حسن پاکروان
سرلشکر حسن پاکروان زاده ۱۲ امرداد سال ۱۲۹۰ در تهران بود. سرلشکر پاکروان رئیس رکن دو ارتش، معاون کل و دومین رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک) بین سالهای ۱۳۴۰ و ۱۳۴۴ ، وزیر اطلاعات امیر عباس هویدا و سفیر دولت شاهنشاهی ایران در پاکستان و فرانسه بود. وی در روز ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ و در ۶۸ سالگی به دستور صادق خلخالی تیرباران شد.
سرلشکر حسن پاکروان در روز ۲۷ بهمن سال ۱۳۵۷ دستگیر شد . وی یکی از ۴۳۸ از مقامات لشکری و کشوری است که پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ به سال ۱۳۵۸ تیرباران شدند. این کشتار سران ارتش و بزرگان کشور در گزارش اسفند ۱۳۵۸ سازمان عفو بین‌الملل اعلام شده‌است سرلشکر پاکروان روز ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ در زندان قصر تهران به اتهام خیانت و مفسد فی الارض بودن تیرباران شد.
در روز ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ پس از شورش‌های خمینی علیه انقلاب شاه و مردم به دستور اسدالله علم نخست وزیر وقت، خمینی در منزلش در قم دستگیر شد و به تهران آورده شد. وی نخست به باشگاه افسران و سپس به پادگان عشرت آباد برده شد. سرلشکر حسن پاکروان در این هنگام رییس سازمان اطلاعات و امنیت کشور بود. علم در یک مصاحبه مطبوعاتی با خبرنگاران خارجی گفت پانزده نفر از پیشوایان مذهبی به زودی تسلیم دادگاه نظامی می شوند. با یاری پاکروان و پیشنهاد دکتر مظفر بقایی کرمانی رهبر کمیته مرکزی حزب زحمتکشان ایران و با باامضای پنج روحانی از جمله آیت‌الله شریعتمداری خمینی از شیخی به آیت‌اللهی ارتقاء داده شد . سرلشکر پاکروان در روز ۱۱ امرداد ماه به دیدار خمینی در پادگان عشرت آباد رفت و به وی گفت که آزاد است و وی را به ویلایی مجهز در منطقه داودیه برد و آزادی و رفاه و آسایش وی را فراهم آورد. پس از کناره گیری علم از پست نخست وزیری و در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۴۲ حسنعلی منصور نخست وزیر شد. منصور کوشش کرد که با روحانیون سازش کند و این بار آیت‌الله خمینی را در تاریخ ۸ فروردین ۱۳۴۳ به قم بازگرداند. خمینی به سرلشکر پاکروان قول داد که[۱]:
| « | من دیگر در سیاست بدان معنی که شما تعبیر می‌کنید دخالت نخواهم کرد | » |
.
پس از سخنرانی سید روح‌الله خمینی در چهارم آبان ۱۳۴۳ در قم علیه تصویب قانون اجازه استفاده مستشاران امریکایی در ایران از مصونیت‌ها و معافیت‌های قرارداد وین نوشته شده در بند دوم کنوانسیون وین خمینی دستگیر شد.[۲]
سرلشکر پاکروان نامه ای به دولت ترکیه نوشت و از آنها تقاضا کرد که خمینی را به آنجا راه بدهند و دولت ترکیه موافقت کرد. در تارخ ۱۳ آبان ۱۳۴۳]] آیت‌الله خمینی به ترکیه تبعید شد.[۳] پس از چندی خمینی نامه ای بسیار با احترام به پادشاه نوشت و درخواست کرد که محمد رضا شاه پهلوی به وی اجازه دهد به نجف برود و در آنجا به یادگیری فقه ادامه دهد[۴]
منابع
- ↑ Abbas Milani: Eminent Persians. Syracuse University Press, 2008, p. ۴۷۹.
- ↑ پزشک زاد، ایرج: مروری در واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ،چاپ سوم، شرکت کتاب، لس انجلس، ۲۰۰۸ میلادی، ص. ۱۵۵-۱۵۷
- ↑ Ehsan Naraghi: From Palast to Prison. I.B. Tauris 1994, p.۱۷۷.
- ↑ Memorirs of Fatemeh Pakravan Iranian Oral History Project, Center for Middle Eastern Studies, Harvard University, 1998. p. 36-48