مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۱ نشست ۵۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۱ نشست ۵۵
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائیبن با اجازه
- آقایان اولیاء، محمدعلی آموزگار، دکتر خسروی، کردستانی، صادقی، خانلر قراچورلو، داروئی، دکتر ابوالهدی، چنگیزی، دکتر سعید حکمت، بختیاریها، دکتر یحیی بهبهانی، پزشکی، دکتر خطیبی، دکتر رشید یاسمی، شیخ بهایی، فخر طباطبائی، فیاض، مهندس کیاکجوری، مهندس عبدالحمید معینی، دکتر محمد حسین موسوی، موقر، خانم اقبال، خانم صفی نیا، دکتر فضل الله صدر.
غائبین مریض
- آقایان دکتر مشایخی، پرویزی، نیک پور، ادیب سمیعی، دکتر برومند، جهانی، دکتر وحیدنیا، دکتر وفا، دکتر یگانگی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر بازرگانی، موسوی ماکوئی، صائب، خانم مزارعی، سعید وزیری، محمدعلی آموزگار، دشتی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر بازرگانی، موسوی ماکوئی، صائب، خانم مزارعی، سعید وزیری، محمدعلی آموزگار، دشتی.
رئیس- نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای دکتر بازرگانی تشریف بیاورید.
دکتر بازرگانی – با اجازه مقام معظم ریاست، نمایندگان محترم مجلس شورای ملی.
در هفته جاری ما شاهد برگزاری دو کنگره که از نظر آموزشی و علمی حائز اهمیت بسزا هستند بودیم:
یکی کنگره بزرگ شوراهای آموزش و پرورش مناطق کشور در تهران ودیگری کنگره مهندسین راه و ساختمان و مکانیک مهندسی دانشگاه پهلوی در شیراز.
کنگره آموزش و پرورش مناطق کشور روز یکشنبه هفدهم اردیبهشت ماه با پیام شاهنشاه آریامهر که توسط وزیر محترم دربار شاهنشاهی قرائت گردید بریاست وزیر محترم آموزش و پرورش شروع بکار کرد. پیام شاهنشاه متضمن این حقیقت بود که نظام جدید آموزشی پاسخگوی نیازهای اجتماعی وانقلابی است. در این کنگره یک مسئله خیلی مهم خارج از کادر اداری ومالی مورد توجه قرار گرفته و آن مسئله روشهای تعلیم وتربیت بر اساس هدفهای ملی ومیهنی است یعنی بار آوردن یک جوان که کشور خودش، زبان خودش و تحولات مملکت خودشرا خیلی خوب بشناسد و بوحدت ملی، حفظ سنن و رژیم و آداب تمدن قدیم کشورش پایبند باشد. بطور خلاصه میشودگفت که کنگره موضوع حیاتی پرورش را قبل از مسئله آموزش مورد نظر قرار داده است.
هچنین در زمینه ایجاد سازمانهای دمکراتیک برای پیشبرد هدفهای ملی بخصوص در امر آموزش و پرورش که یکی از نیازهای مسلم اجتماعی است سپردن کار مردم بمردم و نظارت و مشارکت مردم در امر سرمایه‌گذاری اصیل از مسائلی است که دراین کنگره مورد بحث واقع شده.
وظیفه خود میداند که تشکیل این کنگره را که با شرکت بیش از ۲۰۷۰ نفر از اعضای شوراهای مناطق در کلیه شهرستانها تشکیل شده بدولت و وزارت آموزش و پرورش تبریک بگویم. امیدوار هستم که با تفویض اختیارات بیشتر ونظارت دقیقتری وزارت آموزش و پرورش روزبروز در امر پرورش و آموزش جوانان میهن که سرمایه اصلی مملکت هستند گامهای بلندتری بردارد. نخستین کنگره مهندسین راه و ساختمان ومکانیک مهندسی ایران با پیام شاهنشاه آریامهر ریاست عالیه دانشگاه پهلوی که توسط جناب آقای دکتر فرهنگ مهر رئیس محترم دانشگاه پهلوی قرائت شد افتتاح گردید. در این کنگره ۴۳ نفر از دانشمندان و متخصصان بین المللی از ۱۲ کشور امریکا – کانادا – انگلستان – فرانسه – شوروی – ترکیه – مصر – لبنان – عربستان سعودی و پاکستان ودانشجویان ایرانی از دانشگاههای مختلف ایران و سازمانهای ذیعلاقه شرکت دارند.
این کنگره بین المللی که بابتکار دانشگاه پهلوی در شیراز تشکیل شده امروز چهارمین روز خود را میگذراند و فردا خاتمه خواهد پذیرفت. این کنگره موضوعات تعلیم و تربیت، منابع آب، ژئوتکنیک، تئوریهای ساختمانی و حمل ونقل و مکانیک مهندسی را مورد بحث وتبادل نظر قرار داده. همانطور که شاهنشاه در پیام خود می‌فرمایند: «امور مربوط به راه وساختمان و مهندسی آب و زمین اکنون بیش از هر زمان دیگر در تاریخ بشری از عوامل حیاتی پیشرفت اقتصادی و صنعتی و بطور کلی پیشرفت مدنی جامعه بشری بشمار می‌روند و نظری بشبکه‌های عظیم و خطوط ومراکز ارتباطی در سراسر جهان کافی است که نقش درجه اول این عامل رادر عصر کنونی روشن کند.»
اولین سخنران کنگره مهندسین راه وساختمان و مکانیک مهندسی دانشگاه پهلوی جناب آقای مهندس ریاضی ریاست محترم مجلس بودند که تجربیات ارزنده خویش را در زمینه تعلیم و تربیت کادر مهندسی در ایران در اختیار شرکت کنندگان قرار دادند. در بین دانشمندان وصاحبنظران دیگر دکتر کلاف R.W-Clough استاد دانشگاه برکلی آمریکا و متخصص معروف زلزله نیز دراین کنفرانس شرکت نموده و در زمینه استفاده از ماشینهای الکترونیک در طراحی ساختمانهای بلند تعاونی بزلزله سخنرانی کرده است، این خبر مرا بیاد مجموعه بس ارزنده تحت عنوان «اهمیت خطر زلزله در ایران وطرحی برای حفاظت در مقابل آن» انداخت که از انتشارات دانشکده مهندسی دانشگاه پهلوی است و در سال ۱۳۴۸ توسط همکار دانشگاهیم آقای دکتر رضارازانی تهیه شده در اینجا لازم دانستم اهمیت توجه بآن و بطور کلی بموضوع حفاظت اماکن و تأسیسات در مقابل زلزله را تأکید نمایم.
زلزله‌ای وحشتناک ماه قبل در یک چشم بر هم زدن هزاران نفر از هموطنان عزیزمان را در دل خاک مدفون ساخت وملت ایران را در غم عزیزان از دست رفته سوگوار نمود. البته توجهات خاص شاهنشاه آریامهر و اقدامات اولیه وموثر دولت جناب آقای هویدا و شیرو خورشید سرخ مرهمی بسیار مؤثر بر این زخم مهلک بود. ولی همانطور که منظور نظر شخص اول مملکت است باید همگام با اقدامات موقت در التیام دردها چاره اساسی اندیشید تا در صورت تکرار چنین واقعه‌ای خسارات جانی ومالی هر چه کمتر وارد آید.
با توجه به کیفیت ساختمانهای فعلی خسارات جانی مادی و معنوی که ممکن است زلزله بیکی از شهرهای بزرگ ومراکز صنعتی وارد سازد در تصور نمی‌گنجد، در دهساله اخیر با اینکه هیچیک از شهرهای بزرگ در مسیر زلزله واقع نشده این تلفات ناشی از زلزله درایران بیش از ۴۵ هزار نفر گزارش گردیده در قرن گذشته شیراز دوبار یکی در سال ۱۲۳۹ هجری قمری ودیگری در سال ۱۲۶۹ هجری قمری نیمه ویران گردیده است ودر زلزله ۱۲۶۹ حدود۱۳۰۰۰ نفر تلفات داده است.
تاکنون در ایران فعالیتهای متمرکز و پیگیری بمنظور تهیه و تدوین آئین نامه‌های ساختمانی توسط سازمانهای مسئول انجام نگرفته است، فقط دو آئین نامه کوتاه یکی توسط دفتر فنی سازمان برنامه درسال ۱۳۴۳ ودیگری وسیله وزارت آبادانی ومسکن در سال ۱۳۴۶ برای حفاظت ساختمانهادرمقابل زلزله تدوین و منتشر شده است و متأسفانه عملا هیچکدام بطور وسیعی اجرا نگردیده‌اند.
مقررات مربوط به حفاظت ساختمانها در مقابل زلزله در کشور باید با در نظر گرفتن واقعیات اجتماعی، فنی واقتصادی ایجاد گردیده و توسعه و تحول یابد زیرا نمی‌توانیم آئین نامه‌های موجود سایر کشورها راسربسته قبول و بمورد اجرا بگذاریم.
در نشریه فوق‌الذکر دانشکده مهندسی دانشگاه پهلوی نکات مربوط بموضوع مورد بحث بطور کاملا علمی بررسی گردیده و پیشنهادات منطقی وعملی ارائه داده شده است اکنون که لایحه نظام معماری و ساختمانی آماده تقدیم به مجلس شورای ملی شده با تقدیم یک نسخه از این نشریه بمقام معظم ریاست استدعا دارد مقرر فرمایند مقامات مسئول به پیشنهادات هشتگانه آن بالاخص به پیشنهاد تدوین آئین نامه‌های ساختمانی بمنظور حفاظت در مقابل زلزله و قانونی نمودن واجرای این آئین نامه‌ها توجه نمایند. (در این موق ناطق مجله را تقدیم مقام ریاست کردند) در خاتمه باید باستحضار ساحت مقدس مجلس شورای ملی برسانم که دانشگاه پهلوی در راه پیشرفت علم و بالا بردن سطح آموزش ابتکارات فراوانی بکار برده. هم اکنون در دانشگاه پهلوی در رشته‌های مختلف علمی مانند پزشکی- کشاورزی ومهندسی وغیره نشریات منظم منتشر می‌شود و نتیجه تحقیقات ومطالعات اساتید رادر اختیار دیگران قرار می‌دهد. بحق می‌توان گفت که دانشگاه پهلوی یکی از بهترین دانشگاههای کشور ماست و روزبروز گامهای بلندتری درراه پیشرفت علم و دانش وبالا بردن سطح تحقیق در رشته‌های مختلف برمیدارد وبالنتیجه تعلیم و تربیت جوانان کشور رادر سطح والاتری قرار می‌دهد بنحویکه فارغ التحصیلان دانشگاه پهلوی بآسانی در دوره‌های عالی دانشگاههای خارجی پذیرفته می‌شوند و در رشته‌های مختلف افتخارات فراوانی کسب می‌نمایند.
عوامل اصلی این پیشرفتها علاوه بر رهبری و مدیریت صحیح زحمات پیگیر فردفرد اعضای کادر آموزشی دانشگاه پهلوی در بکار بردن روشهای نوین تعلیم و تربیت واستفاده از آخرین کتب و نشریات علمی در امر تحقیق وتدریس می‌باشد. بنمایندگی از طرف مردم شریف و فرهنگدوست شیراز سپاس ومراتب قدردانی خویش را بمسئولان پیشین وحال و اعضای کادر آموزشی دانشگاه پهلوی تقدیم می‌دارم. امیدوارم دانشگاه پهلوی روزبروز افتخارات بیشتری کسب نمایدودر رفع مشکلات و موانعی که نمی‌تواند در کار یک دستگاه عظیم و متحول و پیشرو پرورشی وآموزشی چون دانشگاه پهلوی موجود نباشد موفق و مؤید گردد (احسنت – احسنت).
رئیس- آقای موسوی ماکوئی بفرمایید.
موسوی ماکوئی – جناب آقای رئیس، خانمها و آقایان نمایندگان محترم، اینجانب در جلسه روز پنجشنبه سی و یکم فروردین ماه در ضمن تجلیل از مقام معلم و اجرای مرحله دوم قانون استخدام در مورد آنان وتقدیم سپاس وتشکر معلمان کشور به پیشگاه شاهنشاه آریامهر و دولت حزبی بعرض مجلس شورای ملی رساندم که قرار است هیئتی از صاحب منصبان و مدیران کل وزارت کشاورزی برای بررسی و رسیدگی بوضع کشاورزان ماکو به آن شهرستان عزیمت نمایند.
روز نهم ماه جاری بدستور وزیر فعال ومثبت کشاورزی و جناب آقای مهندس روحانی، هیئتی از مدیران کل وزارت کشور یعنی مدیران کل دفع آفات نباتی، ترویج کشاورزی، طرحهای چغندر قند، غله وعلوفه و دامپروری و معاونان آنها بماکو عزیمت نمودند وروز دهم اردیبهشت ماه جلسه‌ای با حضور نمایندگان کشاورزان شهرستان ماکو ومسئولین کشاورزی استان وشهرستان تشکیل شد. تشکیل این جلسه نمونه بارز انقلاب شاه ومردم بوده ودلیل بزرگ توجه دولت حزبی بمشکلات کشاورزان می‌باشد که صاحب نظران یک وزارتخانه بجای تهران محل را برای مطالعه و بررسی انتخاب نمودند این جلسه پرشور قریب شش ساعت طول کشید مسئول کشاورزی استان وفرماندار شهر واینجانب مشکلات کشاورزان و نتایج حاصله از منع کشت پنبه را بطور مفصل تشریح نموده و تذکر دادند که کشت چغندر قند و آفتابگردان نیز در آن شهرستان نتیجه مثبت ودرخشانی نداشته است و تقاضا شد هر چه زودتر مطالعات علمی بعمل آید هرآینه کرم سرخ ثانوی وجود نداشته باشد کشت پنبه را آزاد نمایند درغیر این صورت کشاورزان آن منطقه را دریابند و با کمکهای علمی و مالی واجرای طرحهای غله وعلوفه و مجتمع دامداری جبران زیان حاصله از منع کشت پنبه را بنمایند آقای مهندس امین مدنی ریاست هیئت اعزامی توضیحات مفصلی دادند وکشاورزان را بعنایت خاص شاهنشاه آریامهر و وزیر فعال وسازنده کشاورزی و مساعدت همه‌جانبه وزارت کشاورزی جلب و قول دادند هر چه زودتر اقدامات عملی و کمکهای اساسی وزارت کشاورزی شروع گردد اینک در ضمن تشکر از مراحم و عنایات خاص شاهنشاه آریامهر و توجهات آقای وزیر کشاورزی وتقدیم مراتب سپاس و تشکرات قلبی کشاورزان شهرستان ماکو تقاضا دارد پیشنهادات هیئت هر چه زودتر بمرحله اجراء گذاشته شود وبا ساختن سد کوچک بدولی وسیله وزارت آب وبرق و دادن مهلت بکشاورزان بدهکار از طرف وزارت تعاون وامور روستاها واجرای طرح غله وعلوفه و مجتمع دامداری و راهنماییهای علمی و کمکهای فنی کشاورزان آن سامان را نجات دهند.
در پایان عرایض خود وظیفه دارد تشکیل کنگره عظیم شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای را بسرکار خانم وزیر آموزش و پرورش تبریک گفته آرزومنداست در این کنگره تصمیمات مقتضی بنفع و صلاح فرهنگ کشور اتخاذ گردیده وراهنماییهای سودمندی بعمل آید (احسنت – احسنت).
رئیس- آقای صائب بفرمایید.
صائب- برای کارگران ایران موجب کمال افتخار و سربلندی است که رهبر خردمند و محبوب ما شاهنشاه آریامهر با صدور پیام مهمی در چهارمین کنفرانس ملی کار که روز شانزدهم اردیبهشت ماه گشایش یافت اهمیت کار کنفرانس را تأکید وخطوط اصلی کار آنرا ترسیم فرمودند و مخصوصا در مورد رفاه بیشتر کارگران و تأمین مسکن آنها کارگران را مانند همیشه مورد عنایت خاص خود قرار داده‌اند.
رهبر انقلاب ایران در پیام خویش باین کنفرانس بار دیگر تأکید فرمودند که هدفهای رشد اقتصادی تنها با موازین وضرورتهای اجتماعی مفهوم واقعی پیدا می‌کند وهدف اصلی پیشرفت اقتصادی ارتقاء سطح زندگی مادی و معنوی انسانها می‌باشد و بر اساس همین فلسفه عالی وانسانی است که مقرر فرمودند با توجه به اصل انقلاب ایران یعنی سهیم شدن کارگران در سود کارگاههای صنعتی و تولیدی حدود شمول این قانون گسترش پیدا نموده وبا تصویب قانون جامعتر و کاملتری اثرات اجرای این قانون در کارگاههای کوچک نصیب سایر کارگران نیز بشود ولذا من وظیفه دار هستم سپاسگزاری قلبی و عمیق کارگران ایران را از عنایتهای خاص شاهانه نسبت بطبقه کارگر دراین مکان مقدس ابراز داشته وبرای اینکه همکاران محترم در جریان کامل این کنفرانس قرار بگیرند اجازه می‌خواهم مختصری در این باره بعرض برسانم.
چهارمین سال است که این کنفرانس با شرکت گروههای سه گانه نمایندگان دولت، کارگران و کارفرمایان وهمچنین صاحب نظران وکارشناسان تشکیل می‌گردد و امسال علاوه بر این عده‌ای از دانشجویان دانشگاهها که برای تحقیق و تتبع در مسائل کارگری دراین کنفرانس ناظر بودند بر ابهت و عظمت آن افزوده بود بطوریکه می‌توان این اقدام وزارت کار را یکی از موفق ترین برنامه‌های اساسی و اصولی دانست دراین کنفرانس سه مسئله مهم در دستور قرار داده شده که اولی مسئله اشتغال در ارتباط با تحولات تکنولوژیک و دوم موضوع رفاه اجتماعی کارگران صنایع وبالاخره مطلب مسکن کارگران و تدابیر عملی مربوط بآن هم اینک مورد بحث و اتخاذ تصمیم اعضاء کنفرانس می‌باشد.
این کنفنرانس از آنجهت برای کارگران ایران اهمیت خاصی دارد که در مورد سیاست صنعتی شدن کشور با سیاست کارگری و مسائل مربوط بدان مانند روابط کارگر و کارفرما و تأمین شرایط زندگی کارگران و قوانینی که سلوک عادلانه را در روابط کارگر و کارفرما مشخص می‌نماید ارتباط و بستگی داده و از نظرات گروههای مختلف شرکت کننده استفاده مینمایدو با بحثهایی که می‌شود می‌توان امیدوار بود که صنایع کشور در راه جدیدی که سرانجام به بهبود کمی وکیفی تولید منجر خواهد شد گام برخواهد داشت و کارگران نیز بنوبه خود از ثمرات آن بهره‌مند گردیده ودر نتیجه عدالت اجتماعی که از عاطفه انسانی رهبر بزرگ انقلاب سرچشمه گرفته تحقق کامل خواهد یافت. بطوریکه عرض شد از جمله مسائلی که در این کنفرانس مطرح می‌باشد مسئله اشتغال وارتباط آن با تحولات تکنولوژیک می‌باشد که هم مسلک هوایدا نخست‌وزیر در طی سخنان خودش بآن اشاره نموده واظهار نمودند «ایران می‌تواند با هر گونه تکنولوژی برابری کند و ایران باید تکنولوژی ایرانی را یاجاد کند» این بیان با قاطعیتی که در آهنگ آن هست نمایشگر سیاست عالی دولت حزبی است و بگونه دیگر باید گفت که ایران تصمیم جدی گرفته است که در پیشرفت صنعتی خود فاصله‌ای بین او وپیشرفته ترین کشورها نباشد واینکار باید در زمان انقلاب صورت گیرد زیرا چنین مسئله‌ای بدین اهمیت با توجه باینکه در بیست سال آینده دوسوم از جمعیت کشور در قطبهای صنعتی متمرکز می‌شوند بایداز هم‌اکنون با پیش‌بینی‌ها و برنامه‌های علمی واصولی اهمیت مسائل کارگری را بر بنیاد انقلاب سفید ایران ووصول بهدف عالی استقرار عدالت اجتماعی استوار نمود. در پایان لازم میدانم بار دیگر با عرض سپاس فراوان عموم کارگران ایران از شاهنشاه آریامهر که همواره کارگران کشور را مورد عنایت خاص خود قرار داده‌اند از دولت حزبی و مقامات وزارت کار که موجبات تشکیل چنین کنفرانس رافراهم ساخته‌اند تشکر کنم. (احسنت، احسنت).
رئیس- خانم مزارعی تشریف بیاورید.
خانم مزارعی – جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند.
امروز با توجه باولین کنگره بزرگ شوراهای منطقه‌ای آموزش وپرورش کشور لازم است در مورد کیفیت وجودی این شورا وتأثیر آن در وضع آموزش و پرورش نسل آینده مطالبی بعرض ساحت مقدس مجلس شورای ملی برسانم.
رهبر اندیشمندما در توجیه اصل انقلاب اداری و آموزشی می‌فرمایند ۰۰۰ از طرف دیگری باید تمرکز بیدلیل وزیاد از حد امور در پایتخت مملکت از میان برود و به استانها وشهرستانهای کشور امکان ابتکار و مسئولیت بیشتر در کارهای مربوط بخودشان داده شود.
یکی از مهمترین ارکان این اصل مهم انقلاب از میان بردن تمرکز آموزش در پایتخت بوده و با توجه به گسترش و توسعه چشمگیر کمی و کیفی آموزش و با توجه بوسعت کشور ما و آب وهوا وطرز فکر وسنتهای مختلف در تهران نه تنها برنامه ریزی می‌شد طبق وضع و موقیعت جغرافیائی تهران همان برنامه باید از کرانه‌های ارس با آب وهوای سرد تاکرانه‌های خلیج فارس با آب و هوای گرم پیاده می‌شد مثلا آئین نامه بودکه از ۱۵ آذر ماه تا ۱۵ اسفند ماه در کلاسها از بخاری استفاده شود چون در تهران سرما فاصله میان این دو تاریخ است واین برنامه برای زنجان وایرانشهر، همدان و بندرعباس یکسان بود. این مثل کوچکی بود از برنامه آموزش و پرورش مشکلات بزرگتری از نظر مالی – اداری- آموزشی جلو فعالیتهای انقلاب آموزشی را گرفته بود و یکی از بهترین برنامه‌ها منطقه‌ای نمودن آموزش و پرورش بود. این برنامه با شهامتی در خور تحسین از مهر ماه سال ۴۹ شروع گردید وامروز تقریباً در کلیه شهرستانها و حتی در بعضی از بخشها شورای منطقه‌ای با اختیاری وسیع امور آموزش و پرورش محل را نظارت می‌کند. در این شورا از هر صنفی ودسته‌ای نماینده‌ای عضویت دارد بخصوص تعدادی از رؤسای انجمنهای همکاری خانه و مدرسه شهرستان با علاقمندی وافری با شوراها همکاری می‌کنند و نتیجه این همکاری بسیار چشمگیر بوده است اعضائی که بخاطر مسئولیت وشغل خویش عضو شورای منطقه‌ای هستندهمه افرادی شایسته که بنحوی با آموزش و پرورش محل روابطی دارند رئیس انجمن شهر عضو شورای منطقه‌ای است وبا درک این مطلب که سالهای گذشته شهرهایی بودند که نتوانسته بودند از ۳% درآمدشهرداری که می‌بایست صرف ساختمان دبستان شود استفاده کنند با قبول مسئولیت رئیس انجمن شهر در شورای آموزش و پرورش خود را مسئول اخذ این مبلغ میداند و چه بسیار طلبهای گزاف که از شهرداریها توسط شورای منطقه‌ای محل اخذ شده است یا شهردار که عضو شورای منطقه‌ای است خود را در مقابل سایر اعضاء ودر مقابل اجتماع عظیمی که چشم به این انقلاب دوخته‌اند مسئول میداند اوهم می‌کوشد که بهر ترتیبی که ممکن است بنفع آموزش و پرورش و بنفع نسلی که باید برای بدست گرفتن امور کشور در فردای نزدیک آماده شودند قدمی بردارد. (احسنت).
نمایندگان خانه‌های روستائی، دانشگاهها، بهداریها هر کدام با کوشش مداوم خویش سبب می‌شوند که سنگینی بار مسئولیت آموزش و پرورش را با همکاری خویش سبک نمایند واین کاملا امری ضروری بنظر می‌رسید.
چون ما به نیروی انسانی احتیاج داریم به نیروی انسانی با ایمان، ایمان به انقلاب به عظمت میهن ما به نیروی انسانی احتیاج داریم نیروی تحصیلکرده متخصص و پایه گذار این دستگاه عظیم انسان سازی وزارت آموزش و پرورش است وزارت آموزش و پرورش با کار مردم را بمردم سپردن وبمردم یاد دادن که همه چیز را از دولت نخواهند و خودشانهم سهمی از فعالیتهای ارزنده در تعلیم و تربیت نسل آینده داشته باشند موفق شده است وامروز که در سرتاسر ایران پابپای انجمنهای شهر و شهرستان انتخابات شورای منطقه‌ای نیز انجام می‌گردد امید است با فعالیتی چشمگیرتر درراه هدفی بزرگ که پرورش انسانهای مبتکر متحرک و مثبت است موقعیتی عظیم تر دست دهد و آموزش و پرورش با از میان بردن بی تفاوتی عده‌ای ومنفی بافی عده‌ای دیگر توفیق یابد.
در خاتمه از هیئت محترم دولت بخصوص شخص جناب آقای هویدا نخست وزیر که با علاقمندی خاص خویش همیشه یکی از بهترین مشوق خدمتگزاران بوده‌اند تقاضا می‌نماید توصیه نمایند که اعضاء با شرکت مداوم و همکاری و همقدمی بیش از پیش خود در پیشبرد هدفهای انسانی آموزش و پرورش کمک بیشتری نمایند (احسنت. احسنت).
رئیس- آقای سعید وزیری بفرمایید.
سعید وزیری – ظاهراً همکاران محترم تعداد زیادی داوطلب هستند که صحبت بفرمایند وقت زیادی نیست بنده ناچارم راجع به مسأله خیلی مهمی در کمال اختصار صحبت کنم چون لازم است تمام ایرانیان، بنظر بنده از این موضوع تجلیل کنند وآن مطلبی بود که دیروز همکاران محترم در روزنامه‌ها ملاحظه فرمودند که پلیس و نیروی تأمینه وامنیتی در سریعترین مدت توانست که یک گروه خرابکار را دستگیر کند و آنها را تسلیم دادگاه وقانون کند بنظر بنده به بهترین وجهی جا دارد که مجلس و نمایندگان مجلس که بعنوان مظهر ملت است از این فعالیت و این بیداری و صداقت پلیس ونیروی تأمینه قدردانی کند (صحیح است) مسأله این است که یک جامعه در حال تکامل وانقلاب و تحول از لحاظ روحی به آرمانهایی تکیه دارد وبه ایدئولوژی انقلابی واجتماعی وقدرت خودش تکیه دارد ولی برای ترقی وپیش برد این و جلوگیری از خرابکاریها واخلال و موانعی که در مقابل پیشرفت وهدفش ممکن است بوجود بیاید به پلیس و به نیروی تأمینه مملکتش تکیه دارد خوشحالیم که این تکیه کاملا بجا ومنطقی است و پلیس باین انتظار ملت جواب مثبت و صمیمانه داده است.
(صحیح است) اینها چه کسانی هستند که تعقیب می‌شوند و دستگیر شدنند؟ اینها کسانی هستندکه بدفتر روزنامه بمب می‌اندازند، کجای دنیا، روزنامه که مظهر افکار عمومی است، من مطلقاً کار به تأیید یا رد سلیقه یک روزنامه و مجله ندارم مطلقاً نظرم این نیست، من خودم بعنوان یک آدم مطبوعاتی، معذرت می‌خواهم در محضر پارلمان یک چنین مطلبی را عرض می‌کنم، بعنوان یک شخصیت صاحبنظر درمسئله مطبوعات اظهار نظر می‌کنم درمورد محتویات مطبوعات، اینجا جای اینکه آن روزنامه خوبست یا بد است نیست ولی این جا که مظهر افکار و آراء ملت است دقیقاً جای آن هست که گفته بشود باید آزادی عقیده محفوظ و مصون باشد (صحیح است، احسنت) صرفنظر از اینکه این عقیده چه باشد اگر غلط باشد مراجع قانونی این را تعقیب می‌کند. اگر قرار باشد هر عقیده‌ای را بیایند با بمب و تروریسم جلویش را بخواهند بگیرند این جامعه، جامعه نمی‌شود بهر حال بنده در عین حال که صادقانه و صمیمانه بعنوان سابقه کاری که در مملکت دارم کمال حمایت وکمال پشتیبانی مجلس را از مطبوعات خیال می‌کنم جا داشته باشد که اعلام بکنم درعین حال همینطور از فعالیت و صمیمت و بیداری پلیس جا دارد که در اینجا قدردانی بشود (احسنت) خیلی معذرب می‌خواهم تشکر می‌کنم (احسنت).
رئیس- آقای آموزگار بفرمایید.
محمدعلی آموزگار- در جلسات قبل عده‌ای از همکاران گرامی گزارش حادثه تأثر آور زلزله جنوب فارس را باستحضار مجلس محترم رسانیده‌اند. امروز که نزدیک به یکماه از سانحه زلزله وحشت زای جنوب فارس می‌گذرد واز آن منطقه مصیبت بار برگشته‌ام لازم دانستم که گزارش مفصل این فاجعه عظیم را همراه با اشک وآه بعرض نمایندگان محترم برسانم.
صبحدم روز بیست ویکم فروردین زلزله سهمگین فارس و بنادر جنوب را لرزانید مرکز این زلزله اسب انگیز بخش قیر از توابع شهرستان فیروزآباد فارس بود که تا شعاع یکصد کیلومتر تمام خانه‌ها وساختمانهای بیش از هشتادو پنج قریه را بکلی ویران ساخت وبا خاک یکسان نمود و موجب تلفات سنگین جانی ومالی گردید در این سانحه تأثر آور بیش از چهار هزار نفر زن و مردو بزرگ و کوچک تلف و نزدیک به یک هزار نفر مجروح ومصدوم گردیدند و قریب بیست هزار نفر مردم آن سامان بی خانمان شده‌اند.
شدت زلزله بحدی بوده که برای نمونه درقیر که خود شهری بوده و حدود پنجهزار نفر جمعیت داشته است دیواری برجای نمانده و در غالب قرای اطراف آن از قبیل دهستان کارزین وافرز و هنگام که هر کدام دارای چندین قریه بوده‌اند چنین شده است.
پس از وقوع حادثه چون تمام وسائل مخابراتی آن منطقه ویران واز کار افتاده بود خبر جریان را قدری دیر از موعدی که اگر وسائل مخابراتی بر جا بود به شیراز و تهران رسیده و بمناسبت نبودن راههای اساسی و یا ریزش کوهها ودور بودن بمحل واقعه از شهرها اولین دسته امدادگران نتوانسته‌اند زودتر از ظهر وعصر آن روز به محل برسند.
فاصله بین شیراز وقیر ۸ ساعت وفاصله بین جهرم وفیروزآباد ولار تا آن جا درحدود سه تا چهار ساعت راه است.
با این حال دسته اول مددکاران که از نزدیک ترین شهرها به محل رسیده‌اند داوطلبان جهرم و فیروزآباد و لارستان ومتعاقب آن افراد سپاه دوم فارس بوده است.
این افراد به محض رسیدن به مناطق زلزله زده در مرحله اول اقداماتی برای نجات مصدومین و مجروحین حادثه و بیرون آوردن افراد زنده از زیر آوراها و کفن و دفن اموات نموده‌اند و برای رسانیدن مجروحین به بیمارستانهای شیراز و فیروزآباد و جهرم از ده دستگاه هلوکوپترهای هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی که بفرمان شاهنشاه آریامهر باین منظور بفارس آمده بودنداستفاده شده وبیمارستان شصت تخت‌خوابی صحرائی شیر وخورشید سرخ که از تهران حرکت کرده بود روز بعد در قیرمستقر و به معالجه مصدومین و مجروحین می‌پردازد و نزدیک به یکهزار تن مصدوم و مجروح دراین بیمارستان‌ها بستری ومعالجه شده و یادرحال مداوا هستند.
والاحضرت شاهپور محمودرضا بامر برادر تاجدار خود روز دوم واقعه از محل حادثه بازدید فرموده ودستورهای مؤکدی برای رسانیدن مصدومین و مجروحین به بیمارستاها و رسانیدن چادر وسایر لوازم مورد احتیاج ومواد غذائی برای نگهداری افراد مصیبت دیده صادر می‌فرمایند.
شیر وخورشید ایران چندهزار تخته چادر و پتو از شیراز و جهرم و لار و تهران به منطقه می‌فرستد وزلزله زدگان را در اردوگاه قیر وسایر نقاط آسیب دیده زیر چادرها جا می‌دهد و شروع به توزیع مواد غذائی بین آنان می‌نماید.
و چون تهیه نان بعلت درهم فروریختن نانواییها در محل میسر نبوده چندین روز باهلوکوپتر نان از شیراز برای زلزله زدگان به محل برده میشودو هنوز هم با کامیون روزی سه تن نان از شیراز حمل و بین مردم قیر توزیع می‌گردد در سایر دهات آرد در اختیار مصیبت‌دیده‌ها گذاشته شده و میشودوخودشان آنها را بوسیله تابه تبدیل به نان می‌نمایند.
علاوه بر نان وآرد سایر مواد غذائی مورد احتیاج از قبیل برنج روغن خرما قند چای حبوبات سیگار کنسروهای مختلف به زلزله‌زدگان داده شده ومیشود و مقداری ظروف ولباس و مواد نفتی و چراغ بین آنها تقسیم گردیده است. بنده روز سوم واقعه به معیت بیست و پنج نفر از داوطلبان لژیون خدمتگزاران بشر که چند نفر آنها از ملیتهای مختلف خارجی و بقیه ایرانی بودندوسی نفر از امدادگران محلی برای مددکاری به محل رفتم واز آن تاریخ تا بحال در آن جا با شیر و خورشید سرخ وستاد هماهنگی و مدیر عملیات همکاری داشته‌ام و باز هم با اجازه مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی برای چند روز دیگر که امداد لازم باشد بنمایندگی از طرف همکاران گرام به منطقه برمیگرد.
همانطوری که عرض کردم این سانحه بسیار عظیم و مردم زیادی تلف و مجروح و بی خانمان شده‌اند خانواده‌ای نیست که افرادی از دست نداده باشد دیدن این صحنه‌ها بسیار دلخراش واسف انگیز است.
کمک به آسیب دیدگان وظیفه هر انسانی است و برای انجام این وظیفه وجدانی و انسانی منت بر گردن کسی نداریم ملت نجیب و شریف ایران بارها امتحان داده است که روزهای تلخ وسخت با همبستگی کامل به معاضدت و مساعدت و همکاری هموطنان خود برخاسته است و این خدمات منحصربه دسته وگروه وحزب معینی نبوده ونیست و تمام مردم ایران به پیروی از رهبر عالیقدر و رئوف خود با دادن تسلی به بازماندگان و کمک برای عادی کردن وضع زندگی آنها یک دل ویک جان همگامی وهمکاری داشته ودارند.
خوشبختانه تشریف‌فرمای اعلیحضرت همایونی و شهبانوی مهربان ما در بیست وششم فروردین یعنی پنجروز پس از وقوع حادثه به منطقه و ابراز تفقد وعنایت ودلجویی از مصیب دیدگان وصدور اوامر ملوکانه برای انجام هر نوع کمک ومساعدت بآنان مخصوصاً ساختمان خانه برای آنان بهترین تسکین خاطری برای بازماندگان بود. و موجب امیدواری آنها به زندگانی آینده شان بود.
بدون شک همانطوریکه بارها دیده‌ایم شاهنشاه ما در غم وشادی ملت خود شریک وسهیم هستندودر هر موقعی که قهر طبیعت فاجعه‌ای ببار آورده است اولین یار و مددکار مردم مصیبت دیده بوده‌اند ودر این جا هم بمحض وقوع حادثه اوامر ملوکانه برئیس دولت برای تشکیل ستاد امدادی صادر آقای نخست وزیر هم دراین جریان شخصاً فعالیت و تلاش قابل توجهی فرمودند و با چند نفر از وزرای خود چند روزی بمحل تشریف آوردند و دستورهایی برای معاضدت و رفع احتیاجات منطقه و مردم به دستگاههای مختلف صادر فرمودند و حقاً هم وزارت راه – وزارت آب وبرق – وزارت بهداری – وزارت تعاون وامور روستاها- وزارت آموزش و پرورش مدد کردند خصوصاً مهندسی بهداشت (آقای مهندس طباطبائی) و مأمورین برق منطقه‌ای فارس در ظرف مدت کوتاهی توانستند آب وبرق قیر و سه چهار قریه بزرگ دیگر مانند خیرآباد و هنگام وده به و سکه روان را دائر و روان نمایند.
کمکهای اولیه نیروهای مسلح شاهنشاهی سپاه دوم بفرماندهی سپهبد ضرغام و ژاندارمری فارس به فرماندهی تیمسار زندیه که علاوه بر سرکشیهای مستمر هر یک معاونین خود را با افسران ودرجه داران وافراد لازم بمحل فرستاده بودند و مدتی در منطقه مستقر و همکاری می‌کردند قابل ستایش است.
مراقبت و جدیت آقای پیروز استاندار فارس و آقای دکتر فرپور مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید فارس در رسانیدن آذوقه وامدادگر در خور تقدیر است فعالیت جمعیت مرکزی شیر و خورشید که تحت ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی خواهر نیکوکار شاهنشاه اداره می‌شود و آقای دکتر خطیبی مدیر عامل جمعیت و سرکار سرهنگ گیلان پور رئیس امداد جمعیت و سرلشکر دادستان نماینده جمعیت مرکزی که بفارس آمده بودند وهمچنین جدیت وشایستگی آقای جلال جهان میرقائم مقام مدیر عامل جمعیت که عملیات منطقه را اداره می‌نمایند واقعاً درخور تحسین و تمجید است (صحیح است).
مردم خیر و مددکاران محلی مخصوصاً اهالی جهرم و آقای پیمان همکار محترم و همچنین اهالی شیراز و لارستان وفیروزآباد و میمند وخنج و اوز وکازرون و سایر نقاط که در روزهای اول بکمک آسیب‌دیدگان شتافته‌اند و نیز کمک امدادگران سازمان داوطلبان و سازمان جوانان شیر وخورشید وسازمان زنان امید فردا بسیار مفید وارزنده بوده است.
فعالیت داوطلبان لژیون خدمتگزاران بشر اعم از ایرانی وخارجی دراین صحنه بسیار چشمگیر وانسانی بود.
همه میدانیم که تشکیل لژیون خدمتگزاران بشر از ابتکارات شاهنشاه ما بوده است (صحیح است) این لژیون وظایف خودرا در تمام دنیا شروع نموده است و در ایران هم چند سال است که داوطلبان لژیون در خدمت بشریت وانسانیت سهم بزرگی دارند دراین فاجعه انصافاً باید گفت که مدد آنها بخصوص کمک بمصدومین واطفال بی سرپرست جالب و صمیمانه بود.
برای توضیح بیشتر باید بعرض برسانم که صحنه وسیع عملیات امدادی به سه حوزه تقسیم و برای هر یک از مناطق سرپرستی تعیین گردید که خدمات امدادی را انجام دهند آقای بهمن بیکی مدیر کل آموزش عشایری که خود اهل آن نقاط هستند در دهستانهای افرز و آقای مهندس همت رئیس اداره تعاون وامور روستاهای فارس در حوزه هنگام (دهستانهای اربعه) و آقای نامجو رئیس آموزش مالاریا در حوزه کارزین انجام وظیفه نموده و می‌نمایند درحوزه مرکزی که خود قیر باشد وهمکاری در کلیه مناطق نیز بنده با مدیر عملیات شیر و خورشید همکاری داشتم. با اطلاعات وافراد محلی که در اختیار بود و با کمک امدادگران و سایر مأمورین دولت می‌توانم بعرض برسانم که تمام مناطق آسیب دیده از حیث چادر و پتو و مواد غذائی و لوازم مورد احتیاج موقت پوشانیده شده وتا چندی دیگر که محصول شتوی آنها که خوشبختانه امسال خیلی خوب است بدست می‌آید کار امداد ادامه خواهد یافت وتا تهیه مسکن برای آنها ناچارند که در چادرها بسر برند بااین حال خودمردم کم کم شروع به فعالیت کرده دانش‌آموزان مدارسی که زیر چادرها برپا شده مشغول تحصیل هستند- افرادی که اهل کسب وکار بوده‌اند با امکاناتیکه در اختیار آنها گذاشته شده بکار خود برگشته‌اند محل نانوایی و قصابی وبقالی توسط شیر وخورشید در حال ساختمان است وتا آخر این هفته نان د رمحل پخت می‌شود.
برای کشاورزان حسب الامر ملوکانه وزارت تعاون وامور روستاها طرح جالبی دارد وآن ایجاد سه شرکت سهامی زراعی است.
امر خانه‌سازی نیز بعهده وزارت تعاون و امور روستاها واگذار شده که مأمورین مربوطه بمحل وارد ومشغول بررسی واقدام هستند.
مردم انتظار دارند که هرچه زودترکار را شروع واجراء نمایند تا دارای مسکن و زندگانی جدید بشوند.
مدیر عامل سازمان برنامه و مدیر عامل صندوق توسعه کشاورزی بمحل آمدند و نسبت بطرحهای بزرگ جهت آینده منطقه بررسی فرمودند از جمله کارهای مفید وبزرگ مورد احتیاج و تقاضا ایجاد راههای اصلی وفرعی بود راه شیراز بفیروزآباد – فیروزآباد به قیر، راه قیر به لار که ساختمان شده راه لار لنگه – راه حنج لامرد بندر سلویه راه فیروزآباد – جم وزیر و بندر طاهری و چند کیلومتر راههای فرعی بین دهات زلزله زده.
ساختن سد روی رودخانه قره آقاج که از وسط جلگه قیر وکارزین می‌گذرد و می‌تواند علاوه بر این مناطق دشت حنج و لارستان هم مشروب نماید و هم چنین طرحهای دامداری وکشاورزی منطقه درسطح وسیع و نظایر آن که هر یک از آنها بمرحله عمل درآید مناطق آسیب دیده ولارستان را آباد خواهد کرد.
رادیو و تلویزیون وارباب جراید و خبرنگاران و عکاسان نیز دراین حادثه فعالیت فراوانی داشتندوانعکاس خبرها در رادیو و تلویزیون و جراید موجب گردید که مردم خیر بیشتر از جریان مستحضر و بیاری آسیب‌دیدگان بشتابند.
بسیاری از مردم نقاط دیگر بودندکه وسائل و مواد غذائی بمحل آوردند و خود یا تحت تعلیم ستاد هماهنگی شیرو خورشید بین مردم مناطق مختلف آسیب دیده تقسیم کردند ودر واقع فتوت و جوانمردی و نوع دوستی ایرانی را کاملا متجلی می‌ساخت.
این نکته نیزبرای توجه دولت اضافه می‌نمایم که بسیاری از مردم قرای آن نقاط بوسیله چاه وتلمبه کارهای زراعی خود را انجام می‌دادند و بیشتر کشاورزان کشت صیفی داشته ودارند شدت زلزله همه چاهها را فرو ریخته وتلمبه‌ها زیر آب رفته است بیرون آوردن آنها ومستقر کردن وآب کشیدن از چاههای مخروبه میسر نیست اگر چه سازمان آب منطقه‌ای تعداد مقنی و جرثقیل برای بیرون آوردن تلمبه‌ها به منطقه آورده وخدمات خود را در این زمینه شروع کرده‌اند ولی با توجه به گرمی هوا وادامه زلزله پیاپی و زیاد بودن این قبیل چاهها تصور نمی‌رود بتوان تمام چاهها را در فرصت نزدیکی دایر کرد و اگر این چاهها زود مورد استفاده قرار نگیرد محصول صیفی مردم آسیب دیده که قسمتی از درآمد آینده آنها از این محل تأمین می‌شود از بین خواهد رفت همچنین راجع به قنوات آسیب دیده که باید آماده بهره برداری مجدد بشود.
در این باره چنانچه یک تا دومیلیون تومان اعتبار در اختیار شیرو خورشید سرخ یا بانک تعاون کشاورزی باین منظور گذاشته شود که تحت نظر کمیسیونی به صاحبان قنوات و چاهها بین پنجاه تا یکصد هزار ریال وام بدون بهره بمدت پنج سال داده شود تا خودمردم در بیرون کشیدن تلمبه وتعمیر یا تعویض آنها و حفر چاههای جدیدودایر کردن آنها اقدام نمایند زودتر و بهتر به نتیجه می‌رسیم.
امیدوارم دولت دراین باره توجه سریع و مخصوص مبذول دارد. این مطلب را باید بگویم که دولت و شیر وخورشید در این ماجرا از خارج استمداد ننموده و اعلام نموده است که خود قادر است خسارات وارده را جبران و زندگانی مردم را بحال عادی برگرداند بسیار خوشوقتم که باطلاع برسانم که با کوششهای همه جانبه دولت و شیر و خورشید سرخ ایران در مراحل اولیه از عهده انجام این مهم برآمده و یا برخواهد آمد.
رئیس- آقای آموزگار وقت جنابعالی تمام شد.
آموزگار- اطاعت می‌کنم. تقاضای بنده ومردم این است که هر چه زودتر دولت برنامه‌های مورد نظر برای اعاده مردم بزرژنگانی عادی وتأمین آتیه آنان برنامه‌های مورد نظر که شاهنشاه ارشاد و راهنمایی فرموده‌اند سریعاً بموقع اجرا درآید.
از رؤسای دول وملتهای جهان که در این حادثه همدردی نموده وآمادگی خود را برای کمک به آسیب دیدگان اعلام داشته‌اند کمال تشکر و سپاسگزاری داریم.
در خاتمه عرایض خودم مراتب حق شناسی مردم آسیب دیده به پیشگاه مبارک شاهنشاه و شهبانوی مهربان و والاحرت شاهپور محمودرضا و والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیرو خورشید سرخ ایرن که دیروز خدمتگزاران را مورد عنایت قرار دادند وآنها را بدریافت نشان مفتخر فرمودند تقدیم می‌دارم. (آفرین – احسنت).
رئیس- آقای دشتی بفرمایید.
دشتی- فراز سخن خوش بود این کلام زما بر شهنشاه ایران سلام (احسنت.)
جناب رئیس – نمایندگان محترم.
آفرینش رازهای بزرگی دارد که تاکنون نه دست توانگران و نه قدرت گشاینده علم که دروازه‌های کهکشانها را گشوده توانسته بر افشای رمزی از آنها راز توفیق حاصل کند حادثه زلزله جنوب فارس دیار یاران و آشنایان من و هموطنان شما رمزی از آنهمه راز نهفته بود.
زمین دشتی وسیع بحکم قهر طبیعت در آغاز بهاری امیدبخش بهاری که خوشه‌های گندمش پاسخگوی خشک سالیهای گذشته اش بود لرزید و دیوارها فروریخت. فروریخت تا جمعی ازانسانها اعم از پیرو جوان، خرد و کلان جان به هستی بخش عالم موجودات و آفریننده رمز و راز حیات تسلیم نمایند، جان پیران مظلوم، جان طفلان معصوم، جان نوعروسان صحراها، جان تازه دامادان ناکام، پدران ومادران خمیده قامت و دل سوخته، جان معلم کانون آتشها!!
و با وقوف بر این حادثه بود که جان دیگر انسانها بلرزه افتاد. لرزشی پرتب وتاب و دیدیم که نیروهای انسانی از اطراف و اکناف در نهایت سوزش تب بیاری زیرآواررفته گان شتافت ونیروهای لشکری و کشوری پیشاپیش صفوف مردم نمایانگر اوامر ملوکانه زیرآواررفته گان را نجات می‌بخشید، اما دراجرای نیات شاهنشاه آریامهر والاگهر محمود رضا پهلوی تشریف فرمایی به آن دیار با ابلاغ مراحم شاهانه غم از چهره‌ها زدود و با صدور دستوراتی حیات‌بخش باعث نجات جان و هستی گروه کثیری از انسانهای زیرآواررفته گردید ومقام معظم جناب آقای هویدا نخست وزیر محبوب شخصاً فعالیتهای سازمانهای لشکری وکشوری و مردم را زیر نظر داشته وملاحظه فرمودند که از حداقل زمان برای نجات زلزله زدگان استفاده می‌شد و هر لحظه وآن جمعی بسامان می‌رسیدند. ولی مقامی که از اولین لحظه اطلاع آسوده نبود جناب آقای دکتر کلالی دبیر کل محبوب حزب ایران نوین بود که با دستورات و راهنماییهای پی در پی گروههای امداد حزبی را توان می‌بخشید که گزارشات لازم تقدیم حضورشان گردیده است و فعالیت گروه امدادی کمیته حزب ایران نوین فیروزآباد در حد چشم گیری نمودار بود که شخص جناب آقای نخست وزیر شاهدی صادقی بر این مدعایند.
آری این همه آوازه‌ها از شه بود.
جنب وجوشی امیدبخش و توان بخش بچشم می‌خورد، سازمانهای مسئول پرتلاش و صادقانه رفاهیت زلزله زدگان را تأمین میکرند که مژده تشریف فرمایی اعلیحضرت بمردم رسید. اعلیحضرتین نزول اجلال فرمودند و دیدیم که بر بالین زیر آوار رفته گان و مجروحین و مصدومین اشکهای بیحد تأثر وتأسف برگونه جاری ساختند واین اشکها در میان بازماندگان قیری و کارزینی و دامن آنان فرو ریخت.
افتخار بر ما ایرانیان – سربلند ما ایرانیان که شاهنشاهی بدین مهربانی و پدری چنین افتخارآفرین داریم. بلی هر گامی از گامهای پدر تاجدار بنای زندگی نوینی و آینده‌ای درخشانتر و سرفرازتر هر ایرانی می‌باشد (صحیح است).
آری پدر تاجدار و مام عزیز وطن برای از دست رفته گان اشک ریختند. امااشکی که هر قطره اش از برکات هر دفعه باران پربرکت‌تر بود و آینده‌ای روشن تر را همراه بارندگی بهتر برای همه نمایانگر، بر این مژده گرجان فشانم رواست این شعار هر ایرانی است مردم آنسامان بزیارت شاهنشاه آریامهر وشهبانوی عزیز ونیکوکار نائل آمده‌اند و گفتم که با توجه بعنایات شاهانه غم از چهره‌ها زدوده شده بود و مردم زلزله زده فراموش نکرده بودند که پیوندی ناگسستنی با شاه دارند خبرنگاران خارجی و داخلی شاهد و ناظر بودند که فریادهای جاویدشاه زمین را بلرزه درآور واین دعا ازحلقوم همه بیرون می‌آمد.
نمایندگان محترم، ملت عزیز ایران میدانید دعای مردم چه بود؟ مردم می‌گفتند خدایا- پروردگارا از عمر ما بگیرو بر عمر شاهنشاه آریامهر بیفزا. و من از پشت این تریبون این دعا راتکرار می‌کنیم. پروردگارا از عمر ما بگیر و بر عمر شاهنشاه آریامهر بیفزا (احسنت).
و در خاتمه از مراحم جناب آقای نخست وزیر ودولت حزبی وجناب آقای دکتر کلالی دبیر کل محبوب حزب ایران نوین وجناب آقای مهندس ریاضی که از بذل همه گونه مساعدت و کمک بمردم زلزله زده د راجرای نیات ملوکانه دریغ نورزیده‌اند سپاسگزارم ومتشکرم و امیدوارم که درراه خدمت بشاهنشاه و وطن موفق وسرفراز باشند ضمناً خدمات نیروهای لشکری وکشوری و جمعیت شیر و خورشید سرخ و مردم فیروزآباد، شیراز، لار، حنج، عوض، گردش، جهرم، میمند، و نمایندگان محترم مجلس را سپاس بیحد و تشکر فراوان دارم ورجاء واثق حاصل است که هر چه زودتر مسأله حیات مردم قیر و کارزین بخود سامان خواهد گرفت. آفتاب پهلوی رخشنده باد چشم ما بر طلعت آینده باد. (احسنت، احسنت).
- تصویب صورت جلسه قبل
۳- تصویب صورت جلسه قبل.
رئیس- نسبت به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- طرح وتصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور و ارسال به مجلس سنا
۴- طرح وتصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور و ارسال به مجلس سنا.
رئیس- وارد دستور می‌شویم گزارش یک شوری تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی. ساحت مقدس مجلس شورای ملی
لایحه تفریح بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور که با رعایت مدلول مواد ۴۶ تا ۵۲ قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۳۱۲ تنظیم و تقدیم گردیده مشتمل بر مقدمه توجیهی ولایحه و صورتحسابهای تفصیلی و جداوال دایر به نحوه گردش امور مالی و محاسباتی مربوط به درآمد وهزینه عمومی واختصاصی (طبقه الف و ب) و مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وراسته بدولت و مؤسسات عام المنفعه و دریافتها و پرداختهای سازمان برنامه وگزارش دیوان محاسبات بشرح زیر:
- ۱- خلاصه حساب کل درآمد وهزینه.
- ۲- خلاصه حساب کل درآمد عمومی واختصاصی (طبقه الف و ب)
- ۳- خلاصه حساب کل درآمد مؤسسات انتفاعی وابسته بدولت.
- ۴- خلاصه حساب کل دریافتها وپرداختهای سازمان برنامه.
- ۵- خلاصه حساب کل درآمد و مؤسسات بازرگانی وابسته بدولت.
- ۶- خلاصه حاسب کل درآمد مؤسسات عام المنفعه مستقل.
- ۷- خلاصه حساب کل هزینه‌های (عمومی واختصاصی طبقه الف)
- ۸- خلاصه حساب کل هزینه (اختصاصی طبقه ب)
- ۹- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات انتفاعی وابسته بدولت.
- ۱۰- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات بازرگانی وابسته بدولت.
- ۱۱- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات عام المنفعه مستقل.
- ۱۲- صورت حساب تفصیلی درآمدهای عمومی کشور.
- ۱۳- صورت حساب تفصیلی درآمدهای اختصاصی طبقه الف.
- ۱۴- صورت حساب تفصیلی درآمدهای اختصاصی طبقه ب.
- ۱۵- صورت حساب هزینه وزارتخانه‌ها وادارات و مؤسسات مربوط با ذکر شماره «کد حساب» و ریز ارقام (حساب وزراء)
- ۱۶- گزارش دیوان محاسبات مبتنی بر اظهار نظر لازم در باره امور مالی سال مورد عمل بودجه کل کشور وتأیید کلیه ارقام مربوط به وصولی از محل درآمد عمومی واختصاصی (طبقه الف) و هزینه‌های انجام شده از محل منابع مزبور وملحوظ داشتن درآمدها وهزینه‌های اختصاصی طبقه ب و سازمان برنامه ومؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت و مؤسسات عام المنفعه که برابر قوانین و مقررات خاص خود دریافت ومصرف می‌شوند در لایحه تفریغ بودجه.
در جلسات عدیده کمیسیون با حضور آقای دکتر کاشفی معاون وزارت دارائی مورد بررسی و امعان نظر قرار گرفت ودر جلسه شنبه مورخ ۱۶ اردیبهشت ماه ۱۳۵۱ رسیدگی نهایی آن خاتمه یافت.
کمیسیون بودجه طی بررسیهای دقیق بچند نکته اساسی دست یافت که بشرح زیر باستحضار نمایندگان محترم میرساند:
- ۱- مطالعه مقدمه توجیهی لایحه وبررسی ملحقات و منضمات وجداول و خلاصه حسابها و صورتحسابهای تفصیلی درآمد و هزینه علاوه بر اینکه اوضاع واحوال سال مالی مورد عمل بودجه را بخوبی مجسم می‌سازد کیفیت اجرای بودجه ونتایج حاصله از آن و نیز میزان موفقیت دولت را در اداره وظایف مربوط و تحقق هدفها بدست می‌دهد.
- ۲- درمورد بند ۱ گزارش دیوان محاسبات موضوع عدم تحویل مبلغ چهار میلیون وپانصد هزار ریال رقم درآمد پیش بینی شده سال ۱۳۴۶ شرکت سهامی فرش ایران موضوع ردیف ۳۶۰۷ بودجه کل کشور بخزانه‌داری کل پس از توضیحات معاون پارلمانی وزارت دارائی کمیسیون باین نتیجه رسید رقمی که بعنوان درآمد شرکت سهامی فرش ایران در بودجه منظور شده است عنوان پیش بینی داشته که عملا وضع مالی شرکت امکان پرداخت چنین مبلغ را نداده است.
- ۳- بررسی فصول و تقسیمات وجداول لایحه این نکته را روشن می‌سازد که وزارت دارائی توفیق یافته است در تنظیم لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور تقسیمات بودجه را از لحاظ منابع وصولی وفصول مواد هزینه دقیقاً رعایت نموده لایحه را از پیشرفتهای قابل ملاحظه‌ای برخوردار سازد.
- ۴- لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور روشنگر نحوه اجرای مصوبات قانون بودجه کل و سایر قوانین مربوط بوده درامدهای وصولی وهزینه قطعی واضافه وصولی‌ها وصرفه جوییها را در سطح کل بودجه و متمم بودجه و سایر قوانین مصوب بخوبی روشن می‌سازد.
- ۵- مطالعه لایحه تفریغ بودجه و بررسی جداول و صورتحسابهای ضمیمه آن وضع وصولی دولت از منابع مختلف و نیز هزینه از محل این منابع و دریافتها و پرداختهای سازمان برنامه و درآمدها وهزینه‌های مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت ومؤسسات عام المنفعه مستقل را بخوبی مجسم می‌سازد که بشرح جداول زیر باستحضار نمایندگان محترم میرساند.
- ۶- با توجه به صورتحسابهای تفصیلی و جداول و سایر ضمائم لایحه تفریح بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور و مندرجات بند ۵ گزارش تقدیمی نتیجه اجرای بودجه سال مذکور بشرح زیر بوده است:
- الف – از لحاظ درآمدهای عادی پس از مقایسه ارقام وصولی با ارقام پیش بینی شده در بودجه مصوب معلوم می‌شود:
- ۱- درآمدهای عمومی مبلغ۲۵ /۳۶۵۰۳۳۳۹۹۳ ریال اضافه وصولی داشته است.
- ۲- درآمدهای اختصاصی طبقه الف مبلغ ۲۲۳۸۲۶۲۹/۵۰ ریال اضافه وصولی نشان می‌دهد.
- ۳- درآمدهای اختصاصی طبق ب مبلغ ۸۵۹۶۳۰۵۳۵ ریال اضافه وصولی داشته است.
در نتیجه در سال ۱۳۴۶ دولت توفیق یافته است مبلغ ۴۵۳۲۳۴۷۱۵۷/۷۵ ریال اضافه وصولی تحصیل کند.
- ب- از لحاظ هزینه‌های عادی پس از مقایسه مبالغ اعتبارات واضافه اعتبارات با هزینه‌های انجام شده معلوم می‌شود:
- ۱- در هزینه‌های از محل درآمد عمومی با توجه باعتبارات مصوب عمومی مبلغ۱۷ /۴۳۲۱۶۱۶۷۳۷ ریال صرفه‌جویی گردیده است.
- ۲- در هزینه‌های از محل درآمد اختصاصی طبقه الف با توجه باعتبارات مصوب مبلغ۴۰/ ۴۱۶۶۷۷۱۷۲ ریال صرفه جویی گردیده است.
- ۳- در هزینه‌های از محل درآمد اختصاصی طبقه ب با توجه به میزان وصولی مبلغ۵۰/ ۲۱۸۱۹۴۴۴۵ ریال صرفه جویی گردیده است.
در نتیجه معلوم می‌شود که دولت توفیق یافته است در سال ۱۳۴۶ درهزینه‌های ازمحل درآمدهای بودجه عادی مبلغ۰۷ /۴۵۸۱۴۹۸۳۵۵ ریال صرفه جویی داشته باشد.
- ۷- بررسیهای لازم در مورد اضافه وصولی ونیز صرفه جویی باین نتیجه رسید که صرفه جویی دراثر نظارت بیشتر و دقیق تر در هزینه‌ها فراهم گردیده واضافه وصولی بعلت اجرای قانون جدید مالیاتهای مستقیم، کارآئی دستگاه وصول، اضافه شدن حوزه‌های مالیاتی و تکمیل سازمان وصول و تشخیص درآمدها بوده است که در خور تذکار و شایان تقدیر است.
با توجه به نکات ذکر شده ودر نظر گرفتن این مطلب که درآمدهای اختصاصی طبق ب ومؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت ومؤسسات عام المنفعه مستقل طبق قوانین و مقررات خاص خود وصول ومصرف
شده و دریافتها و پرداختهای سازمان برنامه باستثنای مبالغی که از بودجه عمرانی تحت عنوان «اعتبار طرحهای عمرانی مستمر» در بودجه عمومی ملحوظ گردیده طبق قانون برنامه و مقررات مربوط دریافت و مصرف وحسابرسی شده‌اند تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور نسبت به درآمدهای عمومی دولت و درآمدهای اختصاصی طبقه الف وهزینه‌های انجام شده از محل منابع مذکور با توجه به گزارش دولت بشرح ماده واحده زیر مورد تصویب کمیسیون بودجه قرار گرفت.
اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
ماده واحده- لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور که ارقام آن از حیث وصولی از محل درآمد عمومی و اختصاصی طبقه الف بالغ بر هفتادو هفت میلیارد و چهارده میلیون وشصت و چهار هزار و سیصد و سی و شش ریال و پنج دینار (۷۷۰۱۴۰۶۴۳۳۶/۰۵) و از حیث هزینه از محل مبالغ مزبور بالغ بر هفتاد و شش میلیارد و هفتصد میلیون و سیصد و هفده هزار و هفده ریال و چهل وهشت دینار (۷۶۷۰۰۳۱۷۰۷۱۷/۴۸)بوده و صحبت آن بتأیید دیوان محاسبات رسیده است تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون بودجه – صدری کیوان.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای حکمت یزدی بفرمایید.
حکمت یزدی – با اجازه جناب آقای رئیس و نمایندگان محترم، من فکر می‌کردم با عرایضی که در موقع طرح لوایح تفریغ بودجه‌های سال ۴۴-۴۵ بعرض نمایندگان محترم رساندم و عرض کردم که این لایحه را تفریغ بودجه نمی‌گوییم کلمه تفریغ از فراغت مشتق است ما با گزارشی که امنای ما در دیوان محاسبات بما داده‌اند فارغ نیستیم (صحیح است) بلکه اول کلام است اول بحث و انتقاد است (صحیح است) بنده خیلی منتظر بودم بعد از عرایضی که در موقع طرح لوایح سال ۴۴-۴۵ تفریغ بودجه عرض کردم کمیسیون بودجه اعضای دیوان محاسبات را می‌خواست واز آنها می‌پرسید که چرا در گزارش شما به این نواقص اشاره شده آیا از نظر کادر نقصی دارید؟ آیا از لحاظ قوانین نقصی دارید؟ چه عواملی موجب شده است که امنای ما بجای اینکه گزارش بدهید که پول ملت وبودجه ملت که بدست دولت سپرده شده آیا در مسیر صحیح و در جای خود خرج شده یا نه؟ چنین پاسخی نداده‌اند این امنای ما هستند که باید بما پاسخ مثبت یا منفی را بدهند اما امنای ما در گزارشهای مختلف که داده‌اند اشاره کرده‌اند که ما آنچنان که باید و شاید تفریغ بودجه نکردیم وآنچنان که باید و شایدبمسائل مطروح رسیدگی نکردیم وآنچنان که شاید وباید نواقص کار مرتفع نشده بکمیسیون بودجه، مجلس وکالت و نمایندگی نداده که بنشیند وتقدیر نامه برای دولت صادر کند گفته است که برو گزارش دیوان محاسبات را بخوان آیا بودجه‌ایکه از جیب ملت بدولت داده شده در مرجع و مکان خودش خرج شده یا نه؟ آنوقت دیوان محاسبات امنای شما کسانی که طبق اصل ۱۰۲ متمم قانون اساسی موظف بودند بدخل وخرج مملکت رسیدگی کنند وبرآن صحه بگذارند در گزارش خود با زبان بی زبانی با آنکه تحت سلطه بودند (یکنفر از نمایندگان: تحت سلطه کی؟) اشاراتی کرده‌اند اشارات این است یکجا دربند اول راجع به درآمد شرکت سهامی فرش ایران اشاره کردند که در گزارش کمیسیون بودجه البته نسبتاً جواب قانع‌کننده‌ای است میگویند پیش بینی درآمدشده بود اما این پیش بینی درست درنیامد این قابل قبول اما در فقره سه می‌گوید که:
بموجب قسمت اخیر تبصره یک ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۴۶ وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی موظفند کلیه درآمدهای اختصاصی خودرا از هر منبعی که باشد و هزینه‌هایی که از محل آن صورت می‌گیرد هر سه ماه یکبار بوزارت دارائی ارسال دارند ورسیدگی بصورت مزبور طبق ماده ۶ قانون دیوان محاسبات با رعایت قوانین ونظامات مربوط در صلاحیت این دیوان است ولی در مورد وجوه اختصاصی طبقه ب وزارتخانه‌ها وادارات دولتی صورتهای مقرر بدیوان محاسبات تسلیم نگردیده است.
شما وما از امنایمان پاسخ می‌خواهیم در صورتی که صورت حساب تسلیم نشده چرا نداده‌اید اما در بند ۴ می‌گوید که «ترازنامه‌های آنها بدیوان محاسبات نرسیده است» چرا ترازنامه را بدیوان محاسبات نداده‌اند؟ در بند ۶ می‌گوید:
با وجود آنکه بودجه کل کشور بصورت برنامه‌ای تنظیم وبتصویب مجلسین رسیده وارقام هزینه‌های انجام شده مندرج در ضمائم لایحه تفریغ بودجه در مقابل اعتبارات مصوبه در بخشها و قسمتهای هشتگانه بطور تفکیک تهیه شده ولی اجرای قسمت پنجم بودجه راجع به (برآورد هزینه بخشهاوطبقه‌ها و برنامه‌ها) بعلت اینکه حسابهای وزارتخانه‌ها بطور برنامه‌ای تنظیم نگردیده مورد عمل قرار نگرفته است.
این هم یک نقص دیگر اما در قسمت ۷ می‌گوید:
«چون صورت حساب کل مالیه و حسابهای صندوق موضوع ماده ۴۵ و قسمت دوم ماده ۵۱ قانون محاسبات عمومی بدیوان محاسبات تسلیم نشده بنابراین اجرای ماده ۱۷ قانون محاسبات در خصوص تطبیق حساب وزارتخانه‌ها با محاسبات کل مالیه ونیز گواهی واظهار نظر نسبت بوضع واقعی موجودی حسابها وکسری صندوقهای دولتی میسر نگردید.
اینجا یک مسائل بسیار مهم اشاره می‌شود، بمن در خارج گفته شد که چون قوانین صندوق مال جلو و مال دیروز یا امروز متفاوت است جمعش ممکن نیست، این پاسخگوی ما نیست، نمایندگان ملت به نمایندگی ملت بودجه‌ای را تصویب کردند و در اختیار دولت گذاشته‌اند اصل ۱۰۲ متمم قانون اساسی می‌گوید اعضای دیوان محاسبات امنائی هستند از طرف نمایندگان ملت و بانتخاب آنها و باید بدخل وخرج رسیدگی کنند و پاسخ بدهند که آیا این بودجه در محل خود خرج شده یا نشده ولی جواب می‌دهند اظهار نظر نسبت به وضع واقعی موجودی حسابها و تصفیه حساب صندوقهای دولتی میسر نگردید پس گزارشی که از دیوان محاسبات که بایستی گزارش ماهوی باشد و رسیدگی ماهوی باشد و آن گزارش برای ما حجت است چنین می‌گوید. آیا می‌شود گفت ما فراغت پیدا کردیم، و امروز تفریغ می‌کنیم بودجه را اینها که امنای ما هستند چنین میگویند تا شما چه بگویید؟ (احسنت)
رئیس- آقای صدری کیوان بفرمایید.
صدری کیوان – بنده از همکار عزیزم جناب حکمت بسیار متشکرم که با ایراد فرمایشاتی باعث شدند که من در اینجا توضیحاتی بعرض مجلس مقدس شورایملی برسانم در مورد اینکه فرمودند کمیسیون بودجه تقدیرنامه‌ای برای دولت صادر کرده آیا منکر واقعیات می‌شود شد منکر بدیهیات می‌شود شد؟ از آغاز امر و از تاریخ تصویب قانون دیوان محاسبات لوایح تفریغ بودجه بطور مرتب به مجلس داده نشده بود واین دولت خدمتگزار حزبی هویدا است که برای اولین مرتبه درمشروطیت لوایح تفریغ بودجه رامرتباً تنظیم وتقدیم پارلمان کرده است (صحیح است) ما چه گفته‌ایم؟ در گزارش کمیسیون بودجه گفته‌ایم دولت۷۵/ ۴۵۳۲۳۴۷۱۵۷ ریال اضافه وصولی داشته این اضافه وصولی دراثر نظارت صحیح بوده اگر ما بعنوان کمیسیون بودجه بعرض ساحت مقدس مجلس شورای ملی میرسانیم که دولت در سایه نظارت دقیق و صحیح توانسته اضافه وصولی پیدا کند این تقدیرنامه برای دولت است؟ یا اینکه وظیفه کمیسیون است که این توفیق را بنویسد بهمین ترتیب دولت توانسته ۴۵۸۱۴۹۸۳۵۵/۰۷ ریال صرفه جویی داشته باشد این صرفه‌جویی باز در اثر دقت ومراقبت بوده است ما وقتی این دو رقم را دیدیم که دو رقم چشمگیری بودند انصاف حکم می‌کرد که این اقدام دولت را تقدیر بکنیم (صحیح است) اما در مورد قسمت دوم که فرمودند تفریغ بودجه نیست با کسب اجازه از مقام ریاست چند بنداز گزارش دیوان محسابات را تشریح می‌کنم تا همکار عزیز وگرامی بنده توجه بفرمایند که مسلماً این تفریغ بودجه است درمورد بند ۳ که فرمودند دیوان محاسبات عنوان کرده که دولت هر سه ماه یکمرتبه صورت درآمدها و هزینه‌ها ودرآ، دهای اختصاصی را طبق قسمت آخر تبصره یک بودجه سال ۱۳۴۶ موظف بوده که بوزارت دارائی و دفتر بودجه ارسال دارد و نشده عرض کنم اولا بنظر من منظور دیوان محاسبات قسمت آخر تبصره یک قانون بودجه سال ۱۳۴۶ نبوده بلکه قسمت آخر بند یک تبصره یک بوده برای اینکه این مطلب در قسمت آخر بند ۱ تبصره ۱ نوشته شده بهر حال درآمدهای اختصاصی تا سال ۴۶ بدو طبقه تقسیم می‌شود یکی درآمدهای اختصاصی طبقه الف که کلا حسابرسی شدند و بررسی شدند ویکی هم درآمدهای اختصاصی طبقه ب و اینجا گفته شده که درآمدهای اختصاصی را هر سه ماه بفرستند بند ۳ تبصره ۱ قانون بودجه سال ۴۶ را هم توجه بفرمایید آن یک استثنایی بر بند ۱ تبصره ۱ است.
از نظر درآمدهای اختصاصی طبقه ب وقتی دولت مرتباً این درآمدها را طبق بند ۱ تبصره ۱ موظف است بخزانه بفرستد پس از نظر وصول بوزارت دارائی اعلام شده‌اند ووزارت دارائی اطلاع پیدا کرده واز نظر هزینه هم توجه بفرمایید در بند ۳ تبصره ۱ که قرائت می‌کنم نوشته شده:
«وجوه طبقه ب درآمدهای اختصاصی بهر مبلغ که وصول شود در اختیار وزارتخانه‌ها ومؤسسات دولتی می‌باشد وطبق مقررات مربوط مصرف خواهد گردید.» بنابراین این طبقه از درآمدها برابر اجازه‌ای که قانون بودجه سال ۱۳۴۶ داده خودشان مقررات خاص دارند، بنده آندفعه هم خدمتشان عرض کردم درآمدهای اختصاصی طبقه ب مقررات خاصی دارند و طبق مقررات خودشان عمل می‌شود طبق مقررات مربوط مصرف خواهد گردید وخزانه داریکل بلافاصله پس از درخواست وجه از طرف مؤسسات مزبور مبلغ درخواستی را تا معادل وصولی پرداخت می‌کند پس ملاحظه فرمودید که موازین قانونی درمورد درآمدهای اختصاصی طبقه ب دقیقا بمرحله اجرا درآمده این درآمدها از لحاظ وصول وقتی در خزانه داریکل متمرکز شدند وزارت دارائی کاملا وقوف پیدا می‌کند از نظر هزینه طبق بند۳ تبصره یک موظف نبوده بفرستد اجازه دادیم طبق بودجه سال ۱۳۴۶ بدستگاهها که طبق قوانین خاص خودشان مصرف کنند (فرهادپور: مقررات مصرف دلیل حساب دادن نیست؟) بنده توضیح می‌دهم اجازه بفرمایید (فضائلی: یعنی حق نظارت مجلس را ندیده می‌گیرید؟) حوصله بفرمایید توضیح می‌دهم هر چه بفرمایید دلیل و جواب آنرا عرض می‌کنم در مورد بند ۷ گزارش دیوان محاسبات استحضار دارید که لوایح تفریغ بودجه از ابتدای امر ومخصوصاً از آغاز اجرای قانون محاسبات عمومی داده نشده با توجه باین مطلب که درحال حاضر بودجه‌های مملکت ما بر اساس بودجه برنامه‌ای تقدیم پارلمان می‌شود و در گذشته بودجه هایشان برنامه‌ای نبوده بلکه بصورت بودجه متداول تقدیم میشده نگاهداری حسابها کار مشکلی بوده و دولت نمی‌توانسته این حسابها را نگاهداری کند وباین مناسبت نتوانسته بدیوان محاسبات بفرستد اما در گزارش تفریغ بودجه سال ۴۴ عرض کردم که با توجه به قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۳۴۹ از وقتی که تفریغ بودجه‌ها با توجه به این قانون تقدیم پارلمان می‌شود دیگر این اشکال را بچشم نخواهیم دید با توجه به بودجه برنامه‌ای جدید و بودجه‌های متداول قدیم دولت نتواسته این حسابها را نگاهداری کند امسال از موقعی که قانون محاسبات جدید عمل می‌شود ولوایح تفریغ بودجه بر اساس قانون جدید عمل می‌شود مسلم بدانید در تفریغ بودجه سال ۵۰ و ۵۱ این اشکال متصور نیست، قسمت اول را هم که آقای حکمت یزدی خودشان با انصافی که دارند چون من ایشان را مرد منصفی میدانم خودشان تأیید فرمودند که آن مبلغ پیش بینی بوده وشرکت فرش نتوانسته بود وصول کند و فرستاده نشده ملاحظه می‌فرمایید که هیچ ترک اولائی در این لایحه نیست واین لایحه بعنوان تفریغ بودجه سال ۱۳۴۶ تقدیم شده و در کمیسیون بودجه دقیقاً ارقام مورد بررسی قرار گرفته وباید گفت دیوان محاسبات گزارشی که تقدیم کرده وجود نواقص عللی داشته که با توضیحاتی که بنده عرض کردم مسلماً در لوایح آتی ما که با توجه به بودجه برنامه‌ای و قانون محاسبات عمومی جدید تنظیم می‌شود اگر مشکلاتی موجود بوده است دیگر متصور نیست از جناب آقای حکمت یزدی انتظار داشتم که اقدام کمیسیون بودجه و گزارش کمیسیون بودجه و زحمات اعضای محترم کمیسیون بودجه را مورد تأیید قراربدهند چون در آوردن هر یک از این اعدادوارقام کار مشکلی است برای پیدا کردن هر یک از این اعداد ساعتها وقت صرف شده وما علاوه بر اینکه درکمیسیون دقیقاً رسیدگی کردیم قبل از کمیسیون مدیر کل تمرکز حسابها معاون وزارت دارائی را نشاندیم و این ارقام را دقیقاً رسیدگی کردیم که بتوانیم این گزارش را تقدیم کنیم امیدوارم که عرایض بنده کافی به مقصود باشد ومورد توجه وعنایت همکاران گرامی و مخصوصاً جناب آقای حکمت یزدی قرار بگیرد (احسنت – احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟(اظهاری نشد) به ورود درشور ماده واحده رأی میگیربم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت بماده واحده وکلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات بمجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تقدیم سه فقره اصلاح بودجه جهت اطلاع کمیسیون بودجه و یک فقره لایحه بوسیله آقای دکتر کاشفی معاون وزارت دارائی
۵- تقدیم سه فقره اصلاح بودجه جهت اطلاع کمیسیون بودجه و یک فقره لایحه بوسیله آقای دکتر کاشفی معاون وزارت دارائی.
رئیس- آقای دکتر کاشفی بفرمایید.
دکتر کاشفی (معاون وزارت دارائی)- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست سه فقره اصلاح بودجه مربوط بشرکت سهامی صنایع شیر ایران و شرکت حسابرسی وزارت آب وبرق و شرکت سهامی آب منطقه فارس به ضمیمه فتوکپی صورت جلسه مجمع عمومی مربوط در اجرای مفاد تبصره یک ماده ۲۷ قانون محاسبات عمومی تقدیم و تقاضا می‌شود برای اطلاع کمیسیون بودجه ارسال بشود. لایحه دیگری است راجع به شمول تبصره ۲ ماده ۷۳ قانون محاسبات عمومی بشرکت سهامی ذوب آهن که برای تصویب تقدیم می‌شود.
رئیس- لوایح بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به لایحه پروتکلهای اصلاحی کنوانسیون بین‌المللی هواپیمایی کشوری شیکاگو وارسال به مجلس سنا
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به لایحه پروتکلهای اصلاحی کنوانسیون بین‌المللی هواپیمایی کشوری شیکاگو وارسال به مجلس سنا.
رئیس- گزارش شور دوم پروتکلهای اصلاحی کنوانسیون بین المللی هواپیمایی کشوری شیکاگو مورخ ۷ دسامبر ۱۹۴۴ مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز یکشنبه ۳ اردیبهشت ماه ۱۳۵۱ با حضور آقای دکتر غلامرضا ت اجبخش معاون وزارت امور خارجه و آقای مهندس وثیق معاون وزارت راه لایحه شماره ۳۹۹۲۴ مورخ ۱۳۵۰/۱۲/۸ دولت راجع به پروتکلهای اصلاحی کنوانسیون بین المللی هواپیمایی کشوری شیکاگو مورخ هفتم دسامبر ۱۹۴۴ را که گزارش شور اول آن بشماره ۲۶۵ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد ومصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
لایحه قانون پروتکلهای اصلاحی کنوانسیون بین المللی هواپیمایی کشوری شیکاگو.
ماده واحده – پروتکل اصلاحی ماده ۴۵ و پروتکل اصلاحی بند الف ماده ۴۸ و بند هـ ماده ۴۹ و ماده ۶۱ و پروتکل اصلاحی بند الف ماده ۵۰ و پروتکل اصلاحی ماده ۴۸ و پروتکل اصلاحی ماده ۵۶ کنوانسیون بین‌المللی هواپیمایی کشوری شیکاگو مورخ ۷ دسامبر ۱۹۴۴ که بترتیب در تاریخهای ۱۴ ژوئن ۱۹۵۴ و ۲۱ ژوئن ۱۹۶۱ و ۱۵ سپتامبر ۱۹۶۲ و ۷ ژوئیه ۱۹۷۱ در مونترال ورم و وین بتصویب مجمع عمومی سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری رسیده، تصویب و اجازه تسلیم اسناد الحاق داده می‌شود.
مخبر کمیسیون امور خارجه – مهروش صفی نیا (مستوفی). گزارش شور دوم از کمیسیون راه بمجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسه روز پنجشنبه ۱۶ فروردین ماه ۱۳۵۱ با حضور آقایان دکتر غلامرضا تاجبخش معاون وزارت امور خارجه ومهندس وثیق معاون وزارت راه لایحه مربوط به پروتکلهای اصلاحی کنوانسیون بین‌المللی هواپیمایی کشوری شیکاگو را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد ومصوبه کمیسیون امور خارجه را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون راه – حبیب الله احمدی.
رئیس - ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت بماده واحده وکلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمهاو آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب بمجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به لایحه اصلاح قانون نوسازی وعمران شهری
۷- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به لایحه اصلاح قانون نوسازی وعمران شهری.
رئیس- گزارش شور اول اصلاح قانون نوسازی و عمران شهری مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه روز شنبه ۱۳۵۱/۲/۹ با حضور خانم صوفی معاون وزارت کشور وآقای نیک‌پی شهردار تهران لایحه شماره ۵۵۷۳۴ مورخ ۱۳۵۰/۱۲/۲۴ دولت راجع باصلاح قانون نوسازی وعمران شهری را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۰/۱۲/۲۴ تقدیم و بشماره ۲۵۰ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد وتصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
لایحه قانون اصلاح قانون نوسازی و عمران شهری.
ماده واحده – پاره‌ای از مواد قانون نوسازی وعمران شهری مصوب آذرماه ۱۳۴۷ بشرح زیر اصلاح می‌شود:
- ۱- در بند آخر تبصره یک ماده ۲۳ قانون اصلاح قانون نوسازی و عمران شهری پس از کلمه مزروعی عبارت «وباغها» اضافه می‌شود.
- ۲- ماده زیر بعنوان ماده ۳۷ بقانون فوق الذکر اضافه می‌شود.
ماده ۳۷- شهرداری پایتخت مجاز است موارد مذکور در مواد ۸۴ و ۱۱۱ و ۵۴ و بند ۸ تبصره ۲ الحاقی به ماده ۵۵ قانون شهرداری مصوب سال ۱۳۴۵ و همچنین تبصره ۵ ماده ۲ و مواد ۱۵، ۱۶، ۲۲، ۳۱ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال ۱۳۴۷ را پس از تصویب انجمن شهر رأساً بموقع اجرا بگذارد.
مخبر کمیسیون کشور- اکبر مسعودی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای فضائلی تشریف بیاورید.
فضائلی- در موارد این لایحه که موضوع آن اصلاح قانون نوسازی و حق واگذاری قسمتی از اختیاراتی است که وزارت کشور داشته است در قانون شهرداریها و در قانون نوسازی بانجمن شهر تهران مسائلی در کمیسیون کشور مجلس شورای ملی مطرح شد ودر ابتدای مذاکرات احساس می‌شد که عده زیادی از نمایندگان محترم اکثریت و همچنین نمایندگان محترم اقلیت اعتقاد واحدی دارند ولی بعد وقتی بمرحله رأی رسیده چون در نظامات حزبی باید همیشه اقلیت را در اقلیت گذاشت ما در اقلیت قرار گرفتیم واز طرفی چون مسئله مربوط به حقوق شهرداریهای تمام شهرهای کشور هست فراکسیون حزب مردم لازم دانست این بحث در مجلس عنوان بشود تا نمایندگان محترم شهرستانها که بالطبع صرفنظر از مسائل حزبی علاقمند به سرنوشت شهرداریهای حوزه انتخابیه خودشان هستند در جریان بحث واقع بشوند و دراین موقع که فرصتی برای دادن پیشنهادها هست شاید نظرات خودشان را ابراز دارند و عنوان کنند تا مورد استفاده کمیسیون کشور در مرحله بعدی واقع بشود همانطور که عرض کردم عده زیادی از اعضای کمیسیون این طور اظهار نظر می‌کردند واز جمله نمایندگان اقلیت که اینکه فقط برای تهران قانونی بگذرد که شهرداری تهران یا انجمن شهر تهران اختصاصاً در تصمیمات خود محتاج بتصویب وزارت کشور نباشد یک نابرابری از نظر حقوقی بین شهرداریهای کشور و انجمنهای شهر کشور ایجاد می‌کنند که نه از نظر حقوقی صحیح است و نه از نظر مسائل روانی (احسنت) ما نمی‌توانیم مدعی شویم که فی المثل مردم انجمن شهر نمی‌توانیم مدعی شویم که فی المثل مردم انجمن شهر شیراز دارای آن مقدار رشد و تشخیص نیستند که خودشان راجع بمسائل مربوط بخودشان تصمیم بگیرند و باید بیایند به وزارت کشور اما مردم انجمن شهر تهران دارای چنان رشدی هستند که خود بتوانند تصمیم بگیرند بهمین جهت ما معتقد هستیم که این مسئله از نظر حقوقی از نظر احترامی که باید برای واحدهای سازمانی که عنواناً و حقوقاً مشابه هستند قائل شویم ناصحیح است و پیشنهاد ما این بود که به وزارت کشور اختیاری داده شود که در مورد تمام یا قسمتی از این اختیار بشهرداریها یا سازمانهای محلی هر کدام که استعدادشان کافی هست این اختیار را واگذار کنند بدون اینکه ما فرقی قائل شده باشیم ویاگفته باشیم که آنها محتاج بقیمومیت وزارت کشور هستندولی شهر تهران یا انجمن شهر تهران احتیاج بچنین قیمومت ندارد بنده شخصاً و تصور می‌کنم تا جائیکه مادر حزب هم بحث کردیم اکثریت ما معتقد هستیم اصولا مداخلات وزارت کشور در اینگونه کارها زیاد است ما در جهت اینکه وزارت کشور نباید این گونه کارها راتأیید بکند نیستیم ولی معتقد هستیم که این واگذاری باید بتمام شهرداریها بشود لااقل شهرداری که سازمانش و انجمنش کافی هست بهمین جهت از معاون محترم وزارت کشور خواهش کردیم تشریف ببرند به وزارت کشور و رئیس کمیسیون کشور هم که همیشه با صبر وحوصله بسخنان ما گوش می‌دهند جلسه را تعطیل کردند که مطالعه بشود در جلسه دوم مدرک قاطع‌تری آوردند شخص شهردار تهران را بجلسه هدایت کردند ایشان تشریف آوردند واستدلالهایی کردند که بنظر من جالب و شنیدنی بود و بنده قسمتی از آن را عرض می‌کنم آقای شهردار تهران فرمودند که حتماً باید شهرداری تهران دارای امتیازات خاصی باشد همانطور که جبه شهردار تهران باید امتیاز و شکل خاصی داشته باشد باید شهردار تهران چند بار وزارت دیده باشد تا وقتی تلفن را برمیدارد و به وزارتخانه‌ای تلفن می‌کند به تلفنش گوش بدهند و بسیاری از این قبیل مطالب و این همه شرایط هم که در وجود محترم ایشان جمع است باز شکایت و ناله داشتند که گاهی اتفاق می‌افتد که پیشنهادهایشان یکسال، یکسال ونیم در وزارت کشور معوق می‌ماند بنده سؤال می‌کنم که وقتی شهردار تهران با این امتیازات با این جبه و با این سوابق درخشان و با این امکانات زیاد پیشنهاد او در وزارت کشور، یکسال و یکسال ونیم معوق می‌ماند تکلیف شهرداران شهرهای دور چیست برای آنها چه باید کرد؟
اگر واقعاً مسئله معطلی است علت تغییر این قوانین بخاطر تعطیل ماندن شهرداری تهران هست این مسئله تعطیلی برای شهرهای دیگر که بیشتر امکان دارد و بیشتر دچار این مخمصه و ناراحتی هستند چرا ما فکر نکنیم که این مسائل را هم در آنجاها حل کنیم بخاطر می‌آورم که سرکار خانم معاون وزارت کشور واقعاً یک حالت خوش و حرکت فوق العاده و با علاقه زیادی می‌رفتند بخارج و تلفن می‌کردند که بلکه بتوانند یک مقدار از این پیشنهادها رامورد قبول وزارت کشور قرار بدهند ولی متأسفانه ما یک اشکالاتی داریم البته فقط ما نداریم تصدیق می‌کنیم وقتی شما به مباحث اداری چه آنچه که در امریکا نوشته شده چه آنچه در اروپا نوشته و چه آنچه علمای علوم اداری نوشته‌اند توجه می‌کنید میبینید باین نکته انگشت می‌گذارند که معمولا وزراء و رؤسای کل در نطقهایشان در خطابه هایشان راجع به واگذاری اختیارات داد سخن میدهندولی وقتی که می‌نشینند وطرح واگذاری اختیارات را می‌نویسند طرح را طوری می‌نویسند که باز سرنخ در مرکز باقی بماند وآنها که در ولایات کار می‌کنند وهمیشه فریاد می‌زنند که باید اختیارات ما بیشتر باشد وقتی به مرکز منتقل می‌شوند و بمرکز اختیارات می‌آیند تمام آن نطقها و خطابه‌ها فراموش می‌شود وقتی من باین مباحث توجه می‌کنم یکی از این نمونه‌ها خود آقای سام است ایشان وقتی استاندار بودند دائم اختیارات می‌خواستند وحالا که وزیر کشور شده‌اند خیلی بزحمت حاضرند بمجامع ملی یا مأمورین ملی اختیاربدهند (غضنفری: دکتر سام بسیار مرد منطقی است) (دکتر دادفر: خود این لایحه برای واگذاری اختیارات است) اینجاست که باید بدقرت نمایی آقای شهردار تهران ایمان آورد والبته همانطور که عرض کردم اصولا اداره امور شهرداریها که تقریباً کار ابتکاری خودمان است همیشه این دردسر را برای شهرداریها ایجاد می‌کند بجای اینکه بشهرداریها سرویس بدهند تحکم می‌کنند شهرداری که آنها نمی‌خواهند تحمیل می‌کنند مأمور می‌فرستند برای بازرسی ولی واقعاً برای گرفتن فوق العاده واضافه کار سرویس متناسب با آن پولی که از شهرداریها می‌گیرند نمیدهند مسئله اتحادیه شهرداریها مسئله ایست که اگر نضج بگیرد چون شهرداریها آزاد هستند که در آن اتحادیه باشند وقتی ببینند آن اتحادیه به آنها سرویس می‌دهد به آن اتحادیه می‌روند ولی اگر دیدند آن را همانطور در حال جنین نگاه می‌دارد وبحال قیمومت خودش ادامه می‌دهد مدیر عامل واعضای هیئت مدیره را بجای اینکه از شهرداریها جمع بشوند وانتخاب کنند خود وزارت کشور انتخاب می‌کند وبالاخره اتحادیه‌های شهرداریها آنطور که اثر باید داشته باشد ندارد آنطور که در سایر کشورهای دیده وملاحظه می‌شود اصلا دیده نمی‌شود جز اینکه جمله‌ای بنویسند وتوزیع کنند که یا طرحهای ارشادی بفرستند بنده البته انصاف نمیدانم که تمام نارسائیهای شهرداریها را به گردن وزارت کشور بیندازیم این واقعاً از انصاف و حقیقت دور است و مصلحت آنست که هیچ وقت برخلاف انصاف صحبت نکنیم (مصطفوی: مقداری هم مربوط به استانداران سابق است) همین شهرداری تهران را ملاحهظ بفرمایید آقای شهردارمیفرمایند اسفالتهایی که من کردم هنوز بجای خودش محکم و باقی است هنوز ما شخصی فکر می‌کنیم هنوز فرد سازمانی نشده‌ایم مردم شهر تهران با شهردار چه دارند من کیست لااقل شماکه ۹ سال بر سر کار هستید مردم منتظرند که شهرداری کار خودش را خوب بکند حالا آقای نیک‌پی شهردار هستند یادیگری فرق نمی‌کند بله خیابانهایی را که زودتر پاک کردید کمتر آسیب دیده خیابانهایی که دیرتر پاک کردید آسیب دید چون رویهم یخ زده شد چرا فقط شمال را پا کردید جنوب را پاک نکردید و گفتید که شمال ترافیکش بیشتر است؟ جنوب شهر که نمیشودعبور کرد شماملاحظه بفرمایید امروز اتفاقاً از این بلوار الیزابت می‌گذشتم چشمم افتاد باین نارونهای زیبا که شاخه‌های آن شکسته شده بود آنقدر نظم درکار نداشتند که وقتی برف می‌آمد آن شاخه‌ها را پاک کنند (دکتر فروزین: برف در نصف شب آمد) خواهش می‌کنم بروید باین درختها نگاه کنید که چقدر شاخه‌هایش شکسته است و چطور زیبائیش را از دست داده در حالیکه این بلوار جمعیت را بخودش کشیده بود وعصرها خانمها با بچه‌ها وخانواده خود بگردش می‌آمدند. (دکتر پرتو اعظم: در همه جای دنیا وقتی برف سنگینی می‌آید درختها می‌کشند) می‌فرمایید در همه جای دنیا اینطور است اینطور نیست اگر سازمانی داشته باشند که وقتی سیل می‌آید دیگر احتیاج بدستور جدید نیست رئیس معلوم اعضای آن معلوم جای آن معلوم هر سال هم چند مأموری داشته باشند که همه جای دنیا می‌کنند درست اما خوشبختانه از جناب آقای شهردار در همین جلسه کمیسیون کشور شنیدم که فرمودند وقتی بانگلستان رفتم به آلمان رفتم سازمان آنها را دیدم سازمان شهرسازی آنها را دیدم گفتم سازمان شهرسازی شما غلط است بیائید به تهران بشما بیاموزیم خیلی خوشحال شدم خیلی هم افتخار می‌کنم که چنین شهردار متکی بنفسی داریم اما یک مقداری توجه بیشتر آقایان بفرمائید این پول نوسازی عوارض نوسازی را که می‌خواهند بدهند واقعاً لازم است که اینطور مردم پشت سر هم بایستند خیلی خوب است که شهردار طیلسان زیبا داشته باشد ولی احترام مردم را حفظ کنید دیگر مشکل است که صورت حساب مردم را بفرستند بخانه هایشان چرا این چیزها را عمل نمی‌کنند یک دفعه می‌روید یک پروانه ساختمان بخواهید (احتشام شهیدی: آیا باید مردم همه پول نوسازی را در اسفند ماه بدهند؟) کجا باید این را تنظیم بکند هدایت دستگاه لازم است پارسال بدون زیرزمین پول را دادند امسال زیرزمین را هم حساب کردند در جائی که مردم رفتند مطابق سال گذشته پول به بانک دادند وحالا میگویند درست نیست اینها مشکلاتی است که باید توجه کرد آن قضیه پارکینگ که تصویب شد که عمارتهای بزرگ بیلدینگهای بزرگ باید دارای پارکینگ باشند ولی سازمان شهرداری یک پولی بابت پارکینگ می‌گیرد و معاف می‌کند از ساختن پارکینگ بعنوان اینکه بعد پارکینگ بسازند این صحیح است؟ این صحیح نیست این اتومبیلهای وزارتخانه‌ها که پارکینگ ندارند تمام دور آن خیابان محل کار را گرفته‌اند وایجاد زحمت می‌کنند این را باید حل کنید فکری برای پارکینگ شهر بکنید این ترافیک تهران وحل ترافیک تهران را دولت جدی نگرفته است این امر از عهده شهرداری تهران برنمیآید همانطور که لوله‌کشی تهران احتیاج پیدا کرد که یک سازمان مستقلی داشته باشد ترافیک تهران را باید بصورت یک سازمان مستقلی بنشینید فکر کنید و تقریباً برای همه مسلم است که شهر چهارمیلیونی امروز را نمی‌شود باین ترتیب که همه اتومبیلها را در یک صف کشید اداره کرد اینها مسائلی است که وجود دارد اما برگردیم باصل قضیه صحیح نیست که یک قانونی بگذرانیم که بین یک شهرنشین خارج تهران وشهرنشین داخل تهران که عضو انجمن شهر شده است حقوق نابرابر قائل شویم واین بهمین وجه درست نیست متشکرم.
رئیس- آقای دکتر انوشیروانی بفرمایید.
دکتر انوشیروانی – من دراول جلسه تقاضا کرده بودم در کلیات عرایضی بعرض برسانم از اینکه نماینده فراکسیون حزب مردم مخالفتی کردند اطلاعی نداشتم بنده افتخارندارم که عضو کمیسیون کشور باشم در روزنامه خواندم که مطالبی از طرف آقایان عنوان شده و مخالفتهایی با این لایحه صورت گرفته بنده خواستم این جا از معاون محترم وزارت کشور و مخبر محترم کمیسیون کشور تقاضا کنم توضیحات بیشتری راجع باین لایحه داده شود که همه در جریان قرار بگیرند وغرض بنده جواب بفرمایشات آقای فضائلی نیست ومسلماً مبخر کمیسیون مطالبی خواهندفرمود من فکر می‌کنم دولت در نهایت بزرگواری و سعه صدر این لایحه را بمجلس تقدیم کرده ودر جهت سپردن بیشتر کار مردم بدست مردم وفراهم کردن وسائل انجام بسرعت کار بطور کلی است واساس این لایحه بر این عنوان قرار گرفته است که کارهای شهرداری تهران که حساسیت بیشتری دارد تا جائیکه جناب فضائلی هم می‌فرمایند برای تهران یک سازمان مستقل ترافیک در نظر گرفته شود حالا که اینقدر فرق دارد چنین شهری با اوضاع واحوالی که ما می‌بینیم این حق را هم دارد که امتیازات بیشتری از سایر شهرستانها واز بوکان بنده داشته باشد البته بنده نمی‌خواهم تخطئه کنم آقایان نمایندگانی را که عقیده دارند این اختیار باید به انجمن شهر شهرستانها هم داده شود اما ما اینجا نماینده تهران یا شیراز یا بوکان نیستیم ما مسئول حفظ مصالح مملکت هستیم و باید ببینیم چه چیزی برای فلان جا خوب است وبرای فلان جا بد است ابتدای عرایضم گفتم که تقدیم این لایحه نهایت حسن نیت دولت رامیرساند برای اینکه اختیارات انجمن شهر بیشتر شود و کار مردم بمردم ارجاع شود و معتقدم که خانم معاون محترم وزرات کشور توضیح بفرمایند برای روشن شدن نمایندگان که در ظرف سه سالی که از اجرای قانون نوسازی گذشته چه تغییراتی در تهران روی داده است که ایجاب کرده برای انجمن شهر تهران و شهردار تهران این اختیارات فوق العاده را بوجود بیاوریم و برای ما بفرمایند و می‌خواهم از وزارت کشور این سئوال را بکنم که آیا با این موادی که تصویب خواهد شد وزارت کشور از خود سلب مسئولیت نخواهد کرد یعنی با این صراحت که ما اختیاراتی راکه وزارت کشور دارد و قانونی که سه سال پیش بتصویب رسیده اگر فردا انتقادی از کار شهرداری پیش بیاید آیا وزارت کشور باز هم خودش را مسئول میداند یا خیر من حتی راجع بشهرداری تهران تقاضایم این است که توضیحات بیشتری داده شود که ما قانع شویم و برخلاف عقیده اکثر نمایندگان به این گونه اختیارات که به انجمنهای شهرستانها داده شده عقیده ندارم ومخالفم از اسم بردن در مجلس خوشم نمی‌آید ولی بعرض جناب فضائلی میرسانم که ایشان برای شهرداریها و جاهایی اختیار می‌خواهند که متأسفانه مردم زیاد به آنها در گذشته خوشبین نبودند آقای فضائلی شهرداری بود در کرمانشاه که از لحاظ سواد سحر را با صاد می‌نوشت ویک انبار غله اش گم شد و هنوز هم پیدا نشده شما می‌خواهید باین شهردار اختیار بدهید؟
فضائلی – من نمیدانم این شخص کسی است ولی بهر حال مسئول وزارت کشور است.
دکتر انوشیروانی – لابد به پیشنهادات استاندار بوده اسمش را می‌گویم آقای سلیمانی است که یک وقت فرماندار بود و ما می‌شناختیم یک وقت شنیدیم یک انبار غله اش گم شده و با تمام کوششهایی که شد نمیدانم پیدا شد یا نه و الان یک طرحی هم برای اصلاح قانون انجمن شهر مثل اینکه در دست مطالعه است و بنده نمیدانم علت اینکه سرعت بخرج داده‌اند که این قانون هم بتصویب برسد چی بوده در صورتیکه من ابتدا هم فکر کردم این مواد خیلی مهم است سرکار خانم معاون وزارت کشور که دراین حیص و بیص شما بااین مواد هر نوع اختیاری را در شهر تهران به آقای شهردار تهران می‌دهید (خانم صوفی: اختیار نیست) (اکبر مسعودی: بهیچوجه اینطور نیست) و بنده می‌خواهم معاون محترم وزارت کشور توضیح بدهند که آقایان روشن بشوند اگر اینها بیک شخص معینی بود با طرز کاری که آقای دکتر نیک‌پی نشان داده‌اند که واقعاً عقیده دارم بر منوال صحیحی بوده و اگر برای یک مدت و یک شهردار بود احتیاج به توضیح نداشت ولی با این وسعتی که دارد خیلی لازم است که توضیح داده شود تا روشن بشویم من یک پیشنهاد هم تقدیم خواهم کرد که یک ضرب الاجلی برای وزارت کشور تعیین کنیم که جواب شهرداریها را برای تهران یا شهرستان اگر جواب تأیید یا رد مستدل نداد آنوقت نظر انجمن شهر اجرا شود و بنظر بنده مشکل همه کارها حل خواهد شد و ما مسئولیت را از دولت می‌خواهیم ونمی‌توانیم مسئولیتها را به اختیار انجمنهای شهرستانها یا انجمن شهر تهران یعنی انجمنهای بدون مسئولیت بگذاریم این پیشنهاد را خواهم کرد وفکر می‌کنم با این توضیح روشن تر بشود.
رئیس- آقای اکبر مسعودی بفرمایید.
اکبر مسعودی (مخبر کمیسیون کشور)- مثل اینکه در اساس لایحه هیچ اختلاف نظری بین اکثریت واقلیت نیست اصولا بنظر من این لایحه یک قدم بجلو است ومسلماً دولت خواسته است بنفع مردم یک تصمیمی بگیرد ودر اجرای نظریه‌ای است که همه ما معتقدیم امور مردم باید بدست مردم سپرده شود انجمن شهر یک انجمنی است که جنبه قانونی دارد و بنظر من نظارت وزارت کشور در امر انجمن از نظر حقوقی شاید درست نباشد وحالا دولت آمده است یک مقداری از این نظارت را خواسته بردارد بنظر من مخالفت با این لایحه بهیچوجه جایزنیست این جا صحبت شد که نابرابری پیش می‌آید برای شهرداری تهران و سایر شهرداریها چنین چیزی نیست خودتان تصدیق کردید وضع شهر تهران یک وضع استثنایی است وقتی می‌فرمایید مثلا برای امر ترافیک در تهران بیایند یک سازمان جداگانه درست کنند معلوم است که شهرداری تهران چقدر وضعش با سایر شهرها فرق دارد از لحاظ حقوقی فرمودید اشکال دارد بنظر بنده هیچ اشکالی ندارد که وزارت کشور یک مقدار از نظارت خود را در مصوبات انجمن شهر بخود انجمن واگذار کند در کمیسیون روی این موضوع خیلی صحبت شد همانطور که عرض کردم همه با اساس موضوع موافقند ومسئله‌ای نیست و مسئله نظارت شهرداری موارد بسیار زیادی دارد درقانون شهرداری در این لایحه یک مقدار واگذار کرده‌اند بانجمن شهر و شهردار دلائلی آورد در کمیسیون که ما پذیرفتیم برای اینکه یک شهر چهار میلیونی با شهرهای دیگر خیلی فرق دارد یک مسائلی یک احتیاجاتی یک فوریتهایی هست در شهر تهران که ممکن است در سایر شهرستانها نباشد و مسلماً نیست من فکر می‌کنم هیچیک از شهرداریهای شهرستانهای ایران هم یک چنین ایرادی نگیرند که چرا برای تهران چنین وضعیتی پیش می‌آید نه خیر وضع تهران استثنایی است اینجا نفی کردند تمام اقدامات شهرداری را در صورتیکه اینطور نیست شهرداریها کار کرده‌اند در امر عمران وآبادی پیشقدم بوده‌اند و کارهای عمده‌ای صورت گرفته و ما نباید منکر بشویم بخصوص همین چند سال اخیر اقدامات مهمی در جهت ترفیه حال مردم برداشته شده است واین قانون بطوریکه در متنش ملاحظه می‌فرمایید در بعضی ازموارد مذکور اختیارات را وزارت کشور تفویض کرده است نه امور اساسسی و مهمه که هنوز بعهده وزارت کشور است ونظارت خواهد کرد و اگر مصوبات انجمن شهر مغایر باشد با اصول قانونی وسیاست کلی باز هم وزارت کشور نظارت دارد و جلوگیری خواهد کرد و بنظر بنده در اساس موضوع مخالفتی نیست و موضوع در جهت رفاه مردم تهران است و اختیارات بیشتر برای مردم تهران که انجمن شهر نماینده آنها است و باز هم اگر پیشنهاداتی باشد در کمیسیون مورد توجه واقع خواهد شد وبهر حال این قانون در جهت سپردن کار مردم بدست مردم است و یک مقدار از آنها به انجمن شهر تهران واگذار شده وزارت کشور معتقد است که در آینده هر کدام از شهرداریهای شهرستانها احتیاج داشته باشند و ضرورت ایجاب کند این قانون عمومیت پیدا خواهد کرد دیگر عرضی ندارم.
رئیس- آقای سمیعی بفرمایید.
سمیعی – با کسب اجازه از مقام محترم ریاست یک مطلبی که ما بارها گفتیم وباز خواهیم گفت که شاید روز تأثیر مثبت داشته باشد این است که اصولا کمیسیونهای مجلس شورای ملی برای این است که لوایحی که در آن مطرح می‌شود بدقت مورد بررسی قرار بگیرد واحیاناً اگر پیشنهادهایی می‌شود پیشنهادات اصولی و منطقی در کمال آزادی بحث بشود و نتیجه گرفته شود ولی بنده باید عرض کنم متأسفانه که در کیمسیونها این مطلب باین شکل انجام نمی‌شود.
چند نفر از نمایندگان – هیچ چنین چیزی نیست.
سمیعی – الان نمونه اش را عرض می‌کنم یکبار گفتم باز هم می‌گویم صرفاً تعصب خشک حزبی در آنجا حکومت می‌کند.
دکتر الموتی – شما کدام پیشنهاد خوبی را دادید که قبول نشد یکی را بفرمایید.
سمیعی – اگر جناب آقای رئیس نفرمایند که از موضوع خارج شدی عرض می‌کنم همین چندی پیش در مورد معدن مس سرچشمه بتصدیق بسیاری از آقایان که آمدند بیرون و به بنده گفتند که بهترین پیشنهاد بود که من بمجلس دادم و توضیح هم دادم که باید عنوان ریاست هیئت مدیره و مدیرعامل شرک مس یکنفر باشد هم از لحاظ صرفه جویی هم از لحاظ مدیریت این منطقی ترین پیشنهاد بود (دکتر الموتی: خودتان می‌فرمایید منطقی) و آقایان روی تعصب رأی گرفتید و رد شد وهمین را می‌خواستم بگویم که گروه ما رفقای ما همیشه پیشنهادات اصولی داده‌اند وهیچوقت قبول نکرده‌اید بعنوان اینکه اکثریت هستید برای نمونه این لایحه که مطرح بود همانطور که جناب آقای فضائلی هم فرمودند ما آنرا بدقت مورد بحث قرار دادیم و تصادفاً دیدیم عده از از دوستان ما که عضو فراکسیون حزب ایران نوین هستند با ما همصدا هستند و در موافقت با ما صحبت می‌کردند ولی بعد موقع رأی دیدیم برخلاف میلی باطنی خودشان رأی دادند (مصطفوی: بنده توضیح می‌دهم بهیچوجه این طور نیست) و شاید آن تلفنها که آقای فضائلی اشاره کردند بی‌تأثیر نبود این مسائل بوده و نباید در کمیسیون پیش بیاید در کمیسیون هر کس باید آزادانه بتواند بحث کند (دکتر فروزین: کسی که مانع صحبت نیست) و تعصب می‌خواهم بگویم تا جائی است که یک لایحه‌ای که مربوط بدولت است و مطرح می‌شود وآقای شهردار هم تشریف آورده وبدند که آقای فضائلی هم اشاره کردند سعی شد که یک واو کم و زیاد نشود، چرا نشود؟ اگر چنانچه احتیاج نبود به این که لوایح دولت را بررسی کنند ونباید یک واوش پس و پیش بشود (احتشامی: چرا بشود؟) چرا نشود و چرا لوایح را بمجلس می‌آورند این تعصب است من بجناب دکتر الموتی خیلی هم ارادت دارم ولی این تعصب است و بایداز بین برود این را بنده بارها پشت این تریبون گفتم و باز هم می‌گویم البته دیسیپلین و انضباط حزبی با این تعصب فرق دارد بنده شخصاً معتقد هستم که باید در حزب دیسیپلین حزبی باشد ولی با تعصب خشک فرق دارد واما در مورد این لایحه البته جناب آقای فضائلی با بیان شیرین و نغز خودشان حق مطلب را ادا کردند بنده می‌خواهم بگویم که با این اختیار دادن به انجمنهای شهر مخالف نیستیم بلکه موافق هم هستیم ولی مهم تبعیضی است که بین اعضای انجمن شهر تهران واعضای انجمن شهرستانها قائل می‌شوید از کجا معلوم است که سواد و کمال و شخصیت اعضای انجمن شهر شهرستانها کمتر از اعضای انجمن شهر تهران باشد چنین چیزی نیست اغلب در انجمن شهر شهرستانها افراد دحصیل کرده مردمانی که واقعاًسالها خدمت کرده‌اند بآب وخاک خودشان و تجربیات فراوانی کسب کرده‌اند عضو انجمن شهر هستند چطور ما بیاییم برای او این توانایی و قدرت قانونی را قائل نشویم ولی برای انجمن شهر تهران قائل بشویم باید هم برای انجمن شهر تهران این اختیار را قائل بود و هم برای انجمن شهر شهرستانها اعضای انجمن شهر شهرستانها به اوضاع و احوال شهرستان خودشان و بنواقص و کمبود شهر خودشان وارد هستند چه اشکالی دارد که آنها اجازه داشته باشند که مثلا بودجه خودشان را بتوانند تنظیم کنند بعقیده من آنطور که اعضای انجمن شهر به وضع شهر خودشان مسلط هستند وزارت کشور مسلط نیست این بنظر من یک نوع اهانت به اعضای انجمن شهر شهرستانها می‌تواند باشد اغلب اعضای انجمن شهر را ما داریم که تحصیلکرده هستند P,H.D دارند مهندس هستند دکتر هستند خوب چرا به اینها اختیار داده نشود (مهندس صائبی:تنها بودجه نیست آقای سمیعی موارد دیگر هم هست) البته یک نکته‌ای هم در این تبعیض هست که بنده در کمیسیون کشور عرض کردم که باز این امتیازی است که به شهر تهران داده می‌شود و به شهرستانها داده نمی‌شود این خودش باعث جلب و جذب جمعیت به تهران می‌شود الان دولت خودش با شکل تراکم جمعیت در تهران درگیری داردوقتی شمااینهمه امتیازات برای شهر تهران قائل می‌شوید این خودش باعث جلب جمعیت از شهرستانها به تهران است و به آقای شهردار تهران در کمیسیون من این نکته را تذکر دادم که امروز اگر ۳ میلیون جمعیت است فردا ۴ میلیون خواهد شد ونباید این امتیازات برای شهرتهران باشد اگر آن عضو انجمن شهری که مثلا در شهرستان رشت یا اصفهان یا سایر شهرستانها زندگی می‌کند ببیند که رعایت شخصیتش شده است و قانون باو همه جور اختیار داده و تبعیض بین او تهران قائل نشده دلیل ندارد شهرش راول کندوبه تهران بیاید نکته دیگری که بنظر من قابل توجه است در مورد انقلاب اداری است این یکی از انتقاداتی است که همیشه بدولت وارد است در اینجا یکی از طرقی که انقلاب اداری را می‌شود پیاده کرد حذف مکاتبات و تشریفات زائد است این نکته را عرض کنم شما اگر چنانچه برای شهرستانها هم این اختیارات را قائل بشوید در حقیقت قدمی برای پیاده کردن انقلاب اداری جلو گذاشته‌اید مکاتبات زائدی که در وزارت کشور هست ببینید مثلا فلان شهرداری نامه‌ای نوشته است ماهها بلکه سالها بعد وزارت کشور جواب آن شهرداری را داده است این که انقلاب اداری نمی‌شود ولی اگر چنانچه این اختیارات به بعضی از این شهرداریها که امکانات در اختیارشان است داده شود جلوگیری از مکاتبات زائد خواهد کرد که در نتیجه کمک به پیاده شدن انقلاب اداری می‌کند در اینجا گفته شد و شاید بعد هم بگویند که همه شهرداریها امکانات شهرداری تهران را ندارند تا این اختیارات به آنها داده شود بنده می‌خواهم بگویم که هر شهری به نسبت جمعیت خودش امکانات دارد مثلا فرض کنید حوزه انتخابیه بنده که شهرش در حدود ۱۵ هزار نفر جمعیت دارد احتیاج ندارد که ده نفر مهندس آرشیتکت داشته باشد شاید یکی دو نفر تکنیسین ماهر بتواند تشکیلات فنی آنجا را اداره کند ولی البته در شهر تهران تشکیلات باید وسیع تر باشد بنابراین شهرستانی که امکانات دارد چرا این اختیار را به اوندهیم این سئوالی استکه تا بحال جواب قانع کننده‌ای به آن داده نشده است چون چطور معلوم می‌شود در وزارت کشور که از طریق مقامات استانداریها و فرمانداریها به وضع شهرداریها وارد می‌شود اگر تشخیص داد که مثلا شهرستان اصفهان امکانات دارد و می‌تواند از آن اختیاراتی که به انجمن شهر تهران داده شده او هم داشته باشد ما به وزیر کشور اختیار بدهیم که بتوند اختیارات این قانون را مثلا به شهرداری اصفهان تفویض کند آمدیم و شهرداری اصفهان از این وضعیت نتوانست استفاده کند خوب وزیر کشور باز می‌تواند این اختیارات را از او سلب کند لذادرعصر انقلاب کارها باید سریعتر با گامهای بلندتر انجام بشود یکی از مواردی که می‌شود همانطور که عرض کردم انقلاب اداری را پیاده کرد الان همین موقع است که جلوی مکاتبات زائد انجمنهای شهرستان را با وزارت کشور بگیریم البته شهرداریهایی که امکانات دارند نه شهرداریهایی که امکانات ندارند بنده در اینجا لازم است یک نکته ایکه مربوط به قانون نوسازی است به آن اشاره کنم قانون نوسازی دو سال سه سال پیش تصویب شده در عمل هم یک معایبی در این قانون دیده شده این معایب باید بزودی برطرف شود دولت با توجه به تجربیاتی که بدست آورده باید لایحه جدیدتر و تازه تر وکاملتری را به مجلس بیاورد امروز همانطور که آقای فضائلی هم اشاره کردند پیاده شدن این قانون نوسازی به شکلی بوده که بعضی عدم رضایتها در بین مردم ایجاد شده بنده شنیدم از کسی که می‌گفت حوض منزل بنده در ایام زمستان بعلت یخبندان خراب شده بود رفتم حوضم را تعمیر بکنم مأمور شهرداری مرا گرفت گفت بیا برو از نوسازی اجازه بگیر دیوارش را می‌خواست تعمیر کند مأمور شهرداری یقه اش را گرفته که برو از نوسازی اجازه بگیر (اکبر مسعودی: این موضوع حل شده آقای سمیعی) ما در کمیسیون گفتیم خوشبختانه روز بعد اعلامیه دادند و من این را اشاره می‌کنم که قانون نوسازی مطالعه بشود واگر نواقصی دارد بیاورند برطرف کنند واما برای اینکه جناب آقای دکتر الموتی نفرمایند که از طرف اقلیت فقط انتقاد می‌شود و پیشنهاد سازنده‌ای ارائه نمی‌شود بنده برای تکمیل عرایض خودم پیشنهادی تنظیم کرده‌ام که باین ترتیب هست یک تبصره اضافه بشود باین ماده ۳۷ باین شکل «وزارت کشور می‌تواند اختیار استفاده از تمام یا بعضی ازتبصره‌ها ویا مواد مندرج در این ماده را به بعضی از شهرداریهای کشور که مقتضی بداند تفویض نماید» این موقعی است که فرض کنیم اصفهان یا آبادان این امکانات برایش هست وزیر کشور هم تشخیص داده است دیگراحتیاجی به آوردن قانون نباشد بتواند وزیر کشور این اختیار را بدهد که شهردرای کار را بهتر انجام بدهد از حوصله‌ای که بخرج دادید و به عرایض بنده توجه فرمودید متشکرم.
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمایید.
دکتر الموتی – بنده قصد دفاع نداشتم چون جناب مصطفوی صحبت خواهند کرد وسرکار خانم صوفی هم تشریف دارند و مطلبی خواهند فرمود ولی همکار عزیز ما جناب آقای سمیعی مطالبی راجع بکار کمیسیونها بیان فرمودندو من فکر می‌کنم که کمتر باین کمیسیونها سرمیزنند (سمیعی: اینطور نیست در کمیسیونهایی که عضویت دارم شرکت می‌کنم در کمیسیون کشور هم عضو هستم) خوشبختانه در همین کمیسیون هم عضویت دارند ولی مطلبی اشاره فرمودید که لوایح بصورتی می‌آید که آنچه دولت می‌خواهد تصویب می‌شود و چه وچه، آزادی وجود ندارد، (سمیعی: بنده چنین چیزی نگفتم که آزادی وجود ندارد این را نگویید آقای دکتر الموتی) این توضیحاتی بود که خواستم عرض کنم که هیچ انصاف نیست که ما اینجا بگوییم که در مجلس انقلابی آزادی وجود ندارد (سمیعی: بنده برخلاف این مطلبی که گفتید عرض کردم که آزادی وجود دارد، دموکراسی وجود دارد) حالا که تأیید فرمودید من متشکرم که فرمودید آزادی هست (فرهادپور: ولی اکثریت عددی نمی‌گذارد ما حرفمان را بکرسی بنشانیم) من متشکرم که فرمودید آزادی هست ما حرفمان همین است نه تنها باین صورت وجود دارد بلکه برای اعضای فراکسیون خود ما که این لوایح را در حوزه پارلمانی و در فراکسیون بررسی می‌کنند اینجا این آزادی کامل وجوددارد ملاحظه فرمودید لایحه پولی و بانکی راانصاف داشته باشید این لایحه را بروید مطالعه کنید با لایحه‌ای که دولت آورد مقایسه کنید و پیشنهادهایی که داده شده در حدود ۲۰۰، ۲۵۰ پیشنهاد داده شده اکثراً یا تأیید شده و یا نماینده پس گرفته ویا رد شده آزادی همین است ما نه در تأییدش ونه در ردش اصراری نداریم کراراً دوستان اقلیت پافشاری می‌کنند روی فلان ماده یا فلان پیشنهاد میگوئیم این بستگی بنظر اعضای کمیسیون دارد اگر اعضای یک کمیسیونی یک پیشنهاد را قبول کردند یا رد کردند این از اختیارات کمیسیون هست هیچ مقامی حق ندارد ایراد بگیرد شما با این فرمایش حق دوستان اقلیت خودتان را پایمال می‌کنید که پیشنهادات زیادی داده‌اند داده‌اند و در کمیسیونها تصویب شده می‌خواهید فردا بگویید صورتش را برایتان دربیاورند بخوانید پس شما که می‌آیید اینجا می‌گویید که هیچکس به حرف ما گوش نمی‌کند اینطور نیست شمادر کار سازندگی باما شریک هستید همانطور که پیشنهاد خود بنده بعنوان یک وکیل که داده می‌شود رد می‌شود معلوم نیست آنچه که شما فکر می‌کنید صحیح باشد شأن دموکراسی این است که باید مطالب شکافته شود یک مطلب دیگر را هم عرض کنم ما اگر راجع به یک مطلبی درحزب و در فراکسیون تصمیم گرفتیم وتأیید کردیم من یکدفعه عرض کردم تشریف بیاورید در حزب بعنوان تماشاچی ببینید همین آقایان وزراء و معاونینی که اینجا تشریف دارند اکثر لوایحی که می‌آورند با کشمکش شاید روبرو می‌شود و تعدادی اصلاح می‌شود وتصویب می‌شود جناب آقای کاشفی تشریف دارنددر جلسه روز یکشنبه لایحه‌ای آوردند ازلایحه ایشان چندین ماده تصویب شد و آقای معتمد وزیری لایحه شان رفت در کمیسیون تخصصی حزب (موسوی: ایشان هم بعنوان تماشاچی بودند؟) ایشان نماینده دولت هستند بعنوان مقام رسمیشان می‌توانند بیایند و جنابعالی هم می‌توانید بعنوان دوست بنده تشریف بیاورید دعوتتان هم می‌کنیم ببینید اگر واقعاً ما لوایح را بررسی نمی‌کنیم بما تذکر بدهید و آقای موسوی بصلاح دولت حزبی ما هم هست که لوایحی که میاید درهر مرحله‌ای که هست چه در مراحل حزبی خودمان و چه در مجلس هر نماینده‌ای کمک کند که لایحه بهتری برای مملکت تصویب شود ما به این اصل معتقد هستیم وبه این صورت نیست که لایحه بدون یک واو پس وپیش تصویب شود این فرمایش را اصلاح بفرمایید نمونه اش این لایحه بانکی و پولی است نمونه دیگر لایحه افزایش اعتبارات عمرانی برنامه چهارم بود که در اسفند ماه به مجلس آمد ما تقاضای فوریت کردیم به تقاضای شما هم فوریت را پس گرفتیم آقای فرهادپور بودند پیشنهادهایی که کردید آیا قبول شد یا نشد؟ در صورت مذاکرات مجلس ایران هست بنابراین وقتی یک چنین همکاری بین ما وجود دارد وما دلمان می‌خواهد از هر گونه نظر اصلاحی در هر مورد استفاده شود این درست نیست که بفرمائید در کمیسیونها آزادی نیست ویک لایحه واوش پس و پیش نمی‌شود آزادی هست همانطور که خودتان توضیح دادید و با ما همصدا هستید راجع به این لایحه البته دو نظر هست یک عده معتقد هستند که این لایحه تسری پیدا کند به شهرستانها اختیارات داده شود البته دسته‌ای معتقد نیستند ودلیلشان این است که میگویند یک سلسله مقررات در مملکت هست بایستی هماهنگی داشته باشد ممکن است انجمن شهرستان قم یا رشت یک تصمیم بگیرد انجمن شهرستان قزوین تصمیم دیگر واین موضوع مقاری ازمقررات مملکت را بهم می‌زند چرا برای اینکه انجمن یک شهر می‌نشیند روی عوارض شهرش تصمیم می‌گیرد مثا ۵ درصد وانجمن شهر دیگر ۱۰ درصد و اینها ممکن است یک عدم هماهنگی پیش بیاورد یک دستگاهی باید باشد که هماهنگی بین آنها بوجود بیاورد ما اکثراً نماینده شهرستانها هستیم بهیچوجه قصد تبعیض نیست که خدای نکرده بگوییم فلان شخص که درتهران هست تبعیض وجود دارد یا نماینده فلان شهرستان همه اعضای انجمنهای شهر افراد ارزنده‌ای هستند وچون محیط کوچ است بیشتر می‌توانند کمک بکنند و برای شهرخودشان مفید باشند شهر بزرگی مثل تهران که خودتان میدانید یک شهر استثنایی است در همه جا پایتختها وضع استثنایی داردبنابراین اگر دولت آمده است و می‌گوید من می‌خواهم یک قدم بجلوبردارم واین اختیار را بدهم بیایم آزمایشی بکنم ومصوبه انجمن شهر تهران را خودشان سریع و زود بکننداگر نتیجه خوب گرفتند گسترش می‌دهیم واگر نتیجه بد بود باز جنابعالی و بنده ناچاریم بنشینیم لغو کنیم ولی یک کاری نکنیم که این انجمنهای شهرستانها که اول تأسیسشان است و ایراداتی بکار بعضی‌شان است خدای نکرده دچار اشتباهاتی بشوند که این فکر سپردن کار مردم بدست مردم دچار سستی بشود بنده اینطور فکر می‌کنم البته پیشنهاداتی بفرمایید دوستان ما هستند وزیر کشور می‌آید معاونین می‌آیند در کمیسیون شهردار می‌آیند آقای قوام صدری هم هستند بنشینیم بحث کنیم ببینیم کدام راه حل بیشتر بصلاح مملکت است قطع نظر از اینکه ما خدای نکرده بخواهیم بگوییم تبعیضی وجود دارد البته شهر تهران یک وضع خاصی دارد و مقررات خاصی مثل این است که انجمن شهر تهران تصمیم بگیرد که در مورد مترو چنین وچنان بکند وانجمن شهر فلان شهرستان بگوید منهم آن اختیار را می‌خواهم آنجا اصلا مترو لازم ندارد شهر تهران دو هزار گرفتاری دیگر دارد بهر صورت می‌خواهم خدمتتان عرض کنم در مورد کار کمیسیونهای مجلس نه تنها تبعیضی وجود ندارد بلکه آزادی کامل وجوددارد واعضای کمیسیون طبق قانون اساسی اختیارات لازم را دارند که بهر پیشنهادی بخواهند رأی بدهند وهر کدام را نخواستند رأی نمیدهندوهیچ مقامی هم نمی‌تواند عضو کمیسیون را مکلف کند اگر خود عضو کمیسیون مجلس بهر دلیل خواست بیک لایحه رأی می‌دهد البته این را هم عرض کنم بعلت انضباط حزبی که قبلا در فراکسیون حزب اساس لایحه را تصویب میکندما همه با هم هم‌آهنگی داریم لوایحی هست که وقتی در فراکسیون ما مطرح شده عده‌ای بعنوان مخالف از هم مسلکان ما با آن مخالفت می‌کنند بهر حال رأی می‌گیریم اگر تصویب شد مصوبه اکثریت مورد قبول فراکسیون است و ما به آن رأی می‌دهیم در عین حالی که رعایت کلیه آزادیها می‌شود آن مسئله انضباط حزبی ما هم محفوظ می‌ماند وهیچ لایحه‌ای نیست که گفته شود یک «و» از آن پس و پیش نشود هر لایحه‌ای بمجلس بیاید وهر پیشنهادی می‌شود وهر چه کمیسیونها و مجلسین ایران تصویب کردندوبتوشیح شاهنشاه رسید بصورت قانون درآمده واجرا می‌شود.
رئیس- آقای مصطفوی بفرمایید.
مصطفوی (رئیس کمیسیون کشور)- فرمایشات جناب آقای دکتر الموتی موجب شد که بنده خیلی مختصر تصدیع بدهم و قبلا عرایضی را که می‌خواستم راجع به کار کمیسیونها عرض کنم جناب آقای دکتر الموتی فرمودند بنده خواستم بنمایندگان محترم اعم از اکثریت واقلیت عرض کنم که برای هر گونه اصلاحی دراین لایحه و لوایح دیگر هیچ جای نگرانی نیست شأن نزول دو شوری بودن لایحه این است که در شور اول که مطرح می‌شود شاید غیر از اعضای کمیسیون کشور نمایندگان دیگر از مفاد این لایحه اطلاع نداشتند حالا که شور اول مطرح شده آقایان پیشنهادشان را می‌دهند اگر پیشنهاد مفیدی بحال مملکت باشد حق این است که توجه بشود وخواهد شد ودر شور دوم در کمیسیون پذیرفته خواهد شد بنابراین بنظر من دوستان اقلیت بجای گفتن مطالبی که خیلی باین لایحه مربوط نبود حق بود پیشنهادهایشان را می‌دادند میرفت بکمیسیون آنجا بررسی می‌شد و تصمیم گرفته می‌شود اما دوستان عزیز ما بخصوص آقای سمیعی یک مقداری بی انصافی کردند، در کمیسیونها نه تنها بی انصافی نمی‌شود و تعصب بخرج نمیدهند بلکه چندان هم مسئله تحزب معنی ندارد و تقریباً بصورت کمیسیونهای تخصصی است که لوایح بررسی می‌شود ودر جلسه علنی هم هیچوقت تعصب خشک وجود ندارد و بارها دیده شده است آقایان نمایندگان اقلیت پیشنهادی داده‌اند که مفید بوده و آن پیشنهادمورد توجه قرار گرفته است اما معیار اینکه کدام پیشنهاد صحیح وخوب است و کدام نیست این دست بنده نیست جناب سمیعی فرمودند راجع بلایحه معدن مس سرچشمه من بهترین پیشنهادها را دادم بنده نمیدانم چطور برای ایشان مسلم شد که آن بهترین پیشنهادها بوده غیر از اینکه اکثریت تشخیص می‌دهند؟ کسی نبایداینقدر عاشق افکار خودش باشد که بگوید پیشنهادمن بهترین پیشنهادها بود ولی اکثریت قبول نکرد من خیال می‌کنم این را دوست همکار ما قدری بی لطفی کردند اما راجع باین لایحه این مطلب راهم گفتند که در کمیسیون وقتی مطرح شد بنظر می‌رسید که همه با آن هماهنگی دارند صحیح است بنده هم عرض می‌کنم که همه هماهنگی داشتند الان فرمایشات خود شما حاکی بود که تا آخر لایحه با لایحه و نظر دولت واکثریت موافق هستید یعنی اختیاراتی بانجمن شهر تهران داده شود منتهی همان را هم بانجمن شهر صومعه سرا بدهند پس تا جائیکه اختیاربانجمن شهر تهران داده شود همه با هم موافق بودیم در مورد شهرستانها بنده باید مطلبی را عرض کنم ممکن است تعبیرات سوئی هم بشودولی حقیقت را باید گفت بنظر بنده یک خدمتگزار باید مصلحت را بگوید نه دنبال مطلبی برود که مردم خوششان بیاید ما نمی‌توانیم منکر این بشویم که در شهرستانهای کوچک ما امروز مغزهایی که در انجمن شهر تهران نشسته‌اند وجودندارد بنده حوزه انتخابیه خودم را عرض می‌کنم که درانجمن شهر آنجا این مغزها وجود ندارد اگر در حوزه انتخابیه ایشان هست آن موضوع استثنایی است که افراد تحصیلکرده افراد متخصص وافراد دانشمند و وارد بامور اجتماعی انجمن شهر تهران بیشتر از سایر شهرها است بنابراین نمی‌شود یک لایحه‌ای را بتصویب رساند که همان اختیاراتی را که بانجمن شهر تهران می‌دهیم به همه انجمنهای شهرها داده شود البته در کمیسیون صحبت شد که در مراکز استانها وشهرستانها انجمنهایی هستند که رشد دارند و می‌توانند دارای اختیارات باشند البته تقدیم این لایحه هم نشان دهنده این است که دولت میل دارد که بچنین انجمنهایی اختیاراتی بدهد بنده خیال می‌کنم که نماینده محترم دولت هم در کمیسیون صحبت کردند و با اصل اینکه بعضی از انجمنهای استان وشهرستان اختیاراتی نظیر این داده شود موافق بودند منتهی بحث بر سر این بود یکی از آقایان پیشنهاد کردند که وزارت کشور اختیار دارد که بهر شهری که خواست این اختیار را بدهد این پیشنهاد با نهایت آزادی در کمیسیون مطرح شد مخالف و موافق در این پیشنهاد صحبت کردند ورد شد دلیلشان این بود که وقتی می‌گویید وزارت کشور می‌تواند ممکنست وزارت کشور این اختیار را ندهد گفتند باید یک ضابطه‌ای درست کرد که در کجاها می‌شود چنین اختیاراتی داد قرار شد با اصل لایحه که اکثریت و اقلیت موافق بودند حالا هم عرض می‌کنم در کمیسیون هم گفتند همه با اصل لایحه موافق بودیم و حالا هم هستیم آقایان هم پیشنهاداتشان را بدهند شاید در بین آنها آن فرمول مورد نظر وزارت کشور پیدا بشودولایحه را بتوانیم جامعتر کنیم بنابراین آقای سمیعی مطمئن باشید هیچگونه تعصب حزبی در تصویب این لایحه دخیل نبوده وعرض می‌کنم که آتمسفر را بنده اینطور می‌بینم که همان پیشنهادی که جنابعالی دادید شاید در کمیسیون با تغییراتی تصویب بشود برای اینکه خودتان مشاهده کردید که در جلسه گذشته نماینده دولت موافق بودند و ما نباید لایحه رانگهداریم تا تکلیف سایر انجمن شهرها روشن بشود حالا که دولت این یکی را تقدیم کرده رسیدگی می‌کنیم و در شور اول پیشنهادها را می‌گیریم ودر کمیسیون مطرح می‌کنیم شاید در شور دوم تبصره‌ای اضافه شود یا بصورتی درآید که شهرهاییکه می‌توانند و رشد استفاده از این اختیارات را دارند آنجاها هم استفاده کنند (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود,
محترماً در لایحه اصلاح قانون نوسازی وعمران شهری پیشنهاد می‌نماید:
در سطرهای پنجم وهشتم تبصره یک ماده ۲۳ اصلاحی بعد ازکلمه اراضی جمله «و باغها» اضافه شود.
- با تقدیم احترام – حسن صائبی.
پیشنهاد می‌نماید در اول جمله ماده ۳۷ مذکور در ماده واحده لایحه قانون اصلاح نوسازی وعمران شهری اصلاح زیر بعمل آید:
شهرداریهای کشور۰۰ الی آخر.
- با تقدیم احترامات – محمدعلی رشتی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که ماده ۳۷ لایحه قانون اصلاح قانون نوسازی وعمران شهری حذف شود.
- با تقدیم احترام – مهندس نظمی.
پیشنهاد می‌شود تبصره زیر بماده ۳۷ الحاقی بلایحه قانون اصلاح نوسازی وعمران شهری اضافه می‌شود.
- تبصره – وزارت کشور مکلف است در یکسال تمام یا قسمتی از اختیارات فوق را بشهرداریهای کشور یا مقامات محلی بمنظور تسریع وتسهیل در کار شهرداریها وگذار نماید.
- محمد فضائلی.
ضمن تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل ماده ۳۷ نوسازی وعمران شهری اضافه شود:
- تبصره – از تاریخ اول فروردین ۱۳۵۱ عوارض مقرره در ماده ۲ این قانون نسبت به اراضی و زمینهای داخله شهر که فاقد ساختمان متناسب با متراژ زمین هستند بده برابر افزایش می‌یابد. انوشیروانی
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که در لایحه اصلاح قانون نوسازی وعمران شهری در بند ۲ متن ماده ۳۷ بعداز جمله «تصویب انجمن» در سطر آخر جمله «در صورتیکه تا سه ماه پس از ارسال گزارش امر نظریه وزارت کشور اعلام نشود۰۰» اضافه گردد.
- سلیمان انوشیروانی.
چون بیش از این استثناء برای شهر تهران قائل شدن مصلحت نیست بنابراین پیشنهاد می‌نماید که ماده ۳۷ لایحه قانون اصلاح نوسازی وعمران شهری حذف شود.
- با تقدیم احترام – اردلان.
تقاضا دارد ماده ۲۷ لایحه قانون اصلاح نوسازی وعمران شهری بشرح زیر اصلاح شود.
ماده ۲۷ شهرداری پایتخت و شهرداریهای مراکز استانها مجازند بموقع اجرا بگذارند.
- ابراهیم کسرائی.
محترماً پیشنهاد می‌شود درماده ۳۷ لایحه اصلاح قانون نوسازی وعمران شهری بعد از کلمه شهرداری پایتخت کلمه «شهرداریهایی که شهرآن بیش از پنجاه هزار نفر جمعیت دارد و مراکز استانها» اضافه شود.
- امان الله ریگی.
پیشنهاد می‌نمایم که تبصره زیر بماده ۳۷ اضافه شود.
- تبصره – وزارت کشور می‌تواند اختیار استفاده از تمام یا بعضی از تبصره ۲ ویا مواد مندرج دراین ماده را به بعضی از شهرداریهای کشور که مقتضی بداند تفویض نماید.
- با تقدیم احترام – علیقلی سمیعی.
مقام معظم ریاست محترماً پیشنهاد می‌نماید ماده ۳۷ قانون نوسازی به این شرح اصلاح شود:
ماده ۳۷- (شهرداری شهرداریهاییکه بیش از یکصد هزار نفر جمعیت دارند مجازند موارد مذکور) الخ.
- فرهادپور.
پیشنهاد می‌شود تبصره زیر بماده ۳۷ لایحه قانونی نوسازی وعمران شهری اضافه شود.
- تبصره – وزارت کشور می‌تواند با توجه به وضع و شرایط انجمنهای شهرستانها اختیارات مندرج در ماده ۳۷ را بشهرداریهاتفویض نماید.
- امیرعباس جهانی.
رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون کشور ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع بلایحه انتقال عرصه واعیان انبارها و زمین متعلق به سازمان غله کشور بشرکت چای ایران
۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع بلایحه انتقال عرصه واعیان انبارها و زمین متعلق به سازمان غله کشور بشرکت چای ایران.
رئیس- گزارش شور اول انتقال عرصه واعیان انبارها و زمین متعلق بسازمان غله کشور بشرکت چای ایران مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیـون دارائی در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۵۱/۲/۱۴ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۵۳۴۱۰ مورخ ۱۳۵۰/۱۲/۲۲راجع به انتقال عرصه واعیان انبارها و زمین متعق بسازمان غله کشور بشرکت چای ایران را که در جلسه روز پنجشنبه۱۳۵۱/۱/۳۱ تقدیم و بشماره ۲۸۲ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد وعیناً تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
لایحه قانون انتقال عرصه واعیان انبارها وزمین متعلق به سازمان غله کشور به شرکت چای ایران.
ماده واحده – بدولت اجازه داده می‌شود مالکیت عرصه واعیان انبارهای پیش ساخته و قطعه زمین شرقی آن واقع در امین آباد شهر ری را که متعلق بسازمان غله کشور می‌باشد بشرکت سهامی چای ایران منتقل و معادل قیمت ارزیابی شده زمین وقیمت تمام شده ساختمانها و تأسیسات آن از سرمایه سازمان غله کشور کسر و عیناً بسرمایه شرکت سهامی چای ایران اضافه نماید.
مخبر کمیسیون دارائی – امان الله ریگی.
گزارش شور اول از کمیسیون تعاون وامور روستاها بمجلس شورای ملی
کمیسیون تعاون وامور روستاها در جلسه روز شنبه ۱۳۵۱/۲/۱۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به انتقال عرصه واعیان انبارها وزمین متعلق به سازمان غله کشور به شرکت چای ایران رامورد رسیدگی قرار دادو مصوبه کمیسیون دارائی را عیناً تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است، آقای فرهادپور بفرمایید.
فرهادپور- ماده واحدهای که بساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم شده بظاهر انتقال عرصه واعیان انبارهایی است که در مالکیت سازمان غله دولتی بوده و می‌خواهد بملکیت سازمان چای دولتی که هر دو وابسته بیک وزارتخانه هستند دربیاید شاید از لحاظ ظاهر مطلب بحثی نداشته باشد ولی دراینجا بعقیده من دو مسئله مهم واساسی مطرح است که بایستی یا جواب نماینده محترم دولت ما را قانع بکند یا باین دو مطلب توجه بشود مطلب اول این است که آیا این انبارها که برای نگاهداری چای یا استفاده‌ای که شرکت چای می‌خواهد از آن بکند از نظر فنی تناسب دارد یا خیر؟ اگر تناسب دارد توضیح بفرمایید اگر تناسب ندارد بما این اطمینان را بدهید که نمی‌تواند ساختمانهای موجود را خراب کند و بجایش انبارهای فنی متناسب با نگاهداری چای درست کند این یک مسئله فنی است اما مطب مهمتر مسئله توجه به بخش کشاورزی و توجه بکشاورزان ایران است که بر اثر اجرای اصل اول قوانین انقلابی ایران صاحب نسق زراعتی شده‌اند ومالکان نوپائی هستند که روی زمین خودشان کار می‌کنند متأسفانه در مدت کوتاه یا چند سالی که زمین بآنها منتقل شده است با قهر طبیعت مواجه بودند در مملکت ما خشکی و خشکسالی بوده است وامسال رحمت الهی بصورت نزول باران امکان این را داده است که در بخش کشاروزی اگر بر اثر تحولات جوی امکان بهره بردرای از سر درختی یا صیفی یاکشت بهاره نبوده است لااقل پیش بینی می‌شود که از نظر تولید غله امکانات بهتری فراهم شده باشد قطعاً بایستی کشاورزان ما در این سال آنچنان مورد حمایت قرار بگیرند که افزایش تولید گندم موجب کاهش قیمت بر اساس عرضه وتقاضا نباشد باید این حمایت منطقی از کشاورز ایرانی بعمل بیاید ویکی از عوامل حمایت کننده این است که بعذر نداشتن انبار برای خرید غله نگویید که جا نداریم وغله نمی‌خریم ما نهایت علاقه را به پیشرفتهای صنعتی مملکتمان داریم حد اعلای حمایت رااز صنایع کرده‌ایم امروز نوبت آن است که بخش کشاورزی و کشاورزان ایران که اکثریت قاطع این ملت شریف را تشکیل می‌دهند مورد حداکثر حمایت قرار بگیرند بنده از نماینده دولت استدعا دارم دراین دو مورد توضیح بفرمایند که انتقال این انبارها بهانه‌ای نشود برای نخریدن گندم از دست کشاورز، دوم این انبارها را برای چای استفاده خواهند کرد یا اینکه آن را خراب می‌کنند و بجایش چیز دیگری می‌سازند؟ اگر چنین مطلبی است آن چیزی را که می‌خواهند بسازند زمین در سرزمین ما که باختیار دولت باشد باندازه کافی وجود دارد اگر می‌شود از این انبارها صرفنظر بکنند واگر می‌خواهند از این انبارها استفاده بکنند رسماً بما بفرمایند که انتقال این انبارها از سازمان غله به سازمان چای بهانه‌ای برای کمتر خریدن گندم از دست کشاورز ایرانی که امسال ببرکت نزول باران امید آن می‌رود که عایدات بیشتری داشته باشد بدست مأمورین ندهد و نکثی درخرید پیش نیاید.
رئیس- آقای اهری بفرمایید.
اهری (رئیس کمیسیون دارائی)- با اجازه مقام ریاست، دوست عزیزم جناب آقای فرهادپور به یک مسئله اساسی اشاره کردند که واقعاً میرساند علاقه ایشان را بسمئله ایکه مدتها برای دولت ایجاد زحمت کرده بود و آن موضوع انبار و سیلو بودکه بنده لازم میدانم اینجا برای روشن شدن ذهن جناب فرهادپور و سایر همکاران بااطلاعاتی که درامر غله ایران دارم باستحضار برسانم که یکی از اقدامات بسیار مؤثری که در دولت حزبی جناب هویدا شده بالا بردن ظرفیت سیلوهای کشور از ۱۸۰ هزار تن به ۶۰۰ هزار تن است (صحیح است) الان ما در تمام نقاط کشور مخصوصاً در نقاط غله خیز دارای سیلوهای مجهز با ظرفیت کافی وبعلاوه دارای انبارهای فلزی هستیم بنابراین درگذشته مشکل نداشتن جا که همیشه برای مأمورین غله ایجاد زحمتی کرده بود پول بود ولی انبار و سیلو برای تمرکز غله نبود اطمینان می‌دهم با اطلاع کافی این مشکل حل شده و هر مقدار غله عرضه بشود دولت وسایل و جا برای غله عرضه شده دارد مسئله دوم که اشاره شد اصولا دراین مورد که لایحه اش تقدیم شده وواگذار می‌شود به سازمان چای بهیچ وجه برای تمرکز غله مناسب نبود کمااینکه چند سال است سازمان چای از این انبار با نصب ماشین آلات یا برای تبدیل چای یا مخلوط کردن چای استفاده می‌کند والان با این لایحه این انبار دراختیار سازمان چای گذاشته میشودکه کمافی السابق کارهای مربوط باختلاط چای یا سایر کارهای مربوط به سازمان چایرا انجام بدهد بنابراین با توضیحی که در کمیسیون داده شد نظری نیست که در آنجا ساختمانهای مفصلی احداث بشود واز همین ساختمانها که موجود است بنحو احسن استفاده خواهد شد و بدرد سازمان چای هم می‌خورد و سازمان چای هم استفاده خواهد کرد. عرض دیگری ندارم.
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به لایحه پولی وبانکی کشور
۹- طرح گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به لایحه پولی وبانکی کشور.
رئیس- گزارش شور دوم لایحه پولی وبانکی کشور مطرح است چون یکبار این لایحه خوانده خواهد شد لزومی ندارد که دوباره خوانده شود بنابراین با اجازه خانمها و آقایان ماده بماده خوانده می‌شود (نمایندگان: صحیح است) ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.
ماده۱-
- الف- واحد پول ایران تومان است وده ریال برابر یک تومان است.
- ب- یک تومان برابر یکصد وهشت هزار و پنجاه و پنج میلیونیم (۰/۱۰۸۰۵۵) گرم طلای خالص است.
- ج- تغییر برابری تومان نسبت به طلا به پیشنهاد بانک مرکزی ایران وموافقت وزیر دارائی و تأیید هیئت وزیران وتصویب کمیسیون مشترک دارائی مجلسین میسر خواهد بود.
- د- برابری پولهای خارجی نسبت به تومان ونرخ خرید وفروش ارز از طرف بانک مرکزی ایران با رعایت تعهدات کشور در مقابل صندوق بین المللی پول محاسبه و تعیین می‌شود.
رئیس- در ماده اول نظری نیست؟ آقای فرهادپور بفرمایید.
فرهادپور- بطوریکه همکاران محترم در گزارش شور اول و گزارش شور دوم ملاحظه می‌فرمایند و مقایسه بکنند در بند ج ماده اول تغییری داده شده باین معنی که درگزارش شور اول اساس بر این بودکه تغییر برابری تومان با پیشنهاد رئیس کل بانک مرکزی و موافقت وزیر دارائی و تصویب هیئت دولت انجام بشود و گزارش امر بساحت مقدس مجلس تقدیم بگردد تا اگر توضیحاتی لازم است، استدلالی لازم است سئوالی هست، گفته بشود و براین پایه درکمیسیون پیشنهاداتی داشتیم بر این اساس که این تغییر برابری با تصویب مجلسین باشد استدلال نمایندگان دولت وتوضیحات رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر این بود که اتخاذ چنین تصمیمی هر گاه ضرورت پیدا کند تصمیمی است که معمولا بعد از تعطیل بورس و بانکها گرفته می‌شود که درروز شروع مجدد کار تصمیمی که گرفته می‌شود بمنافع مردم به نرخ روز و بمنافع مردم از جهت منفعتی که در این تغییر دارند یا ضرری که دراین تغییر متوجه عده‌ای می‌شود صدمه و ضرری بعده‌ای نخوردو استدلال می‌کردند که سیر قانونی چنین پیشنهادی از طرف دولت بمجلس برای تصویب مجلسین طبیعت کار به کیفیتی است که آن سرعت و این شرط را که ما می‌خواهیم تأمین نمی‌کند بنده فکر می‌کنم اگر این استدلال و منطق نمایندگان دولت و رئیس بانک مرکزی مورد قبول است و با مورد منطبق است بایستی آنچه که درگزارش شور اول بمجلس آمده است مورد توجه قرار بگیرد واگر این دلایل را ما رد می‌کنیم کمیسیون قبول نمی‌کند و مجلس این دلایل را نمپذیرد و سیر قانونی تصویب رامانعی برای انجام تکلیف نمی‌بیند ومعتقد است که مشکلی ایجاد نمی‌کند بچه دلیل اصل پیشهاد را که بتصویب مجلسین است تبدیل کنیم باختیار قانونی که کمیسیون دارائی تصویب میند بهر حال این یکی از دو سال است یا استدلال دولت منطقی است ومسئولیت قبول می‌کند تصمیم می‌گیرد گزارشی بمجلس بدهد مجلس هم اگر آن گزارش را نپسندید تکالیف دیگری دارد و مسئولیت بعهده دولت است یا اگر منطق و استدلال نماینده دولت قابل قبول نیست ومنطقی نیست و اشکالی بر سیر قانونی چنین لایحه‌ای در نظر نمی‌آید بنابراین چه ضرورت دارد به اصل پیشنهاد توجه نکنیم و بتصویب قوه مقننه نگذاریم این مسئله، مسئله کوچکی نیست مسئله بسیار قابل اهمیتی است اساس استدلال دولت را اگر می‌پذیرید باید گزارش شور اول را بپذیرید اگر رد می‌کنید بایستی پیشنهاد تصویب قوه مقننه را قبول کنید این مطلب منطقی نیست که پیشنهادات وقتی بکمیسیون برود اگر در حد یک اختیاری بکمیسیون دولت توافق کرد قلب ماهیت کنند پیشنهاد یا پیشنهاداتی که بتصویب کمیسیون دارائی مجلسین باشددر مجموعه کلیه پیشنهادات واصله بین الشورین یا در حین شور اول ندیدم دو اصل است یا تصویب قوه مقننه یا مسئولیت دولت وگزارش به مجلس.
رئیس- آقای اهری بفرمایید.
اهری (رئیس کمیسیون دارائی)- جناب فرهادپور.
درمورد این پیشنهادشان در کمیسیون بطور تفصیل صحبت کردند پیشنهادنه از طرف آقای فرهادپور بلکه از طرف چند نفر از همکاران اکثریت داده شده بود البته در بند الف این ماده ما تصویب کردیم برابری تومان به تصویب قوه مقننه رسیده بنابراین حق بود که تغییر آن هم بتصویب قوه مقننه برسد ولی به علت مشکلاتی که این کار دارد فوریت امر برای اتخاذ تصمیم سریع و حفظ کلیه حقوقی که تصور می‌شود لازمست که دولت دستش باز باشد وآن پیشنهادی که در شور اول شده بود این بود که خود دولت به پیشنهاد رئیس کل بانک و تصویب دولت این تصمیم را بگیرد در صورتی که با بند الف ماده یک مغایر بود بعد از بحث مفصل که در جلسه شد و جناب فرهادپور قانع شدند بنده باید یک مطلبی را اینجا توضیح بدهم این همه پیشنهادی که دوستان ما چه اقلیت و چه اکثریت در مورد این لایحه دادند روزهای متعدد که بنده فکر می‌کنم بعضی از روزها کمتر از ۱۰-۱۲ ساعت نبود قبل از ظهر و بعدازظهر نمایندگان محترمی که در کمیسیون دارائی تشریف دارند تحمل کردندوآنقدر بحث شد تا پیشنهاد دهنده قانع شد وحتی برای نمونه یک پیشنهاد به رأی گذاشته نشد چون بنده که مسئولیت در کمیسیون دارم می‌بینم که تمام رفقای ماحسن نیت دارند وبهیچ وجه عناد و لجاجی در کار نیست بنابراین پیشنهاد در صورتی که مطالعه شده باشد دولت قبول می‌کند کمیسیون قبول می‌کند ولی اگر مشکلاتی برای دولت هست بحث می‌شود وعملا دیدیم که رفقای اقلیتمان با توضیحات و با بحثهای مفصلی که شد اکثراً پیشنهادشان قبول شد واگر در مواردی قبول نشد و مشکلاتی ایجاد می‌کرد قانع شدند و مسترد داشتند که در صورت جلسه کمیسیون هست در این مورد به تصدیق خانمها و آقایان نمایندگان ما عمل بهتری در تأیید نظرایشان انجام دادیم وگفتیم که رئیس کل بانک مرکزی پیشنهاد می‌کند و پس از موافقت وزیر دارائی هیئت دولت تأیید می‌کند کمیسیونهای دارائی مجلسین که منتخب شما هستند آنرا تصویب می‌کنند بعلاوه این اجازه‌ای که به کمیسیونها داده شده مگر آقایان نمایندگان نظراتشان را ابراز نمی‌کنند مگر حضور پیدا نمی‌کنند و پیشنهاد نمیدهنددر چنین موقعی هم که اختیاری به کمیسیون مجلس داده بشود خانمها و آقایان نمایندگان آزاداند هر نظری داشته باشند در کمیسیون دارائی ابراز کنند مسلماً در کمیسیون مورد تأیید قرار خواهد گرفت بنابراین ما مفصلا بحث کردیم و ناظر خود نمایندگان و پیشنهاددهندگان باین صورت تصویب شد.
رئیس- آقای دکتر موسوی بفرمایید.
دکتر موسوی – علاوه بر مطالبی که همکار محترم جناب آقای فرهاد پور بعرض نمایندگان رساندند نکته ایست که از نظر حقوقی و قانونگذاری لازم است بعرض نمایندگان محترم برسانم و آن این است که قوه مقننه می‌تواند وقتی قانونی را بتصویب میرساند بگوید آئین نامه اجرائی این قانون را مثلا وزارتخانه مربوط یا هیئت دولت یا کمیسیون مربوطه یا کمیسیونهای مشترک مجلسین تصویب بکنند ولی این اصل واین امر صحیح نیست که بگوییم در مطلبی که مجلسین صحه می‌گذارند و بصورت قانون درمیآورند یک مقام دیگری بتواند آن مطلب را تغییر بدهد (دکتر تنکابنی: نظایرش زیاد است) نظیرش را باین ترتیب نداریم دراین مورد ما در بند ب برابری تومان را با طلا بموجب قانونی که بتصویب مجلسین می‌رسد تأیید می‌کنیم و میگوییم مجلسین ایران تصویب کردند که تومان برابر است با اینقدر طلا بعد بلافاصله می‌آییم میگوییم که یک مقام دیگر که هر مقامی میخواهدباشد از لحاظ رعایت اصول از مجلسین پائین تر است حق دارد قانونی را که ما تصویب کردیم تغییر بدهد اگر نظر این است که هیئت دولت یا کمیسیونهای مربوطه دارائی مجلسین بتوانند که درمورد تغییر برابری تومان با طلا امکان این را داشته باشند که تصمیم بگیرند اساساً بند ب را حذف کنید وبگویید تعیین برابری تومان با طلا با پیشنهاد رئیس بانک و موافقت وزیر دارائی و تصویب هیئت دولت و بالاخره با تصویب کمیسیونهای مجلسین خواهد بود تا این اشکال حقوقی پیش نیاید. همین دیروز بود که دراطاقهای دربسته دادگستری برای اینگونه قوانین که بدون رعایت اصول می‌گذرد به بنده که مدتی مویم را در دادگستری سفید کرده‌ام خرده می‌گرفتند از اینرو پیشنهاد می‌کنم که بند ج اساساً حذف شود و در چنین صورتی این اشکال پیش نخواهد آمد و پیشنهاد حذف هم در شور دوم می‌شود داد.
رئیس- آقای دکتر تنکابنی بفرمایید.
دکتر تنکابنی (مخبر کمیسیون دادگستری)- من فکر می‌کنم که اصولا به اصل ماده‌ای که در شور اول تقدیم مجلس شده توجه بیشتری لازم است بشودو بعد مقایسه شود و در مقام مقایسه وتطبیق آنوقت اگر وقاعاً ایراد واشکالی هست بیان مطلب بشود در لایحه ایکه در شور اول نسبت به این موضوع تقدیم شده فقط نوشته شده جهت اطلاع به مجلسین گزارش دهد ملاحظه میفرمائید یک جنبه سرمونی یعنی تشریفات را دارد جناب فرهادپور کار را انجام می‌دادند بعد می‌آمدند باطلاع مجلس میرساندند (فرهادپور: عذری داشتند) ولی اگر بلایحه‌ای که الان اصلاح شده در واقع در کمیسیون دارائی در شور دوم توجه بفرمایید ملاحظه می‌شود این مسئله تصویب بوسیله یک مرجع دیگری پیش بینی شده و نوشته شده بتصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین برسد بنابراین ملاحظه می‌فرمایید این لایحه خیلی غنی تر و رساتر ودر واقع خواسته ملت ایران را بهتر برآورده می‌کند تا مطلبی که بعرض نماینده ملت رسیده باشد درخصوص ایراد همکار عزیزم جناب دکتر موسوی که فرمودند اصول این است که همیشه همه چیز را مجلس تصویب بکند نه در مجلسین ایران ونه فکر می‌کنم درکشورهای متمدن رویه بر این باشد که تمام موارد را مجلسین بتمامی تصویب کنند کمیسیون دارائی یا کمیسیونها مطابق با آئین نامه‌ای که داریم منتخب همه نمایندگان است در مواردی که یک امر ضرورتی دارد و بعد امکان فراهم نمی‌شود اینجا که این مسئله تغییر برابری تومان با طلا است و ممکن است خسارت هنگفتی متوجه صندوق بشود از این جهت پیش‌بینی کردند که نمایندگان منتخب خود مجلس و ملت آنجا هستند آنجا تصویب بکنند بخاطر تسهیل در رسیدگی واجرای امر فوری اگر پیش بیاید که در مجلس سابقه دارد (دکتر موسوی: تغییر سابقه ندارد) و در کشورهای دیگر سابقه داشته وفکر می‌کنم اصول کاملا رعایت شده باشد.
رئیس- نظر دیگری در ماده اول نیست آقای رامبد بفرمایید.
رامبد- وقتی که منطق صحیح و عقل واستدلال جای خودش رابه تعارف، ردیف کردن عبارات واز بین بردن حقایق بدهد تمام فساد متصوره را از آن اجتماع باید انتظار داشت (نمایندگان اقلیت: صحیح است) (دکتر الموتی: بمامربوط نیست) بما مربوط می‌شود جناب الموتی (دکتر الموتی: بشما ممکن است) بله منهم جزء شما هستم وقتی نماینده محترمی تشریف می‌آورند پشت تریبون باستناد اینکه در سایر کشورها هم شده، دلیل می‌آورند بمن بگویید عضو کدام ملت، فرد کدام کشور می‌تواند مسئولیت دولت را با بهانه تصویب کمیسیون سلب کند؟ سروران من ما تعارف را بیش از حقیقت رویه خودمان قرار داده‌ایم همیشه هر مطلب مطرح می‌شود به بردن اسم بزرگ شاهنشاه متوسل می‌شویم اینهمه تجلیل، اینهمه تکریم از شاهنشاه بزرگ بحق می‌کنیم ولی در عمل فرمایشات ایشان را سرلوح کار خودمان قرار نمی‌دهیم (اکبر مسعودی: این حرفها چیست می‌زنید) هر چه می‌خواهید بفرمایید این است حقیقت من روی مجلس شورای ملی حاضر صحبت می‌کنم (دکتر الموتی ک اینطور نیست) فرمایش شاهنشاه چنین است که «هر کس در هر مقام ومرتبه باید بدون توجه به هیچیک از محظورات شخصی وظیفه خود را مافوق همه چیز به بهترین نحو انجام بدهد» (اکبر مسعودی: ما انجام دادیم) اینجا مطرح شد دولت تغییر برابری ارزش ریال را تصمیم می‌گیرد گزارش می‌دهد به مجلس، مجلس اگر این تغییر را بصلاح مملکت تشخیص داد گزارش را قبول می‌کند واگر نداد جناب آقای الموتی یا جناب سمیعی ودیگران می‌توانند در اینجا از دولت سئوال بکنند استیضاح بکنند وبال کار دولت را بگردن دولت بگذارند و با تغییر دولت در دولت بعدی آن را اصلاح کنند شما بق این لایحه پرتعارف با این عبارت تشویب کمیسیون سلب مسئولیت دولت و متخصصین واجد شرایط را که از همه امتیازات بهره مند شده‌اند می‌کنید آنروزی که خواستند تصمیم بگیرنددر بالای روزنامه‌ها نوشته می‌شود کمیسیون دارائی که برخلاف فرموده جناب آقای الموتی میدانیم چه جوری تصویب می‌کنند (اهری: کاش تشریف می‌آوردید ومیدیدید و نحوه رسیدگی راملاحظه می‌فرمودند) (دکتر تنکابنی: ایشان حتی یک پیشنهاد هم ندادند.) من چاپ مصوبات که قابل پاک کردن نیست می‌بینم چه احتیاجی بشنیدن صحبتهای قابل انکار شما دارم بنابراین بنده بعرض مجلس شورا میرسانم که هر کس باصل ارتباط مسئولیت باختیارات معتقد است بایددراینجا قبول بکند که دولت و آن مقامات مسئول باید تصمیم بگیرند وگزارش را به مجلس بدهند و قبول مسئولیت عمل خودشان را بنمایند و اگر این امر مورد قبول مجلس محترم نیست آنچه هم که تا بحال مجلس درهر موردی اختیار قانونگذاری خود را بدیگران داده بنظر من غلط بوده، غلط بوده، غلط بوده (نمایندگان اقلیت: صحیح است) جز راه حل بوروکراسی و فرار از وظیفه وانجام دادن کار خبط دراین احاله اختیارات به کمسیون هیچ چیز در پشت پرده نبوده اکنون هم این با شما است و رأی شما واین هم وظیفه شما (احسنت).
رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمایید.
دکتر دادفر- بنده ناچار شدم در جواب فرمایشات همکار عزیزم جناب رامبد باستحضار مجلس برسانم (رامبد: متأسفانه جواب ندارد ودر ردیف همان تعارفات خواهدبود.) فرمایش ایشان اینستکه موافقند دولت هر موقع خواست تغییربرابری تومان را با طلا بهر علت در آن تصمیمی اتخاذ کند (رامبد: با مسئولیت خودش نه کمیسیون) با مسئولیت خودش تصمیمی اتخاذ کند عمل بکند وگزارش آنرا به مجلس شورای ملی بدهد تمام آئین نامه مجلس را بگردید آیا این گزارش قانونی است رأی گرفته می‌شود شور اول دارد شور دوم دارد کدامیک از گزارشاتی را که بموجب قوانین مصوب دولت مکلف بوده به مجلس بدهد در اینجا بمرحله رأی رسیده است ما گفتیم برای دستگاهها طبق قانون نحوه خرید ماشین آلات وام بگیرند و گزارش آنرا به مجلس شورای ملی بدهند اختیار آنرا هم دادیم آیا یکی از این گزارشها قابل طرح در مجلس شورای ملی است بموجب آئین نامه؟ اگر پیشنهاد شما این بود که قوه مقننه تصویب بکند بحثی بود اما پیشنهاد شما یا آنچه که فرمودید این بود می‌فرمایید دولت هر کاری را بکند فقط گزارش آنرا بدهد به مجلس شورایملی که گزاش هم اگر ندهد وقتی تغییر نرخ برابری تومان با طلا می‌شود تمام ملت می‌فهمد گزارش دادن لازم نیست که دولت گزارش بدهد من یک تومان را یک اونس بود کردم دو اونس ما چیزی را نمی‌خواهیم که از نظارت قوه مقننه فرار بکند اما وقتی بتصویب کمیسیونها شده دولت ناچار است که در پشت این تریبون تقدیم مجلس بکند وبگوید برای اینکه من می‌خواهم این را برای تصویب کمیسیون دارائی تقدیم بکنم در آنوقت است که تمام نمایندگان میدانند ومستحضرند در کمیسیون مراجعه می‌کنند مسائل پولی و مالی را جنابعالی بهتر از بنده میدانید که بعضی وقتها اصولا بحث آن در جلسه علنی مجلس شورای ملی شاید ضرورت نداشته باشد و بلحاظ روحیه مردم شاید اقتضاء نداشته باشد و در کمیسیون دارائی تشریف فرما میشوندونظرات خودشان را می‌فرمایند قانع نشدند سئوال و استیضاح و تمام مقدورات قانونی در اختیار هر نماینده و شخص جنابعالی است حالا قرائت یک گزارش خشک وخالی کاری انجام شده بنفع مردم ایران است و نظارت قوه مقننه را تأمین می‌کند یاتصویب کمیسیون دارائی وقتیکه لایحه تقدیم و ارجاع می‌شود همه نمایندگان مستحضرند که چنین چیزی تقدیم شده در کمیسیون دارائی هم می‌توانند نحوه این تغییر را ببینند و از تمام امکانات هم استفاده کنند باین ترتیب تصدیق می‌فرمایید اصلاحی که در کمیسیون دارائی بعمل آمده وبا توجه بفرمایشات شخص جنابعالی نظارت قوه مقننه را دراین کار صد برابر محکمتر می‌کند تا اینکه شاید نظر جنابعالی عملی بشود و اما آن مطلبی که همکار عزیز بنده آقای دکتر موسوی فرمودند وقتی اصل تغییر را تصویب می‌کنیم تغییر بعدی رابکمیسیون می‌دهیم اصولا کمیسیونها بدلایلی که عرض کردم در کشور خود ما هم کمیسیونهای تخصصی مربوطه اصولا جزئی از مجلس حساب می‌شوند کما اینکه بزرگترین قانون مملکت ما که قانون مجازات عمومی و جزای عمومی و آئین دادرسی کیفری باشد همین الان که دارد اجرا می‌شود از تصویب کمیسیون دادگستری مجلسین گذشته وهنوز در مجلس تصویب نشده و۵۰ مطلب دیگر که با تصویب کمیسیون بودجه قابل تصویب وقابل اجرا است (دکتر موسوی: غلط است) غلط نیست این فرم دمکراسی است نمی‌تواند جز این باشد (دکتر موسوی: این دو با هم خیلی فرق دارد) شما اختیار داده‌اید و قانوناً هم اصل معتبری است واصولا ما در قوانین خودمان وحتی قانون مجازات عمومی قانون بانکی و پولی کشور قانون بودجه عمومی حالا هم نبوده از بدو مشروطیت در قوانین اساسی ما هیچ پیش بینی نشده که مجلسین رأی دادند ویک قانون ۱۲۰۰ ماده‌ای مدنی یا جزا رااصولا اگر بخواهند ماده بماده در جلسات علنی مجلس شورای ملی طرح بکنند شاید ۵سال وقت لازم داشته باشد کمااینکه ملاحظه فرمودید قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی دو دوره سپری شده بود و لایحه‌ای در سال ۴۲ تقدیم شده بود هنوز در سال ۵۰ بتصویب نرسیده بود این خلاف اصل نیست ضرورتها ایجاب می‌کند وقتی لایحه‌ای بمجلس داده می‌شود کمیسیون اگر اختیار داشته باشد حق نظارت برای همه نمایندگان هست بنظر بنده با اتخاذ تصمیمی که در کمیسیون دارائی نسبت بتصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین در اتخاذ تصمیم دولت بعمل آمده یک نظارت بیشتری بقوه مقننه داده که تصادفاً بعضی از نمایندگان و همکاران ما خود این نظارت هم بلحاظ وضع پولی دنیا نظر موافق ندارند خود کمیسیون هم بنظر شخص بنده شاید زیادی باشد منتها در ماهیت امر میبینید که ما شب می‌نشینیم و صبح می‌آیند میگویند دلار ۱۰% رفت پائین یا رفت بالا دولت می‌خواهد برابری کند پول ما را بگوید پول ما چه شد اگر به تشریفات بگذاریم تمام ارزهای ما بکلی تلف می‌شود ووضع مطالبات و بدهیهاییکه داریم بکلی بهم می‌خورد و بالا و پائین می‌رود این یک کارفوری است گردش پول در دنیا یک گردش قانونگذاری خاص نیست با توضیحاتیکه عرض کردم چون تشکیل کمیسیون می‌تواند این فوریت را تأمین کند ومطالعه‌ای که در کمیسیون دارائی شده در مسیر نظارت بیشتر در این امر در مجلس شورای ملی است عرض دیگری ندارم (احسنت، احسنت).
