بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر در نخستین نشست نهمین کنفرانس ارزشیابی انقلاب آموزشی رامسر ۱۳ شهریور ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
کنفرانس آموزشی رامسر درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر

سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی

برنامه عمرانی پنجم/سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی تیر ماه تا شهریور ماه


بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر در نخستین نشست نهمین کنفرانس ارزشیابی انقلاب آموزشی رامسر ۱۳ شهریور ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی


مطالب را می‌توان این طور خلاصه کرد که ما الان چه هستیم و چه می‌خواهیم بشویم و چه باید بشویم؟ آنچه هستیم و نواقص کار و کمبودها و راه‌حل‌هایی که برای برطرف کردن آنها هست، امروز تا حدی ارائه شد. کمیسیون‌ها البته با جزئیات خیلی بیشتر همین مطالب را خواهندشنید و ممکن است آنها به اشتراک تمام شرکت کنندگانی که در این کنفرانس هستند، یعنی خود دانش‌آموز، خود دانشجو، کارگران و سایرین، هر کدام به مناسباتی راه‌حل‌هایی پیشنهاد بکنند.
چند چیزی که جلب توجه کرد، یکی موضوع قدری پرداختن به ظاهر است، موضوع لوکس بودن ساختمان است و بعد نه فقط تحصیلات رایگان است، بلکه وام تحصیلی هست، کمک تحصیلی است و همچنین برای استادان و دبیران که اتفاقاً این موضوع مهم است، هم از لحاظ خودشان و هم از لحاظ اجتماعی، موضوع ساختن مسکن هست و سایر امتیازات. ولی می‌بینیم با وجود توجهی که احیاناً به استادان یا دبیران می‌شود، که البته آن هم کامل نیست، ولی حاصل کار چیست. اما حاصل کار مدارس عشایری و حتی بعضی از کسانی که آنجا تدریس می‌کنند و لیسانسیه هم نیستند و منزل و محلی مسکونی هم برایشان نساخته‌ایم و احترام و عزتی را هم که دائم می‌گوییم که باید برای استاد و دبیر قائل شد، به آنها نمی‌گذاریم، این است که نود درصد بچه‌هایی که از مدارس عشایری بیرون می‌آیند، وارد دانشگاه می‌شوند. این یعنی چه؟ خودتان باید از این موضوع نتیجه‌گیری بکنید، آیا ما زیاد به ظواهر و جنبه لوکس و رفاه و آسایش و تنبلی توجه نمی‌کنیم؟ آیا انقلابی که در تمام شرایط زندگی ایرانی تحقق یافته، به این چیزی که به آن انقلاب آموزشی می‌گوییم، واقعاً جنبه انقلابی دارد؟ کار ما شاید هم نمی‌تواند جنبه انقلابی داشته‌باشد. کلمه انقلابی درمورد آموزش باید برای ما در واقع عِرق ملی، عِرق وطن‌پرستی از طرف استاد و دانش‌آموز یا دانشجو باشد، البته روی ضوابطی که از لحاظ روانشناسی، از لحاظ انسانی، از لحاظ فنی و از لحاظ تکنیک مقرر است، و الا اگر ما بخواهیم انقلابات کاملاً دگرگون‌کننده‌ای را که در سایر شئون زندگی مملکت وارد کردیم در قسمت آموزش وارد بکنیم، باید اولاً بدانیم به چه طریقی این کار بشود، برای اینکه آموزش چیزی است که تقریباً جنبه بین‌المللی دارد، مخصوصاً قسمت‌های فنی آن، در خود مطلب که نمی‌شود انقلاب کرد، اما در طرز آموزش چرا، و این مطلبی است که باید کنفرانس به آن رسیدگی کند. این فراگیری افراد شرکت‌کننده در این کنفرانس که از هر سطح و هر قسمت مملکت در آن شرکت دارند، کار را آسانتر خواهدکرد، به شرطی که همه بخواهند به آن هدف عالی برسند. هدف عالی تربیت بهترین افراد برای حال و به خصوص آینده مملکت است. ما الان چه هستیم و بعد چه می‌خواهیم باشیم؟ الان مملکتی هستیم که پنجاه درصد جمعیت آن زیر ۱۵ سال و حتی در سال‌های ابتدایی آموزشی است. این افراد غیر قابل استفاده‌اند، برای اینکه مشغول آموزش هستند، پس کمبود شدید جمعیت تقریباً در همه شئون زندگی محسوس است، از راننده کامیون، تا افراد عالی‌مقام علمی. ما ناچار شده‌ایم که افراد را از خارج به مملکتمان دعوت بکنیم، برای اینکه کمبود شدیدی در این مورد محسوس است. ولی ضمناً چه هستیم؟ مملکتی هستیم که در آن مشغول ساختن سدها هستیم، مشغول ساختن کارخانه‌های برق هستیم، آن هم نه تنها برق عادی، بلکه برق اتمیک. فردا فکر انرژی آفتاب خواهدبود، فردا فکر انرژی ژئوترمیک خواهدبود، فردا موضوع پلاسما خواهدبود، فردا موضوع درست به عکس انرژی اتمیک است. انرژی جدید جمع کردن ذرات به یک نقطه مرکزی است. ما در این زمینه فکر می‌کنیم و فردا در این زمینه باید وارد عمل بشویم. برای اینکه بتوانیم وارد این کار بشویم، باید ایرانی‌ها را در این رشته‌ها تربیت کنیم. لازمه این کار همان تشخیص استعدادهای نهفته ایرانی است که قبلاً به آن اشاره کردم و باید همانطور که گفتیم، از دوره راهنمایی به بعد بتوانیم این تشخیص را بدهیم که هر فرد ایرانی در چه رشته‌ای بیشتر استعداد دارد.
این را هم قبلاً گفتم که در این کنفرانس با خود دانش‌آموزان و دانشجویان مشورت بکنید تا معلوم شود استعداد آنها را به چه وجهی و طریقی می‌توان به بهترین شکل تشخیص داد. در این زمینه شاید لازم باشد با اولیا این دانشجویان مشورت کرد، مباحثه کرد، سؤال کرد و از خصوصیات زندگی آنها و از اخلاقشان چیزهایی فهمید، زیرا شاید تشخیص بهترین استعدادها فقط در سر کلاس درس ممکن نباشد، شاید احتیاج به دانستن خیلی مطالب دیگری هم باشد. حتی می‌شود گفت شاید در میدان ورزش هم بشود یک قسمت از استعداد دانشجویی یا دانش‌آموزی را حس کرد. در تعلیمات پیشاهنگی نیز شاید بشود این موارد را تشخیص داد. همینطور در جوان‌های شیر و خورشید و در اردوهای تفریحی یا آموزشی یا حتی در تعطیلات این جوانان می‌شود استعدادهای آنان را تشخیص داد.
حالا زود است که بگویم دوران تمدن بزرگ چیست و هر ایرانی در این دوران چه وظایفی دارد، ولی تکرار این مطلب چه در گذشته، چه حالا و چه همیشه لازم است که بگویم آرزوی ما این است که هر نفر ایرانی آن کاری را که انجام می‌دهد، بتواند به وجه احسن انجام بدهد. حالا این فرد یک استاد دانشگاه باشد، یا یک جوشکار باشد، یا حتی یک ورزشکار، در تمام این امور حس وطن‌پرستی، حس غیرت و حس اینکه انسان خودش از خودش راضی باشد، موجود است، والا کامل و ایده‌آل نخواهدبود.
پس ما در واقع تا به حال بعضی اوقات درست مطالب را از هم تفکیک نکرده‌ایم، انقلاب آموزشی به نظر ما این بود که حداکثر احترام را به آموزش‌دهنده بگذاریم، کرنش به آنان بکنیم، تعظیم به آنان بکنیم، تمام رفاه زندگیشان را در نظر بگیریم. ولی آیا باید حاصل آموزششان هم سال به سال کمتر بشود؟
و همینطور وسیله فراهم کردن زندگی بهتر، ما مخالف این امر نیستیم. البته باید زندگی بهتر بشود، ولی به شرطی که نتیجه‌بخش هم باشد. ساختمان‌ها منظماً زیباتر و لوکس‌تر می‌شود، ولی به قول معروف وسایلی در داخل آنها هست که به کرات همان وسایل را تکرار کرده‌اند یا اصلاً شاید در خیلی از مواقع از آن وسایل استفاده هم نمی‌توانند بکنند.
خرجی که برای وسایل آموزش و پرورش می‌شود خیلی کم نیست، ولی آیا این خرج به بهترین وجهی صورت می‌گیرد؟ و آیا از سرمایه‌گذاری که در آموزش مملکت انجام می‌دهیم نتیجه‌گیری کامل می‌کنیم؟ اینها مطالبی است که می‌تواند مورد بحث واقع بشود و گفتم چون کنفرانس با شرکت همه گروه‌ها است، شاید راه‌حل‌ها آسانتر و به هر صورت به طور عملی‌تری معین و روشن بشود، به نحوی که بتوان روی آن اتخاذ تصمیم کرد. این است که در این قسمت‌ها فقط به ذکر کلیات می‌پردازیم، تا مطالب در کمیسیون‌های مختلف بررسی بشود.
روز آخر که گزارش‌های کمیسیون‌ها راجع به این مطالبی که ذکر کردیم داده‌شد، آن وقت می‌شود تصمیمات قاطعی گرفت، یا احیاناً درباره آن تصمیمات به کمیسیون شاهنشاهی هم مراجعه بکنیم تا باز با مطالعات مجددی گزارش بدهند که بشود تصمیمات نهایی را گرفت.
به هر صورت تصمیمات نهایی باید زودتر گرفته‌شود، برای اینکه سال آموزشی مملکت شروع می‌شود و باید زودتر تکلیف روشن بشود تا اگر احیاناً تغییراتی لازم است، دربرداشته‌باشد. امیدوارم نتیجه کار و زحمات شما تا روز پنجشنبه که روز آخر کنفرانس است، معلوم بشود.
اینجا محیط آرام و خوبی است و می‌توانید حقیقتاً با آرامش در این قسمت‌ها بررسی بکنید و حتی‌المقدور با همدیگر آمیزش داشته‌باشید. گروه، گروه نشوید، با هم مخلوط بشوید و آن اشتراک مساعی را که ما اساس انقلاب ایران قرار داده‌ایم، در اینجا هم به خوبی نشان بدهید.