مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۱
مذاکرات جلسه یکشنبه ۲۲ شوال المکرم ۱۳۲۴.
آقا میرزا ابوالحسن خان- آخر مسئله نظامنامه بکجا رسید همه روزه مطالبه آنرا میکنیم. بما نمیدهند دیگر اینکه تکلیف ما با معاندین چیست.
سعدالدوله – آمدن ما در اینجا برای انجام کارهاست نه نشستن بی حاصل تکلیف نظامنامه را معین نمایید.
آقاسیدمحمد تقی – جداً باید مطالبه کرد.
آقا میرزا محسن – عذر تعویق را کسالت وجود مبارک شاه میدانند و حال اینکه هر روزه احکام و قوانین بصحه همایونی میرسانند و تسامح این خائنین از جهت اینست که بعد از ورود موکب اقدس ولیعهد شاید بتوانند بوساوس و دسائس امر را متقلب نمایند و حال آنکه ولایت عهد خود یگانه خیرخواه ملت و دولت و اول همراه مؤسس این اساس مقدس هستند مثل خائنین مثل معروف کاسه گرمتر از آش است.
سعدالدوله – شنیدم چند روز است که اجزاء بانک ملی باداره قشونی پول میدهند آیا صحت دارد . بر فرض صحت چرا بدون امضاء نظامنامه و تصویب مجلس اینکار را میکنند.
حاجی معین التجار- پول دادن بقشون صحت دارد، چون چند نفر از خائنین تحریک کرده بودند که سربازها بیکی از سفارتخانه‌ها متحصن شوند واین تحصن را علت و موجب تخریب استقراض داخله و بانک ملی و باعث استقراض از خارجه نمایند لذا صدارت عظمی چنین مصلحت دیدند که بیک میزان پولی بقشون داده شود گفتیم که تا نظامنامه صحه نشود وامتیازنامچه بانک معلوم نگردد دادن پول مشکل است فرمودند که شما پول بدهید نظامنامه فردا صحه خواهد شد فردی آنروز هم صحه نشد باز فرمودند که شما اطمینان داشته باشید صحه نظامنامه وامتیازنامه را تعهد میکنیم. بر حسب فرمایش این وجه در حضور حضرت اقدس والا نایب‌السلطنه بقشون پرداخته شد.
سعدالدوله – بعد از اطمینان عاقبت امر چه خواهد شد بجمع‌آوری پول و دادن آن هر دو اقدام شد لکن باید بدانیم تکلیف نظامنامه چیست و با آنکه هر روز قوانین و بروات بصحه میرسد و دستخط ها صادر میشود چگونه است که نظامنامه بصحه نمیرسد شما از برای همه اصلاحات پول لازم دارید و پول فراهم نمیشود مگر با اصلاح بودجه مالیاتی و اصلاح بودجه مالیات نمیشود مگر به نظامنامه .
حاجی معین التجار – از دولت بخواهید وزیر مالیه حاضر شود گفتگو کند.
سعدالدوله – این قدر میدانم که خودمان را فریب میدهیم
(مجلسان و حضار هم تحسین و تصدیق این کلمه را نمودند).
صدیق حضرت – تکلیف اینست که چند نفر از وکلا بروند از صدارت نظامنامه را مطالبه کنند.
سعدالدوله – عریضه در این باب بصدارت نوشته شود و چند نفر از وکلا بروند و مطالبه کنند تا رفع تکلیف از ایشان بشود و هر گاه از ایشان مسامحه دیده شد بحضور همایونی رفته استدای صحه نمایند.
حاجی سید ابراهیم – امروز بعضی از اصناف حاضر بودند که دکاکین را ببندند تا امر نظامنامه صورت بگیرد گفتیم سیر کنید انشاءالله تا فردا بصحه میرسد.
سعدالدوله – بعقیده من از اول از طرف مجلس نظامنامه لازم نبود که تا اینقدر در این مدت معطل بماند ولی حال که نوشته شد و بمقتضای یکی از فصل و آن باید تمام مطالب بامضاء و صحه همایونی باشد لذا باید با صحه مطالبه کرد وباید عده و حدود اشخاصی که باید برسالت از جانب مجلس بروند معین نمایند.
رئیس- شش نفر از وکلا بروند (امروز بروند یا فردا؟)
سعدالدوله – از حالا بدون مسامحه حاضر شوند برای رفتن.
مکتوبی بصدارات عظمی نوشته شد که:
- علت تأخیر نظامنامه و عدم صحه با آنکه در تأخیر آن خیلی ضرر بدولت و ملت وارد و عاید خواهد شد چیست؟ چند نفر از وکلا بموجب اسامی ذیل بحضور میرسند که نظامنامه را صحه شده گرفته مفتخراً بمجلس مراجعت نمایند:
- حاجی شیخ علی ،
- مخبرالملک ،
- آقامیرزا ابوالحسن خان،
- حاجی معین التجار،
- حاجی سید نصراله ،
- عون‌الدوله
آقا سید حسین بروجردی - کسالت شاه مانع نیست تطبیق این نسخه با اصل هم شده این عذرها نباید مسموع و مقبول شود) بعضی گفتند در خصوص واقعة عراق عرب چه باید کرد.
در جواب اظهار شد که گویا والی بغداد و متصرف کربلا معزول و عوارض از رعایای ایران برداشته شد.
آقا میرزا سید محمد – شهرت عزل والی و متصرف جبران قتل پنجاه نفر از مسلمانان و این حرکات شنیعه را نمیکند.
صدیق حضرت – صحت عزل والی و متصرف هنوز معلوم نیست و اصلا شیوه و رویه عثمانیها غدر و خدعه است.
(امروز قبل از شروع در مذاکره بیست نفر از شاگردان مدرسه مدبریه در مجلس حاضر شده و خطابه خوانده یکصد تومان هم برای بانک ملی آورده خوانده یکصد تومان هم برای بانک ملی آورده تقدیم کردند. صد تومان مزبور را مدبرالدوله باسم اطفال مدرسه از قرار نفری پنج تومان اعانه داده بودند).
لایحه‌ای هم از طرف هواخواهان مجلس در اظهار حمایت و تمجید از اساس مجلس و خطاب بوکلاء محترم و توصیه و درخواست از آنها و برای دقت آنها در اقدامات خودشان قرائت شد.
لوحه سر در مجلس مقدس که بعنوان (دارالشورای ملت ایران ) و (عدل مظفری) رقم شده بود با جمعیت و شکوه فوق العاده بمیمنت و مبارکی نصب و لایحه مفصلی هم در آن هنگام قرائت شد و عموم مردم را فرح و سرور بی اندازه دست داد و همگی به آواز بلند بسلام و صلوات و دعای دوام دولت و سلام و بقای ذات معدلت صفات همایونی و استحکام بنا و اساس مقدس مجلس شورای ملی و تهنیت و تبریک همدیگر رطب اللسان سودند . پس از ختم مجلس جماعت کثیری از حاضرین در صحن عمارت مجلس مجتمع شده وکلا را بمبالغه در مطالبه نظامنامه و عدم خروج از مجلس قبل از مراجعت مأمورین مجلس از نزد صدارت عظمی و آوردن نظامنامه تکلیف و اصرار میکردند پس از یکساعت از شب گذشته مأمورین و رسولان مجلس مراجعت نموده و جواب را باین طور ابلاغ داشتد که بملاحظه کسالت مزاج همایونی قرائت و صحه نظامنامه چندی متعسر است و ابداً مماطله در صحه آن نشده.
بنابراین بهتر آنست که مجلس بکارها و انجام تکالیف خود بموجب فرمان همایونی مشغول بوده و منتظر نظامنامه نباشد و در مطالبه و صحه آن قدری تأنی و امهال کند انشاءالله پس از تخفیف و رفع نقاهت مزاج ملوکانه بصحه رسیده وارسال میشود.