مذاکرات مجلس شورای ملی ۶ آذر ۱۳۵۲ نشست ۱۳۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۶ آذر ۱۳۵۲ نشست ۱۳۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز سه شنبه (۶) آذر ماه ۱۳۵۲
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان احمد – محمد علی آموزگار – اخلاقی – دکتر امین – اولیاء – اهری – ایلخانی پور- غلامرضا بهادری پدرامی – دکتر پناهی – دکتر جزایری – جندقی – جهانی – حق شناس- تیمسار خطیب شهید ی- دکتر دادفر – داروئی – دیهیم – ضیاء رضوی – ریگی – زهتاب فرد – دکتر سنگ – شیخ رضائی – صدقیانی زاده – دکتر ضیائی – طلوعی – کریم بخش سعیدی – طباطبائی دیبا – دکتر عدل – دکتر عسگری – مهندس فروهر – فریدونفر – فضائلی – فیاض – فیصلی- خانلر قراچورلو – کورانلو – کیوان – دکتر لقمان ادهم – دکتر متین – مرندی – دکتر محمد حسین موسوی – مهاجرانی – دکتر ناوی – دکتر نایبی – نجد شیبانی – نیک پور- خانم دولتشهاهی.
غائب بی اجازه
- آقای شیخ بهائی.
غائبین مریض
- آقایان احمدی – بوشهری – دکتر سعید بهادری – دکتر حاتم – مهندس حسین خسروی – مهندس عباس زاهدی – مهندس فیروز عدل – مجد – دکتر مدنی.
- باینات قبل از دستور آقای دشتی – خانم صفی نیا و آقایان: عباس میرزائی – دکتر فروزین – اکبر مسعودی
۲- باینات قبل از دستور آقای دشتی – خانم صفی نیا و آقایان: عباس میرزائی – دکتر فروزین – اکبر مسعودی
رئیس- نطق‌های قبل زا دستور را شروع می‌کنیم. آقای دشتی تشریف بیاورید.
دشتی – بنام خدا، جناب آقای رئیس، همکاران محترم، اجازه می‌خواهم در این روزها که آوای ملکوتی شاهنشاه آریامهر رهبر اندیشمند ملت ایران بنام منادی صلح و دوستی یا رهنمون مسلمین جهان طی دو مصابحه مهم و تاریخی با سر دبیران جرائد عربی نه تنها در خاورمیانه بلکه در جهان طنین افکنده نشان داده است که ایران آریامهری از سوئی کریمانه بمیدان رزم عرب از طریق سعودی کمک می‌کند و از طرفی در آن سوی خلیج فارس بدر خواست سلطان عمان از بذل مساعدت دریغ ندارد و در محافل سیاسی تهران و جهان نقشی ارزنده از لحاظ استقرار و استحکام صلح جهانی منقوش نموده منهم با غروریکه شایسته روح بلند پرواز ایرانی عصر ما ست با همان زبان، زبانی که نمایانگر بیان افتخار آفرین پیوند ناگسستنی شاه و ملت است بگویم: الفضل ما شهدت به الاعداء (احسنت) آری این ایران آریامهر یست که با توجه بسیاست مستقل ملی بشریت را از دیدگاهی مینگردد که جز صلح و صفا، مهر و وفا منظری ندارد و در این بینش وسیع شاهانه است که سر دبیر عرب اذعان می‌کند رهبر ما رهبر محبوب ما رهبر محبوب ملت ایران با فرمایشات صریح و صادقانه خود افتخاری دیگر بر افتخارات ملت ایران در تاریخ دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی و تاریخ جهان بشری با خطی زرین افزوده چه شاهنشاه آریامهر منادی صلح و انسانیت می‌باشد اینجانب بنام سربازی از انقلاب مقدس شاه و ملت و بنمایندگی از سوی مردم شاهدوست و وطنپرست ایران درود بی پایان ملت ایران را بپیشگاه ابر مرد تاریخ و مفتخر شاهنشاهی و ویژگیهای پادشاهی پدر تاجدار تقدیم داشته و ا زدرگاه ایزد منان بقای عمر و دوام سلطنت پر افتخار و پر خیر و برکتشان ار آرزو کرده و طلب می‌کنم (صحیح است – احسنت) تا این پرچمدار صلح و دوستی و دمکراسی در پناه عنایات الهی موفق و پیروز گردد (انشاء الله) نمایندگان محبوب ملت ایران ما امروز شاهد یکی دیگر از شگفتیهای اندیشه تابناک رهبر دانا و توانای انقلابیم جه بر اثر توجهات عالمانه ملوکانه است که دولت سرفراز حزبی جناب آقای هویدا دولتی که تحت تعالیم مقدس شاهانه هر روز طرحی نو و برنامه‌ای رفاه آفرین را در هر یک از نقاط مملکت پیاده نموده تا ملت کهنسال ما بیش از پیش از مرز افتخارات جهانی از لحاظ علمی و فنی و تکنولوژی بگذرد و در عصر پیروزی و تسلط بر تمدن بزرگ بودجه‌ای شگفت آفرین بودجه ایکه از مرز ترلیون گذشته و بی نظیر و بی سابقه در تاریخ حیات ایران بوده و از جهات اقتصادی، عمرانی، فرهنگی، بهداشتی، اجتماعی رشدی فوق العاده دارد و نشان دهنده تلاش صادقانه دولت حزبی و موفق جناب امیر عباس هویدا است و باعث تحولات سریع سال اول عشره دوم انقلاب همه جانبه مملکت ماست تقدیم قوه مقننه می‌گردد که بجاست بشکرانه این تحول شگفت و شگرف بهترین آفرینها را نثار تلاش شکوفا و پر جلوه دولت ایشان بنمائیم و اعلام بداریم که حزب ایران نوین با روح ایمان و اعتقاد و نظم و دیسیپلین عاشقانه در راستای پاسداری از انقلاب و کوششهای شبانه روزی هم مسلک ارزشمند جناب آقای دکتر کلالی دبیر کل توانسته است صدیق ترین مجری اوامر و نیات ملوکانه در کمال سرافرازی بوده باشد و همانطوریکه ا زطلیعه عشره دوم انقلاب پیداست منشاء خدمات و تلاشهای نمایانی در راه خدمت بشاه و وطن باشد (انشاء اله) نمایندگان محبوب ملت ایران بطوریکه استحضار حاصل است هفته جاری هفته روشن دلان می‌باشد روشن دلانیکه اگر از نعمت ظاهری بینائی محرومند اما ضمیر و باطنی آنچنان روشن همانند درخشندگی خورشید داشته و خوشبختانه در عصر انقلاب بر اثر توجهات خاص شاهنشاه آریامهر و شهبانوی عزیز و نیکوکار توجه خاصی نسبت بآنان شده و در اجرای اوامریکه از سوی پدر تاجدار و مام عزیز وطن در مورد استفاده از وجود آنان صادر گردیده تا در اجتماع امروزی و عصر انقلاب از وجود آنان بهره برداری شود موجب نهایت غرور و سپاسگذاری است و سک نیست که توجه باین نیروی انسانی عزیز و فراهم کردن وسائل کافی تعلیماتی برای آنان بهترین و ارزنده ترین امید و نوید یست که روشن دلان را روشن تر کردن وسائل کافی تعلیماتی برای آنان بهترین و ارزنده ترین امید و نوید یست که روشن دلان را روشن تر کرده و می نمایاند که نه تنها مورد توجه‌اند بلکه ملحوظ نظر است که از وجودشان در جامعه استفاده شود کما اینکه می‌شود و من امید وارم هفته روشن دلان تحت عنایات و توجهات رهبر انقلاب و ملت ایران و دولت متوجه حزبی بهترین هفته امید و وصال آرزوهای آنان باشد در خاتمه با بیان عربض سپاس و تشکر فراوان از توجهات دولت و حزب نسبت بحوزه انتخابیه اینجانب و عشق و علاقه ایکه هم مسلک جناب شهرستانی وزیر محترم راه براه سازی دارند استدعا دارم هم اکنون که بودجه سالهای ۵۲و ۵۳ تقدیم مجلس می‌گردد موضوع تخصیص اعتبار بمنظور احداث راه کوار فیروز آباد میمند که نقشه آن در دست تهیه است و برای مردم حوزه انتخابیه اینجانب مساله‌ای حیاتی و اقتصادی دریغ نفرمایند جاوید شاه پاینده ایران (احسنت – احسنت).
رئیس- خانم صفی نیا بفرمائید.
خانم صفی نیا – مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی همکاران محترم، صحبت امروز من درباره مصاحبه سردبیر مجله لبنانی الحوادث با شاهنشاه آریامهر است که از جمله مصاحبه‌های بسیار مهم و تاریخی در محافل سیاسی تهران و جهان شناخته شده و انعکاس پردامنه و عمیق آن بویژه در منطقه خاورمیانه و بالاخص در آستان تشکیل کنفرانس سران کشورهای عربی در الجزائر نمونه‌ای از اهمیت این مصاحبه است (صحیح است).
در این مصاحبه شاهنشاه در زمینه روابط ایران و کشورهای عربی و پشتیبانی بیدریغ از حقوق حقه و عادلانه آنها بخصوص مردم فلسطینی در اختلافی که با اسرائیل دارند هیچگونه نقطه ابهامی باقی نگذاردند و سیاست دارند هیچگونه نقطه ابهامی باقی نگذارند و سیاست روشن و قاطع و صریح و عقلائی ایران را بیان فرمودند ما از برادران عرب خود می‌خواهیم که لااقل یکبار پرونده روابط فیمابین را با عینک واقع بینی و دور از تعصبات مرور کنند و به بینند سالهای ایران دوستی ایران را چگونه فدای مسائل سطحی و بی اهمیت ساخته‌اند شاهنشاه در این مصاحبه بر یکایک این موارد انگشت گذارند.
شاهنشاه ما نخستین شخصیت برجسته سیاسی جهان بودند که بعد از جنگ ژوئن ۱۹۶۷ بفاصله سه روز اشغال سرزمینهای کشورهای عربی را بوسیله نیروی نظامی اسرائیل محکوم کردند و تأکید فرمودند که دوران تجاوزات نظامی بسر آمده است.
پس از شش ماه بود که شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه مورخ ۲۲ نوامبر ۱۹۶۷ را بر اساس فکر الهام بخش شاهنشاه صادر کرد. در طول اینمدت ایران در مجامع بین المللی همواره جانبداری از حقوق ملل عربی را نموده چنانکه د رسالف ۱۹۶۹ برای عضویت سوریه در شورای امنیت سازمان ملل متحد رأی موافق داد همچنین جمهوری عربی یمن شمالی را برسمیت شناخت و در عین حال نسبت به جمهوری دموکراتیک خلق یمن (یمن جنوبی) احساس مودت آمیز داشت و در شاسل ۱۹۶۷ که عضویت این کشور در سازمان ملل متحد مطرح گردید هیئت نمایندگی ایران نسبت به آن رأی موافق داد در جنگ ۱۷ روزه اخیر اعراب و اسرائیل ایران تعدادی هواپیما در اختیار کشور عربستان سعودی قرار داد که آنها بنحو مطلوب برای کمک به اعراب انجام وظیفه نمایند (احنست).
شاهنشاه در مورد این کمک‌ها فرمودند:
ما تعدادی هواپیما در اختیار عربستان سعودی قرار دادیم و این هواپیماها آنچه از آنها مطلوب بود انجام دادند.
در اینجا بفرمودند شاهنشاه در این مصاحبه اشاره می‌کنم:
شاهنشاه فرمودند:
کسانی هستند که خواسته‌اند چه در گذشته و چه اکنون اعراب را از ایران بدور دارند وگرنه روش خصمانه بدون مجوزی را که از سوی اعراب مشاهده می‌شود چگونه می‌توان توجبه کرد؟ روش عمده شما چه در سازمان ملل متحد و چه در خارج از این سازمان نسبت به ایران خصمانه است شما هیچ فرصتی را برای بدی کردن بما نیافته‌اید که از آن استفاده نکرده باشید.
در مورد کمکهای ایران سردبیر روزنامه الحوادث از شاهنشاه پرسید ایران امروز نیرومند ترین کشور اسلامی است و اشاره بنطق اعلیحضرت نمود که ایران در ۲۵ سال آینده یکی از پنج کشور بزرگ جهان خواهد شد.
شاهنشاه در پاسخ این سوال فرمودند:
اگر قبول دارید ایران کشور مهمی است پس چرا حرف ما را گوش نمی‌دهید و نمی‌کوشید سیاست ما را درک کنید ما نمی‌توانیم کورکورانه از دیگران پیروی کنیم آنچه را بصلاح خود و همچنین صلاح شما تشخیص نمی‌دهیم نمی‌توانیم بپذیریم بعلاوه من نمی‌فهمم که چرا ما باید از شما پیروی کنیم ولی بجای اینکه شما از ما پیروی کنید چرا آنچه را ما برای شما انجام می‌دهیم بیاد نمی‌آورید چرا بیاد نمی‌آورید که ما دعوت مصالحه را که عراق از ما کرد از نخستین ساعات پذیرفتیم و بآنها گفتیم که می‌توانند از مرزهای خود با ما اطمینان داشته باشند و بدین ترتیب توانستند سه لشکر از نیروهای خود را به جبهه جنگ اعزام دارند چرا فراموش می‌کنید که ما از عبور داوطلبان یهودی که در استرالیا گرد آمده بودند و می‌خواستند از راه ایران به اسرائیل بروند جلوگیری کردیم شما در ازای این کارها چه پاداشی بما دادید در کنفرانس آلودگی دریاها که در لندن تشکیل شده بود نمایندگان عرب شدیداً با تسمیه خلیج فارس بنام واقعی آن اعتراض کردند و با اصرار خواستار شدند که این خلیج، خلیج عربی نامیده شود هنگامیکه در مدرسه بودید نام این خلیج را به چه نامی بشما یاد دادند اسمش خلیج فارس بود یا خلیج عربی چرا اصرار دارید اسامی را تغییر دهید.
در صورتیکه بیش از ۳۲ میلیون ایرانی اینطرف خلیج سکونت دارند و ایرانی هستند آنطرف خلیج فارس چند نفر هستند؟
چرا اصرار دارید اسامی تاریخی را تغییر دهید؟ اقیانوس هند اقیانوس آفریقائیان هم هست پس چرا اسم آنرا اقیانوس آفریقا نمی‌گذارید.
در اینجا لازم است به تغییر این اسم در کنفرانسهای بین المللی اشاره کنم در سال گذشته در دومین کنفرانس آسیائی و آفریقائی زنان که در پایتخت مغولستان اولامباتور تشکیل شده بود باز عده‌ای از نمایندگان اعراب اصرار داشتند که اسم خلیج فارس را عوض کنند که در آنجا اینجانب شدیداً به این تغییر نام اعتراض کردم و رسماً در این یادداشتی به کنفرانیس دادم که شما حق ندارید اسامی بین المللی نقشه حاکم دنیا خلیج فارس بوده است و رونوشت این یادداشت را بوزارت خارجه ایران ارسال داشتم (احسنت).
در مورد حقوق ملت فلسطین شاهنشاه فرمودند:
اگر حقوق ملت فلسطین تأمین نشود صلحی در منطقه وجود نخواهد داشت فلسطینی‌ها قبل از هر کس دیگر حق دارند در مورد سرنوشت خود تصمیم بگیرند در مورد شهر بیت المقدس فرمودند:
بصراحت به کیسینجر گفتم ممکن نیست اماکن مقدسه اسلام بدست غیر مسلمان سپرده شود این سیاست را ما از سال ۱۹۶۷ اتخاذ و سیاست جدیدی نیست.
در مورد اعمال حاکمیت در سه جزیره ایران تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی که روز نهم آذر دو سال از این اعمال حاکمیت می‌گذرد شاهنشاه فرمودند: ما در این جزائر پس از ۸۰ سال تجدید اعمال حاکمیت کردیم اگر امروز سرزمینهای شما در دست اسرائیلی‌ها است آیا این موجد حق برای آنها نمی‌شود که در آینده سرزمینهای شما را پس ندهند در مورد جزائر هم همینطور است ما در آنجا تجدید اعمال حاکمیت کردیم که آنها بسازمان ملل متحد شکایت کردند واین شکایت در صورتی که وارد نبود و امر داخلی بود باز ما نماینده خود را فرستادیم ولی سازمان ملل متحد رسیدگی باین امر را مسکوت گذاشت چون در حقیقت وارد نبود (صحیح است).
در مورد نفت شاهنشاه در این مصاحبه فرمودند: اگر اعراب بتوانند بصلح عادلانه دست یابند بدون شک آینده‌ای درخشان خواهند داشت، شما با ورق نفت در جنگ خوب بازی کردید و بر شما است که در زمان صلح نیز با آن خوب بازی کنید.
سیاست جنگ ناگزیر با سیاست صلح فرق دارد اگر آتش بس را پذیرفته‌اید چرا قطع نفت و کاهش تولید آن را ادامه می‌دهید، نفت مانند نان است که نمی‌توان در زمان صلح آنرا قطع کرد چرا می‌خواهید وانمود کنید که دنیا را گرسته نگاهدارید و اضافه فرمودند: باید در تصمیماتی که در زمان جنگ گرفته شده تجدید نظر گردد اساس اینست که ثابت کنید طرفدار صلح بی غرض هستید.
سیاست خارجی ما بر اساس سیاست مستقل ملی قرار دارد که اصل حاکمیت ملل را بر اساس حقوق متساوی دول بدون دخالت در امور داخلی یکدیگر پذیرفته و بآن عمل نموده است بر اساس همین سیاست مستقل ملی ما بتقویت نیروهای دفاعی خود می‌پردازیم و این برای حفظ صلح در منطقه است و کسی نباید از این بابت تشویش داشته باشد.
برای ایجاد تفاهم بین المللی بایستی سعی کنیم و ما در این راه قدم برداشته‌ایم زیرا رفاه مادی تنها نمی‌تواند حقوق و آزادی‌های معنوی و اجتماعی افراد را تأمین کند لذا برای ایجاد تفاهم بین المللی با پرورش این تفاهیم در بین کلیه افراد بشر بایستی سعی کرد پیشنهاد لژیون خدمتگزاران بشر که رهبر عالیقدر ما بسازرمان ملل پیشنهاد نمودند و باتفاق آراء تصویب شد موید همین مطلب سات شاهنشاه در کتاب انقلاب سفید مرقوم فرموده‌اند که امروز جنگ جنگ نظامی و اشغال سرزمینها نیست بلکه بایستی بر علیه گرستگی، فقر و بیسوادی جهاد نمود و از بیعدالتی‌ها و تبعیض‌ها جلوگیری نمود.
سیاست مستقل ملی ما بر اساس همزیستی مسالمت آمیز قرار دارد و باینجهت ما با ایدئولوژیهای مختلف و کشورهای سوسیالیست روابط سیاسی و اقتصادی داریم.
در مورد مصاحبه با سردبیر روزنامه السیاسه شاهنشاه فرمودند:
ایران برای انعقاد قراردادهای دفاعی چند جانبه و دو جانبه با کشورهای خلیج فارس بمنظور دفاع مشترک از صلح و امنیت این منطقه آمادگی دارد شاهنشاه در این مصاحبه باهمیت تنگه هرمز اشاره کردند و فرمودند:
تا دهسال دیگر رقم واردات و صادرات ایران به رقم افسانه‌ای خواهد رسید و لذا باید تنگه هرمز و اقیانوس هند نه فقط برای ما بلکه برای همه باز باشد در دنیای امروز که سرنوشت آن بفاصله کشورهای صنعتی و جلو رفته و کشورهای ضعیف بستگی دارد و هر روز فاصله این دو دسته زیادتر می‌گردد وظیفه همه کشورهای نیرومند جهان است که از مساعدت بکشورهای عقب مانده مضایقه نکند و ایران همواره آمادگی خود را برای این کمک ابراز داشته است.
رئیس- خانم صفی نیا وقت شما تمام شده است.
خانم صفی نیا – بنابراین بادامه سخنان خود پایان می‌دهم و از صبر و حوصله نمایندگان ارجمند متشکرم (احسنت – احسنت).
رئیس- آقای عباس میرزائی بفرمائید.
عباس میرزائی – جناب آقای رئیس، همکاران محترم
افتخار دارد که امروز بار دیگر بنام یک کارگر که از برکت انقلاب ایران در خانه ملت کرسی نمایندگان دارد مراتب تشکر و سپاس ملت ایران بخصوص طبقه کارگر را که همواره از حمایت‌ها و کمک‌ها و محبت‌ها بیدریغ رهبر انقلاب ایران برخوردار بوده‌اند بعرض شاهنشاه آریامهر برساند (احسنت) طبقه کارگر افتخار دارد که در پرتو حزب ایران نوین که در نخستین دهه انقلاب توانسته است با کوشش هر چه بیشتر برای استیفای حقوق حقه خود بخیلی از خواسته‌های خود نائل گردد (احسنت) تردید ندارم که در سایه همبستگی همه کارگران با یکدیگر بیش از پیش این آرزها جامه عمل خواهد پوشید. امروز کارگران ایران از برکت وجود شاهنشاه آریامهر بخیلی از حقوق انسانی خود رسیده‌اند و تلاش حزب ایران نوین همین است که همه طبقات ملت ایران از زندگی و رفاه بیشتر بهره مند گردند و بخصوص طبقه شریف کارگر میداند که رهبر کبیر انقلاب ایران چه آرزوهای برزگی برای رفاه عموم و باز بخصوص کارگران دارد تردیدی ندارند که این آرزوهای بزرگ یکی پس از دیگری تحقق خواهد یافت. و مسلماً کارفرمایان ایرانی بیش از پیش بحقوق انسانی کارگران توجه خواهند داشت زیرا کارگر دوره انقلاب استحقاق مزایائی را دارد که باید برایش فراهم ساخت. کارگران ایران از دولت حزبی هویدا و خدمات ارزنده اش در سایه رهبریهای شاهنشاه آریامهر و حزب ایران نوین حزب پاسدار انقلاب تشکر دارد و در آستانه یازدهمین سال حزب ایران نوین آرزومندیم بیش از پیش کارگران ایرانی در راه خدمت بشاهنشاه و ملت ایران موفق و موید و پیروز باشند (احسنت – احسنت).
رئیس- آقای دکتر فروزین بفرمائید.
دکتر فروزین – ریاست محترم مجلس شورای ملی همکاران محترم
انقلاب شاه و مردم نخستین و بزرگترین انقلابی است که در جهان تا امروز به وقوع پیوسته و در آن ملتی با استفاده ا زحداکثر راهنمائیهای دقیق و مدبرانه و حساب شده رهبر بزرگ خویش و بکار گرفتن تمام توان و نیروی خود با سرعتی بسیار زیاد و تحسین آمیز ولی در نهایت صلح و صفا و آرامش تمام منابع خود را ساز کرده و تکامل خود چنان گامهائی بردارد که در تمام طول تاریخ مشابه و مانند ندارد و تمام افراد و طبقات ملت ایران بخصوص جوانها از نتیجه این انقلاب بهره مند شده‌اند (صحیح است) انقلاب شاه و مردم بنظر من دو ثمر بسیار مهم و برجسته در میان ملت ببار آورده است که زندگی هر ملتی بستگی به این دو عامل دارد امید و غرور ملی شاهنشاه آریامهر با برافروختن آتش امید در دل یکایک ایرانیان و افزایش غرور ملی در نهاد آنها نیرومندترین، فعالترین و جانبازترین ملت دنیا را در این کشور کهن سال بوجود آورده‌اند (احسنت) من بارها باین مساله فکر کرده‌ام که انقلاب شاه و ملت رهنمونی برای سایر ملل دنیا خواهد بود که در آینده بتوانند در مواقعی که با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌شوند ملت خود را بسوی ترقی و کمال پیش ببرند همانطوریکه تا بحال انقلاب شاه و ملت رهنمون بسیاری از ملت‌ها در دنیا بوده است که من بارها راجع به استفاده‌های معنوی از انقلاب شاه و ملت در سایر ملت‌ها اشاره کرده‌ام. امسال وقتی برای من حادثه‌ای پیش آمد و چشمانم تاریک و سیاه بود و در کنج بیمارستان در خارج از وطن در خارج از تربت مقدس ایران عزیز، در خارج از این کعبه آمال بستری بودم توانستم با تعدادی از جوانهای وطن عمیقاً صحبت کنم و دوست دارم که همکاران محترم به آنچه که می‌گویم توجه کنند چون آینده فرزندان شما نیز در آنچه من می‌گویم نهفته است (احسنت) من با این جوانهای معصوم و بیگناه و این جوانها که سرمایه آینده وطن را تشکیل خواهند داد با عشق بمیهن با عشق بایران زاده می‌شوند و با عشق بایران زندگی می‌کنند و خدمت خواهند کرد و با عشق به ایران خواهند مرد و این عشق بصورت یک ودیعه جاودانی در پیشانی یکایک افراد ملت ایران از بدو شروع تاریخ مقدس ایران کهن تا روزی که کهکشانها و کرات آسمانی وجود دارد و کشور ایران نیز مسلماً وجود خواهد داشت، این عشق بر پیشانی ایرانی خواهد درخشید (احسنت) اما کجا بگویم درد دلم را بهتر از اینجا برای شما، نمایندگان میهن پرست و شاه پرست در پیشاپیش این جوانها و این سرمایه‌های ملی فرزندان شما و برادران شما، فرزندان من و برادران من دام‌های فراوانی گسترده شده باید برای رهائی از این دامها و بندها راهی اندیشید باید بخود جوانها گفت وقتی پای از مرز مقدس ایران بیرون می‌نهند بدانند که بیگانه پرستان برای فریب دادن آنها چه تمهیدات تزویرهائی بکار خواهند بست باید خود جوانها آگاه و روشن باشند و باید بوالدین آنها گفت که ارتباط و تماس با فرزندان خود را چه از طریق نامه چه از طریق تلفن و چه از طریق دید و بازدید قطع نکنند و وظیفه والدین است که وقتی فرزندان خود را بخارج می‌فرستند مرتب با آنها ارتباط داشته باشند (صحیح است) و اما وظیفه دولت سخن من در اینجا مربوط بوظیفه دولت است راجع به جوانان، من قبلا اشاره می‌کنم که دولت خدمتگزار آقای هویدا در امر سرپرستی جوانان اقدامات بسیار زیادی کرده که لازم بوده است ولی کافی نیست و باید در راه تکامل و تکمیل این هدفها گامهای قابل توجهی بفرمائید روزی که شاهنشاه آریامهر از استادیوم آریامهر مالکیت ملت ایران را بر صنعت نفت اعلام می‌فرمودند بیست و چهار ساعت بود که از عمل جراحی چشم من گذشته بود و باید آرامش دیده خود را حفظ می‌کردم این آقای فرهاد پور که اینجا نشسته‌اند در کنج بیمارستان شاهد بستری بودن من بودند وقتی سخن و مژده رهبر انقلاب ایران راجع به پیروزی ایران در نفت شنیده شد همین جوانها گریستند و اشک شادی ریختند اما گله هم داشتند، تقاضا و خواسته‌هایی هم داشتند. ما باید از این احساسات بی حد و حصر و بیکران ملی استفاده کنیم ولی با کمال تاسف هر روز و هر ساعت و هر دقیقه و ثانیه حزب منحله توده ایران و صدای جنایت و خیانت، صدای تزویر و صدای نیرنگ و دروغ و صدای سفسطه، یعنی صدای رادیوی پیک ایران شنیده می‌شود که منکر خدمات ارزنده انقلاب شاه و ملت می‌شوند با کمال تأسف صدای تزویر و جنایت می‌گوید (عباس میرزائی – اسمش رادیوی حرامزاده است) سپاهیان انقلاب را به روستاهای ایران راه نمی‌دهند واقعاً با چه وقاحت و بی شرمی می‌توانند چنین کلماتی را بگویند و خجالت نکشند ؟! می‌گویند صد هزار دانشجو در ایران وجود ندارد در حالیکه بیش از صد و هشت هزار دانشجو در پایان برنامه چهارم وجود داشته است و در برنامه پنجم به ۱۹۰ هزار خواهد رسید. می‌گویند در ایران هفت دانشکده پزشکی وجود ندارد می‌گویند ایران به امر جوانان توجه ندارد در حالیکه کافیست صدای تزویر و دروغ برود و برنامه هائی که شما نمایندگان محترم تصویب کردید و بدولت داده شد، بنام برنامه پنجم مطالعه کند و ببیند که تنها در مساله آموزش و پرورش ۲۲۵ میلیارد ریال برای آموزش بعد از متوسطه و تحصیلات عالی و تحقیقات و تشویق جوانان و ۳۰ میلیارد ریال برای پیشاهنگی و تربیت بدنی و رفاه دانشجویان و جوانان و رفاه کارگران و روستائیان منظور شده است اما با کمال تأسف چگونه باید به جنگ صدای جنایت و ریا رفت؟ باید ماهم اقدام کنیم باید وزارت علوم هم از سرنوشت یکایک این جوانان اطلاع داشته باشد. آقای الموتی شما که لیدر فراکسیون اکثریت هستید خواهش می‌کنم توجه فرمائید از شما می‌پرسم و اگر سخن مرا جواب نمی‌دهید در دل خودتان باین صدای حقیقت پاسخ بگوئید فرزند شما همان زمان که من در لندن بودم از امپریال کالج در رشته معدن شاگرد اول شد دانشگاه لندن پیشنهاد کرد که باو بخاطر نمراتی که داشت بورس بدهند و او در لندن بماند آیا در ایران هم از این شاگرد اول تشویق بعمل آمد؟ و کسی میداند که این جوان با چنین نمرات برجسته‌ای بچنین مقام برجسته‌ای رسیده است؟ دانشجوئی دیدم بنام همایون شهر یاری که در ظرف یکسال سه کشف مهم کرده بود و اگر قبول ندارید بگوئید مطبوعات آمریکا را بیاورم که تمام نشریات علمی آمریکا نام او را نوشته‌اند و تا یکماه دیگر P.HD خود را از دانشگاه لندن کوئین مری کالج می‌گیرد او سه ویروس جدید کشف کرده که یکی از آنها ار بنام ایران H. Persicus نام گذاری کرده آیا هیچ دستگاه ایرانی خبر داد که یک دانشجوی ایرانی بیک چنین افتخاری دست یافته و همچنین من بشما بگویم که در تاریخ تحقیقات علمی مقالات این دانشجوی ایرانی در بزرگترین کنگره علمی جهان که در سانفرانسیسکو تشکیل شد مطرح شد و از این دانشجو تشویق بعمل آمد چرا وقتی در سانفرانسیسکو و در یک کنفرانس علمی بین المللی از یک دانشجوی ایرانی تشویق می‌کنند ما تشویق نکنیم بهمین جهت من می‌خواهم تقاضا کنم دولت جناب آقای هویدا علاوه بر خدمات ارزنده‌ای که تا بحال کرده است در راه رفاه و کمک و پشتیبانی از جوانان قدمهای بیشتری بردارد و پیشرفتها و گامهای سریع ملت ایران در این انقلاب بزرگ بطور روزانه یا ماهیانه یا هفتگی بصورت نشریات مستقیم یا در روزنامه‌های دیگر که در ایران چاپ می‌شود انعکاس یابد و برای دانشجویان ایرانی در خارج فرستاده شود تا صدای خیانت و جنایت نتواند بگوید که سپاهیان انقلاب را که مردم دسته‌های گل بگردن آنها انداخته‌اند برای دانشجویان بفرستید و بآن خیانتکاران نشان بدهید تا بدانند که سپاهیان انقلاب بر چشم ملت ایران جای دارند من در پایان سخنانم از جناب آقای دکتر کلالی و حزب پاسدار انقلاب تقاضا دارم که برای رسیدگی و تأمین نظرات دانشجویان ایرانی در خارج از کشور برنامه‌ای تنظیم و تدوین کنند و با سایر برنامه‌های حزبی که دارند باین مسئله مهم هم کمک شایسته‌ای بنمایند خیلی متشکرم (احسنت – احسنت).
رئیس- آقای اکبر مسعودی بفرمائید.
اکبر مسعودی – بطوریکه خاطر همکاران گرامی مستحضر است چند روز دیگر، حزب ایران نوین، حزب پاسدار انقلاب، یازدهمین سال تأسیس خود را جشن می‌گیرد، ده‌ها هزارتن اعضای حزب در سراسر کشور، طبقات مختلف مردم، کارگران، کشاورزان، پیشه وران، بازرگانان صاحبان صنایع، زنان جوانان، دانشجویان، سپاهیان انقلاب، خود را آماده می‌سازند تا پایان دهه اول فعالیت حزب را جشن بگیرند (صحیح است)، حزب ایران نوین در مرحله‌ای از زمان تشکیل شد که کشور ما، اولین سال انقلاب ملی و اجتماعی خود را پشت سر می‌گذاشت و می‌رفت که از ثمرات انقلاب رهائی بخش ملی بهره گیری نماید در چنین موقعیتی، وجود حزب ملی که پاسداری انقلاب را بعهده گیرد و ادامه دهنده راهی باشد که رهبر بزرگ ملت ایران پیش پای ملت قرارداده بودند کاملا ضروری تشخیص داده شد (صحیح است) و این موضوعی است که شاهنشاه آریامهر همیشه بدان اشاره فرموده و در مصاحبه چند روز پیش با سردبیر مجله الحوادث چاپ بیروت نیز آنرا یاد آور شده و فرموده‌اند (با یک نظام تعاونی که همه بخش‌ها را در برگیرد پذیرفتیم، از جمعیت‌های تعاونی و انجمنهای ده گرفته تا انجمنهای شهر شرکتها و کارخانه‌ها و مجالس نمایندگان حتی نظام حزبی را هم بر پایه‌های نوین پی ریزی کردیم بطوری که با تحولی که منافع کشور را تأمین می‌کند هم آهنگ باشد) بدین ترتیب بود که اساس یک حزب ملی که ایدئولوژی و مرامنامه آن متکی با صول انقلابی ششم بهمن یعنی ایدئولوژی خالص ایرانی قرار داشت نقش خود را در پاسداری انقلاب و بثمر رسانیدن اصول انقلاب شاه و ملت بخوبی ایفاء کرد (صحیح است)، طبقات مختلف مردم را بزیر پرچم حزب گرد آورد، در تحکیم وحدت ملی و هم آهنگی و هم گامی بین کلیه طبقات ملت کوشش نمود و در راه توسعه و استحکام مبانی دموکراسی و واگذاری کار مردم بدست خود مردم آنچنان پیش رفت که هم اکنوهن در سراسر کشور تأسیسات سیاسی و دموکراسی بصورت هزاران کمیته و واحد و سازمانهای گسترده حزبی، انجمنهای ده، شهر شهرستان، استان، شوراهای داوری، خانه‌های انصاف، شرکتهای تعاونی، شوراهای آموزش و پرورش انجمنهای بهداری و نظائر آن تجلی یافته است و ده‌ها هزار مردمی که بکارهای اجتماعی و امور دسته جمعی و امر تحزب ایمان و اعتقاد دارند در این کمیته‌ها و واحدها و انجمن‌ها و شوراها هدفهای سیاسی کشور پی ریزی می‌نمایند (صحیح است) از همه مهمتر نقش حزب در انتخابات قوه مقننه است که برای اولین بار در کشور ما، انتخابات بصورت حزبی انجام یافت و نمایندگان طبقات مختلف مردم به مجلس مقننه راه یافتند و توده‌های کثیر ملت یعنی کارگران کشاورزان و زحمتکشان توانستند نمایندگان واقعی خود را بمجلس شورای ملی بفرستند، نمایندگانی که خود کارگر و کشاورز و پیشه ور هستند (صحیح است) همچنین نیمی از مردم کشور یعنی زنان، که تا آن تاریخ از دخالت در امور سیاسی محروم بودند توفیق یافتند در انتخابات مجالس قانونگذاری شرکت و نمایندگانی بمجالس شورای ملی و سنا بفرستند، فراکسیون‌های پارلمانی تحت ضوابط و نظم و انضباط در مجلسین بوجود آمد و نظام تازه در امر قانونگذاری استقرار یافت که بجرئت می‌توان گفت، اگر آن ضوابط و نظم و انضباط نبود در ده سال اخیر بسیاری از اصلاحات شگفت انگیز و اجرای برنامه‌های توسعه و پیشرفت و ترقی میسر نمی‌گردید. برای آنکه در مجالس مقننه ایران دیگر از بند و بست، از گروکشی لوایح دولت، از ابستروکسیون، از نطق‌های عوام فریبانه و جنجالی، از استیضاح و رأی باصطلاح عدم اعتماد که فقط بخاطر تأمین منافع غیر مشروع متولیان بعمل می‌آمد خبری نبود برای آنکه نمایندگان مردم در مجالس زمان انقلاب تنها در طریق منعکس ساختن نظریات موکلین خود و برآوردن نیازها و خواسته‌های حوزه‌های انتخابیه خویش و تصویب قوانین لازم و ضروری قدم بر می‌دارند، منافع و اغراض شخصی ندارند و هدف و نظرشان تنها پیشرفت کشور و اجراء برنامه‌های توسعه و ترقی می‌باشد و مسلماً دیگر آن زمان گذشته است که در یک حوزه انتخاباتی چند تن بی صلاحیت، بدون داشتن برنامه، بدون جنجال و هیاهو و زد و خورد و کشتار باصطلاح بمبارزه انتخاباتی دست زنند و یکی از آنها از روی نعش کشته شدگان بیگناه بمجلس راه یابد و بدون هدف و جهت در بی اغراض و منافع و نظرات شخصی باشد و چنین مناظری مسلماً بطور قطع دیگر در کشور تکرار نخواهد شد (صحیح است).
حزب ایران نوین اینک در آستانه یازدهمین سال تأسیس خود می‌کوشد، همچنان، در حفظ و حراست و پاسداری، از اصول انقلاب مقدس شاه و ملت و بثمر رسانیدن هر چه بیشتر اصول انقلابی و در تحکیم وحدت و اتفاق بین کلیه طبقات و توسعه دموکراسی در کشور. از طریق مشارکت هر چه بیشتر مردم در امور مربوط بخود قدم بردارد و تعالیم خردمندانه شاهنشاه آریامهر را که هر روز افق تازه‌ای در مقابل ما می‌گشاید موبمو اجراء کند و دولت حزبی را در اجراء برنامه‌های پیشرفت و توسعه و ترقی بیش از پیش تقویت ببخشد.
در اینجا باید یادآور شوم که بموجب اطلاع واصله از کمیته حزب ایران نوین در حوزه انتخابیه این جانب شهرستان سمیرم، اعضای حزب و طبقات مختلف مردم آنجا بخصوص روستائیان و عشایر آن منطقه که همه عضویت حزب ایران نوین را دارند با شور و اشتیاق فراوان باستقبال برگذاری جشن پایان دهه اول تأسیس حزب پاسدار انقلاب شتافته و علاقه و ایمان خود را بحزب بوسیله این جانب اعلام داشته‌اند احسنت) ضمناً باید خاطر نشان سازد که این جانب در هر موقع و مکان در مورد خواسته‌ها و نیازمندیهای حوزه انتخابیه خویش شهرستان سمیرم از جمله مسئله را ه سمیرم، تلفن شهری، تخصیص اعتباراتی برای خیابان سازی داخل شهر و اسفالت آن، تأسیس اداره ثبت اسناد و املاک، نصب آنتن تلویزیون، ساختن پل روی رودخانه فارس که از واجبات است، حفر چاه عمیق برای مصرف آب لوله کشی شهر، ساختن بیمارستان بوسیله جمعیت شیر و خورشید سرخ که زمین آنرا مردم مجاناً واگذار نموده‌اند همت کرده و تقاضاهای همشهریان عزیز را منعکس ساخته‌ام و اینک با اعلام مجدد آن خواسته‌ها تقاضای اقدام فوری برای رفع نیازهای حوزه انتخابیه خویش می‌باشم (احسنت – احسنت).
- تصویب صورت جلسه قبل
۳- تصویب صورت جلسه قبل
رئیس- نسبت بصورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- تقدیم لایحه ۱- آئین نامه فوق العاده سختی خدمت کادر تخصصی نیروی هوائی شاهنشاهی. ۲- آئین نامه پرداخت حق فنی بدرجه داران کادر ثابت نیروی زمینی شاهنشاهی ۳- آئیننامه پرداخت حق صف بدرجه داران کادر ثابت نیروی زمینی شاهنشاهی، بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
۴- تقدیم لایحه ۱- آئین نامه فوق العاده سختی خدمت کادر تخصصی نیروی هوائی شاهنشاهی. ۲- آئین نامه پرداخت حق فنی بدرجه داران کادر ثابت نیروی زمینی شاهنشاهی ۳- آئیننامه پرداخت حق صف بدرجه داران کادر ثابت نیروی زمینی شاهنشاهی، بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
رئیس- وارد دستور می‌شویم تیمسار سپهبد کاتوزیان فرمایشی دارید بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم طرح اصلاح آئین نامه سختی خدمت کادر تخصصی نیروی هوائی شاهنشاهی و همچنین آئین نامه پرداخت حق فنی و حق صف به درجه داران کادر ثابت نیروی زمینی شاهنشاهی برای تصویب کمیسیون محترم بودجه مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.
رئیس- لوایح به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- تقدیم لایحه بیمه درمان کارمندان بخش خصوصی بوسیله آقای دکتر مهدوی معاون وزارت کار و امور اجتماعی
۵- تقدیم لایحه بیمه درمان کارمندان بخش خصوصی بوسیله آقای دکتر مهدوی معاون وزارت کار و امور اجتماعی
رئیس- آقای دکتر مهدوی بفرمائید.
دکترمهدوی – (معاون وزارت کار و امور اجتماعی)- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم لایحه بیمه درمان کارمندان بخش خصوصی تقدیم می‌شود و استدعای تصویب آنرا دارم.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم لایحه تبدیل ثبت احوال کل کشور بسازمان ثبت احوال کشور، بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور
۶- تقدیم لایحه تبدیل ثبت احوال کل کشور بسازمان ثبت احوال کشور، بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور.
رئیس- خانم صوفی بفرمائید.
خانم صوفی – (معاون وزارت کشور)- جناب آقای رئیس و نمایندگان محترم
نظر باینکه ثبت احوال کل کشور وظائف بسیار سنگینی در سطح روستاها و شهرها بعهده دارد و سازمان فعلی جوابگوی همه این نیازمندی‌ها بر اساس موازین فعلی کشور نیست بمقتضای بر آوردن این نیاز خود دستگاه احتیاج بگسترش دارد بنابراین لایحه‌ای بمنظور ایجاد تشکیلات تازه‌ای تقدیم می‌شود که این سازمان با مقررات جدید کار خودش را آغاز کند و بتواند در انجام وظایف خطیر خودش موفق باشد (احسنت).
رئیس- لایحه بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم لایحه اصلاح قانون تأسیس شرکت هواپیمائی ملی ایران و مقررات بهره برداری هوائی کشوری، بوسیله آقای مهندس دری معاون وزارت راه
۷- تقدیم لایحه اصلاح قانون تأسیس شرکت هواپیمائی ملی ایران و مقررات بهره برداری هوائی کشوری، بوسیله آقای مهندس دری معاون وزارت راه.
رئیس- آقای مهندس دری بفرمائید.
مهندس دری (معاون وزارت راه)- جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی
نظر باینکه حداکثر وزنی که برای بهره برداری موسسات هواپیمائی خصوصی ایرانی که در قانون تاسیس شرکت هواپیمائی ملی ایران و مقررات بهره برداری هوائی کشوری تعیین گردیده یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلوگرم می‌باشد و میزان مذکور توسعه این موسسات را که مورد توجه است بسیار محدود کرده و آنانرا در انتخاب هواپیمای مناسب دچار مشکلاتی نموده است لهذا لایحه پیوست برای اصلاح قانون فوق الذکر بمنظور رفع مشکلات فوق تهیه و به پیوست ارسال می‌شود و تقاضای تصویب آنرا دارد.
رئیس- لایحه بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کار و امور اجتماعی راجع بلایحه کار کشاورزی و ارسال بمجلس سنا
۸- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کار و امور اجتماعی راجع بلایحه کار کشاورزی و ارسال بمجلس سنا.
رئیس- گزارش شور دوم لایح کار کشاورزی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون کار و امور اجتماعی بمجلس شورای ملی
کمیسیون کار و امور اجتماعی در جلسه سی ام مهرماه ۱۳۵۲ با حضور آقایان دکتر وحید مهدوی معاون وزارت کار و امور اجتماعی و دکتر همایون فر معاون وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و رهبری معاون وزارت تعاون و امور روستاها لایحه شماره ۳۹۴۸ مورخ ۱۳۴۹/۳/۹ دولت راجع بکار کشاورزی را که گزارش شور اول آن بشماره ۸۲۲ چاپ گردیده است برای شور دوم رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادهای رسیده با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- کارگر کشاورزی از لحاظ این قانون کسی است که بموجب قرارداد کار در مقابل دریافت مزد یا حقوق باری کارفرمای کشاورزی یا بحساب او در یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی در واحدهای کشت و صنعت و مزارع دولتی یا مزارع کشاورزی مکانیزه بکار اشتغال داشته باشد و در این قانون کارگر کشاورزی نامیده می‌شود.
- تبصره ۱- مزارع کشاورزی مکانیزه از نظر این قانون مزارعی است که عملیات کاشت همچنین داشت (کلیه مراقبتهای زراعی) یا برداشت در آنها وسیله ماشینهای کشاورزی انجام شود.
- تبصره ۲- زارعینی که با اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی نسق‌های زراعتی خود را در اختیار گرفته و یا می‌گیرند و یا افرادی که برای این قبیل زارعین و یا شرکتهای تعاونی روستائی و یا کشاورزی و یا اراضی متعلق بخرده مالکان واقع در مناطق روستای کشور در مقابل در یافت مزد جنسی یا نقدی و یا نقدی و جنسی تواماً کار می‌کنند از شمول این ماده خارج می‌باشند.
ماده ۲- قرارداد کار کشاورزی که در این قانون قرار داد کار نامیده می‌شود عبارت است از توافق کتبی یا شفاهی که بموجب آن کارگر متعهد می‌شود در قبال دریافت حقوق یا مزد از کارفرما یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی را در مدت معین یا مدت نامحدود برای کار فرما یا بحساب او انجام دهد.
ماده ۳- مزد یا حقوق عبارتست از وجه نقد یا کالا و یا وجه نقد و کالا تواماً که بموجب قرارداد کار بکارگر داده می‌شود.
ماده ۴- کارفرمای کشاورزی از لحاظ این قانون هر شخص حقیقی یا حقوقی است که کارگر طبق قرارداد کار برای او یا بحساب او در یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی کار می‌کند و در این قانون کارفرما نامیده می‌شود.
کلیه کسانی که بنحوی از انحاء ا زجانب کارفرما عهده دار اداره یا تصدی عملیات کشاورزی می‌باشند نماینده کارفرما محسوب شده و کارفرما مسئول انجام کلیه تعهداتی است که نمایندگان مزبور در قبال کارگران در حد متعارف بعهده می‌گیرند.
ماده ۵- مشاغل کشاورزی عبارتند از:
- الف- کلیه کارهای مربوط بآماده کردن زمین و کاشت و مراقبتهای زراعی و برداشت و بهره برداری از انواع نباتات، اشجار، فعالیت مربوط بامور دامداری و دامپروری اعم از اینکه هر یک از کارهای فوق با دست یا ماشین انجام شود.
- ب – کلیه کارهای مربوط بتهیه و توزیع آب از منابع سطح الارضی و تحت الارضی برای مصارف کشاورزی اعم از اینکه با ماشین یا دست انجام شود.
ماده ۶- کلیه کارگران کشاورزی باستثناء افراد زیر مشمول این قانون می‌باشند:
- الف – مشمولین مقررات استخدامی کشوری یا سایر قوانین استخدامی.
- ب– مشمولین مقررات استخدامی که تهیه و تصویب آن مقررات بموجب قانون بمرجع خاص محول گردیده است.
- ج- خویشاوندان نسبی درجه اول کارفرما.
ماده ۷- ساعت کار کارگران نباید از ده ساعت در شبانه روز یا ۶۰ ساعت در هفته تجاوز نماید. اوقات استراحت و صرف غذا جزو ساعات کار محسوب نمی‌شود.
- تبصره ۱- کارفرما می‌تواند با توجه بطبیعت کار و عرف محل و فصول مختلف بموجب قرار داد کار ساعات کار را کمتر از ده ساعت تعیین کند و در سایر روزها ساعات کار را افزایش دهد. مشروط باینکه جمع ساعات کار در چهار هفته متوالی از ۲۴۰ ساعت تجاوز ننماید.
- تبصره ۲- کار اضافی در ازاء دریافت مزد یا حقوق اضافی با توافق طرفین مجاز خواهد بود حد حقوق اضافی با توافق طرفین در مورد مشاغل مختلف کشاورزی بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌شود.
- تبصره ۳- کارهای سخت و زیان آور مشاغل کشاورزی که ایجاب می‌نماید کارگر کمتر از ده ساعت
در شبانه روز کار کند طبق آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین خواهد شد.
ماده ۸- تعطیل هفتگی در مشاغل کشاورزی و نحوه استفاده از آن و همچنین میزان دستمزد یا حقوق مربوط بموجب آئین نامه‌ای است که بتصویب شوارای عالی کار کشاورزی خواهد رسید.
ماده ۹- تعطیلات رسمی با استفاده از مزد یا حقوق عبارتند از:
- ۱- یکم فروردین (عید نوروز)
- ۲- سیزده فروردین
- ۳- میلاد اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریا مهر
- ۴- عاشورا
- ۵- ۲۱ رمضان
- ۶- ۲۸ صفر (رحلت حضرت رسول و شهادت امام حسن)
- ۷- عید فطر
- ۸- عید غدیر
ماده ۱۰- هر کارگر بازاء یکسال کار در شش ماه اول برای هر ماه یکروز و در شش ماه دوم برای هر دو ماه یکروز که مجموعاَ از ۹ روز تجاوز نخواهد کرد حق استفاده از مرخصی با دریافت مزد یا حقوق خواهد داشت.
- تبصره ۱- روزهای تعطیل رسمی جزو ایام مرخصی کارگران محسوب نخواهد شد.
- تبصره ۲- موقع استفاده از مرخصی مزبور در هر سال با موافقت طرفین تعیین خواهد شد.
ماده ۱۱- مأخذ محاسبه حقوق یا مزد برای ایام تعطیل و مرخصی در مورد کارگران که بتناسب کارکرد خود حقوق یا مزد دریافت می‌دارند بموجب آئین نامه ایکه بتصویب شورایعالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌شود.
ماده ۱۲- بکار گماردن اطفالیکه سن آنها کمتر از ۱۲ سال تمام است در مشاغل کشاورزی ممنوع می‌باشد.
ماده ۱۳- ارجاع کارهای سخت و زیان آور و کار در شب بکار گران زن و کارگرانی که کمتر از ۱۴ سال تمام دراند ممنوع است. ساعات ممنوعه کار بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌گردد.
ماده ۱۴- مزد یا حقوق باید بر حسب قرار داد کار بطور روزانه، هفتگی و یا ماهانه پرداخت شود.
چنانچه قسمتی از آن بصورت کالا باشد نحوه تحویل آن با موافقت طرفین خواهد بود.
آخرین قسط مزد یا حقوق در مورد قرار دادهای کار که برای مدت معین یا انجام کار محدود و معین منعقد می‌شود حداکثر در خاتمه مدت قرار داد کار باید پرداخت گردد.
ماده ۱۵- وزارت کار و امور اجتماعی با نظر وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها نسبت به تعیین حداقل مزد یا حقوق در مشاغل یا مناطق یا مشاغل مزبور پس از تصویب شورای عالی کار کشاورزی بموقع اجرا گذارده می‌شود. تا زمانی که حداقل مزد یا حقوق تصویب نگردیده است حداقل مزد یا حقوق همان خواهد بود که بنا بعرف هر محل بکارگر ساده در بدو اشتغال پرداخت می‌شود ضوابط مربوط به تعیین حداقل مزد یا حقوق بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین خواهد شد.
ماده ۱۶- مزد یا حقوق کارگر زن و کارگر مرد برای کار مساوی یکسان است.
ماده ۱۷- مزد یا حقوق کارگران در عداد مطالبات ممتازه از کارفرما بوده و باید قبل از سایر قروض حتی حقوق و دیون مالیاتی تأمین و پرداخت شود. در مقابل دیون کارگر بیش از یک چهارم مزد یا حقوق او را نمی‌توان بازداشت و برداشت نمود مگر اینکه دین مربوط به نفقه و کسوه افراد واجب النفقه کارگران باشد.
ماده ۱۸- در قرار داد کار نمی‌توان مزایائی کمتر از آنچه در این قانون برای کارگر مقرر شده منظور نمود.
ماده ۱۹- قرار دادهای کار که برای مدت معین یا برای انجام کار معین منعقد می‌شود بترتیبی که در قرارداد پیش بینی شده قابل فسخ می‌باشد. هر یک از طرفین که برخلاف شرایط اینگونه قراردادها رفتار کند مکلف بجبران خسارت طرف دیگر می‌باشد. این خسارت در صورت عدم تعیین تکلیف در قرارداد کار از طرف مراجع حل اختلاف مقرر در این قانون تعیین خواهد شد.
ماده ۲۰- هر گاه قانون کار برای مدت نامحدود منعقد شده باشد هر یک از طرفین می‌تواند با سی روز اخطار کتبی آنرا فسخ نماید. کارگر اخراجی در صورتیکه شش ماه متوالی یا یکسال متناوب نزد کارفرما کارکرده باشد کارفرما موظف است در موقع فسخ قرار داد به نسبت هر شش ماه متوالی یا یکسال کار متناوب معادل پانزده روز آخرین مزد یا حقوق را بعنوان مزایای اخراج بکارگر پرداخت نماید.
ماده ۲۱- در صورتیکه اخراج کارگر به تشخیص شورای حل اختلاف در اثر تقصیر او در انجام وظیفه باشد هیچگونه حقی باو تعلق نخواهد گرفت و در غیر اینصورت علاوه بر حقوق مذکور در ماده ۲۰ حقوق کارگر از تاریخ اخراج تا صدور حکم پرداخت خواهد شد.
ماده ۲۲- هر گونه اختلاف بین کارفرما و کارگر که در اجرای مقررات این قانون یا آئین نامه‌های مربوط بآن یا قرار داد کار بوجود آید در مرحله اول از طریق مذاکرات مستقیم بین کارفرما و کارگر یا نمایندگان آنها حل خواهد شد.
ماده ۲۳- در صورتیکه اختلاف از طریق مذاکره حل نشود موضوع ظرف سی روز با تقاضای کتبی یکی از طرفین بنماینده وزارت کار و امور اجتماعی ارجاع خواهد شد. تصمیم نماینده مزبور جز در مورد مزد و اخراج کارگر قطعی و لازم الاجراء است.
ماده ۲۴- چنانچه اختلاف طرفین مربوط بمزد یا اخراج کارگر باشد تصمیم نماینده وزارت کار و امور اجتماعی ظرف پس از انقضاء مدت مزبور و عدم اعتراض قطعی و لازم الاجراء خواهد بود. اعتراض کتبی باید بنماینده وزارت کار و امور اجتماعی تسلیم شود و نماینده مذکور مکلف است ظرف یکهفته اعتراض مزبور را برای رسیدگی بشورای حل اختلاف ارسال دارد. شورا مکلف است ظرف بیست روز از تاریخ وصول اعتراض بموضوع رسیدگی نموده تصمیم لازم اتخاذ و بطرفین ابلاغ نماید.
ماده ۲۵- اعضای شورای حل اختلاف هر منطقه عبارتند از یکنفر نماینده وزارت کار و امور اجتماعی، یکنفر نماینده وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و یکنفر نماینده وزارت تعاون و امور روستاها و یکنفر نماینده کارفرمایان در هیئت حل اختلاف و یکنفر نماینده کارگران در هیئت حل اختلاف موضوع ماده ۴۰ قانون کار.
طرز تشکیل و محل جلسات وجود مناطق و سایر مقررات مربوط و نحوه رسیدگی شورای حل اختلاف بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌شود. آراء شورای حل اختلاف که باتفاق با اکثریت صادر می‌شود قطعی و لازم الاجراء می‌باشد.
ماده ۲۶- تصمیمات قطعی نماینده وزارت کار و امور اجتماعی و شورای حل اختلاف لازم الاجراء بوده و بوسیله مأمورین وزارت کار و امور اجتماعی با کمک مأمورین انتظامی بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
مأمورین انتظامی مکلفند تصمیمات نماینده وزارت کار و امور اجتماعی و شورای حل اختلاف را که در حدود این قانون کتباَ بآنها ابلاغ می‌شود بموقع اجرا بگذارند.
ماده ۲۷- چنانچه نماینده وزارت کار و امور اجتماعی در موضوعی اتخاذ تصمیم کرده باشد نمی‌تواند در شورای حل اختلاف که بهمان موضوع رسیدگی می‌نماید عضویت داشته باشد.
ماده ۲۸- وزارت کار و اجتماعی مکلفند است آئین نامه‌های مربوط بحفاظت فنی و بهداشت کار در کشاورزی را تهیه و برای تصویب بشورای عالی کار کشاورزی پیشنهاد نماید.
ماده ۲۹- در وزارت کار و امور اجتماعی شورائی بنام شورای عالی کار کشاورزی تشکیل می‌شود که اعضای آن عبارتند از:
- ۱- وزیر کار و امور اجتماعی یا معاون او که ریاست شورا را عهده دار خواهد بود.
- ۲- معاون وزارت کشاورزی و منابع طبیعی.
- ۳- معاون وزارت تعاون و امور روستاها.
- ۴- معاون وزارت کشور.
- ۵- معاون وزارت آب و برق.
- ۶- دو نفر از افراد مطلع و بصیر در امور کشاورزی به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی و تصویب هیئت وزیران برای مدت سه سال.
- تبصره – آئین نامه داخلی شورای عالی کار کشاورزی پس از تصویب شورا بموقع اجرا گذارده می‌شود.
ماده ۳۰- وظایف شورای عالی کار کشاورزی عبارتست از:
- ۱- تصویب آئین نامه‌های مربوط به پیشنهادهای کار و امور اجتماعی.
- ۲- اتخاذ تصمیم در مواردی که بموجب این قانون بعهده شورا محول گردیده است
- ۳- تشخیص مشاغل کشاورزی علاوه رئیس بر آنچه که در ماده ۵ این قانون ذکر شده است به پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی.
ماده ۳۱- کارفرمایانیکه از اجرای مواد۷، ۸، ۱۰، ۱۵ این قانون تخلف نمایند در هر مورد بپرداخت جریمه نقدی از ۵۰۰۰ ریال تا بیست هزار ریال محکوم خواهند شد.
ماده ۳۲- کارفرمایان متخلف از ماده ۱۳ این قانون بتأدیه جریمه نقدی از ۵۰۰۰ ریال تا بیست هزار ریال یا بحبس تأدیبی از ۶۱ روز تا سه ماه یا بهر دو مجازات محکوم خواهند شد.
کارفرمایان متخلف از ماده ۱۲ که اطفال کمتر از ۱۲ سال تمام را بکار گمارند بحداکثر مجازات مندرج در این ماده محکوم می‌گردند.
ماده ۳۳- کارفرمایان متخلف از اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار در کشاورزی (موضوع ماده ۲۸ این قانون) در هر مورد بپرداخت جریمه نقدی از ۵۰۰۰ ریال تا بیست هزار ریال محکوم خواهند شد.
ماده ۳۴- کارفرمایان یا نمایندگان آنان که مانع انجام وظیفه بازرسان کار شده و از ورود آنان بمحوطه تأسیسات یا عملیات کشاورزی مشمول مقررات این قانون جلوگیری نمایند یا از دادن اطلاعات و مدارک مربوط به بازرسی کار بایشان خودداری کنند در هر مورد بپرداخت جریمه نقدی بمبلغ ۵۰۰۰ ریال محکوم خواهند شد.
ماده۳۵- نماینده وزارت کار و امور اجتماعی می‌تواند در کلیه جلسات مراجع رسیدگی به تخلفات ناشی از اجرای مقررات این قانون و آئین نامه‌های مربوط حضور بهم رسانیده و از نظر وزارت کار و امور اجتماعی دفاع نماید.
ماده ۳۶- در مناطقی که وزارت کار و امور اجتماعی مقتضی بداند می‌تواند از بین کارمندان دولت و موسسات وابسته بدولت در آن مناطق با موافقت سازمان مربوط نماینده یا نمایندگانی برای اجرای این قانون انتخاب نماید. باین قبیل مأموران حق الزحمه متناسبی پرداخت خواهد شد که میزان و نحوه پرداخت آن بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین می‌رسد تعیین خواهد شد.
ماده ۳۷- در صورتیکه در شمول و اجرای مقررات این قانون و قانون کار اختلاف نظری پیش آید رفع اختلاف و اتخاذ تصمیم نسبت به موضوع در صلاحیت شورای عالی کار خواهد بود.
ماده ۳۸- مقررات مربوط بسندیکا – اتحادیه – کنفدراسیون – پیمانهای دستجمعی و بازرسی کر در کشاورزی با توجه باصول مقرر در قانون کار از طرف وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و پس از تصویب شورای عالی کار کشاورزی بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
- تبصره – ضمانت اجرا در مورد وادار نمودن اشخاص بقبول عضویت سندیکا یا جلوگیری نمودن از عضویت آنان در سندیکا همانست که در قانون مقرر گردیده است.
ماده ۳۹- بیمه کارگران کشاورزی مشمول این قانون تابع مقررات قانون بیمه‌های اجتماعی می‌باشد.
ماده ۴۰- وزرات کار و امور اجتماعی مکلف است مقررات این قانون را ظرف پنجسال با تأیید شورای عالی کار کشاورزی در سراسر کشور بموقع اجرا بگذارد و در مناطقی که قانون بموقع اجرا گذارده می‌شود قبلا مراتب را بوسائل مقتضی باطلاع عامه برساند و در این نقاط کارفرمایان مکلفند کارگران خود را بلافاصله بیمه نمایند.
ماده ۴۱- شرکتهای سهامی زراعی و کارگران آنها منحصراَ تابع قانون و مقررات مربوط به تشکیل شرکتهای سهامی زراعی می‌باشند.
مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی – علی اصغر قدردان.
گزارش شور دوم از کمیسیون تعاون و امور روستاها بمجلس شورای ملی
کمیسیون تعاون و امور روستاها در جلسه ۱۰ آبانماه ۱۳۵۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بکار کشاورزی برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی را در اینمورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون تعاون و امور روستاها – امیر حسین خسروی.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی در جلسه ۱۳ آبانماه ۱۳۵۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بکار کشاورزی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کار و امور اجتماعی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی – مهندس نظمی.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۱۶ آبانماه ۱۳۵۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بکار کشاورزی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کار و امور اجتماعی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی – امان الله ریگی.
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۹ آبانماه ۱۳۵۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بکار کشاورزی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کار و امور اجتماعی را با اصلاحاتی تصویب کرد. اصلاحات مزبور در جلسه سه شنبه ۱۳۵۲/۸/۱۹ کمیسیون کار و امور اجتماعی مورد تأیید قرار گرفت.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر سید محمد رضا تنکابنی.
رئیس- ماده اول قرائت می‌شود.
ماده ۱- کارگر کشاورزی از لحاظ این قانون کسی است که بموجب قرارداد کار در مقابل دریافت مزد یا حقوق باری کارفرمای کشاورزی یا بحساب او در یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی در واحدهای کشت و صنعت و مزارع دولتی یا مزارع کشاورزی مکانیزه بکار اشتغال داشته باشد و در این قانون کارگر کشاورزی نامیده می‌شود.
- تبصره ۱- مزارع کشاورزی مکانیزه از نظر این قانون مزارعی است که عملیات کاشت همچنین داشت (کلیه مراقبتهای زراعی) یا برداشت در آنها وسیله ماشینهای کشاورزی انجام شود.
- تبصره ۲- زارعینی که با اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی نسق‌های زراعتی خود را در اختیار گرفته و یا می‌گیرند و یا افرادی که برای این قبیل زارعین و یا شرکتهای تعاونی روستائی و یا کشاورزی و یا اراضی متعلق بخرده مالکان واقع در مناطق روستای کشور در مقابل در یافت مزد جنسی یا نقدی و یا نقدی و جنسی تواماً کار می‌کنند از شمول این ماده خارج می‌باشند.
رئیس – در ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دوم قرائت می‌شود.
ماده ۲- قرارداد کار کشاورزی که در این قانون قرار داد کار نامیده می‌شود عبارت است از توافق کتبی یا شفاهی که بموجب آن کارگر متعهد می‌شود در قبال دریافت حقوق یا مزد از کارفرما یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی را در مدت معین یا مدت نامحدود برای کار فرما یا بحساب او انجام دهد.
رئیس – در ماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.
ماده ۳- مزد یا حقوق عبارتست از وجه نقد یا کالا و یا وجه نقد و کالا تواماً که بموجب قرارداد کار بکارگر داده می‌شود.
رئیس – در ماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود.
ماده ۴- کارفرمای کشاورزی از لحاظ این قانون هر شخص حقیقی یا حقوقی است که کارگر طبق قرارداد کار برای او یا بحساب او در یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی کار می‌کند و در این قانون کارفرما نامیده می‌شود.
کلیه کسانی که بنحوی از انحاء ا زجانب کارفرما عهده دار اداره یا تصدی عملیات کشاورزی می‌باشند نماینده کارفرما محسوب شده و کارفرما مسئول انجام کلیه تعهداتی است که نمایندگان مزبور در قبال کارگران در حد متعارف بعهده می‌گیرند.
رئیس – در ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده پنجم قرائت می‌شود.
ماده ۵- مشاغل کشاورزی عبارتند از:
- الف- کلیه کارهای مربوط بآماده کردن زمین و کاشت و مراقبتهای زراعی و برداشت و بهره برداری از انواع نباتات، اشجار، فعالیت مربوط بامور دامداری و دامپروری اعم از اینکه هر یک از کارهای فوق با دست یا ماشین انجام شود.
- ب – کلیه کارهای مربوط بتهیه و توزیع آب از منابع سطح الارضی و تحت الارضی برای مصارف کشاورزی اعم از اینکه با ماشین یا دست انجام شود.
رئیس – در ماده پنجم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود.
ماده ۶- کلیه کارگران کشاورزی باستثناء افراد زیر مشمول این قانون می‌باشند:
- الف – مشمولین مقررات استخدامی کشوری یا سایر قوانین استخدامی.
- ب– مشمولین مقررات استخدامی که تهیه و تصویب آن مقررات بموجب قانون بمرجع خاص محول گردیده است.
- ج- خویشاوندان نسبی درجه اول کارفرما.
رئیس- در ماده ۶ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده ۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷ قرائت می‌شود.
ماده ۷- ساعت کار کارگران نباید از ده ساعت در شبانه روز یا ۶۰ ساعت در هفته تجاوز نماید. اوقات استراحت و صرف غذا جزو ساعات کار محسوب نمی‌شود.
- تبصره ۱- کارفرما می‌تواند با توجه بطبیعت کار و عرف محل و فصول مختلف بموجب قرار داد کار ساعات کار را کمتر از ده ساعت تعیین کند و در سایر روزها ساعات کار را افزایش دهد. مشروط باینکه جمع ساعات کار در چهار هفته متوالی از ۲۴۰ ساعت تجاوز ننماید.
- تبصره ۲- کار اضافی در ازاء دریافت مزد یا حقوق اضافی با توافق طرفین مجاز خواهد بود حد حقوق اضافی با توافق طرفین در مورد مشاغل مختلف کشاورزی بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌شود.
- تبصره ۳- کارهای سخت و زیان آور مشاغل کشاورزی که ایجاب می‌نماید کارگر کمتر از ده ساعت در شبانه روز کار کند طبق آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین خواهد شد.
رئیس- در ماده ۷ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده ۷رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۸ قرائت می‌شود.
ماده ۸- تعطیل هفتگی در مشاغل کشاورزی و نحوه استفاده از آن و همچنین میزان دستمزد یا حقوق مربوط بموجب آئین نامه‌ای است که بتصویب شوارای عالی کار کشاورزی خواهد رسید.
رئیس- در ماده ۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده ۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۹ قرائت می‌شود.
ماده ۹- تعطیلات رسمی با استفاده از مزد یا حقوق عبارتند از:
- ۱- یکم فروردین (عید نوروز)
- ۲- سیزده فروردین
- ۳- میلاد اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریا مهر
- ۴- عاشورا
- ۵- ۲۱ رمضان
- ۶- ۲۸ صفر (رحلت حضرت رسول و شهادت امام حسن)
- ۷- عید فطر
- ۸- عید غدیر
رئیس- در ماده ۹ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده ۹ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
ماده ۱۰- هر کارگر بازاء یکسال کار در شش ماه اول برای هر ماه یکروز و در شش ماه دوم برای هر دو ماه یکروز که مجموعاَ از ۹ روز تجاوز نخواهد کرد حق استفاده از مرخصی با دریافت مزد یا حقوق خواهد داشت.
- تبصره ۱- روزهای تعطیل رسمی جزو ایام مرخصی کارگران محسوب نخواهد شد.
- تبصره ۲- موقع استفاده از مرخصی مزبور در هر سال با موافقت طرفین تعیین خواهد شد.
رئیس- در ماده ۱۰ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده ۱۰ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱ قرائت می‌شود.
ماده ۱۱- مأخذ محاسبه حقوق یا مزد برای ایام تعطیل و مرخصی در مورد کارگران که بتناسب کارکرد خود حقوق یا مزد دریافت می‌دارند بموجب آئین نامه ایکه بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌شود.
رئیس- در ماده ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۱ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲ قرائت می‌شود.
ماده ۱۲- بکار گماردن اطفالیکه سن آنها کمتر از ۱۲ سال تمام است در مشاغل کشاورزی ممنوع می‌باشد.
رئیس- در ماده ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۳ قرائت می‌شود.
ماده ۱۳- ارجاع کارهای سخت و زیان آور و کار در شب بکار گران زن و کارگرانی که کمتر از ۱۴ سال تمام دراند ممنوع است. ساعات ممنوعه کار بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌گردد.
رئیس- در ماده ۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۴ قرائت می‌شود.
ماده ۱۴- مزد یا حقوق باید بر حسب قرار داد کار بطور روزانه، هفتگی و یا ماهانه پرداخت شود.
چنانچه قسمتی از آن بصورت کالا باشد نحوه تحویل آن با موافقت طرفین خواهد بود.
آخرین قسط مزد یا حقوق در مورد قرار دادهای کار که برای مدت معین یا انجام کار محدود و معین منعقد می‌شود حداکثر در خاتمه مدت قرار داد کار باید پرداخت گردد.
رئیس- در ماده ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۴ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۵ قرائت می‌شود.
