مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با روزنامه‌نگاران و مفسران نیمکره غربی در نیویورک ۲۸ مهر ماه ۱۳۴۸
| برنامه عمرانی چهارم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | روزشمار انقلاب شاه و مردم |
۲۸ مهر ۱۳۴۸
از مصاحبه مطبوعاتی شاهنشاه با روزنامه‌نگاران و مفسران نیمکره غربی
(در نیویورک)
چریکهای عرب، فلسطینی‌هایی هستند که برای هدف خود مبارزه می‌کنند و معتقدند که این هدف حد و مرزی ندارد. آنها در هر جا که هستند برای نیل به هدف خود می‌کوشند و به همین جهت است که می‌بینیم در نقاط مختلف پراکنده‌اند و مبارزه می‌کنند. من نمی‌دانم که چگونه می‌شود از ادامه این مبارزه در نقطه خاصی جلوگیری کرد. به نظر من تنها راه حل این مشکل، رفع آن است. حتی ممکن است حل این موضوع در آینده مشکل‌تر شود. از این رو همه باید در راه پیداکردن راه حل فوری این مسئله کوشش کنند.
به نظر من شوروی در منطقه خاورمیانه سیاست مخربی ندارد، آن کشور نیز به دنبال راه حلی برای این مشکل می‌باشد، ولی شوروی نیز مانند امریکا در موقعیت دشواری قرار دارد. ممکن است به علت شباهت این دو موقعیت زمینه‌ای برای امریکا و شوروی وجود داشته‌باشد که به ایجاد راه حل شرافتمندانه‌ای که برای هر دو طرف قابل قبول باشد، نائل گردند.
و اما نقشی که امریکا می‌تواند در خاورمیانه بازی کند، شاید همان نقشی باشد که باید در تمام دنیا بازی کند و آن نقش عبارت است از کمک به حفظ صلح و ثبات. البته با پیچیدگیهای زیادی که در همه جا دیده‌می‌شود ایفای این نقش آسان نیست، ولی تصویر امریکا باید تصویر کشوری باشد که نهایت سعی خود را در راه پیداکردن راه حلهای منصفانه و پایدار انجام می‌دهد. اگر امریکا بتواند به تنهایی این کار را انجام دهد، امیدوارم که موفق باشد، در غیر این صورت باید مطالعه نماید که با چند کشور همراه دیگر در جستجوی راه حل صحیحی جهت حل مسائل مختلف همکاری نماید.
می‌دانید که کمک امریکا به ایران متوقف شده‌است. البته ما از این موضوع بسیار خوشحالیم، زیرا نشان می‌دهد که ما قادریم محکم روی پای خود بایستیم و این امر به ما اعتماد به نفس بیشتری می‌دهد، ولی برای اینکه بتوانیم چیزهایی را که می‌خواهیم از کشور شما بخریم، باید صادرات خود را از ثروتهای طبیعی‌مان بیشتر بکنیم و بزرگترین منبع ثروت ما نفت است. بنابراین ما برای خرید آنچه که به آن نیاز داریم باید نفت بیشتری بفروشیم. منتها هر سِنتی که ما از فروش هر بشکه نفت در امریکا به دست می‌آوریم، در خود امریکا خرج خواهیم کرد و اجناس امریکایی خواهیم خرید، و این کار در عین حال به توازن پرداختهای شما کمک خواهدکرد. ما میل داریم وسیله کافی در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم به تنهایی با هر اتفاقی که ممکن است در منطقه ما روی دهد مقابله کنیم، زیرا به نظر من غیرمنصفانه و غیر عملی است که هر کشور به مجردی که با اشکالی روبه‌رو شد، فوراً به واشنگتن تلگراف بفرستد که لطفاً به ما کمک کنید. اولاً تصورنمی‌کنم امریکا بتواند چنین کاری را انجام دهد. ثانیاً ممکن است چنین عملی متناسب با شئون کشور درخواست‌کننده نباشد. ثالثاً احتمال دارد منجر به درگیری کشور بزرگ دیگری بشود. ما مصمم هستیم که از وقوع چنین وضعی جلوگیری کنیم. برای جلوگیری از چنین پیشامدی، باید خود قادر به رفع مشکل باشیم. آنچه که ما به آنها احتیاج داریم، متناسب خواهدبود با مسائلی که ممکن است روزی با آن مواجه گردیم. بنابراین موضوع نیازمندیهای ما مربوط به همه نوع وسیله است. ولی آنچه ما می‌خواهیم در امریکا تهیه کنیم فقط تسلیحات نظامی نیست، بلکه وسایل تولیدی انواع ماشینهای سنگین، کارخانجات تولید برق، لکوموتیوهای خیلی نیرومند، مصالح و لوازم ساختمان بنادر، اسکله‌ها و لنگرگاههای کشتی، توسعه نیروی برق برای سراسر کشور، ماشینهای کشاورزی است و آنچه که اقتصاد نیرومندی را آنچنان پایه‌گذاری کند که قادر به حمایت سازمان نظامی باشد.
درمورد درآمد نفت ایران، من در اینجا به ارقامی چند اشاره می‌کنم. ملت ما بیست‌وهشت‌میلیون نفر است. درآمد سرانه ما از نفت عبارت است از حاصل تقسیم یک‌بیلیون به بیست‌وهشت‌میلیون نفر، ولی بعضی اوقات در بعضی کشورها که در اینجا از ذکر نام آنها خودداری می‌کنم و هیچ نوع حسادتی هم با آنها نداریم، یک جمعیت یک‌میلیون‌وهشتصدهزار نفری معادل یک‌بیلیون‌ودویست‌میلیون دلار درآمد دارند و شواهد نشان می‌دهد که آنان نمی‌دانند با چنین درآمدی چه کنند.
این امر وضع خاصی به وجود می‌آورد که باعث ایجاد محیط ناسالمی می‌گردد، در حالی که ما هر سِنتی را که از درآمد نفت به دست می‌آوریم در راههایی که شما می‌دانید مصرف می‌کنیم، نه فقط برای ساختن زیر بنای اقتصادی کشور خود و طرحهای مؤثر مصرف می‌کنیم، بلکه سود آن به نحو صحیحی در سراسر کشور بین همه مردم توزیع می‌شود. خلاصه آنکه این درآمد اغنیا را غنی‌تر نمی‌کند، بلکه کمک می‌کند به بالابردن سطح زندگی تمام مردم ما، به طوری که زندگی آنان متناسب با وضع امروز دنیا و کشورهای مدرن باشد.
با این وضع به نظر من از هر جهت منطقی است که سهم بیشتری از درآمد نفت نصیب مردم ایران گردد. حتی این امر یک ضرورت غیر قابل انکار است، زیرا ما کشوری هستیم با میراث تاریخی درخشان و کهن، مردم ما قابلیت آن را دارند که به سرعت بیاموزند و یاد بگیرند. ما با ارزشهای انسانی خود نه فقط قادر به رفع احتیاجات خویش خواهیم بود، بلکه فکر می‌کنم به زودی به مرحله‌ای خواهیم رسید که به حفظ و امنیت منطقه خود که هر روز اهمیت آن برای تمام جهان بیشتر می‌شود، کمک کنیم.
راجع به افزایش صادرات نفت ایران به امریکا خیال می‌کنم کمی زود باشد که در این باره اظهار نظر شود، ولی نظر ما در این مورد کاملاً روشن است. ما به هر طریق باید نفت صادر کنیم و شما هم واردکننده نفت هستید. مصرف نفت شما مثل نقاط دیگر جهان رو به افزایش است. در این مورد ارقامی را ارائه می‌دهم. از قرار معلوم کشور ژاپن تا سال ۱۹۸۰ بیش از چهارصدمیلیون تن نفت به مصرف خواهدرسانید. باید دید که مصرف امریکا در آن موقع به چه میزان خواهدرسید. میران مصرف شما حتی اگر از چاههای نفت آلاسکا هم بهره‌برداری نمایید، که امیدوارم در این کار موفق شوید، رقم بزرگی را تشکیل خواهدداد.
کشور امریکا در وهله اول احتیاج به ذخایر نفتی دارد. کشور بزرگی مثل کشور شما به نظر من نباید خود را از داشتن ذخایر نفت محروم سازد. وجود این ذخایر برای روز مبادا که هیچ کس نمی‌تواند آن را پیش‌بینی بکند، ضروری است و به همین جهت است که نظیر چنین حقی برای کشورهای دیگر تأمین شده‌است، ولی آنچه ما می‌توانیم در عوض به شما بدهیم آن است که هر مبلغی که ما از صدور نفت به امریکا به دست می‌آوریم، در خود امریکا و به مصرف خرید اجناس امریکایی می‌رسانیم.
درباره خطر خاورمیانه باید بگویم که خطر بزرگ از طرف شوروی نیست، زیرا خیال نمی‌کنم که آنان سیاست توسعه‌طلبی ارضی داشته‌باشند. تهدید از طرف کشورها و دولتهای ضعیف و فاسد سرچشمه می‌گیرد که عوامل تخریب در آن کشورها دستشان برای فعالیت باز است. این عوامل معمولاً عوامل مخربی هستند.
اگر وضع جاری را برای ایجاد وضع بهتری عوض می‌کردند اشکالی نداشت، ولی هنگامی که تغییر وضع می‌دهند، وضع جدید از وضع قدیم بدتر می‌شود، این خود برای ثبات منطقه خطری عظیم به وجود می‌آورد که مدتها ممکن است طول بکشد.
بنابراین خطر از جوانب مختلف و با اشکال گوناگون رو می‌کند، ولی در ابتدا و در اغلب موارد از کشمکش و خرابکاریهای داخلی سرچشمه می‌گیرد.
بین ایران و عربستان سعودی در منطقه خلیج فارس رقابتی وجود ندارد. زیرا ما در وهله اول با هم دو دوست نزدیک هستیم. ثانیاً هر دو معتقدیم که تنها راه منطقی که باید تعقیب شود، راه همکاری است نه رقابت. از طرف دیگر مسئله رقابت اصلاً نمی‌تواند مطرح باشد، زیرا قدرت ما در خاورمیانه با قدرت هیچ کشور دیگری قابل مقایسه نیست. ولی ما این قدرت را بدون داشتن هیچ نظر خاصی در راه صلاح کشورهای مشرف به آبهای خلیج فارس که مایل به استفاده از آن هستند به کار می‌بریم. بنابراین سیاست اصلی ما در آینده عبارت از همکاری کامل با کشورها بر اساس حقوق مساوی و حسن تفاهم مشترک است.