انقلاب مشروطه - توطئه دولت روسیه علیه دولت نوین مشروطه ایران در اردبیل ۱۲۸۸

انقلاب مشروطه - از استبداد صغیر تا فتح تهران

درگاه انقلاب مشروطه انقلاب مشروطه - مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم - مبارزه علیه استعمار

انقلاب مشروطه

پس از فتح تهران در تیر ماه ۱۲۸۸ از سوی آزادی‌خواهان مشروطه به سرکردگی سردار اسعد بختیاری و محمدولی خان تنکابنی سپهدار اعظم، محمدعلی شاه به سفارت روسیه پناهنده شد و احمد میرزا ولیعهد، شاه شد و سردار اسعد و سپهدار اعظم نیابت سلطنت را بر گردن گرفتند. مجلس شورای ملی در ۲۴ آبان ماه گشوده شد و عضدالملک رییس ایل قاجار از سوی مجلس نایب‌السلطنه شد.

با ورود ارتش روسیه به ایران و جای‌گرفتن آنها در آذربایجان و نقشه‌های پلید برای نابودی ستارخان و باقرخان، این دو اسطوره ملی به سفارت عثمانی بست نشستند و پس از برقراری مشروطه در ایران و بیرون رفتن محمدعلی شاه فشار روسیان بر سردار ملی و سالار ملی کاهش یافت و از سفارت عثمانی بیرون آمدند و در خانه‌های خود خاموش نشستند.

از دیرباز آقای مهدی‌قلی هدایت (مخبرالسلطنه) به والی‌گری آذربایجان برگزیده شده بود. وی در درازای این دگرگونی‌ها در ایران در پاریس به سر می‌برد و پس از برقرار مشروطه روانه ایران شد. در روز ۲ شهریور ۱۲۸۸ مخبرالسلطنه از راه جلفا وارد تبریز شد و انجمن ایالتی و ستارخان سردار ملی و باقر خان سالار ملی از وی پیش‌باز شایانی کردند. در این میان رحیم‌خان با سوارهای خود و توپخانه‌ای که از بیرون تبریز به همراه برده بود در اهر نشسته بود و با سوارانش به چپاول ده‌های قره‌داغ و پیرامون آن پرداخت. به نام هواداری از محمدعلی میرزای برکنار شده نافرمانی از دولت نوین را آغاز کرد. دسته‌های شاهسون نیر به تاخت و تاز پرداختند و از اردبیل تا سه فرسنگی تبریز همه جا را تاراج می‌کردند و روز به روز بر خشونت خود می‌افزودند.

با اینکه محمدعلی شاه در برابر مشروطه سر فرودآورد و همه آزادی‌خواهان را که در شورش‌ها دست داشتند بخشود، رحیم خان پس از سرنگونی محمدعلی شاه دست از خودسری‌های خود بر نداشت و رنگ دیگری به کارهای خود داد. حاج میرزا آقا بلوری و دیگر کسان را در بند نگاهداشت. زمانی که رحیم خان بر سر راه جلفا نشسته بود و کالاهای بارزگانان ایرانی و روسی را تاراج می‌کرد، همه این کالاها را با خود به قره‌داغ برد و به کسی پس نداد. تا اینکه شبی سپاهیان روس بدون آگاهی دولت ایران به اهر رسیدند و بیرون شهر لشکرگاه زدند و شب هنگام رحیم خان را با خود بردند. حاجی حسن آقا یکی از توانگران اهر که با رحیم‌خان دوستی داشت، ده هزار تومان تاوان بازرگانان روسی را پرداخت و فردای آن روز رحیم خان آزاد شد و روسیان با وی بنای دوستی گزاردند.

با دستگیر شدن رحیم خان از سوی سپاه روسیه، شهر اهر آشفته شد و مشروطه‌خواهانی که هنوز در زندان بودند و و به کاروان‌زنی پرداخت.

در چنین آشفتگی مخبرالسلطنه به آذربایجان رسید.

== منبع ==

‎