بازدید اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و شهبانو فرح پهلوی از پروژه‌های عمرانی آذربایجان شرقی ۳۱ امرداد تا ۴ شهریور ۲۵۳۵ شاهنشاهی
شاهنشاه هنگام ورود به تبریز فرمودند: مسکن و بیمه برای همه
شاهنشاه آریامهر در دومین روز اقامت خود در تبریز از کارخانه تراکتورسازی و آپارتمان‌های پیش ساخته بانک رفاه کارگران بازدید فرمودند و علیاحضرت شهبانو نیز در یک برنامه جداگانه از بیمارستان روانی ۵۰۰ تختخوابی تبریز و مرکز توان‌بخشی بازدید فرمودند.
شاهنشاه آریامهر در روز ۳۱ امرداد ماه هنگام ورود به تبریز درباره تأمین مسکن برای عموم افراد بخصوص کارگران کشور فرمودند: من این موضوع را شخصاً دنبال خواهم کرد. در مورد بیمه کارگران بیمه نشده تأکید فرمودند که بیمه باید عموم افراد کشور را در بر بگیرد و کارگران بیمه نشده نیز از مزایای بیمه برخوردار شوند.
اعلیحضرتین در فرودگاه مورد استقبال گرم قرار گرفتند. سپبهد آزموده استاندار آذربایجان خیر مقدم عرض کرد و در عرایض خود گفت: مردم آذربایجان زندگی و موجودیت خود را مرهون رهبری‌ها و فداکاری‌های فراموش نشدنی رهبر بزرگ و عالی‌قدر خود شاهنشاه آریامهر می‌دانند. پس از آن دسته گل‌هایی به پیشگاه اعلیحضرتین تقدیم شد.
شاهنشاه آریامهر پس از ورود به فرودگاه تبریز در مصاحبه با نمایندگان طبقات مختلف مردم آذربایجان شرقی درباره مسافرت خود و علیاحضرت شهبانو که مورد پرسش خبرنگاران قرار گرفته بودند فرمودند: ضمن این مسافرت در میدان ورزشی بزرگ شهر تبریز با اهالی تبریز گفتگو خواهیم کرد. صحبتهای اولیه این است که از بازدید از آذربایجان مثل هر دفعه خوشوقت هستم و این سرزمین تاریخی برای ایران دارای معانی خاصی است و ما همیشه متوجه آن هستیم. خوشبختانه این اواخر امکاناتی پیش آمده است تا از منابع زرخیز طبیعی و منابع انسانی بر اینکه هم جمعیت بالنسبه زیاد و هم مردم آذربایجان فعال هستند بتوانیم بهره برداری کنیم و همین الآن هم خیلی کارها انجام گرفته که بعداً خود شما خبرنگاران باید به این جا بیایید و گزارش کاملی از آن بدهید. این کارها را به امید پروردگار ما بحداکثر تکمیل می‌کنیم.
شاهنشاه در مقابل صف مستقبلین سئوالاتی از گروه مربوط می‌فرمودند که پاسخ مقتضی به عرض می‌رسید. سناتور بهادری در برابر صف نمایندگان مردم آذربایجان شرقی در سنا به عرض رساندند که آذربایجان شرقی امسال از نظر فعالیت‌های زراعی با بهترین سال فعالیت‌های کشاورزی روبرو بوده است که قسمتی از این فعالیت‌ها در دشت مغان متمرکز شده است.
شاهنشاه در مورد جمعیت استان آذربایجان شرقی پرسش فرمودند، به عرض رسد، تبریز مرکز آذربایجان شرقی در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد. شاهنشاه فرمودند، مسلماً با افزایش تعداد جمعیت تعداد نمایندگان مجلسین نیز اضافه خواهد شد. در مورد انتخابات نیز در مقابل صف نمایندگان انجمن‌های دمکراتیک به عرض رسید که تبریز برای برگزاری این انتخابات آماده است.
در برابر صف وکلای دادگستری شاهنشاه در مورد علت کمی تعداد وکلاء پرسش فرمودند، به عرض رسید، همین تعداد در حال حاضر تکافوی احتیاجات مردم استان را در حل و فصل دعاوی می‌کند و این بدان جهت است که تعداد شکایت‌ها کم است. در برابر صف تجار و نمایندگان بازرگان شاهنشاه از فعالیت‌های آنان پرسش فرمودند، مرتضی خویی رئیس اتاق بازرگانی تبریز به عرض رسانید، فعالیت تجارتی در آذربایجان شرقی بسیار خوب است و فعالیت‌های بازرگانی افزایش یافته و تعداد بازرگانان روز بروز بیشتر می‌شود. در مقابل صف اصناف نیز گزارش مبسوطی به عرض رسید. در برابر صف نمایندگان شوراهای داوری و خانه‌های انصاف شاهنشاه در زمینه فعالیت‌های آنان پرسش فرمودند. آقای مهراقدم یکی از اعضای شورای داوری به عرض رسانید، سابقاً شوراهای داوری از اختیارات بیشتری برخوردار بودند و از جمله رسیدگی به اختلافات خانوادگی در صلاحیت آنان بود ولی اکنون مدتی است که تنها به اختلافات جزیی رسیدگی می‌کنند و اکنون رسیدگی به اختلافات خانوادگی در صلاحیت شوراهای داروی نیست. شاهنشاه مقرر فرمودند که علت سلب اختیارات شوراهای داوری مورد رسیدگی قرار گیرد و گزارش آن به عرض برسد. در مقابل صف اعضای جمعیت خیریه فرح پهلوی به عرض رسید، که فعالیت این جمعیت بعد از تهران دومین مرکز ایران می‌باشد.
در برابر صف نمایندگان کارگران، شاهنشاه از تعداد کارگران بیمه شده پرسش فرمودند، به عرض رسید، در حال حاضر ۴۳ هزار کارگر بیمه شده در آذربایجان شرقی زیر پوشش بیمه قرار دارند. شاهنشاه در مورد کارگران بیمه نشده پرسیدند، به عرض رسید ۳۵ هزار نفر از کارگران هنوز بیمه نشده‌اند که در دهات و بخش‌ها بطور پراکنده سرگرم کارند که قسمت اعظم آنان را قالی‌بافان تشکیل می‌دهند. شاهنشاه فرمودند آن‌ها هم باید حتماً بیمه بشوند. در اینجا همچنین در مورد فروش سهام کارخانه سیمان صوفیان، در من دیزل که از پنج ماه پیش آغاز شده است گزارش کوتاهی به عرض شاهنشاه رسید. شاهنشاه با اشاره به تأمین رفاه هر چه بیشتر کارگران فرمودند: فکر اساسی ما تأمین مسکن برای عموم مردم ایران، بخصوص طبقه کارگر است که از طریق ایجاد واحدهای مسکونی چنین کاری را به انجام خواهیم رساند. به عرض رسید که حدود ۵ هزار واحد مسکونی برای کارگران در تبریز در دست ساختمان قرار گرفته و هزار واحد نیز آماده بهرهبرداری است.
در برابر نمایندگان مطبوعات محلی شاهنشاه از فعالیت‌های مطبوعات پرسش فرمودند: دبیر سندیکای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات در آذربایجان شرقی به عرض رسانید که درحال حاضر یک روزنامه محلی در آذربایجان شرقی منتشر می‌شود و چهار روزنامه یومیه نیز از تهران می‌رسد و تیراژ روزنامه‌ها با افزایش فعالیت‌های پیکار با بیسوادی روز بروز در حال افزایش است.
در پایان آیین پیشباز اعلیحضرتین در یک اتومبیل روباز قرار گرفتند و فرودگاه تبریز را به قصد عزیمت به اقامتگاه اختصاصی ترک فرمودند. مردم تبریز از فرودگاه این شهر تا مرکز شهر و از آن‌جا تا اقامتگاه اختصاصی همه جا با فریادهای شادی و جاوید شاه مقدم اعلیحضرتین را به گرمی پذیرا شدند. در سفر شاهنشاه و شهبانو به آذربایجان شرقی سرکار علیه بانو فریده دیبا، آقای امیر اسداله علم وزیر دربار شاهنشاهی، آقای پهلبد وزیر فرهنگ و هنر، تیمسار سپهبد هاشمی‌نژاد رئیس سرای نظامی و ژنرال آجودان شاهنشاه، آقای کریم پاشا بهادری رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو، آقای رستم امیربختیار قائم مقام رئیس کل تشریفات شاهنشاهی، آقای ابوالفتح آتابای معاون وزارت دربار شاهنشاهی، آقای تیمسار سپهبد دکتر ایادی پزشک مخصوص شاهنشاه، تیمسار سپبهد خادمی مدیر عالم هواپیمایی ملی ایران و تیمسار سرلشگر علی نشاط فرمانده گارد جاویدان اعلیحضرتین را همراهی می‌کنند.
بازدید شاهنشاه آریامهر از مرکز آموزشی پشتیبانی ۳۱ امرداد ماه
شاهنشاه آریامهر بعد از ظهر دیروز مرکز آموزشی پشتیبانی را مورد بازدید قرار دادند. در محوطه سربازخانه تیمسار سرلشگر بیات فرمانده مرکز آموزش‌های پشتیبانی گزارش نظامی معروض داشت و شاهنشاه از برابر صف افسران ستاد مرکز عبور فرمودند و سپس ماکت مرکز آموزش‌های پشتیبانی را ملاحظه فرمودند.
در اینجا استاندار آذربایجان شرقی به عرض رسانید که به امر شاهنشاه برای رفاه مردم تبریز جاده کمربندی بزرگی با اعتبار ۹۵ میلیون تومان در دست ساختمان است که چون حدوداً ۶۰۰ متر از آن از محل سربازخانه عبور می‌کند به همین جهت این طرح تاکنون نیمه تمام مانده است و اگر اوامر شاهنشاه برای انجام این طرح شرفصدور یابد از ترافیک سنگین داخل شهر و عبور کامیون‌های بزرگ که از خیابان پهلوی وسط شهر عبور می‌کنند جلوگیری خواهد شد. شاهنشاه فرمودند برای رفاه و آسایش مردم تبریز جاده کمربندی ساخته شود و ارتباط دو قسمت سربازخانه که از احداث این جاده از هم جدا می‌شود بوسیله یک تونل زیرزمینی برقرار شود تا مردم تبریز از رفاه و آسایش برخوردار شوند و هم از سنگینی بار ترافیک کاسته شود. سپس شاهنشاه آریامهر از اتاق توجیه کلاس‌های آموزش زبان، افسری جزء، آموزش مکانیک، کلاس‌های آمار، آشپزخانه و نانواخانه صحرایی دیدن کردند.
شاهنشاه آریامهر سپس به مرکز اسناد و مدارک پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی در مرکز آموزش‌های پشتیبانی تشریف‌فرما شدند. این مرکز حاوی اسناد مصور و خطی و فرامینی است که اعلیحضرت رضاشاه کبیر خطاب به فرماندهان نیروهای مسلح شاهنشاهی صادر فرموده‌اند. در مرکز اسناد و مدارک پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی دستخط اعلیحضرت رضاشاه کبیر که پس از سلطنت شاهنشاه آریامهر خطاب به معظم‌له نوشته شده بود جلب توجه می‌کرد. در این دستخط گفته شده:
- فرزند عزیز من، شما باید نسبت به جریانات همیشه بیدار و آگاه باشید هیچوقت دستخوش نصایح فریبنده که بوی غرض از آن استشمام می‌شود نشده و ثابت و پابرجا باشید حال که این بار مسئولیت عظیم را در دوره تاریکی بدوش کشیده‌اید نباید از هیچ پیش‌آمدی بهراسید. اطمینان دارم که شما با قوه جوانی و عشق به میهن در مقابل شداید و سختی‌ها پایداری کرده و همه‌گونه ناملایمات را بر خود هموار خواهید ساخت تا در میدان اجتماع گوی افتخار و نیک نامی را بربایید.
شاهنشاه آریامهر به دقت از اسناد و مدارک دوران پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی و عکس‌ها و نمودارهای این دوران پرشکوه دیدن کردند و سپس به مرکز اوردنانس تشریف‌فرما شدند. در اینجا سرتیپ بیدآبادی فرمانده مرکز اوردنانس گزارش نظامی معروض داشت. سپس شاهنشاه از کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی تانک‌های چیفتن و اسکورپیون و وسایل کمک آموزش مدرن وتعمیرگاه‌ها دیدن کردند و نوع تانک‌های جدید چیفتن و توپ‌های خودکششی را مورد بازدید قرار دادند. آخرین قسمتی که مورد بازدید ملوکانه قرار گرفت، موزه مهمات و جنگ‌افزار سبک بود. بازدید شاهنشاه آریامهر از مرکز آموزش‌های پشتیبانی تا ساعت۳۰/۱۶ بطول انجامید.
بازدید علیاحضرت شهبانو از آسایشگاه باباباغی
علیاحضرت شهبانو بعد از ظهر دیروز در یک برنامه جداگانه از قسمت‌های مختلف آسایشگاه جذامیان باباباغی، کتابخانه کانون پرورش فکری و کودکان و نوجوانان و شبانه‌روزی جمعیت خیریه فرح پهلوی و شیرخوارگاه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بازدید فرمودند. علیاحضرت به اتفاق سرکار علیه بانو فریده دیبا ابتدا به آسایشگاه جذامیان تشریف‌فرما شدند و مورد استقبال گرم قرار گرفتند. در اینجا دکتر مبین رئیس هیأت مدیر ضمن خیرمقدم گزارش مفصلی از فعالیت‌های جمعیت به عرض رسانید. پس از گزارش وی دکتر جامعه‌ای رئیس آسایشگاه جذامیان گزارشی به عرض رسانید، سپس علیاحضرت شهبانو از آپارتمان‌های جذامیان بازدید کردند و پس از آن به بیمارستان آسایشگاه تشریف‌فرما شدند و از کلیه بیماران بستری شده عیادت و دلجویی فرمودند و ضمن آن بازدید اهمیت بیماریابی را در مبارزه با جذام تأکید فرمودند. علیاحضرت شهبانو و سرکار علیه بانو فریده دیبا پس از بازدید از درمانگاه آسایشگاه از برابر صف جذامیان که در محوطه آسایشگاه گرد آمده بودند و نسبت به شهبانوی نیکوکار که همواره به یاد آنان هستند ابراز احساسات می‌کردند، عبور فرمودند.
علیاحضرت شهبانو پس از بازدید از آسایشگاه جذامیان باباباغی به کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان تشریف‌فرما شدند. در این جا علیاحضرت شهبانو فرمودند:
- کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مسئولیت بزرگی برای تربیت این بخش از جمعیت مملکت به عهده دارد بخصوص کتاب‌داران، مربیان، کارگردانان فیلم، تئاتر و بطور کلی کسانی که در جنبه‌های مختلف مسئولیت پرورش نوجوانان و کودکان را برعهده دارند از اهمیت شغلی خاصی برخوردارند. امیدوارم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گسترش بیشتری پیدا کند تا بتواند جوانان و نوجوانان بیشتری را در پوشش تربیتی و آموزشی خود قرار دهد. این در کنار وظایف بسیار سنگینی است که معلمان و آموزگاران و دبیران بر عهده دارند.
آنگاه علیاحضرت شهبانو از قسمت‌های مختلف این کتابخانه بازدید فرمودند و از نزدیک به فعالیت کودکان در مورد نقاشی و کارهای دستی آشنا شدند و در هر مورد برای گسترش هرچه بیشتر فعالیت‌های کانون دستوراتی صادر کردند. آنگاه شهبانو از یک فیلم آموزشی دیدند کردند و در پایان دفتر یادبود کانون را توشیح فرمودند. علیاحضرت شهبانو سپس به همراه سرکار علیه بانو فریده دیبا رهسپار شبانه‌روزی دختران جمعیت خیریه فرح پهلوی تبریز گردیدند. در اینجا خانم فاطمه خزیمه علم نایب رئیس و رئیس هیأت مدیره جمعیت خیریه فرح پهلوی، فرزندان و هموندان جمعیت خیریه فرح پهلوی به پیشباز علیاحضرت شهبانو آمدند. هنگام ورود، یکی از فرزندان جمعیت خوش‌آمد گفت و آقای مرتضی خویی یکی از افراد نیکوکار تبریز به مناسبت‌تشریف فرمایی علیاحضرت شهبانو چکی به مبلغ ۵ میلیون ریال برای کمک به جمعیت خیریه فرح پهلوی تبریز پیشکش علیاحضرت شهبانو کرد و تعهد نمود که به هزینه شخصی یک واحد شبانه‌روزی نیز طبق نقشه و طرح جمعیت خیریه فرح پهلوی در تبریز بسازد. علیاحضرت شهبانو ضمن قدرانی از اندیشه و اقدام نیکوکارانه آقای خویی مقرر داشتند این مرکز به نام ایشان نامیده شود. علیاحضرت شهبانو هنگام بازدید از شبانه‌روزی در مورد تعداد فرزندان سئوال فرمودند. خانم خزیمه علم به عرض رسانید ۹۲ دختر در شبانه روزی که مورد بازدید علیاحضرت است نگهداری می‌شوند و ۲۰۰۰ کودک در ۸ مهد کودک جمعیت خیریه فرح پهلوی نگهداری می‌گردند. علیاحضرت شهبانو پس از توشیح دفتر مخصوص شبانه‌روزی به سالن اجتماعات تشریف‌فرما شدند. در اینجا مدیر عامل جمعیت خیریه فرح پهلوی تبریز گزارشی به عرض رسانید. در پایان، علیاحضرت دفتر یادبود شیرخوارگاه را توشیح فرمودند و به اقامتگاه اختصاصی عزیمت نمودند.