مجلس شورای کبرای دولتی

اصل دوم متمم قانون اساسی

انقلاب مشروطه انقلاب مشروطه - از استبداد صغیر تا فتح تهران

۲۲ بهمن

پس از این که محمدعلی شاه مجلس شورای ملی را به توپ بست، برای بستن زبان دولت‌های اروپایی چنین وانمود کرد که مشروطه را برنیانداخته و تنها مجلس شورای ملی را برهم زده است و پس از سه ماه مجلس دوباره باز خواهد شد. در پایان سه ماه، محمدعلی شاه در دوم مهر ماه ۱۲۸۷ فرمانی به نام نخست‌وزیر بیرون داد بازگشایی مجلس را به ۲۳ آبان و دو ماه دیگر گشایش مجلس را پس‌افکند. در این فرمان، محمدعلی شاه فهماند که قانون‌ها به خال خود باز نخواهند ماند و مشروطه بر پایه "شرع انور" خواهد بود. هم‌چنین در این فرمان آگاهی داد تا زمانی که "تبریز منظم و اشرار آنجا قلع و قمع نشود در انتخابات بهره نخواهد داشت."

کار شگفت‌آوری که انجمن انجام داد فرستادن تلگراف درازی به محمدعلی شاه بود که در آن خواستار باز شدن مجلس شورای ملی شدند

پس از پایان دوماه، در ۱۶ آبان محمدعلی شاه در باغشاه نشستی برپا کرد و گروهی از سرجنبانان "بلی گوی" تهران را به بهانه اینکه ۲۳ آبان نزدیک است و باید نمایندگانی برای مجلس برگزیده شوند، فراخواند. چون پیشتر با یکدیگر قرارها را گذاشته بودند، در این نشست شیخ فضل‌الله نوری و هم‌دستانش عربده کشیدند که مشروطه با "شریعت" سازگار نیست و تلگراف‌های بسیاری را که به دستور شیخ فضل‌الله، ملایان کرمان، همدان، شیراز و دیگر شهرها فرستاده بودند، بیرون ریختند و با شگفتی همه کسانی که بودند، تلگرافی نیز به نام مردم تبریز در انزجار از مشروطه خواندند.

دست‌آورد این نشست این بود که روی چلوار بزرگ و درازی، "عریضه" به محمدعلی شاه نوشتند و درخواست کردند که از مشروطه چشم‌پوشی کند و مشروطه را دیگر به ایران بازنگرداند. همه آنهایی که در این نشست بودند چلوار را مُهر کردند و بدین‌سان به پایان رسید.

روز ۲۸ آبان دوباره نشستی برقرارکردند و مردم را گِردآوردند. این بار خود محمدعلی شاه آمد و در این نشست گفتگوها پیرامون نخواستن مشروطه دور می زد و باز درخواستی یا "عریضه" به مُهر مردم رساندند و چنین قرار شد که دربالای آن پاسخ نویسند و آن را به چاپ رسانند و در تهران پخش کنند. نوشته محمدعلی شاه چنین است:

بسم‌الله تبارک و تعالی

جنابان مستطابان حجج‌اسلام سلمهم‌الله‌ تعالی عزم ما همه وقت به تقویت اسلام و حمایت شریعت حضرت نبوی صلعم بوده و هست حال که مشکوف داشتید تأسیس مجلس با قواعد اسلامی منافیست و حکم بحرمت دادید و علمای ممالک هم به همین نحو کتباً و تلگرافاً حکم بر حرمت نموده‌اند در این صورت ما هم از این خیال بالمره منصرف و دیگر عنوان همچو مجلس نخواهد شد. لیکن به توجهات حضرت امام‌زمان عجل‌الله فرجه در نشر عدالت و بسط معدلت دستورالعمل لازم داده و می دهم آن جنابان تمام طبقات را از این عزم خسروانه‌ ما در نشر معدلت و رعایت حقوق رعیت و اصلاح مفاسد به قانون دین مبین اسلام حضرت خاتم‌النبین صلعم اطلاع بدهید.

محمد‌علیشاه‌قاجار.

منبع

‎