک ماده می‌آورند با یک کتاب ضمیمه می‌گذارنند بدون حرف و ما رأی می‌دهیم بحث هم درش نیست یک کتاب است که بستگی دارد به مقدرات مردم.
رامبد- شما چرا رأی می‌دهید.
صدرزاده- هیچ همچو چیزی نیست.
صارمی- به مجلس توهین نکنید (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس- دعوت به سکوت)
رئیس- چه خبر است آقایان آقای ارباب شما در کفایت مذاکرات صحبت بفرمایید.
ارباب- از احساسات رقیق آقایان معذرت می‌خواهم به هر حال این موضوع آن قدر قابل مذاکره نیست.
رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- اولاً بنده می‌خواستم به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم که مجلس اگر به لوایحی رأی می‌دهد آن لوایح را خوب تشخیص می‌دهد و رأی می‌دهد به صد و بیست نفر نمی‌شود گفت چشم بسته رأی می‌دهد تصدیق می‌کند و رأی می‌دهد این طوری به این لایحه به این مزخرفی نمی‌تواند رأی بدهد باید صحبت بشود آقایان اجازه بدهید یک بام و دو هوا نمی‌شود در یک قسمت پریروز آمده‌اند و گفته‌اند که ماده هزار نفر یا ۱۵ هزار نفر یا ۲۰ هزار نفر کارمند زیادی داریم و حالا می‌خواهند عده دیگری را استخدام کنند آقایان خدای من شاهد است در بعضی از ادارات خدمتگزار جزء بیش از رئیس اداره و کارمندان اداره است شما ماشین‌نویس را در این لایحه گرفته‌اید ولی خدمتگزار جزء را ندیده‌اید که چقدر است شما تأسف هم نخورید وزیر مختار هم از توی این لایحه در می‌آید (ارباب- از توی رختشوی‌ها؟) بله در می‌آید از توی همین لایحه در می‌آید آقا اجازه بدهید به عنوان آشپز استخدام می‌کنند بعد از راه اداری منتقل می‌کنند به وزارتخارجه و بعد از یک سال که در مرکز می‌ماند وارد کادر سیاسی می‌شود (همهمه نمایندگان)
رئیس- در عدم کفایت مذاکرات بفرمایید.
دکتر بینا- سه نفر از آقایان راجع به لزوم این لایحه استدلال کردند یکی از نمایندگان محترم گفت برای بیکاره‌ها باید کار پیدا کنیم این دولت برای بیکاره‌ها کار پیدا کن نیست یک نفر آمد و گفت که ما همه این استخدام‌ها را داشتیم می‌خواستیم مجوزش را بگیریم اگر داشتید چرا مجوز می‌خواهید، در دوره ۱۵- ۱۶- ۱۷- ۱۸ آمده‌اند و تشخیص دادند که دولت نباید استخدام جدید بکند و مقام ریاست هم تذکر دادند.
رئیس- لایحه می‌توانند بیاورند دکتر بینا حالا شما آمده‌اید یک لایحه‌ای دربست آورده‌اید که هر کسی را بخواهید استخدام کنید و برای همیشه و برای تهران آقایان یک نفر از نمایندگان فرمودند پول داریم، اعتبار داریم طبیب نداریم مگر با لایحه تصویب کردن طبیب درست می‌شود...
رئیس- آقای دکتر بینا در کفایت مذاکرات بفرمایید.
دکتر بینا- این لایحه با وجود آن لایحه سازمان که آورده‌اند الان تصویب این لایحه دیگر در مجلس شورای ملی برخلاف مقررات قانونی است اجازه بدهید بیشتر صحبت بشود.
رئیس- یک نفر موافق هم می‌تواند صحبت کند آقای طباطبایی‌قمی.
طباطبایی‌قمی- بنده مخالف هستم.
رئیس- آقای رامبد
رامبد- بنده مخالف هستم.
رئیس- مرآت اسفندیاری
مرات اسفندیاری- بنده موافق هستم و مختصر می‌خواهم عرض کنم واقعاً استدلالاتی که راجع به این لایحه شد به قدری منطقی بود که بنده قانع شدم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادات قرائت می‌شود و به کمیسیون فرستاده می‌شود آقایان در کمیسیون حاضر بشوند که بتوانند اگر نظری دارند اظهار کنند.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده واحده لایحه شماره ۲۶۹۴۵ دولت اضافه گردد تبصره استخدام کارمند جدید به عنوان ماشین‌نویس ممنوع است وزارتخانه در صورت احتیاج به ماشین‌نویس از میان کارمندان مستعد خود تعداد مورد نیاز را به فرا گرفتن فن ماشین‌نویسی مکلف کرده و از وجود آنها استفاده خواهد کرد.
مهندس کاظم جفرودی
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
این جانب پیشنهاد می‌نمایم که جمله (در مؤسسات فرهنگی و بهداری) به اول تبصره ۱ ماده ۱ اضافه شد.
دکتر امین
پیشنهاد می‌کنم که تبصره ذیل به ماده واحده به عنوان تبصره اول علاوه شود:
تبصره ۱- اشتغال اشخاصی که به ترتیب فوق استخدام می‌شوند در تهران و حومه به کلی ممنوع و پرداخت حقوق آنها منوط به اشتغال در شهرستان‌ها می‌باشد.
دکتر دادفر
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود:
تبصره- برای رفع احتیاجات شهرستان‌ها استخدام اشخاص فوق در خارج از مراکز مقدم می‌باشد.
عمیدی‌نوری
پیشنهاد می‌نمایم از ماده واحده جمله «ماشین‌نویس» و از تبصره ۱ (بازرس انتظامی) حذف گردد.
عمیدی‌نوری
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنها می‌نمایم تبصره ذیل به ماده واحده علاوه شود:
تبصره- استخدامی که مطابق این قانون می‌شود فقط برای احتیاجات استان‌ها و شهرستان‌ها خواهد بود- اردلان
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده واحده اضافه شود: استخدامی که طبق این ماده به عمل بیاید فقط برای اشتغال استخدام‌شدگان در شهرستان‌ها می‌باشد و پرداخت هر گونه حقوقی به ایشان از روز حضور در محل در شهرستان مربوطه محسوب خواهد گردید و این اشخاص حداقل مدت پنج سال حق انتقال ایشان مجاز خواهد بود که قبل از انتقال جانشین ایشان تعیین و در محل حاضر باشد. رامبد.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده واحده اضافه شود تبصره در استخدام جدید تکمیل کادر کارمندان ادارات شهرستان‌ها مقدم به ادارات مرکز خواهد بود دکتر فریدون افشار پیشنهاد می‌کنم که صورت و تعداد مستخدمین مورد لزوم در لایحه تعیین شود و مادام که از عده مزبور برای شهرستان‌ها لازم است استخدام در مرکز ممنوع خواهد بود.
صدرزاده
۸- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود.
(مجلس پنجاه دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت