مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۲۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نخست

قانون اساسی مشروطه و متمم آن

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۲۳

مذاکرات روز یکشنبه ۱۴ ذی حجة الحرام ۱۳۲۵ دارالشورای ملی

خلاصه مذاکرات روز شنبه ۱۳ راآقای حاجی سید نصرالله قرائت کردند.

رئیس- آقای صدیق حضرت اسامی آنها که قسم یاد نکرده‌اند میدانید؟

صدیق حضرت – بلی صورت اسامی آنها موجوداند.

سید الحکما – اعتبارنامه آقای آقا سید علی از لرستان آمده و در کمیسیون اعتبارنامه ملاحظه شده صحیح و معتبر است حال هم بمجلس آمده‌اند.

(همه تبریک گفتند.)

(در این موقع تلگرافی از آقایان علما ساوجبلاغ و تجار و اصناف وسایر اهالی آنجا رسیده بود قرائت گردید) اشعار داشت بر اینکه:

ما هیچوقت باقتضای نمک خوارگی دولت علیه ایران و بجهة حفظ وطن مقدس خودمان گول وساوس بعضی را نخواهیم خورد و تماماً دراین نیت خود ثابت قدم ومتفق بوده میگوییم (اللهم اید دولتنا ومجلسنا). و حضرت والا فرمانفرما هم وارد قصبه شده نهایت تشویق را ازاهالی فرموده و کمال امیدواری واطمینان حاصل گردید اما چون ورود حضرت ایالت بقصبه منافی باخیالات بعضی بود رئیس ایل ما مشق را با خود ایل که رعیت ایرانند محرک شده آنها هم که قریب بیست هزار نفر هستند بر آقایان ساوجبلاغ سخت‌گیری نموده که چرا ایالت را راه دادید الحمدالله که بمقصود خود نایل نشدند و عجالة مشغول تهیه استعداد و شرارت هستند و چیزیکه مایه تعجب است عنوان مذهبی را پیش گرفته‌اند در صورتیکه ابداً هیچوقت این صحبت در میان نبوده و ماداعیان که مروج مذهب هستیم قصدی جز ترویج دین محمدی صلی الله علیه وآله و اتحادو اتفاق مقصودی نداریم درهر صورت برای جلوگیری از عشایر متمرده و افساد مفسدین چاره‌جویی عاجل بشود.

اسدالله میرزا – باید از غیرت و تعصب آقایان و سایر اهالی ساوجبلاغ در این موقع کمال امتنان را داشته باشیم و از طرف دولت وملت هم اقدام کامل عاجل بشود که آنها در زیر پای اسب اکراد پایمال نشوند اول اقدام این بود که یک کمیسیون سرحدی منعقد شود که جواب این تلگرافات بتعویق نیفتد بنده عرض می‌کنم نباید جواب آنها بتاخیر بیفتد که تا سه روز دیگر کمیسیون منعقد بشود.

آقا سید حسین – تا آن کمیسیون منعقد نشده همین است و آنهایی که بجهت عضویت این کمیسیون انتخاب شده‌اند هر یک در چند کمیسیون عضویت داشته مشغول کار هستند و نمی‌توانند بتمام برسنند و باین واسطه است که کارها همه معوق مانده تأخیر می‌شود خوبست مقرر نمایند که آنها در هیچ کمیسیونی حاضر نشوند مگر درهمان کمیسیون تا آنکه کار بگذرد.

اسدالله میرزا – این فرمایش شما عمومی بود ولی اینکه من می‌گویم باید هر فردی از افراد هم خود را مصروف این کار بدارد تا اینکه بزودی این امر فیصل بگیرد.

آقا میرزا سید حسن – چیزی که حفظ حقوق ایران رامیکند دو چیز است یکی اتحاد است که الحمدالله بعمل آمده و امیدواریم که انشاءالله در ظل حضرت حجة عجل الله فرجه این اتحاد باقی باشد و دیگری هم ثروتست نمیدانم وزیر مالیه نقشه و راهی در این باب به کمیسیون مالیه فرستاده‌اند یا نه؟

مخبرالملک – بنا بر قرارداد سابق امروز مخصوص مذاکرات خود مجس بود ولی دیرور قرار شد که آقایان وکلایی که قسم یاد نموده‌اند امروز قسم یاد نمایند و حالا بمذاکرات دیگر شروع شده است اگر از قسم یاد نمودن صرفنظر فرموده‌اند بنده عرض می‌کنم در سرحدات انقلابی حادث می‌شود تکلیف مجلس نیست که اقدامات نماید و یا اینجا تلگرافات بخواند باید وزیر مسئول بیاید اینجا و راپورت بدهد که از این حادثه اینطور جلوگیری شده است در این صورت چه کمیسیونی مجلس می‌خواهد بکند و چه اقدامی باید بنماید مجلس باید رفع این حوادث را از قوه مجریه بخواهد و یک اندازه هم اطلاع دارید که اقدامات شده و باید منتظر نتیجه آن اقدامات شد.

حاج امام جمعه – گویا مطالبی که مکرر واقع می‌شود اذهان ما و ملت از اهمیت آن منصرف می‌شود پارسال اگر یک تلگرافی می‌رسید از جایی یک هیجان فوق العاده ماها پیدا می‌کردیم و مایه امیدواری بود اما حالا که می‌شنویم فرمانفرما در ساوجبلاغ محصور است قبل از شنیدن و بعداز شنیدن آن مطالب هیچ فرقی و تفاوتی بحال ماها ظاهر نمی‌شود اینست که من بکلی مأیوس و محرومم این فرمایش جناب مخبرالملک صحیح است ولی اینجا بعضی حرفها را علناً نمی‌توانم بگویم بلکه می‌گویند موقع این حرفها نیست یعنی چه ماباید از وزرا بخواهیم که اقدام بنمایند و ساکت ننشینیم منتظر جاری شدن امور از مجری نشویم در صورتیکه جمعی از عشایر خودمان متمرد شده و یک سمت مملکت را مغشوش کرده است مملکت ما از دست عشایر متمرده داخلی خودمان در شرف انهدام است در اینجا بنشینیم و این حرفها را بزنیم چه فایده دارد آنروزی که صحبت کمیسیون شده است راستست باید آنکمیسیون تشکیل بشود و بکارها رسیدگی نمایند اما بتأخیر افتاده و ما هم اینقدر بی‌حمیت و بی استعداد نیستیم الا اینکه دنباله کار را نمی‌گیریم سرباز داریم قشون داریم آنقدر پول هم داریم که قشون مأمور کنیم الا اینکه تلگراف از آنجا بیاید برای وزیر داخله و از آنجا برود پیش هیئت رئیسه واز آنجا بجای دیگر فرستاده شود تا اقدامات بشود خیلی طول دارد باید این کمیسیون منعقد بشود همین که تلگرافی رسید فوراً اقدامات لازمه بعمل بیاید نه اینکه بنشینیم و صحبت کنیم.

مخبرالملک – غرض بنده هم این نبود که مجلس هیچگونه اقدام ونظارت نداشته باشد البته مسئله مهم است خیلی هم باید سعی و مجاهدت نمود ولی می‌گویم درهر صورت اقدامات سریعانه را باید اشخاصی بنمایند که پول و قشون در دست آنها است و ترتیب هم همینطور است حال بجهت مأموریت کمیسیونی بشود خیلی خوبست.

احسن الدوله – در باب کمیسیون خوبست همان وکلای آذربایجان را با یکی دو نفر از اشخاصی که اطلاع دارند برای اینکار معین نمایند تا محصل وزرا باشند.

رئیس- بلی بد نیست مقصود کار کردنست و اشخاصی که اطلاع و بصیرت داشته باشند انتخاب بشوند.

صدیق حضرت – این ترتیب صحیح نیست این کمیسیون بجهت عموم سرحداتست نه تنها برای آذربایجان که فقط وکلای آذربایجان باشند.

اسدالله میرزا – این مسئله با مسئله سابق مختلط شد این مسئله که فرمودید گفتگوی سرحدی است وآن مسئله عشایر متمرده است که فرمانفرمای آذربایجان را محصور کرده‌اند او را باید علاج فوری کرد.

رئیس- اینطور نیست بموجب کاغذی که بمن رسیده است این فقره راجع بهمین ساوجبلاغ تنها نیست بلکه در کردستان هم عشایر مایل بر تمرد و اغتشاش هستند پس تکلیف هر یک از ماهاست که بقدر مقدور وقت خود را صرف اینکار بکنیم.

آقا سید حسن تقی زاده – اگر برای محصلی و کار کردن است هر کس می‌تواند داخل شود ولی شاید بعضی کارها در آنجا مطرح شود و وسعت پیدا کند که استتار بعضی از آنها لازم باشد این بود که آنروز گفته شد که جناب رئیس انتخاب نماید و اعتماد به آن اشخاص داشته باشند و هیچ کمیسیون کوچکی در مجلس انتخاب نشده مکرر اسرار کشف شده پس باید اشخاصی انتخاب شوند که بعضی مطالب را استتار نمایند واین انتخاب باز بخود رئیس راجع می‌شود که بهر کس اطمینان دارند انتخاب نمایند.

رئیس- اگر اجازه داده شود من یک مسئله بطور اشاره در این خصوص عرض نمایم این کمیسیون نه فقط برای این است که جواب تلگرافات را بدهد یا بوزارت جنگ محصلی نماید بلکه برای این است که کلیة مسائل راجعه بسرحدات را در تحت نظر دقت و مطالعه داشته باشد این نکته خیلی اهمیت دارد.

حاجی معین التجار – تا این طور ملاحظه می‌فرمایید کار درست نمی‌شود همینطور که آقا میرزا محمود گفتند صحیح است چرا آن انتخاب را که رئیس کردند مجری نمی‌دارند بموجب قانون رئیس حق انتخاب هیئت کمیسیون را دارند.

آقا شیخ حسین – دو مطلب اینجا درهم شده و بر من واجب است که یک عرض بکنم بعضی هستند که جناب رئیس را مکدر میکنند و خدا شاهد است این ظلم است که بما ملت می‌کنند و دیگر اینکه مکرر عرض کردم که مطالب سرحدی در مجلس علنی نباید مذاکره شود اینجا می‌نشینیم مذاکره می‌کنیم درتمام عالم پر می‌شود واین عیب کار است پس باید کمیسیون سرحدی تشکیل شود و بیش از این در مجلس گفتن بیفایده است.

آقامیرزا آقای جاهد – آن تشکیل کمیسیون برای مطلب سرحدی صحیح است ولی در آن مسئله که حق دارد از وزرا از تجاوزات سرحدی و تنبیه اشرار متمرده و وصول مالیات بپرسد که از چه خط حرکت می‌نمایند باید معلوم شود که اختیارات این کمیسیون تاچه اندازه است واز مذاکرات و اقدامات آن مجلس مطلع باشد یا نه.

آقای حاجی امام جمعه – کسی که در این اطاق برسم وکالت وارد می‌شود باید تمام غرض را کنار گذاشته وارد شود و آقایان موکلین که ما را به وکالت انتخاب کرده‌اند اگر چه من قابل نیستم و شما را عرض می‌کنم همچو تصور می‌کنند که ما هیچ غرض ومرضی نداریم حال از این مذاکرات من مشمئز شدم و گمانم اینست چون مجلس علنی است و باید مذاکرات لازمه بشود این صحبت را قطع نمایید که این طور مطالب باعث خرابی و فضاحی ما است.

مخبرالملک – صحبت می‌شود که از مجالس سری و کمیسیونهای خاص مطلب بیرون می‌رود یکی از تلگرافها که در مجلس خاص خوانده شده در حبل المتین پریروز درج شده بود اینگونه مطالب معلوم نیست از طرف وکیل باشد.

رئیس- اگر می‌فرمایید آن کمیسیون باید منعقد شود و بخود من واگذار می‌نمایید من اطلاع می‌دهم.

(گفتند بلی باید منعقد بشود و بموجب قانون هم باید شخص رئیس انتخاب نماید.)

در این موقع بنا شد وکلایی که قسم یاد نکرده‌اند قسم یاد نمایند.

آقای حاج امام جمعه شرحی در معنی خیانت و اظهار همراهی با ملت اظهار نموده و بعد قسم یاد نمودند

بعد رئیس همنیطور در اظهار همراهی با مشروطیت و مخالفت با مخالفین این اساس قسم یاد نموده و بعد وکلا فرداً فرد قسم یاد نمودند بعد جناب رئیس شرحی در خصوص قسم خوردن وزراء و ادارات دولتی و دوائر نظامی اظهار کردند

قرار بر این شد که روز سه شنبه وزراء و ادارات دولتی قسم یاد نمایند و روز پنجشنبه دوائر نظامی در مسجد سپهسالار قسم یاد نمایند و بعد جواب تلگراف که از طرف مجلس برای آقایان و اهالی ساوجبلاغ مبنی بر اظهار همراهی و رأفت و اقدامات سریعانه که شده صادر شده بود قرائت کردند.

(مجلس ختم شد).