دیدار رسمی ژاک شیراک نخست وزیر فرانسه به فراخوان امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ایران ۳۰ آذر ماه تا ۲ دی ماه ۱۳۵۳ خورشیدی
| دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۵۳ خورشیدی | درگاه محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران |
دیدار رسمی ژاک شیراک نخست وزیر فرانسه به فراخوان امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ایران ۳۰ آذر ماه تا ۲ دی ماه ۱۳۵۳ خورشیدی
ژاک شیراک نخست وزیر فرانسه و بانو بامداد ۳۰ آذر ماه برای یک دیدار رسمی سه روزه از ایران، وارد تهران شدند. امیرعباس هویدا نخست وزیر در فرودگاه مهرآباد به پیشباز ژاک شیراک و بانو آمده بودند. در آیین پیشباز عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه، عبدالمجید مجیدی وزیر مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه، صفی اصفیا وزیر مشاور، فرخ نجم آبادی وزیر صنایع و معادن، غلامرضا نیک پی شهردار پایتخت، ابوالحسن بختیار رییس کل تشریفات وزارت امورخارجه و گروهی از از فرانسویانی که در تهران زندگی می‌کردند از باشندگان بودند. در فرودگاه مهرآباد آیین پیشباز رسمی انجام یافت و سرود ملی فرانسه و سلام شاهنشاهی نواخته شد. نخست وزیران فرانسه و ایران سپس از گارد احترام سان دیدند. ژاک شیراک و بانو آنگاه از فرودگاه رهسپار اقامتگاه شدند. در این سفر میشل دورنانو وزیر صنایع و تحقیقات، برنارد دسترمو وزیر مشاور در وزارت خارجه و بانو، آقای نوبرسگار وزیر مشاور در دپارتمان خارجی، هانری بلکور نماینده مجلس و دوازده تن دیگر از پایوران برجسته فرانسه نخست وزیر فرانسه را همراهی می‌کنند. ژاک شیراک نخست وزیر فرانسه با خبرنگاران در آستانه سفر به تهران مصاحبه کرد و گفت که فرانسه در صنایع اتمی، مترو و خودرو سازی با ایران همکاری خواهد کرد. [۱]
ساعت ۱۱ و پانزده دقیقه ژاک شیراک نخست وزیر فرانسه در شهر ری بر آرامگاه اعلیحضرت رضا شاه کبیر تاج گل‌های زیبایی نهاد و ادای احترام کرد.
شیراک در آرامگاه بنیانگذار ایران نوین
شامگاه ژاک شیراک میهمان شامی بود که امیر عباس هویدا نخست‌وزیر به افتخار شیراک برپا کرد.
بستن قرارداد- در آغاز این میهمانی هویدا در سخنانی درباره بستن قراردادها با فرانسه گفت:
- همکاری ایران و فرانسه که در سفر اخیر شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به فرانسه به صورت باشکوهی تأیید شد، نشانه بارز یگانگی و اعتماد متقابلی است که در مناسبات میان دو کشور همیشه وجود داشته است. بعلاوه، این بازدید راه را برای همکاری اقتصادی، فنی و فرهنگی بی‌سابقه‌ای میان دو کشور کاملاً گشوده است. تنوع زمینه‌های مبادلات میان دو کشور ما با انعقاد پیش‌نویس قراردادی در ماه فوریه برای یک همکاری وسیع فنی و اقتصادی مربوط به صنایع شیمیایی، پتروشیمی، بهره‌برداری از گاز طبیعی، انرژی هسته‌ای، کشاورزی و در بسیاری از زمینه‌های دیگر نمایان می‌شود. در بسیاری از این موارد موافقت‌نامه‌هایی منعقد و به مورد اجرا گذشته شده است ولی توافق‌های باز هم وسیع‌تری در انتظار ما است.
- هویدا نخست وزیر ایران در باره اهمیت همبستگی جهانی سخنان خود را چنین ادامه داد: امکاناتی که برای همکاری دو کشور وجود دارد، به اندازه‌ای گسترده است که بخشی وجود ندارد که ما نتوانیم در آن نفع مشترکی در مشارکت با یکدیگر بهنحو سودمند داشته باشیم. نخست‌وزیر با اشاره به تحولات بین‌المللی اظهار داشت: به نظر من همبستگی نوظهور جهانی بیش از انرژی هسته‌ای، بیش از تسخیر فضا و پیشرفت‌های برق‌آسای علم و تکنولوژی خصوصویت بارز عصر ما را تشکیل می‌دهد. در تاریخ بشریت هرگز وابستگی عمیق ملل بزرگ یا کوچک، غنی و فقیر به یکدیگر با چنین شدت وحدتی ظاهر نشده است. در چنین شرایطی کاملاً بهدیی است که گروه محدودی از کشورها دیگر نمی‌توانند مانند گذشته بدون شرکت همگان سرنوشت آینده کره زمین را تعیین کنند. در چنین دنیایی هر کشوری در قبال جامعه بین‌المللی مسئولیت‌هایی دارد. دو کشور ما به این واقعیت اساسی کاملاً واقفند و بدین علت است که فرانسه مانند ایران برای کمک متقابل بین‌الملی اهمیت بسیزایی قائل است.
- ایران برنامه کمک به کشورهای دیگررا به میزان وسیعی گسترش داده است. در پایان سال ۱۹۷۴ ما ۹ درصد از تولید ناخالص ملی خود را به این کمک‌ها اختصاص داده‌ایم و چنین امری در تاریخ کمک‌های بین‌المللی بی‌سابقه و منحصر بفرد است. ما در نظر داریم در این گام‌های بیشتری برداریم و بر این عقیده‌ایم که جهان باید همواره همبستگی و یگانگی بیشتری از خود نشان دهد. امروز دیگر نمی‌توان با نادیده گرفتن نیازهای تمام بشریت به پیشرفت ادامه داد.
ژاک شیراک نخست‌وزیر فرانسه در پاسخ نخست‌وزیر ایران از تهران به عنوان دروازه آسیا نام برد و ستایش کرد و گفت:
- در سرزمین ایران همه چیز گواه بر این است که ملت ایران بخوبی می‌داند چگونه ضمن آگاهی واقع‌بینانه‌ای از عظمت‌های درخشان تاریخ ۲۵۰۰ ساله خود که همراه با تصمیم قاطعی مبنی بر سازندگی آینده بوده است خود را به صف کشورهای طراز اول دنیا برساند. اگر من از گذشته اعجاب‌انگیز کشور شما صحبت می‌کنم، منظور من عنوان عبارات ادبی نیست، بلکه منظور من این است که ملت ایران سرمشق زنده‌ای است که دائماً رو به تحول است. از دو هزار و پانصد سال پیش کشور شما مهد علوم، فنون و فرهنگ‌ها بوده است. در مرکز این سرزمین پهناور که از دیوارهای چین تا منتهی‌الیه مغرب امتداد داشته، نوابغ ایرانی از زمان ساسانیان بودند که با اسلام فاتح و بوسیله آن بع غرب مسیحی، پزشکی و فلسفه قدیم، نجوم و عقاید بودا را منتقل ساختند. متفکرین ایران قرون وسطی بودند که از فارابی گرفته تا ابن سینا تجزیه و تحلیل‌های بزرگی را در علوم و فنون به عمل آوردند. این رسوم و این میراث هنوز هم در ایران امروز زنده مانده است و ادبا، هنرمندان و محققان هر روز از روی اطلاعات گذشته آثاری نو بوجود می‌آورند. چگونه می‌توان در این‌جا نقش برجسته علیاحضرت شهبانوی ایران را در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی که اخیراً با تشریف‌فرمایی خود به فرانسه ایفا کرده‌اند، مؤدبانه مورد تحسین و تمجید قرار نداد و امروز نیز این نمایشگاه ستایش‌برانگیز را که من شخصاً توانسته‌ام ضمن آن به وسعت فوق‌العاده مکتب نیرومند نقاشی جوان کشور شما پی ببرم افتتاح کرده‌ام. امروز ملت ایران تحت رهبری‌های خردمندانه شاهنشاه آریامهر ضمن احیاء عظمت گذشته خود، در راه صنعتی شدن گام‌های بلند برداشته و موفقیت‌های چشمگیری داشته است و شما آقای نخست‌وزیر، با ده سال کوشش و خدمت، در این پیروزی‌های درخشان ملت ایران سهم بسزایی دارید. شما با پشتکار و فعالیت‌های روزانه خود نمونه کامل ملتی هستید که در راه حفظ استقلال خود تلاش می‌کند. شما در نظر دارید، بویژه از طریق توسعه صنایع خود، کشورتان را تبدیل به قدرت بزرگی کنید زیرا، شما خوب می‌دانید که خشونت و خطر در دنیای کنونی از نبردهای بزرگ ملل جهان در گذشته کمتر نیست و چنانچه کشوری دفاع خود را به کشورهای دیگر واگذار کند نمی‌تواند از بوته آزمایش سربلند بیرون آید و بی‌طرفی خود را حفظ کند و این درس بزرگی است که ژنرال دوگل، که هرگز خاطره او را فراموش نخواهیم کرد، به ما آموخته است و این مسئله‌ای است که مبین موجودیت ملت فرانسه است و شما نیز عیناً راه‌های مشابهی را پیموده‌اید و شما دقیقاً می‌دانید که استقلال به معنای انزوا نیست. این توانایی واداشتن عناصر مختلف و مکمل یکدیگر برای زندگی هماهنگ که چند لحظه پیش گفتم که در سرتاسر تاریخ شما وجود دارد، بیان کننده پیوندهایی است که شما را به جهان متصل کرده است. تأمین منافع ملی اراده خلل‌ناپذیر شما مبنی بر تأکید و تقویت این منافع بدون آنکه شما را از فکر کشورهای دیگر بازدارد، برعکس، به شما امکان داده است که نظر بسیار روشن و صائبی درباره اوضاع و احوال کنونی جهان و تحولات آن داشته باشید. اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر، خود شما و اعضای دولت تان طی سال‌های اخیر صریحاً لزوم فوری ایجاد یک سازمان جهانی مبادلات را که پاسخگوی توسعه نیروهای تولید و توقعات حقه ملل دارنده مواد اولیه باشد به شکل مصرانه‌ای یادآوری فرموده‌اند. شما به موضع فرانسه در این زمینه همانطور که امروز صبح گفتگو کردیم، آگاهید و می‌دانید که فرانسه چقدر به این موضوع مورد علاقه شما توجه دارد. در این جا لازم است متذکر شوم که فقط احساسات و علائق نیست که ما را به یکدیگر پیوند داده، بلکه زندگی و اراده مشترک ما است که دو کشور ما را بر آن می‌دارد که موضع خود را تعیین و نقش خود را همانطور که طی قرن‌های گذشته ایفا کردند در جهان کنونی نیز ایفا کنند.
در روز ۱ دی ماه نخست وزیر فرانسه ژاک شیراک به پیشگاه شاهنشاه آریامهر در کاخ نیاوران بار بافت. شیراک از کاخ نیاوران با چهره‌ای خندان و خشنود از دستاوردهای گفتگوی خود با آریامهر بیرون آمد و آشکار بود که بسیار زیر تأثیر منطق سیاسی تهران نسبت به یک سلسله مسائل بین‌المللی که فرانسه و جهان غرب سخت بدان توجه دارند، قرار گرفته است. در پی باریابی شیراک به پیشگاه آریامهر شاهنشاه ایران و گفتگو با معظم‌له، شیراک به خبرنگار خبرگزاری فرانسه گفت: سوءتفاهم ایران و فرانسه در زمینه تصمیم دولت فرانسه به افزایش بهای طلای ذخیره برطرف شده است. گفتگوهای فشرده شیراک روز شنبه ۳۰ آذر ماه بی درنگ پس از ورود نخست‌وزیر فرانسه به تهران آغاز شد و در پیشگاه شاهنشاه دور عالی آن انجام گرفت،
در روز ۲ دی ماه گفتگوهای ایران و فرانسه امروز در آخرین روز سفر رسمی سه روزه ژاک شیراک نخست‌وزیر فرانسه به تهران ادامه یافت. شیراک بامدادان پیش از دیدار با نخست‌وزیر، با دکتر منوچهر اقبال مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران گفتگو کرد.