ماده ۱۵- وزارت کار و امور اجتماعی با نظر وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها نسبت به تعیین حداقل مزد یا حقوق در مشاغل یا مناطق یا مشاغل مزبور پس از تصویب شورای عالی کار کشاورزی بموقع اجرا گذارده می‌شود. تا زمانی که حداقل مزد یا حقوق تصویب نگردیده است حداقل مزد یا حقوق همان خواهد بود که بنا بعرف هر محل بکارگر ساده در بدو اشتغال پرداخت می‌شود ضوابط مربوط به تعیین حداقل مزد یا حقوق بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین خواهد شد.
ماده ۱۶- مزد یا حقوق کارگر زن و کارگر مرد برای کار مساوی یکسان است.
رئیس- در ماده ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۶رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۷ قرائت می‌شود.
ماده ۱۷- مزد یا حقوق کارگران در عداد مطالبات ممتازه از کارفرما بوده و باید قبل از سایر قروض حتی حقوق و دیون مالیاتی تأمین و پرداخت شود. در مقابل دیون کارگر بیش از یک چهارم مزد یا حقوق او را نمی‌توان بازداشت و برداشت نمود مگر اینکه دین مربوط به نفقه و کسوه افراد واجب النفقه کارگران باشد.
رئیس- در ماده ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۸ قرائت می‌شود.
ماده ۱۸- در قرار داد کار نمی‌توان مزایائی کمتر از آنچه در این قانون برای کارگر مقرر شده منظور نمود.
رئیس- در ماده ۱۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۸ رأی می‌گیریم از خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۹ قرائت می‌شود.
ماده ۱۹- قرار دادهای کار که برای مدت معین یا برای انجام کار معین منعقد می‌شود بترتیبی که در قرارداد پیش بینی شده قابل فسخ می‌باشد. هر یک از طرفین که برخلاف شرایط اینگونه قراردادها رفتار کند مکلف بجبران خسارت طرف دیگر می‌باشد. این خسارت در صورت عدم تعیین تکلیف در قرارداد کار از طرف مراجع حل اختلاف مقرر در این قانون تعیین خواهد شد.
رئیس- در ماده ۱۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۹ رأی می‌گیریم از خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۰ قرائت می‌شود.
ماده ۲۰- هر گاه قانون کار برای مدت نامحدود منعقد شده باشد هر یک از طرفین می‌تواند با سی روز اخطار کتبی آنرا فسخ نماید. کارگر اخراجی در صورتیکه شش ماه متوالی یا یکسال متناوب نزد کارفرما کارکرده باشد کارفرما موظف است در موقع فسخ قرار داد به نسبت هر شش ماه متوالی یا یکسال کار متناوب معادل پانزده روز آخرین مزد یا حقوق را بعنوان مزایای اخراج بکارگر پرداخت نماید.
رئیس- در ماده ۲۰ نظری نیست؟ آقای عباس میرزائی بفرمائید.
عباس میرزائی- با اجازه مقام ریاست، اول اجازه بفرمائید که من با مقدمه‌ای در ماده ۲۰ عرض کنم بعد از آقای دکتر مهدوی خواهش بکنم تشریف بیاورند اینجا توضیح بدهند که منظور دولت چه بوده چون من در کمیسیون دارائی عضو هستم بآن قسمت که مربوط به امور مالی این لایحه بود در کمیسیون رسیدگی کردیم و در این مورد هم بنظر خودم کاملا متوجه نشدم و نمی‌توانستم پیشنهاد بدهم فقط حالا که در شور دوم است خواهش می‌کنم از آقای دکتر مهدوی اینجا تشریف بیاورند و برای من توضیح بدهند بعد از اینکه من عرایضم را حضورشان کردم بفرمایند از سال ۱۳۴۹ دولت بفکر این بوده است که یک قانون کار کشاورزی برای کشاورزان به مجلس شورای ملی تقدیم کند و در همان تاریخ هم تقدیم کرده است ولی این مجلسین هستند و مخصوصاً در مجلس شورای ملی بسیار خوض و غور و دقت می‌شود و در اثر دقت‌های زیاد این قانون باین صورتی که الان در مجلس مطرح است تصویب خواهد شد. انشاء الله، ولی مطلبی که باید اینجا عرض کنم این است که همه باید متشکر باشیم واقعاً از رهبر انقلاب بخاطر اینکه کارگر کشاورز، یعنی در واقع همان کشاورز ده سال قبل چه وضعیتی داشت خودش نمی‌دانست زن و بچه اش نمی‌دانستند که فردا صبح بچه صورتی در خواهند آمد ولی از برکت رهبر انقلاب و انقلاب شاه و مردم باین مقام رسیده که اگر باین برنامه حجاج مراجعه کنید حد تمکن کشاورزان در آن عداد قرار دارد که اکثر حجاج ایرانی امسال از طبقه کشاورزان هستند و من این را تحقیق کردم که عرض می‌کنم مخصوصاً می‌خواستم ببینم جناب دکتر الموتی این پنجاه و چند هزار حجاج ایرانی که در همین ماه که امروز اول ذیقعده الحرام است در اواسط این ماه برای ادای فریضه دینی مشرف خواهند شد که حج واجب خودشان را انجام بدهند اکثریت که می‌گویم نه اینکه تمامشان کشاورز باشند اگر حساب کنیم به نسبت از سایر طبقات بیشتر هستند.
این کشاورزان هستند که در پرتو انقلاب و در سابه عنایات شاهنشاه به آنچنان تمکنی رسیده‌اند که می‌توانند به خانه خدا مشرف بشوند و حاجی بشوند ((علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا)) حج را درباره خود واجب بدانند و حاجی شوند و اما این که می گوئیم کشاورزان مشرف بشوند دلیل این نیست که کسبه و تجار و کارمندان دولت مشرف نمی‌توانند بشوند آن دسته در سالهای قبل این تمکن برایشان بوده ولی برای کشاورزی که زیر زور و قدرت و تمکن سرمایه دار و مالک بزرگ آن زمان باو فشار وارد می‌شد و نمی‌دانست که خراسان و قم و امامزاده داود کجاست حالا می‌رود بمکه مشرف می‌شود و مکه حالا با مکه‌های قبل فرق دارد، کسانی که الان می‌خواهند بمکه مشرف شوند حتماً باید شرایط تمکن آبرومندی داشته باشند و دیگر رفتن بآن صورت نیست که یک تکه نان خشک و یک کاسه ماست بردارند و بروند حالا باید با بهترین حمله دارها و تحت نظارت سازمان اوقاف بروند و در بهترین خانه‌های مکه و مدینه و منا زندگی کنند پس حاجی کشاورز حالایک حاجی متمکن و واقعی و شرعی است این جواب آن کسانی است که خیال می‌کنند در این مجلس و در میان این نمایندگان آن وظیفه دقیق و وجدانی و خدمت بملت ایران را بطور اتم و اکمل نتوانسته‌اند انجام بدهند آنها باید سر از بیغوله هایشان دربیاورند و ببینند این نمایندگان با چه افتخاری وقتی در مواردی یک قانونی برای یک دسته نوی مطرح می‌شود با چه صداقتی در تمام موارد باصطلاح و نتقیح ای قوانین می‌پردازند و اما بحث بنده در ماده ۲۰، این تشکرم بود از دولت و وزیر کار و شما نمایندگان که در این مورد خوض و غور کردید اما جناب آقای دکتر مهدوی شما در ماده ۲۰ اینطور پیشنهاد کردید: ((هرگاه قرارداد کار برای مدت نامحدود منعقد شده باشد هریک از طرفین می‌تواند با سی روز اخطار کتبی آنرا فسخ نماید، کارگر اخراجی در صورتیکه شش ماه متوالی ....)) شما باین شش ماه توجه داشته باشید بنده ببقیه آیه کاری ندارم که در مقابل شش ماه متوالی و یکسال متناوب ۱۵ روز بعنوان مزایای اخراج بدهند (دکتر الموتی – آخر ماده نه آیه) خیلی متشکرم این رئیس فراکسیون ما خیلی دقت می‌کند گو اینکه رئیس مجلس هم بهتر از همه دقت می‌کنند (خنده نمایندگان) خانمها و آقایان نمایندگان محترم، دقت را توجه بفرمائید باید افتخار بکنیم باین هوش و ذکاوت رئیس مجلس و حالا که آقای دکتر الموتی این تذکر را دادند این مطلب را عرض می‌کنم و از ایشان تشکر می‌کنم چند دقیقه قبل از بنده مطالبی در نطق قبل از دستور عرض می‌کردم گفتم ((مزایای کارگران که باید بگیرند)) ایشان محبت فرمودند و ببنده گفتند اگر این مزایائی است که باید بگیرند که گرفته‌اند پس باید بگوئی، ((مزایای استحقاقی)) من این مطلب را آمدم و از تند نویسها خواهش کردم که اصلاح بکنند بلی واقعاً باید از جناب آقای رئیس و از شما آقای رئیس فراکسیون تشکر کرد که این تذکرات را در تمام موارد می‌دهید. و اما اینجا که می‌گوید در صورتیکه ۶ ماه متوالی این آقای کشاورزی که بنده افتخار پیدا نکردم کشاورزی بکنم چون از ۱۳ و ۱۴ سالگی مشغول بکارگری شدم نتوانستم به ده بروم و کشاورز بشوم نمیدانم کاشت این کشاورز ۳ ماه است در پنج ماه است و صاحب آن کشاورز ی مکانیزه که شما باستناد این قانون میگوئید باید آن کارگر کشاورزی از آن بهره مند بشود اگر مسکن او را از او گرفتند بعد از کاشت باستناد اینکه شنیدیم فردا وسایل کاشت من با این کارگر کشاورزی است حالا شما اول زمستا خانه این را از دستش بگیرید با شکایت ۱۵ روز یا یک ماه و حل اختلاف که بنده فکر می‌کنم که ثابت کردن ۶ ماه کار متوالی خیلی درد سر دارد چون لیست حقوق ندارد شهادت محلی می‌خواهد شما در آئین نامه شورای عالی کار کشاورزی خواهید نوشت و تمام این موضوعات را توجه خواهید فرمود خواستم بگویم که چون در اینجا مدت نامحدود نوشته این آقا می‌تواند هر موقع فسخ بکند این کلمه نامحدود در کشاورزی غیر از این مسأله ایست که در کارگاه ذکر می‌کنیم کارگر اگر در کارگاه دیگری بوجودش احتیاج هست از تخصص خودش استفاده می‌کند ولی الآن فصل زمستان است کسی از کارگر بذرپاش استفاده نم کند و چون این نامحدود است باین آقا ممکن است بگوید تشریف ببر، برو. در اینجا فسخ قرارداد و قدرت اجرائی را هم گذاشتید. من خواهش می‌کنم منظورتان را توضیح بدهید تا بهتر به فهمم و در این صورت مجلس ثبت و ضبط بشود و در آن آئین نامه‌ای که می‌خواهید مرقوم بفرمائید این نکته را دقت بفرمائید خیلی متشکرم (احسنت)
رئیس- آقای دکرت مهدوی بفرمائید.
دکتر مهدوی (معاون وزارت کار و امور اجتماعی)- با اجازه جناب آقای رئیس در مورد قراردادهائی که بین کارفرمایان و کارگران هست خود آقای عباس میرزائی بهتر از بنده میدانند که یا یک قرارداد برای مدت معینی است که در آن صورت تکلیفش را قانون معین کرده قراردادهای دیگر که بصورت مدت نامحدود بسته می‌شود در این حالت اجبار داریم که یک وضعیتی را برای اینکار روشن کنیم باین معنی که اگر کارگری برای مدتی برای یک کارفرما کار کرد بهر نحوی از انحاء در این مورد سوابق را برای حل اختلاف و رأی منظور می‌کنیم این مدت را ما گذاشتیم حداقل ۶ ماه متوالی یا یک سال کار متناوب بهر حال یک مدت لازم است که سوابق منظور شود غالباً در کار کشاورزی شما بهتر میدانید کارگر می‌آید در یک فصلی کار می‌کند و بعد می‌رود بنابر این حداقل ۶ ماه گذاشتیم و مثل کارگران صنعتی یکسال تمام نگذاشتیم بهمین علت بوده چون این کار کشاورزی حداقل ۶ ماه طول می‌کشد بنابراین کارگر می‌تواند صاحب حقی بشود علت ۶ ماه گذاشتن ما این است که اگر در سیستم کشاورزی قرارداد نامحدود باشکالی بربخورد وضعیت کار ایجاب می‌کند که یک طریقی برای مدت محدود بخواهند مثل اینکه وقتی یک کارگر کشاورزی برای کشت می‌گیرند با هم قرار می‌گذارند برای وجین فلان محصول بهر حال ما مجبوریم یک حداقل و یک حداکثر باری این مدت قائل بشویم این شأن نزول و علت وجودی این ماده ۲۰ خواهد بود.
رئیس- نظر دیگری در ماده ۲۰ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید در سطر آخر ماده ۲۰ لایحه قانون کار کشاورزی عبارت ((بعنوان مزایای اخراج)) حذف شود.
با تقدیم احترام - ادیب سمیعی – مهندس اربابی.
رئیس- پیشنهاد شده است جمله عنوان مزایای اخراج از آخر ماده حذف شود. اخراج که مزایا ندارد (خنده نمایندگان) آقای دکتر مهدوی بفرمائید.
دکتر مهدوی (معاون وزارت کار و امور اجتماعی)- ظاهر امر ممکن است خنده دار بنظر بیاید ولی وقتی کارگری اخراج می‌شود مزایائی باو تعلق می‌گیرد که بآن میگوئیم مزایای اخراج و این لغت از نظر ظاهر بذائقه شاید پسندیده نیست اگر بجای آن لغت بهتر دیگری بفرمائید بنده حرفی ندارم (دکتر الموتی – خسارت یا غرامت) بسیار خوب می‌توان بجای آن خسارت گذاشت.
ادیب سمیعی – بنده حرفی ندارم.
رئیس- چون شور دوم است خیال می‌کنم پیشنهاد اصلاح صحیح نباشد اجازه بفرمائید بهمین صورت باقی بماند اگر لازم شد در مجلس سنا اصلاح می‌شود (نمایندگان _ صحیح است) حالا نسبت بماده ۲۰ رأی می‌گیرم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۱ قرائت می‌شود.
ماده ۲۱- در صورتیکه اخراج کارگر به تشخیص شورای حل اختلاف در اثر تقصیر او در انجام وظیفه باشد هیچگونه حقی باو تعلق نخواهد گرفت و در غیر اینصورت علاوه بر حقوق مذکور در ماده ۲۰ حقوق کارگر از تاریخ اخراج تا صدور حکم پرداخت خواهد شد.
رئیس- در ماده ۲۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۱ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۲ قرائت می‌شود.
ماده ۲۲- هر گونه اختلاف بین کارفرما و کارگر که در اجرای مقررات این قانون یا آئین نامه‌های مربوط بآن یا قرار داد کار بوجود آید در مرحله اول از طریق مذاکرات مستقیم بین کارفرما و کارگر یا نمایندگان آنها حل خواهد شد.
رئیس- در ماده ۲۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۳ قرائت می‌شود.
ماده ۲۳- در صورتیکه اختلاف از طریق مذاکره حل نشود موضوع ظرف سی روز با تقاضای کتبی یکی از طرفین بنماینده وزارت کار و امور اجتماعی ارجاع خواهد شد. تصمیم نماینده مزبور جز در مورد مزد و اخراج کارگر قطعی و لازم الاجراء است.
رئیس- در ماده۲۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۴ قرائت می‌شود.
ماده ۲۴- چنانچه اختلاف طرفین مربوط بمزد یا اخراج کارگر باشد تصمیم نماینده وزارت کار و امور اجتماعی ظرف پس از انقضاء مدت مزبور و عدم اعتراض قطعی و لازم الاجراء خواهد بود. اعتراض کتبی باید بنماینده وزارت کار و امور اجتماعی تسلیم شود و نماینده مذکور مکلف است ظرف یکهفته اعتراض مزبور را برای رسیدگی بشورای حل اختلاف ارسال دارد. شورا مکلف است ظرف بیست روز از تاریخ وصول اعتراض بموضوع رسیدگی نموده تصمیم لازم اتخاذ و بطرفین ابلاغ نماید.
رئیس- در ماده۲۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۴ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۵ قرائت می‌شود.
ماده ۲۵- اعضای شورای حل اختلاف هر منطقه عبارتند از یکنفر نماینده وزارت کار و امور اجتماعی، یکنفر نماینده وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و یکنفر نماینده وزارت تعاون و امور روستاها و یکنفر نماینده کارفرمایان در هیئت حل اختلاف و یکنفر نماینده کارگران در هیئت حل اختلاف موضوع ماده ۴۰قانون کار.
طرز تشکیل و محل جلسات وجود مناطق و سایر مقررات مربوط و نحوه رسیدگی شورای حل اختلاف بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می‌شود. آراء شورای حل اختلاف که باتفاق با اکثریت صادر می‌شود قطعی و لازم الاجراء می‌باشد.
رئیس- در ماده۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۵ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۶ قرائت می‌شود.
ماده ۲۶- تصمیمات قطعی نماینده وزارت کار و امور اجتماعی و شورای حل اختلاف لازم الاجراء بوده و بوسیله مأمورین وزارت کار و امور اجتماعی با کمک مأمورین انتظامی بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
مأمورین انتظامی مکلفند تصمیمات نماینده وزارت کار و امور اجتماعی و شورای حل اختلاف را که در حدود این قانون کتباَ بآنها ابلاغ می‌شود بموقع اجرا بگذارند.
رئیس- در ماده۲۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۷ قرائت می‌شود.
ماده ۲۷- چنانچه نماینده وزارت کار و امور اجتماعی در موضوعی اتخاذ تصمیم کرده باشد نمی‌تواند در شورای حل اختلاف که بهمان موضوع رسیدگی می‌نماید عضویت داشته باشد.
رئیس- در ماده۲۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۸ قرائت می‌شود.
ماده ۲۸- وزارت کار و اجتماعی مکلف است آئین نامه‌های مربوط بحفاظت فنی و بهداشت کار در کشاورزی را تهیه و برای تصویب بشورای عالی کار کشاورزی پیشنهاد نماید.
رئیس- در ماده۲۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۹ قرائت می‌شود.
ماده ۲۹- در وزارت کار و امور اجتماعی شورائی بنام شورای عالی کار کشاورزی تشکیل می‌شود که اعضای آن عبارتند از:
- ۱- وزیر کار و امور اجتماعی یا معاون او که ریاست شورا را عهده دار خواهد بود.
- ۲- معاون وزارت کشاورزی و منابع طبیعی.
- ۳- معاون وزارت تعاون و امور روستاها.
- ۴- معاون وزارت کشور.
- ۵- معاون وزارت آب و برق.
- ۶- دو نفر از افراد مطلع و بصیر در امور کشاورزی به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی و تصویب هیئت وزیران برای مدت سه سال.
- تبصره – آئین نامه داخلی شورای عالی کار کشاورزی پس از تصویب شورا بموقع اجرا گذارده می‌شود.
رئیس در ماده ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۲۹ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۰ قرائت می‌شود.
ماده ۳۰- وظایف شورای عالی کار کشاورزی عبارتست از:
- ۱- تصویب آئین نامه‌های مربوط به پیشنهادهای کار و امور اجتماعی.
- ۲- اتخاذ تصمیم در مواردی که بموجب این قانون بعهده شورا محول گردیده است
- ۳- تشخیص مشاغل کشاورزی علاوه رئیس بر آنچه که در ماده ۵ این قانون ذکر شده است به پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی.
رئیس- در ماده ۳۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۰ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۱ قرائت می‌شود.
ماده ۳۱- کارفرمایانیکه از اجرای مواد۷، ۸، ۱۰، ۱۵ این قانون تخلف نمایند در هر مورد بپرداخت جریمه نقدی از ۵۰۰۰ ریال تا بیست هزار ریال محکوم خواهند شد.
رئیس در ماده ۳۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۱ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۲ قرائت می‌شود.
ماده ۳۲- کارفرمایان متخلف از ماده ۱۳ این قانون بتأدیه جریمه نقدی از ۵۰۰۰ ریال تا بیست هزار ریال یا بحبس تأدیبی از ۶۱ روز تا سه ماه یا بهر دو مجازات محکوم خواهند شد.
کارفرمایان متخلف از ماده ۱۲ که اطفال کمتر از ۱۲ سال تمام را بکار گمارند بحداکثر مجازات مندرج در این ماده محکوم می‌گردند.
رئیس در ماده ۳۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۳ قرائت می‌شود.
ماده ۳۳- کارفرمایان متخلف از اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار در کشاورزی (موضوع ماده ۲۸ این قانون) در هر مورد بپرداخت جریمه نقدی از ۵۰۰۰ ریال تا بیست هزار ریال محکوم خواهند شد.
رئیس در ماده ۳۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۴ قرائت می‌شود.
ماده ۳۴- کارفرمایان یا نمایندگان آنان که مانع انجام وظیفه بازرسان کار شده و از ورود آنان بمحوطه تأسیسات یا عملیات کشاورزی مشمول مقررات این قانون جلوگیری نمایند یا از دادن اطلاعات و مدارک مربوط به بازرسی کار بایشان خودداری کنند در هر مورد بپرداخت جریمه نقدی بمبلغ ۵۰۰۰ ریال محکوم خواهند شد.
رئیس در ماده ۳۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۴ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۵ قرائت می‌شود.
ماده ۳۵- نماینده وزارت کار و امور اجتماعی می‌تواند در کلیه جلسات مراجع رسیدگی به تخلفات ناشی از اجرای مقررات این قانون و آئین نامه‌های مربوط حضور بهم رسانیده و از نظر وزارت کار و امور اجتماعی دفاع نماید. رئیس- در ماده ۳۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۵ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۶ قرائت می‌شود.
ماده ۳۶- در مناطقی که وزارت کار و امور اجتماعی مقتضی بداند می‌تواند از بین کارمندان دولت و موسسات وابسته بدولت در آن مناطق با موافقت سازمان مربوط نماینده یا نمایندگانی برای اجرای این قانون انتخاب نماید. باین قبیل مأموران حق الزحمه متناسبی پرداخت خواهد شد که میزان و نحوه پرداخت آن بموجب آئین نامه‌ای که بتصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین می‌رسد تعیین خواهد شد.
رئیس- در ماده ۳۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۷ قرائت می‌شود.
ماده ۳۷- در صورتیکه در شمول و اجرای مقررات این قانون و قانون کار اختلاف نظری پیش آید رفع اختلاف و اتخاذ تصمیم نسبت به موضوع در صلاحیت شورای عالی کار خواهد بود.
رئیس- در ماده ۳۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده۳۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۸ قرائت می‌شود.
ماده ۳۸- مقررات مربوط بسندیکا – اتحادیه – کنفدراسیون – پیمانهای دستجمعی و بازرسی کر در کشاورزی با توجه باصول مقرر در قانون کار از طرف وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و پس از تصویب شورای عالی کار کشاورزی بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
- تبصره – ضمانت اجرا در مورد وادار نمودن اشخاص بقبول عضویت سندیکا یا جلوگیری نمودن از عضویت آنان در سندیکا همانست که در قانون مقرر گردیده است.
رئیس- در ماده ۳۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده۳۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۹ قرائت می‌شود.
ماده ۳۹- بیمه کارگران کشاورزی مشمول این قانون تابع مقررات قانون بیمه‌های اجتماعی می‌باشد.
رئیس- در ماده ۳۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده۳۹رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۴۰ قرائت می‌شود.
ماده ۴۰- وزرات کار و امور اجتماعی مکلف است مقررات این قانون را ظرف پنجسال با تأیید شورای عالی کار کشاورزی در سراسر کشور بموقع اجرا بگذارد و در مناطقی که قانون بموقع اجرا گذارده می‌شود قبلا مراتب را بوسائل مقتضی باطلاع عامه برساند و در این نقاط کارفرمایان مکلفند کارگران خود را بلافاصله بیمه نمایند.
رئیس- در ماده ۴۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده۴۰رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۴۱ قرائت می‌شود.
ماده ۴۱- شرکتهای سهامی زراعی و کارگران آنها منحصراَ تابع قانون و مقررات مربوط به تشکیل شرکتهای سهامی زراعی می‌باشند.
رئیس- آقای فرهاد پور بفرمائید.
فرهاد پور – بنده وقتی این لایحه بدستم رسید از توجهی که نسبت به قشر وسیعی از زحمتکشان مملکت ما شده است بسیار راضی و متشکر شدم ولی وقتی مواد این لایحه و تعاریفی که در مواد شده است و استثناهائی که گذاشته شده مطالعه کردم دیدم در حقیقت منتی است برای یک طبقه بسیار محدود و قلیل که ضرورت یک چنین لایحه‌ای باین وسعت را ندارد در ماده ۱ کارگر کشاورزی را منحصراً نسبت به محل و نوع کارش در مزارع دولتی شرکتهای کشت و صنعت و مزارع مکانیزه تعریف کرده است. درباره مزرعه مکانیزه در بین الهلالین وقتیکه می‌نویسد (کلیه مراقبتهای زراعی) پس در مزرعه مکانیزه که کوچکترین کارش با وسائل غیر مکانیکی انجام شود مشمول این تعریف نخواهد بود باین کیفیت با استثناهائی که کردید تمام این لایحه برمیگردد به حفظ حقوق کارگرانی که در مزارع کشت و صنعت کار می‌کنند یا در مزارع دولتی، کارگری که در مزرعه دولتی کار می‌کند بطور قطع بایستی حقوقش مورد حمایت می‌بود کارگری که در مزارع کشت و صنعت کار می‌کند چه بسا از مزایای قانون کار قبلی می‌توانست استفاده کند و ما در اینجا ضمن تمام تجزیه‌ها و معافیتها و کنار گذاشتن انواع مختلف کارگران کشاورزی آمدیم کارگران شرکتهای سهامی زراعی را هم که قاعدتاً باید بصورت مکانیزه کار کنند و کارگران آن شرکتها هم از مزایای آن بهره مند بشوند بکلی مستثنی کردیم من می‌خواهم بپرسم اگر مزایائی بموجب مقرراتی که شرکتهای سهامی زراعی دارند و بکارگران آن شرکتها داده می‌شود بیشتر از آن چیزی است که ما در این لایحه برای سایرین پیش بینی کرده‌ایم. چرا بسایرین این مزایا داده نمی‌شود اگر مزایائیکه بکارگران در شرکتهای سهامی می‌دهند کمتر از آنچیزی است که در این لایحه وجود دارد بیک چنین دوگانگی در محیطی که برای اولین بار بحمایت طبقه کارگر کشاورز رفته‌ایم اینقدر استثناء و این کیفیت تعریف که در نهایت امر از نظر نقش قانونی این قانون شامل می‌شود منحصراً کارگرانی که در مزارع کشت و صنعت کار می‌کنند من فکر می‌کنم که هدف و نیت دولت از آوردن این قانون شمول طبقه وسیعتری از کارگران کشاورزی مملکت بوده است توجه دولت را نسبت بنقائص این لایحه جلب می‌کنم و معتقد هستم که ماده ۴۱ از این لایحه حذف بشود.
عباس میرزائی – می‌خواستید در شور اول پیشنهاد بدهید.
فرهاد پور – من که نبودم ولی شما که اینقدر سنگ کارگران را به سینه می‌زنید بهتر بود در این مورد پیشنهادی می‌دادید.
عباس میرزائی – فراکسیونتان هم نبود؟
رئیس- آقای دکتر مهدوی بفرمائید.
دکتر مهدوی (معاون وزارت کار و امور اجتماعی) بنده فکر می‌کنم با یک توضیح مختصری جناب آقای فرهاد پور قانع بشوند در اینجا همانطور که فرمودند در ماده یک سه طبقه را ما کارگر کشاورزی نامیده‌ایم و نظر هم همین بوده است زیرا در روستاها و مناطق کشاورزی و شرکتهای سهامی زراعی و همان مواردی که در تبصره به نظرتان رسیده زیر لوای قانون تعاون و امور روستاها است و آن وزارتخانه قانون کار را برایشان اجرا خواهد کرد و همانطور که قانون بیمه‌های اجتماعی برای آنها مجری است آنچه را وزارت کار بعهده دارد خودتان از من بهتر میدانید ما در کارگاههای صنعتی بیشتر عمل می‌کنیم و کارگران بیشتر در آنجا بیمه هستند و قوانین کار بیشتر در آنجا مجر است در این قانون دستگاهی که بیشتر عمل می‌کند وزارت تعاون روستاها است بنابراین در این ماده مار برای طبقه خاص همانطور که مورد نظر بوده است منظور کردیم و در مورد تبصره یک ماده اول ایراد فرمودند مزارع مکانیزه را ما تعریف کردیم علت آنهم واضح بود در آنجائی که یک ماشین دیده می‌شود، اگر تعریف خاصی نداشتند و می‌توانست بیاید مشمول مقررات مکحانیزه باشد در صورتیکه در مجلس در یکیک از کمیسیونها که کمیسیون کشاورزی بود مطرح شد و لازم شد که باینصورت گذاشته شود و ما ترتیبی دادیم، مزارعی را که در بر گیرد که این مزارع مکانیزه هستند بنده فکر می‌کنم مطالبی که عرض کردم جواب فرامایشات شما بود که واقعاً این مطالب در شور اول در کمیسیون قابل شنیدن بود این لایحه در کمیسیونهای مختلف در پنج کمیسیون رفته و گشته این را در ۱۸ تا ۲۰ نفر که اعضای هر کمیسیون هستند اگر ضرب بکنید باید بگویم که تقریباً اکثر نمایندگان مجلس شورای ملی راجع باین لایحه نظر داده‌اند بنده خیلی خوشحال می‌شدم که در آنجا می‌توانستم این توضیحات را حضورتان عرض کنم.
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی – بنده قصدی نداشتم در اینمورد صحبت بکنم، چون همکار محترم آقای فرهاد پور مطلبی را اشاره کردند باید عرض کنم از یک فراکسیون پارلمانی ۳۷ نفری که در مجلس هستند، نبودن آقای فرهاد پور سلب مسئولیت نمی‌کند. حق این بود که فراکسیون شما در این چند ماهی که این لایحه در مجلس شورای ملی مطرح بود و یکی از آقایان اظهار نظر می‌کرد. آقای فرهاد پور من امروز بهمکار محترم آقای رامبد گفتم که ما متاًسفیم که لایحه‌ای باین مهمی مطرح می‌شود ولی اقلیت اظهار نظر نمی‌کند وقتی لایحه کارش در ۶ کمیسیون تمام می‌شود روزی که از تصویب نهائی مجلس می‌گذرد بجای تجلیل از خدمات دولتی که این لایحه را تقدیم کرده و نمایندگانیکه شب و روز زحمت کشیده‌اند و این لایحه را تنقیح فرمودند تشریف میاورید اینجا یک ایراداتی می‌گیرید که بهیچوجه بنظر بنده منطقی و اصولی نیست، و میفرمائیند من نبودم. ما خوشوقت می‌شویم، متشکر می‌شویم و خود من از آقای رامبد خواهش کردم و تقاضا کردم این لوایح ار دقیقاً بررسی بفرمائید پیشنهاد بدهید و ما هم کمک می‌کنیم بگذار اگر افتخاری نصیب مجلس می‌شود، درتنقیح این لوایح، شما هم در این افتخارات سهم بیشتری داشته باشید. این درست نیست که ما در آخرین لحظه بیائیم و چنین مطالبی را مطرح بکنیم. در هر صورت خواستم عرض کنم یکی از مترقی ترین لوایحی که از مجلس شورای ملی می‌گذرد این لایحه است. آرزو دارم کشاورزان ما از مزایای این قانون بهره مند بشوند و باز هم چون انقلاب ما رو بتحول و پیشرفت است هر روز امکان دارد لوایح دیگری در تکمیل این لوایح بمجلس انقلاب از طرف دولت انقلاب داده شود و از طرف نمایندگان انقلاب تنقیح بشود تا ما بتوانیم تا آنجا که امکان دارد خدمات ارزنده تری انجام بدهیم (احسنت).
رئیس- آقای رامبد بفرمائید.
رامبد – از لیدر محترم اکثریت انتظار نداشتم قدمهائی را که ما برای پیشرفت و تکمیل دموکراسی در مملکت برمیداریم از جمله تحزب ار تشویق می‌کنیم، ایشان این مسائل را مقدمه سلب حقوق اساسی نمایندگان ملت در مجلس شوای ملی قرار دهند. جناب الموتی فراکسیون برای ارائه افکار صحیح تر، امکان مطالعه بیشتر، همکاری بیشتر و استفاده بیشتر از افکار همدیگر است، نه برای آنستکه از ابراز عقاید صحیحی که یک نماینده دارد و آن عقاید مورد تأیید فراکسیون حتی مجلس است جلوگیری کند. هر چند مطلب آخری که شما فرمودید آنقدر خوب بود و آنقدر دلنشین بود که اگر با آن مقدمه توأم نمی‌شد جا داشت که از همانجا اکثریت و اقلیت همه بگویند: متشکریم. اما مطلب اولی که به آقای فرهاد پور تذکر دادند، که چرا پیشنهاد نداده است باید عرض کنم: در مورد پیشنهادات اصولی، آنقدر شما روی تعصب حزبی لجاج و مخالفت نشان دادید که تقدیم پیشنهاد از طرف اقلیت دیگر مفهوم و نتیجه‌ای ندارد و آقای فرهاد پور هم بهمین جهت بعوض پیشنهاد اکنون تذکر اصلی داد. (دکتر الموتی – در این لایحه کشاورزی شما چند پیشنهاد دادید، بفرمائید بیاورند) (یکنفر از نمایندگان – درکمیسیون کار پیشنهاد داده شده) بهر حال یک مطلب صحیح در آخر بیانات خود داشتند. فرمودید، در مملکت در حال پیشرفت هر قدر امکان اجرای قوانین آماده می‌شود، لوایح جدیدتری برای تصویب تقدیم می‌شود و باید اضافه می‌نمودید در این مورد هم هر وقت زمینه برای توسعه دادن این امتیازات به طبقات جدیدی هم فراهم بشود، تذکر آقای فرهاد پور به یقین مورد توجه و تشکر خواهد بود. آنوقت ما حرفی نداشتیم. ولی بسبب اظهارات حضرتعالی باید تکرار کنم فراکسیون مردم برای بیان مطالب صحیح و اصولی تا آخرین دقیقه که آئیننامه مجلس اجازه داده، سلب حقوق نمایندگان را نخواهد کرد.
دکتر الموتی – منظور این بود که شما می‌توانید پیشنهاد بدهید.
رئیس- نظر دیگری در ماده ۴۱ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد آقای فرهاد پور قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید ماده ۴۱ از لایحه کار کشاورزی حذف شود.
فرهاد پور.
رئیس- آقای فرهاد پور توضیحی دارید فرمائید.
فرهاد پور – بنده فکر می‌کنم در مقدمه عرایضم از مترقی بودن این لایحه منصفانه یاد کردم و از آن تجلیل کردم و تأسف می‌خورم، لیدر محترم اکثریت جواب یک مطلب منطقی را که هر موقع بآن برخورد بکنیم، قبول است باینصورت دادند ایراد من این است که چرا این لایحه مترقی روی پیشنهادهای شما باینصورت درآمد خوشبختانه ما پیشنهادی نداشتیم اینقدر استثناء شده و شاخ و برگش کنده مبشود که منحصر می‌شود به مزارع دولتی و واحدهای کشت و صنعت تعریف بین الهلالین گذاشته که بنده نمیدانم این از مغز کدامیک از دوستانتان تراوش کرده که کلیه مزارع کشاروزی باید مکانیزه بشود این تعریف یک قسمتی است شما لایحه‌ای آوردید منحصراً برای مزارع دولتی و شرکتهای کشت وصنعت که بنظر من صنعت را بچسبید و مشمول قانون کارش بکنید بهتر است من می‌گویم این لایحه مترقی آقای دکتر الموتی، شامل حال عده بیشتری بشود اگر مقررات جاری از شرکتهای سهامی زراعی مترقی تر است چرا آن را مستثنی می‌کنید اگر عقب تر است چرا چیز عقب تر آوردید؟
مسأله روشن است اگر این مزایا برای کارگر کشاورزی عقب تر از آن چیزی است که در شرکتهای سهامی زراعی می‌دهید چرا یک چیز عقب تر را آوردید؟ اگر جلوتر است چرا کارگرانی را که در شرکتهای سهامی زراعی کار می‌کنند در این لایحه محروم کردید البته لایحه مترقی است همه کارکنان و کارگران که در بخش کشاورزی هستند از این عنایت دولت و از حمایت قانونی باید بهره مند بشوند با استثناء و استثناء کردن لوایح را بصورت قبل از انقلاب در نیاورید این کار بنظر من صحیح نیست.
رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمائید.
دکتر دادفر – پیشنهاد حذف ماده ۴۱ مطرح است آقای فرهاد پور توجه دارند علت استثناء کارگران کشاورزی در شرکتهای سهامی زراعی باین علت نبوده است که مزایای بیمه مشمول این قانون کمتر یا زیادتر بوده است نه بهیچوجه اینطور نبوده است بعلت اینکه افرادی که در شرکتهای سهامی زراعی کار می‌کنند، انجام وظیفه می‌نمایند، سهامدار هستند و کارگر نیستند طبق مقررات شرکت اینها صاحب سهم هستند و بهره می‌گیرند و بیمه آنها و تضمین آینده آنها تابع قوانین خاصی است که در قانون شرکتهای سهامی زراعی عنوان شده و لذا برای اینها موضوع کار کشاورزی مطرح است از این جهت خواستم باستحضارتان برسانم که در مورد شرکتهای سهامی زراعی اصولاً قوانین مربوط اجراء شده و در حال عمل است و بموجب این قانون باید سازمانهای مربوط بروند دنبال اجرایش پس از تصویب آئین نامه‌ها، چنانچه آنها را هم مشمول می‌کردیم قانون معطل می‌ماند یا این آئین نامه‌ها و این قانون بکلی اجرا ء نمی‌شد بنابراین اگر چنانچه مثلا کارگران صنعت فولادمان بیمه هستند منباب مثال عرض می‌کنم و کارگران نساجی مان نیست ما قانونی بگذرانیم که اینها با هم تعارض نداشته باشند مضافاً اینکه بهمین دلیل است که اصولاً کارگران شرکتهای سهامی زراعی مشمول تعریف این قانون کارگر نمی‌شوند برای اینکه اینها صاحب سهم هستند و شرکتهای سهامی زراعی از این قانون مسنثنی هستند.
فرهاد پور- لایحه را خوب بخوانید چیز دیگری است در خود ماده نوشته شرکتهای سهامی زراعی و کارگران آنها.
رئیس- نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به پیشنهاد حذف ماده ۴۱ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. رأی می‌گیریم بماده ۴۱ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بمجموع مواد و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور بوسیله آقای امیر عباس هویدا نخست وزیر
۹- تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور بوسیله آقای امیر عباس هویدا نخست وزیر
رئیس- جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.
امیر عباس هویدا (نخست وزیر) – جناب آقای رئیس- خانمها، آقایان،
موجب کمال مسرت است که نخستین بودجه کل کشور را که بر اساس نظام جدید بودجه‌ای تهیه و تدوین گردیده به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارم (احسنت). از امتیازات نظام جدید آن است که زمان تقدیم متمم بودجه هر سال را با زمان تسلیم بودجه سال بعد مقارن ساخته و در نتیجه تصویری روشن از برنامه مالی و عملیاتی دولت طی دو سال بنمایندگان ملت ارائه می‌نماید مزیت دیگر این روش بوجود آوردن انعطاف کافی بین دو سال مالی است بنحوی که دستگاههای اجرائی بتوانند بموقع خویشتن را برای ایفای مسئولیت‌ها و اجرای برنامه هائی که برای سال آینده مالی در نظر گرفته شده آماده سازند و تعهدات لازم را برای بثمر رساندن طرحهای مختلف پذیرا شوند (احسنت).
نظام جدید بودجه‌ای ضمن کوشش برای تلفیق کاملتر بودجه جاری و عمرانی و همچنین ترسیم دقیقتر خطوط مالی موسسات و شرکتهای دولتی، نمودار جامعتری از برنامه‌ها و طرحهای خاص ناحیه‌ای و اعتبارات استانی را نیز عرضه می‌دارد و علاوه بر آن فهرست کامل طرحهای عمرانی سال ۱۳۵۳ نیز پیوست بودجه برای تائید کمیسیون برنامه ارائه شده است. گزارش اقتصادی و برنامه مالی دولت نیز شامل تجزیه و تحلیل سیاستهای مالی و اقتصادی و توجیه بودجه و تشریح اقدامات درجریان انجام می‌باشد.
دولت از هم اکنون در کار بررسی انجام ترتیبات لازم برای تقویت روش حسابرسی و کنترل دقیقتر مصارف بودجه است و امید دارد که با اعمال نظارت‌های لازم موجبات آنرا فراهم آورد که در نتیجه هر سرمایه گذاری حداکثر فایده برای حصول هدفهای عالیه مربوط برشد و توسعه ملی و تأمین رفاه عمومی ببار آورد.
بودجه تقدیم شده از یک جهت دیگر نیز نسبت ببودجه سالهای پیشین مزیت دارد و آن انعکاس پیروزی بزرگی است که در زمینه اداره کامل امور نفتی و تعیین بهای نفت از طرف خود دولت تحقق پذیرفته و بما اجازه می‌دهد که ضمن تأمین منابع بیشتر برای عمران و توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور، از تکیه بر اعتبارات بانکی کاسته شود و ضمنا تا حدی تورم جهانی قیمتها که ناچار از طریق واردات در اقتصاد کشور منعکس می‌شود جبران گردد (احسنت – آفرین).
مقایسه ارقام بودجه:
بودجه‌ای که اینک برای رسیدگی و تصویب تقدیم می‌شود عظیم ترین بودجه تاریخ ایران است (احسنت) که رقم کل آن در سال ۱۳۵۳ با ۳۲ درصد افزایش نسبت بسال ۱۳۵۲ بحدود ۱۰۸۹ میلیارد ریال بالغ می‌شود (احسنت). رقم بودجه عمومی دولت در سال ۱۳۵۳ از حیث درآمد و هزینه معادل – /۷۸۵ میلیارد ریال می‌باشد که تقاضای تصویب آنرا دارد، این رقم نسبت بسال ۱۳۵۲ بمیزان - /۳۵ درصد افزایش یافته است.
عمده ترین سهم مصارف بودجه عمومی در سال ۱۳۵۳ در درجه اول مربوط بتوسعه امور اقتصادی است که در حدود ۳۱ درصد اعتبارات را بخود اختصاص می‌دهد. سهم امور دفاع ملی بالغ بر ۲۸/۸ درصد و از آن امور اجتماعی متجاوز از ۵/۱۸ درصد است و بقیه هزینه‌ها (حدود ۲۲ درصد) بامور عمومی و هزینه‌های مختلف مربوط می‌شود. توزیع اعتبارات بر اساس مذکور مبین اولویتی است که پیشرفت امور کشاورزی - آبیاری – تأمین برق، صنایع - معادن - نفت - حمل و نقل و ارتباطات – پست و مخابرات و سایر رشته‌های اقتصادی ا زنظر دولت حائز است و از طریق توسعه ظرفیت‌های تولیدی است که می‌توان سطح در آمد عمومی را طی یک برنامه ۵ ساله به دو برابر بالا برد (احسنت) چنانکه در سال ۱۳۵۳ تولید ناخالص ملی ایران بحدود ۱۴۰۰ میلیارد ریال که بقیمت ثابت ۱۵ درصد بیش از تولید سال ۱۳۵۲ است بالغ خواهد شد (احسنت) و باین ترتیب تولید سرانه به بیش از ۴۴ هزار ریال یعنی ۶۵۰ هزار دلار خواهد رسید (آفرین).
بدیهی است که اجرای عدالت اجتماعی و گسترش خدمات و رفاه بین عامه مردم بر اساس اصول منشور انقلاب شاه و ملت همواره مورد نظر دولت بوده و خواهد بود و بهمین مناسبت است که در سال ۱۳۵۳ اعتباری معادل ۱۳۷/۷ میلیارد ریال ببرنامه‌های آموزش و پرورش بهداشت و درمان و تغذیه – تأمین و رفاه اجتماعی – تهیه مسکن و سایر برنامه‌های ضروری تخصیص داده شده است و از جمله در مورد آموزش تنها، می‌توان گفت که بطور متوسط برای هر فرد دانش آموز یا دانشجو معادل ۱۰۲۶۰ ریال از خزانه دولت پرداخت می‌شود و حدود ۲۲۵۰ ریال برای ارائه سایر خدمات اجتماعی بهر فرد ایرانی بمصرف می‌رسد (آفرین).
در اینجا لازم است بطبقات زحمتکش و خدمتگزار کارمند دولت که با نهایت صمیمیت وظائف مرجوعه را بانجام میرسانند اشارتی شود. با توجه به افزایش قیمتها که قسمت عمده آن نتیجه تورم بین المللی است و از خارج بما تحمیل می‌شود ضروری بود که بتبعیت از اوامر مبارک ملوکانه جهت تأمین رفاه این طبقات توجه خاصی مبذول گردد بدینجهت علاوه بر تأمین اعتبار برای اجرای مرحله دوم قانون استخدام و نیز اعطای یک پایه ترفیع جدید بعموم کارمندان واجد شرایط، تصمیم بر آن گرفته شد که کمکهای نقدی و غیر نقدی نیز بآنان داده شود و ضمناً با افزایش مبنای حقوق از ۵۰ ریال به ۶۰ ریال، وضع کارمندان با شرائط جدید زندگی بهتر تطبیق داده شود. (آفرین) همچنین حداقل دریافتی کارمندان دولت که ۶۰۰۰ ریال بوده است به ۷۵۰۰ ریال افزایش داده شده است (احسنت) بدیهی است بموازات این تغییر مبنای حقوق، در مورد افزایش دریافتی بازنشستگان و وظیفه – بگیران نیز اعتبار لازم پیش بینی شده است (آفرین).
سیاستهای مورد نظر:
در تنظیم بودجه پیشنهادی مهمترین سیاستهائی را تکه راهنمای تصمیمات دولت بوده است بشرح زیر به استحضار می‌رسد:
- ۱- در قبال مسئله کمبود مواد خام و مواد اولیه د رجهان و از جمله مواد غذائی توجه بیشتری ببخش کشاورزی مبذول گردید خاصه که هنوز بیش از ۳۸ درصد نیروی فعال ایران در بخش مذکور شاغل است در حالی که سهم اینبخش در تولید ناخالص ملی در حدود ۱۶ درصد است و افزایش اعتبارت این بخش بالمآل برای بالا بردن درآمد کشاورزان و روستانشینان و سیر بسوی خود کفائی از جهت تولید کشاورزی، بسیار موثر خواهد بود. هرگاه توسعه منابع آب که خود مکمل برنامه‌های کشاورزی است مورد توجه قرار گیرد، جمعاً نزدیک سی و یک درصد مصارف بودجه عمومی در زمینه امور اقتصادی ببخش کشاورزی اختصاص یافته است (احسنت).
علاوه بر افزایش اعتبارات، موجباتی فراهم آمده که در سیاستهای دولت در زمینه کشاورزی انعطاف بیشتری مرعی گردد و تبصره‌های بودجه حاضر گواه آن است که با اعطای وام‌های کم بهره و کمکهای بلاعوض و تفویض نقش وسیعتری ببخش خصوصی در عرصه کشاورزی تحرک بیشتری در این بخش اساسی اقتصاد ایران حاصل آید (احسنت).
- ۲- سیاست دیگر دولت معطوف به تحکیم زیر بنا شامل توسعه ارتباطات – مخابرات – تأمین برق و گاز و نظائر آن و از میان بردن تنگناهائی بوده که هم اکنون اقتصاد ایران در توسعه و تکامل سریع خود با آن روبرو شده است. نمودار روشن این تنگناها را در زمینه بنادر می‌توان ارائه کرد که بیشتر از افزایش خارق العاده حجم واردات کالاها ناشی شده است بدین معنی که طی سالهای ۱۳۴۷-۱۳۵۱ یعنی در دوران برنامه چهارم واردات کالاهای سرمایه‌ای بطور متوسط در هر سال ۱۴/۲ درصد رشد داشته و رشد متوسط سالانه واردات کالاهای واسطه و مصرفی بترتیب ۱۶/۸ و ۱۷ درصد بوده است و این رشد با سرعت روزافزون ادامه یافته است. بطوریکه فقط در هفت ماه اول سال جاری حجم کالاهائی که به بنادر ایران وارد شده ۹۰ درصد بیش از میزان واردات در زمان مشابه سال گذشته بوده است. خانمها و آقایان مطلع هستید که این کار برای ما در بنادرمان و حتی در سایر مرزهای کشور اشکالاتی ایجاد کرده که با کمک و همکاری تمام دستگاهها راه حل هائی پیدا می‌شود.
با توجه به این تحولات سریع، لازم بوده است که توسعه بببیشتری به برنامه‌های راه سازی – احداث راه آهن ازدیاد ظرفیت بنادر – ساختمان و تجهیز فرودگاهها – ایجاد شبکه مخابراتی کشور، و بالاخره تهیه آب و برق و سوخت داده شود و بموازات آن با توجه به کمبود مواد اولیه در جهان در افزایش تولید سیمان – مصالح ساختمانی – آهن و نظائر آن تسریع بیشتر انجام پذیرد.
کافی است در اینجا گفته شود که از مجموع مصارف بودجه عمومی در امور اقتصادی بیش از سی و یک درصد آن به سه بخش برق – ارتباطات و حمل و نقل و پست و مخابرات اختصاص یافته است.
- ۳- سیاست دیگر که نتیجه اداره و بهره برداری مستقل امور نفت است افزایش قابل ملاحظه سرمایه گذاری ملی در صنایع نفت و مشتقات آن می‌باشد. هرگاه بخواهیم سطح تولیدات نفتی خود را طبق برنامه پنجم عمرانی برای بمصرف رسانیدن درآمد آن در برنامه‌های تولیدی کشور از ۵ به ۸ میلیون بشکه در روز برسانیم ناگزیریم کلیه سرمایه گذاری هائی را که سابقاً توسط کنسرسیوم نفت انجام می‌شد خود برعهده گیریم. البته بهمانگونه که استحضار دارند هزینه این سرمایه گذاری توسط خریداران نفت بایران پرداخت می‌شود (صحیح است). بهمین مناسبت است که اعتبارات مربوط در بودجه عمومی سال ۱۳۵۳ حدود نود درصد نسبت به سال جاری افزایش داده شده و علاوه بر آن شرکت ملی نفت ایران نیز از منابع خود مبالغی صرف سرمایه گذاری در استخراج – پالایش – انتقال و پخش در داخل مملکت و بالاخره مشارکت در امور وابسته به نفت د رخارج کشور خواهد کرد.
- ۴- در زمینه صنعت که توسعه و تکامل آن هدف اصلی برنامه‌های سوم و چهارم عمرانی ایران را تشکیل داده بود ادامه طرحهای سرمایه گزاری در صنایع اساسی و صنایع سنگین چون نفت – پتروشیمی – ذوب آهن و ماشین سازی توسط دولت و تشویق و حمایت از صنایع بخش خصوصی به ویژه در زمینه تولید کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای و نیز کالاهائی که فقدان آنها بعنوان عامل تنگناهائی برای سایر طرحهای سرمایه گذاری بشمار می‌رود (نظیر طرحهای تهیه مصالح ساختمانی) کماکان مورد توجه دولت بوده و هست. کمبود مواد اولیه در جهان که علاوه بر ازدیاد بی تناسب مصرف، از تمایل به انبار کردن و احتکار این مواد که بعلت نگرانی ناشی از بحران پولی جهان سرچشمه می‌گیرد در زمینه هائی چون آهن و فولاد – مصالح ساختمانی – کاغذ و غیر آن ما را بر آن داشت که به صنایع مربوط به تولید این مواد اولویت بیشتر و توسعه فزونتر دهیم و بعنوان مثال در حالی که سابقاً نظر بر افزایش ظرفیت تولید آهن و فولاد در کشور تا میزان ۴ میلیون تن در آخر برنامه پنجم بود هدف را به حداقل ۶ میلیون تن در آخر این برنامه و ۱۵ میلیون تن در آخر برنامه بعد بالابریم و احداث ۳ تا ۴ کارخانه مربوط به احیاء مستقیم آهن توسط گاز را در اهواز – اصفهان – بندر عباس و سرخس مطمح نظر قرار دهیم (آفرین). ایجاد مجتمع‌های صنایع چوب و کاغذ در مازندارن – گیلان، احداث کارخانه‌های تولید مواد اولفین و آروماتیک در بندر شاپور و کارخانه مواد نرم کننده در همان بندر، ادامه عملیات مربوط به بهره برداری از مس سرچشمه و احداث کارخانه تغلیظ مس، ازدیاد سریع و تولیدات سیمان کشور، نمونه هائی از این توجه و اهتمام است (احسنت) علاوه بر این در سایر رشته‌های صنعت از جمله در زمینه صنایع دستی و روستائی و غذائی و بالاخره تکمیل و توسعه کارخانه‌های ماشین سازی تبریز – اراک و توسعه صنایع مربوط بوسائط نقلیه از جمله تراکتور سازی تبریز – تعمیر گاه هواپیما و کشتی هم دولت فعال بوده و خواهد بود و یک برنامه وسیع کمک مالی و فنی بصالحبان صنایع در بخش خصوصی را تعقیب خواهد نمود.
- ۵- قبلا اشاره کردم که سیاستهای اجتماعی و رفاهی تا چه اندازه مورد توجه دولت است. از جمله اقدامات دولت در این زمینه، علاوه بر عرضه خدمات اجتماعی و تعمیم بیمه‌های مختلف، اعمال بعضی تدابیر خاص بوده است از قبیل مبارزه با گرانی و تثبیت قیمت مواد ضروری و مورد مصرف عامه بعنوان مثال در سال گذشته ۱۲ میلیارد ریال برای کمک بنان، گوشت – اتوبوسرانی – جو و ذرت و بعضی اقلام دیگر اختصاص یافت در حالیکه برای سال ۱۳۵۳ کمک دولت برای اقلام فوق به ۱۷ میلیارد ریال افزایش داده شده است. سیاست دیگر مربوط بحقوق و مزایا و دستمزدهاست و اجرای اصل پرداخت حقوق مساوی در برابر کار مساوی و ایجاد تناسب معقول بین حداقل و حداکثر حقوقها و بالابردن حداقل حقوقها و افزایش اقدامات رفاهی خصوصاً برای حقوق و دستمزد بگیران در سطوح پائین که قبلا بآنها اشاره شده نیز نمونه‌ای از این توجه دولت است (احسنت).
یکی دیگر از تدابیر اساسی در راه تعمیم رفاه اجتماعی ایجاد امکانات اشتغال برای همه متقاضیان کار است. با توسعه سرمایه گذاریهای تولیدی در دو سال نخستین برنامه پنجم عمرانی انتظار می‌رود که حدود ۵۴۰ هزار فرصت کار حدید بوجود آید. بمنظور تحقق این هدف، گسترش سریع برنامه‌های تربیت نیروی انسانی از جمله بوسیله دوره‌های کوتاه مدت آموزش یا کارآموزی در دست اقدام دولت قرار گرفته و با اجرای سیاست عدم تمرکز امید است که فرصتهای جدید اشتغال بصورت معقول و موزونی در سراسر کشور فراهم شود.
با توجه بآنکه هنوز حدود ۵۷ درصد جمعیت کشور ساکن روستاها و بیش از ۳۸ درصد شاغل کشاورزی است هر گونه کوششی که در راه اشاعه خدمات اجتماعی و رفاهی در روستا و برای کشاورزان صورت گیرد و هر اقدامیکه برای اعتلاء سطح تولید و درآمد در روستا و بخش کشاورزی معمول شود در تعمیم عدالت اجتماعی نقشی نمایان خواهد داشت (صحیح است). کافی است در اینجا یاد آور شوم که در سال ۱۳۵۳ فقط در مورد اجرای برنامه کمکهای اعتباری بکشاورزان بیش از ۸ میلیارد ریال در بودجه عمومی دولت اختصاص یافته که نسبت برقم مشابه در سال ۱۳۵۲ بیش از صددر صد افزایش نشان می‌دهد (احسنت). علاوه بر این یکرشته اقدامات در مورد حفظ و حمایت صنایع روستائی و هنرهای دستی و تقویت سایر منابع تولید و درآمد در دهات مورد نظر واقع شده است.
- ۶- یکی از اصول مهم دیگر که در تهیه بودجه سالهای ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ مورد توجه بوده بسیاستهای پولی و بانکی و اقدامات ضد تورمی مربوط می‌شود.
در این زمینه بیکرشته اقدامات انجام شده طی ماههای اخیر اشاره می‌کنم:
همکاری اطاقهای بازرگانی و صنایع و اصناف در راه حفظ منافع مصرف کننده و تثبیت و تعدیل قیمتها –کوشش در کاهش اجاره بهای مستغلات که مقررات مربوط بآن بزودی تقدیم مجلس شورای ملی خواهد شد – بالابردن نرخ بهره و تشویق پس انداز – اعطای کمک مالی برای ثابت نگاهداشتن نرخ ارزاق و دیگر مایحتاج عمومی – اجرای سیاست صرفه جوئی بخصوص درسازمانها و موسسات دولتی – حذف حق ثبت سفارش بعضی کالاهای وارداتی مورد مصرف همگان – ازدیاد قدرت تولید داخلی و تقلیل صادرات مواد اولیه و اقداماتی از این قبیل همگی درجهت تأمین رفاه عمومی و حفظ و تضمین رشد مداوم اقتصادی کشور بوده است ذکر این نکته ضروری است که بجای اجرای یک سیاست تضییقی درمورد دستمزدها که خلاف سیاست رفاهی دولت است ترجیح دادیم که در راه افزایش ظرفیت تولیدی و ازدیاد عرضه کالاهای مورد نیاز کشور اقدام کنیم و مانع آن شویم که وضع تورمی بسود جمعی محدود ولی بضرر اکثریت مردم تمام شود در خارج در کشورهای مترقی در موقعی که تورمی باشد بطور قانونی جلوی ازدیاد دستمزدها را می‌گیرند ولی اوامر شاهنشاه و سیاست دولت شاهنشاهی برعکس این است ما دستمزدها را اضافه می‌کنیم و موجبات رفاه طبقه حقوق بگیر را فراهم می‌آوریم و بنوع دیگر با تورم مبارزه میکینم (احسنت).
بدیهی است که تقویت بنیه تولیدی مملکت مستلزم سرمایه گذاری و همکاری همه جانبه مردم است ولی دلوت نیز خود ار متقابلا موظف میداند که از منافع مصرف کنندگانم جانبداری و حمایت کند و در تطبیق درآمد طبقات مزدبگیر با افزایش شاخص هزینه زندگی اهتمام لازم مبذول دارد (احسنت).
کاهش تکیه دولت بر اعتبارات بانکی که ارقام آن در بودجه منعکس می‌باشد خود نمودار دیگری از کوششهای ضد تورمی دولت و بالنتیجه جلوگیری از افزایش بی رویه هزینه زندگی است.
- ۷- از اهم سیاستهای مورد نظر بهنگام تهیه و تنظیم بودجه حاضر اجرای سیاست عدم تمرکز بوده است. توسعه و تقویت دفاتر برنامه ریزی در استانها و تفویض سهم بیشتری از اجرای طرحهای سرمایه گذاری ثابت بمقامات استانی و ایجاد مقدمیات استانی کردن بودجه چند وزارتخانه نشانه هائی از تعقیب همین سیاست می‌باشد و نیز در جهت اجرای همین سیاست بود که از اواخر برنامه چهارم عمرانی دولت اقدام به یک سلسله مطالعات کلی و همه جانبه د رمناطق مختلف کشور نموده تا از این طریق شناسائی بهتری از مناطق مستعد حاصل آید و قطب‌های توسعه و مراکز تراکم سرمایه گذاری در هر منطقه تعیین گردد و با ضمناً مناطقی که از توسعه کمتری بهره برده‌اند و باید مورد کمک و پشتیبانی خاص قرار گیرد معلوم شود. مطالعاتی که در نقاط مختلف کشور انجام گرفته نمونه هائی از این توجه بوده و هستند و نیز بهمین منظور بوده است که بررسیهائی چون مطالعه جامع بنادر، پژوهش مناطق جهانگردی در شمال، مطالعه منابع گاز کشور، بررسی نقاط احداث پالایشگاههای نفت، کارخانه‌های پتروشیمی، صنایع ذوب فلز، و نظائر آن بانجام رسیده یا در دست اقدام قرار گرفته سات و در همین جهت است اقداماتی که در طریق تعیین قطب‌های کشاورزی و نیز حوزه‌های عمرانی در پهنه کشور صورت پذیرفته و می‌پذیرد.
تنها در سال ۱۳۵۳ بیش از ۱۳ میلیارد ریال طرح عمرانی از طریق نظام استانی بموقع اجرا گذاشته می‌شود و مسلماً سهم این طرح‌ها و اعتبارات خاص ناحیه‌ای طی سالهای آینده مرتباً رو به افزایش می‌رود و امید است که بموازات آن مردم نیز با علاقه و کوشش بیشتر دولت را در نیل به اهداف مورد نظر یاری کنند.
سیاست خارجی:
از لحاظ سیاست خارجی دولت شاهنشاهی با پیروی ازسیاست مستقل ملی برهبری شاهنشاه آریامهر به موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای در زمینه‌های مختلف نایل آمده است (صحیح است) روابط ایران با سایر کشورها بر اساس اصول همزیستی مسالمت آمیز و طبق هدفهای منشور سازمان ملل متحد توسعه و تحکیم یافته است. در چند ماه اخیر ایران با شش کشور در افریقا (سومالی – چاد – زئیر – نیجریه – زامبیا – موریتانی) و سه کشور در آمریکای لاتین (ترینیداد و توباگو – اکوادر – پرو) و چهار کشور آسیا (ویتنام شمالی – کره شمالی- سنگاپور – زلاند جدید) روابط سیاسی برقرار کرده و بافتتاح چند سفارتخانه در ین کشورها مبادرت نموده است.
روابط سایسی بین ایران و عراق پس از دو سال قطع رابطه مجدداً برقرار و سفیران دو کشور بزودی مبادله خواهند گردید. با جمهوری عرب سوریه پس از قریب هشت سال توافق شد که سفیر مبادله گردد (احسنت).
دولت شاهنشاهی از یک ربع قرن پیش که مسئله فلسطین بوجود آمد همواره چه در سازمان ملل متحد و چه در محافل دیگر از حقوق حقه مردم فلسطین پشتیبانی نموده است (صحیح است). پس از جنگ ژوئن ۱۹۶۷ اعراب و اسرائیل درهر فرصتی ایران مصراً خواهان تخلیه اراضی اشغالی اعراب و اجرای قطعنامه ۲۴۲ مورخ ۲۲ نوامبر ۱۹۶۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده است (صحیح است). این قطعنامه علاوه بر تخلیه اراضی اشغالی شناسائی موجودیت و تمامیت ارضی کلیه کشورهای منطقه و همچنین لزوم یافتن راه حل عادلانه برای فلسطینی‌ها را پیش بینی می‌کند. پشتیبانی ایران از اعراب هنگام جنگ اخیر مجدداً با صراحت و قاطعیت ابراز گردید و دولت شاهنشاهی ا زهر نوع اقدام و فعالیتی که در جهت استقرار صلح عادلانه و شرافتمندانه بین اعراب و اسرائیل بعمل آید حسن استقبال می‌نماید و سهم خود از هیچ نوع کوششی برای نیل باین هدف فروگذار نخواهد کرد (احسنت). علاوه ئبر این برای تخفیف آلام قربانیان جنگ اخیر عملاً نیز کمکهای لازم نسبت به برادران مسلمان عرب بعمل آمد.
روابط ایران و شوروی طی سال گذشته همچنان بسود طرفین بهبود و توسعه یافت. انعقاد قرارداد همکاریهای اقتصادی پانزده ساله بین دو کشور و همچنین امضاء موافقتنامه فرهنگی که بهنگام دیدار اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر از اتحاد شوروی در اکتبر ۱۹۷۲ صورت گرفت افق تازه و روشن تری بر روی مناسبات دو کشور گشود و زمینه را برای انجام طرحهای عظیم اقتصادی مشترک فراهم ساخت.
بدنبال امضای قراردادهای فوق د رمهرماه سال جاری تبادل نظر وسیعی بین مقامات عالیرتبه دو کشور در زمینه اجرای مفاد توافق‌های حاصله د رتهران صورت گرفت و خطوط اصلی همکاریهای اقتصادی و فنی ایران و شوروی در طول برنامه عمرانی پنجم کشور تعیین گشت.
طبق توافق‌های اخیر دو کشور با معاضدت یکدیگر طرحهای متعدد صنعتی و عمرانی در ایران بمرحله اجرا در خواهند آورد.
توسعه کارخانه ذوب آهن آریامهر، بهره برداری بیشتر از منابع گاز کشور، احداث نیروگاهها و خطوط انتقال نیرو، توسعه کارخانه ماشین سازی اراک، اکتشافات معادن و ذخایر زیر زمینی، تأسیس مراکز آموزش حرفه‌ای و صنعتی در نقاط مختلغ کشور، بهره برداری موثر از رودخانه‌های مرزی و ایجاد تأسیسات آبی لازم و تأسیس کارخانجات سیمان و کارگاههای تکثیر ماهی در ایران از جمله طرح هائی است که طی سالهای آینده کارشناسان و متخصصان دو کشور در سایه روابط دوستانه و تفاهم و اعتماد متقابل خویش باجرای آنها دست خواهند زد.
مناسبات ایران و اتحاد شوروی با الهام از سیاست مستقل ملی ایران و انجام برنامه‌های اقتصادی مشترک که منافع دو کشور را در بردارد نمونه‌ای عالی از روابط دوستانه و همکاریهای ثمر بخش بین کشورهای دارای نظامهای اجتماعی و سیاسی متفاوت بشمار می‌رود (صحیح است) و امید است که ثمرات درخشانتری از همکاری دو کشور به جهانیان ارائه گردد (انشاءالله).
ما با خوشوقتی بسیار ناظر غلبه پاکستان بر مشکلات داخلی و خارجی بودیم و مناسبات با این کشور د رکلیه شئون بقسمی که مظهر مناسبات و علائق خاص دو ملت برادر و همسایه می‌باشد کماکان ادامه یافت وت طی سفر اخیر جناب آقای بوتو به تهران امکانات تازه‌ای جهت تشیید همه جانبه روابط مورد مذاکره قرار گرفت و حاصل مطالعات بعدی بصورت تصمیمات کمییون مشترک اقتصادی دو کشور اعلام گشت و روشن است که اجاری این تصمیمات بموازات تأمین موجبات رفاه بیشتر دو ملت برادر علایق معنوی آنها را نیز استحکام خواهد بخشید.
روابط ایران و ترکیه از یک گرمی خاصی برخوردار است و در چهار چوب سازمان همکاری عمران منطقه‌ای ایران و پاکستان و ترکیه در ایجاد تحرک اقتصادی بیشتر فعالیت می‌کند.
در مورد افغانستان کشور برادر دیگر نیز می‌توان کبا خوشوقتی اعلام کرد که مناسبات بصورتی رضایت بخش ادامه دارد و آماده‌ایم که مانند گذشته د رجمیع امور با برادران افغانی همکاری کنیم و از این طریق بسهم خود مناسبات ناگسستنی دو ملت را توسعه بخشیم.
روابط ایران با کشورهای آن سوی خلیج فارس بر مبنای احترام متقابل استوار است و سیاست مستقل ملی مثبت و متین ما علیرقم مقاصد دشمنان ثبات و آرامش در خلیج فارس کم کم آثار خود را بظهور میرساند و زمینه برای یک همکاری همه جانبه بخاطر تأمین ثبات و صلح د رمنطقه و براساس نفع منقابل فراهم می‌گردد.
روابط ایران با ایالات متحده آمریکا بخصوص پس از مسافرت اخیر شاهنشاه آریامهر و شهبانو تحکیم و تقویت یافته و همکاری نزدیک در زمینه‌های مختلف بین دو کشور برقرار است. این روابط بر اساس احترام و اعتماد متقابل بسطح بسیار عالی و بیسابقه‌ای رسیده است و اکنون در زمینه‌های مختلف اقتصادی – بازرگانی – فنی – علمی و فرهنگی همکاری نزدیکی بین ایران و ایالات متحده آمریکا برقرار است.
در این زمینه بهمکاریهای موسسات مالی امریکا با ایران در اجرای طرحهای مختلف اقتصادی از جمله طرح توسعه خطوط لوله نفت، طرحهای کشاورزی، توسعه بنادر و کشتیرانی، توسعه شبکه‌های برق، توسعه کارخانه کاغذ سازی پارس و امکانات سرمایه گذاری آمریکا در سایر طرحهای عمرانی برنامه پنجم اشاره کرد.
در سال اخیر بین ایران و ایالات متحده آمریکا چندین هیئت اقتصادی و بازرگانی مبادله شده و قرار دادی برای فروش گاز طبیعی مایع ایران به آمریکا بامضاء رسیده است.
شرکت ایران در نمایشگاههای مختلف صنعتی و هنری آمریکا را نیز می‌توان عامل موثری برای شناساندن تحولات ایران به امریکا و افزایش صادرات ما بآن کشور تلقی کرد.
در زمینه روابط فرهنگی نیز بین ایران و آمریکا همکاریهای ثمر بخشی وجود دارد که نمونه آن مبادله دانشجو بین دانشگاه پهلوی شیراز و دانشگاههای مختلف آمریکا است.
روابط ایران با جمهوری خلق چین مرتباً رو بتوسعه است وبازدید شخصیت‌های مختلف دو کشور از یکدیگر و ازدیاد مناسبات فرهنگی و اقتصادی نوید بخش روابط نزدیکتری در آتیه بین دو کشور می‌باشد.
در مورد روابط ایران با اروپای غربی هر چند که مشکلات ما بازار مشترک هنوز برطرف نشده و تماس و مذاکره با مقامات مربوط بازار ادامه دارد ولی بطور دو جانبه با کشورهای اروپائی بتوافقهائی در زمینه سرمایه گذاری و شرکت در طرحهای مشترک در ایران رسیده‌ایم که بطور قطع کمک موثری بپیشرفت برنامه‌های وسیع عمرانی ما خواهد نمود. مسلماً روابط ما با کشورهای اروپای شرقی هم در سال ۵۲ توسعه یافته و در سال ۵۳ از یک توسعه بیشتری برخوردار خواهیم بود (احسنت).
چون یکی از اصول سیاست مستقل ملی ایران ایجاد همکاری با کشورها بر اساس تفاهم و کمک متقابل می‌باشد دولت شاهنشاهی در سالهای اخیر برنامه‌ای برای اعطای کمکهای فنی تنظیم و بمرحله اجراء گذاشت تو خوشوقتم اظهار دارم که در چهار چوب این برنامه توانسته‌ایم در اجرای پاره‌ای از برنامه‌های عمرانی و فرهنگی و اجتماعی تعدادی از کشورهای دوست از جمله اردن – سنگال – تونس- پاکستان و کشورهای جنوبی خلیج فارس بسهم خود همکاری و تشریک مساعی کنیم و امیدواریم بتوانیم این نوع همکاریها را در آینده ادامه و یا کشورهای دیگر نیز توسعه دهیم.
پشتیبانی ایران از سازمان ملل متحد و پیروی از اصول و هدفهای منشور ملل متحد با نقش فعالی که هیئت نمایندگی ایران در این سازمان ایفاء می‌نماید ادامه دارد.
راجع به تحقق خلع سلاح که یکی از فعالیتهای اساسی سازمان ملل بشمار می‌رود نظر دولت شاهنشاهی پشتیبانی از اصل خلع سلاح عمومی و کامل تحت نظارت موثر بین المللی می‌باشد ولی ایران عقیده دارد مادام که این امر تحقق نیافته دولتها ناگزیرند بمنظور دفاع و حفظ تمامیت ارضی و استقلال ملی تدابیر لازم اتخاذ و خود را ا زهر حیث آماده جلوگیری از پیروی این نظر و بمنظور دفاع از منافع حیاتی کشور دولت شاهنشاهی درصدد تقویت نیروهای مسلح خود برآمده است (آفرین – احسنت).
امضای موافقتنامه‌های ژانویه ۱۹۷۳ د رپاریس که منجر به ترک مخاصمه و خروج نیروهای آمریکا از ویتنام گردید یکی از تحولات رضایت بخش روابط بین المللی می‌باشد که از ابتدای جنگ ویتنام ایران خواهان آن بوده است. بطوریکه استتحضار دارند طبق موافقتنامه‌های پاریس کمیسیون بین المللی کنترل و نظارت بر آتش بس در ویتنام مرکب از نمایندگان چهار دولت بوجود آمد.
امضاء کنندگان موافقتنامه‌های پاریس (آمریکا – ویتنام شمالی – ویتنام جنوبی و حکومت انقلابی موقت) متفقاً از ایران تقاضا کردند عضویت کمیسیون بین المللی کنترل و نظارت را قبول کند و این دلیل بارزی از توجه و احترام کشورهای مختلف جهان با نظامهای مختلف سیاسی و اجتماعی بسیاست وزین و معقول ایران در صحنه روابط بین المللی می‌باشد (صحیح است). دولت شاهنشاهی که ازهیچ اقدامی برای کمک بتقویت مبانی صلح و امنیت بین المللی دریغ نکرده این دعوت را قبول کرد و هیئتی مرکب از افراد نظامی و غیر نظامی بویتنام گسیل داشت.
با الهام از سیاست مستقل ملی خود که مورد احترام و تائید جهانیان است ما بگسترش روابط و مناسبات حسنه خود با اقوام و ملل مختلف براساس آرمانهای انسانی و منشور ملل متحد همچنان ادامه می‌دهیم (احسنت – آفرین).
در حالیکه برای حفظ تمامیت خود آنی از تقویت قوای دفاعی مملکت غافل نمی‌باشیم آرزو داریم که جهان ما فارغ ا زمخاصمات و ناشکیبائی کنونی از صلح و آرامش و برادری برخوردار باشد (انشاء الله).
لزوم تجدید نظر در برنامه پنجم
خانمها و آقایان بودجه سالهای ۱۳۵۲و ۱۳۵۳ ضمن تبعیت از سیاستهائی که از آنها اجمالا یاد شد و بازگو کننده این حقیقت است که تحولات و تغییرات مهم و سریعی چه در سطح جهانی و چه در اقتصاد کشور ما روی داده و می‌دهد که از تطبیق مستمر برنامه‌ها و سیاستها با این دگرگونیها چاره‌ای نیست. مبالغه نیست اگر بگوئیم آهنگ این دگرگونیها چنان است که دیگر نه فقط در ایران بلکه در هر کشور پیشرفته دنیا بزحمت می‌توان برنامه‌ای را نتظیم و ارائه نمود که همه خطوط و مشخصات آن طی یک دوره پنجساله ثابت و پایدار بماند (صحیح است – آفرین).
عصر ما عصری است بارور از تغییرات عظیم عیر منتظره که سیاستمدار و برنامه ریز باید پیوسته خود را با مقتضیات نوین آن سازگار کنند. بهمین مناسبت است که فقط ۹ ماه پس از اعلام و اجرای برنامه پنجم عمرانی ناگزیر هستیم که ضمن حفظ اصول اساسی آن که مستقیماً از تعلمیات منشور انقلاب شاه و ملت مقتبس است تغییرات قابل ملاحظه‌ای را در هدفهای کلی و جزئی و برنامه‌ها و سیاستهای اجرائی آن بپذیریم. این تغییرات تنها بعلت افزایش چشمگیر درآمد نفت ضرورت پیدا نمی‌کند بلکه تجربه دو سه ساله اخیر در مورد بحران پولی بین المللی – کاهش مواد اولیه در دسترس در بازارهای جهان – تورم و ترقی شدید قیمتها، بحران انرژی آلودگی محیط زیست – نقصان منابع طبیعی – کمبود نسبی مواد غذائی و لزوم تقویت سریع بنیه دفاعی بخصوص در این منطقه حساس و بحرانهای دیگریکه همه شاهد آن هستیم، پذیرش و اتخاذ آنها را ایجاب می‌کند (صحیح است).
پیش بینی ما در آغاز این بود که بیش از هشت هزار میلیون دلار وام و اعتبار و سرمایه ا زخارج کشور تحصیل شود. در آن زمان گمان می‌رفت که واردات هر نوع ماده اولیه و کالاها از جمله فرآوردهای کشاورزی از بازارهای بین المللی بسهولت و بقیمت معقول آسان و امکان پذیر است. هدفهای دهه دوم توسعه سازمان ملل متحد این امید را در ممالک در حال رشد پدید آورده بود که میزان کمک بتوسعه اقتصادی این کشورها از حدود ۶% بحداقل یک درصد تولید ناخالص مل یکشورهای پیشرفته وغنی افزایش پیدا کند. هنگامیکه برنامه پنجم عمرانی تنظیم می‌شد انتظار آن می‌رفت که مسائل حاد بین المللی تخفیف و تقلیل یابد و احیاناً چاره جوئی شود.
با توجه بمراتب فوق مصمم شدیم با اتخاذ تدابیر لازم اقتصاد کشور خود را بیشتر در جهت اتکا ء بخویش و خودکفائی خوصصاً در زمینه کشاورزی و تولید کالاهای صنعتی مورد مصرف عمومی و تقویت و توسعه بخشیم. البته لزوم اصلاحات مستمر در برنامه‌های میان مدت که خطوط اصلی آن ضمن ارائه سیاستهای دولت تلویحاً بیان شد و قریباً منجر بارائه گزارش تجدید نظر شده برنامه پنجم عمرانی کشور خواهد گردید مانع از آن نخواهد بود که دولت هدفها و سیاستهای بلند مدت کشور را برای ۱۰ تا ۲۰ سال آینده پیش بینی کند زیرا با آگاهی باین هدفها و سیاستهاست که امکان جهت دادن صحیح به کوششهای سالانه و ۵ ساله بدست می‌آید و با داشتن دید کافی در مود نتائج و عواقب تصمیماتی که امروز اتخاذ می‌شود و اقداماتی که در زمان حاضر بانجام می‌رسد قدمهای استواری به پیش برداشته می‌شود.
مهمترین نکته در این برنامه ریزی دازمدت اینست که ما کور کورانه راهی را که دیگران رفته و احیاناً در پایان آن به بن بست رسیده‌اند پیروی نمی‌کنیم (احسنت) و برهبری شاهنشاه خود و باتکای سیاست مستقل ملی خویش، راهی موفق گذشته‌ها و سنن تاریخی و قومی خود و مناسب با آرزوها و آرمانهای انسانی خویش برگزیده‌ایم. (احسنت).
در باره برنامه پنجم عمرانی، بعضی ازموارد تجدید نظر بطور خلاصه بدین قرار است:
افزودن اعتبارات کشاروزی و ایجاد انعطاف بیشتر در سیاستهای آن در جهت حمایت کاملتر از سرمایه گذاریهای خصوصی – توسعه سریعتر صنایع اساسی بخصوص نفت و پتروشیمی و گاز و فولاد و سیمان و دیگر رشته‌های مربوط به تهیه مواد اولیه مورد نیاز سایر صنایع ورود در برخی رشته‌های نوین و پیشرو صنعتی چون صنایع الکترونیکی و الکتریکی و رادار و پاره‌ای کارخانه‌های نوین ماشین سازی، ساخت وسائط ارتباطی و نقلیه و نظائر آن – رفع کلیه تنگناهای زیر بنائی با توسعه سریعتر برنامه‌های ارتباطات – مخابرات و دیگر برنامه‌های مربوط بشرحی که قبلا اشارت رفت. با توجه بوضع خاصی که مواد نفتی در جهان امروز پیدا کرده کشور ما که صاحب یکی از بزرگترین منابع نفتی عالم می‌باشد از دهسال آینده به بعد که وضع انرژی جهان بحرانی تر خواهد شد این ماده حیاتی را دیگر صرف سوخت در نیروگاههای برق نخواهد کرد و از آن استفاده‌های شایسته تری بعمل خواهد آورد از هم اکنون مقدمات تأمین نیروگاههای برق اتمی فراهم گردیده است و با توجه به طول زمان مورد نیاز برای نصب نیروگاههای بزرگ اتمی از اواخر برنامه ششم سهم قابل توجهی ازتأمین نیروی برق بعهده نیروهای اتمی خواهد بود (احسنت).
در اینجا نکته‌ای را باید بیاد بیاورید چون راجع بنفت صحبت شد دیروز در موقع افتتاح کنفرانس سرمایه گذاری با انگلیسها این مسأله پیش آمد که یادآور شدیم ایران در مسأله نفت یک سیاست مستقل دارد و ما نفت را برای عرضه در بازارهای بین المللی بفروش میرسانیم تا با درآمدهای این نفت بتوانیم کشورمان را با سرعت بیشتری با چنین برنامه هائی که بعرضتان رسید و ملاحظه خواهید فرمود بسازیم ولی راجع بقیمت نفت تذکر دادم که ما فکرمیکنیم قیمت نفت بالا خواهد رفت وباید بالا برود چون با این تورمی که بما تحمیل می‌شود در برابرش ما باید درآمدمان بالا برود و اگر همینطوریکه در بعضی از مجلات و روزنامه‌های خارجی ملاحظه می‌کنیم اگر بعضی از مردم کشورهای مصرف کننده با مردمیکه مصرف کننده هستند د رآن کشورهائیکه نفت ما را می‌خرند برای آنها گفتم که در یک روزنامه فرانسوی خواندم حساب کرده بود یک لیتر بنزین که یک صاحب اتومبیل خریداری می‌کند قیمت آن ۱/۳۰ بود که از آن ۱% بکشور صاحب نفت می‌رسید ۹% مالیات می‌دهد بآن کشور یعنی یک به ده و گفتم اگر از قیمت نفت شکایت دارید وارد است ولی باید با دولت خودتان صحبت کنید نه با ما (صحیح است).
بموازات کوشش مزبور توسعه بیشتر برنامه هائی مورد نظر است که به اهم آن در زیر اشاره می‌شود:
آموزش و تربیت نیروی انسانی در کلیه سطوح از مدیریت تا مهارتهای ساده از جمله در رشته ساختمان، گسترش فزونتر بعضی خدمات اجتماعی چون بهداشت و درمان و بهبود تغذیه و تأمین مسکن ارزان قیمت و تعمیم ورزش و تربیت بدنی بین کلیه طبقات – اجرای سریع تر برنامه‌های عمران منطقه‌ای بخصوص د رمناطق جنوبی کشور از سواحل غربی خلیج فارس تا کناره‌های شرقی بحر عمان و دگرگون ساختن سریع چهره جنوب از طریق توسعه بنادر، احداث پالایشگاهها، ایجاد نیروگاههای برق اتمی، شیرین کردن آب دریا و گسترش شیلات، استقرار صنایع احیاء مستقیم آهن _ بهره برداری از معادن جدید آهن و بثمر رساندن بهره برداری ا زمس سرچشمه، ایجاد راههای آهن جدید چون راه آهن کرمان بندرعباس و زاهدان، کرمان و احیاناً یکرشته راه آهن موازی سواحل جنوب و برنامه‌های عدیده دیگر از اینگونه و بالاخره تجدید نظر در سیاستهای مختلف مربوط بصادرات و واردات سیاست بازرگانی کشور بطور کلی، سیاست وام گیری و استفاده از سرمایه گذاری خارج – توسعه سرمایه گذاری ایرانی در خارج مرزها بخصوص در رشته‌های مربوط بنفت و گاز، توسعه صادرات کالاهای تمام ساخته صنعتی بجای صدور مواد اولیه.
ناگفته نماند که متوسط صدور کالاهای جدید صنعتی د رسالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ سالانه ۴۲/۵ درصد بوده و مسلماً رشد باز هم بیشتری را با دست یابی ببازارهای جدید پدید می‌آورد تجدید نظر در سیاستهای مالی، مالیاتی، پولی، بانکی و دیگر سیاستهای اقتصادی برای مبارزه با تورم مداومی که از خارج بکشور ما تحمیل می‌شود در عین حفظ منافع عامه مصرف کنندگان و تعدیل و تطبیق سطح معیشت طبقت مزد و حقوق بگیر و ایجاد موجبات رفاه عمومی و تجدید نظرهای دیگری که اوضاع متحول اقتصاد بین المللی و اقتصاد داخلی ضرورت آن را برای ما اثبات کرده باشد خود گواه دیگری بر آن است که ما بدون پیروی از یک مکتب محدود فکری، هر آن آمادگی داریم که خویش را با تحولات مداوم جهان انطباق دهیم و باین ترتیب خطر آن که بقو ل یک جامغه شناس غربی گرفتار ضربه روحی ناشی از دنیا ی آینده شویم برای جامعه ما وجود نخواهد داشت (آفرین).
خلاصه آنکه هدفهای برنامه پنجم عمرانی در جهت اعتلاء سطح زندگی و افزایش پیشرفت اقتصادی و تسریع توسعه اجتماعی و فرهنگی کشور قریباً تجدید نظر خواهد شد و مسلماً د راین طریق از راهنمائیهای صاحبنظران و خصوصاً نمایندگان مجلسین برخوردار خواهیم بود و نظراتی را که از طریق انجمنهای استان و شهرستان و اطاقهای مختلف صنایع و بازرگانی و اصناف و سندیکاها و نظایر آن مرتباً بما می‌رسد مورد توجه مخصوص قرار خواهیم داد (احسنت).
البته میل بتحقق هدفهای بالاتر و ازدیاد سریع سرمایه گذاریها و پرداختهای دیگر وقتی بنتیجه مطلوب می‌رسد که همراه با تقویت نظام برنامه ریزی و اجرای آن، نظارت و ارزرش یابی در سازمانهای دولتی بصورت کاملتر، دقیقتر و مداومتری صورت پذیرد.
هدف نظام وسیع نظارت و ارزش یابی، افزایش قدرت کارآئی و ازدیاد بهره وری دستگاههای اجرائی است بنحوی که طرحهای مملکتی را بتوان سریعتر، ارزانتر و با مشخصات بهرت بموقع اجرا نهاد و مشکلات کار را با سرعت تشخیص داده و چاره جوئی و گره گشائی نمود.
این نکته مورد توجه هر فردی است که پیشرفتهای عظیم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران در ده سال اخیر در درجه اول مرهون انقلاب خردمندانه و نظارت مداوم شاهنشاه آریامهر (صحیح است) و ثبات سیاسی مملکت و اجرای سیاست مستقل ملی و برقراری روابط حسنه دوستی و همکاری با کلیه ملل جهان و نیز نتیجه توقیت قدرت نظامی و بنیه دفاعی مملکت می‌باشد (صحیح است) و حفظ همین آرامش سیاسی و اجتماعی است که اجازه می‌دهد در میان طوفانها و بحرانهای جهان آشفته و متلاطم کنونی کشور ما بسوی افق‌های روشن سرونوشت پیروز خویش به پیش رود. طی راه دشواری که ما را از خلال تلاطمات دینای امروز بسرمنزل مقصود هدایت می‌کند علاوه بر وحدئت نظر و عمل کلیه افراد ملت ایران و پشتیبانی بیدیغ آنها از برنامه‌های کشور و مشارکت موثر و صمیمی آنها د ربرنامه‌های آبادانی و توسعه مستلزم آن است که برای هم آهنگ ساختن خود با تغییرات و تحولات بیرون از انتظار هر لحظه بیدرا و هشیار باشیم و هر گروه در حد خود با قبول از خود گذشتگی و پرداختن بمصلحت عمومی در پیشرفت سریع مملکت بسهم خویش یاری کند و آن دهقان که با علاقه و جدیت سوادمیآموزد و روشهای نوین کشت و زرع را یاد میکگیرد و یکار می‌بندد در یان فداکاری ملی شرکت کرده است (صحیح است). آن کارگر که با ازدیاد دانش و کارآئی خود بارتقاء سطح تولید خویش بنفع دیگران و خود اهتمام می‌ورزد، آن کاسب و فروشنده که بنفع مشروع و منطقی خرسند می‌شود و ازاجحاف و تعدی بمردم پرهیز می‌کند، آن معلم که تربیت و تعلیم نسل جدید را رسالت زندگی خود میداند و برای ایفای کاملتر این نقش تلاش مستمر می‌کند، آن سرباز که برای حفظ ثغور و حدود مملکت بیدار و هشیار است، آن کارمند اداری که حل مسائل مردم را به نهایت امانت و دلسوزی وجهه همت خود قرار می‌دهد، آن فرد ایرانی که بجای مصرف غیر منطقی درآمد خود در امور غیر تولیدی به اندوختن آن برا ی گردش بهتر چرخهای تولیدی مملکت روی آور می‌شود، هر یک بنوبت خود در این مجاهدت ملی سهمی والا و شایسته دارند (صحیح است) و با تجمع همه این نیروها در مسیر و برای هدف واحدی است که ما را هر چه زودتر بمرزهای تمدن بزرگ سوق می‌دهد و ایرانی آبادتر _ شادتر، شکفته تر و سرافراز تر به آیندگان می سپارد (احسنت – احسنت).
بودجه‌ای که تقدیم می‌شود مثل هر سال، خانمها و آقایان، چه آنهایی که در حزب اکثریت هستند و چه آنهائی که در حزب اقلیت هستند، دولت علاقه دارد با موشکافی و با رسیدگی به قسمت‌های مختلفش ما را یاری کنید، روشن کنید و اطمینان داشته باشید مثل همیشه دولت آماده است بهر مسئله‌ای که شما مطلع هستید چون با بخش‌های مختلف مملکت آشنائید و بیشتر ا زمتخصصین ما، حتی آشنائی دارید ما را روشن کنید. ما هیچ تعصبی نداریم (احسنت) فقط یک تعصب داریم یک ایران آبادتر می‌خواهیم (آفرین) لذا در این تعصب ما دولت و مجلسین همه با ما همگامند (صحیح است) روی این اصل است که استدعا مس کنم وقت زیاد است وقت کافی دارید امسال در آذر ماه بودجه را تقدیم داشتیم سال آینده ما سعی می‌کنیم بودجه را در آبان ماه تقدیم کنیم برای اینکه وقت بیشتری داشته باشیم با رسیدگی و موشکافی کنید. من باید امسال از همه دستگاههای دولتی که در تنظیم این بودجه واقعاً زحمت کشیدند تشکر کنم. هماهنگی بسیار صمیمی، از یکطرف بین سازمان برنامه و بودجه و وزارت دارائی و سایر وازرتخانه‌ها و موسسات دیگر بوجود آمده بود با صبر و حوصله زیاد تمام کارها را انجام دادند برای اولین بار اشکال زیادی از لحاظ مالی نداشتیم دیگر من صحبت از یک بودجه متعادل یا غیر متعادل نمی‌کنم که بگویم اینقدر صرفه جویی می‌کنیم، بلکه این بودجه ایست عادی امیدوارم پس از اینکه با تغییراتی که می‌دهید و تصویب می فرمائید، ما بتوانیم این قسمت‌ها را پیاده کنیم (انشاءالله) چون پیاده کردن قسمت‌های مختلف آن مسلماً ایران آبادتری را به مرزهای تمدن بزرگ می رساند (انشاء الله) بدیهی است همکاران من که باری تهیه این کتابچه‌ها که باز هم تعداد صفحاتش بیشتر از قبل است زحمت کشیده‌اند شما وقت کافی دارید که هر صفحه را بخوانید و مطالعه کنید و این ایراد را به دولت نگیرید که چند روز قبل از تعطیلات عید چهار پنج هزار صفحه بودجه تقدیم می‌کند وقت دارید، حوصله دارید و علاقه هم دارید (احسنت) این زحمات همکاران من است که واقعاً عده‌ای از آنها شب و روز از ماشین نویس تا وزیر چه در سازمان برنامه و چه در وزارت دارایی و چه در وزارتخانه‌ها ی دیگر زحمت کشیدند و اگر جای ایرادی در آن نیاشد و خیال می‌کنم ایراد کم خواهد بود اقلا تمامش ار قرائت کنید تا ما بدانیم که شما با قرائت کردن آن متوجه زحمات این دستگاهها شده‌اید (کاظم مسعودی – مدیریت شما ارزنده است) استدعا مس کنم در کمیسیونها، که من و همکارانم حضور خواهیم داشت درباره هر کلمه‌ای که در اینجا نوشته شده که مقصود و منظوری داشته‌ایم، با موشکافی مطالعه فرمائید ولی باز هم عرض می‌کنم که ما عاشق افکار خودمان نیستیم کلمات نماینده افکار است کلمات برای اقدام است کلمات بهتری داشته باشید برای اقدام بهتر می‌پذیریم و دست بدست هم می‌دهیم که طوری وظایف خود را انجام بدهیم که اکثریت و اقلیت در مقابل شاهنشاه رو سفید باشیم و رضایت ملت ایران را بدست آوریم (آفرین – احسنت).
رئیس- لایحه به کمیسیون بودجه و سایر کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به اصلاح ماده ۳۷ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ارسال بمجلس سنا
۱۰- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به اصلاح ماده ۳۷ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ارسال بمجلس سنا
رئیس- گزارش شور دوم اصلاح ماده ۳۷ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم ا زکمیسیون امور استخدام و سازمانهای ادرای بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای ادرای در جلسه ۲۶ آبان ماه ۱۳۵۲ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۱۰۶۸۸ مورخ ۱۳۵۲/۵/۸ دولت مربوط باصلاح ماده ۳۷ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که گزارش شور اول آن بشماره ۸۸۹ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – ماده ۳۷ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بشرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۳۷- نیل بدرجه سرتیپی علاوه بر حائز بودن شرایط مقرر در این قانون موکول است بطی دوره دانشکده فرماندهی و ستاد ایران یا دانشکده‌ها ینظامی خارجی که از لحاظ مدت و برنامه تحصیلی مشابه دوره دانشکده فرماندهی و ستاد ایران باشد.
- تبصره – دانشنامه دکترا در رشته‌های تخصصی مورد نیاز نیروهای مسلح شاهنشاهی برای افسرانی که از دانشگاههای ایران یا کشورهای خارج فارغ التحصیل شده‌اند در ردیف گواهینامه دوره فرماندهی و ستاد خواهد بود مشروط بر اینکه عملا در رشته‌های مزبور خدمت نمایند رشته‌های مورد نیاز با توجه به نیازمندیهای سازمانی نیروهای مسلح شاهنشاهی با پیشنهاد نیروها و سازمانهای ذیربط وسیله ستاد بزرگ ارتشتاران تعیین و پس از تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه در فرمان همگانی درج خواهد شد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری – رضا پیرزاده.
گزارش شور دوم از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۲۹ آبان ماه۱۳۵۲ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط باصلاح ماده ۳۷ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را در اینمورد تأییدو تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام – روح الله جعفری.
رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه باری تصویب به مجلس سنا ارسال می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به الحاق یک تبصره بماده ۳ قانون شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بافسران و درجه داران و افراد شهربانی کشور و ارسال به مجلس سنا
۱۱- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به الحاق یک تبصره بماده ۳ قانون شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بافسران و درجه داران و افراد شهربانی کشور و ارسال به مجلس سنا
رئیس- گزارش شور دوم الحاق یک تبصره بماده ۳ قانون شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بافسران و درجه داران و افراد شهربانی کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۲۶ آبانماه ۱۳۵۲ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۱۰۶۸۶ مورخ ۱۳۵۲/۵/۸ دولت مربوط بالحاق یک تبصره بماده ۳ قانون شمول استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بافسران و درجه داران و افراد شهربانی کشور را که گزارش شور اول آن بشماره ۸۸۸ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد ومصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – تبصره زیر بعنوان تبصره ۱ بماده ۳ قانون شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بافسران و درجه داران و افراد شهربانی کشور الحاق می‌گردد و تبصره موجود بعنوان تبصره ۲ محسوب می‌شود.
- تبصره ۱- حداقل مدت توقیف در هر یک از درجات پاسبان یکمی تا سر پاسبان دومی (داخل) برای ترفیع کسانیکه طبق مقررات سابق استخدام شده و دوره آموزشگاه سرپاسبانی را طی نکرده‌اند و دارای گواهینامه پایان دوره ابتدائی و یا بالاتر می‌باشند همان مدتهای مقرر در این ماده می‌باشد و در مورد کسانیکه فاقد گواهینامه مزبور هستند حداقل مدت توقف در هر یک از درجات یاد شده چهار سال خواهد بود.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری رضا پیر زاده.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۲۸ آبانماه ۱۳۵۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بالحاق یک تبصره بماده ۳ قانون شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بافسران و درجه داران و افراد شهربانی کشور را برای شوردوم مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا در تأیید گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور _ سیدرضاسجادی.
گزارش شور دوم از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۲۹ آبان ماه ۱۳۵۲ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط بالحاق یک تبصره بماده ۳ قانون شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بافسران و درجه داران و افراد شهربانی کشور را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا در تأیید گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام – روح الله جعفری.
رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا ارسال می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای ملل متحد
۱۲- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای ملل متحد
رئیس- گزارش شور اول کنوانسیون مزایا و مصونیتهای ملل متحد مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز یکشنبه ۱۳۵۲/۸/۲۷ با حضور آقایان دکتر غلامرضا تاجبخش معاون وزارت امور خارجه و اسمعیل هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۱۸۲۵۲ مورخ ۱۳۵۲/۸/۷ دولت راجع بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای ملل متحد را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۸/۸ تقدیم و بشماره ۸۸۵ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.
ماده واحده – الحاق دولت شاهنشاهی ایران بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای ملل متحد مورخ ۱۳ فوریه ۱۹۴۶ تصویب و اجازه تسلیم اسناد مربوط داده می‌شود.
مخبر کمیسیون امور خارجه – دکتر یحیی شمس.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه روز دوشنبه ۱۳۵۲/۸/۲۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای ملل متحد را مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر سید محمد رضا تنکابنی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمانها تخصصی ملل متحد
۱۳- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمانها تخصصی ملل متحد
رئیس- گزارش شور اول کنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمانهای تخصصی ملل متحد مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز یکشنبه ۱۳۵۲/۸/۲۷ با حضور آقایان دکتر غلامرضا تاجبخش معاون وزارت امور خارجه و اسمعیل هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۱۸۲۵۲ مورخ ۱۳۵۲/۸/۷ دولت راجع بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمانهای تخصصی ملل متحد را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۸/۸ تقدیم و بشماره ۸۸۶ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.
ماده واحده – الحاق دولت شاهنشاهی ایران بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمانهای تخصصی ملل متحد ۲۱ نوامبر ۱۹۴۷ و ضمائم چهارده گانه آن تصویب و اجازه تسلیم اسناد مربوط داده می‌شود.
مخبر کمیسیون امور خارجه – دکتر یحیی شمس.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه روز دوشنبه ۱۳۵۲/۸/۲۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بکنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمانهای تخصصی ملل متحد را مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر سید محمد رضا تنکابنی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه مزایا و مصونیتهای آژانس بین المللی انرژی اتمی
۱۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه مزایا و مصونیتهای آژانس بین المللی انرژی اتمی
رئیس- گزارش شور اول موافقتنامه مزایا و مصونیتهای آژانس بین المللی انرژی اتمی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز یکشنبه ۱۳۵۲/۸/۲۷ با حضور آقایان دکتر غلامرضا تاجبخش معاون وزارت امور خارجه و اسمعیل هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۱۸۲۵۲ مورخ ۱۳۵۲/۸/۷ دولت راجع بموافقتنامه مزایا و مصونیتهای آژانس بین المللی انرژی اتمی را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۸/۸ تقدیم و بشماره ۸۸۷ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – الحاق دولت شاهنشاهی ایران بموافقتنامه مزایا و مصونیتهای آژانس بین المللی انرژی اتمی مورخ اول ژوئیه ۱۹۵۹ تصویب و اجازه تسلیم اسناد مربوط داده می‌شود.
مخبر کمیسیون امور خارجه – دکتر یحیی شمس.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه روز دوشنبه ۱۳۵۲/۸/۲۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بموافقتنامه مزایا و مصونیتهای آژانس بین المللی بین المللی انرژی اتمی را مورد رسیدگی قرارداد و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر سید محمد رضا تنکابنی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع باصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبوردهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز
۱۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع باصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبوردهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز
رئیس- گزارش شور اول اصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبوردهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۲۶ آبان ماه ۱۳۵۲ با حضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری و خانم صوفی معاون وزارت کشور لایحه شماره ۱۸۲۵۰ مورخ ۱۳۵۲/۸/۷ دولت راجع باصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۸/۸ بمجلس شورای ملی تقدیم و بشماره ۸۸۰ چاپ شده است مطرح کرد و با اصلاحاتی بشرح زیر بتصویب رسانید.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز ا زمرز مصوب ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۴۶ بشرح زیراصلاح می‌شود:
- ۱- بند الف – هر کس دیگری را بطور غیر مجاز از مرز عبور دهد یا بنحوی از انحاء موجبات عبور غیر مجاز دیگری را فراهم نماید بدستور کمیسیون امنیت اجتماعی مذکور در ماده یک قانون حفظ امنیت اجتماعی از دو ماه تا سه سال بازداشت می‌شود.
دستور کمیسیون امنیت اجتماعی ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ در دادگاه استان مربوط فقط قابل درخواست تجدید نظر است.
کمیسیون امنیت اجتماعی می‌تواند نظر باهمیت عمل ارتکابی و تأثیر آن در اختلال نظم عمومی قرار اجرای موقت دستور بازداشت را تا صدور حکم نهائی صادر نماید.
- ۲- بند ب – وسیله نقلیه‌ای که برای این عمل مورد استفاده قرار گرفته بدستور کمیسیون مزبور توقیف می‌شود. دادگاه استان در صورتی که وسیله نقلیه متعلق بمرتکب باشد حکم بضبط آن بنفع دولت خواهد داد.
هر گاه وسیله نقلیه متعلق بمرتکب نباشد مالک می‌تواند ظرف ده روز پس از ابلاغ دستور کمیسیون در مورد توقیف وسیله نقلیه بدادگاه استان اعتراض نماید و در صورتیکه ثابت کند که بدون علم و اطلاع او وسیله نقلیه توقیف شده برای حمل مسافر غیر مجاز مورد استفاده قرار گرفته دادگاه استان دستور توقیف را لغو والا حکم بضبط آن بنفع دولت می‌دهد. حکم دادگاه استان در موارد فوق قطعی است.
اگر ابلاغ دستور کمیسیون امنیت اجتماعی بعلت مشخص نبودن مالک ممکن نباشد مهلت اعتراض ده روز از تاریخ اطلاع اوازدستور مزبور خواهد بود و بهرحال در صورتی که ظرف یکسال از تاریخ صدور دستور نیاید وسیله مزبور بملکیت قطعی دولت درخواهد آمد.
مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر سید محمد رضا تنکابنی.
گزارش شور اول از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۲۸ آبان ماه ۱۳۵۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه اصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبوردهندگان اشخاص غیر مجاز ا زمرز را مطرح و مصوبه کمیسیون دادگستری را عیناً تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور – سید رضا سجادی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای حکمت یزدی بفرمائید.
حکمت یزدی – بنده معذرت می‌خواهم در موقعی این لایحه مطرح می‌شود که آقایان خسته هستند و بعد از گزارش مفصل بودجه صحبت می‌کنم (دکتر الموتی – صحبت بفرمائید خسته نیستیم) بهر حال این لایحه تشدید مجازات عبوردهندگان اشخاص غیرمجاز از مرز از لوایح بسیار مهم و بسیار مفید برای نظام اجتماع است باین دلیل که یک اجتماع بایستی ا زهمه جهت صیانت و حفاظت بشود و هر کس که ممکن است کوچکترین خدشه‌ای در سلامت آن اجتماع وارد بیاورد باید باشدیدترین وجه جلوگیری بشود اا این قانون نه در سال ۱۳۴۴ و نه در سال ۱۳۴۶ و نه امروز که ۱۳۵۲ است هیچکدامش وافی بمقصود نیست نه وقت تنظیم قانون در سال ۱۳۴۴ دقت کافی شد و نه در سال ۱۳۴۶ که اصلاح شد دقت شد ونه امروز دقت کافی شده شما در عنوان لایحه نوشته‌اید لایحه تشدید مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز غیر مجاز را صفت برای اشخاص آورده‌اید در متن ماده غیر مجاز را صفت برای عبور آورده‌اید اگر مجاز را صفت برای عبور بیاورید هزاران تالی فاسد دارد آنچه را که منظور نظر شما است منظور نشده (دکتر الموتی – پیشنهاد بفرمائید) پیشنهاد بین الشورین مفصل خواهم داد ولی لوایحی هست که با تقدیس فکر در یک چهارچوب صحیح ضروری است برای این مملکت باید دقت زیاد در تمام وجوه بشود اگر شما عبور غیر مجاز بنویسید لازمه اش این است که الگر راننده اتوبوس یک مسافری که تدکره هم دارد ولی تذکره مجعول است سوار کرد و از مرز عبور کرد در حالیکه راننده اتوبوس از کجا میداند گذرنامه مجعول است یا نیست نمی‌فهمد فکر می‌کند شخص مجاز است سوار می‌کند و می‌رود شما می‌گیرید او را بعنوان اینکه شخص غیر مجاز را عبور دادهای و مجازاتش می‌کنید باید مرز قانون را روشن کنید ما منظورمان آن کسانی است که در این مملکت اخلال می‌کنند این است منظور نظر ما. اشخاصی که غیر مجازند اما کلمه عبور را اعم گرفته‌اید بند ج شما قرینه صارفه می‌گوید اشخاصی که غیر مجازند از لحاظ خروج است بیائید لایحه را اصلاح کنیم. ما با ورودش هم کار داریم هم از لحاظ ورود و هم از لحاظ خروج نه تنها خروج بند ج قرینه صارفه واقعاً مساله این مالکی که وسیله نقلیه خود را در اختیار عبور افراد غیر مجاز قرار می‌دهد اگر در اینجا با اطلاع و علم باشد وسیله نقلیه ضبط می‌شود ولی همچو مالک خیانتکار مجاراتش چیست؟ این روشن نیست، مالکی که ماشینش را در اختیار تبهکاری می‌گذارد برای فرار از مملکت آیا این مجازات ندارد؟ فقط ضبط وسیله؟ مالک عامل و همه کاره است اما در اصلاحی سال ۴۶ گفته قابل تجدید نظر در دادگاه استان است. دادگاه استان با حضور متهم رسیدگی می‌کند طبق مقررات عمومی آمدید در اینجا این بند را لغوش کردید ناچار می‌روید روی عموماتی که در کمیسیون امنیت اجتماعی دارید که می‌گوید حضور متهم لازم است بمرگش بشود وسیله نقلیه طبق مقررات بند ب بدستور بازپرس یا دادستان بازداشت می‌شود اصلا مقررات بند ب ارتباطی باین مسأله ندارد بازپرس یا دادستان توقیف کرد چه می‌کند؟ بر اثر اعتراض متهم می‌فرستند بدادگاه استان پس مقررات بند ب اینجا جاری نیست مال توقیف شده بدون تعیین تکلیف قطعی باید در دادگاه جنائی تعیین تکلیف قطعی بشود در مدت آن یک سالی که می‌گوید اگر اعتراضی نشد ضبط می‌شود بنفع دولت د راینجا هم ساری باشد بهر حال بنده صحبت را کوتاه خمی کنم استدعا می‌کنم آنچه را که نظر شماست در قانون آورده شود بطریکه بی گناهی گرفتار نشود و آنکسی که گنهکار است به اشد مجازات برسد مسأله جالب در اینجاست که در کمیسیون امنیت اجتماعی تکرار هیچوقت ملحوظ نمی‌شود شخصی که مرتباً دارد اینکار را می‌کند یکسال و دوسال است که این کار را می‌کند مسأله تکرار برای جرم مهم باید تشدید بکند و ضمناً مساله سوء پیشینه باید در نظر گرفته شود آیا کسی که چنین عمل خیانت آمیزی می‌کند نباید برای او پیشینه بشود شما می گوئید ایراد ضرب موجب پیشینه می‌شود ولی خیانت موجب پیشینه نمی‌شود بهر حال عرایض بنده این بود خواستم توجه بیشتری بشود (احسنت).
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی – بنده می‌خواهم از جناب حکمت یزدی تشکر کنم که وقتی شور اول این لایحه مطرح است با چنین دقت تذکرات و مسائل بسیار اصولی را مطرح کردند من ا زایشان خواهش می‌کنم پیشنهادشان را تهیه کنند و خودشان هم در کمیسیون دادگستری تشریف دارند البته مسائل فنی را آقای هنرمندی از لحاظ حقوقی و فنی جواب خواهد داد د رکمیسیون هم کاملا باین مسائل رسیدگی می‌شود جداً همانطوریکه عرض کردم همه علاقه مند هستیم که وقتی لایحه‌ای در شور اول اینجا مطرتح است هر گونه ایرادی در لایحه است بفرمایند پیشنهاد بدهند ما هم کمک می‌کنیم تا آن پیشنهادی که قابل اجراست قبول بشود ایرادی که بنده خدمتتان داشتم و دوشت عزیز بنده ناراحت شدند این است که در کلیات آخر لایحه آن لحظه‌ای که لایحه از اینجا بمجلس سنا می‌رود نیائیم بگوئیم این نظرات را داشتیم. لایحه‌ای اینجا سه ماه، چهار ماه مطرح است و در تمام این مدت می‌توان مطالعه کرد پیشنهاد تهیه کرد و بکمیسیون رفت و من تصور نمی‌کنم هیچ رئیس کمیسیون و اعضاء کمیسیون تعصب داشته باشند که هر چه دولت آورد تصویب بکند چنین بحثی مطرح نیست در کمیسیون دادگستری دوستان خودتان هستند مسائلی که اینجا مطرح فرمودید و بنظر بنده خیلی اساسی بود در کمیسیون مطرح بفرمائید رسیدگی می‌شود آنچه صلاح است با تصویب و تأیید اعضاء کمیسیون تصویب خواهد شد از دوستان اقلیت هم همین تقاضا را دارم وقتی لایحه‌ای مطرح می‌شود همانطوریکه از دوستان خودمان هم خواهش کردیم در شور اول هر چه امکان دارد مطالعه بفرمایند و پیشنهاد بدهند آرزوی همه ما این است که لایحه‌ای که از مجلس بیرون می‌رود همه آنرا مطالعه کرده باشیم پیشنهاد داده باشیم که لایحه خوبی از مجلس بیرون برود تا وقتی من و جناب رامبد در خارج با افرادی بحث می‌کنیم بدانند که ما زحمت کشیده‌ایم و لایحه خوبی را تصویب کرده‌ایم. باز هم از جنابعالی متشکر هستم (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) بورود بشور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است آقای آموزگار بفرمائید.
محمد علی آموزگار – این لایحه، لایحه جدیدی نیست سابقاً هم قانونی برای این کار داشته‌ایم و یکی دو دفعه تشدید شد الان هم برای تشدید آورده‌اند چند سال قبل موقعی که لایحه اولی مطرح بود بنده عرایضی کردم و همانوقت هم گفتم که با سخت گیری زیاد مشکل حل نمی‌شود همه موافقیم کسانیکه در این مملکت عمل خلاف قانون می‌کنند شدیداً مجازات بشوند مخصوصاً آنهائی که کارشان بردن مسافرین بخارج از مرز است بدون جواز قاونی و یا آوردن چنین اشخاصی بداخل مرز، این مراقبتها باید بشود و هر چه شدیدتر افراد حرفه‌ای که مرتکب این کارها می‌شوند باید مجازات شود قانوناً مرتکبین این اعمال معاون مقصر و خرابکار هستند که کیفر شدید دارند بحث بر سر مردم عادی است وقتی قانون گذشت شامل همه می‌شود درکمیسیون هم عرض کردم سابقاً قانونی داشتیم که اجرا می‌شد بنام قانون گذرنامه مرزی برای مردم مرزنشین مردمی که از اینطرف خلیج فارس بآن طرف خلیج فارس می‌روند مردمی که از اینطرف مرز بآن طرف می‌خواستند بروند برای کارهای عادی و دیدرا کسان خود گذرنامه هائی شهربانی و ژاندارمری صادر می‌کرد برایمردم مرزنشین و هیچ قید و شرطی نداشت همینقدرکه می‌دانستند مرزنشین است و صالح است ورقه‌ای بهش می‌دادند برای یکسال می‌رفت و برمیگشت و این کار متداول بود آن قانون و آن مقررات در عمل مسخ شد و در اجراء بصورت عجیبی در آمد، الان دو سه سال است در بندر لنگه که مردمش به شیخ نشین دوبی می‌روند و می‌آیند شهربانی بآنها گذرنامه نمی‌دهد در قانون جدید گذرنامه که تصویب گردیده از این جهت پیش بینی هائی شده و منتظریم آئین نامه اش تدوین و تصویب شود می‌خواستم خواهش کنم که در عوض این لوایح که مجازاتها را تشدید می‌کند و مشکلاتی بوجود می‌آورد علت را از بین ببرید و کاری کنید که تسهیلات آمد و رفت برای مردم فراهم گردد برای یک کارگر که می‌خواهد برود به کویت و بکارش برسد هیچ ضرورت ندارد که از او هزار تومان باسم جواز گذر در هر سفر از او بگیریم لازم نیست که اینقدر باو سخت بگیریم ولی اگر یک تاجر یا ثروتمند می‌خواهد برود اروپا گردش کند بجای هزار توامان پنج هزار تومان از او بگیرید ایرانیانی که در کشورهای همسایه و شیخ نشین‌ها و در خارج زندگی می‌کنند و کار می‌کنند وقتی بر می‌گردند بمناسبت اینکه در خارج مقیم هستند و گذرنامه دولت شاهنشاهی ایران دارند درموقع برگشتن آنها از پرداخت هزار تومان معاف هستند ولی اینها اگر از سه ماه بیشتر ماندند بایستی بدهند آن ایرانی که باری دیدن زن و بچه اش می‌خواهد بیاید به مملکت خودش چرا مقیدش کنیم که سه ماه برگردد چرا نتواند ششماه یا یکسال یا بیشتر در وطن خودش بماند هر چه تسهیلات بیشتر فراهم کنیم مشکلات کمتر می‌شود گفته شده مثلا شهربانی بندر عباس برای مردم بندرعباس گذرنامه صادر کند درحالیکه بنده معتقدم گذرنامه را دولت ایران برای ملت ایران و برای افراد ایرانی در هر یک ا زشهرها می‌تواند صادر کند اگر یک شیرازی آمد بتهران و رفت اداره گذرنامه و صلاحیت او محرز بود باید باو گذرنامه بدهند ویا اگر یک تهرانی رفت بندر عباس و یا تبریز و خواست گذرنامه بگیرد باو هم باید از آنجا گذرنامه بدهند یا چه مانعی هست که در فصل حج از صدور گذرنامه برای مردمی که می‌خواهند به امارات متحده بروند خودداری نمایند می‌توان با اخذ تعهد و تضمین که برای زیارت حج نروند گذرنامه بآنها داد این تسهیلاتی است که دولت می‌تواند اجرا و عمل کند تا احتیاج باین مجازات‌های سنگین و بعد هم این تشدیدها نباشد و گاهی هم خلاف معومل بوسیله کمیسیون امنیت اجتماعی نه دادگاه و دادگستری عمل نمائیم مثلا یک کشتی توقیف و ضبط می‌شود اگر مسافر غیر مجاز سوار کرده و بموجب این لایحه و قانون باید توقیف و ضبط کنید و بفروشید و مال دولت بشود این چیزهائی است که عملا مشکلاتی بوجود می‌آورد وبنده خواهش می‌کنم در آئینامه ایکه برای قانون گذرنامه دارید تنظیم می‌کنید و این لایحه در نظر بگیرید و این مشکلات و تناقضات که همه دستگاهها مخصوصاً وزارت امور خارجه و وزارت کشور و شهربانی با آن روبرو هستند مرتفع فرمائید بهرحال امیدوارم تسهیلاتی برای عبور و مرور مردم خصوصاً به امیرنشینهای جنوب خلیج فارس فراهم شود تا مشکلات مردم حل شود، و عرایض و پیشنهاد بنده در این زمینه مورد توجه قرار بگیرد (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
در لایحه اصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبوردهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز تعیین تکلیف وسیله زمینی یا آبی پس از یکسال موکول نموده و چون وسیله نقلیه زمینی یا آبی ک در توقیف باشد پس از یکسال از حیز انتفاع خارج می‌شود پیشنهاد می‌شود جمله (ظرف یکسال) بمدت سه ماه تقلیل پیدا نماید.
با تقدیم احترامات فائقه - مهندس محمد حسین بدیعی.
در لایحه اصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجاز ا زمرز و الحاق یک تبصره بقانون مذکور پیشنهاد می‌شود تبصره ذیل بلایحه مزبور اضافه شود.
- تبصره – رانندگان وسیله نقلیه زمینی و ناخدایان کشتی و لنجها که مسافر غیر مجاز از مرز عبور دهند اجازه رانندگی و یا کارت ناخدائی یا ملوانی آنها از طرف کمیسیون مربوط ضبط و اجازه اشتغال بشغل قبل را نخواهند داشت.
با تقدیم احترامات قائقه - مهندس محمد حسین بدیعی.
پیشنهاد می‌نماید در سطر بند دوم لایحه:
بعد از جمله ((متعلق بمرتکب باشد)) جمله ((در صورت تائید دستور بازداشت))اضافه شود.
اکبر مسعودی.
پیشنهاد می‌نماید که سطر پنجم و ششم بند الف لایحه قانون اصلاح بندهای الف و ب قانون تشدید مجازات عبور دهندگان اشهاص غیر مچاز از مرز)) بشرح ذیل اصلاح شود:
«دستور کمیسیون امنیت اجتماعی ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ فقط قابل تجدید نظر است و در خواست تجدید نظر در دادگاه استان مربوطه رسیدگی می‌شود»
و جمله ((تا صدور حکم نهائی)) به « تا قطعیت دستور » تبدیل شود.
اکبر مسعودی.
رئیس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- ختم جلسه
۱۶- ختم جلسه
رئیس- با اجازه خانمها و آقایان این جلسه را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً باطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی.