مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ اسفند ۱۳۵۱ نشست ۱۰۰

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و سوم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ اسفند ۱۳۵۱ نشست ۱۰۰

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۰ اسفند ۱۳۵۱ نشست ۱۰۰

فهرست مطالب:

مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان دکتر ابوالهدی، احمدی، دکتر امین، دکتر بازرگانی، بختیاری پور، بختیاریها، غلامرضا بهادری، بهنیا، پزشکی، دکتر رشتی، زرین پور، ساگینیان، دکتر سعید، سمیعی، شیخ بهائی، دکتر فضل الله صدر، عبدالحسین طباطبائی، عزیز مرادی، مهندس عطائی، دکتر غنی، خانلر قراچورلو، مافی، مهندس عبدالحمید معینی، ملک افضلی، مهاجرانی، نجد شیبانی، خانم اسدی، خانم اقبال.

غائبین مریض

آقایان دکتر بیگلری، مهندس عنایت بهبهانی، پروین، دکتر حاتم، ضیاء رضوی، دکتر شکرائی، دکتر صالحی، دکتر ضیائی، فروتن، مهرزاد.

- ادامه مذاکره گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه بودجه سال ۱۳۵۲ کل کشور

۲- ادامه مذاکره گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه بودجه سال ۱۳۵۲ کل کشور.

رئیس- وارد دستور می‌شویم کلیات لایحه بودجه سال ۱۳۵۲ کل کشور مطرح است آقای مظهری تشریف بیاورید.

مظهری- بنام خداوند جان و خرد کز او برتر اندیشه برنگذرد.

آقای رئیس، نمایندگان محترم:

چند روز است که برای صحبت در کلیات بودجه سال ۱۳۵۲ مطالعات متنوع و پراکنده‌ای دارم و کوشش کردم تا آنجا که میسر است اطلاعات لازم را تهیه کنم تا بتوانم پیرامون این بودجه درخشان که برای اولین بار در تاریخ ایران با رقم ۶۹۳ میلیارد ریال و بصورت تلفیق بودجه و برنامه که از مختصات آن است صحبت کنم و کوشش خواهم کرد خیلی فشرده و کوتاه سخن بگویم که انشاءالله از حوصله همکاران عزیز خارج نباشد (احسنت).

بخصوص که همکاران محترم عضو اقلیت هم اگر چه بعنوان مخالف نام نوشته و صحبت کردند خوشبختانه بودجه سال آینده بقدری جامع و کامل است که بنده مطلبی از دوستان اقلیت در مورد بودجه جز تأیید نشنیدم، و تنها یک مورد جناب احتشامی عنوان کردند که مربوط به عمران دهات بود که شاید همکار محترم به اعتبارات سازمانهای عمرانی جیرفت، کهکیلویه و بویز احمد، قزوین، پل ذهاب سیستان و بلوچستان و اعتبارات استانی و همچنین اعتباراتی که برای عمران روستاها در بودجه و در فصول مختلف پیش بینی شده و یکی از ارکان مهم بودجه را تشکیل می‌دهد توجه نفرموده‌اند.

قبل از بیان هر مطلبی اجازه می‌خواهم به این مطلب اشاره کنم که با توجه به گزارش مستدل و منطقی و مشروح جناب آقای نخست وزیر که بهنگام تقدیم بودجه عنوان شد و اطلاعات وسیع و گسترده‌ای که در چند مجلد فراهم شده و در اختیار همه همکاران محترم قرار گرفته مطلبی ناگفته نمانده است بخصوص که مطبوعات نیز با دقت و موشکافی نکات مهم بودجه را مورد بررسی قرار دادند و نظریات مختلف صاحب نظران و مردم را منتشر کردند که این توجه ارزشمند است و نشان دهنده این واقعیت اسن که مردم ما به اهمیت کار بودجه نویسی که خوشبختانه در سالهای اخیر و به همت دولت خدمتگزار حزبی هویدا سیر تکاملی را پیموده است پی برده‌اند ولی باید به نسل جوان یادآور شد که اگر دولت امروز چنین بودجه‌ای به مجلس می‌آورد که آئینه تمام نمای برنامه جامعه، ملت و مملکت در سال آینده است حدود بیست سال پیش بودجه ۱/۱۲ وسیله کشمکش و داد و ستد متولیان مجلس بود و تازه تصویب آن فقط مجوزی بود تا دولت بتواند حقوق ناچیز کارکنانش را بپردازد و هزینه‌های مختصر اداری را تأمین کند.

و اما بودجه سال آینده که از هر حیث شایان توجه است نشان دهنده این واقعیت می‌باشد که مملکت ما ا ز یک رهبری قوی و سالم برخوردار است و در پناه امنیت و آرامشی که به یمن وجود شاهنشاه آریامهر داریم دولتی خدمتگزار کمر همت بسته است تا منویات طراح انقلاب ایران را در طریق پیشبرد هدفهای اصیل انقلاب ایران عملی سازد و روی همین اصل توزیع عادلانه تر درآمد و بهره مند ساختن بیشتر مردم از نتایج رشد و توسعه مورد توجه قرار گرفته و این مطلبی است که با روح و فلسفه انقلاب شاه و ملت منطبق است و خوشبختانه مهمترین و اساسی ترین هدف بودجه سال آینده است که امیدواریم با اجرای آن دولت حزبی ما توفیق کسب افتخاری درخشان بدست آورد و این کاری است که مسلماً خواهد شد و چرا که نشود؟ کدام طرح و برنامه‌ای در این چند سال دولت آورده و عملی نکرده است؟ بله جناب آقای شیخ رضائی باید بگویم که خوشبختانه دولت هویدا اهل وعده و وعید و عوام فریبی نیست (صحیح است) و برنامه‌ها را با بررسی و مطالعه عنوان می‌کند وعملی می‌سازد و خوشبختانه این شهامت را هم دارد که مشکلات را هم که خواه و ناخواه در هر جامعه‌ای بخصوصی که در حال پیشرفت هم باشد پیش می‌آید با شجاعت عنوان کند. کاری که در مورد قیمتها همین چند روز پیش کرد و از مردم و کسبه و اصناف استمداد جست در همین حال اخطار هم کرد که اگر اصناف وظیفة خودشان را انجام ندهند ناگزری دولت وارد عمل خواهد شد و در عین حال هم با صراحت و واقع بینی و خیلی صمیمانه علل گرانی نسبی و قابل توجیه را تشریح کرد و مبارزه جدی دولت را هم با گرانفروشی اعلام داشت.

سخن از توزیع عادلانه تر درآمد بود که سرفصل اصلی بودجه دولت است و یک بررسی اجمالی در این بودجه نشانگر این واقعیت است که ما در طول برنامه پنجم در این طریق پیشرفت اساسی خواهیم داشت و مردم ما از نتایج رشد و توسعه بیش از پیش بهره مند خواهند شد و این کار با توسعه بهداشت و آموزش و بیمه و تأمین بیشتر امکانات رفاه عمومی انشاءالله عملی خواهد شد (انشاءالله)، این خواست انقلاب ایران است و دولت انقلابی هم مراقبیت دارد و تلاشی که در این طریق می‌کند در خور ستایش و سپاسگزاری است و خوشبختانه امکانات و مواهب ملی ما هم کافی است و با رهبری شجاعانه شاهنشاه اندیشمند و بزرگوارمان هر روز منابع بیشتری تأمین می‌شود و توفیقی که در کار نفت بدست آمده و ناشی از درایت و جهان بینی رهبر انقلاب ایران است انشاءالله ما را در این صنعت بزرگ به عصر تازه‌ای رهنمون خواهد شد و مسلماً بر درآمد ملی ما بیش از پیش خواهد افزود.

سخن از توزیع عادلانه تر درآمد است که سرفصل بودجه سال آینده می‌باشد، مطلبی که سال گذشته وقتی که در متمم بودجه از توسعه و رشد اقتصادی سخن گفتم از بنده سؤال فرمودید و شاید از عنوان کردن آن هم خودشان امتناع داشتند ولی دولت انقلابی هویدا با استفاده از تعالیم طراح انقلاب این مطلب را هدف اساسی بودجه قرار داده است و انشاءالله با اجرای برنامه-‌های پنجم و ششم ملت ما بطور کلی از یک رفاه نسبی برخوردار خواهد شد تا با غرور و افتخار و رفاه و آسایش همگانی به دروازه‌های تمدن بزرگ قدم بگذاریم و انشاءالله خواهیم گذاشت چون افق روشن آن روبروی ماست و خوشبختانه دوست و دشمن هم نمی‌توانند منکر انوار آن باشند منتها دوستان انوارش را چراغی فرا راه خود میدانند و نابخردان و دشمنان ناتوان از نورافشانیش عصبانی می‌شوند و فریاد برمیدارند که چرا ایران اسلحه می‌خرد؟ چرا ایران می‌خواهد قویتر و نیرومندتر شود؟ چرا سلاحهای جدید تهیه می‌کند در حالیکه خودشان به دریوزگی می‌نشینند (صحیح است) و با به گروه سپردن ملتی که در چنگال خون آشام آنها اسیر است سلاح تهیه می‌کنند و ناجوانمردانه از پشت به برادران مسلمان ما به خیال خود خنجر می‌زنند (صحیح است). چه میشودکرد مأمورند و معذور و اربابان را باید راضی نگهدارند همان اربابانی که برای ما هم دایه مهربانتر از مادر شده‌اند و با آنکه میدانند ملت ما به خوبی به سیاست و شیوه استعمارگری و مطامع آنها آشناست از اینکه ما اسلحه می‌خریم ناراحتند و مفسرین رادیوهایشان چه آنها که رسماً فرستنده و سخنگوی دولت آنهاست و چه اینها که بلندگوی و تقویت کننده صدای آنها در خاور میانه هستند برای ما اشک تمساح می‌ریزند.

من از پشت این تریبون و در ساحت مقدس مجلس شورای ملی به دولت خدمتگزار هویدا که برای تقویت نیروهای دفاعی توجه خاصی کرده درود می‌فرستم (احسنت) و اطمینان دارم همه مردم ایران در این مطلب با من همصدا هستند و بقول همکار محترم جناب فرهادپور این یکی از نقطه نظرهای مشترک همه ملت ایران است و این مطلبی است که همین چند ماه پیش خود من به چشم دیدم و احساس غرور کردم، هنگامی که هم مسلک محترم جناب آقای نخست وزیر برای مردم نقاط مختلف در بوشهر و زاهدان و همدان و کرج و خوزستان سخن می‌گفت هر وقت صحبت از قدرت نیروهای دفاعی ایران در هوا و زمین و دریا می‌کرد همه مردم با غرور فریاد می‌زدند و غریوی که از دل می‌کشیدند افتخار آفرین بود (صحیح است).

به این روحیه ملی باید افتخار کنیم و می‌کنیم (احسنت) و به همه دایه‌های مهربانتر از مادر چه اربابان بعثی‌های دیوانه و چه این سفله گان با مردم عراق بیگانه اخطار می‌کنیم بیهوده رنج خود نبرید و زحمت ما ندارید ایران باید قوی باشد و نیرومند، قویتر و نیرومندتر هم خواهد شد تا بتواند از استقلال و ملیت و مواهبی را که در پرتو انقلاب اصیل شاه و ملت بدست آورده نگاهبانی کند و به سازندگی و اعتلای ایران و تأمین رفاه مردم بپردازد و حتی در تأمین امنیت منطقه نیز نقش اساسی بعهده بگیرد تا کور شود هر آنکه نتواند دید.

سخن از بودجه سال آینده بود و قدمهائی که با اجرای آن در طریق پیشرفت و تعالی ایران و رفاه و بهزیستی مردم برداشته خواهد شد که خوشبختانه همکاران محترم سرکار خانم دولتشاهی و جناب دکتر زهرائی به تفصیل به آمار و ارقام و سرفصلهای آن اشاره کردند.

بودجه‌ای که تولید ناخالص ملی سرانه ما که این روزها از مرز ۵۶۸ دلار گذشته به ۶۴۲ دلار خواهد رساند و با اجرای آن در سال آینده سرمایه- گذاری ۱۶ % افزایش می‌یابد و هزینه‌های مصرف رشدی معادل ۱۴/۵ درصد دارند.

یکی از وجوه دیگر این بودجه موضوع استانی کردن آن و توجهی است که به عمران شهرها و روستاها شده است و خوشبختانه هم آهنگ است با اختیارات بیشتری که به انجمنهای استان و شهرستان داده می‌شود و جا دارد بگویم اینهم یکی از کارهای بزرگ است که شهامت آنرا دولت خدمتگزار هویدا داشت و دیدیم در آزمایشی هم که کرد موفق بوده و این برنامه قدم بزرگی است در راه سپردن بیشتر کار مردم بخود مردم که مورد توجه رهبر انقلاب ایران است و امیدواریم در سال آینده بودجه در مسیر منطقه‌ای و استانی شدن سیر تکاملی داشته باشد و نمایندگان برگزیده مردم در پارلمانهای شهری هم بتوانند با توجه و وظیفه‌ای که بعهده دارند نقش مؤثری ایفا کنند.

البته اگر همکار محترم جناب احتشامی ایراد نگیرند که چرا اکثر این انجمنها در اختیار حزب ایران نوین است همانطور که دیشب در مورد اطاق اصناف گفتند و متأسفانه باید بگویم که در نقل این مطلب که فرمودند اطاق اصناف مستقل نیست اشتباه کردند چون اطاق اصناف بر اساس قانون نظام صنفی که به تأیید قوه مقننه رسیده و به توشیح شاهنشاه آریامهر رسیده تشکیل شده است حالا اگر دوستان اقلیتی در میان اصناف روشن و واقع بین مملکت پایگاهی ندارند و نتوانستند موفقیتی بدست آورند نه دلیل عدم استقلال اطاق اصناف است و نه به زعم ایشان امیدی برای عدم توفیق آن.

البته، اطاق اصناف در عین حال که مستقل است و بر اساس قانون بوجود آمده چون اکثریت اعضای آن و اتحادیه‌های وابسته به آن از اعضاء وفادار حزب ایران نوین هستند اطاق اصناف هم وابسته به حزب ما خواهد بود، این از خواص سیستم حزبی است و باید چنین باشد و قبول بفرمائید همکاران محترم که این موفقیت استثنائی را حزب ایران نوین ارزان بدست نیاورده و تنها در مورد همین اطاق اصناف سالها تلاش و کوشش جمعی و گروهی اعضاء و کادر رهبری حزب بود که توانست این قانون مترقی را تهیه و پیاده کند واصناف شریف ایران را که خوشبختانه از روشن ترین طبقات مملکت هستند اینطور جلب و جذب کند و به قول جناب دکتر الموتی چه می‌شود کرد حکومت عدد است.

بد نیست در اینجا اشاره‌ای هم به مطلب جناب صمد نامور بکنم که دیروز گله داشتند که چرا در مجلس و کمیسیونها صحبت از حزب می‌شود و تصمیمات حزبی و مذاکرات حزبی مطرح است؟ چه می‌شود کرد جناب نامور وقتی که سیستم حزبی باشد خواه نا خواه این مسائل هست و مسلماً نمایندگانی که لوایح دولت را قبل از طرح در مجلس در کمیسیونهای تخصصی، حوزه‌های حزبی کمیته مرکزی فراکسیون، جلسات علنی فراکسیون ساعتها بررسی کرده و پیرامون آن بحث و گفتگو کرده‌اند، و بالاخره آن را تأیید نموده‌اند در مجلس و کمیسیونها یک پارچه همعقیده هستند و در عین حال که پیشنهاد تازه‌ای هم اگر دارند می‌دهند و پیرامون آن ساعتها بحث و گفتگو می‌کنند وقتی که پای تصمیم و رأی است مسلماً رأیشان موافق و در جهت تأیید لایحه است. مگر نشنیدید که همین چند روز قبل جناب آقای نخست وزیر در کمیسیون بودجه گفتند که گذراندن یک لایحه از فراکسیون به مراتب سخت تر از مجلس است، این واقعیت دارد جناب نامور اصلاً اگر شما راه حل دیگری بنظرتان می‌رسد بفرمائید تا استفاده کنیم.

در مورد کاری اساسی که در بودجه سال آینده برای شهرداریها شد مگر شما دوستان اقلیت جناب فخر طباطبائی و جناب فرهادپور شاهد نبودید که رئیس کمیسیون بودجه ه م مسلک ما آقای دکتر دادفر چه تلاشی کرد و ما و شما همصدا بودیم و خوشبختانه دولت با واقع بینی و صمیمیت پیشنهاد کمیسیون را که شاید از جهت تأمین اعتبار برای پرداخت و تأمین سهمیه بهداری آموزش و پرورش و تربیت بدنی و پیش آهنگی و غیره که قریب ۲۳ % از بودجه شهرداریهای کشور است مشکلاتی هم داشت قبول کرد.

امیدوارم شما هم واقع بینی بیشتری داشته باشید و بار دیگر جناب فرهادپور تشریف نیاورند پشت این تریبون و بگویند که حکومت عدد چنین و چنان است و جناب نامور هم نگران نباشند که چرا در کمیسیونها صحبت از تصمیمات حزبی است. چون این تصمیم هم در دفتر سیاسی حزب اتخاذ شد و جا دارد در این جا از جناب هویدا رئیس دفتر سیاسی و هیئت اجرائی حزب که با شهامت و واقع بینی این پیشنهاد کمیسیون را پذیرفتند و همینطور از هم مسلک دکتر کلالی دبیر کل اندیشمند و سایر اعضاء دفتر سیاسی حزب تشکر و سپاسگزاری کنیم و همینطور از رئیس فراکسیون پارلمانی آقای دکتر الموتی و رئیس کمیسیون بودجه که به بهترین وجهی کمیسیون را اداره کرد و بودجه را با دقت بررسی نمود و امیدوارم کمیسیون بودجه با نظارت خاصی که از این پس در بودجه دارد و می‌توان گفت که اختیارات هیأت عالی سازمان برنامه به آن واگذار شده بتواند در انجام این وظیفه مهم ملی و مملکتی توفیق خدمت بیشتری بدست آورد.

باز می‌گردیم به بحث اصلی پیرامون بودجه سال ۱۳۵۲ و برای آن کاری که انتظار داشتیم دوستان اقلیت بیش از ما به آن توجه کنند و توصیه جناب آقای نخست وزیر را که فرمودند در کمیسیونهای تخصصی حزبتان بودجه را بررسی کنید و نظریاتتان را بگوئید بکار ببندند ولی صحبت از مسائلی بود که خوشبختانه دولت خدمتگزار هویدا با واقع بینی منکر آنها نیست و بارها از پشت همین تریبون مسئولان امر هم خودشان متذکر شده‌اند و بطور کلی بسیاری از مسائل اجتناب ناپذیر است که مثلاً در مورد آن هم با مشکلاتی روبرو شود یا از میان قریب۷۰ هزار نفر داوطلب زیارت خانه خدا که حدود ۴۶۰۰۰ نفر آنها برگ صحت مزاج گرفته‌اند در کار چند نفر هم اشتباه شده باشد اصولاً چه کسی می‌تواند ادعا کند که از ۷۰ هزار مورد، چند مورد اشتباه پیش نمی‌آید، گمان کنم ماشینهای کمپیوتر هم تا این حد و صددرصد نتوانند خالی از اشتباه باشد ولی جناب شیخ رضائی با انگشت گذاشتن روی همین چند مورد استثنائی می‌توان و صحیح است که منکر تلاش ارزشمند پزشکان خدمتگزار و براستی فداکار بود؟ و خدمات سازمانهای بهداشتی مملکت را که قریب ۵۰ هزار نفر را با یک برنامه صحیح معاینه و واکسینه کردند و به سلامت فرستادند و بازگرداندند بخاطر آنکه مثلاً یک نفر مبتلا به مرض قند بوده و یا دیوانه شده و یا سکته کرده تخطئه نمود؟ بنده که پزشک نیستم ولی از دوستان طبیب که سئوال کردم اینها مواردی نیست که بتوان پیش بینی کرد یا به صرف داشتن مرض قند و یا بالا بودن سن از رفتن عاشقان زیارت خانه خدا جلوگیری نمود متأسفم که باید بگویم عنوان این قبیل حرفها موجب دلسردی خدمتگزاران می‌شود همانطور که من با عنوان کردن این مطالب اگر از همه کسانی که در کار حج تلاش کردند چه سازمان اوقاف، چه وزارت بهداری، چه جمعیت شیر و خورشید سرخ که خدماتش غرورآمیز بود، چه شهربانی کل کشور و اداره گذرنامه که امسال تسهیلات بسیاری فراهم کردند تشکر نکنم صحیح نیست وامیدوارم با همکاری این سازمانها سال آینده برنامـه‌ای جامع تر و آبرومندتر عملی گردد و اطمینان دارم که با پشتکار سرپرست جوان و فعال اوقاف اینکار هم خواهد شد.

حالا شما جناب احتشامی می‌خواهید با عنوان کردن یک اتصالی تلفنی و سرگرمی چند دقیقه‌ای که داشته‌اید منکر تحولات امر ارتباطات باشید، ما که حرفی نداریم ولی قبول بفرمائید که اینگونه انتقاد نه سازنده است و نه نتیجه بخش، چون جامعه ما صحیح قضاوت می‌کند و بصرف نقل این مطالب نمی‌شود شبکه‌های پر حجم رادیوئی موج کوتاه و یا باصطلاح مایکروویو را که کانالهای مخابراتی سالهای آینده را هم تأمین کرده ندیده گرفت چون هم اکنون ۸۰۰۰ کیلومتر از این شبکه پر حجم ۹۶۰ و ۱۲۰۰ کانالی مورد بهره برداری برای تأمین تلفن خودکار میان شهرها، تلگراف و پخش برنامه‌های رادیوئی و تلویزیونی است و ده هزار کیلومتر دیگر یعنی ۱۲۵ % وضع موجود هم در دست تأسیس است در حالیکه ده سال پیش شبکه مخابرات کشور منحصر به سیمهای هوائی و چند دستگاه کاریر بود آنهم برای ارتباط چند نقطه کشور ولی امروز هموطن تبریزی ما از منزل خودش مستقیماً با آبادان و کرمان و تهران صحبت می‌کند و با دورترین نقطه دنیا تماس می‌گیرد و این ارتباط مستقیم تا پایان سال ۱۳۵۲ حدود ۵۰ شهر کشور را در بر خواهد گرفت و حتی در روزنامه کیهان خواندم که هزار شماره تلفن داخل اتومبیل هم سال آینده به متقاضیان می‌دهند، حالا صنایع مخابراتی که ایجاد شده، کارخانه تلفن- سازی شیراز که ظرفیت آن در حال حاضر ۶۰ هزار دستگاه تلفن در سال است هیچ و از کارخانه تولید وسایل الکترونیک هم که در برنامه است و برای تهیه سیستمهای میکروویو و U.H.F و تلفن کاریر بوجود خواهد آمد می‌گذرم.

بهر حال برمیگردم به بودجه و باصطلاح چون از هر چه بگذری سخن دوست خوشتر است از مسئله عدم تمرکز کارها در تهران گفتگو می‌کنم که خوشبختانه مورد توجه دولت است و این سیاست را با دقت دنبال می‌کند و نمونه آنهم مطلبی است که خود من بارها از پشت این تریبون در مورد شرکت مس سرچشمه کرمان گفتم و خوشبختانه مدیر عامل آن در گذشته این وعده را بخود بنده داد که همه امور مربوط به این شرکت در استان کرمان مستقر خواهد شد و حتی متذکر شد که دفتر کار خودش را هم به سرچشمه منتقل خواهد کرد که امیدوارم این کار بزرگ هم از اول سال آینده با سرعت به مرحله عمل درآید و همانطور که برنامه دولت هویداست در سالهای آینده شاهد استخراج سالیانه ۱۵۰ هزار تن مس خالص باشیم و این منبع خداداد نیز که با درایت طراح و رهبر انقلاب برای اولین بار در دنیا بدون مباشرت خارجی و بدست صاحبان معادن یعنی جوانان ایرانی مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت پشتوانه برنامه‌های انقلابی ما باشد و انشاءالله مسئله عدم تمرکز در همه جا مورد توجه باشد بخصوص که خوشبختانه شهرهای بزرگ حتی شهرستانهای ما هم دیگر نه دورافتاده‌اند و نه عقب مانده و از همه مواهب تمدن باضافه آسایش و آرامش و سر و صدای کمتر و هوای بهتر برخوردارند، هم درمانگاه دارند، هم جاده اسفالته دارند، هم ارتباط مستقیم تلفنی، هم ارتباط منظم هوائی هم رادیو، هم تلویزیون وخلاصه همه وسایل رفاه فراهم است و جای هیچگونه بهانه‌ای نیست.

در مقدمه سخنم عرض کردم که خوشبختانه بودجه سال ۱۳۵۲ بقدری درخشان و گویاست که نیاز به دفاع ندارد و اگر هم بخواهم در مورد هر قسمت آن صحبت کنم ساعتها وقت لازم است ولی دیدم یکی از روزنامه‌های عصر عنوان جالبی به بودجه داده بود و نوشته بود بودجه سال آینده بودجه توسعه طلبانه‌ای است باید هم باشد این خواست شاهنشاه ما و ملت ماست و بقول جناب آقای نخست وزیر دیگر آنزمان گذشته است که ما عقده فقرزدگی داشته باشیم بودجه و برنامه ما حالا دیگر برنامه و بودجه توسعه طلبی است البته توسعه سعادت و نیک بختی و رفاه عمومی.

روزگاری نه چندان دور ما برای ساختمان یک سد کوچک جشن می‌گرفتیم و بقولی کمربندها را باید محکم می‌کردیم و یا برای ایجاد یک جاده خاکی مراسمی برپا می‌کردیم و در آن روزگار حق هم داشتیم ولی این بودجه و برنامه‌ای که چند روز قبل تصویب شد بقدری حاوی ارقام و اعداد نجومی و برنامه‌های بزرگ و کوچک انقلابی است که باید پیرامون آن بطور کلی صحبت کرد ولی بازمیگردم به حرف اولم و تکیه می‌کنم روی این مطلب که هدف از اجرای همه این برنامه‌ها تأمین رفاه عمومی و توزیع عادلانه تر درآمد ملی است و نمونه آنهم توجهی است که دولت به تأمین زندگی بهتر برای کارمندان شاغل و بازنشسته کرد و این اقدام اساسی اگرچه کافی نیست شایان توجه و در خور سپاسگزاری است چون همین ۱۵ % افزایش حقوق بازنشستگان و مسمتری بگیران، بالا بردن ضریب حقوق، اجرای مرحله دوم که آروزی همه کارمندان است و انشاءالله سال آینده عملی خواهد شد، تأمین بیمه‌های درمانی و انشاءالله تعمیم آن در سراسر کشور قدمهای اساسی و مهمی بود که برداشته شد وامیدوارم همزمان با اجرای مرحله دوم دولت فکری هم برای آن دسته از کارمندان رسمی که بنا به ضرورت شغلی و یا بعلت تبدیل سازمانشان به شرکت سهامی از کادر دولت مأمور و یا منتقل به شرکتهای دولتی شده‌اند و در حال حاضر نه از مزایای کارمندی شرکت برخوردارند و نه امیدی به اجرای مرحله دوم دارند بکنند.

در مورد گسترش بیمه‌های اجتماعی کارگران و کشاورزان و تأمین رفاه بیشتر برای این طبقات زحمتکش هم خوشبختانه در بودجه سال آینده توجه خاصی شده است و امیدواریم برنامه هائی که دولت در این طریق تدارک دیده عملی شود بخصوص توجه وزیر فعال و خدمتگزار جناب مهندس معینی را به وضع کارگران قالیباف کرمان هم جلب می‌کنم و اطمینان دارم با مطالعاتی که شده و برنامه‌ای که هست رفاه بیشتری برای این گروه از کارگران نیز نظیر سایر طبقات فراهم شود (انشاءالله).

در مورد مسکن کارگران و بطرو کلی مسئله مسکن که یک امر حیاتی است خوشبختانه با افتخار می‌توانیم بگوئیم که برنامه‌های دولت در سالیان اخیر موفق بوده و با سیاست صحیح و اصولی که اعمال شده در بسیاری از شهرها دولت از حیث زمین غنی است و برنامه خلع ید از زمین خواران بخوبی اجرا گردیده و انشاءالله با رفع مشکل کمبود مصالح ساختمانی که خود نمودار توجه به امر خانه سازی و توفیق برنامه‌ها بیش از حد انتظار بوده است و با حمایتی که دولت از ایجاد صنایع مصالح ساختمانی می‌کند و کمکهائی که منظور کرده این برنامه در سطح وسیعتری و بخصوص در شهرستان‌ها اجرا شود که خوشبختانه این مطلب مورد توجه وزیر محترم آبادانی و مسکن هست.

یکی دیگر از موارد قابل توجه در بودجه سال ۱۳۵۲ توجه خاصی است که دولت به وسایل ارتباط جمعی دارد و با افزایش قابل توجه اعتبارات وزارت اطلاعات و سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران این امکان را در اختیار آنها قرار داده است تا بتوانند برنامه گسترش شبکه رادیو تلویزیون را در داخل مملکت با سرعت بیشتری عملی کنند و صدای ایران را به دنیا برسانند و همچنین با تجهیز خبرگزاری پارس برای اولین بار خبرگزاری ایران در میان خبرگزاریهای جهانی عرض وجود کند.

در مورد وزارت اطلاعات باید بگویم با توجهی که دولت داشته و بودجه آن ۲۷ % افزایش پیدا کرده امیدواریم خبرگزاری پارس بتواند با استفاده از تجهیزات جدید وظیفه سنگینی را که بعهده خواهد گرفت عملی کند و با نصب فرستنده R.T.T این خبرگزاری که یکی از قدیمیترین خبرگزاریهای خاور میانه است که ۳۷ سال سابقه دارد ولی تا به امروز در عرصه بین المللی تجلی نکرده جائی را که شایسته خبرگزاری ایران بدست آورد و با توجه به گسترشی که در داخل پیدا کرده و با نصب دستگاههای تلکس که در اصفهان و شیراز مورد بهره برداری قرار گرفته و سال آینده در سایر استانها نصب خواهد شد و همچنین با ایجاد شبکه خارجی و با استفاده از هوش و استعداد و ابتکار خبرنگاران ورزیده ایرانی با تهیه و مخابره اخبار صحیح آنهم صحیح آنهم سریع و بموقع توجه مراکز خبری و وسایل ارتباط جهانی را بخود جلب نماید تا دیگر منتظر نمانیم که خبرگزاریهای خارجی به میل و سلیقه خودشان اخبار مملکت ما را مخابره کنند و اطمینان دارم که خبرگزاری فعال پارس در اینکار توفیق خواهد داشت (انشاءالله) همانطور که در گذشته داشته و روزانه هر ۶ ساعت یک بولتن خبری منتشر می‌کند و علاوه بر مراکز داخلی کلیه سفارتخانه‌ها را همه روزه بوسیله تلکس در جریان خبرهای مملکت قرار می‌دهد و خوشبختانه در کار تشکیل خبرگزاری اسالمی نیز از موقعیت خاصی برخوردار است.

در اینجا لازم است دور از هرگونه مجامله ضمن تجلیل از خدمات خبرگزاری پارس و خبرگزاری رادیو تلویزیون ملی ایران که در گذشته با همکاری و همفکری توفیق خدمات ذیقیمتی داشته‌اند مطلبی را عنوان کنم و آنهم باصطلاح یک کاسه کردن کار خبر و خبرگزاری است و این کاری است که باید با بررسی و مطالعه عملی شود و خبرگزاری رسمی ایران چه بصورتی کنونی، چه بصورت شرکتی که مدتی از آن صحبت می‌شد و چه بهر صورت دیگر و بهر عنوان که مصلحت است در داخل و خارج از کشور با بهره وری از همه امکانات و نیروهای انسانی و تجهیزات موجود و آنچه فراهم خواهد شد در صحنه بین المللی تجلی کند و این یک نیاز محسوسی است که داریم و ضرورت دارد یک خبرگزاری مجهز و قوی ایجاد شود تا بتواند یکنواخت و هم آهنگ خبرهای ایران که خوشبختانه دیگر منحصر به خبر انتصاب و ملاقات نیست و همه حاکی از تحول و پیشرفت و دگرگونی است به آگاهی مردم ایران برساند و به سراسر دنیا باتکیه به دو اصل مسلم سرعت و صحت مخابره نماید و انشاءالله در آینده با تجهیزات بیشتر بتواند عکسهای خبری را هم به داخل و خارج مخابره کند کاری که خوشبختانه از نظر برنامه‌های رادیوئی و تلویزیونی انجام شده و در حال حاضر تقریباً در قسمت اعظم مملکت عملی است و ما می‌توانیم خبری را که از شیراز و خوزستان و تبریز پخش می‌شود مستقیماً ببینیم و مردم شمال و جنوب و شرق و غرب و انشاءالله در سال آینده قسمت بیشتری از مملکت بتوانند برنامه‌های تلویزیون تهران را مستقیماً دریافت کنند و حتی از برنامه هائی که از سراسر دنیا پخش می‌شود استفاده نمایند.

بد نیست حالا که صحبت از رادیو و تلویزیون شد در مورد این سازمان صحبت کنم و از توجه دولت به افزایش آن سپاسگزاری نمایم.

این سازمان در مدتی بسیار کوتاه توفیق انجام برنامه‌های عظیم را داشته که مسلماً با برنامه هائی که در دست اجرا دارد این اضافه اعتبار هم کافی نخواهد بود چون مردم متوقعند و متقاضی و علاقمند و خوشبختانه سازمان رادیو و تلویزیون هم مجهز است و آماده و سطح توقع مردم هم بالا رفته و براستی که توجه مردم به رادیو و تلویزیون بقدری است که قابل تصور نیست و برخلاف نظر همکار محترم جناب احتشامی، نه تنها از ظر تأمین وسیله تفریح وسرگرمی و ایجاد نشاط و سرور نقش مؤثری داشته از نظر بالا بردن سطح دانش و بینش و شعور اجتماعی مردم گوشه و کنار مملکت بسیار مؤثر بوده و جا دارد که از تلاش مدیر عامل خدمتگزار و وطن پرست این سازمان و خدمتگزارانی که در رادیو و تلویزیون با علاقه و پشتکار و با ایمان و شوق خدمت می‌کنند تجلیل شود.

در اینجا لازم است توجه جناب آقای نخست وزیر و مدیر عامل سازمان رادیو تلویزیون را به یک نکته نیز جلب کنم و آنهم مسئله عوارض تلویزیون است که در شهرستانها و از جمله در شهر کرمان مبتلا به مردم است و شهرداری برای خانه هائی که آنتن تلویزیون دارد مزاحمت هائی ایجاد کرده.

من نمیدانم جمع این مبلغ چقدر می‌شود و هزینه‌ای که شهرداری صرف این کار می‌کند چیست و اگر هم تلویزیون یک وسیله تجملی بود بنده هم موافق بودم که عوارض بگیرند ولی خوشبختانه اینطور نیست و حالا دیگر در خانه هر کارگر و کشاورز ما تلویزیون هست و از همه مهمتر این عقده‌ای شده است برای ما شهرستانی‌ها که متأسفانه ریشه قرون و اعصار را هم دارد و آن این است که چرا از تهرانیهای عزیز که خوشبختانه از چند کانال و برنامه هم استفاده می‌کنند عوارض گرفته نمی‌شود ولی فلان کارگر قالی باف کرمانی باید عوارض تلویزیون را بدهد من از جناب آقای نخست وزیر تقاضا می‌کنم ترتیبی بدهند که این مبلغ هم از اعتبارات دولت تأمین و پرداخت شود و این عوارض مزاحم آنتنی از بین برود بخصوص که تلویزیون ملی ایران در سال آینده انشاءالله پوششی معادل ۶۰ % مردم ایران خواهد داشت و پوشش صدای رادیو ایران به صددرصد خواهد رسید و با برنامه‌ای که این سازمان تدارک دیده علاوه بر توجه به بهبود کیفیت و محتوای برنامه‌ها ساختمان مراکز بزرگ رادیوئی تهران، آبادان، تایباد، چاه بهار، زابل و تبریز با فرستنده‌های قوی آغاز می‌شود و عملیات مربوط به مراکز رادیوئی مریوان، اردبیل و چند مرکز دیگر به پایان خواهد رسید و کار ساختمان مراکز تولید برنامه‌های رادیو و تلویزیون دامغان و رشت و تبریز شروع می‌شود و فرستنده‌های تلویزیون برای پوشش مازندران، خلیج فارس، ایلام، کرمانشاهان تکمیل خواهد شد علاوه بر اینها ۱۱ مرکز فرستنده و تولید رادیو تلویزیون در ساری، خرم آباد، یزد، مریوان، همدان، بوشهر، خاش، باله، چالوس و اردبیل مورد بهره برداری قرار می‌گیرد و ۳۵ مرکز رادیو و تلویزیون در استانهای مختلف بکار می‌افتد.

همکار محترم جناب احتشامی دیشب مطلبی در مورد مطبوعات و اهل قلم فرمودند که لازم است توضیحی داده شود ولی قبل از بیان هر مطلبی باید تجلیل کنیم از جامعه مطبوعات ایران که براستی سنگر خدمتگزاران شاه و ملت است و سپاسگزاری کنیم از سربازان اندیشمندی که در این سنگر با اسلحه برنده قلم با کمال صمیمیت و صداقت در طریق پیشبرد هدفهای انقلاب و اعتلای ایران تلاش می‌کنند و در جریان برگزاری مراسم شکوهمند جشنهای بزرگداشت دهه اول انقلاب کوشش ثمربخشی که جامعه مطبوعات ایران هم آهنگ و یک پارچه داشتند قابل تمجید است. و مجموعه‌ای که مطبوعات ایران از پیشرفتها و تحولات ایران در دهه اول انقلاب با تلاش شبانه روزی از گوشه و کنار مملکت گرد آوردند و به بهترین وجهی منتشر کردند سند افتخار ماست که در تاریخ مطبوعات ایران باقی خواهد ماند (صحیح است).

بدیهی است که در این تلاش ارزشمند و بطور قطع در کار مطبوعات همه سهیم و شریکند چه خبرنگار و نویسنده و مترجم چه کارگر حروف چین، صفحه- بند و چه مدیر و ناشر و خوشبختانه همه از حمایت قانون و دولت برخوردارند و خوشبختانه شخص رئیس دولت برای جامعه مطبوعات علاقه و احترامی خاص قائل است و وزیر اطلاعات که خوشبختانه خود اهل قلم است و در همین سال گذشته صرف نظر از امکاناتی که وزارت اطلاعات برای بهبود تکامل پیشرفت مطبوعات بخصوص در شهرستانها فراهم کرده از نظر حمایت از نویسندگان و مترجمین حرفه‌ای مطبوعات هم قدمهای بزرگی برداشته شده و به همت سندیکای آنها که یک سندیکای پرتلاش و اصیل است در مورد تأمین مسکن و بیمه تا آنجا که من اطلاع دارم موفقیت هائی داشته‌اند که امیدوارم با توجه مخصوصی که دولت به این طبقه زحمتکش دارد موجبات رفاه و آسایش خیال بیشتری برای همه کسانی که در این جامعه کار می‌کنند فراهم شود و من بنوبه خودم و بعنوان یک عضو کوچک این جامعه که زندگیم را با خدمت در مطبوعات آغاز کرده‌ام از دولت خدمتگزار هویدا تشکر می‌کنم و آرزو دارم همانطور که با کمک وزارت اطلاعات در سال گذشته مطبوعات ایران به مراکز فروش روزنامـه‌ها در پاریس، بیروت چند شهر دیگر راه پیدا کردند این برنامه هم که مایه غرور و سربلندی هر ایرانی در خارج است که روزنامه‌های وطنش را همزمان و یا با فاصله چند ساعت پس از انتشار در گوشه و کنار دنیا ببیند گسترش داده شود.

یکی دیگر از برنامه‌های وزارت اطلاعات برای سال ۱۳۵۲ انتشار نشریاتی است که حاوی پیشرفتهای مملکتی خواهد بود که گویا مقدمات آن فراهم شده و خوشبختانه تجربه‌ای که سال گذشته و در دهه انقلاب وزارت اطلاعات در کار انتشار نشریات مستند چه در تهران و چه در شهرستانها داشت ارزنده و مؤثر بود و من از دریافت این خبر بیشتر از این خوشوقت شدم که این کاری است که در کمیسیون بودجه روی آن به تفصیل بحث شد و یکی از توصیه‌های کمیسیون به دولت است که می‌بینم به مرحله عمل نزدیک می‌شود و آنهم تمرکز امور انتشاراتی در وزارت اطلاعات است بخصوص که با تجهیز وزارت اطلاعات و خبرگزاری پارس این امکان هست که همه خبرهای مملکتی بموقع جمع- آوری و منتشر شود و مسلماً با وجود چنین شبکه‌ای و با وجود رادیو و تلویزیون و یا برنامه – هائی که وزارت اطلاعات برای انتشار نشریات مستند دارد چاپ و انتشار صدها بولتن و نشریه و جزوه و بروشورهای رنگارنگ از طرف وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی و وابسته به دولت ضرورت ندارد و وزارت اطلاعات وظیفه خواهد داشت این کار را با کمک مطبوعات و در صورت ضرورت با انتشار جزوه‌های مستند و اصولی عملی سازد و این تمرکز موجب خواهد شد که وزارت اطلاعات با کمک وسایل ارتباط جمعی بتواند همه مردم ایران و جامعه بشریت را در جریان پیشرفتها و تحولات مملکت ما قرار دهد.

در اینمورد نیز پیشنهاد یک تبصره تهیه ک رده‌ام که تقدیم مقام ریاست می‌کنم و امیدوارم با تأیید و تصویب آن این قدم بزرگ و اساسی از اول سال آینده برداشه شود این کار مهم و اساسی یعنی انتشارات دولت برای آگاهی جامعه و دنیا در سنوات آینده که از هر حیث ضروری است به صورت خوب و مطلوبی تجلی گردد. از اطاله کلام پوزش می‌طلبم و از حوصله‌ای که برای شیندن مطالبم داشتید سپاسگزارم، از خدا بزرگ مسئلت دارم همه ما را در راه خدمت به شاهنشاه آریامهر و مردم ایران موفق بدارد و برای رهبر بزرگ انقلاب ایران و شاهبانوی نیکوکار و عزیز و نور چشم ملت ایران والاحضرت همایون ولایتهد از درگاه خدای متعال سلامتی و موفقیت مسئلت دارم (احسنت – احسنت).

رئیس- جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.

نخست وزیر (امیر عباس هویدا) – جناب آقای رئیس در این چند روز در کمیسیونهای مجلس شورای ملی بخصوص کمیسیون بودجه و بعداً در جلسه علنی راجع به بودجه تقدیمی سال ۱۳۵۲ دولت مطالبی از طرف دوستان حزب ایران نوین و دوستان جزب مردم گفته شد در پاسخ اکثریت در مورد مطالبی که اینجا از طرف نمایندگان محترم حزب مردم مطرح شد خانم دولتشاهی، آقای دکتر زهرائی و آقای مظهری پاسخ هائی دادند، و خیال می‌کنم سؤالاتی که در مورد ارقام بودجه شده بود در برنامه پنجم مطرح بود و پاسخ داده شد و واقعاً باید اینجا با صراحت و خلوص نیت عرض کنم که تا حدی، شخصاً ناراحت شدم چون دولتی که یک بودجة در حدود ۶۹۳ میلیارد ریالی یعنی مهمترین بودجه تاریخ ایران را تقدیم مجلس شورای ملی کرده است (صحیح است) انتظار داشت که اقلیت در باره فلسفه این بودجه در باره خطوط پیشرفت ما در باره مسائل مهم این بودجه فرمایشاتی می‌کردند تا دولت در مقامی باشد از فلسفه کارش از برنامه‌هایش دفاع کند و انتظار داشتم اقلیت نه تنها راجع به فلسفه این بودجه و فلسفه توسعه ایران و برنامه پنجم ایران تذکراتی می‌دادند بلکه انظار داشتم که اقلیت راههای بهتری و راههای جدیدتری بما نشان می‌دادند. چون همیشه عرض کرده‌ام که فهم و شعور انحصاری نیست و نه اکثریت در انحصار دارد نه اقلیت (احسنت) پس انتظارم این بود که شما می‌آمدید و نکاتی را برای ما روشن می‌کردید، راهنمائی می‌کردید تا من بتوانم از آن استفاده بکنم تمام مسأله نمی‌تواند روی تلفن یا استخر دور بزند هر چند که تلفن خیلی مهم است و به استخر هم، بخصوص اگر در مرز کویر هستیم، احتیاج داریم در اینجا راجع به تلفن آقای احتشامی مطالبی فرمودند که اینقدر تلفن خراب بود که نیم ساعت یک آقا و خانم با هم صحبت می‌کردند توانستم گوش بدهم، بنده فکر می‌کنم نباید گوش کرد من شخصاً وقتی سیم تلفن من وارد خط دیگر می‌شود خودم گوش نمی‌دهم (احسنت) فوراً گوشی را می‌گذارم، آنهم نیمساعت، ملاحظه بفرمائید (خنده نمایندگان) حالا ممکن است یک آقا و یک خانم یک صحبت هائی داشتند که نه جناب احتشامی و نه من نبایستی گوش بدهیم. راجع به استخر مسلماً انتظار من این است که آقای شیخ رضائی که یکی از وکلای وطن پرست و با علاقه هستند منتظر نمی‌شدند که امروز این مسأله را مطرح بکنند ما که با هم تماس داریم این مسائل را اعلام می‌کردند، ولی من بهر صورت به وزیر دادگستری دستور دادم اگر کار بدی شده این کار را از لحاظ دادگاه از لحاظ قضائی بررسی کند و تحقیق کند (احسنت) در هر صورت باز هم تشکر می‌کنم و حدس می‌زنم که اگر دوستان اقلیت راجع به بودجه ما بجز چند ایراد وارد، ولی ایرادهای بسیار کوچک نگرفتند بنابراین حدس من این است که ایراد بزرگی باید به بودجه وارد نبوده است (صحیح است) در مسأله ارقام و مسائل که خود حزب مردم در همین جا مطرح کردند من تعجب می‌کنم همین امروز جناب آقای احتشامی یک دفترچه‌ای از حزب مردم برای من فرستاده‌اند که تمام پیشرفتهای مملکت در عرض این چند سال که من افتخار خدمتگزاری در این پست را دارم با خطوط برجسته نوشته‌اند و من سئوال می‌کنم از ایشان بهتر بود این دفترچه را قبل از اینکه فرمایشاتی بکنند مطالعه می‌کردند چون تمام سئوالاتی که شده خود حزب مردم در این دفترچه پاسخ داده اگر این دفترچه را خود حزب مردم منتشر کرده، کافی بود این دفترچه کوچک را توی جیبشان می‌گذاشتید و می دیدید که توی آن راجع به سرمایه گذاری و ارز، راجع به امور فرهنگی آقای نامور، درمان، بهداشت، سپاه دانش، سپاه ترویج و واقعاً باید عرض کنم که کارنامه پیشرفت این مملکت و کارنامه خدمتگزاری این دولت است من متشکرم از حزب مردم که واقعاً در این قسمت حتماً با انصاف هستند مطالب را از نزدیک دیده‌اند و چاپ کرده‌اند و من از طرف خودم و همکارانم تشکر می‌کنم جناب نامور راجع به گل و میوه و باغ صحبت کردند در فرمایشاتشان مسلماً علف هم بود ولی من خیال می‌کنم هم گل را دیده‌اند و هم میوه را و خوشبختانه این گلها و میوه‌ها هم نصیب شماست هم نصیب ما، باز هم اینجا می‌خواهم عرض کنم شخصاً بسمت رئیس دفتر سیاسی و رئیس هیأت اجرائی حزب ایران نوین و یکی از مؤسسین این حزب اعتقاد دارم که باید در برابر ما یک حزب اقلیت قوی باشد یا بوجود بیاید تا ما بتوانیم با این تعاطی افکار و این گفت و شنود خدمتگزاران بهتری باشیم شما هم با واقع بینی مسائل را برای ما روشن کنید چون چه بسا بعضی از مسائل برای ما در تاریکی باشد و برای شما در روشنائی پس با این امید که همیشه حزب مردم بتواند در این مسائل بررسی بکند مسائل را در عمق بنگرد مسائل بنیادی مملکت را مطرح کند. بهیچوجه من و همکارانم با گروه اکثریت عاشق افکارمان نیستیم عشق خوب چیزیست ولی نه در فکر باید سعی کنیم افکارمان روزبروز توسعه پیدا کند و چه بسا این توسعه، در لحن، گفت و شنودی باشد با افرادی که مسائل را از دیدهای مختلف می‌بینند. مسائلی جناب نامور راجع به مدارس راهنمائی، تحصیل، تعداد مدرسه و معلم فرمودند که باز هم به این جزوه حزب مردم اشاره می‌کنم و پاسخ شما توی این هست من اینجا وقت همکاران عزیزتان را نمی‌گیرم چون مسلماً خودتان دیده‌اید راجع به دستگاه قضائی فرمایشاتی کردید و باز هم این در یک قسمت نوشته شده و خانه‌های انصاف و تعدادشان من استدعا می‌کنم این هزار صفحه بودجه را یک دفعه قرائت بفرمائید برای این که این مسائل برای شما روشن بشود آنوقت در آنجا می دیدید که برای سال ۵۲ چه تعداد خانه انصاف، چند مدرسه و چند دانشگاه خواهیم داشت (احسنت) تمام اینها نوشته شده من و همکارانم زحمت کشیده‌ایم و این برنامه‌ها را آماده کرده‌ایم من انتظارم این است که واقعاً اینها را قرائت بفرمائید و واقعاً بنیادی مسأله را بررسی کنید چون اینجاست که بما می‌توانید کمک کنید ما ۱۲۱ هزار دانشجو در ۱۱۵ دانشگاه و مؤسسه عالی آموزشی داریم که مشغول تحصیل هستند اینها افرادی هستند که باید آینده مملکت را بآنها بسپاریم وظیفه سنگینی است توسعه گسترش کار آموزش و پرورش کار آسانی نیست (صحیح است) از یک طرف باید معلم داشته باشند و از طرف دیگر معلم با علم جدید هماهنگی داشته باشد این کارها در برنامه‌ها نوشته شده و به تعداد جا، محل و وضعیت شروع و خاتمه پیدا خواهد کرد یک نکته راجع به عرایض من در کنفرانس کار و نظرات وزیر کار قبلی و رئیس سازمان برنامه فعلی مطرح فرمودید و سعی فرمودید بین دو نظریه شکافی را ایجاد بکنید باید عرض کنم بین من و وزرایم هیچ شکافی ایجاد نخواهد شد چون همه ما یک فکر هستیم و مسائل را بین خودمان مطرح می‌کنیم گفت و شنود داریم و به نتیجه می‌رسیم عرضی که من کردم این بود، جناب آقای نامور، ایران باید از بهترین تکنولوژی دنیا استفاده کند چه در صنایعی که کارگر می‌طلبد چه در صنایعی که کمتر کارگر می‌طلبد و باز هم عرض کردم بهیچوجه من و همکارانم و حتی شما نمی‌توانیم قبول کنیم که ایران یک مملکت صنعتی درجه ۲ بشود (صحیح است – احسنت) ما در آن صنایعی پیشرفت می‌کنیم که صنایع فردا است نه صنایع دیروز فراموش نکنید آن اشخاصی که همیشه راجع به ما و یا کشورهای شبیه ما صحبت می‌کنند میگویند بروید بطرف صنایعی که احتیاج به کارگر بیشتر دارد ایجاد کار بیشتری می‌کند منظورشان اینست که می‌خواهند ما هیچ وقت صادر کننده نباشیم شما هم مثل من این مطلب را حتماً قبول ندارید ما باید صادر کننده مواد صنعتی باشیم، هستیم و خواهیم بود (آفرین) مسئله‌ای که مطرح است، یکی از صنایع مهم و از لحاظ تکنولوژی پیشرفته صنعتی که بیشتر از همه احتیاج به کارگر دارد، صنایع الکترونیک است. ما چرا نرویم به دنبال الکترونیک مسلماً ایجاد کار وظیفه دولت است ما کار را ایجاد می‌کنیم هر جائی که لازم است ایجاد خواهیم کرد و ترتیبی در پیشرفت و صنایع خودمان می‌دهیم که بهیچوجه عقب نیفتیم امروز خودتان ملاحظه می‌کنید در دنیا در یکی از کشورهای اروپای غربی، در انگلیس، موقعیکه خواستند وضع حمل کالا را تغییر بدهند یعنی از برداشتن یک کیسه یا صندوق با دست و بردن آن توی کشتی یا ماشین باسم کن تله استفاده کنند مدت چند ماه اعتصاب شد بندرهایشان بسته شد. خوب ما از قدم اول برویم بطرف چنین کاری مگر شما می‌خواهید ایرانی حمال باشد؟ ما که نمی‌خواهیم حمال باشیم پس ما می‌رویم بطرف صنعتی که ایرانی یک انسان باشد (آفرین – احسنت) قدمهائی برداشتیم قدمهایمان بلند بوده و بلندتر خواهد شد و به این نتیجه می‌رسیم ولی مسلماً بین ما و آن کشورها یک فرقی هست حتی پیشرفته ترین آنها همانطور که شاهنشاه فرمودند در این مملکت همینکه تصمیم می‌گیریم اجرا می‌کنیم و این سر موفقیت کشور ما است (صحیح است) مسلماً فرمایشات جنابعالی راجع به کارگر ماهر و مسئله مهارت در مشاغل، مسئله مهمی است باز هم باید عرض کنم اگر به بودجه دولت و دفترچه هائی که ضمیمه این بودجه بود و برنامه پنجم نگاهی بیندازید، البته وقت زیادی می‌خواهد، میدانم قطور است، ولی اگر ملاحظه بفرمائید، ملاحظه خواهید فرمود که این مسائل بررسی شده و انشاءالله به نتیجه خواهیم رسید و پیشنهادهائی هم کرده‌ایم که امیدوارم به نتیجه برسد در مورد فرمایشات جناب شیخ رضائی در باره بودجه دفاعی عرض کردم در موقعی که بودجه را تقدیم می‌کردم امسال هم مثل سالهای گذشته از درآمد مملکت سهم شایسته‌ای مصروف تکمیل نیروهای دفاعی سه گانه کشور شده، امور دفاعی در فهرست هزینه همانطور که ملاحظه فرمودید از اولویت مانند کشاورزی و آموزش و پرورش برخوردار است ما مصمم هستیم مثل سالهای گذشته نیروهای دفاعی خود را بسرعت مجهز کنیم آنهم با مدرن ترین سلاحها و تجهیزات موجود در جهان (احسنت). تجهیز نیروی دفاعی برای اقتصاد در حال رشد و پیشرقفت ما حیاتی است برای اکثریت و اقلیت این موضوع روشن است امروز صنعت عظیم در دست مردان با کفایت ایرانی قرار دارد، پتروشیمی، گاز، در حال توسعه و تکامل است. ذوب آهن، تا چند روز دیگر افتتاح رسمی کارخانه خواهد بود. صنایعی مثل آلومینیوم، صنایع ماشین سازی تمام اینها در پهنای کشور احداث شده و و روز بروز توسعه پیدا می‌کند. این رشد و پیشرفت اجتماع به حفظ و حراست مرزها دارد مردم باید از دفاع کشور در این جهان پر اغتشاش و ناراحت مطمئن باشند (صحیح است) بهمین جهت حق است که نیروی دریائی، هوائی و زمینی ما در حد یک نیروی دفاعی پرتوان روز بروز آماده تر بشود و روزبروز قوی تر شود (احسنت) نیروی دفاعی ما باید بیش از پیش تقویت گردد و ما باید صاحب جدیدترین وسائل نظامی و تجهیزات جنگی باشیم (صحیح است – احسنت) اطلاع دارید خود مچلس شورای ملی لوایح لازم را تصویب کرده در این زمینه اقدامات لازم انجام گرفته و امسال و سالهای آینده نیز انجام خواهد گرفت خوشبختانه دنیا نیز به حقانیت و صلح دوستی ما واقف است و بهمین دلیل که برای تقویت نیروهای ارتشی شاهنشاهی اسلحه از غرب و شرق می‌خریم در برنامه‌های دهساله و بیست ساله آینده ایران از نظر درآمد سرانه و تولید ملی و ثروت یکی از کشورهای پیشرفته جهان خواهد بود (احسنت).

در زمینه قدرت دفاعی در طول همین برنامه پنجم و بعداً برنامه ششم از لحاظ درازمدت بشما عرض می‌کنم ما به سطح یکی از کشورهای پرقدرت دنیا درمی آئیم (آفرین) شما اطمینان داشته باشید آقای شیخ رضائی ایران رخوت نظامی را پشت سر گذاشته و دهه نیرومندی را در پیش دارد (صحیح است – احسنت).

هر ایرنی با غرور این نیرومندی را می‌پذیرد و در پیدایش آن با تمام وجود کمک می‌کند و از این که کشورش هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ فرهنگی پیش می‌رود و دیگر شرم از ناتوانی و ضعف را ندارد، خودتان میدانید که من و شما این ضعف را دیدیم ایرنی امروز بخودش می‌بالد (صحیح است – احسنت) دوستان عزیزم ما ارتش ایران را با پول ملت ایران تجهیز می‌کنیم و در خدمت ملت ایران بکار می‌گماریم (صحیح است) و در این مورد نه کمک می‌گیریم و نه کمک می‌خواهیم (آفرین) و از وبدجه تقدیمی مان در حد نیروی انسانیمان بودجه قوای دفاعیمان را تأمین کرده‌ایم (احسنت).

راجع به شرکتهای تعاونی مسکن از اینکه پیشنهاد کردید که من ریاست افتخاری شرکت مسکن معلمین را بدست بگیرم البته این افتخار بزرگی است ولی خودتان هم علاقه دارید که من بیشتر به کار مسکن تمام شرکتهای تعاونی رسیدگی کنم و بشما قول می‌دهم که این اشکالات مرتفع می‌شود (شیخ رضائی – متشکرم) ولی اشکالات زائیده مقررات است با شما همفکر هستم مقررات را خودمان وضع می‌کنیم اگر ببینیم که این مقررات اشکالی برای مردم ایجاد می‌کند باید مقررات را از بین ببریم قرار شده بود اگر خارج از محدوده ساختمانی در نظر گرفته می‌شود هشت طبقه داشته باشد دیروز که فرمایشاتتان را پشت این تریبون مطرح کردیم اطلاع پیدا کردم که اگر آپارتمانهای معلمین هشت طبقه باشد خیلی گرانتر تمام می‌شود تا اینکه چهار طبقه باشد دستور دادم رسیدگی کنند و یک راه حلی پیدا کنند که شما هم راضی باشید (شیخ رضائی – متشکرم) ولی ما خیلی هم مقررات را از خودمان دور نکنیم مسلماً باید عرض کنم که ایرادهای کوچک خیلی زیاد است و اگر کسی بیشتر از جنابعالی ایراد کوچک بگیرد و بیشتر از جمع همه تان ایراد ایراد کوچک بگیرد خود من هستم در خیابانهای شهر که می‌روم اگر ببینم چاله‌ای هست نه برای جایزه اش (خنده نمایندگان) اگر چاله‌ای باشد فوراً با تلفن داخل اتومبیلم با شهردار صحبت می‌کنم اگر بروم به یکی از کوچه‌های دروس و ببینم که اداره آب یک چاله‌ای کنده و چراغ نگذاشته ساعت ۷ بعد از ظهر روز پنجشنبه یا جمعه هم باشد همکار عزیزم آقای وزیر آب و برق و رئیس آب و برق همه را می‌آورم و می‌آیند در خانه مادر من تا نصف شب می‌نشینند تا چاله پر شود ولی واقعاً مقصر کیست خوب هر کسی که مسئولیت را به شخص دیگر می‌دهد همه افراد باید احساس مسئولیت کنند برای اینکه بقیه بفهمند که بایستی اینکار بشود ولی در یک سطح شهری مثل تهران که ۲۱۶ کیلومتر مربع است چه انتظاری دراید که تمام کارها مثل ماشین یا ساعت کار بکند خود جنابعالی آدم مؤدبی هستید باز هم عرض کنم وقتیکه می‌خواهیم از یک اطاق بیرون برویم نیم ساعت تعارف می‌کنیم ولی پشت رل که می‌نشینیم چکار می‌کنیم؟ آیا اجازه می‌دهیم به یک فردی که حتی یک میلیمتر از ما جلو بزند؟ اینها مسائل خودمان هست در اینجا پیاده می‌رویم تمام بغضمان بر علیه آن کسی است که اتومبیل میراند، وقتی اتومبیل میرانیم تمام بدبختی ترافیک به گردن پیاده رونده‌ها می‌گذاریم اینها مسائلی است که وقت می‌خواهد تا درست بشود مسلماً چاله‌ها پر می‌شود اگر جایزه‌ای هم باشد بد نیست خود جنابعالی بازرسی بکنید بلکه به نتیجه برسید (خنده نمایندگان) ولی شهردار را هم فراموش نکنید در پیشنهادش گفته است از آن خیابان هائی که در چند سال اخیر ساخته شده نه خیابان هائی که بیست سال پیش ساخته شده است مسلماً این شهر سه میلیون نفری، با بودجه کم اشکالات دارد راجع به این انقلاب اداری چون هم جنابعالی فرمایشاتی کردید و هم آقای احتشامی باید عرض کنم اینهم یک مسأله دو طرفه است یک طرفش بدون آن طرف دیگر درست نمی‌شود چون هر مأمور دولت اگر پشت میزش مأمور دولت است و اشکال می‌تراشد در برابر میز یک نفر دیگر که از او خدمت می‌خواهد یک مراجعه کننده است و آن شخص باید اشکالش را حل کند اگر ما یک خرده به این فکر می‌افتادیم که اگر روزی تصمیم گیرنده هستیم روز دیگر تقاضاکننده هستیم و آنطوری که علاقه داریم آن تصمیم گیرنده با ما تماس داشته باشد ما هم با مراجعه کننده هم فکر باشیم کارهایمان درست تر می‌شود. آقای احتشامی از من سئوال می‌کنند در طی این نه سال که تصدی این پست را دارم آیا همکارانم را از نزدیک می‌شناسم آیا کسی را کنار گذاشته‌ام ارزشیابی کرده‌ام یا نکرده‌ام؟ باید عرض کنم که خیلی از همکاران در دولت بودند که امروز در مقامهای دیگری هستند افراد شایسته‌ای هستند انقلاب ایران ما را به سر کار آورده (صحیح است) آقای احتشامی جنابعالی را هم انقلاب ایران به سر کار آورده اگر این انقلاب نبود کجا بودید؟ حتماً اینجا نبودید ارزشیابی شد و یک دوره شما نبودید! (خنده نمایندگان) بعد از ارزشیابی مراجعه فرمودید ملاحظه میفرمائید که در هر صورت چنین ارزشیابی هائی هم هست چه در مجلس شورا و سنا و چه در دولت اشخاصی می‌آیند و روزی هم دیگر در پستشان نمی‌مانند ولی خدمتتان عرض کنم بهیچوجه دنبال ضوابط سابق نروید چون اگر ضوابط سابق بود نه من نخست وزیر بودم و نه شما وکیل مجلس حالا چه اصراری دارید که من نخست وزیر نباشم شما هم وکیل نباشید؟! (خنده نمایندگان) خیال می‌کنم ضوابط این زمان و ضوابط انقلابی امروز بنفع شما است ولی فراموش نکنید که باید ضوابط ما انقلابی باشد چون این نسل جوان فردا حتماً از من و شما اشکالات بیشتری دارد و یک ایران پر عضمت تری را باید اداره کند در آن زمان باید جوانها باشند و من و شما بازنشسته خواهیم بود و در این قسمت نباید ایرادی گرفته بشود چون شایستگی یکی از ضوابط اصلی است و اطلاعات هم باید باشد نه اینکه من و همکارانم معتقد باشیم که در بین ۳۰ میلیون نفر ایرانی از ما بهتر پیدا نمی‌شود باید عرض کنم که در میان آنها حتماً نخست وزیرانی شایسته تر از من هستند ولی در آن زمان و در آن موقع و در آن مکان نبودید و باید من راه‌ها را برای آنها باز کنم که بیایند (افرین – احسنت) و افراد شایسته تری باشند و خدمتگزارتری. راجع به اصناف فرمودید من عرض زیادی نمی‌خواهم بکنم چون آقای مظهری پاسخ دادند و احتیاج ندارد ولی دیگر من و شما از شامپو نباید صحبت کنیم من نمیدانم من احتیاجی به شامپو ندارم (خنده نمایندگان) و حالا راجع به ادکلن مانعی ندارد ولی در هر صورت مسائلی هست که شما میدانید و من نمیدانم موضوع اصناف جناب احتشامی یک کار جدید و انقلابی است من نمیدانم نتیجه چه خواهد شد خیال می‌کنم اکثریت نمایندگان هم نمیدانند آتیه چه خواهد شد یک شانس را گرفته- ایم و آمده‌ایم، یک کار انقلابی کرده‌ایم، آمدید پیشنهاد کردید که کار اصناف را بدست خودشان بسپارید. اینکار الآن یک عده موافق داشت یک عده مخالف. من شخصاً موافق بودم چون تا بحال دولت نتوانسته است جلوی اجحاف را بگیرد اعتراف می‌کنم (آفرین – حقیقت را میگوئید) در تمام جاها ما می‌توانیم روی تولید نظر داشته باشیم چه تولید کشاورزی، چه تولید صنعتی، حسابرسی می‌کنیم قیمت را می‌توانیم تعیین کنیم. بنده نمی‌گویم قیمت حقیقی را ولی تا یک حدود وزیر کشاورزی به شما می‌تواند بگوید قیمت گندم چقدر باشد نخود و لوبیا جقدر باشد، پنبه چقدر باشد و گوشت چقدر باشد همینطور می‌توانیم بگوئیم قیمت اتومبیل چقدر باشد، قیمت ساعت چقدر باشد ولی از موقعی که از تولید کننده بدست مصرف کننده می‌رسد با دویست هزار مغازه در تهران هیچ شهرداری هیچ دولتی نمی‌تواند با زور به نتیجه برسد دستگاه درست کردیم جیپ به آنها دادیم رسیدگی می‌کردند یک جا درست می‌شد یک جا درست نمی‌شد بعداً هم یک خرده هم خودمان مقصریم صبح که پیشخدمتتان را می‌فرستید نان سنگک دو آتشه بگیرد آن را نمی‌گذارد توی ترازو و ببیند ۸۰۰ گرم است، خوب ممکن است ۶۰۰ گرم باشد خودش یک اشکالی است بعد مسائل با پلیس شهرداری و با تعیین بازرس به نیتجه نرسید آمدیم گفتیم صنف را صنف می‌شناسد تمام مقررات قانونی را که احتیاج دارد بهش می‌دهیم که خودش هم نوعش را اگر خطا کرد جریمه کند این هم یک راه حلی است تخطئه نکنید کمک بکنید بلکه یک راه حلی پیدا شود و به نتیجه برسیم با این کار انقلابی کار مردم بدست مردم داده شده آنها هم ایرانی هستند نباید گفت اصناف بدند، آنها هم به مملکتشان علاقه دارند، اگر عده معدودی بینشان پیدا می‌شود که خدا نشناسند، نباید گفت همه شان بدند. در هر صورت اگر بتوانند در حدودی قیمتها را تعیین کنند بنفع خودشان تمام می‌شود چون اگر ۲۰۰ یا ۳۰۰ هزار مغازه دارند و هر کدامش ۲ یا ۳ نفر کار می‌کنند این می‌شود یک میلیون نفر اگر جنسی گران شود برای آنها هم گران می‌شود پس بما اجازه بدهید این کار را دنبال کنیم و کمک کنید تا به نتیجه بهتر برسیم مسلماً باید عرض کنم دولت بهیچوجه با این قانون صنفی دست خودش را نشسته که برود کنار اگر ما دو چشم داشتیم، دو چشم دیگر هم قرض کردیم امروز به من اطلاع دادند نمی‌خواهم اسم ببرم مربوط به مواد غذائی است ولی نمیدانم چگونه بگویم که هم بفهمید چه می‌گویم و هم نگفته باشم! (خنده نمایندگان) ارجع به جنسی است که مورد احتیاج عام است راجع به یک جنسی که مورد احتیاج عام است به وزیر تعاون نوشته بودند که ما در فلان جا را می‌بندیم، گفتم اگر چنین کنید طبق قانون سابوتاژ اقتصادی مملکت با شما رفتار می‌کنیم مسلماً کار بآنجا نخواهد رسید رئیس شورای عالی اصناف را پیدا کردم با آنها صحبت کردم، حل شد. مطلب دیگر مسئله مبارزه اقتصادی است یعنی اگر جنسی را احتکار کنند گران بفروشند ما وارد می‌کنیم آزاد می‌کنیم تا یاد بگیرند که در مقابل گرانفروشی دولت هم یک اسلحه دارد که دروازه‌ها را باز می‌کند می‌گذارد که جنس وارد شود هر جنسی بخواهد باشد چه جنس مربوط به مواد غذائی و چه هر جنس دیگری، این سیاست دولت است در موقع خود اعلام خواهم کرد (عباس میرزائی – بهترین سیاست) مسلماً در باره تجارت آقای احتشامی، در باره گرانی من آن چیزی که می‌گویم گرانی وارداتی و تا حدی هم گرانی صادراتی داریم قبول می‌کنم این گرانی وارداتی متأسفانه دست من و شما نیست قیمتها در خارج سالی در حدود ده، یازده درصد بالا می‌رود و این یک گرانی است که وارد ایران می‌شود پنبه در خارج از ایران گران می‌شود صادرات قیمتش می‌رود بالا این یک گرانی صادراتی است ولی منعکس می‌شود در بازار داخلی هم این و هم آن ما خودمان تحمل می‌کنیم تا حدودی که درآمد مردم را بحدی برسانیم که بتواند جوابگوی این گرانی باشد ولی گرانفروشی مسئله دیگری است که قبلاً عرض کردم، از لحاظ سیاست تجارتی و بازرگانی ما همیشه علاقه داریم با کشورهای دنیا یک رابطه تجارتی صحیحی داشته باشیم بخصوص با کشورهای غربی که بازار وارداتی ما است و یک روز بازار صادراتی ما خواهد بود این کشورها در یک بازار مشترک متحد شدند و متأسفانه رابطه ما با این بازار مشترک در سالهای اخیر منطبق با تغییرات بنیانی اقتصاد ایران نبود در این سالها رشد صنعتی قابل ملاحظه‌ای داشته‌ایم و امیدوار بوده‌ایم که ما هم بتوانیم راهی در این بازار پیدا کنیم نه تنها راهی پیدا نکردیم بلکه رقبای ما با روابط مخصوص که قسمت اعظمش روابط استعماری سابق آن کشورها با گروههای بازار مشترک بود رقابت ناسالمی را برای ما ایجاد کردند و وضع ایران در قبال این بازار بطور نامرتب، نامطلوب تر می‌شود تذکراتی و تغییراتی داده‌ایم برای برقراری تعادل نسبی، ولی برعکس، بازار مشترک همانطور که عرض کردم به کشورهای رقیب ایران امتیازاتی واگذار نموده و این بمنزله ضربه آشکار به صادرات ایران تلقی می‌شود (صحیح است) بدیهی است ایران نمی‌تواند بیش از این در مقابل این تبعیضات ساکت بماند (احسنت) ما امروز به آن درجه از قدرت اقتصادی و سیاسی رسیده‌ایم که هر عملی را که بر اساس منافع ملی خود با مقابله به مثل پاسخ می‌دهیم طی ۱۰ سال ۵۰-۱۳۴۱ صادرات غیرنفتی ایران به بازار مشترک از دو میلیارد ریال به نزدیک شش میلیارد ریال رسید ولی برعکس واردات ایران از ۱۵ میلیارد به ۵۰ میلیارد رسیده است باین ترتیب نمی‌توانیم این وضع را تحمل کنیم و اجازه بدهیم که این عدم تعادل ادامه یابد ما امروز یک بازار سه میلیارد دلاری تا چند سال دیگر یک بازار شش میلیارد دلاری می‌شویم آن کسی که می‌خواهد شش میلیارد دلار جنس بما بفروشد باید از الآن فکر کند که جنس هم باید از ما بخرد (صحیح است) وگرنه این تعادل پیدا شود بهتر است هر یک دیناری که ملت ایران برای نیازمندیهای اساسی خود بخارج می‌پردازد باید بر اساس خیر و صلاح و در چهارچوب روابط متقابل باشد در تعقیب عرایضم روز اول در همین مجلس عرض کردم و امروز هم تأکید می‌کنم ما از هر نوع گسترش روابط بازرگانی و همکاریهای فنی و اقتصادی استقبال می‌کنیم مشروط بر اینکه بر اساس متقابل باشد و اگر بنفع رقبای ما و بضرر ما اجرا شود قبول نمی‌کنیم (احسنت).

امکانات هر کشور در زمینه پیشرفت اقتصادی محدود است به چند عامل مهم از جمله:

شرایط ویژه زمان هم در درون و هم در بیرون، منابع طبیعی سرزمین، آمادگی فکری مردم کشور و هدفهای انسانی و اخلاقی که پیشرفت مادی وسیله رسیدن به آنها قرار می‌گیرد. در این زمینه ملتی کامیاب است که بکوشد فراتر از امکانات موجود عمل کند در حالیکه رهبری آن ملت بخواهد و بتواند چشم اندازهای وسیعتری را در نظر بگیرد. در هر بررسی از چند و چون ترقی ملتهای می‌بینیم که سرانجام، عامل انسانی است که بیش از هر عامل دیگر نقش اساسی دارد.

اینکه ایران توانسته است فراتر از امکانات موجود حرکت کند بیش از هر چیز ناشی از قابلیت رهبری ایران در بر هم زدن معادلات سنتی اقتصادی است. ده سال تکاپوی خلاقه به مردم ایران نشان داده است که می‌توان و باید بهتر زیست، بعبارت دیگر یک شوق واقعی به پیشرفت و یک ایمان جدی به قابلیت انسانها در ساختن سرنوشت خویش جانشین طرز فکری شده است که در طی بیش از دو قرن پیشرفت ایران را یک ناممکن بشمار می‌آورد. (احسنت).

نقش روشنفکران: در این زمینه نقش روشنفکران کشور اهمیتی ویژه دارد. همانطور که یک کشور در صورتیکه اساس اقتصاد خود را بر این قرار دهد که از مایه بردارد بی آنکه بر آن بیافزاید از نظر اقتصادی پیش نخواهد رفت، یک فرهنگ زنده و آفریننده نیز نمی‌تواند از مایه بخورد و در جا بزند. ایران امروز، شاید بیش از هر زمان دیگر در تاریخ طولانی این سرزمین جاودانی، از امکانات واقعی مادی برای شکوفائی فرهنگی برخوردار است.

اما، همانطور که ما در زمینه اقتصاد بیش از آنچه ممکن بنظر می‌رسید خواسته‌ایم و بدست آورده‌ایم در زندگی فرهنگی نیز باید بیش از آنچه ممکن بنظر می‌رسد بخواهیم و فراتر از شرایط مادی موجود بنگریم. بعبارت دیگر، باید همواره بکوشیم با فراتر از خویش برویم. زندگی فرهنگی، ادبی و هنری ما نباید عقب تر از زندگی اتقاصدی و سیاسی مان حرکت کند. در اینجاست که اهمیت تلاشهای خلاقه هرچه بیشتری در این زمینه آشکار می‌شود. همانطور که کارگران، مهندسان و کارشناسان ما با مهار کردن نیروها و امکانات طبیعی و بکار گرفتن استعدادها و قابلیت‌های فردی و اجتماعی در ایجاد صنایع امروزی کامیاب شده‌اند، روشنفکران و هنرمندان ما نیز باید در غنای هر چه بیشتر فرهنگ ایرانی بکوشند.

مطالعه اجتماع امروز ایران در متن تجربه بزرگ انقلابی بدور افکندن روحیه سنتی نومیدی و بدبینی، باز یافتن ارزشهای زندگی اخلاقیات ایران و بررسی نبرد مردم این کشور علیه طلسم‌های كهن عقب‌ماندگی مادی و معنوی، می‌تواند و باید مضامینی هیجان‌انگیز برای هنرمندان و نویسندگان ما باشد.

مطبوعات‌ـ نقش مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی به طور كلی در ایجاد حفظ تداوم توسعه در هر اجتماع زنده، نیازی به توصیف ندارد. وسایل ارتباط جمعی در ایران، امروز از بهترین امكانات فنی و مادی ممكن بهره‌مندند. وجود این امكانات، بلافاصله مسئولیت‌های خطیر تازه‌ای را به وجود می‌آورد كه بهره‌گیری از خود این امكانات كمی به منظور پیشرفت كیفی در رأس آنها قرار دارد. در ایران ده سال پیش شاید فقط یك یا دو میلیون تن می‌توانستند بالقوه خواننده مطبوعات باشند. وسعت كشور، فقدان خطوط ارتباطی و پراكندگی جمعیت، ایجاد مطبوعات در مقیاس ملی و ناممكن می‌كرد. امروز ما نزدیك به شش میلیون مدرسه را داریم در حالی كه فاصله میان تهران و زاهدان، به طور مثال به جای آن كه در یك هفته یا یك ماه طی شود در یك ساعت طی می‌گردد. نزدیك به چهل درصد از جمعیت شهرنشین خاورمیانه متعلق به ایران است و این نیز به نوبه خود توسعه مطبوعات ما را ممكن‌تر می‌كند. مطبوعات ما اكنون می‌توانند و باید در جست‌وجوی شماره هر چه وسیع‌تری از خوانندگان باشند و این با ارتقای سطح كیفیت آنها میسر خواهد بود. مطبوعات، در بررسی و معرفی آرمان‌های ملی، روشن كردن نقاط ضعف، دفاع از منافع ملی و تقویت روحیه مردم ما در زمینه فائق آمدن بر هر دشواری، نقشی اساسی بر عهده دارند و باید بیش از پیش خود را شایسته این نقش نشان دهند.

نوسوادان‌- توسعه سوادآموزی در سراسر كشور یكی از درخشان‌ترین جنبه‌های كوشش خلاقه ملت ما در ایجاد یك اجتماع امروزه به شمار می‌رود. با این حال باید دانست كه وظیفه ما در این زمینه محدود به آموزش خواندن و نوشتن نیست. عمق دادن به سواد به دست آمده و به كار گرفتن آن به عنوان سلاحی در زمینه پیشرفت مادی و معنوی هر چه بیشتر لازم است. تهیه و انتشار كتاب‌ها و مطبوعات ویژه نوسوادان، توسعه كتابخانه‌های روستایی و ایجاد ارتباط مستقیم میان سواد، كار و زندگی هدف‌های عمده مورد توجه دولت است. بدیهی است كه در این زمینه سوادآموزی انتزاعی مورد نظر نبوده و نیست: سوادآموزی وسیله‌ای است برای شناخت بهتر فرهنگ و تمدن ایران، دانش‌های امروزی، آرمان‌های میهنی امروز و تقویت پیوند فرد و اجتماع در این زمینه نیز همكاری سازندگی روشنفكران و صاحب‌نظران مورد علاقه كامل دولت است.

مسئله تحصیلكرده‌های مقیم خارج‌ـ همه می‌دانیم كه بسیاری از دانش‌آموختگان ما هنوز در كشورهای بیگانه به سر می‌برند، ایران در تمام طول تاریخ خود، چه آن زمان كه سلامت و پویندگی داشت و چه هنگامی كه نفس بریده از كاروان ترقی باز می‌ماند در ارتباط علمی و فرهنگی مستقیم با جهان بیرون بوده است. دانشمندان و نویسندگان و شاعران ما نیز در این ارتباط مهم تاریخی نقشی اساسی داشتند. از این روی، در بررسی مسئله دانش‌آموختگان مقیم خارج نباید تصور كرد كه یك سیاست بستن درها و بریدن ارتباطات مورد نظر است. دانش امروز تمامیتی است كه می‌تواند و باید معنا و مفهومی فراتر از مرزهای سنتی فرهنگی داشته باشد. اما این نكته حساس را نیز باید در نظر گرفت كه تقویت تكنولوژی بومی در ایران نیازمند قادری هرچه وسیع‌تر و بهتر از دانش‌آموختگان است. تا ده سال پیش ما تنها می‌توانستیم تأسف خود را مورد آنچه «فرار مغزها» نامیده شده است ابراز كنیم اما از عرضه امكانات واقعی فعالیت به دانش‌آموختگان خود عاجز بودیم و از این روی از نظر اخلاقی كمتر حق داشتیم كه از آنها بخواهیم به میهن بازگردند و ناچار شوند تنها بخش كوچك از دانش و كارایی خود را به كار گیرند، امروز، با وضعی كاملاً متفاوت روبه‌رو هستیم. بدیهی است كه پاره‌ای از بخش‌های دانش امروزی هنوز برای ما جنبه تجملی دارد. تردید نیست كه اقتصاد ایران تمامی امكانات یك اقتصاد قاره‌ای وسیع مثلاً، ایالات متحده با شوروی را عرضه نمی‌كند. اما این واقعیت نیز وجود دارد كه ایران، صرف نظر از كشورهای بزرگ صنعتی غرب و ژاپن، شاید تنها كشوری باشد كه وسیع‌ترین حد ممكن را در زمینه توسعه تكنولوژی و بهره‌گیری از علوم امروزی عرضه می‌كند. بدین سبب اجرای سیاستهای تازه در زمینه بازگردان دانش آموختگان مقیم خارج و بهره گیری از تخصص آنها بیش از پیش ممکن می‌شود و همین امکان است که فعالیت‌های تازه در این زمینه را ملزم می‌کند. پیام ما به دانش آموختگان مقیم خارج روشن است: بازگردید و در ایجاد و تقویت اجتماع امروزی ایران سهمی بر عهده گیرید (احسنت) دست کم همانقدر که از این کشور بهره گرفته‌اید به این کشور بهره دهید (صحیح است) پدران، مادران، مربیان وسائل ارتباط جمعی و فردفرد مردم ما در آگاه ساختن دانش آموختگان از واقعیات ایران امروز و تشویق آنها به بازگشت به میهن یک وظیفه ملی و اخلاقی بر عهده دارند.

در اینجا باید عرض کنم که در مملکت را نمی‌شود بست ونیابد بست، روزی رشته فرهنگ ایران در تمام دنیا بود چرا می‌خواهید امروز به سرزمین خودمان محدود کنیم عرض کردم تمدن دنیا به فرهنگ، کمک کرد و ایران امروز باید به دنیا کمک کند ما در گذشته تاریخ نویس بدنیا فرستادیم، طبیب فرستادیم علم را از ایران به دنیا بردند حتی به زبانهای دیگر نوشتند مهم نیست ما می‌رویم و اینکار را می‌کنیم ولی مسلماً هر فردی که فکر می‌کند مغزش به درد مملکتش می‌خورد و اگر پاره‌ای از بخش‌های دانش امروز هنوز تا حدودی برای ما پیشرفت ندارد مهم نیست.

باید به یاد داشته باشیم که پیش از آن که بپرسیم ایران بما چه داده است یا چه می‌تواند بدهد، باید بپرسیم که ما به ایران چه داده‌ایم و چه می‌توانیم بدهیم. باید بپرسیم: ایران را چگونه از نسل پیش تحویل گرفتیم و چگونه به نسل آینده تحویل خواهیم داد. با درک این مطلب، درخواهیم یافت که مسأله التماس و تضرع در میان نیست (آفرین) میگوئیم: وظیفه دارید که بازگردید و دین خود را به ایران ادا کنید (صحیح است – احسنت).

توسعه دمکراسی: اجتماع انقلابی ایران بدون بکار بردن روش غافلگیری گروههای مختلف اجتماعی ساخته می‌شود. هر تضمینی که بنحوی با زندگی یک گروه و در نتیجه با تحول تمامی اجتماع مربوط می‌شود قبلاً با همان گروه و دیگر گروههای مربوط، در میان گذارده می‌شود شیوه رایزنی، بحث و گفتگوی جدی و شرکت مستقیم مردم در اخذ تصمیم، دی یک چارچوب دمکراتیک توسعه می‌یابد.

همه ایرانیان امروز نه تنها می‌توانند بلکه وظیفه دارند که در تعیین بررسی و اجرای سیاستهای ملی که هدفشان تأمین و حفظ منافع ملی است، شرکت داشته باشند. در این جا باز باید تأکید کنیم که هیچ مدل وارداتی مورد نظر نیست و نمی‌تواند باشد. ما بعوان یک ملت بزرگ، با تاریخ و فرهنگی درخشان، حق نداریم شیوه زندگی خود را از دیگران تقلید کنیم (صحیح است). تحمیل هر مدل بیگانه بر ایران نه تنها به سود ملت ما نیست بلکه تمامی تمدن جهانی را فقیرتر خواهد کرد. جهان امروز نیازمند تنوع فرهنگی و تنوع شیوه‌های زندگی است. نباید اجازه داد که یک، دو یا چند سیستم سیاسی – اجتماعی محدود بر سراسر جهان مسلط شود و یا تقسیم عالم به اردوهای مختلف راه را برای جنگ هموار کند. حفظ صلح جهان و شخصیت هر ملت، در چارچوب تنوع فرهنگی و تنوع شیوه‌های زندگی میسر است. ما باید دمکراسی مان را خودمان بسازیم و تقویت کنیم با توجه به نیازها، استعدادها و امکانات خودمان و نبوع ملی ایران – همانطور که راهمان را بسوی اجتماع صنعتی خودمان یافتیم و خودمان رفتیم. همانطور که در زمینه پیشرفت اقتصادی، مدیون هیچ فکر یا مدل بیگانه نیستیم، در توسعه و تقویت دمکراسی خود نیز به اندیشه تجربه و کار خلاقه خود متکی خواهیم بود. چشم انداز ایرانی که دارد در پرتو کار خلاقه مردم ما شکل می‌گیرد هم اکنون روشن است. همه ما وظیفه داریم در این باره بیاندیشیم، اظهار نظر کنیم، پیشنهاد بدهیم و، این را هرگز نباید فراموش کرد، کار کنیم بسیار اجتماعات از تلفیق نظم اجتماعی با آزادی فردی عاجز مانده‌اند ایران می‌تواند و باید به این هدف بظاهر دست نیافتنی، دست یابد (آفرین) بدین سان ایران شاید بتواند یک نقش راهگشائی را در زمینه تجربه دمکراسی بر عهده گیرد.

