سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در باشگاه ملی رسانه‌های امریکا ۱ آذر ماه ۱۳۲۸

سفر محمدرضا شاه پهلوی به ایالات متحده امریکا ۲۵ آبان ۱۳۲۸ - ۱۰ دی ۱۳۲۸

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۲۸ خورشیدی تازی

نجات آذربایجان

سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در باشگاه ملی رسانه‌های امریکا ۱ آذر ماه ۱۳۲۸

آقای رئیس،

موجب نهایت مسرت و افتخار من است که پس از ورود به امریکا به این زودی برای صرف ناهار با چنین گروهی از نمایندگان روزنامه‌نویسان امریکایی دعوت شده‌ام.

شنیده‌ام که شما را روزنامه‌نویسان پر کار می‌نامند. این صفت کاملاً به جا و مناسب است، زیرا با قضاوت از مقدار کاری که درباره امور داخلی و ملی انجام می‌دهید و من در این دو روز و دو شب از موقع ورود به واشینگتن فرصت مطالعه آن را از نزدیک داشتم، شما باید تمام روز و قسمت عمده از شب را کار کنید. من هم کار می‌کنم و امیدوارم که مرا یک پادشاه کاری بدانید.

از قرار معلوم قبل از ورود من بعضی از نویسندگان، بی شک به علت عدم اطلاع و نه تعمداً، مرا یک سلطان مقتدر شرقی توصیف کرده‌اند. من درست نمی‌دانم که این عبارت به چه نحو تفسیر می‌شود، و خیال می‌کنم تصویری که در مخیله اشخاص به وجود می‌آورد، عبارت است از سلطانی با عمامه آراسته به یاقوت و زمرد که جقه‌ای در آن قرار داده‌باشند. ولی خانم‌ها و آقایان، یاقوت و زمردی که ایران دارد به عنوان گنجینه ملی در صندوق‌های بانک ملی محفوظ است و شما مرا اکنون در لباس عادی یعنی لباس کار همیشگی خودم می‌بینید که برای پادشاهی با مقتضیات امروز دنیا مناسب است.

در ایران مسائل ما همان مسائلی است که یک حکومت مشروطه و دموکرات امروزی با آن مواجه است. قانون اساسی ما از روی قوانین اساسی مغرب زمین تنظیم شده و از بسیاری جهات بی شباهت به قانون اساسی شما نیست. در ایران مانند این مملکت اصلاحات به وسیله عملیات قانونی انجام می‌باید، مقام سلطنت دارای اختیارات دیکتاتوری و استبدادی نیست و اگر هم دارای چنین اختیاری بود، کسی که فعلاً عهده‌دار این مقام است از آن استفاده نمی‌کرد.

شاید شما ما را مردم یک کشور کوچک در سرزمین دورافتاده‌ای بدانید که از حیث مسافت و عقاید از بسیاری از افکار و مؤسسات مغرب دور است و من اذعان دارم که مسافت میان ما زیاد است، ولی از حیث مساحت، کشور ایران از مجموع مساحت فرانسه و اسپانیا و پرتغال و ایتالیا و سوئیس و بلژیک و هلند بزرگتر است. اما راجع به عقاید و مؤسسات کشور ما، حتی بسیاری از استادان باید بهتر از این مطلع باشند که هستند تا وقتی که درباره ایران مطلبی می‌نویسند نگویند اگر جنگ ماراتون به شکست قوای ایران منتهی شده‌بود تمدن دچار سرنوشت پریشانی می‌شد.

من سعی نمی‌کنم امروز بعد از ظهر وقایع جنگی را که چهارصد و سی و یک سال قبل از میلاد واقع شده برای شما شرح دهم. زیرا این تاریخ زیاد دور نیست، و قسمت مهمی از این تاریخ اولیه ما را در کتاب مقدس می‌توان یافت.

همچنین قصد ندارم درباره خدمات ایران به تمدن مغرب‌زمین کنفرانس بدهم، ولی در هر حال یکی از خدمات ایران شاید در واشینگتن بسیار جالب توجه باشد و آن ایجاد تشکیلات دولتی است.

