تفاوت میان نسخه‌های «سفرهای رسمی رضا شاه پهلوی»

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
خط ۵۸: خط ۵۸:
 
۲۰ تیر ماه ۱۳۱۳ سفر سی و هشت روزه اعلیحضرت رضا شاه به ترکیه پایان یافت. آرمان سفر اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی به ترکیه همکاری نزدیک نظامی و اقتصادی و سیاسی با کشور همسایه بود. با اینکه قراردادی میان دو کشور همسایه ایران و ترکیه بسته نشد، کشور ایران با ترکیه دوستی نزدیکی به سبب دوستی ژرف و نزدیک رضا شاه بزرگ و مصطفی کمال آتاتورک پیدا کرد و کشور ایران دیگر از دیدگاه سیاسی در منطقه در مبارزه علیه استعمارگران تنها نبود.  
 
۲۰ تیر ماه ۱۳۱۳ سفر سی و هشت روزه اعلیحضرت رضا شاه به ترکیه پایان یافت. آرمان سفر اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی به ترکیه همکاری نزدیک نظامی و اقتصادی و سیاسی با کشور همسایه بود. با اینکه قراردادی میان دو کشور همسایه ایران و ترکیه بسته نشد، کشور ایران با ترکیه دوستی نزدیکی به سبب دوستی ژرف و نزدیک رضا شاه بزرگ و مصطفی کمال آتاتورک پیدا کرد و کشور ایران دیگر از دیدگاه سیاسی در منطقه در مبارزه علیه استعمارگران تنها نبود.  
  
−
در روز ۲۴ تیر ماه ۱۳۱۳ [[مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ تیر ۱۳۱۳ نشست ۹۳|نطق آقای وزیر امور خارجه راجع بمسافرت موکب ملوکانه بترکیه و نتایج آن]]
+
در روز ۲۴ تیر ماه ۱۳۱۳ وزیر امور خارجه آقای باقر کاظمی درباره سفر اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی و دست‌آوردهای این سفر برای دو ملت ایران و ترکیه سخنانی ایراد کرد. <ref>[[سخنرانی باقر کاظمی وزیر امور خارجه درباره سفر اعلیحضرت رضا شاه بزرگ به ترکیه در مجلس شورای ملی ۲۴ تیر ماه ۱۳۱۳]]</ref>
  
−
وزیر امور خارجه-بنده میخواهم اگر آقایان محترم اجازه فرمایند شمه راجع بمسافرت بندگان اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی ارواحنا فداء به ترکیه و نتایج این مسافرت بعرض مجلس مقدس برسانم (بفرمائید- بفرمائید) بطوری که در دو ماه قبل آقای رئیس الوزراء بعرض رسانیدند ابتدا مسافرت ذات مقدس ملوکانه برای مدت پانزده الی هیجده روز پیش بینی میشد لیکن بجهاتی که بعد عرض می کنم مدت مسافرت در خاک ترکیه بیست و هفت روز طول کشید- با اشتیاقی تمام تشریف بردند و با رضایت و خوشنودی کامل مراجعت فرمودند (بسیار خوب- بسیار خوب) و بطور خلاصه میتوانم عرض کنم که از هر حیث و هر جهت به منتهی درجه خوبی و آبرومندی و تجلیل و احترام بپایان رسیده بقسمی که تا بحال نه تنها در مملکت ترکیه بلکه در کمتر مملکتی از ممالک اعم اینطور پذیرانی صمیمانه و گرم و از روی یگانگی بعمل آمده (صحیح است- صحیح است) و علت اصلی آن این بود ه علاوه بر تشریفات رسمی و دولتی که مطابق پروگرام بموقع اجرا میرسید عموم طبقات ملت از زن و مرد و جوابهای محصل در هر قدم و منزل و قریه و قصبه و شهری با شور و شوق و عشق کاملی مقدم موکب مقدس ملوکانه را استقبال و مشایعت نموده وطوری ابراز احساسات برادرانه و صمیمانه مینمودند که هیچ سابقه و نظیری تا بحال نداشته و حتی در غالب اوقات دیده میشد که از شدت اشتیاق و شعف اشک شوق از چشم های آنها جاری بود از ابراز هیچ نوع احساساتی نسبت به مهمان عزیز و معظم خودخوداری نمیکردند (افرین – آفرین) توجه شدید محصلین ومحصلات و عنصر جوان مملکت بابراز این احساسات کاملا نشان میداد که نه فقط ترکهای امروزی این دوستی و برادری را قدر و قیمت زیادی میدهند بلکه نسل آتیه و جوانانی که باید در آینده نزدیکی مقدرات وطن خود را در دست داشته باشند اهمیت و عظمت مقام شاهنشاه عظیم الشان و نماینده افتخارات ملی ایران را معترف و پایه دوستی و برادری دو ملت ایران و ترک را در قلوب پر معرفت خود جای داده اند (احسنت- احسنت) برای بنده و رفقائی که در این مسافرت افتخار ملازمت رکاب همایونی را داشتیم فوق العاده جای مباهات و سرافرازی بود که بچشم خود میددیم فضائل و خصائل و سرافرازی بود که بچشم خود میدیدیم فضائل و خصائل عالیه قائد بزرک و توانا و شاهنشاه متبوع مفخم ما و مظهر عظمت و شرافت ملت ایران تا این درجه ملت دوست و برادر ما ترکیه را جلب کرده که از روی کمال اخلاص و صمیمیت و بدون کوچکترین شایبه ریب و ریا بهمان درجه که بقائد بزرگ و محبوب خود حضرت غازی مصطفی کمال پاشا رئیس جمهور معظم ترکیه احترام و ستایش میکردند بهمان درجه هم شاهنشاه عظیم الشان ما را مورد توجه تقدیس و تقدیرو ستایش قرار میدادند (آفرین – آفرین) نه آنکارا نه اسلامبول و نه ازمیر تاکنون چنین استقبال و جشن وتظاهرات ملی را بخاطر نداشته و یقین است که این مودتها در تاریخ روابط ملل شرق جاوید و پایدار خواهد بود (البته –البته –صحیح است) علاقه که بندگان اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی نسبت بتوده ملت ترک ابراز میداشتند و خوشوقتی که در خاطر مبارک همایونی از مشاهده فعالیت و جدیت و پشتکار و همت و غیرت آنها در پیشرفت بطرف ترقی و تعالی ایجاد میشد نیز فوق العاده بود و میتوانیم بجرأت عرض کنم که این احساسات خالصانه ملت نجیب ترکیه از قلوب صاف و بی آلایش توده ملت ترک مستقیماُ در قلب پاک و حساس ذات مقدس ملوکانه جایگیر میشد و عواطف پدرانه بندگان اعلیحضرت شاهنشاهی نسبت بآنها نیز علناُ دارای همان اثرات بود(احسنت- احسنت) در ابتدای عرایض خود اشاره باجرای پرگرام مسافرت نمودم لیکن اعتراف می کنم که این عرض از تنگی قافیه و بر حسب عادت معمولی بین المللی بوده و صمیمت و یگانگی که حضرت غازی رئیس جمهور معظم ترکیه و اولیاء عظام دولت ترکیه بذات مقدس ملوکانه ابراز داشتند از حدود هر نوع پروگرام و تشریفات رسمی تجاوز مینمود و برای تشریفات معمولی و ظاهری وقعی باقی نمیگذاشت- روابط دوستی و یگانگی صمیمی که خوشبختانه بمحض ملاقات بین دو قائد بزرگ و دو مرد نامی شرق دست داد بقدری با عظمت و با حقیقت بود که در هر بیننده تأثیر میکرد و قبول دعوت حضرت غازی از طرف بندگان اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی برای ادامه توقف در خاک ترکیه و سمافرت بازمیر و داردانل و دریای مرمره و چند روز بیشتر در اسلامبول دلیل کافی و عملی برای کمال رضایت و خشنودی خاطر مقدس ملوکانه از این مسافرت و خوشوقتی و مسرت از مصاحبت و دوستی حضرت رئیس جمهوری ترکیه بود(صحیح است – صحیح است) و البته جز این هم نمی توانست باشد زیرا شباهت کاملی که بین این دو پیشوای معظم و دو داهیه شرق وجود دارد طوری زمینه هر نوع صمیمیت و یگانگی را در طرفین آماده کرده بود که طبیعی تر از آنچه واقع شد ممکن نبود بتصور آید (آفرین) همانطور که بندگان اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی یک مملکت نامنظم پر آشوبی را از وضع سابق بوضع حاضر رسانیده اند (صحیح است - صحیح است) و محتاج بعرض بنده در این مجلس محترم نیست حضرت غازی مصطفی کمال پاشا نیز رئیس عالیمقامی است که خدمات خیلی برجسته و بزرگ بوطن خود نموده و عشق بوطن و استقلال و فداکاری و جان بازی و پیشرفت بطرف تمدن جدید را خود همیشه سرمشق و پیشرو بوده و با جدیت و شور و شوق پیوسته در پیشرفت این مقصود مقدس میکوشند (صحیح است – صحیح است) خوشبختانه امروز در مملکت ترکیه عناصر شرافتمند و مبرزی وجود دارند که غالب بلکه تمام آنها از اعضاء مجلس کبیر ملی ترکیه بوده و در هیئت دولت عضویت دارند و فداکارانه با حضرت رئیس جمهور همکاری واقعی و کمک صمیمی مینمایند و برای احتراز از طول کلام از ذکر اسامی تمام این عده اشخاص شرافتمند و خادم بوطن بذکر اسم حضرت عصمت پاشا رئیس الوزراء معظم دولت ترکیه اکتفا می کنم – این رجل سیاسی که هم سرباز بزرگ و هم دیپلمات قابلی است طوری در خدمت بوطن خود ساعی و جاهد است که از روی کمال استحقاق محبوبیت خاصی در میان توده ملت ترک پیدا نموده و اوصاف شایان تکریم و مزایای اخلاقی ایشان طوریست که هر بیننده را مجذوب مینماید (صحیح است – احسنت) اگر چه بندگان اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی کراراُ در مجالس و محافل مختلفه اظهار فرموده اند و مجلس شورای ملی و دولت هم در موقع خود اظهار تشکر و امتنان نسبت بملت و دولت ترکیه فرموده اند باز هم لازم می دانیم یک باردیگر رسماُ بنام دولت ایران از این همه محبت ها و صمیمت ها و پذیرائی هائیکه از طرف دولت معظم ترکیه و ملت عزیز ترکیه نسبت بموکب مقدس ملوکانه بعمل آمد عرض امتنان و تشکر نمایم (آفرین – صحیح است) و اما نتایجی که از این مسافرت گرفته شده بنظر بنده فوق العاده است زیرا اساس و پایه هر نوع حسن تفاهمی که عبارت از اعتماد حقیقی و احترام متقابل و صداقت بی ریا و اشتراک منافع بوده باشد بودجه اتم و اکمل حاصل گردید و حسن پیش بینی عاقلانه و اراده محکم و توانای دو قائد مفخم و دو رئیس معظم دولت همسایه و برادر پایه سیاست صمیمانه و اطمینان بخش دو مملکت را طوری گذاشته اند که در آتیه از هر نوع تزلزل و فتوری مصون و محفوظ خواهد ماند (انشاءالله – انشاء الله) و دو ملت برادر و دوست میتوانند با نهایت اعتماد و اطمینان بیکدیگر متکی بوده و با خاطری آسوده و مطمئن در خدمت بوطن خود ونیل بترقیات بیشتر و همچنین بخدمتگزاری بنوع بشر و صلح عالم بکوشند اگر چه اساس همین است که عرض کردم لیکن در مسائل جاریه مربوط بدو مملکت و همچنین در مسائل بین المللی نیز تبادل نظر دوستانه بین طرفین بعمل آمد و بی نهایت مفتخر و مسرور هستم که در این مجلس مقدس اعلام نمایم که در کلیه مسائل معروضه توافق نظر کامل و حسن تفاهم صمیمانه بین دو طرف موجود بود (احسنت – احسنت) و کلیه این مسائل بما مژده میدهد که روابط این دو مملکت داخل دوره جدیدی از صمیمیت ووفاداری نسبت بیکدیگر و برادری و یگانگی خواهد شد (انشاء الله – انشاء الله) و نتایج حسنه آن متوجه هر دو مملکت و همچنین متوجه بصلح عالم خواهد گردید (آفرین – آفرین )
 
−
 
−
 
−
رئیس-ما کراراُ در ضمن مسافرت اعلیحضرت همایونی نیات و احساسات خویشتن را نسبت به دولت و ملت دوست و همجوار خودمان ترکیه اظهار کرده ایم .
 
−
 
−
و عقیده داریم بآن مرحله از ارتباط و صمیمیت نایل شده ایم که اجرای تشریفات و توسل بخطابه و اظهارات خیلی پائین تر از آن است که در قلوب ما عبور می کند (صحیح است- صحیح است)
 
−
 
−
بیانات جامع و شایسته وزیر محترم امور خارجه بهترین تعبیری از احساسات ملت ایران و نیکوترین ترجمه از نیات نمایندگان (صحیح است – صحیح است )
 
−
 
−
[[سخنرانی باقر کاظمی وزیر امور خارجه درباره سفر اعلیحضرت رضا شاه بزرگ به ترکیه در مجلس شورای ملی ۲۴ تیر ماه ۱۳۱۳]]
 
 
<center>
 
<center>
 
<gallery perrow="۹">
 
<gallery perrow="۹">

نسخهٔ ‏۴ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۰:۵۵

رضا شاه پهلوی - ایران نوین اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی

درگاه رضا شاه پهلوی

رضا شاه پهلوی - دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران
سرود ملی ایران در بازدید رسمی رضا شاه بزرگ از ترکیه و ورود به آنکارا نواخته می‌شود ۲۷ خرداد ماه ۱۳۱۳
شاهنشاه ایران دست اتاتورک نشان دوستی دو ملت را می‌فشارند
رژه ارتش ترکیه در برابر رضا شاه بزرگ و اتاتورک
رضا شاه بزرگ در میان سران ارتش ترکیه
رضا شاه بزرگ و آتاتورک در مانور هواپیماهای ارتش ترکیه
اعلیحضرت همایون رضا شاه و آتاتورک در ازمیر
آتاتورک میهمانی باشکوهی به افتخار رضا شاه بزرگ در کازینو ازمیر می‌دهد همسر آتاتورک در کنار رضا شاه بزرگ ۴ تیر ماه
رضا شاه بزرگ و آتاتورک در راه بازگشت از ازمیر

در روز ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۱۳ محمدعلی فروغی دعوت حضرت مصطفی کمال رییس جمهور ترکیه را از اعلیحضرت شاهنشاه ایران به آگاهی مجلس شورای ملی رسانید:[۱]

« ... چندی قبل حضرت غازی مصطفی کمال رئیس جمهور دولت ترکیه رسماُ از اعلیحضرت اقدس شاهنشاه پهلوی دعوت کردند و اعلیحضرت همایونی هم این دعوت را با کمال مسرت اجابت فرمودند و بنابراین در ماه آینده یعنی در ماه خرداد بخاک ترکیه از راه آذربایجان ورود خواهند فرمود و تقریباُ دو هفته الی هیجده روز این مسافرت طول خواهد کشید و دیدن رسمی بین این دو رئیس معظم مملکتین بعمل خواهد آمد و یقین است که این ملاقات‌ها و این دیدوبازدیدها موجب تشیید و تحکیم روابط حسنه و موجب مزید نتایج مطلوبه است چون استحضار خاطر آقایان از این موضوع لازم بود عرض شد... »

رئیس مجلس شورای ملی نیز افزود: "شاهنشاه ما برای هر امری مصمم می‌شوند میدانیم که آن امر با اصلاح مملکت توأم است و در این مورد نیز مسلم می‌باشد روابط بین دو ملت دوست همجوار یعنی ایران و ترکیه که خیر و صلاح هر دو مملکت می‌باشد با این مسافرت تأکید و تشیید می‌شود. مسافرت- (یعنی مفارقت ایشان) برای هر مدت کمی هم باشد بر ما شاق و دشوار است (صحیح است) ولی آزموده‌ایم که تا امری حائز ضرورت و واجد اهمیت نباشد طرف توجه ایشان واقع نمی‌شود. دعای خیر و احساسات شاه پرستانه خودمان را بدرقه موکب ایشان قرار داده بقا و عظمت ایشان را آرزو داریم

۱۲ خرداد ماه ۱۳۱۳ اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی به دعوت مصطفی کمال آتاتورک رییس جمهور ترکیه، با خودرو رهسپار آذربایجان شدند تا از راه تبریز - ماکو - ترابوزان به خاک ترکیه وارد شوند. باقر کاظمی وزیر امور خارجه، شکوه‌الملک رییس دفتر مخصوص، سمیعی رییس تشریفات، سرتیپ افخمی، ژنرال جهانبانی و ژنرال کوپال، ژنرال حسن ارفع، ۳ تن ناخدای نیروی دریایی و چند تن دیگر از بزرگان کشوری و لشکری در رکاب شاهنشاه بودند. در درازای راه از به هر استانی که خودروی اعلیحضرت و همراهان وارد می‌شدند، استاندار، فرمانده ارتش و ژاندارمری به پیشباز آمدند.[۲]

۱۵ خرداد ماه ۱۳۱۳ اعلیحضرت در راه سفر خود به ترکیه از نمایشگاه کالاهای کشاورزی و صنعتی آذربایجان دیدن کردند. در این بازدید پس از شنیدن گزارش بنیان نمایشگاه و استقبال بازرگانان و صنعتگران و کارخانه داران، شاهنشاه فرمودند:

« آذربایجان افراد شایسته و با استعداد زیاد دارد و من خیلی خوشوقتم که می‌بینم مردم به این نوع کارهای اقتصادی و اموری که سبب پیشرفت تجارت است توجه کرده‌اند. گمان می‌کنم که در همه ایالات و ولایات بتوان چنین نمایشگاه‌هایی ترتیب داد و مردم سایر شهرها باید به آذربایجانی‌ها تاسی کنند. این نمایشگاه بهترین هدیه‌ای است که آذربایجانی‌ها به من داده‌اند علاقه مرا به این کارها هرگز فراموش نکنید. »

۲۲ خرداد ماه ۱۳۱۳ اعلیحضرت رضا شاه از مرز ایران وارد خاک ترکیه شدند. در مرز ایران و ترکیه در سوی کشور ایران گردان ارتش ایستاده بودند و سرود ملی ایران و ترکیه نواخته شد. سپس همگان پیاده به آن سوی مرز در کشور ترکیه رفتند. ژنرال ارتش ترکیه علی سعید پاشا آیین پیش‌باز را به جای آورد و سرود ملی ترکیه و ایران نواخته شد. پس از انجام این آیین باشکوه، اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و کسانی که در رکاب ایشان بودند با دیگر همراهان از کشور ترکیه رهسپار ارزروم شدند. در درازای راه تا ارزروم ژنرال‌های ترکیه، جنگ‌ها با روسیه که در آن منطقه رخ داده بود را بازگو کردند. سفر از ارزروم به ترابزون ادامه یافت در ترابزون، توفیق روشتو بی [۳] وزیر امور خارجه، فرمانده ارتش و فرمانده نیروی دریایی ترکیه به پیش‌باز اعلیحضرت رضا شاه بزرگ آمدند. در بندر ترابزون ناو جنگی یاووس [۴] لنگر انداخته بود. رضا شاه بزرگ و همراهان بر روی کشتی یاووس رفتند، زمانی که اعلیحضرت بر روی عرشه کشتی آمدند، سرود ملی ایران نواخته شد و ۲۱ توپ برای بزرگداشت ورود اعایحضرت همایونی رضا شاه بزرگ به ترکیه شلیک شد. با این کشتی رضا شاه بزرگ و همراهان راهی شهر زیبای سمسون [۵] در کناره دریای سیاه شدند. با پهلو گرفتن ناو جنگی یاووس، از دیگر کشتی‌ها برای خوش‌آمد توپ شلیک شد و از همه کارخانه‌ها نوای سیرن و سوت به نشان خوش‌آمد شنیده شد. پس از این پیش‌باز باشکوه که قلب همه را فشرد، رضا شاه بزرگ با ترن رهسپار آنکارا شدند.

۲۶ خرداد ماه ۱۳۱۳ اعلیحضرت رضا شاه وارد آنکارا پایتخت ترکیه شدند و از سوی حضرت مصطفی کمال رییس جمهور ترکیه مورد پیش باز قرارگرفتندو سرود ملی ایران [۶] نواخته شد. برای نخستین بار پروتکل استاندارد بین‌المللی دیدار سران کشورها از یکدیگر، برای کشور ایران نیز به انجام رسید و شاهنشاه ایران با سرود ملی افتخارآمیز ایران و پرچم سه رنگ شیر و خورشید نشان ایران در کنار رییس جمهور ترکیه، ایران نوین سربلند را شناساندند.

۲۷ خرداد ماه ۱۳۱۳ رژه ارتش ترکیه در برابر اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و مصطفی کمال پرزیدنت ترکیه انجام شد.

۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۳ رضا شاه بزرگ به پارلمان ترکیه تشریف‌فرما شدند و نمایندگان برپا خاستند و چندین دقیقه با کف زدن و هلهله ورود اعلیحضرت را خوش‌آمد گفتند. سخنگوی پارلمان ترکیه کیازیم پاشا [۷] پشت تریبون قرار گرفت و گفت " برای ارج گذاری به اعلیحضرت رضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران، قانونی در این روز تصویب خواهد شد که همانند مردم ایران که از سال ۱۳۰۴ می‌بایستی نام و نام فامیل برای خود برگزینند،[۸] مردم ترکیه نیز می‌بایستی که دارای نام فامیل شوند. قانون سجل احوال ترکیه با کف زدن‌های پیوسته تصویب شد و غازی مصطفی کمال از این روز مصطفی کمال آتاتورک یا پدر ترکیه نامیده شد.

۳۰ خرداد ماه ۱۳۱۳ تلگراف رییس پارلمان ملی کبیر ترکیه در مجلس شورای ملی از سوی حسین دادگر رییس مجلس شورای ملی خوانده شد. [۹]

عین تلگراف رئیس مجلس کبیر ملی ترکیه
حضرت میرزا حسین خان دادگر رئیس مجلس شورای ملی ایران
بمناسبت تشریف فرمائی اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران به ترکیه مجلس کبیر ملی ترک به اتفاق آراء تصویب نمودند که خود را ترجمان احساسات ملت ترک قرار داده به اظهار امتنان و شادمانی مجلس برادر ما ایران اسلام و محبتهای قلبی و آرزوی ملت ترک را در رفاهیت و سعادت ملت نجیب ایران ابلاغ نماید مرا مأموریت دادند که این احساسات را تبلیغ و با ایفای این وظیفه پر افتخار احترامات فائقه خود را بر آن بیفزایم.
رئیس مجلس ملی کبیر ترکیه – کاظم

۳۱ خرداد ماه ۱۳۱۳ اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و کمال آتاتورک با ترن رهسپار ازمیر شدند. پاسی از نیمه شب گذشته، در میان راه ترن در ایستگاه اوشک درنگ کرد. مردم هلهله‌کنان به پیش‌باز رضا شاه بزرگ و آتاتورک آمدند و گرد ترن را گرفتند، در میان پیش بازکنندگان، آتاتورک ملایی را با عمامه و عبا دید، پرسید که او در میان مردم و اینجا چه می‌کند، آتاتورک دستور داد که ملایان تنها در مسجدها پروانه دارند که عبا بر تن و عمامه یا دستار بر سر بگذارند و بیرون از مسجد می‌باید با لباس سیویل میان مردم بیایند.

۳ تیر ماه ۱۳۱۳ نیروی هوایی ترکیه در پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه نمایش‌های جالبی اجرا کردند که مورد توجه ویژه شاهنشاه قرارگرفت. اعلیحضرت رضا شاه پس از پایان مانور هواپیماهای ترکیه، تاج گلی بر آرامگاه مادر مصطفی کمال پاشا نهادند و سپس در آیین ویژه نظامی که از سوی واحدهای ارتش ترکیه برگزار شده بود عملیات نظامی و رژه گروه‌های ارتش را تماشا فرمودند.

۴ تیر ماه ۱۳۱۳ آتاتورک رییس جمهور ترکیه میهمانی با شکوهی به افتخار ورود اعلیحضرت رضا شاه پهلوی در کازینو ازمیر برپا کرد. سپس اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و آتاتورک رهسپار شهر چاناق قلعه[۱۰] نزدیک تنگه داردانل شدند و به کارزار جنگ جهانی اول تشریف‌فرما شدند، جایی که مصطفی کمال بر ارتش استرالیا و انگلستان و فرانسه پیروز شد. از چاناق قلعه سفر با قایق به سوی استانبول انجام یافت. برای درنگ رضا شاه بزرگ در استانبول کاخ دولماباغچه آماده شده بود. آپارتمانی که رضا شاه بزرگ در کاخ به آن برای چندروز درنگ در استانبول وارد شدند، هرگاه که آتاتورک از آنکارا به استانبول می‌رفت در آنجا می‌ماند و در همان تختی که رضا شاه بزرگ در درازای درنگشان در استانبول خوابیدند، خوابید و این رهبر ارجمند ترکیه در همان تخت در روز ۱۹ آبان ماه ۱۳۱۷ چشم از گیتی فروبست.

در روزهای پسین ارتش ترکیه، نیروی زمینی و هوایی از برابر اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی و آتاتورک رژه نظامی رفتند. در بیست و ششمین روز سفر اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و آتاتورک بدرود گفتند و معظم‌له به دیدار خود از ترکیه ادامه دادند.

۸ تیر ماه ۱۳۱۳ اعلیحضرت رضا شاه از موزه استانبول و مسجد ایاصوفیه بازدید فرمودند، سپس به کنسولگری ایران در استانبول تشریف فرما شدند و ایرانیان مقیم استانبول به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران رضا شاه پهلوی بار یافتند. دختران دانش آموز ایرانی یکی از سرودهای ملی ایران را گروهی خواندند. آنگاه بازرگانان ایرانی در ترکیه شرفیاب شدند و شاهنشاه به آنان فرمودند:

« احساسات من نسبت به ملت ترک، احساس یگانگی و برادری است و شما هم که در این کشور به سر می‌بَرید باید چنین احساسی داشته باشید. »

۱۴ تیر ماه ۱۳۱۳ نمایندگان مجلس شورای ملی ابراز گرایش به رفتن به مرز ایران و ترکیه برای پیش‌باز از اعلیحضرت رضا شاه پهلوی نمودند. [۱۱] حسین دادگر در پاسخ گفت:

بنده هم محض مزید استحضار خاطر محترم آقایان عرض می‌کنم که البته هم احساسات قلبی ماو هم بالخصوص برای هیئت دولت وظیفه و تکلیف این بود که در موقع مسافرت موکب ملوکانه مشایعت و در موقع تشریف فرمایی استقبال کنیم. لکن آقایان محترم سلیقه و عقاید اعلیحضرت همایونی را خوب میدانند و میدانیم که از هیچ نکته غفلت نمی‌فرمایند از این جهت قبل از عزیمت مخصوصاُ به هیئت دولت فرمودند من راضی نیستم نه مشایعت و نه استقبال کنید و البته میدانید که عقیده اعلیحضرت همایونی این است که بهترین طریق اظهار احساسات نسبت بوجود مقدس ایشان این است که کارکنان مملکت بوظائف خودشان مشغول باشند و البته مشایعت و استقبال بلکه استقبال به تنهایی یک هفته اقلا اوقات را مشغول خواهد نمود و اعلیحضرت همایونی راضی نشدند که ما یک هفته امور وظایف خودمان را معطل بگذاریم و به تشریفات بپردازیم . از این نظر که رسیدگی به کارهای مملکتی بهتر بود این امر را فرمودند و همانطور که آقای رئیس فرمودند از آنجایی که امر مبارک شاهنشاه اطاعتش واجب تر است ما هم از استقبال صرف نظر می‌کنیم این قسمت را برای استحضار خاطر آقایان عرض کردم البته احساسات ما و احساسات ملت بجای خودش است هرکس در جای خودش هر طور که میل دارد ابراز می‌کند ولی ما از استقبال مطابق امر صریح ملوکانه ممنوع هستیم .

۲۰ تیر ماه ۱۳۱۳ سفر سی و هشت روزه اعلیحضرت رضا شاه به ترکیه پایان یافت. آرمان سفر اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی به ترکیه همکاری نزدیک نظامی و اقتصادی و سیاسی با کشور همسایه بود. با اینکه قراردادی میان دو کشور همسایه ایران و ترکیه بسته نشد، کشور ایران با ترکیه دوستی نزدیکی به سبب دوستی ژرف و نزدیک رضا شاه بزرگ و مصطفی کمال آتاتورک پیدا کرد و کشور ایران دیگر از دیدگاه سیاسی در منطقه در مبارزه علیه استعمارگران تنها نبود.

در روز ۲۴ تیر ماه ۱۳۱۳ وزیر امور خارجه آقای باقر کاظمی درباره سفر اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی و دست‌آوردهای این سفر برای دو ملت ایران و ترکیه سخنانی ایراد کرد. [۱۲]

  • ورود رضا شاه بزرگ به خاک ترکیه

  • رضا شاه بزرگ در میان نمایندگان پارلمان ترکیه از پارلمان بیرون می‌آیند

  • رضا شاه بزرگ و اتاتورک در ازمیر در میان سران ارتش

  • رضا شاه بزرگ با سران نیروی دریایی ترکیه

  • رضا شاه بزرگ در بازدید از نیروی دریایی ترکیه

  • رضا شاه بزرگ و آتاتورک از صنایع نظامی ترکیه دیدن می‌کنند

  • رضا شاه بزرگ و اتاتورک از صنایع ملی ترکیه دیدن می‌کنند

  • رضا شاه بزرگ از گارد ویژه ترکیه سان می‌بینند

  • RezaShahBozorgStateVisitTurkiyeh17.jpg

  • رضا شاه بزرگ در میان ورزشکاران ترکیه

  • رضا شاه بزرگ در بازدید از دیگر شهرهای ترکیه

  • RezaShahTurkye.ogv

    فیلم بازدید رضا شاه کبیر از ترکیه

  • رضا شاه بزرگ چند روز در استانبول را در کاخ دلماباغچه به سَربردند

  • بندر ترابوزن در کنار دریای سیاه

نگاه کنید به

منبع

  1. ↑ مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۱۳ دعوت حضرت مصطفی کمال از اعلیحضرت رضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران
  2. ↑ Hasan Arfa, Under Five Shahs, R. &R.Clark Ltd., Edinburgh, 1964, p. 145 - 157
  3. ↑ Tewfiq Rushtu Bey, Minister of Foreign Affairs Turkey
  4. ↑ Yavuz, Turkish Warship
  5. ↑ Samsun city in Turkey at Black Sea
  6. ↑ سرود ملی ایران
  7. ↑ Kiazim Pasha, Turkish Parliament Speaker
  8. ↑ قانون سجل احوال ۱۳۰۴
  9. ↑ مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ خرداد ۱۳۱۳ تلگراف رییس مجلس ملی کبیر ترکیه به مجلس شورای ملی
  10. ↑ Chanakkale
  11. ↑ مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ تیر ۱۳۱۳ گرایش نمایندگان به پیش‌باز از اعلیحضرت در مرز ایران و ترکیه
  12. ↑ سخنرانی باقر کاظمی وزیر امور خارجه درباره سفر اعلیحضرت رضا شاه بزرگ به ترکیه در مجلس شورای ملی ۲۴ تیر ماه ۱۳۱۳

‎

برگرفته از «https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=سفرهای_رسمی_رضا_شاه_پهلوی&oldid=92154»