مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نخست

قانون اساسی مشروطه

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۳

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۳

مذاکرات دارالشورای ملی پنجشنبه بیست وششم شوال ۱۳۲۴

آسید حسین بروجردی – اعضاء کمیسیون عدلیه که معین شده‌اند باید برای تعیین اعضاء کمیسیون ترتیب مالیه اخذ رأی نمود.

دیگر اینکه هفته سه روز که برای تشکیل کمیسیون مالیه گفته‌اند کم است زیرا که تا اول سال وقتی باقی نمانده و باید بودجه اصلاح شود.

آمیرزا محسن – اعضاء کمیسیون را باید معین نمود لیکن هر روز اعضا نمی‌توانند در این مبحث گفتگو نمایند مباحث وکارهای دیگر هم در پیش است.

رئیس- فعلا این مسئله تا این اندازه لایق مذاکره نیست زیرا کار کردن و نکردن منوط بوجود و عدم کار است در صورتیکه از دوائر دولت ارجاع کار شود هفته‌ای شش روز یا هفت روز هم لازم باشد باید کار کرد و اگر نشود همین وقت کافی است.

آسید حسین – باید بودجه مطالبه شود ومشغول آن شوند.

رئیس- بنا شده است از طرف وزارت مالیه حاضر شوندو حاضر شدن مطالبه نمی‌خواهد.

حاج سید نصرالله – پس از اینکه وزراء اظهار اتفاق با مجلس می‌کنند و خود را همراه و همدست قلم می‌دهند دیگر چرا اعضاء مجلس آنها را جزء اضداد قلمداد می‌نمایند، امروز باید اتحاد و همراهی نمود آنها برای پیشرفت اینکار بخوبی حاضرند و بزرگترین فایده این مجلس را تسویه و تصفیه عمل مالیه میدانند.

آقای سید عبدالله – برتمام افراد مجلس وغیره هم معلوم باشد که مردم برای اقامه و تأسیس این مجلس جان دادند و سرها بر کف نهادند که مسلمانان در امنیت و رفاه باشند در ابتداء امر عده دشمنان مجلس زیاد بود و حالا بحمدالله تعالی خیلی کم شده از عده قلیل و از قوه علیلند لکن با وجود این باز این رفقا گاهی که فرصت بدست بیاورند نمکی در آش می‌ریزند وکلای مجلس ما هم بحمدالله تعالی همه اشخاص صحیح کارکن کاردان و بی غرض هستند و تاکنون از این مجلس کلمات بد و ناشایسته نسبت بشاهزادگان واولیاء دولت گفته نشده پس این نسبت‌های ناشایسته که بمجلس می‌دهند ناشی از خائنین و مفسدنی است بلی مجلس می‌گوید چرا فلانجا را چاپیدند و چرا درفلان ایالت ظلم کردند وچرا مرتکب فلان کار خلاف قانون وناشابیسته شدند این مذاکرات ربطی باشخاص معین ندارد، معلوم است اعمال قبیحه باید گفته ومؤاحذه شود غرض از انعقاد مجلس هم همین است و البته اعضای این مجلس خوب میدانند که این مجلس وسیله اتحاد دولت وملت است و بعد از انعقاد این مجلس مباینت مابین ملت ودولت بکلی برداشته شده است و هر کدام خیرخواه یکدیگر هستند. (سپس خطاب به حاضر اظهار داشتند) اگر شنیده‌اید که اعضای مجلس نسبت بکسی کلمه بدی گفته باشند بگوئید

(تمام جواب دادند تاکنون بانسبه بشخص معین در مجلس سوء نسبتی داده نشده است)

حاج سید نصرالله – وکلا آلات اجراء مقاصد و مطالبند نباید قلوب افراد ملت از ایشان رنجیده تکلیف آنها اظهار حسن و قبح است نظر بشخص ندارند مادامیکه هیئت دولت و ملت بالنسبه بیکدیگر ضدیت دارند هیچکار پیشرفت نخواهد کرد چنانچه در خصوص خطابه‌ای که چندی قبل در مجلس خوانده شد چه ‌ها نزد حضرت والا شعاع السلطنه مذاکره کرده بودند که ایشان را بشبهه انداخته بودند لکن پس از آنکه نزد خودشان قرائت شد بتحسین و تمجید فرمودند معلوم است اینگونه افسادات از وسائط و روابط است.

آمیرزا ابوالحسن خان – هر گاه یکی از وکلا بگوید که در فارس یا خراسان اینطور تعدی و ظلم شده یا اینطور قتل و غارت کرده‌اند آیا اظهار این شکایت بشخص حاکم بر می‌خورد یا نه؟ (جواب دادند اینگونه مطالب باید گفته شود و ربطی به برخوردن بکسی ندارد) اگر مؤسسین بانک بگویند کسانی که سالهاست مبالغی مال دولت و ملت را حیف و میل و ذخیره کرده‌اند چرا امروز برای همراهی با بانک ملی حاضر نیستند آیا این اظهار بکسی برمیخورد یا نه؟ (جواب دادند: خیر) اینگونه مطالب باید گفته شود.

رئیس- غرض از انعقاد مجلس اظهار مفاسد واصلاح امور است اگر در ضمن اظهار شکایت از کسی شد نباید باعث رنجش بشود زیرا که در اینگونه اظهارات غرض شخصی در بین بنیست و منظور اصل عمل است.

مواد قرارنامه بانک ملی را قرائت نموده و در هر فصل از فصول آن از وکلا رأی خواسته شد ودر بعضی از فصول آن که قدری لازم بتوضیح بود گفتگو نموده اصلاح و تصویب گردید.

در فصل اولی که نوشته شده بود که تمام اهالی ایران می‌توانند در این بانک شرکت کنند برای اینکه رعایای خارجه از این عنوان مستثنی شوند فقط تبعه بجای لفظ اهالی گذاشته شد.

فصل دوم که مشتمل بر این بود که تمام واردات دولت باید در این بانک وارد شده و وزیر خزانه بحواله دولت از بانک دریافت نموده بخرج و مصارف دولت براسند بجای لفظ وزیر خزانه وزیر مالیه نوشته شد.

حاج محمد اسمعیل – گفتند که وزارت مالیه برای کلیه جمع و خرج مالیات است نه خزانه و تحویلداری. گفتند پس باید خزانه دار نوشته شود.

پس از قرائت فصل سوم که مشتمل بود بر اینکه رئیس بانک معاملات و رهن املاک و قرض و استقراض از داخله و خارجه را بمیزان شرع مطهر تشکیل و اداره می‌کند.

آمیرزا ابوالحسن خان – باید عنوان رهن و معاملات و ترتیب قرض واستقراض هر یک مستقل و جداگانه باشد سایرین تصدیق نمودند و بهمین ترتیب مقررشد.

در خصوص فصل چهارم که مشتمل بر این بود که پس از انقضاء مدت امتیاز بانک شاهنشاهی امتیاز آن متعلق باین بانک باشد.

آمیرزا ابوالحسن خان' – باید مدت امتیاز بانک شاهنشاهی و دقت انقضاء آن معلوم باشد تا امتیاز آن تجدید نشود.

در خصوص فصل پنجم که مشتمل بود بر اینکه بانک ملی در اخذ امتیاز خطوط شوسه و آهن با رعایت شروط متساویه از سایرین احق است.

صدیق حضرت – باید قسمی نوشته شود که کلیه امتیازات بخارجه داده نشود والا مجمل است.

آمیرزا ابوالحسن – در صورتیکه موافق صلاح مملکت باشد و مجلس تصویب کند چه ضرر خواهد داشت در جواب اظهار شد که با ملاحظه صلاح مملکت و تصویب مجلس ضرری ندارد.

در باب فصل ششم که مشتمل بود بر اینکه در امتیاز استخراج معادن طلا و نقره با ملاحظه شروط متساویه بانک ملی مقدم بر سایرین است.

جواب دادند در صورتیکه کسی کشف معدنی نماید جهت ندارد بانک در اخل امتیاز آن بر شخص کاشف مقدم باشد واین مسئله باعث تعطیل امر انکشاف معادن است و هیچکس متصدی و متحمل زحمت و مصارف کشف معدنی که دیگر منافع آنرا جلب خواهند نمود نخواهد شد.

حاجی معین التجار – این اجازه و امتیاز امروز داده می‌شود و بعد از این هر کس می‌خواهد امتیازی بگیرد بانک مقدم است.

آقا میرزا طاهر – چه ضرر دارد کاشف معدن مقدم بر بانک باشد.

صدیق حضرت – مخارج انکشاف را بانک بشخص کاشف بدهد و حق تقدم داشته باشد. صدی ده از منافع هم برای حقوق دولت کم است.

حاج معین التجار – شاید بانک متحمل مخارجی شود و نفعی از آن حاصل نشود در اینصورت باید طوری باشد که لااقل ملت امید نفعی داشته و راغب باین کار باشند.

رئیس- صدی ده حقوق دولت خوبست و در سایر ممالک هم ترتیب همین طور است و از تمام معادن حقوق دولت همین مقدار گرفته می‌شود لیکن این امتیاز طوری باشد که سد طریق سایرین در کشف معادن نشود و استخراج آن منحصر ببانک نباشد.

حاج معین التجار – بانک باید جهت رجحان بر سایرین داشته باشد یا نه.

صدیق حضرت – همان تقدم در صورت تساوی شروط رجحان بانک است بر سایرین.

حاج امین دارالضرب – در نظامنامه بانک شرط خواهد شد که هر کس معدنی را کشف نماید بانک او را در آن معدن شریک می‌نماید.

رئیس- اینگونه امور بنظر می‌آید که فایده دارد لیکن بانک نمی‌تواند این امر را در یک مملکت اداره کند زیرا هر کس انکشاف معدنی کرد بمحض اینکه بانک او را شریک کرد اظهار کشف خود را نخواهد کرد و همیشه معادن غیر مکشوف خواهد ماند.

آقای آقا میرزا سید محمد – اولا از قرار مذکور بعضی از وکلای مجلس با خائنین دوستی و ارتباط دارند لازم است این امر را ترک کنند والا بالاخره آشکار شده مورد بدنامی وافتضاح آنها خواهد بوده ثانیا هر یک از وکلا که بتمام قوی حاضر در رسیدگی و اقدام بامور مجلس نیستند برای آنها بهتر اینست که استعفا کنند ثالثا برای اینکه این پولی که از بانک بافواج داده می‌شود مثل سایر وجوه و حقوق سابقه آنها حیف ومیل شود خوب است خود اجزاء بانک در دادن آن نظر و اصلاح حضور داشته باشند.