گفتگوهای نخست‌وزیران ایران و فرانسه که در آن گروهی از مقامات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی دو کشور حضور داشتند، چهارمین دور گفتگوهای آنان بود. شیراک را در گفتگوهای تهران، کسانی چون میشل دورنانو وزیر صنایع و تحقیقات فرانسه، برنارد دسترمو وزیر مشاور در امور خارجی و ژان بلانکارد عضو عالی‌رتبه کمیسیون انرژی اتمی فرانسه و چند تن دیگر از پایوران عالی‌رتبه فرانسوی همراهی کردند. هویدا نخست وزیر ایران نیز عباس خلعتبری وزیر خارجه، عبدالمجید مجیدی وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه، صفی اصفیاء وزیر مشاور و نایب نخست‌وزیر در امور اقتصادی و عمرانی، دکتر اکبر اعتماد معاون نخست‌وزیر و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و چند تن دیگر از پایوران کشوری را به هنگام گفتگو با همتای فرانسوی خود در کنار داشت.
گفتگوهای نخست‌وزیر فرانسه در تهران بیش از آنچه تصور می‌رفت، توجه محافل سیاسی و اقتصادی بین‌المللی، به ویژه پایتخت‌های منطقه را به خود کشیده است. گو آنکه رئوس این توافق‌ها در سفر اعلیحضرتین به پاریس و گفتگوهای رهبران ایران و فرانسه با عناوین «توافق‌های چندین میلیارد دلاری ایران و فرانسه» فاش شده بود، اینک که بخش عظیمی از این توافق‌های چندین میلیارد دلاری به فاز توافق نهایی و دستینه شدن قرارداد نزدیک می‌شود، طبیعی است که در محافل بین‌المللی دوباره جلب نظر کند. اهمیت توافق‌های ایران و فرانسه در تحکیم همکاری‌ها و دوستی سنتی میان ایران و فرانسه خلاصه نمی‌شود. این توافق‌ها از آن جهت نیز اهمیت دارد که نشان می‌دهد ایران توانسته است به عنوان یکی از هموندان تعیین کننده سیاست‌های «اوپک» پشتیبانی کامل یک قدرت صنعتی غرب را نسبت به هدف‌های خود بکشد. ناظران سیاسی برای مذاکرات چند ساعته شیراک با شاهنشاه که بسیاری از مسائل بین‌المللی، بخصوص مسائل پولی و مالی و نفت را دربر گرفت، اهمیت فراوانی قائلند.
ژاک شیراک نخست وزیر فرانسه پس از دیدار با نخست وزیر ایران با اسدالله علم وزیر دربار شاهنشاه دیدار و گفتگو نمود و سپس در یک کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرد و ایوار، در میهمانی خواهد بود که در سفارت فرانسه برپا می‌شود.
شیراک در این میهمانی که به افتخار هویدا در سفارت فرانسه ترتیب یافته بود اعلام کرد که ایران و فرانسه در آستانه همکاری‌های گسترده و بی‌سابقه‌ای قرار دارد و افزود که برنامه‌های همکاری و کشور از دیدگاه زمانی محدود نبوده، بلکه این نزدیک سرآغاز است برای همکاری‌های بیشتر علمی و فنی در سال‌های آینده و شیراک گفت:
- مذاکراتی که اینک میان ایران و فرانسه در جریان است دستاورد تماس‌هایی است که در گذشته صورت گرفته و بنیاد این گفتگوها بر اساس قراردادی است که ماه فوریه گذشته میان وزیران اقتصاد و دارایی دو کشور دستینه شد. شیراک افزود که دیدار شاهنشاه آریامهر در تیر ماه گذشته از پاریس، روح تازه‌ای به این قرارداد بخشید. اینک کشورهای ایران و فرانسه با جدیتی هر چه بیشتر در پی توسعه روابط خود هستند. وی افزود که ایران بر اساس یک سیاستی مستقل که بر بنیادهای ملی استوار شده قصد بهره‌برداری از تکنیک و امکانات تولیدی فرانسه را دارد و فرانسه نیز متقابلاً تمایل زیادی به این همکاری‌ها دارد. متروی تهران دو سال و نیم دیگر بکار می‌افتد
عبدالمجید مجیدی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه، از رئوس بخشی از توافق‌های ایران و فرانسه که به مراحل نهایی رسیده پرده برداشت و گفت:
- ایران پیشنهاد فرانسه را برای ایجاد ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در ایران «در غرب و شمال شرق تهران و مشهد»، پذیرفته است. مجیدی که در مذاکرات نخست‌وزیران ایران و فرانسه حضور داشت، همچنین برای اولین بار فاش کرد که ایران برای رنگی کردن تلویزیون از سیستم فرانسوی «سکام» استفاده خواهد کرد و بنابراین، فرانسویان ایران را در اجرای پروژه رنگی کردن تلویزیون یاری می‌کنند. مجیدی همچنین فاش کرد که ساختمان متروی تهران به عهده فرانسویان واگذار می‌شود و پیش‌بینی کرد، بهره‌برداری از نخستین خط این پروژه تا دو سال و نیم دیگر آغاز می‌شود. مجیدی گفت، در ساختمان متروی تهران و اولین خط آن، مهندسین مشاور را فرانسویان تأمین خواهند کرد و طبق مشخصاتی که آنان می‌دهند، ایران وسائل مورد نیاز را از فرانسه خریداری می‌کنند. برای ایجاد ۴ مرکز تعلیمات فنی و حرفه‌ای و تربیت کادر آموزش مورد نیاز مراکز آموزشی و حرفه‌ای ایران و فرانسه به توافق رسیده‌اند و در مذاکرات جاری تاریخ بهره‌برداری از دانشگاه بوعلی برای پاییز سال ۵۵ تعیین شد. فرانسه توافق کرده است در زمینه تربیت مدیر برای بخش‌های مختلف مورد نیاز با ایران همکاری می‌کند و علاوه بر تربیت کارشناس در زمینه انرژی هسته‌ای و تلویزیون رنگی در بخش‌های دیگر نیز با فرستادن کارآموزانی به فرانسه مهارت‌ها افزایش خواهد یافت.
تلویزیون رنگی از مهر ماه شروع به کار می‌کند
به دنبال تصمیم ایران به انتخاب سیستم فرانسوی «سکام» برای رنگی کردن برنامه‌های تلویزیون، مقامات رسمی سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران امروز اعلام کردند که پخش رنگی برنامه‌های تلویزیون از مهر ماه آینده از کانال‌های آموزشی آغاز خواهد شد. مقامات تلویزیون تأیید کردند که تا پایان برنامه پنجم که سه سال دیگر است یکی از کانال‌های شبکه سراسری رنگی خواهد شد. خبر رنگی شدن تلویزیون و انتخاب سیستم فرانسوی «سکام» که از مدت‌ها قبل از انتظار آن می‌رفت، امروز در کوچه و بازار مورد بحث مردم بود و در عین حال یک مقام مسئول در سازمان تلویزیون رسماً به مردم هشدار داد تا اطلاع رسمی این سازمان در زمینه مشخصات فنی، از خرید هر نوع گیرنده رنگی خودداری کنند. تلویزیون برای پخش برنامه‌های رنگی غافلگیر نشده و اجرای این برنامه در حیات سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران حادثه‌ای نیست، به دلیل آنکه، مسئولین این سازمان از همان آغاز کار تلویزیون از جهت تجهیزات و وسائل تکنیکی پیش‌بینی‌های لازم را برای یک چنین روزی کرده بودند. مهندس فریدون مکانیک مسئول کمیته بررسی سیستم‌های رنگی تلویزیون ملی ایران اعلام کرد، از مهر ماه ۱۳۵۴ کار پخش مداوم و مرتب تلویزیون رنگی با تلویزیون آموزشی آغاز می‌شود و از کانال‌های آموزشی، برنامه‌ها بر روی شبکه سراسری و برای استفاده شهرها رنگی پخش خواهد شد. مهندس مکانیک گفت: سازمان تلویزیون برای پخش برنامه‌های رنگی نه در تهران و نه در شهرستان‌ها مشکلی ندارد و در ایستگاه‌های مختلف تلویزیون در سراسر کشور و در خطوط ماکروویو با پیش‌بینی قبلی همه‌گونه آمادگی برای انتقال و پخش برنامه رنگی وجود دارد. تولید داخلی برنامه رنگی هم از تهران آغاز و بتدریج به شهرستان‌ها توسعه خواهد یافت. مهندس مکانی گفت: از لحاظ نیروی انسانی با تجربیات گذشته برنامه‌ریزی دقیق شده که با بهره‌گیری از همکاری‌های وسیع دولت فرانسه و ایجاد مرکز مشترک تحقیقات تلویزیون ایران و فرانسه اجرا خواهد شد. مهندس مکانیک در پاسخ این سئوال که برنامه شبکه سراسری تلویزیون از کی رنگی خواهد شد گفت: در پایان برنامه پنجم یک کانال رنگی سراسری خواهیم داشت ولی برای ما مثل همیشه مسئله «بیننده» مطرح است. در پخش رنگی تلویزیون ما به این مسئله فکر می‌کنیم که باید برنامه‌هایی رنگی ما به چشم مردم برسد و در نتیجه ارتباطی مستقیم با صنایع تولید پیدا می‌کنیم که گیرنده رنگی موردنیاز را تحویل بازار دهد. سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران برای تربیت تکنسین‌های مورد نیاز گیرنده رنگی برنامه‌های آموزشی خاصی را اجرا خواهد کرد و به همین دلیل هم در نظر است مارک‌های گیرنده‌های رنگی تولیدی را محدود کند که اجرای برنامه‌های آموزشی موفقیت‌آمیزتر باشد. در پاسخ این سئوال که آیا هر گیرنده «سکام» برنامه رنگی را خواهد گرفت، مهندس مکانیک پاسخ منفی داد و گفت، سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران از نوع سکام خاصی استفاده خواهد کرد که در سیستم سکام در استاندارد «ب» خواهد بود و مشخصات فنی آن بعداً اعلام می‌شود. گزارش خبرنگار ما حاکی است که دولت چندی پیش ورود رادیو و تلویزیون را آزاد اعلام کرد و امروز در تماسی که با بانک‌های مختلف برقرار شد، عموم آنان از خود برای گشایش اعتبار برای واردات تلویزیون رنگی آمادگی نشان دادند.
در اعلامیه مشترکی که در پایان سفر شیراک در تهران و پاریس به چاپ رسید، از توافق‌های گسترده میان دو کشور که در تاریخ مناسبات یک کشور تولید کننده نفت و یک کشور بزرگ صنعتی اروپای غرب کمتر سابقه دارد، پرده برداشته اشت. اینک مسلم شده است که دولت فرانسه، دیدگاه موافق و نهایی تهران را در ساختن بخشی از شبکه متروی چندین میلیارد تومانی تهران، ایجاد سیستم تلویزیون رنگی ایران و همچنین تأسیس دو نیروگاه از ۲۰ نیروگاه برق اتمی ایران را جلب کرده است. هم چنین کارشناسان تایید می‌کنند که ایران در مدت زمان معینی، بیش از یک میلیارد دلار محصولات کشاورزی و غذایی از فرانسه خریداری خواهد کرد. هم چنین کمک فرانسه به زنده کردن زبان فرانسه و تدریس آن دردبیرستان‌ها و دانشگاه‌های ایران از راه تأمین کادر آموزشی مورد نیاز این برنامه، از دیگر توافق‌هایی است که به مرحله نهایی رسیده است.