ایران اولین کشوری بود که یک امپراتوری بزرگ ایجاد کرد که از چین تا لیبی و از دانوب تا سند بسط داشت. با ایجاد چنین امپراتوری ایرانیان ناگزیر از اداره آن بودند. در آن موقع ایران به بیست ایالت که هر کدام تحت نظر یک فرماندار اداره می‌شد، تقسیم شده‌بود. این تشکیلات که در آن موقع به وجود آمد، برای امپراتوری روم و به وسیله رومی‌ها برای ملل دیگر مورد سرمشق قرار گرفت. تعادلی که میان حکومت مرکزی و حکومت‌های ایالات برقرار بود از بعضی جهات شباهت زیادی به تشکیلات حکومتی امریکا دارد. برای اداره این امپراتوری، ایران به دستگاه مواصلات نیازمند بود، و بدین منظور شاه‌راه‌ها و جاده‌های بسیار احداث گردید که نقاط سوق‌الجیشی و حکومت‌نشین‌های ایالات را به یکدیگر متصل می‌کرد. البته این اقدامات ۲۵۰۰ سال پیش صورت گرفت، ولی با وجود تحولات زمان و حوادث و اتفاقات بی‌شمار، ایران پس از هزارها سال هنوز یک ملت مستقل باقیمانده‌است. ما این استقلال را عزیز و گرانبها می‌داریم و قصد داریم آن را حفظ کنیم. بستگی ما با مغرب‌زمین از قرن‌ها پیش شروع می‌شود، ولی کلمه استقلال معنی و مفهوم جدیدی دارد. روابط ما با مغرب زمین که هنوز در مرحله جدید و پر توسعه می‌باشد، بر اساس احساسات و ملاحظات عملی منافع متقابل قرار دارد. برای ایران استقلال چه معنی دارد؟ البته همان معنی را دارد که همه ملل دیگر آن را درک می‌کنند. مللی که به میراث فرهنگی خود مباهات می‌کنند و آرزوی ارتقای سطح زندگی مردم خویش را دارند و همچنین به ایجاد جامعه صلح‌طلب بین‌المللی خدمت می‌نمایند. ولی ایران به کرات حاصل تاراج مهاجمین و کبر و غرور آنهایی را که امید تسلط بر ما را داشته‌اند، بر باد داده‌است و کسانی که قصد استهلاک ما را داشته‌اند خود در فرهنگ و تمدن ایران مستهلک شده‌اند. ایرانی قبل از هر چیز فردی است که حس استقلال شخصی شدید دارد. تحت رهبری پیشوایان و رهبران دلیر، ایرانیان چندین مرتبه اثر تسلط خارجی را از میان برداشته و کشور خود را آزاد و با افتخار ساختند. آن روحیه‌ای که می‌دانست چگونه با تهاجم یونان و عرب و مغول روبه‌رو شود، هنوز مانند یک عامل قوی وجود دارد. من تکرار می‌کنم که ما قصد داریم استقلال خود را حفظ کنیم. برای انجام این کار احتیاج به وسایل دفاعی کامل داریم، ولی نه برای تهدید همسایگان که همه عضو سازمان ملل متحد هستند و آرزو داریم با آنها در صلح و صفا به سر بریم، بلکه برای تضمین نظم ثابت بین‌المللی در خاورمیانه.

اهمیت سوق‌الجیشی ایران برای حضاری مانند شما در این مجلس محتاج به تأکید از طرف من نیست. برای ایران استقلال یعنی صلح، و حکومت و ملتی که من نماینده آن هستم چیزی نمی‌خواهند به جز آنکه به امور داخلی خود بپردازند. این امور برای ما توسعه و استفاده از منابع ملی و ایجاد وسایل جدید و توسعه وسایل موجود در تولید صنعتی و حمل و نقل و مواصلات و آبیاری و تعلیم و تربیت و بهداشت و امور بی‌شمار دیگری از این قبیل است. همه اینها در برنامه هفت ساله عمران و آبادی ما که با کمک مهندسین و شرکت‌های امریکایی که برای این کار استخدام شده‌بودند تنظیم گشته گنجانیده شده‌است. این برنامه امری است که انتظار داریم در مراحل اولیه آن ما خرج و هزینه آن را تأمین کنیم. ما انتظار کمک فنی و مالی از امریکا داریم و امیدواریم با ایجاد تضمین‌های لازم جلب علاقه سرمایه‌داران امریکایی را به ایران بکنیم، و عقیده داریم که ایران محیط مساعدی برای انجام فکر عالی ماده چهارم برنامه پرزیدنت ترومن می‌باشد. من وارد جزئیات نمی‌شوم. اساس پیشرفت ایران مانند همه ممالک دیگر باید صلح باشد. سراسر ادبیات بزرگ و وسیع ما مملو از اشاره به اهمیت صلح است و فوائد صلح در آثار هنری ما نشان داده شده و در اصول فلسفی که قسمتی از اصول اخلاقی ما را تشکیل می‌دهد، عشق به صلح از احساسات زنده در قلوب همه ایرانیان است.

خانمها و آقایان،

روابط دوستانه ما با امریکا از دیر زمان وجود داشته، و امیدوارم که اکنون از هر موقع دیگر این روابط نزدیکتر و دوستانه‌تر شود.

فوق‌العاده خوشوقت می‌شوم که اعضای این سازمان نویسندگان و روزنامه‌نگاران که امروز در این مجلس حضور دارند، از کشور من دیدن کنند. من پیشنهاد نمی‌کنم که کلیه اعضای باشگاه نویسندگان ماوراء بحار باشگاه مطبوعات و باشگاه مطبوعاتی زنان همه با هم به ملاقات و دیدن ما بیایید، زیرا تا وقتی مهمانخانه‌های جدید در تهران ساخته نشده، ما برای این کارآماده نیستیم، ولی به هیچ وجه حاضر نیستیم مطبوعات امریکا را از خدمت مشترک شما در آن واحد محروم کنیم، هر وقت مایل باشید می‌توانید به دیدن ما بیایید. مسافرت از طریق هوا از امریکا به کشور ما در چهل و هشت ساعت انجام می‌گیرد، و شما در آنجا خود را میان دوستان خویش خواهیدیافت. ما هر چه را کرده‌ایم به شما نشان می‌دهیم و آنچه را لازم به انجام است نیز به شما خواهیم گفت. ایرانی به جز فرش و قالی و باغ‌های زیبا و به قول ترجمه "ادوارد فیتز جرالد" دیوان شعر در زیر شاخه درخت، چیزهای زیادتری دارد. ما مانند شما مردم زحمتکشی هستیم و مانند شما خواستار چیزی نیستیم به جز آنکه از وحشت و دهشت جنگ دیگری مصون و در امان باشیم.