مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نماینده روزنامه اشپیگل چاپ آلمان غربی ۱۶ دی ماه ۱۳۵۲
سخنرانیهای محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیمهای مجلس |
مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نماینده روزنامه اشپیگل چاپ آلمان غربی ۱۶ دی ماه ۱۳۵۲
پیدا کردن سایر منابع انرژی
هیچکس نمیتواند درباره سرنوشت دیگری تصمیم بگیرد. اعتقاد من بر این است که در گذشته که ما از طرف قدرتهای استعماری و بوسیله جهان سرمایه داری استثمار شده بودیم گناه آن به گردن خودمان بود. اکنون نیز ما درباره سرنوشت کسی تصمیمی اتخاذ نکردهایم، بلکه ما سعی داریم بگوییم که شما کشورهای صنعتی نمیتوانید سطح زندگی کنونی خودتان را با انجام ندادن کاری همچنان حفظ نمایید و در اکثر موارد بدون هیچگونه علتی دست به اعتصاب بزنید و گاهی برای کاری که انجام ندادهاید پولی دریافت دارید که بیشتر از موقعی باشد که کار میکنید، از این گذشته ما میخواهیم به کشورهای صنعتی غرب بگوییم که به فکر پیدا کردن سایر منابع انرژی باشند. چرا شما زغال سنگ خودتان را استخراج نمیکنید؟ شما درباره آلودگی محیط زیست صحبت میکنید. در این صورت چرا اینهمه صنایع را در کشورتان جمع میسازید؟ اینهمه صنایع برای وسعت خاک شما بسیار زیاد است. من از شما دعوت میکنم که به کشور من بیایید. ما برای کارخانههایی که زغال سنگ و یا نفت میسوزانند و ایجاد آلودگی خواهند کرد وسعت بسیار زیادی داریم. جانشین نمودن مادهای به جای نفت برای تولید گرما و نور و یا تولید نیروی برق بایستی بوسیله یک نوع انرژی جدید فیالمثل نیروی اتمی صورت پذیرد. من امیدوارم بزودی انرژی خورشید یا انرژی دیگری مانند تهیه ئیدروژن از آب و تولید «هلیوم» و یا چیزی شبیه به آن برای انجام این مقصود پیدا شود.
کمک به کشورهای در حال توسعه
اگر شما کشورهای صنعتی قادر نباشید به کشورهای در حال توسعه کمک کنید برخی از کشورهای تولید کننده نفت خواهند توانست این نقش را ایفا نمایند. انجام این نقش به عهده کشور من نخواهد بود. زیرا ما ۳۲ میلیون نفر جمعیت داریم، لیکن برخی از کشورهای صاحب نفت به اندازهای ثروتمند هستند که نمیتوانند با پولشان چه بکنند. از این رو بایستی این پولها به یک سازمان بینالمللی مانند بانک سپرده شود. آنوقت این کشورها خواهند توانست سود پول خود را دریافت دارند و بانک نیز هزینه طرحهایی را تأمین خواهد کرد که شما و مردم دیگر قادر به تأمین آن نیستید.
تثبیت قیمت نفت
درباره تثبیت قیمت نفت این بسته است به آنکه چه نوع تورمی شما کشورهای صنعتی میخواهید بر دوش ما حمل نمایید. چرا ما بایستی قدرت خرید نفت خودمان را که در عرض سی سال آینده نقصان پیدا کرده و تمام خواهد شد از دست بدهیم؟ من توصیه میکنم که ما از این نفت برای مصارف پتروشیمی و مصارف طبی و تهیه پروتئین که قدرت بیشتر و کالری و ویتامین زیادتر به ما میدهد استفاده نماییم و در عوض نفت ما سیصد سال دوام یابد. و اما پولی را که اکنون از محل فروش نفت به دست میآوریم در کشور خودمان سرمایهگذاری خواهیم کرد. ما بایستی این کار را در نهایت حزم و احتیاط انجام دهیم و موجبات تورم زیادی را فراهم نیاوریم، ولی تا هنگامی که تأسیسات زیربنایی آماده دریافت صنایع بیشتری را پیدا نمایند، و تا موقعی که ما کارگران ماهر پیدا نکردهایم میتوانیم به راحتی در خارج از کشور سرمایهگذاری نماییم.
ایجاد صنایع اتومبیل سازی
ما دو دلیل بسیار خوب برای ایجاد صنایع اتومبیل سازی داریم. اول آنکه هیچ کشوری در جهان نمیتواند فولاد را به قیمتی که ما میتوانیم تهیه کنیم تهیه نماید. چه ما دارای معادن سنگ آهن فراوان و گاز طبیعی هستیم و از این طریق میتوانیم فولاد را به نصف قیمتی که شما تولید مینمایید تولید کنیم. دلیل دوم فواصل بسیار بعید در کشور ما است که کشوری کوهستانی است و نمیتوان در همه جا از وسائط نقلیه برقی استفاده نمود. در ده سال آینده جمعیت کشور ما به بیش از ۴۵ میلیون نفر افزایش پیدا خواهد کرد و در عرض ده سال آینده قدرت خرید ما فوقالعاده زیاد خواهد شد و درآمد سرانه ما مساوی درآمد سرانه امروزی شما در آلمان خواهد گردید. در مورد فروش اتومبیلهای ساخت ایران در بازارهای جهان نیز ممکن است فعالیتهایی بکنیم، زیرا چه کسی خواهد توانست با قسمتهای ما رقابت به عمل آورد؟
کمبود نفت نیز تأثیری در برنامه ما ندارد، زیرا در شهرها اتومبیلهای برقی جانشین موتورهای بنزینی خواهند شد و یا سیستم حمل و نقل دسته جمعی بایستی به الکتریسیته تبدیل گردد، مانند تک ریلها روی زمین، یا اتوبوسهای برقی. بعلاوه طی دوران تمدن بزرگی که مردم کشور ما در پیش دارند لااقل دو یا سه روز تعطیل در هفته خواهند داشت.
بایستی یک چنین روزی بیاید. با اتوماسیون صنایع و جمعیت روزافزون بایستی این کار عملی شود.
همکاری صنعتی ایران و آلمان
ما از آمدن آلمان برای انجام یک همکاری مشترک جهت ایجاد پالایشگاهی به ظرفیت ۲۵ میلیون تن استقبال میکنیم. علاوه بر این کارخانههایی از قبیل هوخست آلمان به سادگی میتوانند یک هزار میلیون دلار د ر کارخانهای برای تولید آنچه که در آلمان تولید مینمودند و یا علاوه بر آنچه که اکنون در آلمان انجام میدهند سرمایهگذاری نمایند. همچنین شرکتهایی مثل فولکس واگن میبایستی مدتها پیش میآمدند، آنها به جای آنچه که امروز به دست میآورند یک منفعت پنج درصد نیز میتوانستند داشته باشند. صنایع آلمان از سرمایهگذاری در کشور من بیمناک نیستند، تنها بیش از حد علاقمند به سرمایهگذاری در کشور خودشان میباشند.
بزرگترین منبع کار جهان
ما مشغول حفر دو چاه دیگر در منطقهای به نام کنگان هستیم. اگر این چاهها انتظارات ما را برآورده سازند ما قطعاً خواهیم توانست ادعا کنیم که بزرگترین منابع گاز سراسر جهان را در اختیار داریم. این منابع به اندازهای بزرگ خواهند بود که به سادگی میتوان چهل هزار میلیون متر مکعب گاز در سال به اروپا صادر کرد.
ما با تعیین نرخ جدید نفت و کسب عوائد تازه مقادیر معتنابهی پول نفت را صرف خرید کالاهای شما و یا سرمایهگذاری در خارج خواهیم کرد و به این طریق نه تنها صنایع شما زیان نخواهند دید، بلکه سیل پول نفت به سوی کشورهای غربی سرازیر خواهد شد.
سرمایهگذاری در آلمان
در مورد سرمایهگذاری ایران در صنایع آلمان، این بستگی به آن دارد که چه به دست ما میآید. صنایع پتروشیمی مورد علاقه و توجه ما است. تنها داشتن جایگاههای پمپ بنزین کافی نیست. چرا ما نباید قسمتی از سهام «بایر» را داشته باشیم؟ یا قسمتی از سهام «دایملر- بنز» یا فولکس واگن را؟ این درباره سایر کشورهای اروپایی نیز صادق است. ما مایل هستیم با او- ای- سی- دی وارد مذاکره شویم. این بستگی به پیشنهادهایی دارد که به ما داده خواهد شد. اگر شما مسائل را جدی تلقی کنید من فکر میکنم بتوانیم این دوران تحول، دوران کشف منابع جدید انرژی، و دوران صنعتی نمودن ایران را با یکدیگر همآهنگی بخشیم. و اما راجع به افزایش تعداد بیکاران در آلمان. فراموش نکنید که شما دو میلیون و سیصد هزار نفر کارگر خارجی در آلمان دارید. پانزده سال قبل من به پروفسور ارهارد گفتم آنچه را که شما در آلمان انجام میدهید به عقیده من صحیح نیست، زیرا ما برای همیشه به صورت یک کشور عقب افتاده درجه سه یا چهار باقی نخواهیم ماند. کشور ما نیز صنعتی خواهد شد و اگر موفق به انجام یک چنین کاری شویم از صنایع خودمان حفاظت و حمایت به عمل خواهیم آورد، اما شما آلمانیها هم خود را فقط برای ساختن و باز هم بیشتر ساختن در داخله آلمان متمرکز نموده بودید، به نحوی که مجبور شدید دو میلیون و سیصد هزار کارگر خارجی استخدام نمایید.
درباره از دست دادن کلیه سرمایههای آلمان در خارج کشور طی دو جنگ جهانی، من نمیخواهم زیاد راجع به آن بحث کنم، زیرا صحبت این که شما آلمانیها نمیبایست جنگ براه میانداختید که شکست بخورید گفتنش بسیار آسان است. با این حال این کفارهای است که شما میدهید.
محصولات پتروشیمی به جای نفت
راجع به استفاده کشورهای صنعتی از انرژی اتمی به جای نفت، و از بین رفتن ارزش و اهمیت نفت باید بگویم که شما نمیتوانید انرژی اتمی را که به این سرعت بارور میشود قبل از سال ۱۹۸۵ به مرحله تکامل درآورید.
از این گذشته من نفت را به شکل محصولات پتروشیمی میفروشم، من به شما آسپرین میفروشم، من به شما پروتئین میفروشم، من به شما نفت خام نمیفروشم. در مورد استخراج نفت از ماسه سنگهای آغشته به نفت و ماسههای قیری، شما در آلمان ماسههای قیری ندارید، بلکه باید آن را وارد کنید و باز همان قدر برای شما تمام میشود. بنابراین چرا از کشور ما وارد نکنید؟ به علت همین امر است که من پیشنهاد سرمایهگذاری مشترک در ایران بر اساس ۵۰۰ هزار بشکه در روز دارم.
خرید اسلحه
در مورد اینکه چرا اینقدر پول صرف خرید اسلحه میکنیم، این نظیر همان مسئله است که چرا آلمان و یا فرانسه اینقدر پول صرف تسلیحات خود میکنند. آیا همسایگان شرقیتان به شما حمله میکنند؟ میگویید نه. پس چرا این پولها را خرج میکنید؟ ما هم این پولها را عیناً به همان دلیل خرج میکنیم و بهیچوجه حاضر نیستیم که خود را به دست تصادف بسپاریم. ما دوستانی داریم و سعی میکنیم دوستان دیگری هم به دست بیاوریم، لیکن ما نمیتوانیم صرفاً به اتحادیهها تکیه کنیم، زیرا بعضی وقتها ممکن است ما را مأیوس کنند. یک چیز دیگر، آیا قبول دارید که جنگ اکتبر با اسرائیل یک واقعه شگفت آور بود؟ مقدار اسلحه و سلاحهای مدرن که علیه اسرائیل بکار گرفته شد، آیا شما و آیا حتی اسرائیلیها چنین واقعهای را انتظار داشتید؟ بطور قطع نه، همه دچار شگفتی شدند. از این رو من بهیچوجه تسلیم قضا و قدر نمیشوم، ما نباید به کسی جز خودمان متکی باشیم.
منطقه خلیج فارس
در منطقه خلیج فارس بطوری که میبینید، در بعضی از شیخنشینها پول فراوان و تعداد نفوس آنها بسیار کم است. این کشورها باید بهشت باشند، لیکن میدانیم که فعالیتهای خرابکارانه زیرزمینی در بعضی از این نواحی وجود دارد.
درباره اینکه اگر یکی از شیخنشینها مورد حمله قرار گیرد، آیا ایران مداخله نظامی خواهد کرد؟ باید بگویم که اگر از طرف کشورهای درگیر از ما تقاضای مداخله نشود پیش بینی این امر بسیار مشکل است. من پیشنهاد عقد یک قرارداد منطقهای، یا موافقتنامه، یا عهدنامه و هر چه که اسمش را میخواهید بگذارید، برای امنیت و یکپارچگی این منطقه کردهام، اما تابحال پاسخی دریافت نداشتهایم. مدخل آبهای خلیج فارس برای ما جنبه مرگ و زندگی دارد. باز نگهداشتن این راه با همکاری یا بدون همکاری سایرین، پاسخ دیگری است به این سئوال که چرا اینقدر خرج امور دفاعی خود میکنیم.
نگرانی از شیوخ ثروتمند
و اما نگرانی شما در مورد اینکه بعضی از شیخنشینهای ثروتمند ممکن است میلیاردها دلار پول خود را برای تهدید سیستم پولی غرب بکار برند تا مسئله مناقشه با اسرائیل را به نفع خود پایان دهند، باید توجه کنید که در مسئله اختلاف اعراب با اسرائیل یک جنبه خیلی احساساتی وجود دارد. هرگاه این مسئله حل و فصل شود و امیدواریم که در کنفرانس ژنو اینطور بشود دیگر دلیلی وجود ندارد که آنها اقدام به انجام کاری کنند که شما از آن بیم دارید. در مورد سخنان تهدیدآمیز قذافی نیز من حرفهای او را از رادیو شنیدم، لیکن شما نباید هر چه را که قذافی میگوید جدی بگیرید. او هم نفت خود را میفروشد و هم این حرفها را میزند. او هرگز دست از این حرکات برنداشته است.
اماکن مقدسه اسلامی
نباید فراموش کرد که اولاً اورشلیم برای همه مسلمان دارای اهمیت است، ثانیاً ملک فیصل از آغاز امر جزو هیئت نمایندگی کشورش در سازمان ملل بوده و همه میدانیم که قبل از ۱۹۴۷ اورشلیم یک شهر بینالمللی اعلام گردید. مسلمانان چگونه میتوانند قبول کنند که اماکن مقدسه آنها در دست غیر مسلمانان باشد؟ همچنانکه اگر رُم هم تحت تصرف پیروان مذهب دیگری غیر از مسیحیان بود این امر بسیار شگفتانگیز به نظر میرسید و این وضع چگونه مورد قبول واقع میگردید؟ ملک فیصل اعلام کرده است که قبل از فوت باید درد اورشلیم نماز بگذارد.
نژاد آریایی و نژاد سامی
راجع به استفاده از نفت به عنوان یک سلاح، در صورتی که من برای کشورم در جنگ بودم چنین کاری را میکردم، لیکن اکنون که صحبت از صلح میکنیم استفاده از این سلاح ممکن است خطرناک و غیر ضروری باشد، زیرا هرگاه شما به چنین کاری عادت کردید دیگر این سلاح قابل استفاده نخواهد بود. راجع به اختلاف نژاد ما با اعراب لازم به تذکر است که یهودیان و اعراب هر دو از نژاد سامی هستند، ولی ما آریای هستیم و شما آلمانیها نیز آریایی هستید. بنابراین پیوندهای مذهبی در ماجرای اختلاف اعراب در اسرائیل چندان قوی نیست، زیرا بطوری که ملاحظه میکنید آنها میگویند « ما اعراب » و نمیگویند « ما مسلمانان » در جهان تعداد مسلمانان غیر عرب شش یا هفت برابر مسلمانان عرب میباشد.
تهدید بی اساس
و اما درباره اینکه گفتید جهان غرب و کشورهای صنعتی، میتوانند همه کشورهای تولید کننده نفت را تحت اختیار داشته باشند، باید بدانید که شما نمیتوانید با تهدید اساس جهان را به این آسانی به لرزه درآورید، این مسلم است که شما نمیتوانید چنین اقدامی بکنید. اگر کشورهای تولید کننده نفت تصمیم گرفتند که اختیار ثروت و منابع ملی خویش را خود در دست داشته باشند، علت آن اشتباه شما بود که بدترین استثمار کننده و استعمارگر بودهاید. شاید شما هرگز فکر آن را نکردهاید که با آن نفت ارزان تا چه حد کشورهای صاحب نفت را استثمار کردهاید. راجع به عدم رضایت برخی از کشورهای تولید کننده نفت در مورد میزان افزایش قیمت نفت تنها یکی از آنها اینطور بود. عدهای دیگر از آنها قیمت بیشتری را مطالبه میکردند و بقیه از روش میانهای که ما در پیش گرفتیم پیروی نمودند.
ایران، یکی از پنج کشور پیشرفته جهان
درباره اینکه ایران در طول زندگی یک نسل، به یکی از پیشرفتهترین و نیرومندترین پنج کشور طراز اول جهان مبدل خواهد شد، در آن جای تردید نیست زیرا در سایه انرژی، پشتکار و پایمردی ملت ما به چنین هدفی خواهد رسید. حتی دیروز که چند نفر تظاهر کننده دیدیم تصور کنید چند نفر ایرانی، اگر واقعاً بشود به آنها گفت ایرانی، پس از آنهمه کارهایی که ما برای کشورمان انجام دادیم علیه رهبر خود به تظاهرات پرداختند. این همان برتری است که ما نسبت به خیلی از ملتها در کشور خود داریم، همه کس از جان و دل پشتیبان رژیم ما است. ما تروریست داریم، شما هم تروریست دارید. شما هم در آلمان باند «بادر ماینهوف» دارید.
در مورد اینکه آیا چین هم یکی از پنج کشور نیرومند جهان خواهد بود من از کشوری اسم نبردم، ولی معمولاً این کشورها شامل ایالات متحده آمریکا و اتحاد شوروی و چند کشور دیگر میشود.
و اما چین، تا سال ۱۹۸۰ متجاوز بر یک میلیارد چینی وجود خواهد داشت. واقعاً چگونه میتوان نیازهای یک جامعه پیشرفته یک میلیارد نفری را مرتفع ساخت؟ اکنون نمیدانم چه بر سر ژاپن در آینده خواهد آمد، زیرا ژاپن اصلاً زغال سنگ ندارد، آنها دارای سنگهای رستی نفتی نیستند، از نفت هم بیبهرهاند، آنها هیچ چیز ندارند، مطلقاً چیزی ندارند. کلیه ضوابط در حال دگرگون شدن است. کسی چه میداند، شاید روزی برزیل پیشرفتهترین کشور گیتی بشود.
آیا میدانید که رشد خالص ما در سال جاری ۲۰ درصد خواهد بود؟ این در جهان بی سابقه است. حداکثر میزان رشد اقتصادی ژاپن ۱۶ درصد بوده است. ما ده سال دیگر مانند شما آلمانیها، فرانسویها، یا انگلیسیها که امروز هستید خواهیم بود.
تنها مسئله مهم برای ما آموزش متخصصان و کارگران مجرب است. اگر کشورهای غرب نسلها طول کشید تا به سطح کنونی خود رسیدند، ولی مردم ما مردمی سخت کوش و تشنه آموختن هستند. در این باره هیچ شکی وجود ندارد. ما هرگونه انگیزهای را برای پیشرفت در اختیار داریم. ما دارای آداب و رسوم خود هستیم. تاریخ بسیار کهنی داریم که به سه هزار سال میرسید، چرا باید از دیگران تقلید کنیم؟ دنیای غرب میلیونها دلار صرف تحقیقات کرده و پس از سالیان دراز کار و کوشش چیزهایی کشف کرده است. چرا نباید ما از این اکتشافات استفاده کنیم؟ با این حال ما همه این پدیدهها را میگیریم و آنچه را که به نفع ما است برای خودمان حفظ میکنیم. ما میتوانیم افکار و اندیشهها را نیز بسط و توسعه دهیم.
همه این «ایسمها» نظیر کاپیتالیسم، سوسیالیسم، کمونیسم یا هر چیز دیگر بسیار کهنه شدهاند. صد سال، صد و پنجاه سال از عمر آنها میگذرد و دیگر با آرمانهای نوع بشر تطبیق نمیکنند، با میان بر زدن در تکنولوژی منافات دارند و با زمان ما مطابقت نمیکنند.
انفجار منابع نفت
درباره اینکه ممکن است ملل صنعتی سرانجام به نبرد برخیزند و نفت یعنی شاهرگ حیاتی خود را با توسل به نیروی نظامی به دست آورند، لازم به تذکر است که چنین اتفاقی نخواهد افتاد، زیرا این ماده منفجر خواهد شد. همچنین در مورد اینکه شرق و غرب اکنون بطور ناگهانی در یک مبارزه تاریخی برای به دست آوردن بهره و نصیب خود درگیر شدهاند، باید بگویم که گمان نمیرود کار به این جا کشیده شده باشد، زیرا نفت موجود و در دسترس است. راجع به تغییر تصمیم اعراب درباره کاهش تولیدات نفت از سی درصد به پانزده درصد ممکن است این کار دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله اطلاعاتی است که وزرای آنها هنگام مسافرت به اروپا و آمریکا به دست آوردهاند. آمریکا خود اعلام کرده که واردات نفت آن کشور هرگز کاهش نیافته است. من این گزارش را یک ماه پیش دیدم.
ما شنیدهایم که محمولههای نفت در اقیانوس سه بار خرید و فروش شده است و کشتیها مسیر خود را تغییر دادهاند. بنابراین چه کسی میداند که مقصد نهایی نفت کجاست؟
تعیین مقصد نفت بطور دقیق واقعاً سخت است، ولی شما همواره راجع به این جنبه نفت سخن میگویید، شما همیشه افزایش قیمت نفت ما را گوشزد میکنید، شما هرگز به افزایش قیمت کالاها و فرآوردههای خود اشارهای نمیکنید. آیا میدانید قیمتی که ما بابت فرآوردههای پتروشیمی شما میپردازیم چقدر است؟ شما هرگز به این مورد علاقهای نشان نمیدهید. شما به زیان ما چقدر پول به دست میآورید؟ آیا میدانید که ما مجبوریم چقدر بابت قند و شکر بپردازیم؟ به دانستنش علاقهای ندارید. بابت سیمان چطور؟ به دانستن این هم علاقهای ندارید. آیا میدانید بهای فرآوردههای پتروشیمی تا پنج برابر افزایش یافته است. در برخی موارد این افزایش قیمت حتی به ۳۰ برابر هم رسیده است.
رآکتورهای اتمی و انرژی خورشیدی
آیا شما میدانید که نفت، این ثروت ملی ما طی ۳۰ سال به پایان خواهد رسید؟ لابد میپرسید اگر وضع بدین منوال بگذرد ما پس از ۳۰ سال چه خواهیم کرد؟ به محض اینکه شما مراکز اتمی خود را بکار اندازید ما هم بیدرنگ مراکز اتمی خود را بکار خواهیم انداخت. من اگر بتوانم همین فردا نفت خواهم خرید، امیدوارم حرف مرا جدی بگیرید. من رآکتورهای اتمی خود را به کار میاندازم و با هر کس که خواستار انرژی خورشیدی باشد همکاری خواهم کرد و شروع به خرید نفت خواهم نمود، ولی شما سئوالات دیگر را هرگز در مقالههای خود مطرح نمیکنید و تنها به ذکر این نکته اکتفا میکنید که قیمت نفت بالا است. به چه دلیل؟ دلیلش را به شما میگویم. شما هرگز نمیپرسید که چرا اینهمه مالیات بابت نفت میگیرید؟ شما میخواهید به زیان ما بزرگراههایی این چنین زیبا در کشورتان داشته باشید. چرا؟ این کار عادلانه است؟
پایان عصر بهرهگیری از زحمت دیگران
در خاتمه میل دارم بدانید که از نظر ما صحیح نیست که از غرب انتقام بگیریم. همانطور که گفتم ما میخواهیم عضوی از اعضای باشگاه شما باشیم. اکنون مسئله تجدید نظر و اصلاح مجدد روابط میان جهان صنعتی و کشورهای تولید کننده نفت در بین است. ما گفتهایم که عصر نفت ارزان قیمت سپری شده است. عصر بهره گیری از زحمت دیگران نیز به پایان رسیده است.
نکته دیگری را که باید اضافه کنیم این است که شما به دلیل بهره برداری از نفت ارزان قیمت، دارای یک جامعه پر ناز و نعمت شدهاید و آنگاه اجتماع شما افراط در آزادی را مجاز دانست و بدین طریق از آزادی سوء استفاده شد. نشانههای سوء استفاده از آزادی آن است که یک ایرانی به خاطر یک قدرت خارجی به وطن خود خیانت کند، یک ایرانی در اردوگاه فلسطینیها تربیت شود و به کشور بازگردد و یک هواپیما برباید. چرا اجازه میدهید چنین افراد و تروریستهایی از مونیخ، پاریس، آتن و رُم سر درآورند؟ از جنگ جهانی دوم به این طرف بسیاری از آرمانهای انسانی به بوته فراموشی افتاد و بر باد رفت، ولی از کجا معلوم، شاید اگر شما برای معیشت خود به کار و کوشش بپردازید این آرمانها بازگردند.
ما نیز تلاش میکنیم که جامعهای عاری از عیوب جامعه شما و بدون نقاط ضعف آن بوجود آوریم. برای برکناری از عواقب وخیم چنین جامعهای، تا وقتی که من زمام امور را در دست داشته باشم و خدمتی از دستم ساخته باشد سعی خواهم کرد که چنین عواقبی بوجود نیاید.