سنایی غزنوی (قصاید)/جهان پر درد میبینم دوا کو
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
' | سنایی غزنوی (قصاید) (جهان پر درد میبینم دوا کو) از سنایی غزنوی |
' |
جهان پر درد میبینم دوا کو | دل خوبان عالم را وفا کو | |
ور از دوزخ همی ترسی شب و روز | دلت پر درد و رخ چون کهربا کو | |
بهشت عدن را بتوان خریدن | ولیکن خواجه را در کف بها کو | |
خرد گر پیشوای عقل باشد | پس این واماندگان را پیشوا کو | |
ز بهر نام و جان تا بام یابی | چو برگ توت گشتی توتیا کو | |
مگر عقل تو خود با تو نگفتست | قبا گیرم بیلفنجی بقا کو | |
درین ره گر همی جویی یکی را | سحر گاهان ترا پشت دوتا کو | |
به دعوی هر کسی گوید ترا ام | ولیکن گاه معنی شان گوا کو | |
سراسر جمله عالم پر یتیمست | یتیمی در عرب چون مصطفا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز شیرست | ولی شیری چو حیدر باسخا کو | |
سراسر جمله عالم پر زنانند | زنی چون فاطمه خیر النسا کو | |
سراسر جمله عالم پر شهیدست | شهیدی چون حسین کربلا کو | |
سراسر جمله عالم پر امامست | امامی چون علی موسی الرضا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز مردست | ولی مردی چو موسی با عصا کو | |
سراسر جمله عالم حدیثست | حدیثی چون حدیث مصطفا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز عشقست | ولی عشق حقیقی با خدا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز پیرست | ولی پیری چو خضر با صفا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز حسنست | ولی حسنی چو یوسف دلربا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز دردست | ولی دردی چو ایوب و دوا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز تختست | ولی تخت سلیمان و هوا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز مرغست | ولی مرغی چو بلبل با نوا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز پیکست | ولی پیکی چو عمر بادپا کو | |
سراسر جمله عالم پر ز مرکب | ولی مرکب چو دلدل خوش روا کو | |
سراسر کان گیتی پر ز مس شد | ز مس هم زر نیامد کیمیا کو | |
سنایی نام بتوان کرد خود را | ولیکن چون سناییشان سنا کو | |
سر به سر دعویست مردا مرد معنی دار کو | تیزبینی پاکدستی رهبری عمخوار کو | |
کرد اگر معنیست من معنی همی خواهم ز تو | گفت اگر دعویست با حق مر ترا گفتار کو | |
باستان دعوی نبود آخر زمان معنی نماند | ور تو گویی هست از این معنی ترا آثار کو | |
چون غلیواژند خلقان بر شده نزدیک چرخ | داده آوازی به یاران کی کسان دار کو | |
چیستی؟ مرغی ستوری آدمستی بازگو | ور به راه آدمی چون آدمت هنجار کو | |
ور طریقست سست داری کو تفکرها و فهم | ور به کوی مردمانی عقل عقل آوار کو | |
ور مجسطیوار عقلی دور داری از خطا | تجربتهای فنون قبهی زنگار کو | |
راه با همره روی همره نگویی تا کجاست | دین اگر بار یار داری مرد مردا یار کو | |
ور به شرع سیدی آگاهی از سر خدای | آب حنا بر ترید و سنگ بر رخسار کو | |
ور پی بوبکر خواهی رفت بعد از مصطفا | پای بر دندان مار و دست بر دینار کو | |
ور به کوی عمری کو داد و کو مشک و مهار | یک دراعهی هفده من ده سال یک دستار کو | |
ور در عثمان گرفتی شرم کو و حلم کو | سینهی روشن بدین و دیدهی بیدار کو | |
ور همی گویی که هستم چاکر شیر خدای | تن فدای تیغ و جان در خدمت دادار کو | |
گر تویی شبلی به یک سجده بنه ده روزه خوان | ور جنیدی شست روزه معدهی ناهار کو | |
ور همی گویی که چون بهلول من دیوانهام | بر نشسته بر پلنگ و در دو دستت مار کو | |
اینهمه کردی که گفتم وز همه پرداختی | گاه آن آمد که گویی ای ملک دیدار کو | |
ای سنایی گر ترا تا روز محشر در شمار | پیش خوانده گفته را با گفتهها کردار کو | |
راه دین پیداست لیکن صادق دیندار کو | یک جهان معشوق بینم عاشق غمخوار کو | |
عالمی پر ذوالخمارست از خمار خواجگی | ای دریغا در جهان یک حیدر کرار کو | |
دیو مردم بین که خود را چون ملایک ساختند | با چنین دیوان بگو بند سلیمانوار کو | |
گر به بوی و رنگ گویی چون گلم پس همچو گل | مر ترا پایی پر از خاک و سری پر خار کو | |
معلف اسبان تازی را خران بگرفتهاند | در چنین تشویش ملک ای زیرکان افسار کو | |
گشت پر طوفان ز نااهلان زمانه چون کنم | آن دعای نوح و آن کشتی دریا بار کو | |
هست پنجه سال تا تو لاف مردی میزنی | پس چو مردان یک دمت بیزحمت اغیار کو | |
طور هست و «لن ترانی» لیک چون موسی ترا | آن تجلای جلال و وعدهی دیدار کو | |
پیش ازین در راه دین بد صدهزار اسفندیار | گرد هفت اقلیم اکنون یک سپهسالار کو | |
یک جهان بوبکر و عثمان و علی بینم همی | آن حیا و حلم و عدل و صدق آن هر چار کو | |
در ره هل من مزید عاشقی مرجانت را | آن اناالحق گفتن و آن دجله و آن دار کو | |
گر به جنت در به دوزخ رخت بنهی پس ترا | سینه و دیده گهی پر نور و گه پر نار کو | |
هم ز وصل و هم ز محنت چون محبان هر زمان | چهره همچون لالهزار و دیده لولو بار کو | |
بی رجا و خوف گر گویی که هستی خاک و باد | پس بجای باد و خاک آرامش و رفتار کو | |
هو دج از معشوق و ربع از عاشقان خالی بماند | در دیار دردمندان یک در و دیار کو | |
زین سخن چندان که خواهی خواندهام در گوش عقل | لیکن اندر دهر مردی عاقل و هشیار کو | |
رفت گبری پیش گبری گفت هم کیش توام | گبر گفت ار چون منی پس بر میان زنار کو | |
تو همی گویی که شب تا روز اندر طاعتم | پس نشان طاعتت بر روی چون دینار کو | |
طرفه مرغان بر درخت دین همی نالند زار | اندر آن گلزار جانت را نوای زار کو | |
چشم موسی تار شد بر طور غیرت ز انتظار | جلوهی توحید و برق خرمن اشرار کو | |
او ریا گر دم فرو بر بست از اسرار شوق | از لب داوود صوتی به ز موسیقار کو | |
سالها شد تا چو بلبل جملگی گفتی نکرد | پس چو باز آخر دمی کردار بیگفتار کو | |
کی نهی در راه هستی تو زمام نیستی | مردهی زنده کجا و خفتهی بیدار کو | |
گیرمت بوبکر نامت چون نداری صدق او | باری آن دندان مار و زخم آن در غار کو | |
چون همی خواهی که عماری بوی بر ساق عرش | در ره اسلام عشق بوذر و عمار کو | |
با فرشته صلح کردی ای رفیق مدعی | پس به دارالملک دین با اهرمن پیکار کو | |
ور ز راه نیکبختی خلوتی بگزیدهای | چون سنایی پس تنت بیکار و جان در کار کو | |
هم بدین وزن ای پسر پور خطیب گنجه گفت: | «نوبهار آمد نگارا بادهی گلنار کو» | |
ای سنایی عاشقی را درد باید درد کو | بار حکم نیکوان را مرد باید مرد کو | |
پیش نوک ناوک دلدوز جانان روز حکم | طرقوا گویان جان را بانگ بردا برد کو | |
در همه معدن ز تف عشق چون یاقوت و زر | بیامید و بیم اشک لعل و روی زرد کو | |
نقشبند عقل و جان را در نگارستان عشق | زان می صاف ابد عمر ازل پرورد کو | |
محرمان را در حریم عشق چون نامحرمان | کعبه نقش کعبتین و سبحهی مهرهی نرد کو | |
شب روان را از پی زلف شب و رخسار روز | چون سپیده دم دم صافی و باد سرد کو | |
از دی و امروز و فردا گر بگوید جان فرد | پس ترا جان از دی امروز و فردا فرد کو | |
از برای انس جان اندر میان انس و جان | یک رفیق هم سرشت و هم دم و هم درد کو | |
گر همی دعوی کنی در مجلس افروزی چو شمع | پس برای جمع همچون شمعت از خود خورد کو | |
ور کمال ناقصان جویی همی بی علتی | همچو گردون گرد گرد تنت گرداگرد کو | |
در زوایای خرابات از چنین مستان هنوز | چند گویی مرد هست ار مرد هست آن مرد کو | |
بر درختی کاین چنین مرغان همی دستان زدند | زان درخت امروز شاخ و بیخ و برگ و ورد کو | |
ز آتش و باد و ز آب و خاک ایشان یادگار | یک فروغ و یک نسیم و یک نم و یک گرد کو |