راجع به مسائل دیگر دمکراسی در برنامه عمرانی پنجم هم بحث شد منظورم دوستان حزب مردم هستند که باید چنین کاری را انجام دهند و این را نباید فراموش کرد همه کشورهائی که ایده ئولوژی سیاسی صادر می‌کنند عاجزند و چون عاجزند می‌خواهند دردشان را جای دیگر بریزند مثل مریضی که مثل من سینه اش درد می‌کند اگر ببیند کسی دیگر سینه اش درد می‌کند یک سمپاتی ایجاد می‌شود دکتر می‌شوند و دوا می‌دهند ولی ما نباید این کار را بکنیم، مسلماً ما در دنیایی زندگی می‌کنیم، خانمها و آقایان یادداشتهائی بمن می‌دهند که گفته شده دولت برای وصول ۱۰ میلیون مالیات تعجیل نکند و مهلت قائل شود، جوابش هست بعداً خدمتتان تقدیم می‌کنم چون مسئله مهمتر از ۱۰ میلیون است. ما در دنیایی دشوار، آشفته، ناراحت زندگی می‌کنیم ما از تمام این دردها مصون نیستیم، چند نفر ایرانیانی هستند از قوم و خویش‌های من و شما یا عده‌ای دیگر از افراد این مملکت که در کشورهای خارجی منتظر هستند تا با سرنیزة خارجی به کشورشان برگردند، عوض گذرنامه ایرانی، می‌خواهند با زور سرنیزة دشمن به ایران بیایند (عده‌ای از نمایندگان – آنها ایرانی نیستند) بلی مسلماً، دارم می‌گویم چنین افرادی هم پیدا می‌شوند یا در رادیوی خارجی پیشرفت ایران را بدبختی خود میدانند، وقتی بیرق ایران در اهتزاز است بغض در گلوی من از غرور می‌آید، ولی در گلوی او بغض کینه توزیست. هستند و می‌گویند، خواهش می‌کنم رادیوها را گوش کنید جملاتی بکار می‌برند فارسی است ولی ایرانی نیست (صحیح است) اگر کسی می‌خواهد مزدور شود مست در برابر پول می‌شود. یا اگر کسی توی سینمایی می‌آید شیشه‌ای می‌گذارد که منفجر بشود و چند نفر مجروح بشوند و به این ترتیب می‌خواهد احساس قهرمانی کند، یا رادیوهای بیگانه فارسی زبان او را قهرمان میدانند نمیدانم. این چیزها را می‌بینیم مسلماً هست، خواهد بود، یک فرد ایرانی را پریروز کشتند با زنش و بچه‌هایش، به جهاتی از خارج آمدند و او را کشتند. ولی مهم نیست ۲۵۰۰ سال تاریخ داشتیم، نشیب و فراز بود روزهای بدی داشتیم روزهای سیاه خودم دیدم، درد حقارت را دیدم، عقده‌های فقر، بدبختی، بیچارگی و حقارت را دیدم ما در کشور خودمان بیگانه بودیم، بیگانه در کشور ما صاحب نفوذ ومنصب بود ولی رفت و تمام شد، عقده حقارت را از دست دادیم (احسنت) عقدة فقر را از دست می‌دهیم (آفرین) ما دیگر ترسی نداریم. زندگی یک فرد یک زمان شروع و یک زمان تمام می‌شود، یا زودتر تمام می‌شود یا دیرتر؛ ولی همة ما آماده هستیم زندگیمان را بدهیم تا مملکت بماند (صحیح است- آفرین) چند ما پیش نطق شاهنشاه را شنیدم خطاب به کورش ۰۰۰ در آن دقیقه من آنجا بودم احساس کردم ۲۵۰۰ سال گذشته، باز هم بیرق ایران در اهتزاز است در آنزمان با اسب می‌آمدند و امروز با هلیکوپتر آمدیم ولی مراسم همان مراسم بود و ایران امروز همان ایران آنروز است یعنی تمام بدبختی‌ها، تمام این ناراحتیها گذشت و من افتخار می‌کنم که در زمانی زندگی می‌کنم که باز هم ایران قوی شده باز هم ایران در صحنة بین المللی مقامی شامخ دارد، آن ایران نیست راجع به ترس از ۱۹۱۹، زودتر می‌گویم ترس از روس و انگلیس، که نخست وزیر این کار را بکند یا آن کار را نکند این حرفها نیست در مجله دوست عزیزمان آقای وحیدنیا پریروز نامه‌های یک شخص سیاسی را می‌خواندم که از لندن به رئیس مجلس و رئیس دولت یا هر کس دیگری نوشته بود «آقا معذرت بخواهید از روسیه تزاری، نگذارید مملکت به باد برود برای ترس از یک معذرت» ما معذرت از هیچکس نمی‌خواهیم و حرفهایمان را می‌زنیم (احسنت) ما و شما باید مملکتمان را بدست جوانان بسپاریم، قوی تر و محکم تر با ارادة قاطع، مسلماً در زندگی ما و در زندگی ملت ما عوامل مختلفی هست که ما را پیش می‌برد، آب و خاک و پول و نیروی انسانی ولی مهمتر از همه رهبری داهیانه قوی (صحیح است)، مطلع، دوراندیش که خود میداند کشورش باید بکجا برسد، خانمها و آقایان تاریخ را انسانها می‌سازند، تاریخ به سمتی می‌رود که انسانها می‌خواهند، من و شما میدانیم که تاریخ ما به چه سمتی خواهد رفت (احسنت، احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحد رأی می‌گیرم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۶ تغییرات زیر صورت گیرد:

۱- در سطر اول بعد از کلمه تأمین آب «و تصفیه» افزوده گردد.

۲- در سطر ششم بعد از کلمه سایر عبارت «شبکه فاضلابها» اضافه شود.

۳- در سطر هفتم بعد از کلمه بلاعوض جمله «بر حسب مورد» و بعد از کلمه شهرداریها عبارت «شرکتهای توزیع آب شهرها و» اضافه گردد.

احمد شهبازی.

رئیس- آقای مهندس شهیدی بفرمائید.

مهندس شهیدی- همکاران محترم توجه دارند که هزینه تأمین آب سالم و مشروب شهرها در برنامه سوم و چهارم بصورت وام که سازمان برنامه به شهرداریها می‌پرداخت تأمین می‌شد، از این بابت متشکریم که سازمان برنامه و دولت کلیه هزینه تأمین آب سالم را خودشان تقبل کرده‌اند ولی مسئله‌ای که در تبصرة ۴۶ قانون بودجه فراموش شده ایجاد تأسیسات تصفیه خانه در شهرهائی که ضرورت دارد بود، استانداردهای بین المللی وجود دارد و در دست کارشناسان است که اگر مواد رسوبی قلیایی یا بعضی املاح یا باقیمانده تبخیر از حد متعارف زیادتر باشد ضرورت دارد، که تصفیه خانه در این شهرها ایجاد شود، ثانیاً آقایان مطلع هستند اداره واحد توزیع آب و ایجاد فاضلاب در شهرها در دست شهرداریها نیست، اداره اینها را سازمان آب شهرستانها عهده دار هستند، در قسمت آخر پیشنهاد می‌کنم پس از اینکه وزارت آبادانی تأسیسات را ایجاد کرد جهت اداره و نگهداری به سازمان آب شهرها واگذار کنید.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به این پیشنهاد، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

محترماً پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۱۵ قانون بودجه سال ۱۳۵۲ بعد از نام استانهای کرمان، فارس، ساحلی، نام بلوچستان اضافه شود.

باتقدیم احترام- امان الله ریگی.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصره ۲۲ لایحه بودجه سال ۵۲ بشرح زیر اصلاح شود:

شهرداریهای کشور موظفند سهم مذکور در ماده ۶۸ قانون اصلاحی قانون شهرداری ۰۰۰

ضمناً در سطر هیجدهم عبارت «تا تصویب لایحه مذکور» حذف شود.

با تقدیم احترام – ادیب سمیعی.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌شود در سطر ماقبل آخر تبصره ۳۳ کلمة لازم حذف و به جمله وام دهنده اصلاح شود.

با تقدیم احترام – کریم اهری.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

مقام معظم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید:

سه سطر آخر تبصرة ۳۷ بشرح زیر اصلاح شود:

حسب مورد مکلفند عوارض مذکور را به اداره دارائی محل پرداخت و رسید آن را برای ارائه به شهربانی در موقع شماره گذاری به خریدار تسلیم نمایند آئین نامه اجرائی این تبصره از طرف وزارتخانه‌های دارائی و اقتصاد تهیه خواهد شد.

سعید وزیری – حسام الدین رضوی – هوشنگ شریفها.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصرة ۳۸ بودجه کل کشور بشرح زیر اصلاح شود. از تاریخ اجرای این قانون تبصرة ۳۸ قانون بودجه سال ۱۳۳۹ کل کشور لغو می‌شود و مالیات نوشابه‌های غیرالکلی بر اساس مادة ۴ قانون تأمین اعتبارات عمرانی و عمومی مصوب هشتم آذر ماه ۱۳۴۳ وصول می‌شود حداقل مالیات دریافتی از هر بطر نوشابه غیرالکلی پنجاه دینار می‌باشد.

باتقدیم احترام – کریم اهری.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ آقای دکتر مجیدی بفرمائید.

دکتر مجیدی (وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه)- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست راجع به این تبصره این توضیح را عرض می‌کنم که این بهیچوجه تغییری در قیمت نوشابه‌های غیرالکلی نخواهد داد فقط یک مجوزی است که وزارت دارائی از نظر امور محاسباتی خودش لازم دارد و از نظر امور داخلی وزارت دارائی است و اثری از نظر قیمتها ندارد.

رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمائید.

دکتر دادفر- با اجازه مقام ریاست راجع به این پیشنهاد که مطرح شد چون در کمیسیون دارائی دقیقاً بررسی شده مطلقاً مسئله افزایش عوارض و یا وضع عوارض جدید در بین نیست این مجوزی است که چون ماده ۴ برنامه عمرانی چهارم در سال ۱۳۴۳ تا بحال اجرا نشده بود از این نظر این مجوز را گرفتند که بموجب همان لایحه و قانونی که در سال ۱۳۳۹ تصویب شده بود همان عوارض نوشابه‌های غیر الکلی برای هر بطر ۵۰ دینا تثبیت می‌شود چنانچه بطرهای دو لیتری و سه لیتری و یک لیتری بخواهد به بازار بیاید بر مبنای همان قانونی که تصویب شده بود برای نوشابه‌های غیر الکلی مجوز وصول عوارض برای دولت باشد و هیچ چیز جدیدی نیست منتها یکی دو قانون که تعارضی با هم داشتند در بعضی موارد تلفیق شده و درست شده بنده خواستم عرض کنم که نه عوارضی بالا رفته و نه قیمت نوشابه‌های غیر الکلی بالا می‌رود و مطلقاً چنین چیزی نیست.

رئیس- نظردیگری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود. (بشرح زیر خوانده شد.)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً خواهشمند است دستور فرمائید تبصرة زیر به لایحه بودجه کل کشور اضافه گردد:

• تبصره- موافقت نامه مربوط به طرحهای عمرانی (سرمایه گذاری ثابت) که دستگاه مسئول بهره – برداری آن غیر از دستگاه اجرائی طرح است بین دستگاه اجرائی و دستگاه مسئول بهره برداری و سازمان برنامه و بودجه منعقد خواهد شد و هر گونه تغییری در این قبیل طرحها بنا به توافق دستگاه مسئول بهره برداری، دستگاه اجرائی و سازمان برنامه و بودجه انجام خواهد شد.

با تقدیم احترامات- دکتر فروزین.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) با این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به تبصره‌های بودجه کل کشور اضافه شود:

• تبصره – در مورد طرحهای ساختمانی که مطابق قانون تأسیس وزارت آبادانی و مسکن اجرای آنها بعهده وزارت مزبور بوده ولی دستگاه مسئول بهره برداری دستگاه دیگری است و اعتبارات آنها در قانون بودجه سال ۱۳۵۲ کل کشور تحت ردیف وزارت آبادانی و مسکن قید گردیده است مسئولیت تهیه برنامه و شرح عملیات اجرائی و همچنین سایر وظائف غیر از تهیه پروژه‌های فنی و مهندسی و عملیات ساختمانی که در قانون برنامه و بودجه بعهده دستگاه اجرائی است بعهده دستگاه مسئول بهره برداری خواهد بود.

با تقدیم احترام – صدری کیوان.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به این پیشنهاد، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نمایم تبصرة زیر به لایحه بودجه کل کشور ضمیمه گردد.

• تبصره- به سازمان برنامه و بودجه اجازه داده می‌شود با تصویب شورای اقتصاد اعتبار بعضی از طرحهای عمرانی (سرمایه گذاری ثابت) را که در بودجه سال ۱۳۵۲ کل کشور بر حسب برنامه ذیل دستگاهها منظور شده است به دستگاه دیگری که مسئول بهره برداری از طرح خواهد بود واگذار نماید.

دکترفروزین.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصرة زیر به لایحه بودجه اضافه شود.

• تبصره- آن دسته از مأمورین شهربانی کل کشور که قبل از ۱۳۴۲/۸/۱ دارای پایه کشوری بوده و بعد از تاریخ مذکور در اجرای مقررات شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور بعنوان درجه دار بازنشسته شده‌اند از تاریخ بازنشستگی قبلی تا تاریخ احراز شرایط بازنشستگی با درجه همردیفی قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به کارگزینی شهربانی کل کشور منتسب می‌شوند و حقوق و مزایای مدت انتصاب آنان بوسیله شهربانی کل کشور در بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور تأمین و بابت حقوق بازنشستگی دریافتی آنان یکجا به صندوق بازنشستگی واریز می‌شود و در هر مورد که اعتبار تأمین شده جبران حقوق بازنشستگی پرداختی را نکند مابه التفاوت محاسبه و در صورتیکه مشمولین مربوط از صندوق بازنشستگی مطالباتی پیدا کنند مطالبات مذکور بابت تمام یا قسمتی از آن محسوب می‌گردد و باقیمانده را مکلفند طبق مقررات بعنوان کسور به صندوق بازنشستگی تأدیه کنند.

ابراهیم کسرائی.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً در مورد لایحه بودجه سال ۱۳۵۲ در تبصره ۵۵ در سطر دوم پس از حمله کالاهای دولتی پیشنهاد می‌شود اضافه شود، «هم چنین سیمان و فرآورده‌های تهیه شده از آن».

با تقدیم احترام – حسن صائبی.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای صدری کیوان بفرمائید.

صدری کیوان (مخبر کمیسیون بودجه)- در بودجه تفصیلی وزارت تعاون و امور روستاها یکی از ارقام جابجا شده استدعا می‌کنم به این نحو که عرض می‌کنم اصلاح بفرمائید رقم ۵۰۰ هزار ریال مندرج در کد ۳۱۵۰۰ ماده ۱۵ وام و مشارکت و کمک برای سرمایه گذاری بخش خصوصی قسمت پنجم بودجه تفصیلی وزارت تعاون و امور روستاها باید در کد شماره ۴۱۶۰۰ ماده ۱۶ موضوع کمک و اعانه بخش عمومی بودجه تفصیلی وزارت تعاون و امور روستاها درج گردد.

رئیس- اصلاح می‌شود. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصرة زیر به تبصره‌های دائمی لایحه بودجه اضافه می‌شود.

• تبصره- اعتبارات اجرای طرحهای آب آشامیدنی و تأسیسات بهداشتی و بهسازی روستاها کلاً از اعتبارات عمرانی کل کشور تأمین می‌گردد و پس از تحویل هزینه نگاهداری و بهره برداری این قبیل طرحها از محل دو درصد وصولی انجمنهای دهات تأمین خواهد شد.

فرهادپور.

رئیس- آقای فرهادپور بفرمائید.

فرهادپور- در مطالعه برنامه پنجساله پنجم کشور و همچنین توضیحات و مقدماتی که بر بودجه سال آینده نوشته شده توجه به بخش کشاورزی جزو اصول اساسی برنامه و تکیه زیادی بر این بخش از طرف دولت در بودجه شده ولی متأسفانه در جنبه عملی کار آنچه که امکانات داده شده متناسب با وعده‌ها و امیدها و توضیحات مقدماتی نیست اصل نوسازی بخصوص نوسازی روستاها از اصول اساسی انقلاب ایران است و بکرات بنده دیده‌ام که مورد توجه و تأکید رئیس محترم دولت بوده و روستاهای ما بحق بایستی وقتی که ما به مرز درآمد سرانه ۶۰۰ دلار به بالا می‌رسیم از شرایط زندگی بسیار بهتری برخوردار شوند اجرای طرحهای عمرانی در روستاها در گذشته بر اساس قانون انجمن دهات معلق بوده است به تأمین درصدی از اعتبارات هزینه از محل درآمد دو درصد وصولی انجمنهای دهات و همین مطلب در عین حال که مملکت ما همانطور که جناب آقای نخست وزیر فرمودند از امکانات مالی فوق العاده‌ای برخوردار است و ما آنچه کسری نداریم اعتبار و پول است این قبیل مقررات مانع از آن شده که در روستاها برنامه‌ای که وعده داده شده بطور جدی عملی بشود در کمیسیون بودجه بنده پیشنهادی تقدیم کردم که مورد توجه قرار گرفته بود متأسفانه در چاپ تبصره‌ها بنده این پیشنهاد را ندیدم بطور مسلم دو درصد وصولی انجمنهای دهات تکافوی تأمین درصد سهم ده برای انجام پاره‌ای از پروژه‌ها را نخواهد کرد و این مانع از آن است که ما در عین حال که پول داریم، اعتبار داریم، برنامه داریم و نیت خدمت داریم بتوانیم در ده این خدمت را انجام بدهیم لوله کشی آب آشامیدنی یک ده نمی‌تواند معلق باشد به تأمین ۵۰ % اعتبارش از محل ۲ % وصولی بنابراین همانطور که می‌بینیم در تبصرة۴۶ برای تأمین آب آشامیدنی شهرها فکر فوق العاده مفیدی شده است بنظر من قبول این پیشنهاد رفع مشکل اجرائی دولت را می‌کند که وقتی پول دارد و می‌خواهد در یک دهی لوله کشی آب آشامیدنی آن ده را بکند آن ده با دو درصد هزینه نتوانسته ۵۰ % سهمیه ده را تأمین کند و این برنامه معلق می‌ماند بنده از حضور جناب آقای نخست وزیر این استفاده را می‌کنم که توجه و عنایتی به نوسازی روستاها بیش از پیش داشته باشند برنامه‌های کشاورزی مملکت ما باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد وضع زندگی روستانشین‌ها بایستی بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد این قبیل اقدامات و ایجاد چنین طرحهائی در مناطق روستائی اولاً فرستادن خدمات به روستاها کمک به دولت می‌کند یک معلم، یک دکتر، یک مروج حق دارد شایق نباشد به زندگی در یک روستا وقتی که می‌بیند بایستی از آب چاه دستی با هزار آلودگی مصرف و استفاده کند اجرای چنین طرحهایی کمک می‌کند به بردن خدمات به روستاها و کمک می‌کند به جلوگیری از سیل مهاجرت روستاها به شهرها چون همانطوریکه خود دولت گفته است مردم مملکت ما رشد اجتماعیشان بعد از اجرای انقلاب شاه و ملت به مراتب بیشتر از آنچیزی بوده است که ما پیش بینی می‌کردیم و امروز روستانشین‌ها بر اساس تعلیماتی که دیده بر اساس فعالیتی که سپاهیان دانش کرده‌اند بر اساس زحمتی که سپاهیان بهداشت کشیده‌اند میدانند میکرب یعنی چه، آب آلوده یعنی چه محیط بهداشتی یعنی چه و بحق چنین توقعی هم دارد اگر اجرای طرحهای عمرانی بنیانی در روستاها بخواهد معلق بشود به تأمین درصد لازم پیش بینی شده در قانون انجمنهای دهات بهیچ وجه چنین طرحی جنبه عملی به خود نخواهد گرفت بنده تذکر این نکته را برای دولت لازم میدانم و همانطور که انتظار دارید در راه ارائه طریق برای بهتر نتیجه گیری پیشنهادی تقدیم کردم امیدوار هستم مورد توجه قرار بگیرد.

رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمائید.

دکتر دادفر- پیشنهاد همکار محترم جناب آقای فرهادپور در کمیسیون بررسی شده و در آنجا هم توضیح داده شد که مشکل روستاهای ما در حال حاضر ریختن آن مقدار از اعتبارات پروژه از محل دو درصد نیست بلکه بر عکس الآن در سال گذشته تعداد زیادی از روستاها بودند که سهم عمرانی خودشان را از محل دو درصد در حدود یکسال و دو سال قبل ریخته‌اند اعتبارات روستائی کافی نبود که تفاوتش را وزارت آبادانی و مسکن یا دستگاه مجری بآن حساب بریزد و پروژه را عملی بکند روی همین اصل بود که توجه خاص بودجه نویسان و دولت به ازدیاد اعتبارات عمرانی روستائی جلب شد و در سال جاری صددرصد علاوه شده مسأله ۲ % نیست که ۲ % عواید را به اجرای آن پروژه بدهند از محل این ۲ % بسته به موقعیت استانها و نوع پروژه‌ها بموجب آئین نامه‌ای که هست آمدند مقداری از ۲ % را تخصیص دادند به پروژه عمرانی این میزان بعضی ۳۰ % است و در بعضی ۶۰ % و در بعضی ۱۰ % و در بعضی از استانها مثل بلوچستان و سیستان و بعضی جاهائی که درآمدی ندارند این نسبت صفر است و آن روستا نباید چیزی کمک کند تصور می‌کنم اگر این پیشنهاد تصویب بشود در نتیجه میزان اعتبارات عمرانی روستاهای ما در سال جاری لااقل بمیزان ۵۰ % نصف خواهد شد چون الآن معادل تمام اعتباراتی که تصویب شده و بلکه بیشتر روستائیان از محل ۲ % تأمین کردند و در حساب بوده است اگر این را امسال خرج می‌کنیم نتیجه- اش اینست که سطح اعتبار روستاها را لااقل تا ۵۰ % پائین آورده باشیم البته برای سنوات آینده ممکن است نظرات جناب آقای فرهادپور را کاری کرد ولی امسال تصویب پیشنهاد جنابعالی لااقل ۵۰۰۰ روستا که سهمشان را دو سال است بحساب ریخته‌اند و در حال حاضر شکایتشان اینست که چرا معادل آنرا وزارت آبادانی و مسکن نمی‌پردازد این پول را هم اگر بکشید اعتبارات عمرانی روستاها نصف می‌شود باین ترتیب بنده خواستم تقاضا کنم فکر جنابعالی در مورد اینکه این ۲ %‌ها بعداً برای تأسیسات بمصرف برسد خیلی خوب است مشروط به اینکه تأسیسات ساخته بشود و مقدار اعتبارات موجود در حساب طرحهای عمرانی الآن بیشتر از سهمی است که در بودجه سال ۵۲ برای روستائیان در نظر گرفتیم یعنی کشاورزان اینقدر استقبال کردند برای این طرحها خیال می‌کنم با این توضیحات قانع شده باشید.

رئیس- آقای فرهادپور قانع شدید.

فرهادپور- متأسفانه خیر، چون فقط یک طرح نیست روستاها طرحهای متعددی دارند حمام، کشتارگاه، آب آشامیدنی، برق و چیزهای دیگر می‌خواهند.

رئیس- جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.

نخست وزیر- من فلسفه پیشنهاد جناب فرهادپور را متوجه شدم و حتماً موافق هستم که دولت باید آب آشامیدنی نه تنها شهرها بلکه روستاها را هم تأمین کند ولی در برابرش ما یک بودجه – هائی گذاشتیم و در هر صورت مشارکت مردم را از بین نبرید چون اگر فکر مشارکت از بین برود یک قدری از فلسفه دور می‌افتیم آقای فرهادپور خواهش می‌کنم اجازه بدهند با همکاری خودشان ما الآن در مناطق مختلف که احتیاج به پیشرفت بیشتری دارند سازمانهای عمران تشکیل دادیم در این سازمانهای عمرانی این مسائل را در چهارچوب مبالغی که باین سازمان خواهیم داد عمل خواهیم کرد مشارکت تنها برای آب آشامیدنی را دولت یعنی آن سازمان ترتیبش را بدهد چون در روزهای اول این کار هستیم در سیستان و بلوچستان ودر بنادر و جزایر این سازمان تشکیل شده امیدواریم به کهکیلویه و کردستان هم برسیم این مسائل را در چهارچوب حل خواهیم کرد این کار را الآن بکنیم بودجه هائی که دیدیم می‌رود بطرف جاهائی که خارج از چهارچوب سازمانهای عمرانی است اگر موافقت بفرمائید راه حلش را بعداً پیدا می‌کنیم ولی من بایستی عرض کنم که فلسفه کاملاً صحیح است ما که آب آشامیدنی شهرها را تأمین می‌کنیم همان وظیفه را هم نسبت به روستاها داریم.

رئیس- آقای فرهادپور قانع شدید.

فرهادپور- با توضیحاتی که جناب آقای نخست وزیر فرمودند، پیشنهادم را باستناد وعده‌ای که دادند پس می‌گیرم.

رئیس- کلیات آخر لایحه مطرح است آقای کاظم مسعودی بفرمایند.

کاظم مسعودی- با اجازه جناب آقای رئیس و نمایندگان محترم من هیچ قرار نبود صحبت کنم فقط در این چند روزه از نزدیک ناظر بودم که چه اقلیت و چه اکثریت با چه صمیمیت حتی در دل شبها در مجلس ماندند بودجه را رسیدگی و بررسی کردند و امسال بخصوص بکوری چشم دشمنان و آنهائی که از امنیت و ثبات و صمیمیت ما رشک می‌برند بخصوص آن بعثی هائی که در آنطرف نشسته‌اند درآمد نفتشان از ما بیشتر، موقعیتشان از لحاظ خودشان آنطور که ادعا دارند در منطقه از ما بهتر و جمعیتشان کمتر، نمی‌توانند این رفاه و امنیت و آسایش را ببینند، خواستم چند کلمه‌ای عرض کنم ما در مملکتی هستیم که شاهنشاه بزرگ وقتی که برای استراحت هم تشریف برده‌اند تا از استراحت سالانه استفاده بفرمایند در تمام ۲۴ ساعت با اطلاعاتی که ما داریم و خبرگزاریهای خارج خبر می‌دهند برای ملت تلاش می‌کنند تا بتوانند منافع بیشتری برای ما کسب کنند و در صورتیکه احتیاج دارند و باید حتماً استراحت کنند آنجا هم منفک از کار ملت نیستند ما هم در اینجا بودجه مملکت را رسیدگی می‌کنیم اقلیت آزادانه حرفش را می‌زند انتقاد می‌کند و نخست وزیر می‌آید پشت تریبون قبول می‌کند و تذکر منطقی اقلیت را می‌پذیرد و وعده می‌دهد و اقلیت هم با احترام پیشنهادش را پس می‌گیرد این همکاری ارزنده و موقعیت‌های ممتازی است که در تاریخ مملکت ثبت می‌شود (احسنت) این موفقیت و امنیت را آسان گیر نیاورده‌ایم من اسم هویدا را می‌برم این را که می‌گویم و چرا اسم می‌برم برای اینکه موقعی را که اتفاق افتاده بگویم بین ۱۴ تا ۱۵ سال پیش پشت این تریبون، این شخص محترم که آن موقع معلوم نبود وزیر می‌شود یا نخست وزیر، برخوردی با من داشت ممکن است جناب آقای نخست وزیر یادشان نباشد من پشت این تریبون در دوره ۲۰ صحبت کردم این در موقعی بود که ایشان در شرکت نفت بودند واین عمارت ۱۷ طبقه شرکت نفت فعلی داشت ساخته می‌شد من ایراد گرفتم که مملکت در موقعیتی که هست با کسر بودجه عمارت ۱۷ طبقه می‌خواهد چکار؟ در صورتیکه امروز به دهها عمارت ۱۷ طبقه برای کار مرکزی شرکت نفت که توانسته در دنیا برای ما افتخار کسب کند کم است در روزهائی که آمدند پشت این تریبون و نخست وزیر وقت می‌گفت که ایران نمی‌تواند لولهنگ بسازد ولی امروز ایران تمام امور مربوط به نفت را شخصاً اداره می‌کند و باعث افتخار است. این مرد آنروز (وقتی می‌گویم این مرد) من احساساتی می‌شوم و می‌گویم این مرد از فرط علاقه و درویشی نخست وزیر است معذرت می‌خواهم در ۱۴ سال پیش آمد در انجمن مطبوعات و قرآن از جیبش درآورد و قسم خورد و گفت به این قرآن این عمارت را لازم است بسازیم و روزی احتیاج به بزرگترش می‌باشد این حرف را ۱۴ سال پیش بیان کرد که معلوم نبود وزیر یا نخست وزیر بشود این قرآن بود این بود که به مذهب پابند است و این قابل تحسین است پس این توفیقات را آسان گیر نیاوردیم که آسان از دست بدهیم من پشت این تریبون وقتی در دوره ۲۰ صحبت می‌کردم ماشین مرا جلوی این مجلس آتش زدند اینها را می‌گویم چون این اقلیت محترم در امسال بخصوص نشان دادند که در موقعیت حساس کشور با چه متانت و صمیمیت بخصوصی صحبت می‌کنند ما دیروز جلسه‌ای داشتیم در این جلسات گفته شد که رادیو و تلویزیون آنطور که باید خبرهای مجلس را باطلاع مردم نمیرسانند ما این گله را داریم ولی علت را هم میگوئیم چون ساعت فراغت زیادی ندارند و باید برای تمام طبقات برنامه تهیه کنند ولی ما از جناب آقای نخست وزیر می‌خواهیم که رادیو و تلویزیون سیستم کار مجلس شورای ملی را باطلاع مردم برسانند بخصوص از طرز و چگونگی تصویب لوایح برای اینکه مجلس الآن از سیستمی که سابق بود که تمام صحبت‌ها و جنجالها در جلسه علنی می‌شد از آن سیستم دیگر خارج شده همانطور که تمام هدفها پیشرفت کرده این مسأله هم باین ترتیب تکامل پیدا کرده و الآن تمام این بحثها و صحبت‌ها در کمیسیونها درمیگیرد و لوایحی می‌آید باین جلسه علنی در آنجاست که در مورد آن بحث می‌شود رسیدگی می‌شود آماده می‌شود. یک وقت می‌گویند هشت لایحه دولت را چکی تصویب کردند، اینطور نیست ما از دستگاه اطلاعات و بخصوص دستگاه مطبوعات که خود منهم افتخار می‌کنم عضو کوچکی از آن دستگاه هستم انتظار داریم که مردم را مطلع کنیم جناب آقای اخلاقی من همیشه این کار را از نظر مطبوعاتی می‌کنم باید مردم را در جریان امر بگذاریم روشن کنیم کجا هستیم و چطور زندگی می‌کنیم این بودجه‌ای را که دولت جناب آقای هویدا تقدیم مجلس شورای ملی کرد که افتخارآمیز است و امیدواریم سالهای آینده بودجه‌های خیلی عظیمتر و بهتر و درآمدهای خیلی بیشتری را برای ما بیاورند این کارها آسان انجام نشده این اعتمادی که از مردم جلب شده میدانید از کجا آمده؟ این اعتماد از وسط آن جذامیان که وقتی علیاحضرت عزیزمان می‌روند خانه خدا رحمت کند دکتر راجی را آنجا حضور داشتم گفت به علیاحضرت قربان این مرض مسری است ولی علیاحضرت در میان آنها رفتند و آنها را در بغل گرفتند و گونه هایشان را بوسیدند اینها آسان گیر نیامده آن موقعی که می‌گویم شاه رفتند برای استراحت ولی تلاش می‌کنند که یک سنت برای ملت بیشتر از نفت نصیب ما کنند آسان نیست این امنیت که امروز داریم در طول تاریخ مشروطیت نظیر نداشته است (احسنت) شما بیائید یک بچه‌ای را بفرستید به شیروان حوزه انتخابیه من ده میلیون تومان به او بدهید کسی چپ به او نگاه نمی‌کند می‌رود و برمیگردد اینجا همان جائی بود که وقتی من رفتم بکارشان برسم توی کوه رباط گفتم چه می‌خواهید قبل از انقلاب بود دهسال پیش خدا شاهد است بآن خانه‌ای که امسال زیارتش رفتم قسم می‌خورم من پرسیدم چه می‌خواهند؟ گفتند چیزی نمی‌خواهیم به شاهنشاه بگوئید ممنونیم که وکیل را فرستاد ما رؤیت کردیم کافی است، آب نداشتند، جذام داشتند، کچلی داشتند، تراخم داشتند به همت این نخست وزیر کمک گرفتیم و خدا عمر بدهد به دکتر اقبال این مرد الآن در کشور نیست ولی باز باید از پشت این تریبون از او تقدیر کنیم که هر چه دستش رسیده در سطح کشور همکاری و کمکهای مالی کرده و ما توانستیم در این ده سال انقلاب جهش ۵۰ ساله داشته باشیم (صحیح است) اینها حسن نیت می‌خواهد من از تمام همکاران آقای هویدا ممکن است مثال خودش خوشم نیاید و همه هم ممکن است سلیقه‌های آقای هویدا را نداشته باشند ولی این انسان دوستی و اینکه در اطاقش به روی همه باز است و در نهایت متانت و صمیمیت، صداقت چه اقلیت و چه اکثریت همه را می‌پذیرند می نشینند به حرفهای آنها گوش می‌کنند با منطق، و واقعاً حوصله بخرج می‌دهند اینها ساده نیست. یک روزی پشت این تریبون نخست وزیری آمد و گفت مملکت ورشکسته است می دانید در یکروز چقدر پول فرار کرد؟ ۴۵۰ میلیون تومان از یک شعبه بانک ملی بردند بپرسید همان مملکت ورشکسته را دادند دست این مرد؟ چون به شاهنشاه صادق بود با کوشش شبانه روزی به اینجا رساند، چرا؟ برای اینکه از رهبری صحیح، یک خدمتگزار صحیح هم می‌خواهد. این خدمتگزار صدیق بود پس ما می آئیم در کلیات آخر بحث می‌کنیم برای چه؟ برای اینکه قدرشناسی بکنیم و قدر نعمت را بدانیم به این دلیل می گوئیم الآن مطبوعات و حزیمان و تمام تشکیلات و ارتشمان تمام با هم همکاری می‌کنند در یک جهت و یک هدف، اقلیت و اکثریت برای منافع ملی جلو می‌روند، در یک مملکت دموکراسی چه اتفاق می‌افتاد، دیروز آقای رامبد که از دیروز ارادتم نسبت به ایشان صد چندان شد در یک کمیسیونی که با هم داشتیم ملاحظه فرمودید همان حرفی که ایشان زدند بنده هم زدم این خیلی ارزش دارد که دولت اکثریت، وکیل اکثریت بیاید حرفی که ایشان می‌فرمایند و بنفع عموم است، اکثریت هم تأیید می‌کند چون بنفع مملکت است و در صلاح کشور، اکثریت و اقلیت مطرح نیست. یک مطلبی را جناب آقای نخست وزیر چند روز پیش بیان داشتند چون شما دوستان و همکاران عزیز شاهدید من خیلی کم صحبت می‌کنم در هر دوره ممکن است یک دفعه یا دو دفعه صحبت کنم ولی هر دفعه از باطن قلبم و از عشقی که مثل همه شما به شاه و مملکتم دارم صحبت می‌کنم بدل شما می‌نشیند من ۱۱-۱۲ مرتبه افتخار این را داشته‌ام که در التزام رکاب اعلیحضرت در مسافرت‌ها باشم در یک سفر در کشور اتریش در یک ده شاهنشاه وسط راه از اتومبیل پیاده شدند دیدند بچه‌ها دارند والیبال بازی می‌کنند از همان جا فرمان صادر فرمودند که به روستاهای کشور وسایل ورزش فرستاده شو این واقعاً ارزش دارد چند روز پیش دیدم آقای نخست وزیر برای جوانها صحبت کردند و نصیحت کردند به همة ملت گفتند این بچه‌ها و دانشجویان شهرستانی که می‌آیند به شهرهای شما اینها را توی خانه‌های خود دعوت کنید یک ناهار با آنها بخورید با آنها مهربانی کنید این را من فکر کردم یعنی بخاطرم رسید که بیائیم ما نمایندگان مقدم بشویم مثلاً بگوئیم از خراسان هر چه دانشجو آمده تهران تحصیل می‌کند سرشکن کنیم توی وکلای خراسان بگوئیم هر چند نفر چند روز بسته به استطاعت مالی اشخاص این دانشجویان را بیاوریم در خانه و از آنها پذیرائی کنیم آنها را ارشاد کنیم راه را به آنها نشان دهیم به آنها مهربانی کنیم خدا شاهد است اینها مشکل نیست (احسنت) من از روی وظیفه‌ای که دارم این آژنگ هوائی من با ۷-۸ هزار دانشجو در تمام دنیا در تماس است جز شخص شما جناب آقای نخست وزیر هیچ کس همکاری نمی‌کند چند مرتبه نزدیک بود تعطیل شود و هر وقت خواستم تعطیل کنم ایشان نگذاشتند هیچ دستگاهی با من همکاری نکرده ولی دیدم با این ۷-۸ هزار دانشجوی خارج هیچ پروبلمی ندرایم (احسنت) اینها احتیاج به محبت و مهربانی دارند اینها وقتی کاری دارند ۵۰ میل مسافرت می‌کنند میآیند در سفارت ولی وقتی ده دقیقه دیر می‌رسند میگویند سفارت تعطیل شده فردا بیائید آقا این را ویزا کن یک نفر را کشیک بگذار می‌گویند برو فردا بیا آقا فردا آمدن این برای او لااقل ۱۰ دلار خرج برمیدارد باضافه آلودگی هائی که امکان دارد در یک شب برای او اتفاق افتد دارد اینها اگر درست فکر کنند چاره‌ای برایشان بیندیشند می‌توانند در شهرهائی که دانشجو زیاد داریم و دفتر سفارت نداریم شخصی را در فرصتهای مناسب برای کارهایشان اعزام دارند و بگویند شما نیائید ما میآئیم سراغ شما کیفمان را می‌گیریم دستمان اگر لازم بود ویزا کنیم یک مهر می‌زنیم ویزا می‌کنیم ازدواج می‌خواهند بکنند کمکشان می‌کنیم، البته این روزها توقع زیاد است یک روزی م در خدمت جناب آقای دکتر اقبال که نخست وزیر بودند می‌رفتم شهرستانها آن جا هر وقت می‌رسیدیم می گفتند آب بعد، برق بعد، مدرسه بعد، می‌گفتند مسکن حالا در خدمت خودتان (اشاره به آقای هویدا) رفتیم کرمانشاه می‌گویند دانشگاه می‌خواهیم فرستنده تلویزیون می‌خواهیم ببینید مسائل اولیه مان حل شده ما از نظر حزبی اگر می‌بینید از شخص جناب آقای نخست وزیر همیشه در حوزه مطبوعاتی دفاع می‌کنیم یا از دبیر کل فداکارمان به نیکی یاد می‌کنیم، مداهنه نیست هر کس نسبت به شاهنشاه خدمتگزار صدیق باشد ما خدمتگزار او هستیم هر روزی که دیدیم یک قدم بر خلاف خواستة اعلیحضرت برداشتند آرام نمی‌نشینیم (احسنت) این دو نفر خدمتگزاران صدیق هستند این را دیدیم این مرد نسبت به حزب وفادار است و مرتباً حزب را تقویت می‌کند دلمان می‌خواهد همانطور که این حسن نیت را که ایشان برای حزب دارند البته من یک آدمی هستم که ۷ سال قبل آمدم توی حزب گفتند هفته‌ای دوبار بیا، یکبار بیا، اما من در این سیستم حزبی که در سال اخیر حاکم است به شهادت تشکیلات حزبی خود الآن بطور مسلم روزی ۵-۶ ساعت را در حزب وقت صرف می‌کنم این فکر باید در همه باشد یعنی در همه وزراء باشد، این نیت باید در تمام مدیر کل‌ها و معاونین باشد، باضافه بیائیم یک مقدار در مورد انجام کارها به مردم راست بگوئیم اگر راست گفتیم تمام مسائل حل است در کلیات هم جناب آقای نخست وزیر اشاره فرمودند من هم تذکر می‌دهم همانطور که همیشه نیت شما بوده خواهش می‌کنم موضوع روحانیت که شاهنشاه در کنگره عنوان فرمودند بواقع آنطوریکه معظم له اشاره و امر فرمودند این را به وزارت آموزش و پرورش دستور فرمائید آنوقت که ما مدرسه ابتدائی می‌رفتیم می گفتند ساعت ۱ برگردید برای نماز مدرسه ادب می‌رفتیم مدیرمان هم یک چوب گذاشته بود در دستش خدا بیامرزد مرحوم کمالی را اگر دیر می‌آمدیم چوب می‌زد، ۹ سالمان بود و شاید درست نماز هم نمی‌توانستیم بخوانیم من این‌ها را می‌گویم که نوشته بشود وبعد از ما بدانند که این صحبت‌ها شده بله نماز بلد نبودیم ولی همان تعلیماتی که پیش نماز می‌داد و ما بجا می‌آوردیم توجه پیدا می‌کردیم که آقا خدائی هست متوجه باشیم، او مراقب ما هست، دروغ نگوئیم و مواظب باشیم دزدی نکنیم، مراقب باشیم مردم آزاری نکنیم و همانجا می‌گفتند خدا بعد هم شاه و این سیستم از پدرم بما می‌رسید و از همان تعلیم، من هم به بچه خودم تعلیم می‌دهم و اکنون قول می‌دهم بچه متهم یک آدم متدین بار بیاید، چرا؟ چون صبح که از خانه بیرون می‌آید میگویم یک حمد و سه قل هوالله بخوان، کارت روبراه می‌شود، زیر ماشین نمی‌روی، امتحانت خوب می‌شود، این مبانی مذهبی را دستور بفرمائید بیشتر به آن توجه کنند بخصوص در روستاها این تلویزیون را بگوئید بجای این فیلمها که طرفدار هم دارد همانطور که بارها هم گفته‌اید خوب یک اقلیتی از موزیک خوشش می‌آید وعده‌ای از یک برنامه دیگر اما آنچه را که اکثریت می‌خواهند آنرا تقویت کنید راجع به مطبوعات جناب نخست وزیر شما یک تحولی در مطبوعات ایران بوجود آوردید این را من بعنوان یک روزنامه نویسی که سی سال است خدمتگزار کوچک آن هستم یعنی بیست و شش سال رأساً روزنامه نگار بوده‌ام که هشت سال آن بعنوان خبرنگار در آن لژ نشسته بودم خدا شاهد است ناظر بودم که اگر آنروزها وکیل حق داشت حرف بزند بعضی از وکیلها را می‌بردند در سفارتخانه‌ها و تعلیم می‌دادند و می‌نشستند و می‌گفتند که فردا فلان لایحه می‌آید فلان چیز را میگوئی حتی پول تقسیم می‌کردند حالا می‌بینیم که باین آسانی میآئیم و پشت این تریبون براحتی صحبت می‌کنیم این حزب است که دستور می‌دهد تشکیلات داریم، لوایح در فراکسیون رسیدگی می‌شود و بعد اینجا راحت می‌ایستیم و آزادانه راجع به آن صحبت می‌کنیم، اینها زحمت کشیده شده، آن روزها که من در آن لژ نشسته بودم از همان بالا به پائین می‌پریدند و با چاقو حمله می‌کردند کرکره مغازه‌ها پائین و بالا می‌رفت، آدم می‌کشتند، مگر بودجه این طوری بود، می‌گفتیم آقا بیا آن راه یا فلان مدرسه را درست کن، می‌گفتند حالا که نداریم اجازه بدهید در یک دوازده م‌های بعدی. حالا می‌آیند یک بودجه هنگفت را می‌گذارند جلو ما با سیر و حرکت و هدفهای معین اینها در اثر فداکاری شاهنشاه ما است در اثر از خود گذشتگی و جلو مسلسل رفتنهای معظم له آن وقت چنان کسب افتخار می‌کنیم این موضوع را یکبار هم در پشت این تریبون گفتم رئیس جمهور آمریکا که احتیاج ندارد که به شاهنشاه ما تملق بگوید او می‌آید و در آن سطح می‌گوید که «من افتخار می‌کنم که با شاهنشاه ایران مشاوره می‌کنم و در سطح جهانی بحث می‌کنیم» حالا ما بیائیم بگوئیم مثلاً چرا فلان راه را در شیروان نساخته‌اند یا دلخور بشویم که آن بعثی نوکر اجنبی و دشمن ملتش چه می‌گوید؟ هر چه دل تنگ و حسودش می‌خواهد بگوید، اکنون کمی راجع به جوانان صحبت کنیم. این پروبلم جوانها همه جا هست، این ترقه در کردنها همه جا هست، مگر دیروز لندن را بقول خودشان و خبرگزاریها بمباردمان نکردند چنان بمب عظیمی منفجر کردند که همانطور که در جراید خواندید خود انگلیسیها گفته‌اند که بعد از جنگ چنین بمبارانی نشده این دلیل نمی‌شود یک وقت هم چند تا ترقه می‌آورند و اینجا می‌گذارند ما افتخار می‌کنیم که قوای انتظامی مان با کمال قدرت و با کمال صمیمیت با از دست دادن شهیدان فداکار و جاویدان انجام وظیفه می‌کند. من فقط یک توصیه به جناب آقای نخست وزیر می‌کنم و آن اینست که می‌گویند انقلاب اداری چرا پیاده نشده این را از ارتش یاد بگیرند یک دستوری بدهید مثل ارتش اجرا می‌شود چون در ارتش افراد عاشق افکار خود نیستند امیدوارم سال دیگر که اینجا تشریف فرما می‌شوید دیگر از طرف اقلیت محترممان راجع به این موضوع هم بحث نشود اما راجع به مطبوعات الآن یک گروه عظیم مطبوعاتی زیر یک چتری از حزب ایران نوین گرد آمدند که اکثریت مطلق دارند یعنی بغیر از چند روزنامه یا مجله بقیه جمعند و امسال هم ملاحظه فرمودید بدون اینکه از طرف حزب دستوری داده شده باشد همه شماره‌های مخصوص بخرج خودشان و سلیقه خودشان چاپ کردند و خبرنگاران را به شهرستانها اعزام داشتند و در شهرستانها از تمام پیشرفتها عکس و مطلب را تهیه کردند بدون اینکه از دولت یا حزب کمکی بگیرند خودشان چاپ کردند در این مورد باید دقت بیشتری بشود بخصوص این تحولی که در یکسال اخیر از نظر ارسال خبر و همکاری و همفکری در وزارت اطلاعات راجع به مطبوعات پیدا شده بنده بعنوان مسئول حوزه مطبوعاتی حزب تشکر می‌کنم هیچ کاری نکردند بودجه‌ای هم اضافه نکردند فقط کار را طوری بینظر و ترتیب خاص انجام دادند که الآن کسی دلخوری و گله ندارد این است که می‌خواستم خواهش کنم که به اینکار ادامه بدهید تلویزیون و رادیو لازم است ولی هیچکدام کار مطبوعات را نمی‌کند یک سطر مطلب که نوشته می‌شود حالا کاری نداریم که بعضی از دستگاههایمان هر چه تعریف می‌کنیم بنظر نمی‌آورند ولی دو سطر انتقاد که می‌نویسیم آنچنان دردشان می‌گیرد که می‌خواهند زمین وزمان را بهم بریزند چون رادیو وتلویزیون سمعی و بصری هستند همانطوریکه یک موزیک بهتر یا تصویر بهتر اثر قبلی را از ذهن می‌برد ولی اثر نوشته جاویدان می‌ماند راجع به چهار صد میلیون بودجه مرحله دوم قانون که اگر رقمش را اشتباه نکنم این یکی از مسائل مهم است، شما همیشه به معلم خدمت کردید روی دستوری که شخص اول مملکت در این مورد می‌دهد الان نسبت به ده سال پیش وضع خیلی بهتر شده، اما باز هم اینها همان آدمسازان فردا هستند و باید در مورد آنها توجه بیشتری بشود. راجع به بازنشستگی عرض کنم پدر من بازنشسته است در همان خیابان زرین نعل و توی همان محل و منزل محقر و کوچک چهل سال پیش که جمعاً ۲۰۰ متر نیست زندگی می‌کند، در صورتیکه شغلهای مهمی داشته، دیروز می‌گفت که بالاخره یک نفر پیدا شد باسم هویدا بعد از ۱۵ سال بفکر بازنشستگان بیفتد این موضوع (۱۵ %) پانزده درصد خیلی در بازنشستگان اثر گذاشته و امیدوارم در آینده توجه بیشتری نسبت به این گروه خادم گذاشته بشود.(احسنت).

رئیس- با اجازه آقای مسعودی چون ایشان اهل قلم هستند خواستم بگویم زدوخوردی که فرمودند در کمیسیونها می‌شود، زدوخورد عقیده‌ای است (صحیح است) در کلیات آخر لایحه نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. تبصره‌های غیر بودجه‌ای برای تصویب و مادة واحده و بقیه تبصره‌ها برای اظهار ملاحظات مجلس سنا فرستاده می‌شود جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.

نخست وزیر- جناب آقای رئیس، از رأی قاطع مجلس در تصویب لایحه بودجة سال ۱۳۵۲ متشکرم، وظیفة خودم میدانم از رئیس، مخبر و منشی کمیسیون بودجة مجلس و کمیسیونهای دیگر که بعضی از تبصره‌ها در آن کمیسیونها بررسی شد تشکر کنم، همینطور از اعضاء محترم کمیسیونهای مختلف که نظراتی دادند و تغییراتی در لایحه بودجه دادند و این امکان را دادند که امروز بودجه در اینجا به تصویب برسد، چه همکاران اکثریت و چه همکاران اقلیت، تشکر می‌کنم و تأسف دارم از اینکه بعضی از دوستان اقلیت امسال وقت پیدا نکردند که پشت تریبون در باره بودجه فرمایشاتی بکنند واین امکان را بمن بدهند که در مقابل فرمایشاتشان عرایضی بکنم، بدیهی است که از حوصله وعلاقه و راهنمائی جناب آقای رئیس مجلس، من همیشه متشکرم، بوده‌ام، نه در موقع بودجه، نه در مسائل مربوط به مجلس، بلکه ایشان در مسائل مملکتی همیشه برای من یک معلم بودند (احسنت) هر چند که افتخار شاگردی دانشگاهی ایشان را نداشتم، آنهم روی این اصل که حسابم بد بود (خنده نمایندگان) البته هنوز هم خیلی بهتر نشده (عباس میرزائی- حساب فعلیتان که خیلی خوب است) ایشان همیشه ما را راهنمائی می‌کنند و مثل یک برادر بزرگ سعی می‌کنند که مسائل به نحو احسن و بنفع مملکت پیش برود (صحیح است) و این یکی از عوامل مهم کار ماست که راهنمائی می‌کنند که تعصب‌ها در موقع تصمیم گیری از بین برود، من از طرف خودم و همکارانم از ایشان تشکر می‌کنم (احسنت) و به خانمها وآقایان قول می‌دهم که در سال جدید با این بودجه مملکتی که بدیهی است در عرض سال سنگین تر هم خواهد شد با کمک و رأی قاطع خودتان تا سر حد امکان، خود من که اعتقاد دارم همیشه امکان باید بیشتر باشد، امیدوارم که امکانات مالی و اقداماتی که دولت انجام خواهد داد هم طولانی تر و هم عریض تر بشود و تا سر حد امکان وظایفمان را طوری انجام بدهیم که رضامندی خاطر شاهنشاه و ملت را بدست بیاوریم (احسنت – احسنت).

- تقدیم لایحه الحاق دو تبصره به ماده ۵۵ و اصلاح تبصره یک ماده ۱۰۰ قانون شهرداریها بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور

۳- تقدیم لایحه الحاق دو تبصره به ماده ۵۵ و اصلاح تبصره یک ماده ۱۰۰ قانون شهرداریها بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور.

رئیس- خانم صوفی بفرمائید.

خانم صوفی (معاون وزارت کشور)- با اجازه مقام ریاست بمنظور حفظ نظافت شهرها و تعیین محلهائی برای تخلیه زباله و نخاله و سایر فضولات ساختمانی و مواد رسوبی فاضل آبها در محدوده قانونی و حریم شهرها و همچنین از لحاظ رعایت اصول شهرسازی و جلوگیری از بناهائی که خلاف مشخصات مندرج در پروانه ساختمانی احداث می‌شود، لایحه الحاق دو تبصره به مادة ۵۵ و اصلاح تبصرة یک مادة ۱۰۰ قانون شهرداریها تهیه و به ضمیمه تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارد.

رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- تعیین موقع جلسه آینده – ختم جلسه

۴- تعیین موقع جلسه آینده – ختم جلسه.

رئیس- با اجازه خانمها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم، جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه شنبه خواهد بود.

(ساعت ۱۱/۵۵ جلسه ختم گردید).

رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.