لغو امتیازنامه دارسی
تصمیمهای مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز | تصمیمهای مجلس | امتیازنامه دارسی |
امتیازنامه دارسی در روز ۷ خرداد ماه ۱۲۸۰ خورشیدی برابر با ۲۸ مه ۱۹۰۱ و برابر با ۹ صفر ۱۳۱۹ قمری در کاخ صاحبقرانیه به امضای مظفرالدین شاه قاجار رسید. ایل مغول ۱۳۰ سال ایران را چپاول کردند و پای دو دولت روس و انگلیس را برای نگاهبانی از سلطنت استبدادی اشان بر ایرانیان به ایران باز کردند و با دادن امتیازها و فروش معادن ایران برای خود و فرزندانشان میلیاردها دلار از پول مردم ایران را در جیب خود گذاشتند. امتیازهای بسیاری را قاجاریان مغول بیگانه به خارجیان دادند و آخرین امتیازی که پیش از انقلاب مشروطه برای بهره برداری از نفت داده شد امتیاز دارسی یود.
در سال ۱۲۸۵ در ایران انقلاب مشروطه روی داد و مردم ایران علیه استبداد قاجار که با اسلام و دو قدرت انگلیس و روس در ایران حکومت میکردند بر پا خواستند و برای نخستین بار قانون اساسی در ایران نوشته شد و مجلس شورای ملی با نمایندگان مردم ایران برگزار شد. یکی از پیروزیهای مردم ایران در قانون اساسی مشروطه در اصل ۲۴ بیان شده است که میگوید:[۱]
- اصل بیست و چهارم: بستن عهدنامه و مقاولهنامهها اعطای امتیازات (انحصار) تجارتی و صنعتی و فلاحتی و غیره اعم از اینکه طرف داخله باشد یا خارجه باید به تصویب مجلس شورای ملی برسد به استثنای عهدنامههایی که استتار آنها اصلاح دولت و ملت باشد.
برپایه امتیاز دارسی پروانه جستجو و بهره برداری و آماده ساختن و ترابر و فروش گاز طبیعی، نفت، قیر و موم طبیعی و ساختن خط لوله نفت در سراسر ایران به ویلیام ناکس دارسی داده شد. همه اراضی بایر خالصه که مورد مهندسین دارنده امتیاز بود، به رایگان به آنها واگذار میشد (فصل سوم). دارنده امتیاز از همه مالیاتها و عوارض گمرکی معاف بودند (فصل هفتم)
- دارنده امتیاز حق داشت که شرکتهایی با همان حقوق و تعهدات که برای خود او مقرر شده بود (فصل نهم)
- نخستین