قانون اساسی مشروطه به پارسی روان
آن که برابر فرمان عادلانه همایونی به تاریخ ۱۴ امرداد ماه از برای پیشرفت و خوشبختی کشور و ملت تحکیم دولت و اجرای قوانین شرع آخرین پیامبر صلوات بر او و اولاد او امر به تاسیس مجلس شورای ملی فرمودیم و نظر به این که هر یک از افراد اهالی کشور در نصویب و نظارات امور عمومی در حد مراتب خود محق و شریکند تشخیص و تعیین نمایندگان مجلس را به انتخاب ملت سپردیم. اینکه مجلس شورای ملی بر اساس نیات ما گشایش یافته است اصول و مواد آیین نامه اداره مجلس شورای ملی را که دربرگیرنده وظایف و تکالیف مجلس و ارتباط آن با اداره‌ها و سازمان‌های وابسته به دولت است بر پایه اصول زیر مقرر می‌فرماییم.
درتشکیل مجلس
اصل اول – مجلس شورای ملی شورای ملی به موجب فرمان عدالتخواهانه به تاریخ تاسیس شده مجری خواهد بود.
اصل دوم – مجلس شورای ملی نماینده همه اهالی مملکت ایران است که در امور زندگی و سیاسی میهن خود مشارکت دارند.
اصل سوم – مجلس شورای ملی مرکب است از نمایندگانی که در تهران و دیگر استان‌ها برگزیده می‌شوند و جای تشکیل مجلس در تهران است.
اصل چهارم – شمار نمایندگان مجلس شورای ملی برای پایتخت و شهرستان‌ها دویست تن خواهد بود و پس از هر ده سال در صورت افزایش چمعیت کشور در هر حوزه انتخابیه بر پایه آمار رسمی به نسبت هر یک صد هزار یک تن افزوده خواهد شد. منطقه‌های انتخاباتی بنا بر قانون جداگانه‌ای مشخص خواهد شد.
اصل پنجم – دوره نمایندگی مجلس شورای ملی چهار سال تمام است که دربرگیرنده دوره نوزدهم نیز می‌باشد. پیش از به پایان رسیدن مدت نمایندگی نمایندگان باید انتخابات بر پایه قانون تجدید شود. آغاز هر دوره از تاریخ تصویب اعتبارنامه بیش از نیمی از نمایندگان خواهد بود. تجدید انتخاب نمایندگان پیشین آزاد است.
اصل ششم – پس زا آن دو سوم نمایندگان مجلس شورای ملی در پاینخت حاضر شدند مجلس تشکیل می‌شود.
اصل هفتم – مجلس می‌تواند با هر شماری که در نشست حاضر باشند مذاکرات را آغاز نماید ولی برای گرفتن رای بودن نیمی از نمایندگان حاضر در مرکز لازم است و اکثریت آرای هنگامی به دست می‌آید که بیش از نیم شرکت کنندگان در جلسه به رد یا قبول موضوع رای بدهند.
اصل هشتم – مدت بسته بودن و زمان باز بودن مجلس شورای ملی بر اساس آیین نامه داخلی مجلس به تضخیص خود مجلس است و پس از تعطیل تابستان باید مجلس از چهاردهم مهر ماه که برابر جشن گشایش مجلس نخست است باز و کار خود را آغاز کنند.
اصل نهم – مجلس شورای ملی در هنگام بسته بود نیز می‌تواند تشکیل جلسه بدهد.
اصل دهم – هنگام گشایش مجلس رییس مجلس گزارشی به پیشگاه شاهنشاه عرض کرده و به پاسخ همایونی مفتخر خواهد شد.
اصل یازدهم – نمایندگان مجلس ابتدایی که به مجلس می‌روند باید به صورت زیر سوگند بخورند و سوگند نامه را دستینه نمایند.
صورت سوگندنامه : ما اشخاص که در زیر دستینه نهاده‌ایم از خداوند درخواست شهادت داریم و به وجدان سوگند یاد می‌کنیم مادام که حقوق مجلس و مجلسیان برابر با این آیین نامه تضمین و برقرار است وظایفی را که به ما سپرده شده است. بر اساس اهمیت با کمال راستی و درستی و کوشش و تلاظ انجام بدهیم و نسبت به اعلیحضرت شاهنشاه عادل مورد پیروی خود درست و راستگو باشیم و به اساس پادشاهی و حقوق ملت خیانت ننماییم و هیچ هدفی نداشته باشیم جز خیر و صلاح دولت و ملت ایران
اصل دوازدهم – به هیچ بهانه و به هیچ دست آویزی کسی بدون اطلاع و تصویب مجلس شورای ملی حق ندارد مزاحم نمایندگان مجلس بشود. اگر تصادفا یکی از نمایندگان عمل خلاف قانونی انجام دهد و هنگام انجام عمل خلاف قانون دستگیر شود باز باید اجرای قانون درباره او باید با آگاهی مجلس شورای ملی باشد.
اصل سیزدهم – مذاکرات مجلس شورای ملی باید علنی باشد. روزنامه نویس و تماشاچی بر پایه آیین نامه داخلی مجلس حق شرکت و شنیدن مذاکرات را دارند بدون اینکه حق بیان دیدگاه‌های خود را داشته باشند. همه مذاکرات مجلس را روزنامه‌ها می‌توانند به چاپ برسانند بدون دستکاری و تغییر مفهوم تا مردم از موضوع‌های مورد مذاکره و جزییات گزارش‌ها آگاه شوند. هر کس نظر مفیدی داشته باشد در روزنامه همگانی به چاپ برساند تا هیچ نکته‌ای بر کسی پوشیده نماند. بنابراین همه روزنامه‌ها تا زمانی که نوشته‌های آنها بر خلاف اصلی از اصول سیاسی دولت و ملت نباشد پروانه دارند که مطلب‌های سودمند برای مردم را هم چنان مذاکرات مجلس و حسن نیت خود را بر آن مذاکرات چاپ و پخش کنند و اگر کسی در روزنامه‌ها و رسانه‌ها بر خلاق آنچه در مجلس گفته شده و به بداندیشی شخصی چیزی به چاپ برساند یا تهمت و افترا بزند بر پایه قانون مورد بازجویی و دادرسی و توبیخ خواهد شد.
اصل چهاردهم – مجلس شورای ملی بر پایه آیین نامه جداگانه به نام آیین نامه داخلی امور داخلی خود چون انتخاب رییس و نایب رییس و منشی‌ها و سایر مسایل و ترتیب مذاکرات و شعبه‌ها و دیگر ترتیب خواهد داد.
اصل پانزدهم – مجلس شورای ملی پروانه دارد در همه مسایل آنچه را که به صلاح کشور و ملت می‌داند پس از گفتگو و دقت صادقانه عنوان کرده با رعایت اکثریت آرای نمایندگان و با تصویب مجلس سنا از سوی نخست وزیر به پیشگاه همایونی برساند که شاهنشاه آن را توشیح فرموده بتواند به موقع اجرا گزارده شود.
اصل شانزدهم – همه قوانینی که برای تقویت قدرت دولت و پادشاهی و نظم امور کشور و بنیانگزاری وزارتخانه‌ها لازم است باید به تصویب مجلس شورای ملی برسد.
اصل هفدهم – پیش نویس قوانین نیازین در ایجاد قانون یا تغییر و تکمیل و حذف قوانین موجود را مجلس شورای ملی در مواقع لازم حاضر می‌نماید که با تصویب مجلس سنا به توشیح همایونی برسد.
اصل هیجدهم – رسیدگی به امور مالی، حذف و تعدیل ، تغییر در وضع مالیات‌ها و رد و قبول عوارض و فروعات مانند رسیدگی‌های جدید که از سوی دولت اقدام می‌شود به تصویب مجلس شورای ملی خواهند بود.
اصل نوزدهم – مجلس حق دارد برای اصلاح امور مالیاتی و تسهیل روابط استان‌ها پس زا تصویب مجلس سنا اجرای آرای مصوبه را از دولت بخواهد.
اصل بیستم – بودجه هر یک از وزارتخانه‌ها برای سال آینده باید پانزده روز پیش از عید نوروز آماده باشد.
اصل بیست و یکم - هر گاه در قوانین وزارتخانه‌ها ، قانونی جدید یا تعبیریا حذف قوانین موجود لازم شود با تصویب مجلس شورای ملی صورت خواهد گرفت. چه اینکه این تغییر آن از سوی مجلس عنوان شود یا از سوی وزیر مسول عنوان شده باشد