رئیس- نظر دیگری در ماده اول نیست؟ (اظهاری نشد) چند پیشنهاد رسیده است یکی اینست که بجای تصویب کمیسیون مشترک دارائی مجلسین بتصویب مجلسین گذاشته شود و چون پیشنهاد جدیدی است در شور دوم نمی‌توان قبول کرد.
فرهادپور- این پیشنهاد در شور اول داده شده و در کمیسیون رد شده است.
اهری- این پیشنهاد در کمیسیون رد نشده با اصلاحی تصویب شده.
رئیس- آقای فرهادپور پیشنهادجنابعالی نیست واصولا نماینده می‌تواند پیشنهادی را که داده است بشرط اینکه در کمیسیون شرکت کرده باشد و پیشنهاد او رد شده باشد در شور دوم تجدید کند و جنابعالی چنین پیشنهادی نکرده بودید.
فرهادپور- من نخواستم تکرار مکررات کرده باشم وقتی در بین الشورین پیشنهاداتی هست دیگر تکرار آنرا لازم ندانستم اگر اجازه می‌فرمایید بعدها تمام پیشنهادها را تکرار می‌کنیم.
رئیس- پک پیشنهاد از آقای دکتر موسوی رسیده است که بند ج حذف شود، قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم بند ج ماده اول در لایحه قانون پولی و بانکی حذف شود.
- دکتر موسوی.
رئیس- در مورد این پیشنهاد آقای دکتر موسوی فرمایشی دارید بفرمایید.
دکتر موسوی – توضیحاتیکه در پاسخ پیشنهادمن داده شد ایجاب می‌کند که در موقع توضیح پیشنهادم مطالبی درآن باره عرض کنم واز همکاران عزیزم اعم از اینکه نتیجه این بحث قبول این پیشنهاد باشد یا رد آن استدعا دارم بیک نکته باریک که در اینجا هست و غالباً مغالطه می‌شود عنایت فرمایند بعد رأی هم ندادند همان طور که رأی نخواهند داد اشکالی ندارد اقلا مطلب روشن بشود. آقای دکتر دادفر همکار عزیز بنده تشریف آوردند و فرمودند که آقایان ما دراین مملکت سابقه داریم در مورد قوانینی که هزار ماده هست گفتیم همینکه در کمیسیونهای مربوط تصویب شد اجراء بشود آئین دادرسی هست و قوانین دیگر، درست است ولی چه گفتیم نگفتیم ما این مواد راتصویب کردیم و بصورت قانونی درآوردیم کمیسیون دارائی یا دادگستری شما اینها را تغییر بدهید این را نگفتیم این مغالطه را در مجلس ایران نکنید این مغالطه است ما الان چه می‌کنیم بموجب بند الف تصویب می‌کنیم که برابری پول ایران اینقدر است و بعد بلافاصله اختیار می‌دهیم بیک کمیسیونی که‌ای کمیسیون تو حق داری تصویبی که قوه مقننه ایران کرده است تغییر بدهی ونتیجه آن فسادهایی خواهد بود که در گذشته دیده‌ایم بیائید اگر نظرتان است که دولت بتواند بهر نحوی یا با تقدیم گزارش بمجلس یا در اثر تصویب کمیسیون دارائی مجلسین تصمیم بگیرد در مورد برابری پول در چنین صورتی بیائید چه ضرورتی دارد آن بند الف را هم حذف کنید بگویید تغییر یا تبدیل پول ایران با پیشنهاد دولت و تصویب کمیسیون دارائی خواهد بود البته از جهات دیگر همان طور که دوستان توضیح دادند این امر اشکال تولید خواهدکرد اما اصولی بشود این بند ج که بلافاصله پس از تصویب شما اختیار می‌دهید بکمیسیونی که مقامش خیلی پائینتر است و بهیچوجه نمی‌تواند قانون تصویب شده مجلسین را تغییر بدهد بآن اختیار می‌دهد که تغییر بدهد نتیجه این خواهد شد که قوانین موجود را هم یک روزی بتوانند بگویند یک مقام دیگر که متأسفانه در گذشته دیدیم که چه نتایج تلخی برای مملکت بارآورد تغییر بدهد اما در این مسأله که اساساً آیا ضروری هست این امر در دولت چه مستقیم و چه از طریق کمیسیونهای دارائی انجام بدهد یا به تصویب مجلسین برسد در اینجا دو نکته است که با اجازه مقام محترم ریاست بطور اجمال اشاره می‌کنم و بعرایضم خاتمه می‌دهم همکاران محترم در موضوع تغییر برابری پول و یا تعیین برابری آن دو اصل است یکی اصل سرعت و یکی اصل ثبات، اصل سرعت می‌گوید حتماً باید اگر تغییری ضرورت دارد فوراً انجام بشود چرا؟ برای اینکه عنوان این مطلب در مجلسین یا هر جای دیگر ممکن است مورد سوء استفاده صرافان و کسان دیگر بشود یکی هم اصل ثبات است وآن اصل ثبات می‌گوید پول مملکت باید آن چنان ثابت باشد که تمام مراکز مالی و پولی دنیا یقین حاصل کنند که اگر در آن مملکت سرمایه گذاری کردندواگر بر مبنای پول مملکت آمدند فعالیتهای اقتصادی را شروع کردند فردا باین نحو نخواهد بود که شبی بخوابند و صبح ببینند پول تغییر پیدا کرده وآنها ضرر کرده‌اند این دو اصل با هم تعارض دارد اصل ثبات می‌گوید که حتماً غیر قابل تغییر باشد مگراینکه قوای مقننه بتوانند تصمیم بگیرنند اصل سرعت می‌گوید باید هر چه زودتر و سریعاً این کار انجام بشود حالا در مقام مقایسه باید دید کدام یک مرجح است تمام دنیا شق دوم یعنی مسأله ثبات را مرجح میدانند آقایان ما می‌توانیم طبق قوانین خاصه اینکه در مملکت ما طبق آئین نامه‌های مربوط ما می‌توانیم با سه فوریت لایحه بیاوریم سابقه دارد در این مجلس آمدند با قید سه فوریت لایحه‌ای دادند (دکتر الموتی: آئین نامه را مطالعه بفرمایید) (مهندسی صائبی: دو فوریت داریم سه فوریت نیست) الان اکثریت قاطع هست با قید دوفوریت می‌آورند واشکالی هم نخواهد داشت و می‌توانیم سریعاً رسیدگی کنیم اگر چنانچه پیشنهادی که کردم یعنی حذف بند ج عملی بشود نتیجه آن خواهد بود که مجلسین تغییر برابری پول ایران را تعیین کرده‌اند و راهی هم برای تغییر آن دراین قانون پیش بینی نشده یعنی نتیجه اش این است که اگر بخواهند بعدها تغییر بدهند باید از طریق قوای مقننه باشد.
رئیس- آقای ریگی بفرمایید.
ریگی (مخبر کمیسیون دارائی)- اظهاراتی را که همکاران محترم بنده کردند بنده را بی نیاز کرد که توضیحات بیشتری بدهم فقط جناب آقای دکتر موسوی اشاره کردند به ثبات و سرعت بنده همین مسئله‌ای که اصل سرعت و ثبات است در نظر می‌گیرم در این لایحه اگر ملاحظه بفرمایید همین دو مورد یکی ثبات یکی سرعت برای ثبات آمده‌اند لااقل توانسته‌اند یکی از ارگانهای قانونی را که کمیسیون دارائی مجلسین باشد دخالت دادند در تصویب این برابری قبلا سرعت را در نظر گرفتند و اگر حذف شود بند ج سرعت نخواهد داشت چون باید بیاید در مجلس شورای ملی و در شور اول ودوم طرح شود و آنوقت اسپیکولاسیون پول پیش می‌آید و بضرر جامعه و به ضرر منافع پولی و بانکی مملکت ماست بنابراین بنده با این پیشنهاد مخالفم چون اگر در تصمیم قوه مقننه باشد و جریان طولانی را طی کند مسأله سرعت و ثبات از بین می‌رود و ضمناً یک موضوع را خواستم اشاره کنم فرمودند در کمیسیون جناب آقای فرهادپور تشریف داشتند وکلیه پیشنهاداتی که دادند این پیشنهادها مطرح شده وایشان قانع شدند و رأی گرفته شد که رد بشود که حالا بتوانند آنها را مطرح کنندو تعجب می‌کنم حتی بین پیشنهاد آقای فرهادپور و آقای موسوی تفاوتی هست وحتی عقیده خودشان را یک نواخت نمی‌کنند که آیا گزارش داده شود بمجلس؟ میدانید گزارش بهیچوجه جنبه قانونی ندارد وگزارش که خوانده می‌شود و یا اینکه قوه مقننه تصویب کنداین است با تناقصی که دراین پیشنهادها هست وبا توجه باینکه کمیسیون در تصویب این مواد حد اکثر دقت و مراقبت را کرده بنده از مجلس محترم تقاضای تصویب این ماده را بهمین ترتیب که پیشنهاد شده دارم.
رئیس- نظر دیگری نسبت باین پیشنهاد نیست؟ (اظهاری نشد) به پیشنهاد آقای دکتر موسوی درمورد حذف بند ج ماده اول رأی می‌گیریم خانمهاو آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. آقای فرهادپور پیشنهادی کرده اندکه قرائت می‌شود.
محترما پیشنهادمینماید بند ج بصورت ماده پیشنهادی در شور اول نوشته شود و درغیر اینصورت جمله (تصویب کمیسیون مشترک دارائی مجلسین) حذف شود.
- فرهادپور.
رئیس- قسمت اول پیشنهاد جدیدی است که قابل طرح نیست ولی قسمت دوم که پیشنهاد کردند در بند ج تصویب کمیسیون مشترک دارائی مجلسین حذف بشود چون پیشنهاد حذف است مطرح می‌شود آقای فرهادپور بفرمایید.
فرهادپور- توضیحی که بنده عرض می‌کنم با اینکه نتیجه را پیش پیش میدانم ولی ما با علم به نتیجه وظیفه خودمان را انجام می‌دهیم از قبول این زحمت هم خودداری ندارم اولا بطوریکه رئیس کمیسیون دارائی فرمودنددر مورد رد کردن پیشنهاد تصویب قوه مقننه مجلسین بدفعات تکرار کردند که پیشنهاد بنده در کمیسیون بودم رد شده البته فرم پیشنهاد دادن در کمیسیون به کیفیتی است که وقتی بنده یک نظراتی دادم و چهار پیشنهاددیگر رویش داده شد تکرار آنرا زاید میدانم چون پیشنهاد در کمیسیون داده میشودو رد می‌شود اعم از اینکه مال من باشد یا مال دیگری این درسی داده شد که بعد ازاین کلیه پیشنهادها را هم اگر مشابهش مال من باشد تکرار کنم تا از حق خودم بتوانم دفاع کنم مسأله دیگری که بنده عرض کردم در توضیح اول و دوستان عنایت نکردند این بود که یک استدلالی دولت داشت این استدلال را یا رد کردند یا قبول اگر استدلال دولت را از نظر سرعت رد کردید اصل تصویب قوه مقننه را باید قبول کنید برای اینکه چه فرق می‌کند دوست عزیز من سوء استفاده ازاین تغییر در بازار وسیله صرافان که سیر قانونی یک لایحه بیاید بمجلس و برود بکمیسیون طول بکشد یا بمجلس بیاید پیشنهاد فوریت بدهند دو شوری آناً در مجلس بتصویب برسد اصل مسأله این است که مطالبی که بکمیسیونها می‌رود بهمان حد هم که عنوان می‌شود علنی است محرمانه نیست بنابراین آن نظر آقای دکتر دادفر منتفی است سیرش هم در رفتن بکمیسیون چند روز طول می‌کشد اگر تصور سوء استفاده‌ای بفرمایید در آن چند روز هم امکانش هست ولی آمدن بمجلس امکان دادن پیشنهاد یک فوریت از طرف اکثریت یا دو فوریت یا تصمیم آنی میسرتر است بنده بحثم این بود که اگر آقایان استدلال دولت را از نظر سرعت قبول نکردید لااقل در ثبات قبول کنید دراینجا آئین نامه جلوی ما را بسته است چون در شور دوم نمی‌توانیم پیشنهاد بدهیم که برگردیم بیک مطلب در نتیجه از راههای مختلف پیشنهاد می‌دهیم که برسیم به آن اصل یا مسئولیت مجلسین یا مسئولیت دولت یکی از این دو در اینجا می‌نویسد که لایحه ایکه دولت می‌آورد چکار داریم که سیر قانونیش چیست اگر قرار است که دولت لایحه بیاورد که لایحه می‌آورد وبعد اجرا می‌شود ما میگوییم که رئیس کل بانک پیشنهاد کند وزیر دارائی موافق باشد هیأت دولت تأیید ند این بگردن خودش و می‌برد به کمیسیون می‌شود یک مسأله قانونی نه بحثی در باره اش می‌شود کرد و نه حرفی در باره اش می‌شود زد بنده صریحاً می‌گویم آقای الموتی مراجعه ما هم به کمیسیون در مواردیکه عضو کمیسیون نباشیم یا پیشنهادی نداشته باشیم کمیسیونهابه مطالب ماتوجه نمی‌کنند حتی اجازه صحبت هم نمیدهند بنده وارد کمیسیون دارائی شدم لایحه مربوط به وزارت کار مطرح بود فرمودند برو بعد بیا در کمیسیونها اگر عضویت نداشته باشیم واگر ما پیشنهاد نکرده باشیم مطلبی نمی‌توانیم عنوان کنیم این یک مسأله ایست صریحاً عرض می‌کنم این یک اختیاری می‌شود به کمیسیون ما در برابری پول یا بایستی مسئولیت و صلاحیت دولت را قبول کنیم یا صلاحیت و مسئولیت قوه مقننه را این امر بین الامرین حد وسط که نه سرعت و نه ثبات باشد یک چیزی در این وسط درمیآید و ما را به مقصود نمیرساند یا اصل سرعت را بگیرید بگویید بعهده دولت یا اصل ثبات را بگیرید بگذارید بعهده مجلسین این مطلبی که شما تصویب می‌کنید نه اصل سرعت را تأمین می‌کند نه اصل ثبات را یک چیزیست بین الامرین بعهده خود آقایان است نظراتی که داشتم دادم هر طور که می‌خواهید تصویب کنید.
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمایید.
دکتر الموتی – بنده از فرمایشات جناب آقای رامبد و جناب آقای دکتر موسوی و جناب آقای فرهادپور تا این ساعت متوجه نشدم که نظرشان کدام یک است معتقدند این لایحه بیاید در جلسه علنی سیر قانونگذاری را طی کند یا اصلا بمجلس نیاید فرمایشات جناب آقای رامبد و جناب آقای دکتر موسوی که به قوه قانونگذاری باید بیاید و تشریفات طی بشود جناب فرهادپور پیشنهاد فرمودند این اصلاحی که مجلس ایران کرده درست نیست یعنی حالا آقای فرهادپور خیلی از ما دولتی تر شده (فرهادپور: ابداً) برای اینکه عین پیشنهاد دولت را مجلس اصلاح کرده شما می‌گویید آنچه دولت گفته می‌خواهم (فرهادپور: اگر دولتی بودن ننگ است شما که سالها است که دولتی هستید) نه، افتخار است خیلی خوب است ما امروز متوجه نشدیم در بعضی مسائل اگر دولت یک پیشنهادی می‌کند و مجلس ایران این را اصلاح می‌کند شما بکمک دولت می‌رسید بهر حال دولت لایحه‌ای داده واین مسأله پول بسیار حساس و ظریف و مهم در دنیای امروز است ثباتی که جناب دکتر موسوی فرمودند روزنامه‌ها را بخوانید پول و دلار شب می‌خوابید صبح بالا و پائین رفته این مسأله ظریف وحساس است که با سرنوشت اقتصاد و پول ملکت و فرد فرد افراد سروکار دارد این را باید یک مقدار ظریف تر ودقیق تر مطالعه کرد اعتقاد ما اینست که این حق قوه مقننه ایران است ما ازاین حق صرفنظر نکردیم ولی معتقد هستیم که یک مملکت در حال تحول و توسعه اگر بخواهد در مورد مسائل پولیش تصمیمی بگیرد و بخواهد آن تشریفات لازمی که برای مجلسین هست که لایحه بیاید باین کمیسیون و آن کمیسیون برود ممکن است آن مطالبی که عنوان شد خدای نکرده از این لوایح در خارج کسانی سوء استفاده کنند ما نه تنهادر مورد این لایحه ایکه در موارد عدیده در نظر گرفتیم و گفتیم دولت مکلف باشد لایحه به مجلس بدهد اگر می‌خواهد در مورد پول تغییرات بدهد طبع و توزیع می‌شود از لحاظ سرعت هم بلافاصله کمیسیون مجلسین تشکیل می‌شود اگر کمیسیون مشترک مجلسین قبول قبول کرد پس معلوم می‌شود مجلسین ایران موافق هستند ممکن است رد بکنند پس چرا می‌خواهید این حق را از قوه مقننه آقای فرهادپور بگیرید این حقی است متعلق بقوه مقننه نباید از بین برود نه تنها ما آنهایی که قبل از ما هم بودند در خیلی از لوایح و طرحهایی که اجرا شده این حق به کمیسیونها داده شده این اولین بار نیست بنابراین بنده با پیشنهاد جناب فرهادپور مخالف هستم اصلاحی که مجلسین ایران در لایحه دولت کردند صحیح است و لایحه این تغییر باید برود به کمیسیون دارائی مشترک مجلسین ما با این نظر موافقیم وبا آنچه دولت آورده موافق نیستم ولو شما موافق باشید ما اصلاح کردیم لایحه را و با پیشنهاد جنابعالی که هم آهنگ با پیشنهاد دولت در اینمورد بخصوص است موافق نیستیم.
رئیس- نظر دیگری نسبت به این پیشنهاد نیست؟ آقای رامبد بفرمایید.
رامبد – سخن در اصلاح است وتدبیر وخوی
- نه دراسب و میدان و چوگان وگوی
- تو با دشمن نفس هم خانه‌ای
- چه دربند پیکار بیگانه‌ای.
- عنان باز پیچان نفس از حرام
- بمردی ز رستم گذشتند و سام
جناب الموتی لیدر محترم اکثریت آیا اگر شما قبل از توضیحات آقای فرهادپور با یک لحن متعصبانه و قاطع نمی‌فرمودید مخالفیم مگر شبهه‌ای میرفت که رأی دویست و چند نفر شما از ۲۰ و چندنفر ما شکست خواهد خورد البته نتیجه رأی عدد معلوم است اما اگر آمدید ودر مقابل منطق وظیفه وجدان، صلاح مملکت تسلیم شدید مردانگی است (نمایندگان اقلیت: صحیح است) کی گفت رأی ۲۰ نفر بیشتر از رأی شماست (دکتر الموتی: صورت جلسه امروز را بخوانید ببینید در نطق شما چقدر تناقض است) اصولا طرح اینماده با این صورت بدلایلی که بعرض میرسانم بتصویب مجلس هم برسد خلاف روح قانون اساسی است بدلایلی که عرض می‌کنم بروید بخوانید اصل تفکیک قوا را و بدانید که برای چیست بر اساس اختیارات و مسئولیت است آن کسی می‌تواند مسئولیت داشته باشد که اختیار دارد وقتی که دولت پیشنهاد می‌کند و پیشنهادهایش را صرفنظر از توضیحات شما می‌بینیم که به چه نحو عنوان می‌شود و تصویب می‌شود و به چه ترتیب اصلاح می‌شود تا چه پایه تعصب اعمال می‌شود تا چه میزان عقل و منطق و مصلحت ملت را فدای حزب می‌کنید آن وقت شما حق رأی را از مجلس سلب می‌کنید و می‌دهید به تعدادی از اعضای کمیسیون مرکب از اعضای خودتان ومسئولیت دولت را هم با آن تصویب مخدوش سلب می‌کنید (دکتر الموتی: دولت همیشه مسئولیت دارد) آقایان تندنویسان در صورت جلسه بنویسید که فرمودند با وجود تصویب کمیسیون مسئول امر دولت است این دیگر تز جدیدی است همانطور که خود فرمودید مرحله اختلاف ما بجایی رسیده که چون شما خواسته دولت را میبینید و ما مصلحت مردم را حرف ما برای همدیگر دیگر مفهوم واحدی ندارد بشما پیشنهاد می‌کنیم اگر باید بتصویب قوه مقنه برسد باید در مجلس بدون اینکه از احدی سلب اختیار در دادن رأی واظهار نظر بشود مطرح گردد و اگر دولت مسئول است باید بدون تصویب کمیسیون مجلس باشد زیرا همانطور که میدانید کمیسیون دارائی بنحوی که عمل می‌کند فقط برای لوث کردن مسئولیت دولت خواهد بود. بنابراین برای جلب توجه مقام معظم ریاست اضافه می‌کنم مفاد لوایحی که بمجلس می‌آید و شور اول تصویب می‌شود فقط پیشنهاد نمایندگان ممکن است در کمیسیون تصویب شود وجانشین مفاد موادی از مصوبه شور اول بشود لذا اگر این ماده با این عبارتی که در شور دوم اکنون مطرح است جزء پیشنهادهای چاپ شده بوده باشد قابل طرح است در غیر اینصورت باید عین ماده قبل مطرح بشود زیراکمیسیون مجلس نمی‌تواند مطلبی را که نمایندگان از آن مطلب اطلاع ندارند بتشخیص خود تغییراتی در پیشنهادها بدهد وآنرا بعنوان مصوبه شور دوم کمسیون بمجلس تقدیم کند تا دیگر مقدور نباشد که روی آن پیشنهاد پیشنهاد مجددی داده بشود زیرا پیشنهاد یکنفر و رأی کمیسیون از رأی مجلس معتبرتر نیست و فقط کمیسیون در مورد پیشنهادی که در شور اول مطرح شده و تمام نمایندگان از آن اطلاع پیدا کرده‌اند ومی‌توانند در کمیسیون نسبت به آن اظهار نظر کنند می‌تواند پیشنهاد را قبول یا رد نماید (دکتر الموتی: اصلاح می‌شود) اصلاحی بصورتی که مفهوم مطلب تغییر پیدا کند تغییر است نه اصلاح لذا من استدعا می‌کنم از آن تعصب و غرور و حاکمیت که با لفظ رد می‌کنیم ابراز شد بگذرید همه میدانند می‌توانید رد بکنید پائین بیاید اگر قوه مقننه در این کار دخالت دارد باید با رأی مجلس باشد وکیل حق توکیل غیر ندارد قیم هم لازم ندارد یا مجلس باید رأی بدهد و مسئول باشد یا باید دولت مسئولیت قبول کند ودر مقابل مجلس جواب گو باشد تعدادی باسم نماینده در کمیسیون دارائی نمی‌توانند سلب مسئولیت دولت را بکنند ۵ساعت دیگر هم صحبت بفرمایید میدانیم فقط برای اینست که دوستان دولتی شما از قبول مسئولیت مبرا گردند (احسنت).
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه.
رئیس- متأسفانه وقت امروز تمام شده واگر بخواهیم وقت را هم ادامه بدهیم یقیناً نخواهیم رسید که این لایحه را تمام کنیم با اجازه خانمها وآقایان ادامه بحث در این لایحه را به جلسه بعد می‌گذاریم (صحیح است) بنابراین جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده در ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه خواهد بود و دستور ادامه بحث در گزارش شور دوم پولی و بانکی کشور وبقیه دستور جلسه امروز خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی.