تفاوت میان نسخههای «مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ فروردین ۱۳۳۸ نشست ۲۹۰»
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
رئیس- نطقهای قبل از دستور شروع میشود. آقای پرفسور اعلم | رئیس- نطقهای قبل از دستور شروع میشود. آقای پرفسور اعلم | ||
− | پرفسور جمشید اعلم- همانطور که جناب آقای رئیس فرمودند در سال گذشته مجلس منشاء اثرات بسیار مطلوب برای مملکت بوده و خدمات بسیار خوبی انجام داده سال نو را به عموم آقایان نمایندگان تبریک گفته و امیدوارم در این سال جدید بتوانیم خدمات بیشتری خدمات بیشتری به مملکت و شاهنشاه انجام دهیم (انشاءالله) آقایان اطلاع دارند اخیراً رادیو مسکو حملات بسیار ناروا و ناجوانمردانه به مقدسات ما کرده است از رادیوی خودمان باید تشکر کنیم که بسیار خوب جواب میدهد جواب میدهد جواب مهمل را با منطق دادن بسیار مشکل است. ولی رادیوی ما از عهده این کار بسیار خوب برمیآید ولی بنده خواستم تقاضا کنم که این جواب را به زبان روسی هم بدهد که آنها هم بفهمند. (مهندس بهبودی- آنها نمیتوانند رادیو بگیرند حق ندارند) خوب به آنجا هم میرسیم اینها کار خودشان را بکنند (دکتر بینا- اینها اخیراً خوب کار میکنند) بنده قبل از اینکه وارد مطلب بشوم میخواهم دو نکته را برای رادیو مسکو روشن بکنم یکی اینکه ایرانی در طول تاریخ چند هزار ساله خودش همیشه متدین و با ایمان بوده و هیچوقت تاریخ نشان نداده که تحمل بندگی و بردگی را بکند در این ممکلت ما زبان های بیشماری داریم کرد هست ترک هست گیلک هست مازندارنی هست بلوچ هست ولی در تمام این زبان های محلی یک کلمه هست که در همه جا یکی است و آن لفظ مقدس شاه است (صحیح است) تنها کلمهای که در همه جا بهش میگویند شاه این کلمه مظهر اتحاد ملی است مظهر اتحاد دیگری نداریم سمبل اتحاد ما شاه است و جزو مقدسات ماست ما شاه را ظلالله میگوییم ایرانی نشان داده است که هروقت به مقدساتش توهین میشود یک عکسالعمل شدیدی انجام میدهد و ۲۸ مرداد مظهر یکی از همین عکسالعملها است چون در آن روز به یکی از مقدسات ما توهین شده ما از هیچ چیز نمیترسیم و در موقع خودش عکسالعمل خود را نشان میدهیم. رادیو مسکو به دموکراسی ما حمله کرده، به خود چاکر هم تلطفی نموده بنده خیلی خوشوقتم که رادیو مسکو به من حمله کرده است این دلیل این است که حرفهای من منطقی است. اگر منطقی نبود رادیو مسکو حمله نمیکرد به هرکس رادیو مسکو حمله میکند دلیل این است که او خوب کار میکند و فکر او را تقویت نمیکند من از رادیو مسکو سؤال میکنم شما که به دموکراسی حمله میکنید معنی دموکراسی را میفهمید؟ به نظر شما و فکر شما معنی دموکراسی آدم کشی است دموکراسی یعنی هیچ کس نفس نکشد دموکراسی یعنی اگر کشاورزی مطابق میل شما گندم تحویل نداد تیرباران بشود دموکراسی یعنی اگر اینکه یک ملتی گفت که من آزادم و میخواهم آزاد بمانم چنان با توپ و تفنگ او را بکوبید که روح چنگیز در قبر تکان بخورد (دکتر بینا- این تصفیه است) اگر این دموکراسی که شما میگویید ما این دموکراسی را نمیخواهیم اما من از شما سؤال میکنم که اگر دموکراسی شما آن بهشتی را که میگویید درست کردهاید و حقیقت دارد چرا هر روز هزاران هزار مردم از آلمان شرقی به آلمان غربی فرار میکنند مگر اینها عقل ندارند توی بهشت به مانند و اگر کسی از بهشت فرار میکند عقوبتش همان فرارش است دیگر چرا او را تیرباران میکنند دیگر چرا مانع خروجش میشوید شما اگر راست میگویید و در مملکتمان آزادی و دموکراسی هست شما اجازه بدهید دیگران بیایند آن دموکراسی و آزادی را ببینند چرا اجازه نمیدهید؟ چرا مانع میشوید؟ که مردم بیایند و آزادانه ببینند چرا سرحدات خودتان را با این دیوارهای بلند با این سیمهای خاردار برقدار و نورافکنها نگهداری میکنید که مبادا یک کسی بیاید و ببیند مگر چه فجایعی آنجاست آخر شما اگر دموکراسی دارید چرا نمیگذارید ببینند این مردمی را که در بهشت شما زندگی میکنند، بیایند این جهنم را ببینند و از آن بهشت لذت ببرند آخر این چطور دموکراسی است که شما همه را زیر یوغ خود گرفتهاید هرکس از شما اسلحه نگیرد هرکس با شما قرارداد نبندد انتقاد میکنید به باد فحش میگیرید به مقدساتش توهین میکنید که چرا به میل شما رفتار نکرده است این یک نوع دموکراسی عجیبی است در هیچ جای دنیا این نوع دموکراسی دیده نشدهاست بنده از رادیو مسکو سؤال میکنم که چرا مردم از روسیه فرار میکنند آخر بهشت که جای فرار نیست و اگر آزادی دارند و میخواهند بروند چرا جلویشان را میگیرید ولی میدانید چرا جلویشان را میگیرید برای اینکه میآیند و میبینند و میفهمند که دموکراسی حقیقی چیست و میبینند که در همین ایران آزادی بهقدری است که هرکس هر کاریی را میخواهید میکنید جز خیانت ولی در مملکت شما آزادی فقط برای مردن هست برای مرگ هست آن هم به شرطی که تیرباران نکنند شما جای عزراییل هستید وقتی که یک کسی یک همچو دموکراسی دارد وقتی کسی میگوید که آنچه من میگویم تو باید بگویی و اگر نگفتی پس دموکرات نیستی و آزاد نیستی حق اینکه به مقدسات ما توهین کند ندارد یکی از اصول دموکراسی این است که همسایه را آزاد بگذارند آدم که قوی شد دیگر نباید مهمل بگوید شخص قوی کسی است که منطقش قوی باشد آخر میشود فکر کرد که ایرانی که ۲۰ میلیون جمعیت دارد به روسیهای که ۲۰۰ میلیون جمعیت دارد با آن قدرت و عظمت بخواهد حمله بکند این خلاف عقل است ما مسالمتآمیز میخواهیم زندگی کنیم ما یک زندگی خوب و راحت میخواهیم ما اگر قرارداد میبندیم برای این است که از دست شما در امان باشیم آخر این چه جور استدلالی است و اگر ما قرارداد بستهایم چرا به ما توهین میکنید مگر آزادی و دموکراسی نیست مگر کسی حق ندارد قرارداد ببندد به نفع خودش به نفع استقلال خودش، بنده از رادیو مسکو میپرسم تو که این همه دایه مهربانتر از مادر شدهای آن همه دلسوزی برای ما میکنی دلسوزی برای نفتمان میکنی برای ذخایر زیرزمینیمان میکنی اگر به تو داده بودیم خوب بود؟ آن روز که ما احتیاج داشتیم و جلوی نفت را گرفتیم که به قول شما امپریالیست ها استفاده نکنند آن روز به ما کمک کردید؟ از ما نفت خریدید؟ (مهندس بهبودی- مطالباتمان را نپرداختند). (فضایلی- کار شکنی هم کردند) آن روز چرا نکردی و حالا چه میگویی، حالا دلتان می سوزد برای دموکراسی آن روز چون در راهی میرفتند که ما را به بدبختی، به ذلت به روز سیاه | + | پرفسور جمشید اعلم- همانطور که جناب آقای رئیس فرمودند در سال گذشته مجلس منشاء اثرات بسیار مطلوب برای مملکت بوده و خدمات بسیار خوبی انجام داده سال نو را به عموم آقایان نمایندگان تبریک گفته و امیدوارم در این سال جدید بتوانیم خدمات بیشتری خدمات بیشتری به مملکت و شاهنشاه انجام دهیم (انشاءالله) آقایان اطلاع دارند اخیراً رادیو مسکو حملات بسیار ناروا و ناجوانمردانه به مقدسات ما کرده است از رادیوی خودمان باید تشکر کنیم که بسیار خوب جواب میدهد جواب میدهد جواب مهمل را با منطق دادن بسیار مشکل است. ولی رادیوی ما از عهده این کار بسیار خوب برمیآید ولی بنده خواستم تقاضا کنم که این جواب را به زبان روسی هم بدهد که آنها هم بفهمند. (مهندس بهبودی- آنها نمیتوانند رادیو بگیرند حق ندارند) خوب به آنجا هم میرسیم اینها کار خودشان را بکنند (دکتر بینا- اینها اخیراً خوب کار میکنند) بنده قبل از اینکه وارد مطلب بشوم میخواهم دو نکته را برای رادیو مسکو روشن بکنم یکی اینکه ایرانی در طول تاریخ چند هزار ساله خودش همیشه متدین و با ایمان بوده و هیچوقت تاریخ نشان نداده که تحمل بندگی و بردگی را بکند در این ممکلت ما زبان های بیشماری داریم کرد هست ترک هست گیلک هست مازندارنی هست بلوچ هست ولی در تمام این زبان های محلی یک کلمه هست که در همه جا یکی است و آن لفظ مقدس شاه است (صحیح است) تنها کلمهای که در همه جا بهش میگویند شاه این کلمه مظهر اتحاد ملی است مظهر اتحاد دیگری نداریم سمبل اتحاد ما شاه است و جزو مقدسات ماست ما شاه را ظلالله میگوییم ایرانی نشان داده است که هروقت به مقدساتش توهین میشود یک عکسالعمل شدیدی انجام میدهد و ۲۸ مرداد مظهر یکی از همین عکسالعملها است چون در آن روز به یکی از مقدسات ما توهین شده ما از هیچ چیز نمیترسیم و در موقع خودش عکسالعمل خود را نشان میدهیم. رادیو مسکو به دموکراسی ما حمله کرده، به خود چاکر هم تلطفی نموده بنده خیلی خوشوقتم که رادیو مسکو به من حمله کرده است این دلیل این است که حرفهای من منطقی است. اگر منطقی نبود رادیو مسکو حمله نمیکرد به هرکس رادیو مسکو حمله میکند دلیل این است که او خوب کار میکند و فکر او را تقویت نمیکند من از رادیو مسکو سؤال میکنم شما که به دموکراسی حمله میکنید معنی دموکراسی را میفهمید؟ به نظر شما و فکر شما معنی دموکراسی آدم کشی است دموکراسی یعنی هیچ کس نفس نکشد دموکراسی یعنی اگر کشاورزی مطابق میل شما گندم تحویل نداد تیرباران بشود دموکراسی یعنی اگر اینکه یک ملتی گفت که من آزادم و میخواهم آزاد بمانم چنان با توپ و تفنگ او را بکوبید که روح چنگیز در قبر تکان بخورد (دکتر بینا- این تصفیه است) اگر این دموکراسی که شما میگویید ما این دموکراسی را نمیخواهیم اما من از شما سؤال میکنم که اگر دموکراسی شما آن بهشتی را که میگویید درست کردهاید و حقیقت دارد چرا هر روز هزاران هزار مردم از آلمان شرقی به آلمان غربی فرار میکنند مگر اینها عقل ندارند توی بهشت به مانند و اگر کسی از بهشت فرار میکند عقوبتش همان فرارش است دیگر چرا او را تیرباران میکنند دیگر چرا مانع خروجش میشوید شما اگر راست میگویید و در مملکتمان آزادی و دموکراسی هست شما اجازه بدهید دیگران بیایند آن دموکراسی و آزادی را ببینند چرا اجازه نمیدهید؟ چرا مانع میشوید؟ که مردم بیایند و آزادانه ببینند چرا سرحدات خودتان را با این دیوارهای بلند با این سیمهای خاردار برقدار و نورافکنها نگهداری میکنید که مبادا یک کسی بیاید و ببیند مگر چه فجایعی آنجاست آخر شما اگر دموکراسی دارید چرا نمیگذارید ببینند این مردمی را که در بهشت شما زندگی میکنند، بیایند این جهنم را ببینند و از آن بهشت لذت ببرند آخر این چطور دموکراسی است که شما همه را زیر یوغ خود گرفتهاید هرکس از شما اسلحه نگیرد هرکس با شما قرارداد نبندد انتقاد میکنید به باد فحش میگیرید به مقدساتش توهین میکنید که چرا به میل شما رفتار نکرده است این یک نوع دموکراسی عجیبی است در هیچ جای دنیا این نوع دموکراسی دیده نشدهاست بنده از رادیو مسکو سؤال میکنم که چرا مردم از روسیه فرار میکنند آخر بهشت که جای فرار نیست و اگر آزادی دارند و میخواهند بروند چرا جلویشان را میگیرید ولی میدانید چرا جلویشان را میگیرید برای اینکه میآیند و میبینند و میفهمند که دموکراسی حقیقی چیست و میبینند که در همین ایران آزادی بهقدری است که هرکس هر کاریی را میخواهید میکنید جز خیانت ولی در مملکت شما آزادی فقط برای مردن هست برای مرگ هست آن هم به شرطی که تیرباران نکنند شما جای عزراییل هستید وقتی که یک کسی یک همچو دموکراسی دارد وقتی کسی میگوید که آنچه من میگویم تو باید بگویی و اگر نگفتی پس دموکرات نیستی و آزاد نیستی حق اینکه به مقدسات ما توهین کند ندارد یکی از اصول دموکراسی این است که همسایه را آزاد بگذارند آدم که قوی شد دیگر نباید مهمل بگوید شخص قوی کسی است که منطقش قوی باشد آخر میشود فکر کرد که ایرانی که ۲۰ میلیون جمعیت دارد به روسیهای که ۲۰۰ میلیون جمعیت دارد با آن قدرت و عظمت بخواهد حمله بکند این خلاف عقل است ما مسالمتآمیز میخواهیم زندگی کنیم ما یک زندگی خوب و راحت میخواهیم ما اگر قرارداد میبندیم برای این است که از دست شما در امان باشیم آخر این چه جور استدلالی است و اگر ما قرارداد بستهایم چرا به ما توهین میکنید مگر آزادی و دموکراسی نیست مگر کسی حق ندارد قرارداد ببندد به نفع خودش به نفع استقلال خودش، بنده از رادیو مسکو میپرسم تو که این همه دایه مهربانتر از مادر شدهای آن همه دلسوزی برای ما میکنی دلسوزی برای نفتمان میکنی برای ذخایر زیرزمینیمان میکنی اگر به تو داده بودیم خوب بود؟ آن روز که ما احتیاج داشتیم و جلوی نفت را گرفتیم که به قول شما امپریالیست ها استفاده نکنند آن روز به ما کمک کردید؟ از ما نفت خریدید؟ (مهندس بهبودی- مطالباتمان را نپرداختند). (فضایلی- کار شکنی هم کردند) آن روز چرا نکردی و حالا چه میگویی، حالا دلتان می سوزد برای دموکراسی آن روز چون در راهی میرفتند که ما را به بدبختی، به ذلت به روز سیاه می نشاند حرفی نمیزدی حالا دلسوزی میکنید ملت ایران، ملتی است بسیار باهوش. ملتی است بسیار فهمیده همین دو روز پیش که شاهنشاه ما به خراسان تشریففرما شدند ملت عزیزترین شخصی را که انتظار داشت زیارت کرد و خودش را انداخت به پای شاهنشاه این احساسات قابل تقدیر است و عوض نمیشود. خرچه از این حرف ها بیشتر بگویید ملت بیشتر به مملکت و شاه ایمان پیدا میکند و در انجام اوامرش کوشا خواهد بود. بنده این دو سؤال را از رادیو مسکو کردم و امیدوارم که رادیو مسکو جواب منطقی به من بدهد رادیو مسکو جواب بدهد ببینم که آیا حرفهایی که همیشه زده است صحیح است یا خیر. (احسنت احسنت) |
رئیس- آقای دولتشاهی | رئیس- آقای دولتشاهی | ||
− | ابوالفتح دولتشاهی- چون مقدور نشد که در ایام عید برای تبریک به خانه آقایان شرفیاب شوم و تبریک عرض کنم امروز به همه آقایان تبریک عرض میکنم و امیدوارم در سال جاری در ظل توجهات اعلیحضرت همایونی موفق شویم خدمات بیشتری بدین مملکت بکنیم. مطالبی که میخواهم عرض کنم مطالبی است که در کمیسیون بودجه به عرض رساندم در کمیسیون بودجه به چند تبصره برخوردیم که اداره غله، اداره چای، اداره باربری را به صورت بازرگانی درآوردهاند بدبختانه در موقعی که این تبصرهها در مجلس مطرح میشد بنده مریض بودم و نتوانستم عرایضم را در مجلس عرض بکنم. یکی از فواید اولیه مشروطیت در همه عالم که پایه همه فوائد است تفکیک قواست. بدبختانه دولت به دست خودش برای خودش یک اشکالاتی ایجاد میکند که آن اختلاط دو قوه است هیچ جای تردید نیست که در ظل توجهات اعلیحضرت همایونی در این چند سال اخیر معادل سی چهل سال مملکت جلو رفته است و کارهای مهمی در این مملکت انجام شده ولی تصدیق میفرمایید یک دستهای هم از این مردم هستند حالا نمیخواهم از خودمان تنها گفته باشم در تمام دنیا هستند از این طبقات در انگلستان هم هست در اکثر ممالک دسته فقرا و مردم کوچک هستند در مملکت ما هم دستهای هستند با اینکه الحمدالله هزار مرتبه از آنها بهترند ولی چشمشان به یک چیزهای روزمره است تمام همشان روی نان است، آب است، گوشت است، برق است غیر از این چیز دیگری توجهشان را جلب نمیکند و همه آقایان به خوبی میدانند که هنوز هم مردم خیال میکنند وقتی نان ارزان میشود، شاه ارزان کرده. عرض کنم اختلاط دو قوه اسباب زحمت است مثلاً یک شرکت گوشتی تشکیل دادند حالا این شرکت برای توزیع بود برای تقسیم بود برای هرچه بود این شرکت با دو قوه خواست کار بکند یکی اینکه با قوه حاکمیتش میخواهد گوسفند مردم را بگیرد و پولش را ندهد این اگر شرکت بود نمیتوانست گوسفند مردم را بگیرد و پولش را ندهد فراموش نمیکنم وقتی در زمان اعلیحضرت فقید اختلافات بین چوبدارها و قصاب ها به طول انجامید اعلیحضرت فقید دستور فرمودند که حکام رسیدگی بکنند بین محاسبات چوبدار که یک | + | ابوالفتح دولتشاهی- چون مقدور نشد که در ایام عید برای تبریک به خانه آقایان شرفیاب شوم و تبریک عرض کنم امروز به همه آقایان تبریک عرض میکنم و امیدوارم در سال جاری در ظل توجهات اعلیحضرت همایونی موفق شویم خدمات بیشتری بدین مملکت بکنیم. مطالبی که میخواهم عرض کنم مطالبی است که در کمیسیون بودجه به عرض رساندم در کمیسیون بودجه به چند تبصره برخوردیم که اداره غله، اداره چای، اداره باربری را به صورت بازرگانی درآوردهاند بدبختانه در موقعی که این تبصرهها در مجلس مطرح میشد بنده مریض بودم و نتوانستم عرایضم را در مجلس عرض بکنم. یکی از فواید اولیه مشروطیت در همه عالم که پایه همه فوائد است تفکیک قواست. بدبختانه دولت به دست خودش برای خودش یک اشکالاتی ایجاد میکند که آن اختلاط دو قوه است هیچ جای تردید نیست که در ظل توجهات اعلیحضرت همایونی در این چند سال اخیر معادل سی چهل سال مملکت جلو رفته است و کارهای مهمی در این مملکت انجام شده ولی تصدیق میفرمایید یک دستهای هم از این مردم هستند حالا نمیخواهم از خودمان تنها گفته باشم در تمام دنیا هستند از این طبقات در انگلستان هم هست در اکثر ممالک دسته فقرا و مردم کوچک هستند در مملکت ما هم دستهای هستند با اینکه الحمدالله هزار مرتبه از آنها بهترند ولی چشمشان به یک چیزهای روزمره است تمام همشان روی نان است، آب است، گوشت است، برق است غیر از این چیز دیگری توجهشان را جلب نمیکند و همه آقایان به خوبی میدانند که هنوز هم مردم خیال میکنند وقتی نان ارزان میشود، شاه ارزان کرده. عرض کنم اختلاط دو قوه اسباب زحمت است مثلاً یک شرکت گوشتی تشکیل دادند حالا این شرکت برای توزیع بود برای تقسیم بود برای هرچه بود این شرکت با دو قوه خواست کار بکند یکی اینکه با قوه حاکمیتش میخواهد گوسفند مردم را بگیرد و پولش را ندهد این اگر شرکت بود نمیتوانست گوسفند مردم را بگیرد و پولش را ندهد فراموش نمیکنم وقتی در زمان اعلیحضرت فقید اختلافات بین چوبدارها و قصاب ها به طول انجامید اعلیحضرت فقید دستور فرمودند که حکام رسیدگی بکنند بین محاسبات چوبدار که یک دستهگرمی ها بودند که همه آقایان میشناسید اینکه بنده عرض میکنم برای این است که وارد در این امر هستم هم از حمل صادر کرده گوسفند و هم سالها وارد اختلاف چوبدار و قصاب ها بودهام، حالا ماه هاست این چوبدارها فریاد میزنند که پولشان را ندادهاند خوب آقا این یک شرکت توزیع است صبح میدهد عصر پولش را میگیرد. چرا اسباب زحمت برای مردم فراهم میکنند در حالی که گفته میشود فوائدی هم دارد چون کاری است که کرده شده و اختلاط دو قوه بوده است دچار زحمت شدهاند تازه وقتی میخواهند اصلاح کنند میگویند شرکت گوشت برود قرض بکند، آقا پول مردم را چه کرده است که برود از بانک قرض کند و طلب چوبدارها را بدهد اختلاف دو قوه همین است وقتی اختلاط دو قوه میشود ممکن است فردا صبح بانک ملی بگوید حسابهای جاری را نمیدهیم برای اینکه هیئت مدیره سه تا وزیر است گفته است ندهید اینکه منطق ندارد برای یک مملکتی عرض کنم حضورتان بانکها و مؤسسات تعهدشان را انجام نمیدهند برای اینکه سه نفر از هیئت مدیره آنها وزیر است کجای دنیا اینطور است هر کدام حرفی دارید عین سند را ارائه بدهید باربری را از دست مردم میگیرند هر دفعه که شما اعلیحضرت همایونی را زیارت میکنید فرمایششان این است که کار مردم را به دست خود مردم بدهید حالا نمیدانم صلاح است البته دولت خودش اینطور صلاح است که حق باربری را هم از دست مردم بگیرد و نتیجه گرفتن باربری از دست مردم این است که اگر امروز فلان گاراژچی یا ساعتچی اگر یک باری را کسر آورد میروید یقهاش را میگیرید و اگر شکایتی دارد میروید به محکمه شکایت میکنید و در آنجا حاکم هستید مدعی هستید پس فردا باربری یک هیئت مدیره تشکیل میدهد از سه نفر وزیر آن بدبختی که بارش کم میآید چطور میتواند برود مطالبه کند بالاخره تا این دو قوه را از هم تفکیک نکنید تا این کارهایی که خودمان برای خودمان درست کردهایم ار بین نرود کارها درست نمیشود در همین مجلس آقای وزیر جنگ گفتند گرفتاری داریم گفتم این گرفتاریها را کی فراهم کرده است گفت خودمان فراهم کردیم بالاخره نتیجه این کارها چیست شخص اعلیحضرت همایونی خودشان بزرگترین مبلغ قوانین مملکت است وقتی میخواهد یکشاهی چیزی به مردم بفروشد وکیلش میرود توی محضر و قباله امضاء میکند در حالی که حتی فرامین سلاطین قدیم را امروز محاکم عدلیه و محاکم دادگستری سند رسمی میدانند آن وقت یک پادشاهی که ملک خودش را میخواهد بدهد مردم و بفروشد آن وقت وکیل او میرود محضر و قباله امضاء میکند برای اینکه تنها کسی که نسبت به قوانین نهایت احترام را دارد و رعایت میکند شخص خود اعلیحضرت همایونی است برای اینکه میداند این از اعمال حاکمیت نیست این از اعمال تصدی است وقتی که دولت یک عمل مربوط به اعمال تصدیش بکند باید مثل |
مردم عادی تابع مقررات عادی باشد. نه اینکه یک مؤسسهای تعهد کند کتباً حق طرف را امضاء و تصدیق بکند بعد برود و بگوید بنویسد رئیس دولت چون وزیر گفت من نمیدهم این کجای دنیا معمول است کجای دنیا همچو شرطی موجود است که یک مؤسسهای در کاری که جزء اعمال تصدی دولت است و باید مثل مردم عادی معامله بکند با مردم بعد از اینکه سالها مردم میروند. تازه تعهد میکند در مقابل نخستوزیر مملکت تعهد میکند که بدهد او بپردازد بعد هم یک روز با کمال رشادت به همان نخستوزیر مینویسید که چون هیئت مدیره گفت بنده نمیدهم. (احسنت) | مردم عادی تابع مقررات عادی باشد. نه اینکه یک مؤسسهای تعهد کند کتباً حق طرف را امضاء و تصدیق بکند بعد برود و بگوید بنویسد رئیس دولت چون وزیر گفت من نمیدهم این کجای دنیا معمول است کجای دنیا همچو شرطی موجود است که یک مؤسسهای در کاری که جزء اعمال تصدی دولت است و باید مثل مردم عادی معامله بکند با مردم بعد از اینکه سالها مردم میروند. تازه تعهد میکند در مقابل نخستوزیر مملکت تعهد میکند که بدهد او بپردازد بعد هم یک روز با کمال رشادت به همان نخستوزیر مینویسید که چون هیئت مدیره گفت بنده نمیدهم. (احسنت) | ||
خط ۱۸۲: | خط ۱۸۲: | ||
تبصره ۱- تبصره ذیل ماده ۲ قانون سازمان مؤسسه سازمان سرم و واکسنسازی رازی به قوت خود باقی خواهد بود. | تبصره ۱- تبصره ذیل ماده ۲ قانون سازمان مؤسسه سازمان سرم و واکسنسازی رازی به قوت خود باقی خواهد بود. | ||
− | تبصره ۲- عوارض قانونی که وزارت کشاورزی از چوبهای صادراتی در موقع صدور پروانه دریافت میدارند کماکان اخذ و به مصرف احداث | + | تبصره ۲- عوارض قانونی که وزارت کشاورزی از چوبهای صادراتی در موقع صدور پروانه دریافت میدارند کماکان اخذ و به مصرف احداث خزانه های جنگلی و جنگلکاری و تکمیل سازمان جنگلبانی خواهد رسید. |
تبصره ۳- غیر از عوارض مصرحه در تبصرههای یک و دو این اخذ هر نوع عوارض که به موجب قوانین دیگر از محصولات صادراتی اخذ میشده ملغی و پس از تصویب این قانون کالاهای صدوری تابع پرداخت هیچ نوع عوارض داخلی نخواهد بود. | تبصره ۳- غیر از عوارض مصرحه در تبصرههای یک و دو این اخذ هر نوع عوارض که به موجب قوانین دیگر از محصولات صادراتی اخذ میشده ملغی و پس از تصویب این قانون کالاهای صدوری تابع پرداخت هیچ نوع عوارض داخلی نخواهد بود. | ||
خط ۱۹۰: | خط ۱۹۰: | ||
ماده ۴- هر قسم لوازم بسته بندی از قبیل گونی- پارچ چتایی- ریسمان و طناب علفی- تسمه فلزی- میخ- کاغذ- مقوا- تخته- حلبیهای ساده یا لاک زده و غیره که برای تهیه قوطی و چلیک و ظروف کالاهای صادراتی اعم از اینکه از طرف شرکتها یا مؤسسات یا بازرگانان صادرکننده وارد گردد به عنوان ورود موقت به شرط تحقق صدور از پرداخت حقوق گمرکی معاف خواهد بود و فقط معادل حقوق گمرکی تعهد قابل قبول گمرک خواهند سپرد که هنگام اعاده آن به خارجه مسترد خواهد گردید. | ماده ۴- هر قسم لوازم بسته بندی از قبیل گونی- پارچ چتایی- ریسمان و طناب علفی- تسمه فلزی- میخ- کاغذ- مقوا- تخته- حلبیهای ساده یا لاک زده و غیره که برای تهیه قوطی و چلیک و ظروف کالاهای صادراتی اعم از اینکه از طرف شرکتها یا مؤسسات یا بازرگانان صادرکننده وارد گردد به عنوان ورود موقت به شرط تحقق صدور از پرداخت حقوق گمرکی معاف خواهد بود و فقط معادل حقوق گمرکی تعهد قابل قبول گمرک خواهند سپرد که هنگام اعاده آن به خارجه مسترد خواهد گردید. | ||
− | ماده ۵- شرکتها و مؤسسات و اشخاصی که فعالیتهای خود را صرف صدور یک یا چند نوع کالای صادراتی و یا استخراج و بهرهبرداری و یا ذوب و تصفیه مواد معدنی و یا تولید محصولات صنعتی و معدنی و کشاورزی نموده و مینماید از | + | ماده ۵- شرکتها و مؤسسات و اشخاصی که فعالیتهای خود را صرف صدور یک یا چند نوع کالای صادراتی و یا استخراج و بهرهبرداری و یا ذوب و تصفیه مواد معدنی و یا تولید محصولات صنعتی و معدنی و کشاورزی نموده و مینماید از معافیت های مالیاتی مذکور در قانون اصلاح قانون مالیات بر درآمد مصوب اول تیرماه ۱۳۳۷ استفاده خواهند نمود و معافیت های مالیاتی پنج ساله که به موجب لایحه قانونی تشویق صادرات و تولید مصوب ۱۳۳۳/ ۱۲/ ۲۳ کمیسیون مشترک مجلسین داده شده به قوت خود باقی است. |
تبصره ۱- کلیه کارخانهها و مؤسسات تولیدی که قبل از تصویب اصلاح قانون مالیات بردرآمد تأسیس گردیده و یا سفارش ماشینآلات آنها داده شده و یا آنکه ساختمان آنها آغاز گردیده از معافیت مالیاتی ۵ ساله قانون تشویق صادرات و تولید مصوب ۱۳۳۳/ ۱۱/ ۲۳ کمیسیون مشترک مجلسین استفاده خواهند نمود. | تبصره ۱- کلیه کارخانهها و مؤسسات تولیدی که قبل از تصویب اصلاح قانون مالیات بردرآمد تأسیس گردیده و یا سفارش ماشینآلات آنها داده شده و یا آنکه ساختمان آنها آغاز گردیده از معافیت مالیاتی ۵ ساله قانون تشویق صادرات و تولید مصوب ۱۳۳۳/ ۱۱/ ۲۳ کمیسیون مشترک مجلسین استفاده خواهند نمود. | ||
خط ۱۹۶: | خط ۱۹۶: | ||
تبصره ۲- مبداء بهرهبرداری مؤسسات تولیدی و صنعتی از تاریخ فروش محصول محسوب خواهد شد. | تبصره ۲- مبداء بهرهبرداری مؤسسات تولیدی و صنعتی از تاریخ فروش محصول محسوب خواهد شد. | ||
− | ماده ۶- کلیه کارخانهها و ماشینهای مربوط به تولید یا اصلاح یا تبدیل مواد و محصولات کشاورزی و دامپروری و صنایع معدنی و بسته بندی و کارخانهجات تهیه لوازم یدکی و کودسازی و کارخانهها و ماشینهای تولیدی از قبیل ماشینهای نساجی- قندسازی- تهیه سیمان- مصالح ساختمانی- شیشه سازی- سفال سازی- پنبه پاک کنی- روغن کشی و تصفیه آن- چای خشککنی- پشم شویی- قالیشویی- منگنههای عدل بندی- ماشینهای ضدعفونی نمودن کالا- کنسروسازی- قوطیسازی از مقوا- حلبی و انواع مواد پلاستیکی- میوه خشک کنی و تمیز کردن آن- ماشینهای مخصوص بیرون آوردن هسته میوهجات- ماشینهای تولید سرما که برای انبار حفاظت کالا به کار میرود و کارخانهجات یخ سازی (به استثنای دستگاههای خانگی) ماشینهای بوجاری غلات وحبوبات و تمیز کردن دانه و رقمبندی آنها و ذوب و تصفیه و کارخانهجات مولد برق و هرنوع ماشینها و وسایل مشابه دیگری که برای رفع | + | ماده ۶- کلیه کارخانهها و ماشینهای مربوط به تولید یا اصلاح یا تبدیل مواد و محصولات کشاورزی و دامپروری و صنایع معدنی و بسته بندی و کارخانهجات تهیه لوازم یدکی و کودسازی و کارخانهها و ماشینهای تولیدی از قبیل ماشینهای نساجی- قندسازی- تهیه سیمان- مصالح ساختمانی- شیشه سازی- سفال سازی- پنبه پاک کنی- روغن کشی و تصفیه آن- چای خشککنی- پشم شویی- قالیشویی- منگنههای عدل بندی- ماشینهای ضدعفونی نمودن کالا- کنسروسازی- قوطیسازی از مقوا- حلبی و انواع مواد پلاستیکی- میوه خشک کنی و تمیز کردن آن- ماشینهای مخصوص بیرون آوردن هسته میوهجات- ماشینهای تولید سرما که برای انبار حفاظت کالا به کار میرود و کارخانهجات یخ سازی (به استثنای دستگاههای خانگی) ماشینهای بوجاری غلات وحبوبات و تمیز کردن دانه و رقمبندی آنها و ذوب و تصفیه و کارخانهجات مولد برق و هرنوع ماشینها و وسایل مشابه دیگری که برای رفع نیازمندی های صنایع داخلی و بهبود نوع و اصلاح طرز رقم بندی و بستهبندی و دادن تغییرات در کالا برای مرغوب کردن آن یا برای اینکه کالای صادراتی را به صورت نیم ساخته درآورده وارد کشور شود و همچنین دستگاههای سمپاشی مربوط به آفات نباتی (با گواهی کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت صنایع و بازرگانی و گمرکات و انحصارات و کشاورزی) از پرداخت هر نوع حقوق گمرکی معاف خواهند بود. |
تبصره ۱- معافیتهای مندرج در این ماده فقط شامل ماشینهای نو و غیرمستعمل میباشد. | تبصره ۱- معافیتهای مندرج در این ماده فقط شامل ماشینهای نو و غیرمستعمل میباشد. | ||
خط ۲۰۶: | خط ۲۰۶: | ||
ماده ۸- بیمه صادرات اختیاری است و صادرکنندگان میتوانند کالای خود را نزد هر شرکت بیمه که مایل باشند بیمه نمایند. | ماده ۸- بیمه صادرات اختیاری است و صادرکنندگان میتوانند کالای خود را نزد هر شرکت بیمه که مایل باشند بیمه نمایند. | ||
− | ماده ۹- برای تأمین مصارف مربوط به تشویق و توسعه صادرات و تولید و تشویق صنایع داخلی و کمک به شهرداریها و ایجاد نمایشگاههای دائمی داخلی و نمایشگاههای خارجی و هزینه تبلیغاتی تجارتی و صنعتی و معدنی و تأسیس و توسعه و تکمیل مؤسسات استاندارد و نرم بندی در داخل کشور و ایجاد | + | ماده ۹- برای تأمین مصارف مربوط به تشویق و توسعه صادرات و تولید و تشویق صنایع داخلی و کمک به شهرداریها و ایجاد نمایشگاههای دائمی داخلی و نمایشگاههای خارجی و هزینه تبلیغاتی تجارتی و صنعتی و معدنی و تأسیس و توسعه و تکمیل مؤسسات استاندارد و نرم بندی در داخل کشور و ایجاد اطاق های نمونه در داخله و تمرکز اطلاعات بینالمللی مربوط به امور تجارتی و صنعتی و معدنی نیم درصد از صورتحساب کالای وارداتی هنگام پرداخت بهای کالا توسط بانکهای مجاز وصول خواهد شد |
تبصره ۱- کالاهایی که در برابر برات وصولی اعم از دیداری یا وعدهای وارد کشور میشود اسناد آن در صورتی به ذینفع تسلیم میگردد که نیم درصد مذکور فوق را به بانک مجاز پرداخته باشد. | تبصره ۱- کالاهایی که در برابر برات وصولی اعم از دیداری یا وعدهای وارد کشور میشود اسناد آن در صورتی به ذینفع تسلیم میگردد که نیم درصد مذکور فوق را به بانک مجاز پرداخته باشد. | ||
خط ۲۱۲: | خط ۲۱۲: | ||
تبصره ۲- وجوه حاصله در حساب مخصوص بانک ملی ایران ریخته شده که ۲۵ درصد آن با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب کمیسیون کشور مجلسین جهت | تبصره ۲- وجوه حاصله در حساب مخصوص بانک ملی ایران ریخته شده که ۲۵ درصد آن با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب کمیسیون کشور مجلسین جهت | ||
− | تأمین کسر بودجه شهرداریهایی که در نتیجه لغو عوارض مندرج در ماده ۲ این قانون بوجود خواهد آمد تخصیص | + | تأمین کسر بودجه شهرداریهایی که در نتیجه لغو عوارض مندرج در ماده ۲ این قانون بوجود خواهد آمد تخصیص می یابد و ۷۵ درصد بقیه طبق آییننامهای که پیشنهاد وزارتین صنایع و معادن و بازرگانی به تصویب کمیسیون اقتصاد مجلس سنا و کمیسیون بازرگانی مجلس شورای ملی خواهد رسید مصرف خواهد شد و مصرف این وچه تابع مقررات قانون محاسبات عمومی نخواهد بود. |
ماده ۱۰- دولت مأمور اجراء این قانون میباشد. | ماده ۱۰- دولت مأمور اجراء این قانون میباشد. | ||
خط ۲۳۲: | خط ۲۳۲: | ||
رئیس- آقای ارباب موافقید؟ (ارباب مخالفم) آقای خرازی موافقید؟ (خرازی- موافقم) بفرمایید | رئیس- آقای ارباب موافقید؟ (ارباب مخالفم) آقای خرازی موافقید؟ (خرازی- موافقم) بفرمایید | ||
− | خرازی- لایحهای که مطرح است یکی از لوایحی است که هر کشوری بخواهد بنیه اقتصادی مملکتش خوب باشد در درجه اول باید به بالا بردن سطح تولیدات اعم از کشاورزی و صنعتی اهمیت بدهد و بعد هم سعی کند به نحو خوبی این صادرات را که تهیه میکند به ممالک خارجی کند بنده یک مطالعاتی کردهام که راجع به جنگ بینالمللی اول و هم راجع به جنگ بینالملل دوم، یکی از ممالک بزرگ همین آمریکایی است که امروزه به مرحلهای از آزادی رسیدهاند که اول دولت دنیا هستند سابق براین اینها از نظر بازارهای تجارتی احتیاجی نداشتند به اینکه در مسائل سیاسی که بین ممالک اروپا ایجاد میشود دخالت و شرکت کنند ولی بعداً یعنی قبل از جنگ بینالملل دوم دیدند که اینها سه بازار عمل دارند یکیش آمریکای جنوبی است که همیشه در اختیار خودشان است یکیش چین بود که ژاپن از دستشان گرفته بود یکیش هم اروپا بود که | + | خرازی- لایحهای که مطرح است یکی از لوایحی است که هر کشوری بخواهد بنیه اقتصادی مملکتش خوب باشد در درجه اول باید به بالا بردن سطح تولیدات اعم از کشاورزی و صنعتی اهمیت بدهد و بعد هم سعی کند به نحو خوبی این صادرات را که تهیه میکند به ممالک خارجی کند بنده یک مطالعاتی کردهام که راجع به جنگ بینالمللی اول و هم راجع به جنگ بینالملل دوم، یکی از ممالک بزرگ همین آمریکایی است که امروزه به مرحلهای از آزادی رسیدهاند که اول دولت دنیا هستند سابق براین اینها از نظر بازارهای تجارتی احتیاجی نداشتند به اینکه در مسائل سیاسی که بین ممالک اروپا ایجاد میشود دخالت و شرکت کنند ولی بعداً یعنی قبل از جنگ بینالملل دوم دیدند که اینها سه بازار عمل دارند یکیش آمریکای جنوبی است که همیشه در اختیار خودشان است یکیش چین بود که ژاپن از دستشان گرفته بود یکیش هم اروپا بود که آلمان ها از دستشان گرفته بودند و به همین مناسبت وارد جنگ بینالملل دوم شدند که این بازارهای از دست رفته خودشان را به دست بیاورند درصورتی که محصولات کشاورزی و صنعتی آمریکا که تهیه میشود به تفاوت بین ۱۰ الی ۱۶ درصد صادرات ندارند و بقیه را در داخل کشور خودشان یا در آمریکای جنوبی میفروشند چون ممالک بزرگ این همه اهمیت میدهند به وضع بازارهایشان برای فروش محصولات و مصنوعاتشان کشور ما هم که حجم بازرگانیش خیلی کوچک و قابل مقایسه با آنها نیست ما باید بیش از پیش سعی کنیم که سطح تولیداتمان برود بالا و بتوانیم به طرز دنیاپسندی محصولات کشاورزی خودمان را به خارجه صادر کنیم و بتوانیم در بازارهای دنیا با ممالکی که نظایر و مشابه این محصولات ما را عرضه میکنند رقابت کنیم که از حیث نوع جنس و هم از حیث بسته بندی و هم از حیث قیمت که قیمت ما از قیمت بینالمللی بالاتر نباشد متأسفانه در این چند ساله اخیر علاوه بر اینکه میزان صادرات ما ترقی نکرده تنزل هم کرده و شاید در سال گذشته در حدود ۶۰ میلیون دلار صادرات داشتیم و در حدود سیصد میلیون دلار واردات و البته ما نباید |
اتکایمان به درآمد نفت باشد آقایان شاهد هستند که درچند ماه پیش در موقع شرفیابی مجلسین بنده این موضوع را حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی عرض کردم فرمودند خرازی همیشه از این اشتباهات میکند (دکتر عدل- صحیح است) و در جلسه بعد خودشان تأیید فرمودند آقای دکتر عدل که اقتصاد ما نباید پایهاش روی نفت باشد ما بایستی سعی کنیم اجناسی که مورد احتیاج عمده ماست و یا منافع زیادی که میدهیم در داخل کشور تهیه شود اول رفع احتیاج بکنیم از ورود نظایر و مشابهش که علاوه براینکه عده زیادی در کشور ما مشغول کار خواهد شد ما احتیاجات ارزیمان کمتر میشود و درآمد ارزیمان را اختصاص میدهیم برای کارهای مهمتری که افراد با سرمایههای شخصی نمیتوانند انجام بدهند مثل همین موضوع کارخانه ذوبآهن که همکار محترم آقای صدرزاده اینجا تذکر دادند و معاون محترم وزارت کشور هم تأیید فرمودند بنابراین ما در این لایحهای که آقایان ملاحظه میفرمایند در یک قسمت آمدهایم که یک قدمهایی برداریم که صادرات کشورمان روزبهروز رو به توسعه و اضافه باشد و نقصان پیدا نکند وقتی صادرات کشور ما توانست در دنیا در مقابل ممالکی که با ما رقیب هستند و نظایر و مشابه این را در دنیا عرضه میکنند بتواند عرض اندام کند ما میتوانیم مطمئن باشیم که در نتیجه توسع صادرات و فروش رفتن آنها در بازارهای خارجه سطح تولیداتمان بالا برود وسعی بکنیم که به صادر کنندگان علاوه براینکه به صادرات اگر تحمیلی نکنیم به صادر کننده هم کمک کنیم به ممالک مختلف چه اروپا و چه آمریکا از ۶ تا ۱۵ درصد به صادرکنندگان کمک میکنند و الان آمدهاند مخصوصاً ممالک اروپایی و بالاخص انگلستان و آلمان معاملات چهار ساله میکنند یعنی اجناس میفروشند و پولش را چهار ساله میگیرند البته یک بهره بینالمللی هم اضافه میکنند و این تسهیلات را میکنند که در کشورهایشان ایجاد بحران نشود و بتوانند مردم مملکت را به کار بگمارند و به فعالیت وادارند و در نتیجه این فعالیتها ارز تهیه کنند و در نتیجه تهیه ارز بتوانند احتیاجاتشان را که از نظر اقتصادی صرف نمیکند از خارج تهیه کنند این موضوع ارتباطات که باز همکار محترم آقای صدرزاده تذکر دادند این انحصار به راهآهن نباید داشته باشد ما باید تمام راههایمان خوب باشد وضع کشورمان خوب باشد این موضوع ارتباطات با صادرات بستگی تام و تمام دارد بنده یادم میآید در سال ۱۳۲۷ و ۲۸ که جنگ تمام شده بود و ما صادرات خرما داشتیم صادرات خرمای ما را رقبای ما یعنی همین کمپانی اندرلیت عراقی که در حدود حداقل ۸۰ هزار تن صار میکنند و ما در زمان اعلیحضرت فقید حداکثر صادرات خرمایمان ۲۱۵۰۰ تن بود صادرات ما را آمدند به کمپانیهای کشتیرانی در بصره پول داده رویه این امر در وزارت بازرگانی منعکس است بنده خودم یکی از صادرکنندگان خرما بودم آمدند پول دادند به کمپانیهای کشتیرانی که خرمای ما را حمل کنند پس از کریسمس به بندر نیویورک برسد بعد به فروش برود تا آنها بتوانند بستهبندی هایی مطابق سلیقه خودشان بکنند و در موقع عید کریسمس و نوول آن به فروش برود آمدند به کمپانی کشتیرانی پول دادند بارهای ما را قبول نکرد در صورتی که ما پیش از ۴۵۰۰ تن صادرات خرما نداشتبم وعده زیادی که بنده اسم نمیبرم که کارشان منحصر بود مخصوصاً یکی از تجار محترم خوزستان که اسمش را نمی برم و یک دوره هم در مجلس از اهواز نماینده بوده است از بین رفت و بنابراین هر چه ما به صادرات کشورمان توجه کنیم هرچقدر دولت کمک به مسئله صادرات بکند و صادرات ما طوری برود همانطوری جلو برود همانطوری که در زمان اعلیحضرت فقید در ۲۶ اسفند ۱۳۰۹ قانونی گدراندند که تجارت خارجی ایران در احصار دولت است و وقتی قانون متمم را گذراندند در قانون متمم نوشته است اول صادرات دوم واردات و بعد آن مسئله توازن روی همین قضیه حل میشود حالا این قانون کار دولت توجه کرده است وزارت بازرگانی وزارت صنایع و معادن آمدند کمک کردند که این قدمهایی که مقدماتش راجع به امور اقتصادی کشور برداشته شدهاست یک کمکهایی بکنند که مردم تشویق بشوند شاید ما بتوانیم با یک برنامههای صحیح و حسابی تا ۵ سال پایه بازرگانی کشور را روی توازن بگذاریم و اصل توازن در مملکت حکمفرما بشود یعنی هر چقدر میخریم به همان اندازه هم بفروشیم و این فکر نقشه تأمین نمیشود مگر اینکه امثال این لوایح به مجلس بیاید و مجلس هم تصویب کند و به مدت ابلاغ کند و در طرز اجرایش هم مراقبت کند که اجرا بشود و مردم تشویق بشوند و سرمایههایشان را در کارهای تولیدی و کارهای صدوری به کار ببرند و بتوانیم اساس کار ممکلتمان را که یکی از آنها مسئله تعدیل بودجه، یکی توازن بازرگانی است که به عقیده بنده پایه اقتصادی کشوری است مرتب کنیم یک موضوع نرخ پول ما که اساس کار هم آن است و این نرخی که الان برای دلار هست این نرخ مطابق پول ما نیست ما یک مملکتی هستیم که درآمد ارزیمان زیادتر است از مخارجمان، بایستی توجه بشود بنده این را خدمت آقایان عرض میکنم با این لوایحی که به عنوان قرضه آوردند و مجلسین رأی داده و امسال هم شروع میشود که آن اقساطمان را بپردازیم اگر ما توجه به صادراتمان نداشته باشیم مطمئن باشید که دچار مضیقه ارزی هم خواهیم شد. | اتکایمان به درآمد نفت باشد آقایان شاهد هستند که درچند ماه پیش در موقع شرفیابی مجلسین بنده این موضوع را حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی عرض کردم فرمودند خرازی همیشه از این اشتباهات میکند (دکتر عدل- صحیح است) و در جلسه بعد خودشان تأیید فرمودند آقای دکتر عدل که اقتصاد ما نباید پایهاش روی نفت باشد ما بایستی سعی کنیم اجناسی که مورد احتیاج عمده ماست و یا منافع زیادی که میدهیم در داخل کشور تهیه شود اول رفع احتیاج بکنیم از ورود نظایر و مشابهش که علاوه براینکه عده زیادی در کشور ما مشغول کار خواهد شد ما احتیاجات ارزیمان کمتر میشود و درآمد ارزیمان را اختصاص میدهیم برای کارهای مهمتری که افراد با سرمایههای شخصی نمیتوانند انجام بدهند مثل همین موضوع کارخانه ذوبآهن که همکار محترم آقای صدرزاده اینجا تذکر دادند و معاون محترم وزارت کشور هم تأیید فرمودند بنابراین ما در این لایحهای که آقایان ملاحظه میفرمایند در یک قسمت آمدهایم که یک قدمهایی برداریم که صادرات کشورمان روزبهروز رو به توسعه و اضافه باشد و نقصان پیدا نکند وقتی صادرات کشور ما توانست در دنیا در مقابل ممالکی که با ما رقیب هستند و نظایر و مشابه این را در دنیا عرضه میکنند بتواند عرض اندام کند ما میتوانیم مطمئن باشیم که در نتیجه توسع صادرات و فروش رفتن آنها در بازارهای خارجه سطح تولیداتمان بالا برود وسعی بکنیم که به صادر کنندگان علاوه براینکه به صادرات اگر تحمیلی نکنیم به صادر کننده هم کمک کنیم به ممالک مختلف چه اروپا و چه آمریکا از ۶ تا ۱۵ درصد به صادرکنندگان کمک میکنند و الان آمدهاند مخصوصاً ممالک اروپایی و بالاخص انگلستان و آلمان معاملات چهار ساله میکنند یعنی اجناس میفروشند و پولش را چهار ساله میگیرند البته یک بهره بینالمللی هم اضافه میکنند و این تسهیلات را میکنند که در کشورهایشان ایجاد بحران نشود و بتوانند مردم مملکت را به کار بگمارند و به فعالیت وادارند و در نتیجه این فعالیتها ارز تهیه کنند و در نتیجه تهیه ارز بتوانند احتیاجاتشان را که از نظر اقتصادی صرف نمیکند از خارج تهیه کنند این موضوع ارتباطات که باز همکار محترم آقای صدرزاده تذکر دادند این انحصار به راهآهن نباید داشته باشد ما باید تمام راههایمان خوب باشد وضع کشورمان خوب باشد این موضوع ارتباطات با صادرات بستگی تام و تمام دارد بنده یادم میآید در سال ۱۳۲۷ و ۲۸ که جنگ تمام شده بود و ما صادرات خرما داشتیم صادرات خرمای ما را رقبای ما یعنی همین کمپانی اندرلیت عراقی که در حدود حداقل ۸۰ هزار تن صار میکنند و ما در زمان اعلیحضرت فقید حداکثر صادرات خرمایمان ۲۱۵۰۰ تن بود صادرات ما را آمدند به کمپانیهای کشتیرانی در بصره پول داده رویه این امر در وزارت بازرگانی منعکس است بنده خودم یکی از صادرکنندگان خرما بودم آمدند پول دادند به کمپانیهای کشتیرانی که خرمای ما را حمل کنند پس از کریسمس به بندر نیویورک برسد بعد به فروش برود تا آنها بتوانند بستهبندی هایی مطابق سلیقه خودشان بکنند و در موقع عید کریسمس و نوول آن به فروش برود آمدند به کمپانی کشتیرانی پول دادند بارهای ما را قبول نکرد در صورتی که ما پیش از ۴۵۰۰ تن صادرات خرما نداشتبم وعده زیادی که بنده اسم نمیبرم که کارشان منحصر بود مخصوصاً یکی از تجار محترم خوزستان که اسمش را نمی برم و یک دوره هم در مجلس از اهواز نماینده بوده است از بین رفت و بنابراین هر چه ما به صادرات کشورمان توجه کنیم هرچقدر دولت کمک به مسئله صادرات بکند و صادرات ما طوری برود همانطوری جلو برود همانطوری که در زمان اعلیحضرت فقید در ۲۶ اسفند ۱۳۰۹ قانونی گدراندند که تجارت خارجی ایران در احصار دولت است و وقتی قانون متمم را گذراندند در قانون متمم نوشته است اول صادرات دوم واردات و بعد آن مسئله توازن روی همین قضیه حل میشود حالا این قانون کار دولت توجه کرده است وزارت بازرگانی وزارت صنایع و معادن آمدند کمک کردند که این قدمهایی که مقدماتش راجع به امور اقتصادی کشور برداشته شدهاست یک کمکهایی بکنند که مردم تشویق بشوند شاید ما بتوانیم با یک برنامههای صحیح و حسابی تا ۵ سال پایه بازرگانی کشور را روی توازن بگذاریم و اصل توازن در مملکت حکمفرما بشود یعنی هر چقدر میخریم به همان اندازه هم بفروشیم و این فکر نقشه تأمین نمیشود مگر اینکه امثال این لوایح به مجلس بیاید و مجلس هم تصویب کند و به مدت ابلاغ کند و در طرز اجرایش هم مراقبت کند که اجرا بشود و مردم تشویق بشوند و سرمایههایشان را در کارهای تولیدی و کارهای صدوری به کار ببرند و بتوانیم اساس کار ممکلتمان را که یکی از آنها مسئله تعدیل بودجه، یکی توازن بازرگانی است که به عقیده بنده پایه اقتصادی کشوری است مرتب کنیم یک موضوع نرخ پول ما که اساس کار هم آن است و این نرخی که الان برای دلار هست این نرخ مطابق پول ما نیست ما یک مملکتی هستیم که درآمد ارزیمان زیادتر است از مخارجمان، بایستی توجه بشود بنده این را خدمت آقایان عرض میکنم با این لوایحی که به عنوان قرضه آوردند و مجلسین رأی داده و امسال هم شروع میشود که آن اقساطمان را بپردازیم اگر ما توجه به صادراتمان نداشته باشیم مطمئن باشید که دچار مضیقه ارزی هم خواهیم شد. |
نسخهٔ ۳ دسامبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۲:۳۰
مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیمهای مجلس | قوانین برنامههای عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۲۹۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه بیست و دوم فروردین ماه ۱۳۳۸
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس جلسات عصر ۲۶ و صبح ۲۷ و عصر ۲۸ اسفند ۳۷
۱-بیانات آقای رئیس دایر به همکاری در حفظ مصالح کشور و صیانت مشروطه سلطنتی
۲-بیانات قبل از دستور آقایان: پرفسور اعلم- دولتشاهی- خلعتبری
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امورخارجه راجع به اصلاح قانون تعیین حدود آبهای ساحلی
۶- مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون خاص راجع به تشویق صادرات و عدم تصویب ورود در مواد
۷- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت ده صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس جلسات عصر ۲۶ و صبح ۲۷ و عصر ۲۸ اسفند ۳۷
رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان: ابتهاج- امامی خویی- امید سالار- امیر بختیار- برومند- بزرگنیا- مهندس بهبودی- دکتر پیرنیا- توماج- تیمورتاش- جلیلوند- دهقان- ذوالفقاری- دکتر شاهکار- صفاری- عرب شیبانی- محمودی- دکتر نفیسی- قوام-دکتر دادفر- اعظم زنگنه- حشمتی- اورنگ- دولتآبادی- اسفندیاری- سلطانمراد بختیار- قناتآبادی- اخوان- بهبهانی- قراگزلو- دکتر حسن افشار- مهندس فیرو- عباسی- یار افشار- پرفسور اعلم- اسکندری- رامبد- ثقهالاسلامی- هدی.
غایبین بیاجازه- آقایان: دکتر طاهری- اریه- قرشی- دکتر فریدون افشار.
رئیس- نسبت به صورت جلساتی که توزیع شده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلسها تصویب شد.
۲- بیانات آقای رئیس دایر به همکاری در حفظ مصالح کشور و صیانت مشروطه سلطنتی
رئیس- امروز اولین جلسه مجلس شورای ملی است که در سال ۱۳۳۸ تشکیل میشود (نمایندگان- مبارک است) برای تمام همکاران محترم از درگاه خداوند متعال توفیق و سعادت آرزو میکنم و امیدوارم به طوری که در سال گذشته همه با روح وحدت و حسن تفاهم با یکدیگر در حفظ مصالح کشور همکاری کردند و اشتراک مساعی نمودند امسال نیز در تحت توجهات ذات مقدس شاهانه به وظایفی که قانون اساسی در نظارت بر اعمال دولتها برعهده آنها قرارداده و همچنین مساعدت و معاضدت نسبت به دولت مورد اعتماد با حسننیت و بینظری که دارند عمل فرمایند (نمایندگان- انشاءالله) کشور ایران برخلاف تبلیغات بیاساس دیگران دارای رژیم مشروطه سلطنتی و دموکراسی است (صحیح است- صحیح است) و ما همه علاقمند هستیم با مسئولیتی که دولت در مقابل مجلس دارد امور در مجاری قانون جریان یابد و حقوق مردم محفوظ بماند و ملت از فوائد مشروطیت و آزادی و مزایای امنیت و عدالت و رفاه همواره برخوردار باشد. (انشاءالله)
از رؤسای محترم کمیسیونها تقاضا دارم هر چه زودتر کمیسیونها را تشکیل داده و لوایح موجود را مورد شور و بررسی قرار بدهند.
۳- بیانات قبل از دستور آقایان: پرفسور اعلم- دولتشاهی- خلعتبری
رئیس- نطقهای قبل از دستور شروع میشود. آقای پرفسور اعلم
پرفسور جمشید اعلم- همانطور که جناب آقای رئیس فرمودند در سال گذشته مجلس منشاء اثرات بسیار مطلوب برای مملکت بوده و خدمات بسیار خوبی انجام داده سال نو را به عموم آقایان نمایندگان تبریک گفته و امیدوارم در این سال جدید بتوانیم خدمات بیشتری خدمات بیشتری به مملکت و شاهنشاه انجام دهیم (انشاءالله) آقایان اطلاع دارند اخیراً رادیو مسکو حملات بسیار ناروا و ناجوانمردانه به مقدسات ما کرده است از رادیوی خودمان باید تشکر کنیم که بسیار خوب جواب میدهد جواب میدهد جواب مهمل را با منطق دادن بسیار مشکل است. ولی رادیوی ما از عهده این کار بسیار خوب برمیآید ولی بنده خواستم تقاضا کنم که این جواب را به زبان روسی هم بدهد که آنها هم بفهمند. (مهندس بهبودی- آنها نمیتوانند رادیو بگیرند حق ندارند) خوب به آنجا هم میرسیم اینها کار خودشان را بکنند (دکتر بینا- اینها اخیراً خوب کار میکنند) بنده قبل از اینکه وارد مطلب بشوم میخواهم دو نکته را برای رادیو مسکو روشن بکنم یکی اینکه ایرانی در طول تاریخ چند هزار ساله خودش همیشه متدین و با ایمان بوده و هیچوقت تاریخ نشان نداده که تحمل بندگی و بردگی را بکند در این ممکلت ما زبان های بیشماری داریم کرد هست ترک هست گیلک هست مازندارنی هست بلوچ هست ولی در تمام این زبان های محلی یک کلمه هست که در همه جا یکی است و آن لفظ مقدس شاه است (صحیح است) تنها کلمهای که در همه جا بهش میگویند شاه این کلمه مظهر اتحاد ملی است مظهر اتحاد دیگری نداریم سمبل اتحاد ما شاه است و جزو مقدسات ماست ما شاه را ظلالله میگوییم ایرانی نشان داده است که هروقت به مقدساتش توهین میشود یک عکسالعمل شدیدی انجام میدهد و ۲۸ مرداد مظهر یکی از همین عکسالعملها است چون در آن روز به یکی از مقدسات ما توهین شده ما از هیچ چیز نمیترسیم و در موقع خودش عکسالعمل خود را نشان میدهیم. رادیو مسکو به دموکراسی ما حمله کرده، به خود چاکر هم تلطفی نموده بنده خیلی خوشوقتم که رادیو مسکو به من حمله کرده است این دلیل این است که حرفهای من منطقی است. اگر منطقی نبود رادیو مسکو حمله نمیکرد به هرکس رادیو مسکو حمله میکند دلیل این است که او خوب کار میکند و فکر او را تقویت نمیکند من از رادیو مسکو سؤال میکنم شما که به دموکراسی حمله میکنید معنی دموکراسی را میفهمید؟ به نظر شما و فکر شما معنی دموکراسی آدم کشی است دموکراسی یعنی هیچ کس نفس نکشد دموکراسی یعنی اگر کشاورزی مطابق میل شما گندم تحویل نداد تیرباران بشود دموکراسی یعنی اگر اینکه یک ملتی گفت که من آزادم و میخواهم آزاد بمانم چنان با توپ و تفنگ او را بکوبید که روح چنگیز در قبر تکان بخورد (دکتر بینا- این تصفیه است) اگر این دموکراسی که شما میگویید ما این دموکراسی را نمیخواهیم اما من از شما سؤال میکنم که اگر دموکراسی شما آن بهشتی را که میگویید درست کردهاید و حقیقت دارد چرا هر روز هزاران هزار مردم از آلمان شرقی به آلمان غربی فرار میکنند مگر اینها عقل ندارند توی بهشت به مانند و اگر کسی از بهشت فرار میکند عقوبتش همان فرارش است دیگر چرا او را تیرباران میکنند دیگر چرا مانع خروجش میشوید شما اگر راست میگویید و در مملکتمان آزادی و دموکراسی هست شما اجازه بدهید دیگران بیایند آن دموکراسی و آزادی را ببینند چرا اجازه نمیدهید؟ چرا مانع میشوید؟ که مردم بیایند و آزادانه ببینند چرا سرحدات خودتان را با این دیوارهای بلند با این سیمهای خاردار برقدار و نورافکنها نگهداری میکنید که مبادا یک کسی بیاید و ببیند مگر چه فجایعی آنجاست آخر شما اگر دموکراسی دارید چرا نمیگذارید ببینند این مردمی را که در بهشت شما زندگی میکنند، بیایند این جهنم را ببینند و از آن بهشت لذت ببرند آخر این چطور دموکراسی است که شما همه را زیر یوغ خود گرفتهاید هرکس از شما اسلحه نگیرد هرکس با شما قرارداد نبندد انتقاد میکنید به باد فحش میگیرید به مقدساتش توهین میکنید که چرا به میل شما رفتار نکرده است این یک نوع دموکراسی عجیبی است در هیچ جای دنیا این نوع دموکراسی دیده نشدهاست بنده از رادیو مسکو سؤال میکنم که چرا مردم از روسیه فرار میکنند آخر بهشت که جای فرار نیست و اگر آزادی دارند و میخواهند بروند چرا جلویشان را میگیرید ولی میدانید چرا جلویشان را میگیرید برای اینکه میآیند و میبینند و میفهمند که دموکراسی حقیقی چیست و میبینند که در همین ایران آزادی بهقدری است که هرکس هر کاریی را میخواهید میکنید جز خیانت ولی در مملکت شما آزادی فقط برای مردن هست برای مرگ هست آن هم به شرطی که تیرباران نکنند شما جای عزراییل هستید وقتی که یک کسی یک همچو دموکراسی دارد وقتی کسی میگوید که آنچه من میگویم تو باید بگویی و اگر نگفتی پس دموکرات نیستی و آزاد نیستی حق اینکه به مقدسات ما توهین کند ندارد یکی از اصول دموکراسی این است که همسایه را آزاد بگذارند آدم که قوی شد دیگر نباید مهمل بگوید شخص قوی کسی است که منطقش قوی باشد آخر میشود فکر کرد که ایرانی که ۲۰ میلیون جمعیت دارد به روسیهای که ۲۰۰ میلیون جمعیت دارد با آن قدرت و عظمت بخواهد حمله بکند این خلاف عقل است ما مسالمتآمیز میخواهیم زندگی کنیم ما یک زندگی خوب و راحت میخواهیم ما اگر قرارداد میبندیم برای این است که از دست شما در امان باشیم آخر این چه جور استدلالی است و اگر ما قرارداد بستهایم چرا به ما توهین میکنید مگر آزادی و دموکراسی نیست مگر کسی حق ندارد قرارداد ببندد به نفع خودش به نفع استقلال خودش، بنده از رادیو مسکو میپرسم تو که این همه دایه مهربانتر از مادر شدهای آن همه دلسوزی برای ما میکنی دلسوزی برای نفتمان میکنی برای ذخایر زیرزمینیمان میکنی اگر به تو داده بودیم خوب بود؟ آن روز که ما احتیاج داشتیم و جلوی نفت را گرفتیم که به قول شما امپریالیست ها استفاده نکنند آن روز به ما کمک کردید؟ از ما نفت خریدید؟ (مهندس بهبودی- مطالباتمان را نپرداختند). (فضایلی- کار شکنی هم کردند) آن روز چرا نکردی و حالا چه میگویی، حالا دلتان می سوزد برای دموکراسی آن روز چون در راهی میرفتند که ما را به بدبختی، به ذلت به روز سیاه می نشاند حرفی نمیزدی حالا دلسوزی میکنید ملت ایران، ملتی است بسیار باهوش. ملتی است بسیار فهمیده همین دو روز پیش که شاهنشاه ما به خراسان تشریففرما شدند ملت عزیزترین شخصی را که انتظار داشت زیارت کرد و خودش را انداخت به پای شاهنشاه این احساسات قابل تقدیر است و عوض نمیشود. خرچه از این حرف ها بیشتر بگویید ملت بیشتر به مملکت و شاه ایمان پیدا میکند و در انجام اوامرش کوشا خواهد بود. بنده این دو سؤال را از رادیو مسکو کردم و امیدوارم که رادیو مسکو جواب منطقی به من بدهد رادیو مسکو جواب بدهد ببینم که آیا حرفهایی که همیشه زده است صحیح است یا خیر. (احسنت احسنت)
رئیس- آقای دولتشاهی
ابوالفتح دولتشاهی- چون مقدور نشد که در ایام عید برای تبریک به خانه آقایان شرفیاب شوم و تبریک عرض کنم امروز به همه آقایان تبریک عرض میکنم و امیدوارم در سال جاری در ظل توجهات اعلیحضرت همایونی موفق شویم خدمات بیشتری بدین مملکت بکنیم. مطالبی که میخواهم عرض کنم مطالبی است که در کمیسیون بودجه به عرض رساندم در کمیسیون بودجه به چند تبصره برخوردیم که اداره غله، اداره چای، اداره باربری را به صورت بازرگانی درآوردهاند بدبختانه در موقعی که این تبصرهها در مجلس مطرح میشد بنده مریض بودم و نتوانستم عرایضم را در مجلس عرض بکنم. یکی از فواید اولیه مشروطیت در همه عالم که پایه همه فوائد است تفکیک قواست. بدبختانه دولت به دست خودش برای خودش یک اشکالاتی ایجاد میکند که آن اختلاط دو قوه است هیچ جای تردید نیست که در ظل توجهات اعلیحضرت همایونی در این چند سال اخیر معادل سی چهل سال مملکت جلو رفته است و کارهای مهمی در این مملکت انجام شده ولی تصدیق میفرمایید یک دستهای هم از این مردم هستند حالا نمیخواهم از خودمان تنها گفته باشم در تمام دنیا هستند از این طبقات در انگلستان هم هست در اکثر ممالک دسته فقرا و مردم کوچک هستند در مملکت ما هم دستهای هستند با اینکه الحمدالله هزار مرتبه از آنها بهترند ولی چشمشان به یک چیزهای روزمره است تمام همشان روی نان است، آب است، گوشت است، برق است غیر از این چیز دیگری توجهشان را جلب نمیکند و همه آقایان به خوبی میدانند که هنوز هم مردم خیال میکنند وقتی نان ارزان میشود، شاه ارزان کرده. عرض کنم اختلاط دو قوه اسباب زحمت است مثلاً یک شرکت گوشتی تشکیل دادند حالا این شرکت برای توزیع بود برای تقسیم بود برای هرچه بود این شرکت با دو قوه خواست کار بکند یکی اینکه با قوه حاکمیتش میخواهد گوسفند مردم را بگیرد و پولش را ندهد این اگر شرکت بود نمیتوانست گوسفند مردم را بگیرد و پولش را ندهد فراموش نمیکنم وقتی در زمان اعلیحضرت فقید اختلافات بین چوبدارها و قصاب ها به طول انجامید اعلیحضرت فقید دستور فرمودند که حکام رسیدگی بکنند بین محاسبات چوبدار که یک دستهگرمی ها بودند که همه آقایان میشناسید اینکه بنده عرض میکنم برای این است که وارد در این امر هستم هم از حمل صادر کرده گوسفند و هم سالها وارد اختلاف چوبدار و قصاب ها بودهام، حالا ماه هاست این چوبدارها فریاد میزنند که پولشان را ندادهاند خوب آقا این یک شرکت توزیع است صبح میدهد عصر پولش را میگیرد. چرا اسباب زحمت برای مردم فراهم میکنند در حالی که گفته میشود فوائدی هم دارد چون کاری است که کرده شده و اختلاط دو قوه بوده است دچار زحمت شدهاند تازه وقتی میخواهند اصلاح کنند میگویند شرکت گوشت برود قرض بکند، آقا پول مردم را چه کرده است که برود از بانک قرض کند و طلب چوبدارها را بدهد اختلاف دو قوه همین است وقتی اختلاط دو قوه میشود ممکن است فردا صبح بانک ملی بگوید حسابهای جاری را نمیدهیم برای اینکه هیئت مدیره سه تا وزیر است گفته است ندهید اینکه منطق ندارد برای یک مملکتی عرض کنم حضورتان بانکها و مؤسسات تعهدشان را انجام نمیدهند برای اینکه سه نفر از هیئت مدیره آنها وزیر است کجای دنیا اینطور است هر کدام حرفی دارید عین سند را ارائه بدهید باربری را از دست مردم میگیرند هر دفعه که شما اعلیحضرت همایونی را زیارت میکنید فرمایششان این است که کار مردم را به دست خود مردم بدهید حالا نمیدانم صلاح است البته دولت خودش اینطور صلاح است که حق باربری را هم از دست مردم بگیرد و نتیجه گرفتن باربری از دست مردم این است که اگر امروز فلان گاراژچی یا ساعتچی اگر یک باری را کسر آورد میروید یقهاش را میگیرید و اگر شکایتی دارد میروید به محکمه شکایت میکنید و در آنجا حاکم هستید مدعی هستید پس فردا باربری یک هیئت مدیره تشکیل میدهد از سه نفر وزیر آن بدبختی که بارش کم میآید چطور میتواند برود مطالبه کند بالاخره تا این دو قوه را از هم تفکیک نکنید تا این کارهایی که خودمان برای خودمان درست کردهایم ار بین نرود کارها درست نمیشود در همین مجلس آقای وزیر جنگ گفتند گرفتاری داریم گفتم این گرفتاریها را کی فراهم کرده است گفت خودمان فراهم کردیم بالاخره نتیجه این کارها چیست شخص اعلیحضرت همایونی خودشان بزرگترین مبلغ قوانین مملکت است وقتی میخواهد یکشاهی چیزی به مردم بفروشد وکیلش میرود توی محضر و قباله امضاء میکند در حالی که حتی فرامین سلاطین قدیم را امروز محاکم عدلیه و محاکم دادگستری سند رسمی میدانند آن وقت یک پادشاهی که ملک خودش را میخواهد بدهد مردم و بفروشد آن وقت وکیل او میرود محضر و قباله امضاء میکند برای اینکه تنها کسی که نسبت به قوانین نهایت احترام را دارد و رعایت میکند شخص خود اعلیحضرت همایونی است برای اینکه میداند این از اعمال حاکمیت نیست این از اعمال تصدی است وقتی که دولت یک عمل مربوط به اعمال تصدیش بکند باید مثل
مردم عادی تابع مقررات عادی باشد. نه اینکه یک مؤسسهای تعهد کند کتباً حق طرف را امضاء و تصدیق بکند بعد برود و بگوید بنویسد رئیس دولت چون وزیر گفت من نمیدهم این کجای دنیا معمول است کجای دنیا همچو شرطی موجود است که یک مؤسسهای در کاری که جزء اعمال تصدی دولت است و باید مثل مردم عادی معامله بکند با مردم بعد از اینکه سالها مردم میروند. تازه تعهد میکند در مقابل نخستوزیر مملکت تعهد میکند که بدهد او بپردازد بعد هم یک روز با کمال رشادت به همان نخستوزیر مینویسید که چون هیئت مدیره گفت بنده نمیدهم. (احسنت)
رئیس- آقای ارسلان خلعتبری.
ارسلان خلعتبری- بنده امروز یادداشت کتبی ندارم، چون روز اول افتتاح مجلس در سال جدید است امیدوار هستم در این سال هر راهنمایی و تذکر که به نظر برسد و مصلحت باشد مورد توجه دولت واقع بشود. به نظر بنده و بسیاری از مسائل هست که در ایران منحصراً نبوده و در سایر ممالک همه این مسائل وجود داشته و شاید به تاریخ اگر مراجعه بفرمایید خیلی بدتر بوده ولی به تدریج در نتیجه انتقاد و تذکرات و مشورت آن موانع که برای اصلاحات کشور لازم بوده برطرف کردهاند. بنده از نظر اینکه اولین روزی است که در این سال نو میخواهم مطالبی را به عرض برسانم یک مطلب خیلی اساسی را از لحاظ اداره کردن مملکت به عرض مجلس میرسانم و از قضا آن چیزی که بنده در نظر داشتم مقام محترم ریاست مجلس در یک جمله آن را بیان فرمودند و ایشان هر وقت صحبتی میکنند به آنهاست اختصار و با مطالب و مطابق با قانون اساسی بیان میکنند امروز هم یک مطلبی بیان فرمودند و گفتند امیدوارم در سال نو مجلس شورای ملی حق نظارتی را که بر طبق قانون اساسی دارد اعمال و اجرا بکند بنده هم این آرزو و انتظار را دارم و بیان خودم را از این جمله شروع میکنم آقای نخستوزیر مکرر چه در مجلس شورای ملی و چه در جلسات خصوصی و چه در جلسات علنی اظهار فرمودند که تعجب میکنم که چرا اشخاصی که وضعشان بهتر از اشخاص و صنوف دیگر هست چرا آنها اظهار شکایت و عدم رضایت از وضع زندگی خودشان میکنند بنده میخواهم به ایشان جواب بدهم این اظهار عدم رضایت یا شکایت از اوضاع یک چیزی است که به هر حال باید مورد توجه قرار بگیرد برای اینکه عیب را بیشتر جلوه میدهند و محسنات را کمتر اظهار میکند. در این چند سال بدون تردید کارهایی دولت انجام داده است ولی یک مطلب اساسی هست و آن این است که باید دولت توجه کند این عدم رضایتی که وجود دارد از چیست و از کجا وجود دارد؟ اگر توجه کرد به عرض بنده میرسد ما شاه داریم هیئت دولت داریم میخواهیم ببینیم که عدم رضایت از شاه است از رئیسالوزرا است از وزرا است مردم وقتی در زندگیشان به یک ناملایمی میرسند به یک چیزی میرسند که به نظر آنها تعهدی و تجاوز است فرقی بین دستگاه هیئت دولت و مأمورین دولت که این کار را انجام میدهند. نمیگذارند وقتی تعدی از طرف مأمور شد این را به حساب مأمور نمیگذارند به حساب دولت میگذارند وزرا در تمام موارد استناد به امر مقام بالاتر میکنند آن وقت آنها هم خیال میکنند که این کارها که شده بسته به جاهای دیگر است در صورتی که اینطور نیست. (صحیح است)
این یک حقیقتی است که باید گفت حقیقت را وقتی نگفتید روی آن چیزهایی میگذارند و آن را به عنوان تبلیغات زهرآلود بخورد مردم میدهند ولی وقتی حقیقت را گفتید و به موقع گفتید و از زبان افراد صلاحیتدار جاری شد آن وقت مردم فرق بین تبلیغات مسموم کننده و انتقاد را میدهند و وقتی ببینند مرجع و ملحاء هست به خدا قسم گوش به هر رادیویی نمیدهند برای اینکه حقیقت جواب قاطع است. بنده میخواهم این را عرض کنم به تاریخ مراجعه کنید هر وقت وضعی پیدا شد و مخصوصاً در همین ۱۵ سال اخیر هر وقت وضعی پیدا شد که دولت قدرتی پیدا کرد یک عدهای از آن قدرت به نفع شخص خودشان، مقام خودشان جیب و کیسه خودشان، افکار و عقاید خودشان که برای صرف در راه مصالح مردم در اختیار آنها گذاشته شدهاست سوءاستفاده میکنند یعنی منشاء تجاوز به حقوق مردم دستگاههای دولتند دستگاههایی هستند و اشخاصی هستند که مجری و مسئول هستند و آنها از قدرتی که پیدا شده سوءاستفاده میکنندو آن وقت آن تعدیات با کج سلیقهگیها با جاهطلبیها با اغراض شخصی به حساب آن اشخاص میآید که در مملکت اول روی آنها اول فکر میکند میگویند شاه بعد میگویند مجلس شورای مجلس سنا، رئیسالوزرا و بعد میآیند به سراغ وزرا با اینکه اینهایی که اسم مردم بلااستثناء همیشه در تلاش هستند برای اینکه این تجاوزات نشود این تعدیها نشود ولی با کمال تأسف چون طریق صحیح انتخاب نکردهاند و نمیکنند یا توجه ندارند که طریق صحیح چیست اینها به نام دستگاههای اجرا کننده قوانین و وظایف دولت میشوند بنابراین من میخواهم تفکیک کنم و بگویم که دولت بداند که این دستگاههای دولتی اگر آزاد باشند که هر کاری میخواهند انجام بدهند ولو تجاوز به حقوق مردم باشد هرقدر ما قوانین صحیح وضع کنیم هر قدر اعلیحضرت همایون شاهنشاه دستورات مؤکد صادر کنند جناب آقای دکتر اقبال به جای ۱۸ ساعت ۳۰ ساعت در روز کار کند فایده ندارد برای اینکه تمام این زحمات و تمام قوانین و برنامهها را یک مأمور خیلی کوچک یک مدیر کل یک رئیس اداره زیر پا می گذارد دلیل عرایض بنده این است که اگر یک مرجعی برای رسیدگی و برای کنترل وجود داشت این نحوه شکایاتی که از مردم میرسد نبایستی باشد یعنی شما میبینید هرکس که حتی یک الاغش را در یک دهی می دزدند یک تلگراف میکند به تهران به دربار رونوشت نخستوزیر، بازرسی شاهنشاهی، مجلس شورای ملی، وزیر دادگستری، بازرسی کل کشور چند روزنامه اطلاعات، کیهان، داد و روزنامههای دیگر و هفت هشت وکیل یا هر کسی که به نظر او آشنا باشد این دلیل این است که دستگاه اداره کننده مملکت از لحاظ اداره کرده و از لحاظ نظارت بر امور آن طریقی که مقتضای مملکت است عمل نمیکند (صحیح است) تاریخ را ملاحظه بفرمایید هشتصد سال پیش در زمان خواجه نظامالملک صد سال پیش زمان میرزا تقیخان امیرکبیر از بلوچستان یک کسی شکایت میکرد چطور بود که آنها همینقدر که پشت یک کاغذ دو کلام مینوشتند آن فرماندار و استاندار تکلیف خودش را میفهمید آن وقت که رادیو نبود جیپ واتومبیل نبود، راهآهن نبود، تلگراف نبود پس چه سری در کار بود که این حکام و استاندارها و اشخاصی که ذینفوذ بودند اینها اسم صدراعظم را که میشنیدند مو به تنشان راست میشد الان ببینید چقدر ما دستگاه بازرسی داریم. بازرسی شاهنشاهی، بازرسی کل کشور، بازرسی نخستوزیری، هر وزارتخانه یک بازرسی دارد ولی نتیجه چی؟ اگر یک کسی شکایت کند ۵۰-۶۰ شکایت ضمیمه میشود و میدهند دست یک مأمور و عیب کار این است بنده تا کنون معتقد نبودم که بازرسی شاهنشاهی تشکیل شود برای اینکه مردم میگفتند که خوب اعلیحضرت اطلاع ندارد و حالا هم میگویند اعلیحضرت اطلاع ندارد برای اینکه نه این اعلیحضرت، هیچ اعلیحضرتی اطلاع ندارد و نمیتواند صدهزار شکایت را رسیدگی کند و نتیجه برسد این نمیتواند معجز میخواهد، این مسئولیت قبول کردن درست نیست. این است که بنده میخواستم علت اینکه مردم ناراضی هستند عرض کنم مردم از دستگاههای دولت ناراضی هستند و اگر بگوییم غیر از این است خلاف واقع است مردم از شهرداری ناراضی هستند، مردم از شهربانی ناراضی هستند، از ژاندارمری ناراضی هستند از دادسرا ناراضی هستند از حکام ناراضی هستند از مأمورین مالی ناراضی هستند بنده خودم وکیل عدلیه بودم مکرر دیدم اشخاصی که مالیات هم میپرداختند کار هم میکردند تعدی یک مأمور سبب شد که از کار دست کشیدند تعدی مأمور دولت موجب شد شرکت صادراتی برچیده شود شرکتی که محصولات کشور را صادر میکرد مثل: خرما، دو نفر از مأمورین آنقدر بهش تعدی کردندند که در شرکت را بستند اشخاصی را میشناسم که کار داشتند لج کردند، از لج وزارت دادایی پنج شش سال پیش کارشان را ترک کردند گفتند ما اصلاً دیگر کار نمیکنیم تا صد دینار به دولت ندهیم. اگر یک مأمور مالیه بخواهد به یکی تعدی بکند راه جلویش باز است و عدالت اینکه تعدی و تجاوز میکنند این است که اطمینان دارند که اگر کسی شکایت کرد نتیجهاش این میشود که یک سال باید هیئت برود و برگردد و هی فوقالعاده و خرج سفر بگیرند و هی گزارش تهیه کنند و آن وقت هی این گزارشها را بریزیند در زنبیل برای اینکه مگر میشود صدهزار گزارش و صدهزار نامه را رسیدگی کنند کی رسیدگی کند، یک کسی شکایت کرده بود که مورد ضرب واقع شده آقای دکتر جهانشاه صالح رفتند و معاینه کردند و آن شخص گفته بود که کسی او را زده و مأمور دولت هم بوده. آقای دکتر جهانشاه صالح گفت من جراح هستم و این غیر ممکن است در نتیجه ضرب به وسیله هیزم به عمل آمده باشد برای اینکه ضرب هیزم میشکند و خورد میکند طور دیگری است هرکسی کرده با تیغ کرده و در اثر معاینه معلوم شد با ژیلت بوده است دو سه روز بعد یک سرهنگی رفت برای بازرسی آن سرهنگ تصدیق کرد که این ضرب چوب است و وسیله تیغ نیست میخواستم عرض کنم که این یک نمونهای است که یک جراح درجه اول کشور میرود و رسیدگی میکند و اینطور گزارش میدهد و یک سرهنگی میرود و آنطوری که رسیدگی میکند و این نتیجهاش این میشود که از شکایت نتیجهای حاصل نمیشود، یک مسئلهای است جناب آقای ذوالفقاری بنده این را مکرر به شما عرض کردم حالا هم عرض میکنم به خدا قسم است معتقد هستم که یک خرابکاری در دستگاه دولت هست من نمیدانم منشاء آن کجاست دود را وقتی انسان ببیند دلالت میکند که حریقی وجود دارد من هم میبینیم یک جاهایی دولت کار خوب میکند کار صحیح میکند ولی در بعضی قسمتها مأمورین دولت در کارها مردم را تحریک میکنند به شکایت بیخود و خیلی از شکایتها هم نامربوط است و دیگر برای هیچکس حیثیتی باقی نمیماند هر کسی به هر کسی مجاز است هر تهمتی بزند به عنوان اینکه آن متهم وکیل مجلس است، به عنوان اینکه متنفذ است به عنوان اینکه دانشمند است به عنوان اینکه استاد است این هم یک حربهای شدهاست برای مردم و این شکایتهای بیخود وقت دولت را گرفته است و میخواهم عرض کنم که غالب این شکایاتی که از ولایات میرسد. بیخود وقت دولت را بگیرد و حقیقت ندارد و هر روزی
که میآید دو مرتبه شکایت میکنند یک دولت دیگر هم بیاید باز شکایت میکنند این برای این است که حساب درست نیست دولت طریقهای برای کنترل ندارد اینکه میگوییم طریقهای برای کنترل ندارد چطور میشود که صد سال پیش میرزا تقیخان امیرکبیر یا هشتصدسال پیش از آن که با شتر حرکت میکردند از گوشههای مختلف مملکت ایران میشد مملکت ایران را کنترل کرد و حالا با این همه وسایل نمیشود کنترل کرد این یک علتی دارد و یک عیبی دارد و البته بگردید آن عیب را جستجو کنید. به نظر من آن عیب این است که نسبت به دستگاههای دولت ما کنترل نداریم و دلیلش هم این صدها هزار شکایت است. دولت خودش اولاً به کارهای خودش کنترل ندارد دولت به اغلب مؤسسات خودش کنترل ندارد بیمورد ادعا میکند و اگر بگوید من قبول نمیکنم برای اینکه اگر دولت در دستگاههای تابعه خودش کنترل داشته باشد چطور میتوانیم بگوییم که نمیتواند از عهده اینها برمیآید شما توجه بفرمایید شما از یک کاسب بپرسید که از مأمورین برزن راضی هستی از مردم بپرسید که از مأمورین شهرداری راضی هستید از مأمورین مالیات راضی هستید از فلان دسته مأمورین راضی هستید به خود من یک بقالی مراجعه کرد یک خانهای میخواست بسازد که یک ادارهای مانع بود و نمیگذاشت با تمام تلاشی که کردم موفق نشدم که از او رفع مزاحمت بکنم او آمد به من گفت.
رئیس- از این دقیقه از وقت آقای بهبهانی که به شما دادهاند استفاده میکنید.
خلعتبری- که از طریق دیگری رفع مزاحمت از خودش کرده است واقعاً برای من وکیل مجلس آبرو باقی نماند که من بتوانم یک امر ساده را برای این بقال انجام دهم و آن وقت این از طریق دیگری کارش را انجام بدهد این را برای نمونه عرض کردم هزارها از این موارد وجود دارد استاندارها و فرماندارها مطابق قانونی که از مجلس دوره دوم گذشت دارای اختیارات هستند و اصلاً اختیارات نمیخواهد بنده استاندار بودم میدانم که استانداری که کار بخواهد بکند میتواند یک نوع کارهایی است که استاندار میتواند بکند ولی با کمال تأسف شما می بیند از اکثر ولایات از دزدی الاغ از ضرب و تعدی و تجاوز به تهران شکایت میشود این دلیل این است که استاندارهای بدون اختیار مجسمه استاندار هستند والا استانداری که با شاه تماس میتواند بگیرد، با دولت میتواند تماس بگیرد باید برود در محل و کار مردم را رسیدگی کند و انجام بدهد برای جلوگیری ار شرارت هیچ مملکتی به قدر اینجا قانون ندارد قانون تشدید مجازات قانون اخلالگران قانون استعمال اسلحه سرد قانون حفظ امینت اجتماعی کمتر مملکت همچو اختیاراتی دارد معذلک میبیند پشت دروازه تهران چقدر شرارت میشود. در مازندران میرود باغ های همدیگر را اره درو میکنند آقای استاندار قدرت ندارد بهش قدرت بدهید باید استاندار و فرماندار قدرت داشته باشد تا برود و متجاوز را بگیرد اصول محاکمات اروپایی به همان کیفیت در یک مملکتی که صد سال از اروپا عقبتر است اجرا میشود نتیجهاش همین میشود. بنده میخواستم به این نتیجه برسم دولت باید در طریق اداره کردن ممکلت تجدیدنظر بکند دکتر اقبال بسیار مرد خوبی است به همه آقایان وزرا ارادت داریم ولی تصدیق بفرمایید آن طریقی که از لحاظ نظارت بر امور مملکت باید وجود داشته باشد بیشترش کاغذ بازی است و تشریفات مواردی را بنده و شما تذکر میدهیم اینها میروند دنبال میکنند البته به نتیجه هم می رسند ولی تمام مردم نمیتوانند به فرد فرد ما مراجعه بکنند یک تقصیری که به وزرا وارد است من با تمام ارادتی که بآقایان وزرا دارم این است که آقایان وزرا اگر یک چیزی مطابق سلیقه خودشان نباشد حاضر نیستند که حرف صحیح را بشنوند من مکرر آمدهام و مطلب صحیحی را با آقایان در میان گذاشته ام و آن وزیر به من گفته که این امر مقام بالاتر است گفتم نیست همچو چیزی امر مقام بالاتر یعنی چه دروغ است من معتقدم واقعاً که وکیل مجلس باید علاقمند به مقام سلطنت باشد و این مقام سلطنت برای ایران لازم است (صحیح است) به خدا لازم است مملکت ایران سلطنت میخواهد سلطنت را باید حفظ کرد اما سلطنت را از راه صحیح میتوان حفظ کرد نه از راه غلط شما که میروید خدمت شاه و یک مطلبی را عنوان میکنید و به عنوان اینکه فلان وکیل در این کار نفوذ میکند و تحریک میکند به خدا قسم به شاه خیانت میکنید او اگر عقیدهای دارد و آن عقیده را نگوید این دشمن شخص شاه است شاه نمیتواند به صدها هزار کار در ماه و در سال رسیدگی بکند این چه دشمن است که بعضیها میکنند کارهایی را میروند میکنند و بعد هم میروند خدمت شاه اگر وکیلی اظهاری بکند از وکیل شکایت میکنند تحریف میکنند ایجاد سوء تفاهم میکنند در صورتی که ما طالب خدمت مملکت هستیم و خدمت به مملکت هم شرط اولش حفظ مملکت است و در این بحران عالم دیدیم که مقام سلطنت اگر صحیح عمل بکند و پادشاهی را طوری بکند که به تمام طبقات مملکت توجه داشته باشد (پرفسور اعلم- آقا توجه دارند) میخواستم عرض کنم آقا که در این ۱۵ سال ما از بحران ها نجات پیدا کردیم در قضیه آذربایجان سیاست مرحوم قوامالسلطنه بود بدون تردید همکاری مردم بود شجاعت مجلس شورای ملی بود (علامه وحیدی- ولی به رهبری شاهنشاه بود) بلی شاه هم گفت که دست من را ببرید من به افسران پیشهوری درجه نمیدهم مرحوم رزمآرا را مأمور کرد که قشون را تقویت کند و قشون را به آذربایجان بفرستد خواستم این را عرض کنم که ملاحظه کنید آقایان مدیحه گفتن بیخودی از شاه صحیح نیست چون اغفال کردن شاه است خدمتگزار شاه آن است که مطالبی که نه تنها به نفع شاه است عرض بکند و آنچه هم که به ضرر و خلاف مصلحت است عرض نکند وزرای قدیم همینطور بودند وزرا همیشه در حکومت باشاه شریک بودند در زمان صفویه در زمان قارجاریه در زمان سلاطین دیگر شاه اگر یک وقت یک امری میکرد که مطابق مصلحت نبود لااقل وزرا با فاصله انجام نمیدادند میگذاشتند یک فاصلهای واقع بشود بعد در موقع میرفتند مطلب را عرض میکردند ابا و اجداد اغلب ما وزیر بودند اگر شاه حوالهها را میدادند که مصلحت نبود صدراعظمها حوالهها را میگرفتند و نمیپرداختند بعد هم میرفتند به شاه عرض میکردند که اعلیحضرت را اغفال کردهاند خدا شاهد است این مطالب را که عرض کردم برای این است که همه مردم بدانند که سیستم و طریقه ما غلط است این سیستم و طریقه اگر درست شد یعنی اگر دولت با مشورت با داخلیها نه بامشورت با مشاورین خارجی یا اشخاص اداری خارجی با مشورت با وکلاء و سناتورها این وکلا و سناتورها اگر مورد اعتماد نبوده و نیستند اینجا چکار میکنند و اگر مورد اعتماد هستند پس باید آقایان وظیفه حتمی و مقدس ملی خودتان را انجام بدهید اگر اعلیحضرت همایونی از یک عمارت بخواهند بپرند پایین والله باالله آقا پای نمیگذارد میگوید قربان پایتان میشکند او دوست شاه است ما هم با نهایت صداقت عیوب را عرض میکنیم، عیوب این است که در دستگاه اداری ما دولت خودش وسیله کنترل صحیح ندارد و اگر کنترل داشت نمیگذاشت سازمان برنامه رو سال این طور عمل بکند بعد از دو سال نتیجهاش این میشود که بیاید به مجلس، آقایان به مذاکرات مجلس مراجعه بفرمایید در دوره اول مجلس اگر یک زمامداری در یک گوشه مملکت به یک فردی تعدی میکرد در پشت این تریبون مطرح میشد بروید سوابق را ملاحظه بفرمایید چقدر فرماندارهای ولات را احضار کردند به تهران و رسیدگی کردند مجلس به عنوان دیوان عدالت درست شد مجلس باید به شاه کمک بکند کمک به دولت بکند کمک مجلس به دولت این است که دولت و وزرا تخت نظارت بسیار شدید قرار بدهد ما اگر نظارتمان را صحیح اجرا میکردیم و اگر دولت نظارتش را صحیح اجرا میکرد صدی نود این شکایات داده نمیشد نمیگذاشتیم به مردم تعدی بکنند و حالا هم باید جلو بگیریم اگر جلوی این تعدیات را گرفتند بگذارید رادیو مسکو از این ترهات بگوید این همان مسکویی بود که سه سال پیش اعلیحضرت همایونی را دعوت کرد به مسکو چقدر احترام گذاشتند و صحبت از زندگی مسالمتآمیز کردند و گفتند اعلیحضرت بزرگ هستند و احترام و عزت و امیدواری به زندگی برادرانه دارند تجلیل کردند (پرفسور اعلم- بنده که عرض کردم) شما مطالبتان خیلی درست بود بنده هم چند دقیقه به شما احسنت گفتم مطالب خوبی گفتید میخواستم عرض کنم جلوی مخالفین داخلی و خارجی و سعایتکاران و اخلالگران گرفته شود و دولت باید بنشیند فکر بکند یک طریقی در نظارت در دستگاههای دولت در نظر بگیرد مجلس باید آنچنان نظارت در اعمال وزرا در هر موردش بکند که وزرا بدانند اینجا مسئولند و اگر خودشان را مسئول دانستند و ما این نظارت را درست اعمال کردیم بنده به قدر یک سرسوزن به هزارتا از این مهملات اهمیت نمیدادم برای اینکه ملت ایران میداند اینها نسبت بدین مملکت قصد تجاوز داشتند میخواستند این مملکت را تصاحب کنند، تجزیه کنند اینها هیچوقت خیرخواه مملکت ما نخواهند شد و این را مردم باید بفهمند که این مزخرفاتی که دیگران میخواهند بگویند وکلای مجلس هم میگویند.
رئیس- نفهمیدم مزخرفات را وکلای مجلس هم میگویند.
خلعتبری- جواب مزخرفات آنها را وکلای مجلس میگویند.
فضایلی- منظورشان این بود که جواب آنها را میگویند.
رئیس- بله جواب آنها را
خلعتبری- بله قربان عرض بنده این است که دولت باید مراقب باشد و نگذارد در یک جا تعدی بشود جلوی تعدی را بگیرد اما نه با سیستم حالا، این سیستم، سیستم کاغذبازی است بنشین و فکرکن، میرزا تقیخان امیرکبیر در صد سال پیش و خواجه نظامالملک در هشتصد سال پیش چه میکردند دستور میدادند و اجرا میشد این ترتیب اگر ایجاد شد و وزیر اگر خودش را مسئول مجلس دانست و جرأت نداشت خلاف حقیقت را بگوید آن وقت این سیستم کنونی که قانون اساسی ما پیشبینی کرده و قانون اساسی این سیستم را برای اجرای عدالت پیشبینی کرده است برای حفظ سلطنت، ما که به حفظ سلطنت و حفظ استقلال کشور علاقمندیم باید کنترل صحیحی در اداره مملکت برقرار شود و یک طریقی اتخاذ کنیم که دستگاههای دولت نتوانند تعدی بکنند در خاتمه هم باید عرض کنم مردم باید فرق بین دستگاههای دولت و خود دولت و شاه و مجلس بگذارند مأمورین دولت را حسابشان را به حساب ما نگذارند و اگر ما نتوانیم کنترل صحیح بکنیم آن وقت است که با کمال تأسف
تمام حرفها متوجه ما میشود، شکایات مردم متوجه هیئت حاکمه و آنهایی که در رأس هستند میشود این است که در روز اول سال به صلاح مملکت و دولت دانستم که این مطالب را به عرض برسانم و امیدوارم که دولت این را از آن طرفی نگاه بکند که طرف دارای حسننیت است با عقلای قوم بنشینید و فکر بکنید که چه باید کرد که شکایات مردم برطرف بشود و حقوق مردم تأمین بشود نگذارید چند نفر در هر وزارتخانه یا چند وزیر یا چند تیمسار یا چند تا فرض کنید وکیل یا چندتا متنفذ به مردم تعدی بکنند و بعد به حساب همه دستگاه بیاید من میگویم جلوی اینها را بیایید بگیرید.
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی- بنده یک سؤالی است راجع به گوشت تهران که تقدیم میکنم.
۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امورخارجه راجع به اصلاح قانون تعیین حدود آبهای ساحلی
رئیس- گزارش کمیسیون خارجه راجع به حدود آبهای ساحلی مطرح است گزارش کمیسیون قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امورخارجه به مجلس شورای ملی:
کمیسیون امورخارجه در جلسه ۱۳۳۷/ ۱۱/ ۷ لایح ارسالی از مجلس سنا راجع به اصلاح قانون تعیین حدود آبهای ساحلی ومنطقه نظارت ایران مصوب ۱۳۱۳/ ۴/ ۲۴ را با حضور آقای معاون وزارت امورخارجه مورد رسیدگی قرارداده مواد مصوبه مجلس سنا را عیناً تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
ماده ۱- حق حاکمیت ایران در خارج قلمرو خشکی ایران و آبهای داخلی شامل منطقهای از دریاها متصل به سواحل ایران که دریای ساحلی نامیده میشود میباشد.
ماده ۲- حق حاکمیت مزبور شامل فضای هوایی فوق دریای ساحلی و کف و زیر کف دریای ساحلی نیز میباشد.
ماده ۳- عرض دریای ساحلی ایران از خط مبدأ آبهای مزبور ۱۲ (دوازده) میل دریایی است و خط مبدأ را دولت با رعایت قواعد مسلم حقوق بینالمللی تعیین خواهد کرد.
تبصره- میل دریایی مساوی ۱۸۵۲ متر است.
ماده ۴- در مواردی که سواحل ایران مجاور یا مقابل سواحل کشور دیگری باشد اگر به ترتیب بین طرفین توافق نشده باشد حد فاصل بین آبهای ساحلی ایران و آن کشور خط منصفی است که کلیه نقاط آن از نزدیکتری نقاط خطوط مبداء طرف به یک فاصله باشد.
ماده ۵- هر جزیره متعلقه به ایران اعم از اینکه داخل دریای ساحلی ایران یا خارج از آن باشد دارای دریای ساحلی مخصوص به خود طبق این قانون میباشد جزایری که به فاصله کمتر از ۱۲ میل دریایی از هم واقعند مجموعاً در حکم جزیره واحدی بوده و حد دریای ساحلی آن از جزایری محسوب میگردد که نسبت به مرکز مجمع الجزایر از همه دورترند.
ماده ۶- آبهای واقع بین ساحل کشور و خط مبداء و همچنین آبهای واقع بین جزایر متعلق به ایران که فاصله آنها از یکدیگر از ۱۲ میل دریایی تجاوز نکند آبهای داخلی کشور محسوب میگردد.
ماده ۷- حق صید و سایر حقوقی که ایران در ماوراء دریای ساحلی خود دارد به اعتبار خود باقی است.
ماده ۸- موادی از قانون مصوب ۲۴ تیرماه ۱۳۱۳ و سایر قوانین که با این قانون مغایرت دارد در قسمتی که مغایر است ملغی الاثر میباشد.
مخبر کمیسیون امورخارجه- مرآت اسفندیاری.
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی کمیسیون کشور درجلسه یکشنبه ۱۳۳۷/ ۱۲/ ۱۰ لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اصلاح قانون تعیین حدود آبهای ساحلی و منطقه نظارت ایران مصوب ۱۳۱۳/ ۴/ ۲۴ را مورد رسیدگی قرارداده و با توجه به خبر کمیسیون امورخارجه مواد مصوبه مجلس سنا را تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
مخبر کمیسیون کشور- رامبد
رئیس- ماده اول مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده رأی گرفته میشود. به ماده اول آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲- حق حاکمیت مزبور شامل فضای هوایی فوق دریای ساحلی و کف و زیرکف دریای ساحلی نیز میباشد.
رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته میشود به ماده دوم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
ماده سوم قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳- عرض دریای ساحلی ایران از خط مبدأ آبهای مزبور ۱۲ (دوازده) میل دریایی استو و خط مبدأ را دولت با رعایت قواعد مسلم حقوق بینالمللی عموم تعیین خواهد کرد.
تبصره- میل دریایی مساوی با ۱۸۵۲ متر است.
رئیس- رأی گرفته میشود به ماده سوم با تبصره آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴- در مواردی که سواحل ایران مجاور یا مقابل سواحل کشور دیگری باشد اگر به ترتیب دیگری بین طرفین توافق نشده باشد حد فاصل بین آبهای ساحلی ایران و آن کشور خط منصفی است که کلیه نقاط آن از نزدیکترین نقاط خطوط مبداء طرف به یک فاصله باشد.
رئیس- رأی گرفته میشود به ماده چهارم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده پنجم قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵- هر جزیره متعلقه به ایران اعم از اینکه داخل دریای ساحلی ایران یا خارج از آن باشد دارای دریای ساحلی مخصوص به خود طبق این قانون میباشد جزایری که به فاصله کمتر از ۱۲ میل دریایی از هم واقعند مجموعاً در حکم جزیره واحدی بوده و حد دریای ساحلی آن جزایری محسوب میگردد که نسبت به مرکز مجع الجزایر از همه دورترند.
رئیس- رأی گرفته میشود به ماده پنجم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ششم مطرح است.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۶- آبهای واقع بین ساحل کشور و خط مبدأ و همچنین آبهای واقع بین جزایر متعلق به ایران که فاصله آنها از یکدیگر از ۱۲ میل دریایی تجاوز نکند آبهای داخلی کشور محسوب میگردد.
رئیس- رأی گرفته میشود به ماده شش آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده هفتم قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۷- حق صید و سایر حقوقی که ایران در ماوراء دریای ساحلی خود دارد به اعتبار خود باقی است.
رئیس- رأی گرفته میشود به ماده هفتم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده هشتم قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸- موادی از قانون مصوب ۲۴ تیر ماه ۱۳۱۳ و سایر قوانین که با این قانون مغایرت دارد در قسمتی که مغایر است ملغیالاثر میباشد.
رئیس- رأی گرفته میشود به ماده هشتم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است آقای ارباب بفرمایید.
ارباب- بنده در کلیات آخر لازم دیدم چند تذکر عرض کنم جزایر ما فوقالعاده از لحاظ استعداد تولید از نوع محصولات گرمسیری و چه از لحاظ سوابق تاریخ که تمام این جزایر پر از سکنه بوده و امروز نیست البته حالا تدریجاً میخواهند امیدوار بشوند و برگردند باید تشویق کرد اینها را (صحیح است) اما حدودی که در این قانون ذکر شده عواملی از خارج تجاوز میکنند در این حدود کراراً تذکر داده شده خود بنده هم در همین مجلس متذکر شدهام و یک نظارت صحیح لازم است بر دریاهای جنوب و خلیج فارس تا حقوق ایران برحسب دستور دیگران نگردد در همین جزیره قشم که ۱۵۰ کیلومتر طول این جزیره است در حدود ۴۰ کیلومتر عرض این جزیره است در واقع از لحاظ عرض و طول و اهمیت مثل یک مملکتی است تا چهار سال است که دو سد اختصاصی میخواهیم برای عمران آنجا ساخته شود که بودجه هم دارد این مطلب بین بنگاه مستقل آبیاری و سازمان برنامه هنوز حل نشده از جناب آقای معاون محترم نخستوزیر جداً استدعا میکنم متذکر بشوند و در دولت مطرح کنند ببینند اشکال کجاست او میگوید من درست میکنم دیگری میگوید من درست میکنم آقا یک ثالث فنی پیدا کنید که این اختلاف را حل کند و مردم را بیشتر در انتظار نگه دارید.
رئیس- رأی نهایی نسبت بدین گزارش گرفته میشود آقایانی که بامجموع مواد موافقتند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد به دولت ابلاغ میشود آقای معاون وزارت خارجه چه فرمایشی دارید؟
معاون وزارت امورخارجه- (دکتر صدر) بنده میخواستند از حضور آقایان تشکر کنم که این قانون را تصویب فرمودند و البته چون روی این قانون در موقع تصویب بحثی نشد بنده از این فرصت استفاده میکنم که عرض کنم چرا این قانون به مجلس تقدیم شده و آقایان هم البته توجه فرمودهاند که در ضمن اخبار و همانطور که در مقدمه قانون ذکر شده آبهای ساحلی ایران طبق قانون مصوب سال ۱۳۱۳ شش میل دریایی بوده و سال گذشته هم یک کنفرانس بینالمللی در ژنو تشکیل شد برای چند موضوع بینالمللی که یکی از آنها هم همین تعیین عرض آبهای ساحلی بود. همانطور که آقایان اطلاع دارند در این موضوع بین دول اختلاف وجود دارد. دول بزرگ سه میل آبهای ساحلی دارند بعضی دولتها شش میل و بعضی دول کوچک هم علاقه داشتند که عرض آبهای ساحلی را به ۱۲ میل ببرند ولی دول بزرگ مخالف بودند.
دولی که بحریه بزرگ دارند با این امر مخالفند و در ژنو هم این مسأله حل نشد و به یک کنفرانس بینالمللی دیگری موکول شد که در آینده تشکیل شود شاید در آنجا بتوانند درباره عرض آبهای ساحلی توافق بکنند و این مطلب را حل کنند ولی در ضمن کنفرانس بعضی از دول خاورمیانه که در خلیج فارس ساحل دارند عرض آبهای ساحلی خود را به ۱۲ و دولت ایران هم برای حفظ منافع ایران ناچار شد که تقاضای اصلاح قانون ۱۳۱۳ را بکند و عرض آبهای میل رسانیدند ساحلی را ۱۲ میل بکند ولی بنده این نکته را میخواهم اینجا حضور آقایان عرض بکنم که اگر در کنفرانسهای بینالمللی ترتیبی داده شود که غیر از ۱۲ میل باشد و آن توافق هم مورد قبول و اجرای دولی باشد که در خلیج دارای ساحل هستند، آن وقت دولت ایران حاضر است و این کار را خواهد کرد که در این موضوع باز هم تجدیدنظر بکند. در هر حال اقتضای تقدیم این قانون را خواستم حضور آقایان عرض بکنم و توجه آقایان را به اقدامات بینالمللی که در این زمینه شدهاست جلب بکنم.
۶- مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون خاص راجع به تشویق صادرات و عدم تصویب ورود در مواد
رئیس- گزارش کمیسیون خاص راجع به تشویق صادرات مطرح است. گزارش کمیسیون قرائت میشود: (بدین شرح خوانده شد)
گزارش از کمیسیون خاص تشویق صادرات به مجلس شورای ملی
لایحه ارسالی از مجلس سنا راحع به تشویق صادرات و تولید که به کمیسیونهای بازرگانی- دارایی- کشور- صنایع و معادن و گمرکات و انحصارات ارجع گردیده در کمیسیونهای بازرگانی- کشور و دارایی مورد بررسی واقع لکن در ماده دوم راجع به معافیت کالاهای صدوری از عوارض داخلی شهرداریها اختلاف نظری بوجود آمد در نتیجه مقام ریاست معظم مجلسی شورای ملی طی نامه شماره ۲۵۰۳۹ مورخ ۱۸ بهمنماه ۴۷ اجازه تشکیل کمیسیون واحدی از اعضا منتخب کمیسیونهای مذکور دادند. این کمیسیون در چند جلسه نسبت با لایحه مزبور با حضور نمایندگان وزارتخانهها رسیدگی و با توجه به این که لغو عوارض کالاهای صدوری در بعضی از شهرها اشکالاتی ایجاد مینماید و به کارهای عمرانی و تعهدات آنها لطمه وارد میکند و از طرفی به منظور تشویق صادرات و تولید لازم به نظر میرسید که اصولاً از کالاهای صدوری عوارض دریافت نگردد. لذا از نیم درصد صورت حساب کالاهای وارداتی مندرج در ماده ۹ این گزارش ۲۵ درصد اختصاص به تأمین کسر بودجه شهرداریهایی در نتیجه لغو عوارض ماده ۲ بوجود میآید اختصاص داده شد بقیه مواد لایحه نیز با اصلاحاتی که قبلاً در کمیسیونهای دارایی- بازرگانی کشور به عمل آمده بود تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
ماده ۱- مقصود از صادرات ارسال محصولات و مصنوعات کشور به خارج است اعم از اینکه محصولات کشاورزی- دامپروری و معدنی به صورت خام و مواد اولیه باشد یا مصنوعاتی که از مواد اولیه داخلی یا تبدیل مواد اولیه خام خارجی ساخته شده باشد. منظور از تولید تهیه نیرو و هر گونه مواد اولیه کشاورزی- دامپروری و صنعتی و معدنی و یا تبدیل آنها به مواد دیگری میباشد که مستقیماً یا با تغییرات دیگری قابل مصرف بشود اعم از اینکه مواد اولیه و خام آنها از خارح و یا در داخل کشور تهیه شده باشد.
ماده ۲- صادارت هر محل از پرداخت هر گونه عوارض داخلی معاف است و انجمنهای شهر حق ندارند به هیچ عنوان عوارض به کالاهای صدوری هر محل تحمیل یا از کالاهایی که از شهرها عبور مینماید عوارض مطالبه نمایند.
تبصره ۱- تبصره ذیل ماده ۲ قانون سازمان مؤسسه سازمان سرم و واکسنسازی رازی به قوت خود باقی خواهد بود.
تبصره ۲- عوارض قانونی که وزارت کشاورزی از چوبهای صادراتی در موقع صدور پروانه دریافت میدارند کماکان اخذ و به مصرف احداث خزانه های جنگلی و جنگلکاری و تکمیل سازمان جنگلبانی خواهد رسید.
تبصره ۳- غیر از عوارض مصرحه در تبصرههای یک و دو این اخذ هر نوع عوارض که به موجب قوانین دیگر از محصولات صادراتی اخذ میشده ملغی و پس از تصویب این قانون کالاهای صدوری تابع پرداخت هیچ نوع عوارض داخلی نخواهد بود.
ماده ۴- نسبت به عوارضی که با استفاده از وسایل متعلق به دولت از قبیل باربری- انبارداری- مهرسربی و عوارض بندری و بارگیری کشتی از طرف گمرک و کرایه حملونقل به وسیله راهآهن دولتی ایران طبق تعرفه و مقرارت مربوطه دریافت میگردد. در مورد کالاهای صادراتی نسبت به محصولات صنعتی و معدنی با پیشنهاد وزارت صنایع و معادن و در مورد سایر محصولات به پیشنهاد وزارت بازرگانی و در هر دو مورد با تصویب هیئت وزیران از پانزده تا هفتاد و پنج درصد تخفیف نسبت به عوارض جاریه و کرایه حملونقل منظور خواهد گردید.
ماده ۴- هر قسم لوازم بسته بندی از قبیل گونی- پارچ چتایی- ریسمان و طناب علفی- تسمه فلزی- میخ- کاغذ- مقوا- تخته- حلبیهای ساده یا لاک زده و غیره که برای تهیه قوطی و چلیک و ظروف کالاهای صادراتی اعم از اینکه از طرف شرکتها یا مؤسسات یا بازرگانان صادرکننده وارد گردد به عنوان ورود موقت به شرط تحقق صدور از پرداخت حقوق گمرکی معاف خواهد بود و فقط معادل حقوق گمرکی تعهد قابل قبول گمرک خواهند سپرد که هنگام اعاده آن به خارجه مسترد خواهد گردید.
ماده ۵- شرکتها و مؤسسات و اشخاصی که فعالیتهای خود را صرف صدور یک یا چند نوع کالای صادراتی و یا استخراج و بهرهبرداری و یا ذوب و تصفیه مواد معدنی و یا تولید محصولات صنعتی و معدنی و کشاورزی نموده و مینماید از معافیت های مالیاتی مذکور در قانون اصلاح قانون مالیات بر درآمد مصوب اول تیرماه ۱۳۳۷ استفاده خواهند نمود و معافیت های مالیاتی پنج ساله که به موجب لایحه قانونی تشویق صادرات و تولید مصوب ۱۳۳۳/ ۱۲/ ۲۳ کمیسیون مشترک مجلسین داده شده به قوت خود باقی است.
تبصره ۱- کلیه کارخانهها و مؤسسات تولیدی که قبل از تصویب اصلاح قانون مالیات بردرآمد تأسیس گردیده و یا سفارش ماشینآلات آنها داده شده و یا آنکه ساختمان آنها آغاز گردیده از معافیت مالیاتی ۵ ساله قانون تشویق صادرات و تولید مصوب ۱۳۳۳/ ۱۱/ ۲۳ کمیسیون مشترک مجلسین استفاده خواهند نمود.
تبصره ۲- مبداء بهرهبرداری مؤسسات تولیدی و صنعتی از تاریخ فروش محصول محسوب خواهد شد.
ماده ۶- کلیه کارخانهها و ماشینهای مربوط به تولید یا اصلاح یا تبدیل مواد و محصولات کشاورزی و دامپروری و صنایع معدنی و بسته بندی و کارخانهجات تهیه لوازم یدکی و کودسازی و کارخانهها و ماشینهای تولیدی از قبیل ماشینهای نساجی- قندسازی- تهیه سیمان- مصالح ساختمانی- شیشه سازی- سفال سازی- پنبه پاک کنی- روغن کشی و تصفیه آن- چای خشککنی- پشم شویی- قالیشویی- منگنههای عدل بندی- ماشینهای ضدعفونی نمودن کالا- کنسروسازی- قوطیسازی از مقوا- حلبی و انواع مواد پلاستیکی- میوه خشک کنی و تمیز کردن آن- ماشینهای مخصوص بیرون آوردن هسته میوهجات- ماشینهای تولید سرما که برای انبار حفاظت کالا به کار میرود و کارخانهجات یخ سازی (به استثنای دستگاههای خانگی) ماشینهای بوجاری غلات وحبوبات و تمیز کردن دانه و رقمبندی آنها و ذوب و تصفیه و کارخانهجات مولد برق و هرنوع ماشینها و وسایل مشابه دیگری که برای رفع نیازمندی های صنایع داخلی و بهبود نوع و اصلاح طرز رقم بندی و بستهبندی و دادن تغییرات در کالا برای مرغوب کردن آن یا برای اینکه کالای صادراتی را به صورت نیم ساخته درآورده وارد کشور شود و همچنین دستگاههای سمپاشی مربوط به آفات نباتی (با گواهی کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت صنایع و بازرگانی و گمرکات و انحصارات و کشاورزی) از پرداخت هر نوع حقوق گمرکی معاف خواهند بود.
تبصره ۱- معافیتهای مندرج در این ماده فقط شامل ماشینهای نو و غیرمستعمل میباشد.
تبصره ۲- نسبت به معافیت مواد اولیه مورد نیاز صنایع داخلی طبق بند ۳۴ ازماده ۲۰ قانون تعرفه گمرکی عمل خواهد شد و تبصره ۱ ماده ۲۰ تعانون تعرفه گمرکی شامل آن قسمت از مواد اولیه و قطعات ماشینآلات صنتعی و کشاورزی و دستگاههای الکتریکی و وسایل حملونقل خواهد بود که به مصرف واقعی و پیشبینی شده نرسیده باشد.
ماده ۷- در مواقع به روز اختلاف نسبت به شمول معافیتها و تسهیلات پیشبینی شده در موار ۴ و ۵ و ۶ این قانون موضوع مورد اختلاف به وسیله کمیسیونی که از نمایندگان وزارتخانههای دارایی- صنایع و معادن- بازرگانی- گمرکات و انحصارات و کشاورزی و نماینده بانک ملی ایران و اطاق بازرگانی تهران تشکیل میشود رسیدگی به عمل آمده و رأی اکثریت اعضا کمیسیون قطعی و قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۸- بیمه صادرات اختیاری است و صادرکنندگان میتوانند کالای خود را نزد هر شرکت بیمه که مایل باشند بیمه نمایند.
ماده ۹- برای تأمین مصارف مربوط به تشویق و توسعه صادرات و تولید و تشویق صنایع داخلی و کمک به شهرداریها و ایجاد نمایشگاههای دائمی داخلی و نمایشگاههای خارجی و هزینه تبلیغاتی تجارتی و صنعتی و معدنی و تأسیس و توسعه و تکمیل مؤسسات استاندارد و نرم بندی در داخل کشور و ایجاد اطاق های نمونه در داخله و تمرکز اطلاعات بینالمللی مربوط به امور تجارتی و صنعتی و معدنی نیم درصد از صورتحساب کالای وارداتی هنگام پرداخت بهای کالا توسط بانکهای مجاز وصول خواهد شد
تبصره ۱- کالاهایی که در برابر برات وصولی اعم از دیداری یا وعدهای وارد کشور میشود اسناد آن در صورتی به ذینفع تسلیم میگردد که نیم درصد مذکور فوق را به بانک مجاز پرداخته باشد.
تبصره ۲- وجوه حاصله در حساب مخصوص بانک ملی ایران ریخته شده که ۲۵ درصد آن با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب کمیسیون کشور مجلسین جهت
تأمین کسر بودجه شهرداریهایی که در نتیجه لغو عوارض مندرج در ماده ۲ این قانون بوجود خواهد آمد تخصیص می یابد و ۷۵ درصد بقیه طبق آییننامهای که پیشنهاد وزارتین صنایع و معادن و بازرگانی به تصویب کمیسیون اقتصاد مجلس سنا و کمیسیون بازرگانی مجلس شورای ملی خواهد رسید مصرف خواهد شد و مصرف این وچه تابع مقررات قانون محاسبات عمومی نخواهد بود.
ماده ۱۰- دولت مأمور اجراء این قانون میباشد.
مخبر کمیسیون خاص تشویق صادرات مهدی مشایخی
رئیس- کلیات شور اول لایحه مطرح است؟ آقای صدرزاده بیانی دارید بفرمایید.
صدرزاده- قبل از اینکه وارد بحث در این قانون بشوم خواستم تذکر بدهم که قانونی که الان تصویب شد در مجلس موقعی که در مجلس سنا مطرح بود صورت مذاکرات مجلس سنا را برای نمایندگان مجلس ارسال میداشتند و ما اطلاع کامل داشتیم و خوب بود که آقای معاون وزارت خارجه و همچنین سایر معاونین اگر تذکراتی دارند قبل ار تصویب بفرمایید والا ما توجه داشتیم به قانون و طبق همان مذاکرات مجلس سنا و با توجه به آن رأی دادیم.
اما راجع به این گزارش تشویق صادرات البته لایحه خوبی است ولی شامل تمام مطلوب نیست شامل بعضی از مطلوب است معافیت صادرات و یک بخشودگیهای مالیاتی نسبت به آن مسئله صادرات ما که به آنطوری که میل داریم تأمین نمیکند. در این سنوات اخیر اگر آقایان توجه داشته باشند واردات چندین برابر صادرات بوده است و صادرات تنزل داشته ما باید کنجکاوی کنیم که این علت کجاست تنها مسئله مالیات گمرکی و صادرات تنها مانع نیست و نبوده است مطالب دیگری هم در این کار دخالت دارد که دولت بای به موازات این قانون آن کارها را هم بتواند بکند بزرگترین رقم واردات مملکت ما را مسئله آهن تشکیل میدهد یعنی آهن آلات این آمار گمرکی که در سال گذشته تنظیم شدهاست و قبل از عید منتشر شده آقایان مطالعه فرمودهاند ملاحظه بفرمایید که یک رقم بسیار بزرگ از واردات مملکت را آهن آلات تشکیل میدهد به همین مناسبت از اول مشروطیت همیشه مسئله کارخانه ذوبآهن در ایران و در مجالس ملی ایران و دولتها مورد بحث بوده است ولی متأسفانه صورت عمل به خودش نگرفته.
البته در دوران سلطنت اعلیحضرت فقید اهتمام زیادی در این باب شد ولی متأسفانه حدوث جنگ دوم سبب شد که این کار صورت عمل به خودش نگرفت بعد از آن هم در سازمان برنامه دوره اول یک مبلغ بزرگی برای این کار پیشبینی شد در برنامه دوم رقم بزرگتری تأمین شد ولی باز هم متنج به نتیجهای نشد ملاحظه بفرمایید تمام ترقیاتی که در یک مملکتی پیش میآید احتیاج به آهن و سیمان دارد آهن یک مسئله مهم و یک رقم بسیار مهمی است برای ترقیات یک مملکت برای ترقیات صنعتی و کشاورزی یک مملکت و مادام که کارخانة ذوبآهن نداشته باشیم و مادام که خودمان آهن آلات را تهیه میکنیم همیشه احتیاج به خارج خواهیم داشت و اگر خدای نخواسته یک وقتی هم یک حوادثی پیش بیاید که ارتباط اقتصادی ما با خارج قطع شود تمام دستگاههای ما بدون نتیجه خواهد ماند و بنابراین بنده تصور میکنم که دولت بایستی نهایت اهتمام را یکبار ببرد برای اینکه این کارخانه ذوبآهن را هر چه زودتر به نتیجه برساند که در خود مملکت ما بتوانیم آهنآلات تهیه کنیم و به نتیجه برسیم. مسئله راهآهن است در این مسئله راهآهن بنده خیلی تعجب میکنم که در سابق یک قانونی از مجلس گذشته است که از قندوشکر یک مبلغی دریافت کنند و در آن قانون این پول اختصاص داده شدهاست به مسئله راهآهن حتی یک مادهای است که اگر مأمورین دولت و مسئولین امور این پول را در مجرای دیگری خرج کنند متخلف محسوب میشوند و برای آنها هم یک مجازاتی تعیین شدهاست این از لحاظ قانون، اما از لحاظ عمل ملاحظه بفرمایید باز در این آمارهایی که سال گذشته منتشر شد بنده راجع به راهآهن چه آمار صنعتی و چه در آمار وزرات صنایع دیدم که در سال ۷۵، ۳۶ میلیون عایدات خالص راهآهن بوده است بدین معنی که مبالغ بسیار زیادی از راهآهن ایران به دست آمده است که بعد از وضع مخارج و حقوق کارمندان ۷۵ میلیون عایدات خالص داشته عدة کثیری از این راه اعاشه کردهاند باز ۷۵ میلیون عایدات راهآهن بوده است خوب یک کاری که اینقدر نتیجه دارد برای دولت و یک چنین عایدی خالص بوجود میآورد بسیار بسیار زشت است که باز در این کار اهمال کنیم اما اینکه عرض میکنم این مسئله در صادرات تأثیر دارد الان با این اهتمامی که در مسئله کشاورزی میشود و محصولات کشاورزی دارد بیش از پیش در مملکت بوجود میآید مادامی که این وسیله ارزان برای حملونقل بوجود نیاید هیچوقت امکان صدور آنها نخواهد بود. یکی از نقاط حاصلخیز کشاورزی آقایان اطلاع دارند که منطقه فارس و همسایگان او احتیاج زیادی به محصولات کشاورزی او دارند ولی به واسطه نبودن راهآهن و به واسطه نداشتن وسیله حملونقل ارزان قیمت کشاورزان آن استان نمیتوانند محصولات خودشان را به خارج حمل کنند و اگر یک وقتی محصولات زیادتر شد اسباب یک نوع کسادی خواهد شد و یک تورمی در بازار بوجود خواهد آمد این است بنده خواستم در این مورد تذکر بدهم هیئت محترم دولت که هم نسبت به مسئله کارخانه ذوبآهن و هم راجع به توسعه شبکه راهآهن در تمام نقاط ایران توجه و اهتمام زیادی بکنند که این امکانات زودتر عملی شود و برای مردم فراهم شود.
رئیس- آقای فرهودی
معاون وزارت کشور (فرهودی)- مذاکراتی که نماینده محترم در شور اول کلیات لایحه فرمودند البته کاملاً از روی دقت و تحلیل واقعی موضوع بود همینطور که فرمودند لایحه که به عنوان تشویق صادرات و تولید تقدیم شدهاست مقرراتی دربردارد که این مقررات اگر به تصویب آقایان برسد امیدواری هست که صادرات ما توسعه پیدا کند و هم امیدواری بیشتر هست که تولید مملکت بیشتر بشود چون صرف توجه به صادرات بدون توجه به تولید در اقتصاد امروز ثابت شدهاست که کافی نیست اما راجع به دو موضوع که اشاره فرمودید البته صنعت فلزسازی که ذوبآهن هم یکی از شعب این صنعت است آن صنعتی که مورد توجهشان است صنعت فلزسازی و فلزکاری است و این همانطور که فرمودند از مسائل مهم درجه اول اقتصادی است یعنی این صنعت مادر سایر صنایع است در برنامه دولت که آقایان تصویب فرموده هم این دولت، هم دولتهای سابق هست که این صنعت را به جایی برسانیم آقا این صنعت به همان درجه که مهم است به همان درجه هم احتیاج به مطالعه و دقت دارد چون مخارج بسیار سنگینی دارد و کارهای بسیار زیادی بایستی صورت بگیرد، بالاخره بشود در مملکت چنین صنعتی را ایجاد کرد. خوشبختانه این مطالب قبلاً هم شده بود که در دوره اعلیحضرت فقید که در برنامه هفت ساله اول هم در قانون برنامه هفت ساله دوم در سه مرحله این مطالعه شدهاست و در هر یک از این مراحل مطالعه هم یکی از این نتایج این بود که مطالعه سابق کامل نبود خوشبختانه حالا به مرحلهای رسیدهایم که میتوانیم بگوییم مطالعات در شرف تکمیل است و این کار به مرحله عمل دارد نزدیک میشود امیدواریم که دیری نگذرد که آقایان محترم را برای این کار دعوت کنیم. در مسئله راهآهن البته احتیاج به توسعهای که مسئله راهآهن توسعهای که راههای شوسه هر دو مفید به حال صادرات و تولید هست و آقایان قطعاً توجه دارند که در قانون برنامه هفت ساله دوم تصویب فرمودهاید که چه باید بشود و آن برنامه و آن قانون البته به قوت خودش باقی است اما یک نکتهای که باید به آن توجه کرد در مسئله صادرات همانا ایجاد راههای فرعی است که راهآهن فرعی هم راه شوسه فرعی که بتوانند محصول را به شاهراههای اصلی برسانند و این قسمت شاید به نظر بنده در حال حاضر واجبتر باشد و برای آن هم برنامه مخصوصی در وزارت راه تنظیم شده که با کمک آقایان امیدواریم که به نتیجه برسد و هر دو موضوع هم موضوع راه و راهآهن و هم موضوع آهن و ذوب آن و انشاالله نظر آقای صدرزاده و عموم آقایان نمایندگان تأمین میشود.
رئیس- آقای ارباب موافقید؟ (ارباب مخالفم) آقای خرازی موافقید؟ (خرازی- موافقم) بفرمایید
خرازی- لایحهای که مطرح است یکی از لوایحی است که هر کشوری بخواهد بنیه اقتصادی مملکتش خوب باشد در درجه اول باید به بالا بردن سطح تولیدات اعم از کشاورزی و صنعتی اهمیت بدهد و بعد هم سعی کند به نحو خوبی این صادرات را که تهیه میکند به ممالک خارجی کند بنده یک مطالعاتی کردهام که راجع به جنگ بینالمللی اول و هم راجع به جنگ بینالملل دوم، یکی از ممالک بزرگ همین آمریکایی است که امروزه به مرحلهای از آزادی رسیدهاند که اول دولت دنیا هستند سابق براین اینها از نظر بازارهای تجارتی احتیاجی نداشتند به اینکه در مسائل سیاسی که بین ممالک اروپا ایجاد میشود دخالت و شرکت کنند ولی بعداً یعنی قبل از جنگ بینالملل دوم دیدند که اینها سه بازار عمل دارند یکیش آمریکای جنوبی است که همیشه در اختیار خودشان است یکیش چین بود که ژاپن از دستشان گرفته بود یکیش هم اروپا بود که آلمان ها از دستشان گرفته بودند و به همین مناسبت وارد جنگ بینالملل دوم شدند که این بازارهای از دست رفته خودشان را به دست بیاورند درصورتی که محصولات کشاورزی و صنعتی آمریکا که تهیه میشود به تفاوت بین ۱۰ الی ۱۶ درصد صادرات ندارند و بقیه را در داخل کشور خودشان یا در آمریکای جنوبی میفروشند چون ممالک بزرگ این همه اهمیت میدهند به وضع بازارهایشان برای فروش محصولات و مصنوعاتشان کشور ما هم که حجم بازرگانیش خیلی کوچک و قابل مقایسه با آنها نیست ما باید بیش از پیش سعی کنیم که سطح تولیداتمان برود بالا و بتوانیم به طرز دنیاپسندی محصولات کشاورزی خودمان را به خارجه صادر کنیم و بتوانیم در بازارهای دنیا با ممالکی که نظایر و مشابه این محصولات ما را عرضه میکنند رقابت کنیم که از حیث نوع جنس و هم از حیث بسته بندی و هم از حیث قیمت که قیمت ما از قیمت بینالمللی بالاتر نباشد متأسفانه در این چند ساله اخیر علاوه بر اینکه میزان صادرات ما ترقی نکرده تنزل هم کرده و شاید در سال گذشته در حدود ۶۰ میلیون دلار صادرات داشتیم و در حدود سیصد میلیون دلار واردات و البته ما نباید
اتکایمان به درآمد نفت باشد آقایان شاهد هستند که درچند ماه پیش در موقع شرفیابی مجلسین بنده این موضوع را حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی عرض کردم فرمودند خرازی همیشه از این اشتباهات میکند (دکتر عدل- صحیح است) و در جلسه بعد خودشان تأیید فرمودند آقای دکتر عدل که اقتصاد ما نباید پایهاش روی نفت باشد ما بایستی سعی کنیم اجناسی که مورد احتیاج عمده ماست و یا منافع زیادی که میدهیم در داخل کشور تهیه شود اول رفع احتیاج بکنیم از ورود نظایر و مشابهش که علاوه براینکه عده زیادی در کشور ما مشغول کار خواهد شد ما احتیاجات ارزیمان کمتر میشود و درآمد ارزیمان را اختصاص میدهیم برای کارهای مهمتری که افراد با سرمایههای شخصی نمیتوانند انجام بدهند مثل همین موضوع کارخانه ذوبآهن که همکار محترم آقای صدرزاده اینجا تذکر دادند و معاون محترم وزارت کشور هم تأیید فرمودند بنابراین ما در این لایحهای که آقایان ملاحظه میفرمایند در یک قسمت آمدهایم که یک قدمهایی برداریم که صادرات کشورمان روزبهروز رو به توسعه و اضافه باشد و نقصان پیدا نکند وقتی صادرات کشور ما توانست در دنیا در مقابل ممالکی که با ما رقیب هستند و نظایر و مشابه این را در دنیا عرضه میکنند بتواند عرض اندام کند ما میتوانیم مطمئن باشیم که در نتیجه توسع صادرات و فروش رفتن آنها در بازارهای خارجه سطح تولیداتمان بالا برود وسعی بکنیم که به صادر کنندگان علاوه براینکه به صادرات اگر تحمیلی نکنیم به صادر کننده هم کمک کنیم به ممالک مختلف چه اروپا و چه آمریکا از ۶ تا ۱۵ درصد به صادرکنندگان کمک میکنند و الان آمدهاند مخصوصاً ممالک اروپایی و بالاخص انگلستان و آلمان معاملات چهار ساله میکنند یعنی اجناس میفروشند و پولش را چهار ساله میگیرند البته یک بهره بینالمللی هم اضافه میکنند و این تسهیلات را میکنند که در کشورهایشان ایجاد بحران نشود و بتوانند مردم مملکت را به کار بگمارند و به فعالیت وادارند و در نتیجه این فعالیتها ارز تهیه کنند و در نتیجه تهیه ارز بتوانند احتیاجاتشان را که از نظر اقتصادی صرف نمیکند از خارج تهیه کنند این موضوع ارتباطات که باز همکار محترم آقای صدرزاده تذکر دادند این انحصار به راهآهن نباید داشته باشد ما باید تمام راههایمان خوب باشد وضع کشورمان خوب باشد این موضوع ارتباطات با صادرات بستگی تام و تمام دارد بنده یادم میآید در سال ۱۳۲۷ و ۲۸ که جنگ تمام شده بود و ما صادرات خرما داشتیم صادرات خرمای ما را رقبای ما یعنی همین کمپانی اندرلیت عراقی که در حدود حداقل ۸۰ هزار تن صار میکنند و ما در زمان اعلیحضرت فقید حداکثر صادرات خرمایمان ۲۱۵۰۰ تن بود صادرات ما را آمدند به کمپانیهای کشتیرانی در بصره پول داده رویه این امر در وزارت بازرگانی منعکس است بنده خودم یکی از صادرکنندگان خرما بودم آمدند پول دادند به کمپانیهای کشتیرانی که خرمای ما را حمل کنند پس از کریسمس به بندر نیویورک برسد بعد به فروش برود تا آنها بتوانند بستهبندی هایی مطابق سلیقه خودشان بکنند و در موقع عید کریسمس و نوول آن به فروش برود آمدند به کمپانی کشتیرانی پول دادند بارهای ما را قبول نکرد در صورتی که ما پیش از ۴۵۰۰ تن صادرات خرما نداشتبم وعده زیادی که بنده اسم نمیبرم که کارشان منحصر بود مخصوصاً یکی از تجار محترم خوزستان که اسمش را نمی برم و یک دوره هم در مجلس از اهواز نماینده بوده است از بین رفت و بنابراین هر چه ما به صادرات کشورمان توجه کنیم هرچقدر دولت کمک به مسئله صادرات بکند و صادرات ما طوری برود همانطوری جلو برود همانطوری که در زمان اعلیحضرت فقید در ۲۶ اسفند ۱۳۰۹ قانونی گدراندند که تجارت خارجی ایران در احصار دولت است و وقتی قانون متمم را گذراندند در قانون متمم نوشته است اول صادرات دوم واردات و بعد آن مسئله توازن روی همین قضیه حل میشود حالا این قانون کار دولت توجه کرده است وزارت بازرگانی وزارت صنایع و معادن آمدند کمک کردند که این قدمهایی که مقدماتش راجع به امور اقتصادی کشور برداشته شدهاست یک کمکهایی بکنند که مردم تشویق بشوند شاید ما بتوانیم با یک برنامههای صحیح و حسابی تا ۵ سال پایه بازرگانی کشور را روی توازن بگذاریم و اصل توازن در مملکت حکمفرما بشود یعنی هر چقدر میخریم به همان اندازه هم بفروشیم و این فکر نقشه تأمین نمیشود مگر اینکه امثال این لوایح به مجلس بیاید و مجلس هم تصویب کند و به مدت ابلاغ کند و در طرز اجرایش هم مراقبت کند که اجرا بشود و مردم تشویق بشوند و سرمایههایشان را در کارهای تولیدی و کارهای صدوری به کار ببرند و بتوانیم اساس کار ممکلتمان را که یکی از آنها مسئله تعدیل بودجه، یکی توازن بازرگانی است که به عقیده بنده پایه اقتصادی کشوری است مرتب کنیم یک موضوع نرخ پول ما که اساس کار هم آن است و این نرخی که الان برای دلار هست این نرخ مطابق پول ما نیست ما یک مملکتی هستیم که درآمد ارزیمان زیادتر است از مخارجمان، بایستی توجه بشود بنده این را خدمت آقایان عرض میکنم با این لوایحی که به عنوان قرضه آوردند و مجلسین رأی داده و امسال هم شروع میشود که آن اقساطمان را بپردازیم اگر ما توجه به صادراتمان نداشته باشیم مطمئن باشید که دچار مضیقه ارزی هم خواهیم شد.
رئیس- آقای ارباب
ارباب- همه آقایان به تجربه تشخیص دادهاند که قانون آوردن و گذراندن هیچ دردی را از مملکت دوا نمیکند آنقدر ما قانون داریم که حد ندارد با این حال اثری در امور اجتماعی ما ندارد برای اینکه عمل نمیشود تشویق صادرات به مفهوم و معنای حقیقی آن راه است شما راه درست کنید صادرات تشویق میشود راجع به راههای فرعی فرمودند جناب آقای معاون وزارت کشور بنده راههای اصلی را میگویم درست کنید مردم خودشان راه فرعی میسازند شما راه بسازید به خودی خود مردم عمران میکنند به خودی خود تولید ایجاد میکند گاهی بنده میبینم یک قوانین میآورند اینجا که ناظر به حدود تهران است همین سفر بنده شیراز رفته بودم واقعاً چه شهر تمیز زیبایی است رفتم دیدم اطرافش آنقدر ملک مستعد کشاورزی زیاد است با این قوانینی که ما میگذارانیم که خدمت به مملکت نماییم معهذا هیچکس حاضر نیست برود روی این اراضی مستعد قابل زراعت، زراعت کند آباد بکند برای اینکه وقتی رفت و آباد کرد بعد از بیست سال سی سال یک قانونی میآید به عنوان تعدی خلاصه یک عنوانی رویش میگذارند، یک بدبختی عمری زحمت کشیده است و ملکی را آباد کرده است خود این توهم نمیگذارد. ما قانون که میگذرانیم باید ناظر به تمامم مملکت باشد ای کاش آنهایی که قانون میگذرانند بروند از راه زمین نه از راه هوا این مملکت را ببینند و آن وقت قانون بیاورند و خلاصه تشویق صادرات منحصراً عملی است در صورت وجود راه و لاغیر اینها همه مشکلاتی است که ایجاد میشود و اما عوارض شهرداری که معاف کردهاند یک جا دارد صادرات از عوارض شهرداری معاف است یک جا دارد چوب وزارت کشاورزی معاف نیست برای توسعة جنگلها اما از عوارضی که برای توسعة شهرها و عمران شهرها است معاف است اینها اشتباه است بنده شهرهای داخلی را عرض میکنم در این شهرهای ساحلی و بندری این کالاهای صادراتی معدنی یعنی از نوع. سنگهای معادن شما نمیدانید این کامیون�ها چقدر صدمه به خیابان�های هر شهری میزنند کامیونهای بیست تنی چهل تنی پنجاه تنی خوب طبعاً خرابی دارد اگر عوارض نگیرند نمیتوانند این خیابانها را اصلاح کنند دولتها که میگویند اعتبار نداریم از طرفی عوارض شهرداری را هم که معاف میکنید پی تکلیف چیست؟ بنده بندر بوشهر را میگویم از بندرعباس نمیگویم برای اینکه به بندرعباس آقایان بهقدری توجه کردند از نظر حرف من حالا راجع به بوشهر صحبت میکنم برای این بوشهر خراب، دولت که بودجهای ندارد تعهداتی که در برابر قسمت امور اجتماعی سازمان برنامه شهرداریها کردهاند اینها را از کجا باید وسیلة پرداختش را فراهم کنند این گزارش یک قدری مطالعه نشدهاست اگر یک ممری دارد که دولت از آن محل به شهرداریها کمک میکند ما حرفی نداریم ولی اگر ندارد آقایان توجه کنید که این اشکال پیش نیاید اقلاً یک کمکی بکنید و بنده با این قسمت مخالفم و از حضور آقایان استدعا میکنم توجه بفرمایند البته الان آقایان در این هوای مطبوع و مطلوب با اینجارها در این محیط مطبوع نشسته که قانون میگذرانند فکر اجرای آن را بفرمایند فکر بنادر و سایر قسمتها را بکنند و بدین رأی بدهند استدعا میکنم توجه بفرمایید الان فکر بفرمایید با این اقداماتی که شدهاست از طرف شهرداریها با این تعهداتی که شدهاست از کجا باید ایفا شود از کجا باید این شهرها آباد شود استدعا میکنم یک خورده بیشتر توجه بفرمایید مضافاً به اینکه در این گزارش هست که وزارت کشاورزی مجاز است بگیرد ولی شهرداری مجاز نیست اینکه معنی ندارد اگر معاف است همه معاف باید باشند جنگل معاف است چوب معاف است اگر نیست که همه نباید باشد صیغه و عقدی که معنی ندارد.
رئیس- آقای ارباب وقت شما تمام شد.
ارباب- یکی دیگر آیا برای صادارت نباید توجه به دفع آفات کرد خیلی جاها است که هنوز دفع آقات آنجا سالها است دفع نشده و کالایی که تهیه میشود البته مطلوب صدور به خارج نخواهد بود، حتی کشاورز هم مواجه با ضرر و زیان میشود مثلاً یادآوری میکنم جناب آقای معاون محترم وزارت بازرگانی تشریف دارند یک نوع خرمایی است در جنوب که خرمای عالی نیست و حمل به هند میشود ولی غالباً در هند اشکال میشود مرتب تلگرافاتی میکنند به وزارت بازرگانی ولی کمترین توجهی نمیکنند، اقلاً به نماینده آن دولت وارد مذاکره شوند که تسهیلی فراهم کنند، حرف زدن اینجا و قانون تصویب کردن و عمل نکردن کاری را اصلاح نمیکند این را استدعا میکنم توجه بفرمایید، دیگر اینکه از روزی که جناب دکتر برزگر تشریف آوردند به وزارت بازرگانی یک سروصورتی باید به این کار بدهند، اصلاً وزارت بازرگانی هم جز خیابان شاه جای دیگر را نظارت نمیکنند، ببینید احتیاجات کشور چی هست؟ به بینید چه میخواهیم؟ اخیراً به همت آقای وزیر گمرکات وسایل تخلیه کالا در بندرعباس فراهم شده و روزی دو هزار تن با ندانستن بندر تخلیه میکنند، کشتیها خبر ندارند که بروند آنجا برای تخلیه و همه میروند در خرمشهر دوماه دوماه پهلو میگیرند نوبت تخلیه نمیرسد، آقا این وزارت بازرگانی یک قدری خبر از تمام
بنادر داشته باشد اعلان کنند به تمام واردکنندگان کالاها و کمپانیها که آنجا هم بندر و وسیله تخلیه دارد و زود خالی میشود باور کنید که امروز کالایی که به مقصد بندرعباس حمل میشود دو ماه زودتر حمل میشود دوماه زودتر به بازار میرسد که کالایی به خرمشهر حمل میشود با راهآهن برای اینکه گنجایش این همه کالا را ندارد استدعا میکنم توجه کنید، اعلان کنید در جراید و مردم را آگاه کنید اینها وسیله توسعه صادرات است وسیله توسعه بازرگانی است یک قدری به تمام جاها توجه کنید، این است که در قسمت شهرداریها به خصوص شهرهایی که در بندر واقع است بنده با معافیت از عوارض شهرداری مخالفم.
رئیس- آقای مشایخی مخبر کمیسیون
مشایخی- لایحهای که در معرض رسیدگی نمایندگان مجلس شورای ملی است و قبلاً هم در مجلس سنا تصویب رسیده است در کمیسیونهای انحصارات و گمرکات و دارایی این لایح مورد رسیدگی واقع شد و از نقطهنظر عوارض شهرداری به کمیسیون کشور رفت، عدهای از آقایان نمایندگان عقیده داشتند که از نقطهنظر شهرداریها و باتوجه به اینکه درآمد شهرداریها مقید به قسمتها شده قسمتی به فرهنگ و قسمتی به بهداشت تخصیص داده شده و تکاپوی سایر سازمانهای شهرداریها را نمیکنند عقیده داشتند که بر کالاهای صادراتی هم عوارض تحمیل شود از نقطهنظر عمران شهرها مفید است و مضر در کار صادارت هم نخواهد بود، برخی دیگر بازرگانان و طبقه طرفداران کشاورزی و عمران معتقد بودند که اصولاً تحمیل به صادرات کشور به عنوان مالیات و به عنوان عوارض سبب خواهد شد که کالاهای صادراتی مملکت رو به نقصان بگذارد و نتواند در بازاهای دنیا با مشابهش رقابت کند به این جهت بود که اختلاف نظر بین کمیسیونها ایجاد شد و مطلب به عرض جناب آقای رئیس مجلس رسید، فرمودند که یک کمیسیونی تشکیل شود منتخب از نمایندگان کمیسیونها واین مطلب را از نظر تمام کمیسیونها روشن کند، این همان مطلبی است که جناب آقای ارباب تذکر دادند و خوشبختانه در کمیسیون مختلطی که تشکیل شده بود، مذاکرات خیلی مفصلی به عمل آمد و تصمیمی که اتخاذ شدهاست و گزارشش تسلیم شده به نظر آن کمیسیون محترم تصمیمی بوده است که به صلاح و مصلحت بوده است و نتیجه این است که صحیح است که شهرداریها باید دارای درآمد باشند و از آن راه بتوانند کارهای مربوط به شهرسازی خودشان را انجام بدهند ولی در اینجا درآمدی که برای شهرداری تخصیص داده شدهاست بیشتر از آن درآمدی است که از کالاهای صادراتی دریافت میگردد برای اینکه کالاهای صادراتی که بر آنها تحمیل عوارض میشد مثلاً فرض کنید سنگ سرب شهرداریهای مرزی میتوانستند این اقدامات را کرده بودند که برای این قبیل کالاها عوارض وضع میکردند به نفع آن نقطهای که شهرداریها واقع شده بودند اما در این قانون تعمیم داده شده و گفته شدهاست که از کلیه کالاهای وارداتی کشور که فعلاً عوارض دریافت میشود ۲۵ درصد از آن عواید اختصاص به شهردارهایی داده شود که نیازمندی کمک مالی هستند بنابراین این قسمت از شهرداریها که از مزایای عوارض کالاهای صادراتی بهرهمند میشدند فعلاً از عوارض وارداتی سهمیه بیشتری دریافت خواهند کرد از این نقطهنظر خواستم به نظر جناب آقای ارباب برسانم که شهرداریهای بوشهر و بندرعباس که همیشه مورد حمایت جنابعالی بوده و مورد علاقه همه آقایان نمایندگان بوده و خواهد بود (ارباب- من از لطف همه آقایان نمایندگان متشکرم) از این نقطهنظر به هیچوجه لطمهای وارد نخواهد شد و به طور کلی عوارضی که در قسمت کالاهای وارداتی دریافت میشود مسلماً بیش از مبالغی خواهد بود که از کالاهای صادراتی از نقاط دیگر مرزی وصول میکردند اما راجع به راه سازی بنده البته از نقطهنظر انطباق با قوانین و وضع مالی عرض میکنم و از نظر اصل موضوع اظهار عقیده نمیکنم. از نظر راهسازی هم در بودجه سال ۳۸ مطلب مورد توجه واقع شده که یک درآمدی تخصیص بدهند برای عمران و نگهداری راهها که آن ماده را خود جناب آقای ارباب هم که در مجلس تشریف داشتند توجه دارند و تصویب شدهاست و آن تبصره ۳۵ قانون بودجه ۳۸ است که میگوید به منظور کمک و اصلاح ساختمان و نگاهداری راههای کشور از تاریخ اول فروردین عوارضی به شرح زیر از طرف وزارتخانههای دارایی و گمرکات و انحصارات دریافت و جمعاً و خرجاً در بودجه وزارت راه گذاشته میشود از هر قوطی روغن موتور که از خارج وارد کشور میشود ۱۵ ریال سود بازرگانی و از هر کیلو گریس که از خارج کشور وارد میشود ۲۰ ریال این دو رقم که در بودجه سال ۳۸ تصویب شدهاست به منظور حفظ راههای کشور است یعنی برای تأمین هزینه راهها علیهذا موضوع راه سازی که مورد علاقه آقایان نمایندگان هست و ما هم باید بیشتر به آن اظهار علاقه بکنیم این در برنامه وزارت راه هست که باید وزارت راه توجه بیشتری بکند زیرا امسال دست و بالش بازتر است گذشته از اینکه در اعتبار بودجه کشور منظور شده همچنین برنامه هفت ساله رقم قابل توجهی برای راهسازی کشور در نظر گرفته است بهطوری که توجه فرمودید مالیاتی وضع شده که آن مالیات به منظور حفظ راههاست بنابراین دست دولت باز است و برای نگهداری راهها بیشتر میتواند توجه کند علیهذا الفبای عوارض شهرداری از صادرات و تحمیل به واردات که قبلاً هم دریافت میشدهاست و تخصیص ۲۵ درصد آن به شهرداریهایی که محتاج کمک هستند منظور جناب آقای ارباب را تأمین میکند و به طور کلی که کمیسیون خاص تشویق صادرات و تولید به این مطلب توجه مخصوصی داشته است و استدعا میکنم موافقت بفرمایید.
رئیس- آقای عمیدینوری
عمیدینوری- در مسایل قانونگذاری بحث در کلیات و اصول مسلمه ای که مورد تصدیق هست به نظر بنده کافی نیست بلکه بیشتر بایستی همیشه آن کلیاتی که مورد تصدیق همه است با آنچه که باید تصویب بشود و عنوانش عنوان قانون است و بعداً به مرحله اجرا گذارده میشود تطبیق شود. بیشتر بایستی به آن مطلب توجه کرد، والا هیچکس مخالف تشویق صادرات نیست هیچکس مخالف تقلیل واردات نیست هیچ کس مخالف تعادل بودجه نیست اینها کلیاتی است که همه به آن معتقدیم ولی وقتی که این عناوین کلی مورد بحث قرار میگیرد که به صورت قانون و دستور اجرایی در خواهد آمد، بنده معتقدم در اینگونه موارد آقایان دقت بیشتری باید مبذول کنند و باید دید که آثار این وادی که عنوان یک قانونی را پیدا میکند در اجتماع ما چه خواهد بود؟ و تأثیرش در زندگی مردم چیست؟ به نظر بنده این یکی از آن مواردی است که تطبیق و مطالعه در مواد و تجزیه و تحلیل آن چند امر را نشان میدهد یکی اینکه این قانون زندگی ما را گران میکند، برای اینکه در یکی از موادش میگوید از کلیه کالاهایی که وارد کشور میشود نیم درصد آن را دولت خواهد گرفت، از صورت فهرست جنسی وارداتی و تا آن نیم درصد را نپردازد اسنادش را نمیدهند. مثل اینکه ما همه مینالیم از گران زندگی (صدرزاده- مثل اینکه محقق است) چون یکقدری برای بنده جالب توجه است که ما اینطور قانونی بگذرانیم تصویب بکنیم مطرح بکنیم ما از سالهای گذشته همیشه در اینجا مینالیم از گرانی زندگی بیشتر بحث ما این است که زندگی را باید ارزان کنیم حالا در اینجا مطرح است عنوان هم برای تشویق صادرات است و قاعده هم عوارض میبایستی داخل در عنوانش و مصداق و موادش تنظیم شود والا آن قانون طبق اصول قانوننویسی تلقی نمیشود، آن وقت شما در همین قانون اینطور میبینید که میگوید از کلیه کالاهای وارداتی نیم درصد از فهرست کالا باید بگیرند جناب آقای صدرزاده البته این را توجه فرمودید، پس ای اسمش تشویق صادرات نیست این اسمش افزایش قیمت واردات است وقتی یک چنین مادهای توی این قانون بود اصلاً این ظاهری هم که برای این قانون گذاشتهاند برای تشویق صادرات البته برای همین ماده است متأسفانه یک مرض دیگری هم در تشکیلات مملکت ما پیدا شدهاست مدتی است و آن مرض جمعاً و خرجاً است مؤسساتی در مملکت ما بوجود میآید و یک اجارهای هم از مجلس شورای ملی میگیرند که از یک ممری یک پولی بگیرند و بعد آن پول در اختیار مطلقشان قرار میگیرد و میگویند جمعاً و خرجاً خرج میکنیم، خارج از اصول دیوان محاسبات است و بعد بین خودشان خرج میکنند خوب وقتی موضوع به این ترتیب بود همینطوری نبایستی گذاشت باید یک چنین راهی پیدا کرد و یک چنین پولهایی گرفت و خرجش کرد خوب حالا تحت چه لباس و چه فرمی این را تنظیم کنند؟ میگویند قانون تشویق تولید و صادرات، ما هم میگوییم به به، چه کار خوبی است البته تشویق صادرات است و فوری هم تصویبش میکنیم این است آن مطلبی که من میگویم من معتقدم مجلس شورای ملی که وظیفه اصلیش نظارت در دخل و خرج مملکت است باید یک برنامهای در قانوننویسی خودش اتخاذ بکند که جلو این طرز این ملوکالطوایفی مالی را در امور مالی مملکت بگیرد تا اینجور کیسه�ها در دستگاهها دوخته نشود و البته در تمام دستگاهها اینجور کیسهها هست و همهاش هم همین است که تحت عناوین قشنگ این گونه قوانین میآید و من معتقدم همانطوری که شروع معافیت از گمرک یکی از مسائلی بود که مجلس به آن خیلی توجه کرد و بالاخره در بودجه ۳۸ این مطلب حل شد که مطلقاً معافیت از گمرکی که به صورت استثنایی بود از بین برود شاید یک فکری بکنیم و در این سال جدید این را هم پیش ببریم که اشاء الله اگر عمری باقی بود این جمعاً و خرجاً در بودجه سال ۳۹ همانطوری که معافیت را گذاشتیم کنار و مؤسسات دیگر را در بودجه مملکتی گذاشتیم مثل سازمان برنامه راهآهن و چه و چه از این جهت هم تصمیمی بگیریم که دیگر از این کیسهها دوخته نشود (صدرزاده- از همین قانون شروع کنید) بنابراین همینجا این ماده که شاه ماده این کار از نظر مالی است به عنوان خرج تبلیغات و نمایشگاههای داخلی و خارجی نیم درصد از کل واردات گرفته شود که متأسفانه سال به سال فهرست بالا میرود که متناسب با قوه تولید مملکت از نظر خود تولید منهای پول نفت نیست این رقم درشت تر میشود درشتی آن رقم به مصارف عدیدهای عناوینی که در این ماده گذاشته شده میرسد وجوه حاصله در حساب خاص بانک ملی میماند و هفتاد و پنج درصدش را اینطور خرج میکنند و ۲۵ درصدش
هم تفضلی تصدق سری برای شهردارهای کل مملکت گذاشتهاند (ارباب- نمیرسد به شهرداریها) اصلاً معنی ندارد جناب آقای ارباب چطوری تقسیم بشود شهرداریهای کل مملکت همه بیایند به این کمیسیون مراجعه بکنند این چه کاری است چرا ما همه اکل از قفا بکنیم شما از طرفی میگویید کار مردم را به دست مردم بدهید میگویید انجمنهای شهر در مملکت تشکیل بشود و خودشان را انجام بدهند یک انجمن شهری مینشیند و میخواهد کار مردم را راه بیندازد از طرف دیگر شما میگویید انجمن حق ندارد این کار را بکند انجمن شهر است مردم شهری میخواهند آقایان عوارض بدهند چرا دستش را میبندید آن وقت میگویید من زندگی را گران میکنم که آن گرانی زندگی هم تحمیل بر همان مردم شهر که ۷۵ درصد آن را خرج تفننات اداری به نام نمایشگاه و اعزام هیئتهای مختلف به خارج که متأسفانه ما در این دستگاه زیاد میبینیم این را برای این خرج میکنیم و ۲۵ درصد را میگذارند کنار که تمام شهرداریها کاسه گدایی را ببرند بگویند آقا سهم بنده را بدهید بنده نمیدانم چهجوری این شهرداریهای مملکت قابل اداره است؟ و این چه طرز فکری است که ما داریم؟ اگر امور مردم را میگوییم بدهیم دست مردم یعنی تفکیک مطلبی بین دولت و مردم نیست ولی متأسفانه از نظر قانوننویسی این را میبینیم مطلب بسیار صحیحی جناب آقای ارباب تذکر دادند شما میبینید به عنوان تشویق صادرات میگویید برای کالاهای صادراتی عوارض وضع نکنید بسیار حرف صحیحی است ولی کجا را وضع بکنید چوب جنگلی که شد متر مکعبی ۲۰ تومان باید بنگاه جنگلها بگیرد جمعاً وخرجاً هم هر جوری که دلش بخواهد خرج کند جناب آقای صفاری وقتی آبها را آورد طبق آییننامه بین خودشان تقسیم میکنند صد دینارش را هم نمیگذارند برود و به خزانه اما اگر یک شهرداری برای پاک کردن همان شهر خودش از همین چوب خواست عوارضی بگیرد شما میگویید حق ندارید اما آنجا را حق دارد چرا بگیرد قانون است جناب آقای صفاری اگر هم حرفی بخواهند بزنند میگویند کالای صادراتی است و معاف از عوارض است (صدرزاده- بین جیبها فرق است) صحیح است ما هم همه بحثمان همین است ما هم میگوییم جیب دستگاه دولتی با جیب مردم باید یکی باشد بلکه جیب مردم مقدم است بلکه اوست که باید باشد تا دولتها باشد و مأمورین دولت باشند و خرج بکنند ملت باید قائم به ذات باشد که دستگاههای دولتی بتوانند به گردند (صحیح است) اما وقتی که این را میبینند یا یک ماده دیگری که عوارضی مربوط به بنگاه جنگلها سرجایش باقی میماند اما عوارض شهرداریها ملغی میشود این به نظر بنده قانون تشویق صادرات نیست این قانونی است که اولاً زندگی را گران میکند برای نیم درصدی که در فهرست کالاهای وارداتی است بانک ملی اول میگوید این را بدهد و بعد اسناد ورودی را به صاحب آن میدهد این عمل دستگاههای شهرداریهای ما را فلج میکنند الان شهرداریها نمیتوانند خودشان را اداره کنند الان یکی از شهرداریها شهرداری بابلسر است آنجا یکی از سدهای کنارهاش خراب است و در یکی از این مسافرتهایی که هیئت دولت کردند اعلیحضرت همایونی هم در شهر بابل تشریف داشتند آمدند به عرضشان رساندند کی باید بکند باید شهرداری بکند؟ وقتی بودجه شهرداری بابلسر را دیدیم، دیدیم که چراغهای خودش را هم نمیتواند اداره بکند، نمیتواند. شهرهای شما اینجوری است شهرهای قشنگی ساخته شده میگویند مردم خودشان اداره کنند چکار کنند؟ سدی بغل مهمانخانه شکسته چند سال است شکسته و چند سال است فریاد میکنند و کسی توجه نمیکند بالاخره قرار شد و آقای وزیر گمرکات گفتند که من این را درست میکنم وزیر گمرکات و انحصارات سد آنجا را میخواهند درست کنند که ما از ایشان متشکریم بسیار هم متشکریم برای اینکه خرابی یک شهری را درست میکنند اما این برای چیست؟ برای این است که شهرداری بابلسر ندارد علاوه جناب آقای فرهودی معاون محترم وزارت کشور خودشان هم خوب اطلاع دارند و میدانند از شهسوار تلگرافی برای بنده و جناب آقای خلعتبری آمد که شهر در معرض خطر سیل است در معرض خطر است الان این امر را به دولت مراجعه میکنیم میگوید آقا مردم شهر خودشان را اداره کنند شهسوار باید جلوی سیل خودش را بگیرد شهر شهسوار نگاه میکند میبیند عوارض ندارد دویست سیصدهزار تومان در سال عواید دارد، پنجاه درصدش گرو سازمان برنامه است آنکه جلوش را گرفتهاند مثل سد سکندر آن وقت این پول را میپردازند به سازمان برنامه که پنجاه درصد هم سازمان برنامه بدهد که از اجرای آن هم خبری نیست آن بدبختی هم سر جایش پنجاه درصد دیگرش هم که ده درصدش بهداری و چه بقیه هم خرج چه چیز میماند؟ که شهر شهسوار بتواند جلو سیل خود را بگیرد و مردم زیر سیل نروند؟ آن وقت شما دست انجمنهای شهرداری را میبندید و میگویید که حق بستن عوارض بر کالاهای صادراتی نداری، بعد تشخیص اینکه این کالاهای صادراتی است پرتقال از شهر خارج میشود ممکن است یک کسی بگوید میخواهم صادرات بکنم تشخیص مشکل است، اختلاف است دعوا است بنده معتقد نیستم یک منابع مسلمی که از نظرمان روشن هست این را از دست بدهیم بعد برگردیم به فکر دیگری که آن خودش موجب دردسر است اما اگر ما بخواهیم صادراتمان را تشویق کنیم تشویقش مربوط به روش دولت است اینها نیست که عوارض نبندیم عوارض شهرداری نبندیم از اجناس وارداتی نیم درصد بگیریم که ۲۵ درصد آن را بدهیم به شهرداریها دولت باید سیاست حمایت از تولید و صادراتی را داشته باشد ما در حال حاضر روش آزادی کلی وارداتی داریم و مادام که روش اقتصادی دولت مبتنی بر آزادی مطلق واردات بود این گونه قوانین جز همین نکاتی که عرض کردم همین عارضهای که ازش بوجود آمد عارضه گرانی زندگی روی نیم درصد عارضه فلج شدن شهرداری و بسته شدن دست و پای آنها برای جلوگیری از عوارض به نتیجه نخواهد رسید مگر ما سیاست حمایت از تولید نداشتیم در این مملکت سیاست حمایت از تولید در این مملکت وضع ما را به جایی رساند که آقای خرازی الان میگفت در ۱۳۰۹ شما ۲۱ هزارتن خرما صادر میکردید و الان چی صادر میکنید هیچ میگفتند من میخواستم خرما صادر کنم با یک جریان فاسدی جلوی کشتی را گرفتند که بار ما صادر نشود و به کریسمس نرسد و بار خودشان برسد اینها مسائلی است که خارج از قوه تولید کننده است باید سیاست حمایت از تولید صادرات را بوجود آورد و آن سیاست عالیه است که وضع مملکت ما را روشن میکند بنده این چند روز تعطیل را چالوس بودم مردم چالوس آمدند گفتند که شهر چالوس از بین خواهد رفت گفتند این کارخانه چالوس درش بسته خواهد شد ۱۲۰۰ کارگر که با خانوادهاش حداقل پنج نفر حساب بفرمایید پنج شش هزار نفر مردم اعاشه میکنند در یک شهر دوازده هزار نفری نصف جمعیتشان باید بدون ارتزاق بمانند چرا باید اینطور شود این مان کارخانهای است که روی حمایت از مصنوعات داخلی زندگی میکرد یک موقعی که حریر مصنوعی نبود و حریر طبیعی خیلی در دنیا ارزش داشت در کارخانه چالوس استفاده از جوراب، کراوات و پارچه میشد در مملکت هم خوب بود بعد که حریر مصنوعی آمد و قیمتش ارزان شد آمدند تا پنج سال پیش سیاست حمایت از حریر چالوس را بهکار بردند مثل بودجه چای که در آن سیاست حمایت چای این است که واردکننده چای خارجی باید چای داخلی بگیرد و در مقابل آن بستهبندی بکند که الان چهل میلیون تومان هم نفع خالص در بودجه گذاشتهاند و مردم هم راضی هستند چهار پنج سال پیش همین کار راجع به حمایت از کارخانه چالوس بود در مقابل واردکننده حریر مصنوعی میگفتند باید همانطور حریر طبیعی بخری این سیاست مادام که وجود داشت نتیجهاش این بود که کارخانه هم سر جایش بود و شش هزار نفر از این کارخانه زندگی میکردند و شهر هم مرتب بود ولی در این سه چهار ساله اخیر که دست سازمان برنامه جدید افتاد گفتند اصلاً کارخانه چالوس را نمیخواهیم پارسال نصف کارگرش را جواب کرد اسمش را گذاشت بازخرید حقوق نصف دیگر را هم دارند از بین میبرند آیا حمایت از صادرات و تشویق تولید مربوط به اینگونه مقررات نیست که ما بیاییم حساب ملت را از حساب دولت جدا بکنیم بگوییم چون انجمنهای شهر مربوط به خود مردمند با یک ماده جلوش را میگیریم بگوییم عوارض را نگیر این حمایت از صادرات رویهای است که همانطوری که جناب آقای صفاری فرمودند ما که حالا سیاست آزادی مطلق واردات داریم این را باید عرض کنم باید سیاست حمایت از تولیدات داخلی و نظارت داشت که گرانش نکنند و مزاحم مصرف کننده نشوند به خدا صادرات ما بالا میرود و سیاست عالیه در قراردادهایی که دولت باید با کشورهای خارجی به کار ببرد این رویهای که حتی ژاپن هر چه دلش میخواهد جنس میآورد ولی مدتی زیاد فریاد میزنند که چرا پنبه مرا نمیخرید چرا برنج مرا نمیخرید گویا اخیراً یک ترتیبی داده شد همین پنبه در مازندران الان قیمتش بیشتر از شش تومان نیست بلکه کمتر است یک تاجری یک تولید کنندهای امروز این مطلب را به من میگفت که وقت اعلیحضرت همایونی در کاخ بابل بودند اهالی بابل رسانده بودند به عرضشان که وضعشان چیست یکی از آنها که آقای ایمانی رئیس انجمن شهر بودند جریان خرابی پنبه را به عرض رساند و بعد گفت اخیراً دولت اقدامیکرده که فرانسویها یک خورده پنبه بخرند و حالا یک قسمت پنبه را میخرند منظور بنده این بود که تشویق صادرات اساسش در اتخاذ آن سیاست و روش عالیهای است که باید دولتها اتخاذ بکنند رویههای خودشان را در مناسبات با کشورهای دیگری که باید آنها معاملات تهاتری بوجود بیاورند و مجبور کنند که جنس ما را بخرند و قراردادهایی با آنها منعقد کنند و اقداماتی از این قبیل که مفید تصور میکنید گفتهاید اگر ماشینآلاتی که برای ایجاد صادرات هست وارد شد پنج ساله معاف، این ماده صحیح بسیار هم خوب است البته این قانون دوسه تا مواد از اینجور دارد که کمکی به مردم هست اما منظور بنده این است که ما در این لایحه یک موادی از اینجور هم داریم، مثل گران شدن زندگی و اضافه شدن واردات و دوم بسته شدن دست و بال شهرداریها، یک موادی هم هست که اگر ماشینآلاتی خواست وارد شود تا پنج سال معاف باشد اما این ما را به منظور واقعیمان نمیرساند، دولت توجه دارد به اینکه صادرات باید در این مملکت زیاد بشود و دلیلش هم این است که لایحه آورده است بنابراین ما از دولت انتظار داریم سیاست اقتصادی خودش را از وضع فعلی تغییر بدهد
و تبدیلش بکند به سیاست حمایت و نظارت بر تولید داخلی تا ما به منظور واقعی برسیم والا به این ترتیب کافی نیست مخصوصاً در موضوع شهرداریها توضیح جناب آقای مخبر بنده را قانع نکرد، به هیچوجه ما نمیتوانیم بگوییم که از این مبلغ هفتاد و پنج درصد را بدهند برای اموری که خودشان دلشان میخواهد اداره بکنند و بعد هم دست شهرداریها را ببندیم در تمام شهرها و عوارض ملغی بشود و بعد هم ۲۵ درصد یک پولی در صندوق بیاید هی یکی یکی بیاند تقسیم بکنند به کی بدهند به کی ندهند داعوا بشود در شهرها که چطور بشود، این روش صحیح نیست این روش قانوننویسی و به صورت متساوی نگاه کردن به افراد یک مملکتی که در مقابل قوانین و مزایا متساویالحقوق هستند و همه باید متساوی باشند نیست، این است که بنده معتقدم که این نکات کلی که به عرضتان رساندم این مطالب را مورد توجه قرار بدهید و چون شور اول است در بحث در مواد پیشنهادات اصلاحی داده بشود که اصلاح بشود. (احسنت)
رئیس- آقای مهندس رزمآرا
مهندس رزمآرا- لایحهای که تقدیم شدهاست و اسمش لایحه تشویق صادارت است امر تولید به صادرات و واردات بستگی دارد، این سه موضوع را به هیچوجه نمیشود از هم تفکیک کرد چون وقتی میشود صادرات را افزایش داد که ما بتوانیم در واردات نظارت بکنیم و کنترل بکنیم در عین حال بتوانیم در تولیداتمان نظارت بیشتری بکنیم و بهبود بدهیم. این موارد در قانون قبلی که در سال ۱۳۳۳ در دست عمل بوده است مراعات نشده بود یعنی بعضی نکات بود که در آن رعایت نشده بود، منجمله تعریف صادرات و تعریف تولید نشده بود و در عمل ما دچار مشکلاتی شدیم بدین دلیل بود که در مقدمه این لایحه صادرات و تولید تعریف شده تا این اشکال بر طرف بشود و در عین حال برای صادرات و تولید که همه معترف هستیم که باید تشویق بشود و کمکهای زیادتری بشود در عمل یک عوارض جداگانهای تحمیل شده بود و این صادرات ما را دچار مشکلات بیشتری کرده بود ما وقتی صحبت از صادرات میکنیم اینها یک طبقات بسیار بسیار محدودی هستند ما نمیتوانیم هیچوقت محصولات صنعتمان را به میزان قابل ملاحظهای صادر بکنیم به این معنی که برای مدتها اما نباید فکر داشته باشیم که قماش یا قند یا سیمان صادر بکنیم صادرات ما منحصر خواهد بود به مواد معدنی و منحصر خواهد بود به محصولات کشاورزی و باید اینها را به ترتیبی تهیه بکنیم و به ترتیبی به بازارهای دنیا عرضه بکنیم که برای بازارهای دنیا قابل قبول باشد نقصی که صادرات ما داشته بیشتر در گذشته این بوده که صادرات ما قابل قبول بازارهای دنیا نبود و برای این کار همانطور که آقایان اطلاع دارند سازمان استانداردها که نظارت مستقیم به محصولات میکند و این کار را کنترل میکند و در واقع خصوصیات اینها را در بازارهای خارجی تضمین میکند این سازمان بوجود آمده و به طور قطع شروع به کار کردن این سازمان یک قدم مؤثری خواهد بود برای صادرات تشویق صادرات به هیچوجه منحصر بدین نخواهد بود که هرکس خواست صادر بکند من باب مثال به او ده درصد جایزه مالی بدهید ممکن است این تشویق صادرات را از راه دیگری کرد که نتیجهاش که مان افزایش صادرات است گرفته شود یکی از این وسایل تهیه نمایشگاههای خارجی و نمایشگاههای داخلی است نمایشگاههای داخلی که ما داشتیم آقایان اطلاع داشتند که در هر سال سه چهار نمایشگاه مختلف برای محصولات کشاورزی و صنعتی تهیه میشود منتهی این نمایشگاهها همه متشتت بودند و یک هزینه قابل ملاحظهای هم برایشان میشد و در سال بعد هم مجبور بودیم که این را تکرار بکنیم برای اینکه این هزینهها به حداقل تقلیل پیدا بکند تصمیم گرفته شد یک محلی برای تهیه نمایشگاه دائمی تخصیص داده شود که این هزینهها در آنجا متمرکز بشود و در عین حال اگر کشورهای خارجی خواستند نمایشگاهی در ایران ترتیب بدهند بیایند در همین محل نمایشگاه خودشان را ترتیب بدهند نمایشگاه فصلی هم داشته باشیم بدین ترتیب بوجود آوردن چنین نمایشگاهی خودش موجب خواهد شد که برای تشویق صادرات و مصرفی داخلی ما چه آنها که در داخل مصرف میشود و چه آنها که باید به خارج صادر شود تبلیغات بشود و به طور مساوی این طریقهای هست که میتواند محصولات ما را تبلیغ بکند و برای ما مشتری پیدا کند روی این اصل که در این قانون همانطور که آقایان ملاحظه فرمودهاند این موارد در وظیفه وزارت بازرگانی و وزارت صنایع و معادن قرار داده شده الان هم قانون ۱۳۳۳ با جزئی تغییراتی در دست اجرا هست همین الساعه هم از کلیه واردات یک در هزار گرفته میشود منتهی در حال حاضر یک درهزار از واردات و یک درصد هم از صادرات وصول میشود وصولش هم خیلی مرتب است برای اینکه آن مرجعی که باید جمع آوری بکند بانک ملی است و بسیار مرتب است و کلیه اینها را به صورت مرتبی نظارت میکند و وصول میکند در صورتی که یک درصد صادرات که در گمرکها و مرزها وصول میکنند اولاً برای کلیه صادرات وصول نمیشود و ثانیاً هماهنگی ندارد و هرکس در واقع دستش رسید از این صادرات یک درصد میگیرد در نتیجه بعضی گمرکات و شهرداریها هستند که از این عوارض صادراتی هیچ استفادهای نمیکنند و بعضی شهرداریها هستد که عواید مازاد دارند و نمیدانند چطور خرج بکنند نظر این طرح این بوده است که اینها یک هماهنگی داشته باشند کمیسیون کشور مجلس هم بر این کار نظارت میکند برای اینکه یک هماهنگی قابل توجهی به اینکارها داده بشود و مخصوصاً همانطور که جناب آقای مشایخی فرمودند آن عوارضی که از صادرات گرفته میشد و در واقع جنبه ایجاد اشکال داشت از لحاظ صادرات از صادرات حذف شده و بر واردات اضافه شدهاست آنچه فرمودند برای اینکه ۵ در هزار بر واردات اضافه شود که در حال حاضر یک در هزارش گرفته میشود از واردات یک درصد از صادرات من حیثالمجموع گرفته میشود بنده معتقد نیستم که در هزینه زندگی تأثیری داشته باشد خاصه اینکه آنچه که ما واردات داریم برای مواد اولیه زندگی مادیگر کم و بیش مواد غذایی کم و بیش در کشور داریم و وارداتش کم است غیر قند و با اقداماتی که شده و آقایان اطلاع دارند در ۱۸ ماهه گذشته در نتیجه تشویقی که شد و اقداماتی که برای تأسیس کارخانهجات داخلی شد (صدرزاده- این پرتقالهایی که از لبنان میآورند در نتیجه این اقدامات بود؟) عرض کنم برای واردات در ۱۸ ماهه گذشته متجاوز از ۱۳۰۰ میلیون تومان سرمایهگذاری کردهاند از این مبلغ دولت فقط ۴۰۰ میلیون وام داده است ولی متجاوز از ۹۰۰ میلیون تومان سرمایهگذاری کردهاند این سرمایهگذاری نتیجهاش این بوده است که ما را از بسیاری از محصولاتی که سابقاً وارد میشدهاست بینیاز خواهد کرد و سه رشته خیلی مهم بوده است از این لحاظ که قماش و قند و سیمان بوده است الان ما سالی متجاوز از سیصدمیلیون واردات داریم با روشی که اتخاذ شدهاست فعلاً کارخانهجاتی که در دست ساختمان هستند تا آخر ۳۹ این واردات ما از ۳۰۰ میلیون گذشته باحتمال قوی سی چهل میلیون تنرل خواهد کرد با توجه به اینکه سطح زندگی بالا خواهد رفت و با توجه به اینکه ازدیاد تقریبی خواهد داشت و این یک قدم قابل توجهی است و بوجود آمدن یک چنین دستگاههایی در داخل کشور بسیار مؤثر خواهد بود از لحاظ تشویق تولید برای تأمین کسر واردات و بنده میتوانم الان خدمت آقایان عرض کنم در حال حاضر در کارخانهجات ملی ما بهتری کارخانهجات نساجی ما ملی است بهترین کارخانه سیمان ملی است بهتری کارخانهجات روغنکشی و سیمانسازی که ما در مملکت داریم ملی است و به احتمال قوی تا آخر سال بهترین کارخانه ما از نظر تولید و تکمیل و راندمان کارخانهجات دولتی به عمل میکنند بلکه میخواهم بگویم که کارخانهجات ملی بهتر عمل میکنند و این همان هدفی است که آقایان داشتهاید که کارخانهجات ملی بوجود بیاید و مردم عقب آن را بگیرند، خوشبختانه ما به آن مرحله رسیدهایم بنابراین رویه باید تشویق بشود و همین سرمایهای که به صورت وام در اختیار مردم گذاشته شد از محل تفاوت ارزیابی پشتوانه اسکناس نتیجه بسیار بسیار خوب داشته و بنده میتوانم خدمت آقایان عرض کنم که متجاوز از ۶۰ طرح بزرگ صنعتی به مرحله بهرهبرداری رسیدهاند در پرداخت اقساطشان شرکتها و کارخانهجاتی که وام گرفته بودند یا اینکه تعهداتشان بیش از ۵۷ میلیون نبود که پانزده ساله میگرفتند بیش از ۷۵ میلیون ریال از وامهایی که گرفته بودند همانطور که عرض کردم به بانک ملی پرداختهاند صنایع کوچکی بوجود آمده از لحاظ اعطای وامهای کوچک همانطور که آقایان اطلاع دارند بسیار نتیجه خوب گرفته شد این اقداماتی است از راه بالا بردن سطح تولیدات از راه نظارت صادرات کم و بیش به همان سیاست عمومی که آقایان به آن توجه دارند نزدیک خواهیم شد مطلبی که برای جلوگیری از واردات و افزایش صادرات بود و میخواهم عرض بکنم آن اینست که از نظر تولیدی ما به این نتیجه رسیدهایم که بایستی روش بازرگانی آزاد را تعقیب بکنیم برای اینکه در داخل کشور لابراتوارهای مجهز نداریم تا وقتی که تخصص پیدا نکنیم و بتوانیم محصولات داخلی را تهیه بکنیم روزبهروز لازم هست که همیشه رقابت محصولات داخلی را نسبت به محصولات خارجی درنظر بگیریم و البته رویهای هم اتخاذ بکنیم که حمایت کامل از صنایع داخلی بشود بنده باز میخواهم اضافه بکنم تشویقی که الان نسبت به محصولات داخلی میشود بسیار بسیار خوب است در سال گذشته دویست میلیون متر پارچه وارد کردیم الان کارخانجات نساجی ما به ترتیبی پیشرفت میکند که ما مجبور شدیم وارد کردن کارخانهجات نساجی را ولو اینکه اشخاص با سرمایه خودشان درست بکنند جلوش را بگیریم و این محصول و نتیجهاش شاید یکی دوسال طول بکشد ولی در حال حاضر همانطور که عرض کردم ۶۰ کارخانه شروع به بهرهبرداری کردهاند از این ۶۰ کارخانه کارخانهجات نساجی هست، کارخانه سیمان هست، کارخانه قند هست، میدانید که در سال گذشته محصول قند صدهزارتن بیشتر نبود الان که کارخانجات ملی شروع به کار کردهاند ظرفیت اینها متجاوز از ۷۵۰ هزارتن هست یعنی سه ربع کارخانهجات دولتی که در ظرف سی سال بوجود آمده و در ظرف ۱۸ ماه اینقدر سرمایهگذاری خصوصی بوجود آمده بنابراین با این طرحی که خدمت آقایان تقدیم شده و مراعات این سه قسمت از نظر تولید و از نظر صادرات و از نظر نظارت به واردات شدهاست بنده تصور میکنم که منظور آقایان تأمین شدهاست.
رئیس- آقای دکتر برزگر
دکتر برزگر (معاون وزارت بازرگانی)- بارها درباره سیاست آزادی تجارت صحبت شده و دراین باره به دولت اعتراض شده باید بفهمیم که فلسفه سیاست آزادی تجارت چه بوده است؟ آقایان نمایندگان محترم مسبوقند که طبق قانون تثبیت پشتوانه اسکناس معادل ۳۰۰۰ میلیون ریال برای وامهای صنعتی تخصیص داده شدهاست که تقریباً تمام این قسمت توسط بانک ملی پرداخت شدهاست و مردم خودشان در این مدت معادل ۱۰ میلیارد ریال صرف کردند به طوری که یک تطور و یک نهضت صنعتی عظیمی در این کشور در ظرف این چند سال اخیر بوجود آمده و بعضی از صنایع مخصوصاً صنایع کشاورزی و قند و شکر و قماش و سیمان فکر میکنم تا چند سال دیگر به حالت اشباع برسد حتی مقداری هم ما صادرات داشته باشیم مقارن همین تحول صنعتی در کشور برای اینکه از افزایش سطح قیمتها جلوگیری به عمل بیاید به فکر این افتادند که قانون عرضه و تقاضا نظر به عرضه آزاد اعمال و اجرا شود یعنی سیاست آزادی تجارت و آزادی واردات را قبول کردند تصورش را بفرمایید اگر جلوی واردات را مقارن همین تحول و نهضت میگرفتند تا چه اندازه قیمتها بالا میرفت (صدرزاده- بحمدالله که نرفت) به همین جهت سیاست آزادی تجارت به منظور جلوگیری از افزایش قیمتها اتحاذ شد (یکی از نمایندگان- ممکن است نتیجهاش را بفرمایید که واردات و صادرات چه توازنی پیدا کرد؟) بر اثر همین سیاست آزادی تجارت و سیاست حمایت آمدیم سود بازرگانی را معمول کردیم فلسفه ایجاد سود بازرگانی این بود که مصنوعات داخلی مشابه کالاهای وارداتی حمایت بشود مثلاً ما آمدیم روی بخاریهای دیوترم مقداری کشیدیم برای اینکه بخاری ارج در داخل کشور حمایت شود البته در کشوری که سیاست آزادی تجارت معمول است باید در عین حال مولدین داخلی سعی بکنند که حتیالمکان جنس خودشان را مرغوب بکنند تا این رقابت آزادانه رعایت بشود ولی این سیاست آزادی تجارت را نمیشود تعقیب کرد البته کم کم که بعضی تولیدات داخلی ما بالا برود ما مجبوریم برای حمایت مصنوعات داخلی و صنایع نوزادمان این سیاست را ترک بکنیم و این روز پیش میآید اما هنوز سطح مصنوعات داخلی به آن پایه نرسیده است که ما بیاییم برای خاطر یک عده کارخانه چی داخلی به ضرر مصرفکنندگان که قسمت اعظم نفوس کشور را تشکیل میدهند (بهبهانی- کارخانهچی به این مملکت خدمت میکند) بیاییم به ضرر مصرف کنندگان به نفع آنها این کار را بکنیم علیایحال برخلاف ادعای یک عدهای صادرات در سه ماهه اول امسال به مراتب بیشتر از صادرات مشابه در سال گذشته بوده است (صدرزاده- صادرات را مقایسه با واردات بکنید) و قطعاً با تصمیمات امروزی که در کشور ما پیش میآید فکر میکنم که ما به طرف موازنه تجارتی پیش میرویم هدف دولت در وضع حاضر موازنه تجارتی بین صادرات و واردات هم هست. (بهبهانی- نیست)
رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی- بنده قصد نداشتم اینجا عرضی بکنم ولی وقتی که دیدم جناب آقای معاون وزارت بازرگانی که الان به احوال و افکار ایشان آشنا شدم تشریف آوردند پشت این تریبون دیگر نتوانستم خودداری بکنم از اینکه چند دقیقهای راجع بدین سیاست تجاری که جناب آقای معاون فرمودند یک عرضی بکنم متأسفانه فرمایشات ایشان مثل فرمایشات سایر متخصصین اقتصادی از صورت تئوری خارج نمیشود ولی درعمل هرچه آقایان میفرمایند ما خلاف آن را مشاهده میکنیم و بنده و شاید همه آقایان شاهد این مناظر اجناس خارجی در مملکتمان هستیم امروز متأسفانه دیگر خوراکی و میوه و سایر ضروریاتی که مدتها است تولید مملکت ماست و مخصوصاً مملکت ما که کشاورزی است این اجناس را هم میبینیم از خارج میآید خدا شاهد است دیشب بنده در یک مجلس مهمانی خیلی عادی بودم دیدم سیب، موز، پرتقال، شکلات، ظرف شکلات بیسکویت و تمام اجناسی را که به هیئت و ضروریات یک مملکتی است که یک مملکت پیش پا افتاده غیر صنعتی باید خودش درست بکند و ما میکردیم و تمام اجناس را تهیه میکردیم حالا میبینیم تمام اینها از خارج میآید حالا چگونه از خارج میآید کاش اینها که از خارج میآورد اینجا یک مقداری جنس گرانتر بود و فرض بفرمایید آنها را اشراف و پولدارها میتوانستند بخرند ولی سیب لبنان از سیب ایران قیمتش ارزانتر است پرتقال لبنان از پرتقال ایران قیمتش ارزانتر است جوراب نایلون را در صورتی که صنعتگر شما تهیه میکند قیمتش بالاتر است شما الان ملاحظه بفرمایید ما الان اینجا صدنفر هستیم ببینند کدام یک از ما یک جنس داخلی مصرف کردهایم همین سیاست اقتصادی بد دولت که متأسفانه تمام ارز ما را به مصرف این کار رسانده است اصولاً مشوق واردات است جناب آقای دکتر برزگر این چه فرمایشی است شما چرا برخلاف مشهودات صحبت میکنید؟ یک کارخانهچی مگر اهل این مملکت نیست؟ مردم کارخانهچی خودشان را تشویق میکنند ترغیب میکنند مگر زمان اعلیحضرت پهلوی نبود که شما صدی هشتاد اجناس را در داخل مملکت تهیه میکردید؟ و البته یک فردی را نمیدیدید که جنس خارجی مصرف بکند، کراوات داخلی پیراهن داخلی لباس داخلی، کفش داخلی، جوراب داخلی، مگر ممکن است یک مملکتی که استقلال اقتصادی داشته باشد ممکن است اجازه بدهد گندم خارجی وارد بشود این بنجلهای خارجی را کمتر مملکتی است اجازه ورود بدهند الان شما در هر خیابانی که تشریف ببرید میبینید که روزی چند مغازه برای فروش اجناس خارجی باز میشود هر چه هست جنس خارجی است اینها پول مملکت است که دارد به خارج میرود و جنس وارد میشود شما این حرف را میزنید؟ والله به خدا ما این حرفها را از روی دلسوزی به حال مملکت خودمان میزنیم یک مملکتی که هزارها جوان تحصیل کرده بدبخت فقیر آن وسط خیابان راه افتادهاند و آن وقت ما باید جنس خارجی مصرف بکنیم همینها هستند که میتوانند بروند کار بکنند ارزمان رفته است مقروض شدهایم ۴۵۰ میلیون که در صورتی که خود دولت داده ما مقروضیم تمامش بنجل است تمام این قرض بابت ورود بنجلهای خارجی است. (احسنت احسنت)
رئیس- دیگر کسی اجازه صحبت در کلیات نخواسته رأی میگیریم به ورود در مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد بنابراین چون اکثریت رأی نداد لایحه رد میشود.
۷- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه را ختم میکنیم. جلسه آینده روز سهشنبه خواهد بود
(مجلس سه ربع ساعت بعد ازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت